1. Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 9029 • 6800 EL Arnhem
Telefoon 0900 - 1809 (lokaal tarief) • Fax 026 - 3774830 • www.arnhem.nl
Geachte voorzitter en leden,
Wij stellen u voor kennis te nemen van de invulling van de Maatschappelijke Opvang en de accenten die
we leggen in de doorontwikkeling van de Maatschappelijke Opvang.
Inleiding
De Maatschappelijke Opvang (verder MO) is stevig neergezet op basis van door de raad
vastgestelde uitgangspunten, vervat in de visie Minder Opvang Beter Leven. Met voor ogen het
uitgangspunt 'niemand onvrijwillig op straat' volgen we ontwikkelingen nauwgezet om te kunnen
beoordelen of op onderdelen verbetering mogelijk is.
Landelijke berichten over een toenemende druk op voorzieningen en kansen die de lokale partners
signaleren zijn aanleiding om een aantal accenten te leggen in de doorontwikkeling van de MO. De
accenten hebben betrekking op de volwassene- en gezinsopvang en op de groep dak- en thuislozen die
verblijft bij de maatschappelijke initiatieven Stichting Stoelenproject de Duif en Stichting Kruispunt. Hoe
de opvang voor deze groepen georganiseerd is en welke stappen daarin gezet worden is onderwerp van
deze Raadsbrief. Naast de genoemde groepen is er ook Maatschappelijke Opvang voor zwerfjongeren,
jonge moeders en vrouwen.
Onder de noemer 'Doorontwikkeling Maatschappelijke Opvang' worden met de partners stappen gezet
om wat we al doen nog beter te doen om zo meer te kunnen betekenen voor de doelgroep. Het
uitgangspunt daarbij is dat de MO goed geregeld is als mensen geholpen en geactiveerd worden. Bottom
line is dat niemand onvrijwillig op straat hoeft te slapen. Dat doen we op basis van de MOBL
uitgangspunten en met bestaande budgetten.
In deze brief:
 Informatie over hoe de MO is georganiseerd;
 De accenten voor de doorontwikkeling van de MO;
Aan de gemeenteraad Datum : 29 november 2016
Uw kenmerk : 2016.0.059.421/KD
Zaaknummer : 2016-11-00675
Contactpersoon : Marieke Sanders
Telefoonnummer : 5646
Onderwerp: Doorontwikkeling Maatschappelijke Opvang

2. Datum: 29 november 2016
Ons kenmerk: 2016.0.059.421/KD
Pagina: 2
Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 9029 • 6800 EL Arnhem
Telefoon 0900 - 1809 (lokaal tarief) • Fax 026 - 3774830 • www.arnhem.nl
Landelijk worden stappen gezet om Beschermd Wonen en ook de Maatschappelijke Opvang door te
decentraliseren naar alle individuele gemeenten. In dat kader wordt een regiovisie ontwikkeld waarover
wij de Raad separaat informeren.
1. Organisatie van de MO
Beleid
In de periode ’11-’15 is de MO ingrijpend geherstructureerd op basis van het masterplan Minder Opvang
Beter Leven (zaaknummer: 2011-03-01282, documentnummer: 2011.0.030.959). Het plan is geëvalueerd
(zaaknummer: 2011-03-01282, documentnummer 2015.0.035.32) Per 1 januari ’15 is Minder Opvang
Beter Leven (verder MOBL) regulier beleid geworden. Uitgangspunt is dat niemand onvrijwillig op straat
hoeft te slapen. Daaraan werken we langs drie lijnen:
 Voorkomen dat mensen dakloos worden (preventie en signalering);
 In geval dat opvang nodig is wordt daarin voorzien. Opvang gaat samen met een behandeling,
gericht op herstel en het vergroten van zelfredzaamheid (opvang en werken aan herstel);
 Ex-daklozen een stabiele eigen plek geven in de wijk (nazorg en activering).
MO voorzieningen voor de opvang van dakloze volwassenen en gezinnen
Er zijn twee gemeentelijke voorzieningen voor daklozen:
 De doorstroomvoorziening: dag- en nachtopvang voor daklozen met verslavingsproblematiek
en/of ernstige psychiatrische problematiek (o.a. Remisestraat). Deze voorziening voorziet in een
structurele behoefte, voor een relatief stabiele groep qua omvang en zorgvraag;
 De crisisopvang: tijdelijke opvang met begeleiding voor mensen die acuut hun huis uit moeten en
hulp nodig hebben bij lichamelijke of psychische problemen. Dit betreft een wisselende groep,
individuen en gezinnen met een gedifferentieerde zorgvraag.
De voorzieningen zijn opgezet conform de uitgangspunten van het MOBL-beleid en worden door de
gemeente gefinancierd via een subsidieovereenkomst met IrisZorg.
Toegang naar de MO
De VGGM is verantwoordelijk voor de centrale toegang van de MO. Mensen die aanspraak willen maken
op MO kunnen zich daar melden voor een intake. De VGGM doet de registratie, de intake, zorgt voor de
toeleiding van cliënten naar passende zorg en de monitoring. De rol van het sociale wijkteam in de MO
wordt verder versterkt. Dat is een goed ontwikkeling omdat de wijkteams ook andere, voor sommige
mensen meer passende zorg kunnen ontsluiten (denk bijvoorbeeld aan beschermd wonen, beschut
wonen of trajecten richting activering).
OGGZ-zorgstructuur
De keten van professionals rond sociaal kwetsbare mensen waaronder de daklozen is georganiseerd in
de OGGZ zorgstructuur (zie bijlage 1). In deze structuur wordt op casusniveau passende hulpverlening
georganiseerd (toeleiding naar trajecten), worden mensen in traject gevolgd en worden passende

3. Datum: 29 november 2016
Ons kenmerk: 2016.0.059.421/KD
Pagina: 3
Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 9029 • 6800 EL Arnhem
Telefoon 0900 - 1809 (lokaal tarief) • Fax 026 - 3774830 • www.arnhem.nl
stappen gezet als er sprake is van bijvoorbeeld stagnatie of escalatie. De VGGM is regisseur van de
OGGZ-zorgstructuur.
Opvang door het Kruispunt en het Stoelenproject
Het Kruispunt en het Stoelenproject zijn particuliere initiatieven en bieden opvang voor dak- en
thuislozen. Ze vangen mensen op die zich niet op hun plek voelen bij de officiële instanties. Mensen
verblijven er soms tijdelijk in afwachting van een traject bij IrisZorg. Het Kruispunt en het Stoelenproject
geven aan dat de groep bezoekers groot en de problematiek van de bezoekers zwaarder wordt. Ze
ervaren de noodzaak dat mensen sneller door moeten stromen naar passende zorg. Er zijn stappen
gezet om een betere aansluiting te organiseren met de OGGZ zorgstructuur. In de praktijk heeft dit
geresulteerd in de aanwezigheid van de VGGM en de wijkteams, om bezoekers te verleiden zich te
melden voor een intakegesprek en verdere behandeling. Het Kruispunt en het Stoelenproject opereren
nog niet binnen het MOBL-kader maar positioneren zich wel steeds meer als volwaardig partner in de
keten. Ze ontvangen een financiële tegemoetkoming in de vorm van subsidie.
Niemand onvrijwillig op straat
Als de nachtopvang vol is onderzoekt de VGGM of mensen terecht kunnen in hun eigen netwerk of
organiseert tijdelijke huisvesting. Het winterprotocol voorziet in werkafspraken en in extra
opvangcapaciteit voor de koude periode (zie bijlage 2). Het aantal gezinnen dat zich meldt voor de MO is
de laatste maanden toegenomen. Oorzaken van dakloosheid bij gezinnen is veelal scheiding, financiële
problematiek en soms ontruiming wegens een wietplantage. Daarom is de capaciteit van de
gezinsopvang tijdelijk uitgebreid. Er zijn heldere afspraken wie waar wanneer toegang kan krijgen tot
opvang. Omdat een aantal Raadsleden hier verschillende keren vragen over hebben gesteld houden we
de afspraken opnieuw tegen het licht, in een gezamenlijk overleg met de keten. Een eerste bijeenkomst
heeft inmiddels plaatsgevonden.
2. Doorontwikkeling Maatschappelijke Opvang
We hebben de Maatschappelijke Opvang (verder MO) stevig neergezet op basis van door de raad
vastgestelde uitgangspunten, vervat in de visie Minder Opvang Beter Leven. Landelijke berichten over
een toenemende druk op voorzieningen en kansen die de lokale partners signaleren zijn aanleiding om
een aantal accenten te leggen in de doorontwikkeling van de MO. De accenten zijn hieronder toegelicht.
A. Voorkomen dat mensen dakloos raken (instroom beperken)
Er zijn mensen die zich melden bij de MO die met passende ondersteuning in een eerder stadium
mogelijk niet dakloos hadden hoeven te worden. Vroegsignalering is daarbij cruciaal, dat is de focus
van de Vroeg Eropaf-aanpak in Arnhem. Zo komen bijvoorbeeld gezinnen met financiële problemen
eerder in beeld die geholpen kunnen worden met een programma als budgetondersteuning op maat
(BOOM). Een ander voorbeeld is het voorkomen dat ex-gedetineerden aanspraak moeten maken op
de MO. Door samen met de nazorg coördinator van het Veiligheidshuis en de sociale wijkteams te

4. Datum: 29 november 2016
Ons kenmerk: 2016.0.059.421/KD
Pagina: 4
Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 9029 • 6800 EL Arnhem
Telefoon 0900 - 1809 (lokaal tarief) • Fax 026 - 3774830 • www.arnhem.nl
anticiperen op het moment dat iemand terug kan keren naar de wijk. Voorbeelden van stappen die
gezet worden:
 Verbeteren van de vroegsignalering en vroegtijdige aanpak: samenwerking met corporaties om
huisuitzetting te voorkomen, een outreachende aanpak van het wijkteam op terugkeer van
gedetineerden naar de wijk;
 Integrale beoordeling bij de intake om alternatieve voor MO te kunnen wegen: meer en betere
samenwerking tussen de VGGM en de sociale wijkteams bij de indicatiestelling en toeleiding naar
passende zorg;
 Weging van alternatieve interventies op casus niveau.
In het kader van de Arnhemse woonprincipes en de aanpak verwarde personen wordt ook inzet
gepleegd om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Aandachtspunt daarbij is o.a.
voorkomen dat mensen als gevolg van overlast niet thuis in de wijk te handhaven zijn. Over de
aanpak verwarde personen wordt de Raad separaat geïnformeerd.
B. Mensen sneller begeleiden van de MO naar passende structurele huisvesting
In de praktijk blijkt dat het nog beter afstemmen van een behandeltraject op iemands individuele
situatie kansen te biedt voor mensen om sneller naar een thuis in de wijk uit te stromen. Door hier op
in te zetten en zo de uitstroom te versnellen komen er MO plekken vrij voor mensen die het nodig
hebben. Voorbeelden van hoe in dit kader stappen gezet worden:
 Mensen in de nachtopvang sneller door laten stromen naar een zorgtraject;
 Intensivering van de persoonlijke trajectaanpak en samenwerking in de keten om mensen in de
doorstroomvoorziening te begeleiden naar een structurele, zo zelfstandig mogelijke woonsituatie
in de wijk;
 Versnellen en verbeteren van procedures die nodig zijn om daklozen in behandeling te kunnen
nemen en om (financiering van) zelfstandig wonen mogelijk te maken, denk aan het verkrijgen
van een briefadres en de aanpak van onverzekerdenproblematiek;
 Verbeteren van de samenwerking bij het ontsluiten van woningen die beschikbaar zijn gesteld
voor de doelgroep.
Ook hier ligt een nadrukkelijke relatie met de Arnhemse woonprincipes, als het gaat om voldoende
passende woningen.
C. Kruispunt en het Stoelenproject volwaardige partners in de keten
De besturen van het Kruispunt en het Stoelenproject, de VGGM en het wijkteam zijn positief over de
stappen die zijn gezet in de samenwerking. Met de gemeente, politie en de buurt zijn belangrijke
stappen gezet om overlast tegen te gaan. In essentie is de aanpak erop gericht om de samenwerking
met de professionele maatschappelijke opvang beter op elkaar af te stemmen. Dat kan door de
inhoudelijke visie op hulpverlening in de keten beter op elkaar af te stemmen, maar ook door de
samenwerking verder te intensiveren en door gemaakte werkafspraken te handhaven.

5. Datum: 29 november 2016
Ons kenmerk: 2016.0.059.421/KD
Pagina: 5
Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 9029 • 6800 EL Arnhem
Telefoon 0900 - 1809 (lokaal tarief) • Fax 026 - 3774830 • www.arnhem.nl
Er zijn drie onderzoeken uitgevoerd met betrekking tot het Kruispunt en het Stoelenproject: evaluatie
zomernachtopvang, overlast onderzoek en een onderzoek naar alternatieve locaties. Belangrijkste
conclusies hieruit zijn:
 de zomeropvang voorziet in een behoefte, maar niet zozeer als BBB-voorziening;
 de door- en uitstroom kan beter, de getroffen maatregelen om overlast tegen te gaan zijn
effectief, verhuizing is niet aan de orde en gekeken zal worden of de opvang van vrouwen bij het
Stoelenproject anders kan.
De bevindingen van de onderzoeken vindt u in bijlage 3.
De besturen van het Kruispunt en het Stoelenproject hebben uitgesproken dat zij als volwaardig
partner in de keten willen samenwerken. Dat is belangrijk om tot een sluitend vangnet te komen voor
de doelgroep. De samenwerking wordt verder uitgebouwd, inhoudelijk op methodiek en ook met de
andere partners in de keten (zoals IrisZorg, het Leger des Heils, RIBW). Voorbeelden van hoe in dit
kader stappen gezet worden:
 Ketenafspraken over methode van inventariseren, activeren en toeleiden van bezoekers naar
zorg en ondersteuning om de doorstroom op gang te brengen;
 Verder beheersen van de overlast, waaronder een pilot met straatcoach;
 In beeld brengen en dichten van hiaten in de samenwerking.
D. Kansen pakken van de transformatie
Het sociale domein is volop in ontwikkeling. Ontwikkelingen die ook betrekking hebben op de
doorontwikkeling van de MO. Denk aan:
 Vraaggestuurd ontwikkelingen van nieuwe producten;
 Integrale aanpak op terrein van de WMO en de Participatiewet;
 Mogelijke doordecentralisatie van de MO naar individuele gemeenten;
 Waar passend van subsidie naar contractering.
Er zijn mensen die voor het daklozenbestaan kiezen. Slechts op het moment dat de wilsbekwaamheid
van de verkozen dakloze ter discussie gesteld kan worden of de veiligheid van hem/haar of zijn/haar
omgeving in het geding is zal via de lijn van bemoeizorg worden ingegrepen.
Een aantal punten zijn van belang voor het welslagen van de aanpak en hebben onze bijzondere
aandacht:
 Voldoende beschikbare en betaalbare woonruimtes aan de onderkant van de woningmarkt;
 Doen wat nodig is om dakloosheid te voorkomen staat soms op gespannen voet met de
afwegingskaders bij het verkrijgen van bijvoorbeeld een briefadres en een uitkering. Wat er wél
mogelijk is, is onderwerp van gesprek;
 Registratie, screening en activering van bezoekers bij het Kruispunt en het Stoelenproject is
nodig om door- en uitstroom op gang te brengen. De doelgroep staat hier niet altijd welwillend
tegenover. Dit vergt continue dialoog en afstemming tussen de partners in de keten;
 Monitoring van de doelgroep in relatie tot de beschikbare capaciteit van de opvangvoorzieningen.

6. Datum: 29 november 2016
Ons kenmerk: 2016.0.059.421/KD
Pagina: 6
Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 9029 • 6800 EL Arnhem
Telefoon 0900 - 1809 (lokaal tarief) • Fax 026 - 3774830 • www.arnhem.nl
Concluderend
Het uitgangspunt is en blijft dat niemand onvrijwillig op straat slaapt. Om hieraan te kunnen blijven
voldoen stellen we het volgende vast:
- De MO is stevig neergezet op basis van het MOBL. Dat wil zeggen: de centrale toegang voor de
MO door de VGGM, de MO voorzieningen van IrisZorg en de laagdrempelige opvang door het
Kruispunt en het Stoelenproject. In combinatie met de afspraken binnen de OGGZ-zorgstructuur
biedt dat een goede basis voor een sluitend vangnet voor de doelgroep;
- Gezien de hoge bezettingsgraad van het Stoelenproject wordt in 2017 de zomernachtopvang
gecontinueerd;
- Landelijke ontwikkelingen, een toename van de druk op voorzieningen en kansen die de lokale
partners signaleren zijn aanleiding om een aantal accenten te leggen in de doorontwikkeling van
de MO. Die accenten betreffen:
 Voorkomen dat mensen dakloos raken door het verder verbeteren van de
vroegsignalering en preventie (instroom beperken);
 Mensen sneller begeleiden van de MO naar passende structurele huisvesting (versnelling
van door- en uitstroom van cliënten uit de MO);
 Kruispunt en het Stoelenproject gaan participeren als volwaardige partners in de keten;
 Kansen pakken van de transformatie zoals meer vraaggestuurd ontwikkelingen van
nieuwe producten en een integrale aanpak op terrein van de WMO en de Participatiewet;
- Partners zijn zeer betrokken, in gezamenlijkheid wordt de doorontwikkeling verder vormgegeven
en geïmplementeerd. De stappen die daarin worden gezet en ieders individuele
verantwoordelijkheid daarin is onderwerp van de reguliere bilaterale bestuurlijke overleggen en
van het gezamenlijk ketenoverleg dat daartoe is opgestart.
Eind 2017 wordt de Gemeenteraad geïnformeerd over de resultaten van de doorontwikkeling.
Hoogachtend
het college van burgemeester en wethouders van Arnhem,
de secretaris, de burgemeester,