1. Aralin 10: KomunikasyongBerbal

2. KomunikasyongBerbal Angsistemangberbal ay angpaggamitngwikabilangparaanngpagbabatidngkahulugan at pagpapahayagngatinginiisip at saloobin. Ito rinangginagamitnatinupanglumikha at magpanatilingmagandangrelasyonsakapwa. Sa kabilangbanda, nagagamit din angwikaupangsirain at pigilanangmgamakabuluhangpakikipag-usap o pakikipag-palitangkuro at maaringhumantongsadimagandangrelasyonsaiba.

3. Ipinaliwanagni De Vito (2003) angilangkatangianngwikabilangsistemangkomunikasyon. Sa pagkilalanatinsakalikasanngwika, bilangsistemangkomunikasyon, malalamannatin kung paanomagagamitangwikaupangmagingepektiboangkomunikasyongayundin, upangmaiwasanangdi-pagkakaunawaan

4. Angkahuluganngwika ay nagmumulasatao -upangmalamannatinangkahuluganngsalita, angtinitignannatin ay angtao at hindiangsalita. Hal. “Umiibigako” -perotandaan pa din nahabangnagbabagoangtao, maaringmagbagonarinangpagkahuluganniyasamganakaraan o dating mensahe.

5. Dahilsaangtaoangnagbibigayngkahulugansasalita o wika, maaringmagresultaitongisanganyongmiskomunikasyongnatinawagni De Vito na “bypassing” Bypassing- ay nagaganapkapaghindinagtugmaangpagpapakahuluganngtagapagsalita(sender) at angtagatanggap.

6. Hal. 1. kapagangdalawangtaong nag-uusap ay gumamitngmagkaibangsalitangunitnagpapahayagngparehongkahulugan. Jill: ayawkong “Mutual Understanding” o “MU”. Gusto kongmaspermanentengrelasyon. Jack: Hindi pa akohandasaganyanguringrelasyon. 2. kapagangdalawangtaong nag-uusap ay gumagamitngmagkatuladnasalitangunit, nagpapahayagngmagkaibangkahulugan Juan: Hindi akonaniniwalasarelihiyon Pedro: Akorin

7. Angkahuluganngwika ay nakabataysakonteksto - Angberbal at diberbalnakomunikasyon ay umiiralsaloobngisangkonteksto at angkontekstoangsiyangnagtatakdangkahulugandito. Hal. “Kumusta?” – sakaibigangnakasabay at nakatabi mo sa jeep “Kumusta?“- sakaibigangdinalawsaospital Magigingmahirapangpagbibigaykahulugansamgasenyas o wika kung angmgaito ay nakahiwalaysakonteksto

8. Angwika ay kapwadenotatibo at konotatibo - Denotasyon- ay angtiyak at literal nakahuluganngsalita. Ito yaongmgakahulugangnakikitasadiksyunaryo. -Konotasyon- ay mgapahiwatigna pang-emosyonal o pangsaloobinnaikinakapitngtagapagsalita o tagapakinigbukodsatiyaknakahuluganngisangsalita.

9. NilikhaniHayakawa (1990)angmgaterminong“snarl words” at “purr words”upanglalongmapaliwanagangpagkakaibangdenotibo at konotatibongkahuluganngsalita. Snarl Words- ay “highly negative” Purr Words- ay “highly positive”

10. Angwika ay maaringtahas o maligoy -angwika ay nakapagpapahayagngeksaktongpakahulugan o saloobin, ngunitmaari ring maginghadlangangwikaupangmagingmaligoyangisangpahayag. Tahasangpananalita- ay nagpapahayagngtiyaknapagpapakahulugankaya’twalangpag-aalinlangansakaisipan at damdamingnaisnaipabatid. Di TuwirangPananalita- ay pagpapahayagngkahulugansaisangmaligoynaparaan. Hindi tahasanangpagsasabi, ipinahihiwatig lang.

11. Maggay(2002) napahiwatig “Angpahiwatig ay isangkatutubongpamamaraanngpagpapahayagnadi-tuwirangipinaaabotngunitnababatid at nahihiwatiganngmatalasnapakiramdam at matunognapagbabasangmgaberbal at diberbalnapalatandaangkaakibatnito.”

12. Dagdag pa niMaggay, ginagamitangligoyupangmagparangalngisangtalastasan. Ito rin ay nakapagpapabawasngtindingmgapuna, lalona kung ito ay sasabihinsaisangsitwasyongmaramiangnakikinig. Ngunit, habangtumataasangantasngpakikipagpalagayangloobnatinsaatingkausap, tumataas din angberbalisasyon at pagtatapatanngtunaynadamdamin at kaisipan.

13. Angwika ay institusyongpangkultural -Angbawatkultura ay nagtatakdangmgaparaan kung paanonilagagamitinangkanilangwikanat may sarilingsistemangpagbibigaykahulugan. -Angmgaberbal at diberbalnamensahe ay pinamamahalaanngmgatuntunin o pamatayannasiyangnagsasabi kung anoangmakabuluhan, karapat-dapat, pinahihintulutan o dapatasahansaisangsosyalnasitwasyon. Angmgatuntunin ay institusyongkultural. Hindi silaunibersalnabatas kung kaya’tmaaaringmagkaiba-ibasabawatkultura.

14. Natututunannatinangmgapamamaraanngpakikipagtalastasan, angmgatuntuninngkaangkupan at pagpapakahulugansapamamagitanngpagmamasidsamga kilos o gawingmganakatatandangnakapaligidsaatinhabangtayo ay nagkakaisip.

15. Natututunannatinangmgapamamaraanngpakikipagtalastasan, angmgatuntuninngkaangkupan at pagpapakahulugansapamamagitanngpagmamasidsamga kilos o gawingmganakatatandangnakapaligidsaatinhabangtayo ay nagkakaisip.

16. EpektibongPaggamitngBerbalnaMensahe Upangepektibongmagamitangwika, mahalagangmatukoynatinangmga “conceptual distortion” tuladngmgamalingpag-aakala, lihisnapaniniwala, mgamalingpangangatwiran, malingpagpapakahulugansatuwingtayo ay nakikipagtalastasan at palitanangmgaitongtiyak at wastongpamamalagayukolsawika.

17. Angwika ay sumasagisaglamangsarealidad, hindiitoangrealidad OryentasyongIntensyonal- ay isangtendensiyanatingnanangmgatao, bagay o pangyayaribataysa kung anoangsinabingibangtao o kung anongleybelangikinapitsakanila. Hal. “Terror” si Miss Cruz - bago ka pa man pumasoksaklaseniya, agadmongpaplanuhin kung paano mo siyapakikitunguhan, at kung anoangikikilos mo sakanyangharapan

18. Upangmaiwasan: OryentasyongEkstensyunal- tingnanmuna at suriinnangmaigiangaktwalnatao, bagay o angpangyayari, sakapagtugmainangmgaleybelnaikinapitsakanila. Hindi dapatpinagbubuhusanngatensyonangleybelbagkus, masmabutingbigyang-pansinangtao, bagay o pangyayaribataysa kung paano mo silanakita at hindibataysa kung paanosilaipinakikilalabataysamgasalita

19. Angwika ay nagpapahayagngkapwakatotohanan at hinuha Hal. “Siya ay nakasuotngpulangbestida”=“Siya ay nagkikimkimngsamangloob” -bagamatwalangpinagkaibasaistrukturangmgapangungusap, magkaibaangdalawangpangungusapnaito. Angbestidong pula ay nakikitanatingamitangatingdalawangmata. Ito ay masasabing “factual” o nababataysakatotohanan. Angnagkikimkimngsamangloob ay Imperensyal. Imperensyal- ito ay pahayagnaginawabataylamangsapalagay

20. Upangmaiwasan: Ipahayagangmgapangungusapnaimperensyalsaparaangtentatibo o saparaangmaglalahadngmgaposiblengpagpipilian. Hal. “natanggalsatrabahoangtaongiyandahilsaiskandalongkinasangkutanniya.”

21. Angwika ay halos istatik EbalwasyongIstatik- ay isang “conceptual distortion” natumutukoysatendensiyangpanatilihinangmgaebalwasyongibinigaynatinsamgatao o bagaysamantalangsakatotohanan ay may nangyarinangpagbabagosakanila. Madalas, angmgaberbalnapahayagnasinambitnatintungkolsaisangpangyayari o tao ay nananatilingistatik. Hal. “Talagangganyansiya. Datinasiyangganyan”

22. Upangmaiwasan: Angpaggamitngisangkaparaanannatinawagni De Vito(2003) na “mental date” Hal. Ibasi Miss Cruz 1990 kay Miss Cruz 2008 Angkakayahang pang akademiko 2000 ay ibasakakayahang pang akademiko 2008.

23. Angwika ay nakapagkukublingmgapagkakaibasapagitanngmgatao at pangyayari Indiskriminasyon- ay angpagkabigongmakita o magbigyangpagkakaibaangmgatao o pangyayaringbagama’t may pagkakaiba ay magkakatuladdahilsanasasakopitosaisangpanlahatangkategorya 2. Stereotyping- bataysanasyonalidad, lahi, relihiyon, kasarian, at iba pa. Stereotype- isang de-kahongpaglalarawansaisangpangkatngmgataonaikinakapitnatinsabawattaongbahagingpangkatnaiyonnawalangpagsasa-alang-alangsaindibidwalnakatangiannila.

24. 3. Pananaigngmga “extreme terms” at angkakulangan o pagkawalangmgatinatawagna “middle terms“– isangkatangianngwikananagbubungangpolarisasyon Polarisasyon- angtendensiyangtingnanangmundosamagkasalungatnadireksyon at maglarawangamitangmagkabilangdulo Hal. Kung sasabihingdi ka “pro-life”, kung gayon “pro-choice” ka. -angmgaopsiyonnainilhad ay hindinaglalatagnglahatngmgaposibilidad. Angisangtao ay maaringsumang-ayon o kumampisailangbagay, ngunitmaari ring hindisumang-ayonsailangmgabagay o dikayanama’ y maaaring neutral angposisyonniya.

25. Upangmaiwasan: Gumamitngisangextensional devicenatintawagnapag-iindeks. Ito ay isang mental napagsasaalang-alangngpagkakaibangmgatao, bagay o pangyayaribagama’tnasasakpopsilangisangleybel o kategorya. Hal. Ibasi guro1 kaysakay guro2 Pakatandaannaangkaramihanngmgatao ay maaaringnakapwesto o umiiralsagitna o pagitanngmgasalungatangito.