ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟ 35

1. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣΔΙΑΒΗΤΗΣ
Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Γ Ι Α Ο Λ Ο Υ Σ
Ιανουάριος - Φεβρουάριος- Μάρτιος 2014 # 35
ISSN:1791-4574
ΣΕ ΣYΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ
τεύχος
35
Λαναράς Λεωνίδας, παθολόγος, συντονιστής διευθυντής παθολογικής κλινικής,
υπεύθυνος διαβητολογικού ιατρείου, ΓΝ Λαμίας: «θα συμβούλευα, όλους μας
να επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα.
Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς κ.ά.»
Η σημασία της βαριατρικής χειρουργικής στα άτομα με διαβήτη
Σακχαρώδης διαβήτης και στοματική υγεία
Τα οικογενειακά γεύματα μεγαλώνουν γερά παιδιά
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣΔΙΑΒΗΤΗΣ-ΦΡΟΝΤΙΔΑΓΙΑΟΛΟΥΣ
www.elodi.org
Ε Π Ι Σ Η Μ Η & Α Π Ο Κ Λ Ε Ι Σ Τ Ι Κ Η Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ . Ο . Δ Ι .
©2014 Lifescan Johnson & Johnson Ελλάς ΑΕΒΕ AW 102 903A
Τµήµα Εξυπηρέτησης Πελατών. Γραµµή χωρίς χρέωση. Από σταθερό τηλέφωνο: 800 11 78888
Από κινητό τηλέφωνο: 210 6875770. www.LifeScan.gr
Επιλέξτε τον µετρητή που σας ταιριάζει...
Για τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 1,
που θέλουν να κάνουν τις µετρήσεις
τους, όπου κι αν βρίσκονται,
όποτε πρέπει.
- Μικρός
- Mοντέρνος
- Εύκολος στη χρήση
Για τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2,
σε ινσουλίνη, που θέλουν απλή
µέτρηση.
- Ευανάγνωστη οθόνη
- Εύκολος στη χρήση
- Ελληνικό µενού
Ktx Lifescan 21x28 V3.indd 1 2/25/14 12:56 PM

2. AstraZeneca-Anazitame-21x28cm.indd 1 26/11/2013 5:06 μ.μ.
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
21x28.indd 1 7/3/14 11:07 π.μ.

5. ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
ΕΛΟΔΙ, Γ’ Σεπτεμβρίου 90,
Πλ. Βικτωρίας, 104 34 Αθήνα
τηλ: 210 88 38 113, φαξ: 210 88 38 118
website : www.elodi.org
EKΔΟΤΗΣ
Αλέξανδρος Κόντος
akontos@alfaconcept.gr
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ
Ευαγγελία Ματθαίου
lmattheou@alfaconcept.gr
ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ & ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣ
Μαρία Χατζηδάκη
maria_hatzidaki@alfaconcept.gr
ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
Σοφία Νέτα
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
Ευαγγελία Ματθαίου
lmattheou@alfaconcept.gr
ΑRT DIRECTOR
Αγαμέμνων Μπεγνής
begnism@alfaconcept.gr
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Δημήτρης Χατζησταύρου
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ
Shutterstock
ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Print Team - ΑΦΟΙ Στάντζου και ΣΙΑ ΕΕ
ΕΚΔΟΣΗ
ALFA CONCEPT ΕΠΕ, Γ. Θεοτόκη 11, 185 38
Πειραιάς / τ: 210 45 29 440-5, φ: 210 45 29 446
ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Γ.Γ.Ε. 018331
Η συντακτική επιτροπή, ο εκδότης και ο ιδιοκτήτης δεν φέρουν
ευθύνη για οποιαδήποτε βλάβη ηθική ή σωματική προκληθεί από
τη χρήση μεθόδων, προϊόντων ή εφαρμογή ιδεών που περιέχονται
στις δημοσιεύσεις. Η έγκριση δημοσίευσης οποιασδήποτε μελέτης
ή διαφημιστικού υλικού δεν σημαίνει αποδοχή των απόψεων του
συγγραφέα ή της εταιρείας που διαφημίζει το προϊόν. Η ευθύνη
αφορά τους συγγραφείς ή τις διαφημιζόμενες εταιρείες. Για τα
αποστελλόμενα κείμενα, έντυπα και φωτογραφίες λαμβάνεται
αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Το υλικό που αποστέλλεται
στο περιοδικό για δημοσίευση δεν επιστρέφεται. Απαγορεύεται η
αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλου ή μέρους του περιοδικού χωρίς
την έγγραφη άδεια του εκδότη.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Θεόδωρος Αλεξανδρίδης, καθηγητής παθολογίας
- ενδοκρινολογίας, διευθυντής ενδοκρινολογικού
τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών
Χαράλαμπος Βασιλόπουλος, ενδοκρινολόγος,
αναπληρωτής διευθυντής τμήματος ενδοκρινο-
λογίας - μεταβολισμού, Διαβητολογικό Κέντρο
Νοσοκομείο «Ο Ευαγγελισμός»
Αικατερίνη Δάκου-Βουτετάκη, ομότιμη καθη-
γήτρια παιδιατρικής - ενδοκρινολογίας Ιατρικής
Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Γεώργιος Δημητριάδης, καθηγητής παθολογίας,
Β΄ προπαιδευτική παθολογική κλινική & μονάδα
έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΓΝ «Αττικόν»
Χρήστος Ζούπας, ειδικός παθολόγος - διαβη-
τολόγος, διευθυντής διαβητολογικής κλινικής
Νοσοκομείο «Υγεία»
Βασίλειος Καραμάνος, αναπληρωτής καθηγητής
παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου
Αθηνών
Νικόλαος Λ. Κατσιλάμπρος, ομότιμος καθηγη-
τής παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου
Αθηνών, αντιπρόεδρος Εθνικού Κέντρου Έρευνας
Πρόληψης και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβή-
τη και των Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ)
Όλγα Κορδονούρη, καθηγήτρια παιδιατρικής,
υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείο
Παίδων, Ανόβερο, Γερμανία
Χρήστος Μανές, ειδικός παθολόγος - διαβητολό-
γος, αναπλ. διευθυντής Γ΄ παθολογικής κλινικής,
υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου ΓΠΝΘ «Πα-
παγεωργίου»
Ασημίνα Μητράκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια
παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ζαδάλλα Μούσλεχ, ενδοκρινολόγος, διδάκτωρ
Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ
Αλεξάνδρα Μπαργιώτα, επίκουρη καθηγήτρια παθο-
λογίας-ενδοκρινολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Μαριάννα Μπενρουμπή, παθολόγος, διευθύντρια
Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΝ Αθηνών «Πολυκλινική»
Ηλίας Μυγδάλης, παθολόγος, διευθυντής Β΄ πα-
θολογικής κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου
Νοσοκομείο «ΝΙΜΤΣ»
Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος, καθηγητής παιδια-
τρικής, διευθυντής του εργαστηρίου ενδοκρινολο-
γικής γενετικής, Πανεπιστήμιο McGill, διευθυντής
τμήματος παιδιατρικής ενδοκρινολογίας, Νοσοκο-
μείο Παίδων Μοντρεάλ
Σωτήριος Ράπτης, καθηγητής παθολογίας, ενδοκρι-
νολογίας μεταβολισμού και σακχαρώδη διαβήτη
των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ουλμ Γερμανίας,
πρόεδρος Εθνικού Κέντρου Έρευνας Πρόληψης
και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβήτη και των
Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ)
Βασιλική Σπηλιώτη, καθηγήτρια Παιδιατρικής
Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου
Πατρών, υπεύθυνη Μονάδας Παιδιατρικής Ενδο-
κρινολογίας και Διαβήτη
Στέλιος Τίγκας, επίκουρος καθηγητής ενδοκρινολο-
γίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Αγαθοκλής Τσατσούλης, καθηγητής παθολογίας -
ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Δημήτριος Χιώτης, παιδίατρος - ενδοκρινολόγος
Γεώργιος Χρούσος, καθηγητής παιδιατρικής, δι-
ευθυντής Α’ παιδιατρικής κλινικής Πανεπιστημίου
Αθηνών
Helen Vlassara, MD, the Mount Sinai Chair on Diabe-
tes and Aging, professor of geriatrics, medicine and
molecular medicine, director, Division of Experimen-
tal Diabetes and Aging, Brookdale Department of
Geriatrics, Mt Sinai School of Medicine
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Γεώργιος Ν. Κουκούλης, αναπληρωτής καθηγη-
τής ενδοκρινολογίας
ΜΕΛΗ
Ανδριανή Βαζαίου, παιδίατρος, αναπλ. διευ-
θύντρια Α΄ παιδιατρικής κλινικής, υπεύθυνη
Διαβητολογικού Κέντρου, Νοσοκομείο Παίδων
«Π. & Α. Κυριακού»
Ανδρομάχη Βρυωνίδου, ενδοκρινολόγος, συντο-
νίστρια διευθύντρια τμήματος, ενδοκρινολογίας
και μεταβολισμού, υπεύθυνη διαβητολογικού
κέντρου ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπενακειο» ΕΕΕ
Χριστίνα Κανακά, παιδίατρος - παιδοενδοκρινο-
λόγος - διαβητολόγος, αναπληρώτρια
καθηγήτρια παιδιατρικής ενδοκρινολογίας - νε-
ανικού διαβήτη, Α΄ παιδιατρική κλινική, Ιατρική
Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Νικόλαος Κεφαλάς, παιδίατρος-ενδοκρινολόγος
Χρήστος Μπαρτσόκας, ομότιμος καθηγητής παιδι-
ατρικής, διευθυντής παιδιατρικής κλινικής Νοσοκο-
μείου «Μητέρα»
Νικόλαος Τεντολούρης, αναπληρωτής καθηγητής
παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος
Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΑ «Λαϊκό»
Χαράλαμπος Τούντας, αναπληρωτής καθηγητής
παθολογίας, διευθυντής παθολογικής κλινικής
«Λευκός Σταυρός»
Παναγιώτης Χαλβατζιώτης, επίκουρος καθηγη-
τής παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
ΥΠO ΤΗΝ ΑIΓIΔΑ
Ε.ΚΕ.ΔΙ
ΕΠΙΣΗΜΗ & ΑΠΟΚΛΕΙΣ ΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡ ΩΣΗ ΤΗΣ Ε Λ.Ο.ΔΙ.

6. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201444 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014
6
10
24
30
36
20
26
30
40
43
40
περιεχόμενα # 35
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Γεώργιος Ν. Κουκούλης
Διευθυντής σύνταξης περιοδικού ΕΛΟΔΙ
ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ
Τέτ α τετ συνέντευξη με τον Λεωνίδα Λαναρά,
παθολόγο, συντονιστή διευθυντή παθολογικής
κλινικής - υπεύθυνο διαβητολογικού ιατρείου,
Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας
ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Βαριατρική (μεταβολική) χειρουργική
και σακχαρώδης διαβήτης
ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑ
Νέα και ειδήσεις για το διαβήτη από την Ελλάδα
και τον κόσμο
ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ
Κάπνισμα & σακχαρώδης διαβήτης
Η ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ
Αναστολείς των μεταφορέων γλυκόζης στα νεφρά,
μια νέα θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ
«Ασθενοκεντρική θεώρηση»,
η σύγχρονη αντίληψη στην αντιμετώπιση
του σακχαρώδη διαβήτη
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ
Σακχαρώδης διαβήτης και στοματική υγεία
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Συνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια, εκδηλώσεις
γύρω από το σακχαρώδη διαβήτη
26

7. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014 55ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014
50
ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ
Η κυρία Μεταξά πάντα θα αγωνιά και πάντα θα
ανησυχεί για την υγεία της κόρης της, Κέλλυ, όμως
όπως παραδέχεται η ίδια, πρέπει να απαγκιστρωθεί
από πάνω της και να την αφήσει να αναλάβει τα ηνία
της δικής της ζωής
ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΜΥΝΑ
Τα οικογενειακά γεύματα μεγαλώνουν γερά παιδιά
ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΛΛΑ
• Σοκολάτα χωρίς ενοχές
• Διαβήτης & Πασχαλινό τραπέζι
ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ
Τα νέα της αγοράς
ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ
Γίνετε δωρεάν συνδρομητές στο περιοδικό
Σακχαρώδης Διαβήτης Φροντίδα για όλους
ΧΡΗΣΤΙΚΑ
Ο οδηγός των διαβητολογικών κέντρων
σε όλη τη χώρα
ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Οι γιατροί απαντούν στις πιο συχνές
ερωτήσεις για το διαβήτη
48
56
59
61
64
62
10
48
40

8. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/20146 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ || ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/201466
Αγαπητοί αναγνώστες,
Διαβήκαµε το κατώφλι του Μάρτη και µύρισε η άνοιξη, η εποχή που µέσα
από την αναγέννηση της φύσης µεταφέρει το αισιόδοξο µήνυµα για ένα νέο
ξεκίνηµα, µια νέα αρχή. Είναι το µήνυµα που ως κοινωνία χρειαζόµαστε αυτές
τις δύσκολες χρονικές στιγµές ώστε µε πίστη στις δυνάµεις µας να αποδυ-
θούµε σε κοινό αγώνα για την έξοδο από την κοινωνική κρίση που µαστίζει
την κοινωνία µας. Κατανοώ το θυµό και τη θλίψη που διακατέχει τον καθένα
µας αλλά είναι νοµίζω σκόπιµο να µην αφήσουµε το θυµικό µας να επηρεάζει
την κρίση µας. Ο καθένας µας οφείλει, αφού κάνει την αυτοκριτική του για
το µέρος της ευθύνης που του αναλογεί, να αξιολογήσει µε νηφαλιότητα την
σηµερινή πραγµατικότητα εκλογικεύοντας τους συλλογισµούς του και µε ψυ-
χραιµία να απαιτήσει την υλοποίηση των αλλαγών που χρειάζεται η πατρίδα
µας µέσα από υπεύθυνη ατοµική και συλλογική δράση.
Παρά την δυσµενή οικονοµική συγκυρία, η έκδοση του περιοδικού συνεχί-
ζεται απρόσκοπτη γεγονός που οφείλεται στην ανιδιοτελή προσφορά τόσο
της προηγούµενης διεύθυνσης σύνταξης όσο και της παρούσας επιτροπής
έκδοσης. Φιλοδοξούµε ότι µέσα από την υπεύθυνη ενηµέρωση των ατόµων
µε διαβήτη, των οικογενειών τους, των παρόχων υπηρεσιών υγείας και της
ευρύτερης κοινότητας, θα συµβάλλουµε στην πρόληψη του διαβήτη και την
καλλίτερη θεραπευτική αντιµετώπιση του. Στόχος µας είναι η ύλη του περιο-
δικού να αποτελεί σηµείο αναφοράς υπεύθυνης ενηµέρωσης και να φθάνει
σε όλες τις γωνιές της χώρας.σε όλες τις γωνιές της χώρας.
Στο τεύχος αυτό θα βρείτε αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα για διάφορα θέµαταΣτο τεύχος αυτό θα βρείτε αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα για διάφορα θέµαταΣτο τεύχος αυτό θα βρείτε αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα για διάφορα θέµατα
που αφορούν το διαβήτη αλλά και πληροφορίες σχετικά µε τις δραστηρι-που αφορούν το διαβήτη αλλά και πληροφορίες σχετικά µε τις δραστηρι-
ότητες των διαφόρων συλλόγων µελών της ΕΛΟΔΙ. Ειδικότερα, θα βρείτεότητες των διαφόρων συλλόγων µελών της ΕΛΟΔΙ. Ειδικότερα, θα βρείτε
πληροφορίες για την επιτυχηµένη εκδήλωση που έγινε σε αίθουσα του µετρόπληροφορίες για την επιτυχηµένη εκδήλωση που έγινε σε αίθουσα του µετρό
της πλατείας συντάγµατος, µε στόχο την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση τουτης πλατείας συντάγµατος, µε στόχο την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του
κοινού για τον σακχαρώδη διαβήτη.
Ευελπιστώντας για ένα καλλίτερο αύριο σας εύχοµαι καλή λαµπρή!Ευελπιστώντας για ένα καλλίτερο αύριο σας εύχοµαι καλή λαµπρή!
Γεώργιος Ν. Κουκούλης,
αναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίας
διευθυντής σύνταξης
editorial
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/20146

9. 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Saizen® 8 mg click easy®, κόνις και διαλύτης για ενέσιμο διάλυμα. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ
ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε φιαλίδιο του Saizen® 8 mg click easy®, περιέχει 8 mg σωματοτροπίνη (ανασυνδυασμένη ανθρώπινη αυξητική ορμόνη). *παράγεται
με τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA σε κύτταρα θηλαστικών. Η ανασύσταση με το περιεχόμενο του φυσιγγίου του βακτηριοστατικού διαλύτη
δίνει μία συγκέντρωση 5,83 mg/ml. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα. Η σωματοτροπίνη δε θα
πρέπει να χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της ανάπτυξης σε παιδιά με κλειστές επιφύσεις. Οποιαδήποτε ένδειξη ενεργών κακοηθών όγκων. Η
σωματοτροπίνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται όταν υπάρχει οποιαδήποτε ένδειξη δραστηριότητας όγκου. Οι ενδοκρανιακοί όγκοι πρέπει να είναι
ανενεργοί και η αντινεοπλασματική θεραπεία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη της θεραπείας με αυξητική ορμόνη. Η θεραπεία θα
πρέπει να διακόπτεται αν υπάρχει ένδειξη αύξησης όγκου. Ασθενείς με οξέως κρίσιμη ασθένεια που έχουν υποστεί επιπλοκές μετά από επέμβαση
ανοικτής καρδιάς, επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, πολλαπλό τραύμα από ατύχημα, οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια ή παρόμοιες καταστάσεις δεν
θα πρέπει να θεραπεύονται με σωματοτροπίνη. Σε παιδιά με χρόνια νεφρική νόσο, η θεραπεία με σωματοτροπίνη θα πρέπει να διακόπτεται κατά
τη μεταμόσχευση νεφρού. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Η θεραπεία θα πρέπει να διενεργείται υπό την τακτική
καθοδήγηση ενός ιατρού που είναι έμπειρος στη διάγνωση και αντιμετώπιση των ασθενών με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης. Η μέγιστη
συνιστώμενη ημερήσια δόση δε πρέπει να υπερβαίνεται. Οι ασθενείς με ενδο- ή εξωκρανιακή νεοπλασία σε ύφεση, οι οποίοι λαμβάνουν θεραπεία
με αυξητική ορμόνη θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά και σε τακτικά χρονικά διαστήματα από τον ιατρό. Οι ασθενείς που εμφανίζουν
δευτερογενή ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης μετά από ενδοκρανιακό όγκο θα πρέπει να εξετάζονται συχνά για την πρόοδο ή την υποτροπή
της υποκείμενης εξέλιξης της νόσου. Το Saizen® δεν ενδείκνυται για την μακροχρόνια θεραπεία των παιδιατρικών ασθενών με ανεπάρκεια
ανάπτυξης οφειλόμενη σε γενετικά επιβεβαιωμένο σύνδρομο Prader-Willi, εκτός αν έχει επίσης διαγνωστεί να έχουν ανεπάρκεια αυξητικής
ορμόνης. Υπήρξαν αναφορές άπνοιας ύπνου και αιφνίδιου θανάτου μετά την έναρξη της θεραπείας με αυξητική ορμόνη σε παιδιατρικούς ασθενείς
με σύνδρομο Prader-Willi που είχαν έναν ή περισσότερους από του ακόλουθους παράγοντες κινδύνου: σοβαρή παχυσαρκία, ιστορικό απόφραξης
των άνω αεραγωγών ή άπνοια ύπνου, ή άγνωστης αιτιολογίας αναπνευστική λοίμωξη. Έχει αναφερθεί λευχαιμία σε μικρό αριθμό ασθενών με
ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, μερικοί των οποίων έχουν λάβει αγωγή με σωματοτροπίνη, αλλά δεν υπάρχει απόδειξη ότι η επίπτωση της
λευχαιμίας είναι αυξημένη σε αποδέκτες αυξητικής ορμόνης χωρίς παράγοντες προδιάθεσης. Οι ασθενείς με διαβήτη ή δυσανεξία στη γλυκόζη
θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά κατά τη διάρκεια της θεραπείας με σωματοτροπίνη. Το ιστορικό σταθερής αμφιβληστροειδοπάθειας δεν
πρέπει να συνεπάγεται διακοπή της θεραπείας υποκατάστασης με σωματοτροπίνη. Στις περιπτώσεις ανάπτυξης εκφυλιστικών αλλοιώσεων και
παρουσίας εκφυλιστικής αμφιβληστροειδοπάθειας, η θεραπεία υποκατάστασης με σωματοτροπίνη πρέπει να διακόπτεται. Θα πρέπει να
διενεργείται έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας σε όλους τους ασθενείς. Σε ασθενείς με υποϋποφυσισμό θα πρέπει να παρακολουθείται στενά
η συνήθης θεραπεία υποκατάστασης όταν χορηγείται η θεραπεία με σωματοτροπίνη. Σε περίπτωση σοβαρής ή υποτροπιάζουσας κεφαλαλγίας,
οπτικών προβλημάτων, ναυτίας ή/και εμέτου, συνιστάται βυθοσκόπηση του οφθαλμού για το ενδεχόμενο οιδήματος οπτικής θηλής. Εάν
επιβεβαιωθεί οίδημα οπτικής θηλής θα πρέπει να εξετασθεί το ενδεχόμενο καλοήθους ενδοκρανιακής υπέρτασης (ή ψευδονεόπλασμα του
εγκεφάλου) και αν είναι απαραίτητο, θα πρέπει να διακοπεί η θεραπεία με Saizen®. Δοκιμασία αντισωμάτων στη σωματοτροπίνη θα πρέπει να
διενεργείται σε κάθε ασθενή που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία. Οι απότομες αυξήσεις της ανάπτυξης μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο
προβλημάτων των αρθρώσεων, ιδιαίτερα δε του ισχίου που βρίσκεται σε μεγάλη ένταση κατά την απότομη προεφηβική ανάπτυξη. Σε παιδιά με
κοντό ανάστημα γεννημένα SGA, άλλοι ιατρικοί λόγοι ή θεραπείες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την αναπτυξιακή διαταραχή θα πρέπει να
αποκλείονται πριν την έναρξη της θεραπείας. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται η ινσουλίνη σε περίοδο νηστείας και η γλυκόζη του
αίματος πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως κάθε χρόνο. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται το επίπεδο IGF-I πριν την έναρξη
της θεραπείας και ακολούθως δύο φορές το χρόνο. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται το επίπεδο IGF-I πριν την έναρξη της θεραπείας
και ακολούθως δύο φορές το χρόνο. Η εμπειρία στην εκκίνηση της θεραπείας στους SGA ασθενείς λίγο πριν την έναρξη της εφηβείας, είναι
περιορισμένη και δε συνιστάται. Περιορισμένη είναι η εμπειρία με SGA ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο Silver-Russel. Κατά τη διάρκεια
της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης σε ενήλικες, αναμένεται να εμφανιστεί κατακράτηση υγρών. Το σημείο της ένεσης πρέπει να αλλάζει
ώστε να αποφεύγεται η λιποατροφία. Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης στον ενήλικα είναι μία ισόβια κατάσταση και πρέπει να αντιμετωπίζεται
ανάλογα, εντούτοις η εμπειρία στους ασθενείς άνω των 60 ετών καθώς και η εμπειρία σε παρατεταμένη χρήση είναι περιορισμένη. Σε όλους τους
ασθενείς που αναπτύσσουν οξέως κρίσιμη νόσο θα πρέπει να αξιολογείται το όφελος της θεραπείας με Σωματοτροπίνη σε σχέση με το δυνητικό
κίνδυνο. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Μέχρι και 10 % των ασθενών μπορούν να εμφανίσουν ερυθρότητα και κνησμό στο σημείο της ένεσης,
ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιηθεί η υποδόρια οδός. Οι ενήλικες ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία υποκατάστασης της αυξητικής ορμόνης,
αναμένεται να παρουσιάσουν κατακράτηση υγρών. Κλινικές εκδηλώσεις της κατακράτησης υγρών μπορεί να είναι το οίδημα, η διόγκωση των
αρθρώσεων, οι αρθραλγίες οι μυαλγίες και οι παραισθήσεις. Εντούτοις, αυτά τα συμπτώματα / σημεία είναι συνήθως παροδικά και δοσοεξαρτώμενα.
Οι ενήλικες ασθενείς με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης, που είχαν διαγνωσθεί με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης στην παιδική ηλικία,
ανέφεραν ανεπιθύμητες ενέργειες λιγότερο συχνά από τους ασθενείς με έναρξη της ανεπάρκειας της αυξητικής ορμόνης στην ενηλικίωση. Μπορεί
να εμφανισθούν αντισώματα στη σωματοτροπίνη σε μερικούς ασθενείς. Έχει αναφερθεί λευχαιμία σε έναν μικρό αριθμό ασθενών με έλλειψη
αυξητικής ορμόνης, μερικοί από τους οποίους έλαβαν θεραπεία με σωματοτροπίνη. Εντός κάθε κατηγορίας συχνότητας εμφάνισης, οι
ανεπιθύμητες ενέργειες παρατίθενται κατά φθίνουσα σειρά σοβαρότητας. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του νευρικού συστήματος:
Όχι συχνές (≥1/1,000, 1/100): Ιδιοπαθής ενδοκρανιακή υπέρταση (καλοήθης ενδοκρανιακή υπέρταση), Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, Μη γνωστή
συχνότητα: Μεμονωμένη κεφαλαλγία. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού.
Πολύ σπάνιες (1/10,000): Επιφυσιολίσθηση κεφαλής μηριαίου οστού (Επιφυσιόληση κεφαλής μηριαίου οστού), ή ισχαιμική νέκρωση της
κεφαλής του μηριαίου οστού. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του ενδοκρινικού συστήματος. Πολύ σπάνιες (1/10,000):
Υποθυρεοειδισμός. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του μεταβολισμού και της θρέψης. Συχνές (≥1/100, 1/10): Στους ενηλίκους:
Κατακράτηση υγρών: περιφερικό οίδημα, δυσκαμψία, αρθραλγία, μυαλγία, παραισθησία. Όχι συχνές (≥1/1,000, 1/100): Στα παιδιά: Κατακράτηση
υγρών: περιφερικό οίδημα, δυσκαμψία, αρθραλγία, μυαλγία, παραισθησία. Μη γνωστή συχνότητα: Αντοχή στην ινσουλίνη, η οποία μπορεί να
οδηγήσει σε υπερινσουλιναιμία και σε σπάνιες περιπτώσεις σε υπεργλυκαιμία. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Γενικές διαταραχές και
καταστάσεις της οδού χορήγησης. Συχνές (≥1/100, 1/10): Αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης: Τοπική λιποατροφία που μπορεί να αποφευχθεί
με αλλαγές του σημείου της ένεσης. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ:
ΜΕRCK Α.Ε., Λ. Κηφισίας 41-45, Κτίριο Β΄, 151 23, Μαρούσι, Αθήνα, Τηλ. 210-
6165 100, Fax. 210-6101 373 8. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 24614/15-4-
10 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 4 Ιουλίου 2013.
Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται από τον κάτοχο της άδειας κυκλοφορίας
κατόπιν αιτήσεως ή περιλαμβάνονται στη συνοπτική περιγραφή χαρακτηριστικών
του προϊόντος, το φύλλο οδηγιών χρήσης και τη μονογραφία του φαρμάκου.
Λιανική Tιμή: 221,10€
Και οι δύο ξεκίνησαν
θεραπεία πρόσφατα.
Ξέρετε ποιος έχει ήδη χάσει
δύο ημέρες θεραπείας;*
Merck Serono *
Ό,τι χρειάζεται να γνωρίζεις
END/24/11.13noveltista
Βοηθήστε να γίνουν τα φάρµακα πιο ασφαλή και
Αναφέρετε
ΟΛΕΣ τισ ανεπιθύµητεσ ενέργειεσ για
ΟΛΑ τα φάρµακα
Συµπληρώνοντασ την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»
Saizen®
easypod™ είναι η μοναδική
συσκευή αυτοχορήγησης αυξητικής
ορμόνης σχεδιασμένη να καταγράφει
ηλεκτρονικά την απλή, καθημερινή
έγχυσή της.
Λεωφόρος Κηφισίας 41-45 (Κτίριο Β), 151 23 Μαρούσι, Αθήνα
www.merck.gr • www.merckserono.gr

10. ©2014 Lifescan Johnson Johnson Ελλάς ΑΕΒΕ AW 102 903A
Τµήµα Εξυπηρέτησης Πελατών. Γραµµή χωρίς χρέωση. Από σταθερό τηλέφωνο: 800 11 78888
Από κινητό τηλέφωνο: 210 6875770. www.LifeScan.gr
Επιλέξτε τον µετρητή που σας ταιριάζει...
Για τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 1,
που θέλουν να κάνουν τις µετρήσεις
τους, όπου κι αν βρίσκονται,
όποτε πρέπει.
- Μικρός
- Mοντέρνος
- Εύκολος στη χρήση
Για τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2,
σε ινσουλίνη, που θέλουν απλή
µέτρηση.
- Ευανάγνωστη οθόνη
- Εύκολος στη χρήση
- Ελληνικό µενού
Ktx Lifescan 21x28 V3.indd 1 2/25/14 12:56 PM

11. Ανακαλύψτε τη νέα Συσκευή Σκαρφιστήρα
OneTouch®
Delica®
. Με προηγµένο σύστηµα ελέγχου
Advanced Glide®
για απαλότερο και ακριβέστερο
τσίµπηµα, και Έλεγχο Εξαγωγής για ασφαλέστερη
και ευκολότερη αφαίρεση των σκαρφιστήρων.
Έτσι αποτελεί µία άνετη επιλογή.
Άνετη εξέταση στα δάκτυλά σας.
Καλέστε σήµερα την Εξυπηρέτηση Πελατών στο
800-117 88 88 ή επισκεφθείτε τον ιστότοπο
www.LifeScan.gr
Κατασκευασµένο για
άνετη χρήση
Ακριβές. Εύκολο. Άνετο.
© LifeScan, Division of Cilag GmbH International 2013 – AW 100 942 A.
4 Epidavrou Aegialias Str, 15125 Maroussi, GR-Athens.
Ktx Patient Press 21x28.indd 1 2/25/14 12:56 PM

12. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201410
πρόσωπο με πρόσωπο
ΛΑΝΑΡΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ παθολόγος, συντονιστής διευθυντής
παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού ιατρείου, ΓΝ Λαμίας
« θα συμβούλευα, όλους μας να επιστρέψουμε στις διατροφικές
συνήθειες που είχαμε παλαιότερα. Να τρώμε φρούτα, πράσινα
λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς κ.ά. Όλα αυτά είναι δικά μας
προϊόντα, τα ξέρουμε όλοι. Να τρώμε ψάρια, στη Ελλάδα ζούμε.
Αυτήν την διατροφή μπορούμε να την κάνουμε στο σπίτι μας. Λέμε
συχνά «βαριέμαι να μαγειρέψω, ας πάρουμε πίτσα, σουβλάκια, ή
κάποιο χάμπουργκερ. Όλα αυτά δεν είναι υγιεινά φαγητά. Πρέπει
να είναι η εξαίρεση του κανόνα. Ο κανόνας να είναι η παλιά καλή
Μεσογειακή διατροφή που είχαμε »
→ Κύριε Λαναρά τα τελευταία χρό-
νια παρατηρούμε ότι, παρ΄ όλη την
ενημέρωση που υπάρχει από ειδι-
κούς επιστήμονες προς τον κόσμο
σχετικά με την αύξηση του διαβή-
τη τύπου 2 και τους κινδύνους που
υπάρχουν πίσω από αυτήν την αύξη-
ση, εντούτοις ο κόσμος φαίνεται σαν
να μην ακούει αυτές τις επισημάν-
σεις. Τι πιστεύετε ότι κάνει τον κό-
σμο να αδιαφορεί στην απειλή αυτή;
Ο διαβήτης είναι η μάστιγα του αιώνα μας.
Δυστυχώς, υπάρχει σχεδόν εκθετική αύ-
ξηση των διαβητικών ατόμων σε παγκό-
σμιο επίπεδο. Η αύξηση των ατόμων με
διαβήτη τύπου 2 οφείλεται κυρίως στην
παχυσαρκία , στην έλλειψη άσκησης, και
γενικότερα στον σημερινό τρόπο ζωής. Η
αύξηση όμως του σωματικού βάρους δεν
ξεκινάει από την ενήλικη ζωή, ουσιαστικά
ξεκινάει από τα παιδικά μας χρόνια. Όταν
οι μαμάδες, ή οι γιαγιάδες και γενικά το
οικογενειακό περιβάλλον πιέζουν τα
παιδιά να φάνε για να μεγαλώσουν και
να γίνουν «γερά και δυνατά».... Δυστυχώς
η δημιουργία μιας γενιάς παχύσαρκων
παιδιών είναι πλέον γεγονός, αφού τα Ελ-
ληνόπουλα βρίσκονται στην πρώτη θέση
παχύσαρκων παιδιών στην Ευρώπη.
Εγώ πιστεύω ότι φταίει γενικότερα η νοο-
τροπία που έχουμε στην χώρα μας. Πάντα
συνδέαμετιςπερισσότερεςκοινωνικέςεκδη-
λώσεις–όπωςτιςγιορτές-μετηνυπέρμετρη
κατανάλωση τροφής. Στην Ελληνική κοινω-
νία όμως έχουμε και άλλες παθογένειες. Η
κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα στη
εφηβική ηλικία, βρίσκονται σε πολύ υψηλά
επίπεδα. Αυτό το γεγονός μερικές φορές
θεωρείται κοινωνική «μαγκιά» του Έλληνα
και δεν καταδικάζεται. Δηλαδή, θέλω να πω
ότι δεν αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα και
υπευθυνότητα, καταστάσεις που προδια-
θέτουν σε μελλοντικούς κινδύνους για την
υγεία μας. Γνωρίζουμε ότι συνήθως άτομα
με αυξημένο σωματικό βάρος έχουν την
προδιάθεσηγιαεκδήλωσηδιαβήτητύπου2.
→ Πιστεύετε ότι το πρόβλημα έγκειται
στις ποσότητες που καταναλώνουμε,
στην ποιότητα του φαγητού (τροφές
με «κρυφά» λιπαρά, ή γλυκαντικές
ουσίες), ή στις διαφορετικές επιλογές
τροφής που υπάρχουν στις μέρες μας;
Είναι όλα αυτά που είπατε. Πλέον δεν ακο-
λουθούμε την λεγόμενη Μεσογειακή δι-
ατροφή. Οι Κρήτες σε έρευνες που έχουν
γίνει στο παρελθόν αναδείχτηκαν «πρωτα-
θλητές» στην μακροζωία. Όμως σε τελευ-
ταίες έρευνες έχουν πέσει 30-40 μονάδες
κάτω διότι ενώ παλαιότερα έτρωγαν λάδι,
φρούτα, όσπρια και ψάρια και είχαν ελάχι-
στη κατανάλωση κρέατος, άλλαξαν με την
πάροδο των ετών διατροφικές συνήθειες
αυξάνοντας την κατανάλωση λιπαρών τρο-
φών και κρέατος. Οι καινούργιες συνήθειες
διατροφής και τα νέα πρότυπα (πχ τα snacks,
η έξοδος σε ένα ταχυφαγείο) δημιουργούν
τεράστιο πρόβλημα. Και πιστεύω ότι στο
μέλλον τα προβλήματα που θα έχουμε
θα είναι ακόμα πιο μεγάλα. Η αύξηση της
παχυσαρκίας, η αύξηση των ατόμων με
διαβήτη, η αύξηση νόσων που σχετίζονται
με την παχυσαρκία και τον διαβήτη, όπως
τα καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλα. Θα
μας προβληματίσουν στο άμεσο μέλλον.
της Μαρίας Χατζηδάκη

13. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014 11
Όλα αυτά δεν αποτελούν έναν παράγοντα
,είναι μια γενική θεώρηση της ζωής, που θα
πρέπει να αλλάξουμε στην ελληνική πραγ-
ματικότητα . Και βέβαια όλα τα παραπάνω
υπάρχουν και στο εξωτερικό, αλλά δεν
υπάρχουν στον βαθμό που τα έχουμε εμείς.
Εκεί υπάρχει μια άλλη προοπτική. Το παιδί
εκεί έχει διαφορετικές επιλογές, τα πράγμα-
τα είναι πιο οργανωμένα –αν θέλετε- δεν
έχουν αυτό το «ωχ αδελφέ» που λένε οι
Έλληνες μερικές φορές. Και αυτό βοηθάει
πάρα πολύ στο να είναι πιο συγκροτημένη
η διαδικασία της διατροφής και γενικά της
ανατροφής του παιδιού, γιατί από εκεί ξεκι-
νάνε τα περισσότερα προβλήματα.
→ Ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι
το μέτρο για τα άτομα με διαβήτη, ή
τα άτομα που δεν έχουν παρουσιά-
σει ακόμα διαβήτη;
Επιμένω στην άσκηση - όχι σπουδαία
πράγματα - περπάτημα, κολύμβηση, πο-
δήλατο. Πρέπει όμως όλα αυτά να είναι
συστηματικά. Όχι να πηγαίνουμε την Κυ-
ριακή μια βόλτα, να περπατάμε μια ώρα,
και μετά στην ταβέρνα.
Επίσης, ένα άλλο που θα συμβούλευα,
είναι να επιστρέψουμε στις διατροφικές
συνήθειες που είχαμε παλαιότερα. Να
τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές,
λάδι, ξηρούς καρπούς. Όλα αυτά είναι δικά
μας προϊόντα, τα ξέρουμε όλοι. Να τρώμε
ψάρια, στη Ελλάδα ζούμε. Αυτήν την δια-
τροφή μπορούμε να την κάνουμε στο σπίτι
μας. Λέμε συχνά «βαριέμαι να μαγειρέψω,
ας πάρουμε πίτσα, σουβλάκια, ή κάποιο
χάμπουργκερ. Όλα αυτά δεν είναι υγιεινά
φαγητά. Πρέπει να είναι η εξαίρεση του
κανόνα. Ο κανόνας να είναι η παλιά καλή
Μεσογειακή διατροφή που είχαμε.
→ Όντας συντονιστής διευθυντής
στην παθολογικής κλινικής του Νο-
σοκομείου Λαμίας, έχετε υπό την
επίβλεψή σας δύο εξαιρετικά τμή-
ματα, το ένα ασχολείται με το δια-
βητικό πόδι και το δεύτερο είναι το
ιατρείο για την παχυσαρκία. Θέλου-
με να μας μιλήσετε για το έργο, το
οποίο επιτελείτε στο νοσοκομείο;
Όταν δημιούργησα το διαβητολογικό
ιατρείο το 1992 ήταν ένα από τα πρώτα
διαβητολογικά ιατρεία που ιδρύθηκαν
στην Ελλάδα. Και μάλιστα είχα την τύχη
να αρχίσω με πλήρη ηλεκτρονική κατα-
γραφή σε υπολογιστή, από την έναρξη
του ιατρείου μέχρι και σήμερα. Και έτσι
έχουμε ηλεκτρονικό αρχείο των ασθε-
νών μας, σε βάθος χρόνου. Σαν ιατρείο
παρακολουθούμε γύρω στους 6500 αρ-
ρώστους, από τον Νομό Φθιώτιδας καθώς
και από γειτονικούς νομούς. Το ιατρείο
μας λειτουργεί καθημερινά, με τέσσερις
παθολόγους ιατρούς που διαθέτουν την
προβλεπόμενη εξειδίκευση στο διαβήτη.
Το ιατρείο διαβητικού ποδιού λειτουργεί
εδώ και τρία χρόνια. Η λειτουργία του
ιατρείου διαβητικού ποδιού έχει σταμα-
τήσει το φαινόμενο να βλέπουμε διαβητι-
κούς με προβλήματα στα πόδια τους, να
πρέπει να πηγαίνουν στην Αθήνα για να
εξετασθούν ή να νοσηλευθούν. Πλέον, σε
συνεργασία με εξειδικευμένους χειρουρ-
γούς, κάνουμε σπουδαία δουλειά για
τους ασθενείς αυτούς. Επίσης, εδώ και ένα
χρόνο περίπου, δημιουργήθηκε και το
ιατρείο παχυσαρκίας. Και αυτό το ιατρείο
λειτουργεί επίσης με μεγάλη επιτυχία.

14. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201412
πρόσωπο με πρόσωπο
→ Πόσο απαραίτητη είναι η εκπαί-
δευση του ατόμου με διαβήτη;
Ως γνωστόν, ο διαβήτης «δεν πονάει», οπό-
τε πρέπει να πείσεις τον ασθενή, ότι είναι
μια χρόνια πάθηση, η οποία θα υπάρχει
για πάντα και ότι θα πρέπει να έχει καλή
ρύθμιση για να αποφύγει ή να απομακρύ-
νει τις επιπλοκές που προκαλεί. Όπως είναι
γνωστό, οι επιπλοκές έχουν να κάνουν με
τον χρόνο διάρκειας του διαβήτη καθώς
και με τον τρόπο αντιμετώπισης και διαχεί-
ρισής του. Εκείνο που πρέπει ουσιαστικά να
κάνουμε οι επαγγελματίες της Υγείας, είναι
να ασχοληθούμε με τον κάθε άρρωστο, να
εξατομικεύσουμε δηλαδή την θεραπεία
και την εκπαίδευσή του. Η εκπαίδευση
του διαβητικού είναι ένα σημείο στο οποίο
αντιμετωπίζουν πρόβλημα όλα τα κέντρα
που ασχολούνται με τον διαβήτη.
Είναι εύκολο σε έναν γιατρό να λέει κάνε
αυτό, ή εκείνο, πάρε την ινσουλίνη σου, ή
τα χάπια σου, κάνε άσκηση κ.α. Τι άσκηση
να κάνει όμως, ξέρει ο ασθενής του; Υπάρ-
χουν μερικοί άνθρωποι μεγάλης ηλικίας,
που πρέπει να τους μιλήσεις σωστά και κα-
τανοητά για να μπορέσουν να καταλάβουν
τι τους λες. Ούτως ώστε να μπορέσουν να
ανταποκριθούν στους στόχους, που τους
έχεις θέσει, για την γλυκαιμική τους ρύθμι-
ση. Άποψή μου είναι ότι, η εκπαίδευση του
διαβητικού είναι εξίσου σημαντική, με την
φαρμακευτική αγωγή.
Για την φαρμακευτική αγωγή, όσον αφορά
τους ιατρούς, είναι τόσα πολλά τα ερεθίσμα-
τα που υπάρχουν (τόσα συνέδρια γίνονται,
τόσα βιβλία υπάρχουν, τόση πληροφόρηση
στο διαδίκτυο ), οπότε η εκπαίδευσή τους
είναι επαρκής. Όμως για την σωστή εκπαί-
δευση των ασθενών στην αντιμετώπιση του
διαβήτη, απαιτείται χρόνος που συνήθως
δεν υπάρχει, ο κόσμος είναι πολύς και έτσι
τελικά προκύπτουν πολλά προβλήματα.
Σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του
διαβητικού έχουν οι νοσηλευτές. Εμείς
ευτυχώς έχουμε μια εξειδικευμένη νο-
σηλεύτρια, η οποία έχει εκπαιδευτεί σε
θέματα του διαβήτη και η οποία εργάζεται
αποκλειστικά το διαβητολογικό μας ιατρείο.
Όμως ξέρω άλλα ιατρεία στην Ελλάδα, τα
οποία δεν έχουν καθόλου εκπαιδευμένο
νοσηλευτικό προσωπικό, σε αντίθεση με
αντίστοιχα κέντρα της Αθήνας, τα οποία
διαθέτουν πάρα πολλούς γιατρούς και
πάρα πολλές νοσηλεύτριες συνήθως.
Αυτό πιστεύω ότι είναι λίγο δυσανάλογο.
→ Κύριε Λαναρά αναφερθήκατε σε
κάτι, το οποίο μου έκανε ιδιαίτερη
εντύπωση. Είναι δυνατόν να μην
ασκούνται άνθρωποι που μένουν
στην περιοχή σας. Εάν μιλούσαμε για
ανθρώπους που μένουν στην Αθήνα
θα το καταλάβαινα, αλλά στην Λαμία;
Ναι, όπως το ακούσατε. Η επαρχία δεν
είναι όπως ήταν κάποτε. Όταν λέμε ότι στη
επαρχία ασκούνται, μιλάμε για κάτι πολύ
σχετικό πλέον. Η επαρχία είναι πλέον μι-
κρές «Αθήνες» στις αστικές περιοχές. Αυτό
είναι πολύ ανησυχητικό. Βλέπουμε, πλέον,
ανθρώπους που ακόμα και για να πάρουν
τα τσιγάρα τους πηγαίνουν στο περίπτερο
με το αυτοκίνητο, διανύοντας μια απόστα-
ση ούτε 500 μέτρων. Δυστυχώς, ο κακός
τρόπος ζωής των ανθρώπων στις μεγάλες
πόλεις μεταφέρθηκε παντού σε όλη την
Ελλάδα. Εδώ βλέπουμε στα χωριά μας,
να παίρνουν το αγροτικό τους αυτοκίνητο,
για να πάνε στην εκκλησία, να πάνε στο
καφενείο, να πάνε στο φούρνο του χωριού.
→ Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλη-
μα που αντιμετωπίζετε στην καθημε-
ρινή σας πράξη με τους αρρώστους;
Αν και κάνουμε καθημερινές προσπά-
θειες και επιλέξαμε να λειτουργούμε σε
καθημερινή βάση τα ιατρείο , θέλουμε
να μειώσουμε τους χρόνους αναμο-
νής των ασθενών για εξέταση. Γιατί,
όπως ανέφερα παραπάνω, χρειάζεται
εκπαίδευση και παρακολούθηση, δεν
μπορείς να λες στον διαβητικό «ελάτε
μετά από έξι μήνες να σας ξαναδώ».
Υπάρχουν περιστατικά που πρέπει να
τα επανεξετάσουμε σε 15 ημέρες, σε
20 ημέρες, σε ένα μήνα, σε τρεις μήνες,
κλπ, για να βεβαιωθούμε ότι γίνεται
ικανοποιητικά η ρύθμιση του διαβήτη
τους. Οπότε ένα βασικό ζήτημα για εμάς
ήταν να μειώσουμε τον χρόνο αναμονής
των ραντεβού. Και το δεύτερο, το οποίο
προσπαθούμε ήταν, όπως είπαμε, η
καλύτερη προσφερόμενη εκπαίδευση.
Ένα άλλο
φαινόμενο, που
βλέπω συχνά,
έχει να κάνει με
τις εξετάσεις, που
πρέπει να κάνει
κάποιος στην
επανεξέτασή του
και δεν μπορεί
να τις πληρώσει.
Μερικοί ασθενείς
δεν μπορούν να
πληρώσουν ούτε
τη συμμετοχή τους
στις εξετάσεις.
Σε αυτές τις
περιπτώσεις πρέπει
να δεις τι μπορείς
να κάνεις, για να
τον βοηθήσεις να
ξεπεράσει αυτά τα
προβλήματα στο
μέτρο του δυνατού

15. ΑΦΙΞΕΙΣ
Διαβατήριο εμπιστοσύνης
ΜΕΤΡΗΤΗΣΓΛΥΚΟΖΗΣΑΙΜΑΤΟΣ
Γευματικοί δείκτες/Δείκτες άσκησης
Γραφική απεικόνιση
αποτελεσμάτων με μια ματιά
Αυτόματος μηχανισμός
απόρριψης ταινίας
Αυτόματη Κωδικοποίηση
Μικρό δείγμα αίματος, 0,3μL
Φωτισμός στην υποδοχή της ταινίας μέτρησης
Ρυθμίσεις Υψηλών Χαμηλών ορίων
Ειδοποίηση για την ημερομηνία λήξης των ταινιών μέτρησης
Ευανάγνωστη LCD
οθόνη με backlight φωτισμό
Ειδοποίηση σε περίπτωση υπογλυκαιμίας
VI_2014_02
ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
• ΑΘΗΝΑ: Οδός Τατοΐου 146 71 Ν. Ερυθραία, Τηλ.: 210 8009111
• E-Mail: mailbox@vianex.gr • INTERNET: http://www.vianex.gr
• ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Ακάδημου 113, Kόμβος Μακρυγιάννη
Εύοσμος Θεσσαλονίκης, ΤΚ 56224, Τηλ: 2310 840440
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ
ΒΙΑΝ Α.Ε. 14ο
χλμ. Ε.Ο. Αθηνών - Λαμίας,
145 64 Κηφισιά
Τηλ: 210 9883372, FAX: 210 9889591
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ
Γραμμή κοινού: 800 11 11 800
www.glucocard.gr
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K

16. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201414
πρόσωπο με πρόσωπο
→ Γίνονται προσπάθειες ενημέρωσης
μέσω κάποιας καμπάνιας από εσάς
και τους τοπικούς φορείς. Υπάρχει
τοπικός σύλλογος στην περιοχή σας;
Πριν από πολλά χρόνια, το 1997 νομίζω,
είχε γίνει μια προσπάθεια από κάποιους δια-
βητικούς, οι οποίοι ήθελαν να βοηθήσουν
-νέοι σχετικά σε ηλικία- στην δημιουργία
ενός συλλόγου διαβητικών, όμως η προ-
σπάθεια αυτή δεν τελεσφόρησε για κά-
ποιους λόγους τότε. Από τότε δυστυχώς δεν
έχουμε σύλλογο στην ευρύτερη περιοχή.
Φαίνεται ότι τα άτομα με διαβήτη εδώ δεν
θέλουν να ασχοληθούν και πάρα πολύ. Και
πιστεύω ότι σε αυτό συμβάλλει το γεγονός
ότι η επαρχία δεν μπορεί να «δεχτεί» εύκο-
λα το γεγονός ότι κάποιος είναι διαβητικός.
Δυστυχώς θεωρώ ότι υπάρχει ταμπού στην
τοπική κοινωνία. Ακόμη και τώρα υπάρχουν
κάποιοι ασθενείς, οι οποίοι δεν θέλουν να
ξέρει το περιβάλλον τους ότι είναι διαβητικοί.
Και πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος, που δεν
δημιουργείται σύλλογος διαβητικών.
Όμως πρέπει να δημιουργηθεί ένας σύλ-
λογος, ο οποίος θα βοηθήσει τους ανθρώ-
πους με διαβήτη να διεκδικήσουν κάποια
πράγματα, να εκπαιδευτούν καλύτερα και
να ενημερωθούν συνολικά για τα ζητήμα-
τα του διαβήτη. Εμείς, ως γιατροί, θέλουμε
πάρα πολύ να δημιουργηθεί ένας σύλ-
λογος, διότι θα είναι συμπαραστάτης μας.
Δεν έχει νόημα ο γιατρός να κάνει αυτή τη
διαδικασία, πρέπει τα άτομα με διαβήτη να
το κάνουν. Καλό θα ήταν να βοηθήσει στη
διαδικασία της δημιουργίας ενός τοπικού
συλλόγου διαβητικών και η ΕΛΟΔΙ.
Όσον αφορά τον τοπικό πληθυσμό, γίνονται
συνεχείς προσπάθειες ενημέρωσης του
κοινού και έχουμε ήδη πραγματοποιήσει
κάποιες εκδηλώσεις για την παχυσαρκία, το
διαβητικό πόδι, και πολλές ημερίδες, για την
εκπαίδευση των γιατρών σε συνεργασία με
έγκριτες ιατρικές επιστημονικές εταιρείες
. Φροντίζουμε να ενημερώνουμε επίσης
μέσω του τύπου και της τηλεόρασης. Όμως
πιστεύω ότι θα μπορούσαν να γίνουν πολύ
περισσότερα πράγματα ως προς την ενημέ-
ρωση του κόσμου της περιοχής μας.
→ Ποια είναι τα προβλήματα που
αντιμετωπίζετε καθημερινά ως
απόρροια της οικονομικής κρίσης;
Πριν προκύψουν όλα αυτά τα προβλήματα
ευτυχώς είχαμε οργανώσει το Διαβητολογι-
κό ιατρείο, είχαμε το προσωπικό που έπρε-
πε να έχουμε και ευτυχώς είμαστε τέσσερις
εξειδικευμένοι στο Διαβήτη γιατροί. Εμείς
είχαμε αυτό το πλεονέκτημα προ κρίσης
και ευτυχώς δεν έχουμε χάσει κανέναν
από το προσωπικό μας. Οπότε μπορούμε
και λειτουργούμε, όπως περίπου λειτουρ-
γούσαμε και νωρίτερα. Όμως όσον αφορά
τους πόρους μας, εκεί σίγουρα έχουμε
υποστεί μεγάλες μειώσεις. Δηλαδή, αντι-
μετωπίζουμε καθημερινά προβλήματα
όπως είναι η έλλειψη εκτυπωτικών υλικών,
γραφικής ύλης κ.α. προβλήματα όμως που
σε κάνουν να γελάς μερικές φορές και άλ-
λες πάλι να κλαις. Επίσης κάποια φορά δεν
είχαμε ταινίες μέτρησης για τους ασθενείς
μας. Όμως, εκ των ενόντων, καταφέρνουμε
να τα βγάζουμε πέρα. Στο μέλλον όμως
δεν ξέρω τι μπορεί να αντιμετωπίσουμε.
→ Συνήθως στα νεοδιαγνωσθέντα
περιστατικά με σακχαρώδη διαβή-
τη τύπου 2, η πάγια τακτική είναι η
χορήγηση αντιδιαβητικών δισκίων.
Στην πορεία της νόσου περνάμε στη
θεραπεία συνδυασμού και στο τέλος
έρχεται η ινσουλίνη. Υπάρχουν όμως
αρκετοί συνάδελφοί σας που θεω-
ρούν ότι θα πρέπει να ξεκινήσουν
κατευθείαν με ινσουλίνη. Μπορεί

17. Η 1η Ελληνική
Φαρμακευτική Βιομηχανία

18. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201416
να αποφευχθεί αυτή η πορεία, ή
είναι προδιαγεγραμμένη. Ποια είναι
η δική σας αντιμετώπιση στα συγκε-
κριμένα περιστατικά;
Ακολουθούμε τις κατευθυντήριες οδηγίες
της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
και με βάση αυτές λειτουργούμε. Ξεκι-
νάμε με δίαιτα και άσκηση, και γενικά
τροποποίηση του τρόπου ζωής. Στη συ-
νέχεια ανάλογα με την επίτευξη ή όχι των
στόχων που έχουμε θέσει, προχωρούμε
στην ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή.
Εάν όμως πρόκειται για ένα πρωτοδια-
γνωσθέντα διαβητικό ο οποίος εμφανίζει
υψηλές τιμές γλυκόζης πλάσματος και
γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, τότε
σε αυτήν την περίπτωση αρχίζουμε αγω-
γή με ινσουλίνη. Και σε βάθος χρόνου
αποφασίζουμε για την τροποποίηση της
φαρμακευτικής αγωγής.
Είναι ξεκάθαρο το πρωτόκολλο που ακο-
λουθούμε για τους ασθενείς μας. Και μάλι-
στα προτείνεται πλέον σε όλα τα συνέδρια
που έχουν γνωστικό αντικείμενο τον δια-
βήτη. Είχα την τύχη να είμαι αντιπρόεδρος
της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
την περίοδο που γινόταν η επεξεργασία
των κατευθυντηρίων οδηγιών και μάλιστα
συμμετείχα ενεργά στην όλη διαδικασία.
Πιστεύω ότι ήταν από τις πιο καλές εργασί-
ες που έχουν γίνει και δεν έχει να ζηλέψει
τίποτε από ανάλογες σε άλλες χώρες. Και
αυτό διότι η Διαβητολογική Εταιρεία περ-
νάει το μήνυμα πλέον στους γιατρούς, ότι
οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι κάτι πολύ
σημαντικό, είναι η κοινή γλώσσα για την
αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη.
→ Πιστεύετε ότι οι συνάδελφοι σας
και ιδιαίτερα οι νεότεροι είναι αρκε-
τά εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι;
Ναι, εκτιμώ ότι είναι αρκετά εκπαιδευμένοι
και έχουν και πολλές δυνατότητες. Στις
μέρες μας υπάρχει περισσότερη γνώση
για αυτόν που θα την αναζητήσει, καθώς
και πολλές ευκαιρίες για συνεχιζόμενη
εκπαίδευση. Είναι πλέον τόσα πολλά τα
διαβητολογικά ιατρεία και γίνονται τόσο
πολλές επιστημονικές εκδηλώσεις που
σκοπό έχουν να προσφέρουν κατάρτιση
και γνώση, είτε στην Αθήνα, είτε στην
επαρχία, που η πληροφόρηση σχετικά
με τον διαβήτη και τις εξελίξεις επάνω σε
αυτόν δεν μας λείπει καθόλου.
→ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι
άρρηκτα συνδεδεμένος και με άλλα
νοσήματα, όπως είναι οι δυσλιπι-
δαιμίες, η παχυσαρκία και η υπέρ-
ταση. Υπάρχει τρόπος να οδηγηθεί
το άτομο με διαβήτη στη σωστή
ρύθμιση, αποφεύγοντας αυτήν την
«αλυσιδωτή αντίδραση»;
Καταρχήν το άτομο με διαβήτη είναι ση-
μαντικό να απευθύνεται στον ειδικούς
γιατρούς. Νομίζω ότι, με τον τρόπο αυτό,
θα πάρει τις πληροφορίες και τις οδηγίες
που θα τον βοηθήσουν στο να αντιμε-
τωπίσει νοσήματα που συνυπάρχουν με
τον διαβήτη και να αποφύγει τις απώτε-
ρες επιπλοκές, επιτυγχάνοντας μια καλή
ρύθμιση. Διότι είναι γνωστό ότι το κόστος
των επιπλοκών είναι πολλαπλάσιο του
κόστους της πρόληψης και της ενδεδειγ-
μένης φαρμακευτικής αγωγής. Η εκπαί-
δευση, καθώς και η στοχευμένη φαρμα-
κευτική αγωγή βοηθούν στην αποφυγή
δυσάρεστων καταστάσεων στο μέλλον.
→ Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές
μέθοδοι, όπως είναι η βαριατρική
επέμβαση, που βελτιώνουν τον
πρόσωπο με πρόσωπο

19. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014 17
μεταβολισμό του σακχάρου στα
άτομα που έχουν διαβήτη και που
είναι παχύσαρκα. Ποια είναι η άπο-
ψή σας για τις μεθόδους αυτές;
Η βαριατρική χειρουργική είναι μια πολύ
καλή μέθοδος απώλειας βάρους που βελ-
τιώνει και την γλυκαιμία . Μερικοί θεωρούν
ότι είναι το μέλλον στη θεραπεία του διαβή-
τη. Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι, που την
αφορίζουν εξαιτίας επιπλοκών που έχουν
σχέση με τις χειρουργικές τεχνικές. Κάπου
στην μέση βρίσκεται η αλήθεια. Στα χέρια
ειδικών και με σχολαστική παρακολούθηση
η βαριατρική χειρουργική έχει θεαματικά
αποτελέσματα στη ρύθμιση του διαβήτη.
→ Μιλήστε μας λίγο για το πώς πι-
στεύετε ότι διαγράφεται το μέλλον
του διαβήτη στην Ελλάδα, αλλά και
στον υπόλοιπο κόσμο. Τι θα μπορού-
σε να ανακόψει την πορεία αυτή;
Η θεραπεία του διαβήτη πιστεύω πια ότι
είναι στις γενετικές διαδικασίες, στη δημι-
ουργία παγκρέατος από βλαστοκύτταρα.
Αυτό πιστεύω ότι είναι το μέλλον. Πριν
όμως φτάσουμε εκεί, ας δούμε το παρόν.
Και το παρόν είναι η γλυκαιμική ρύθμιση
για αποφυγή των επιπλοκών. Δεν θα
περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει μετά
από 20 χρόνια. Και εξάλλου ό,τι και να
γίνει, θα προτιμηθούν οι διαβητικοί που
θα είναι ρυθμισμένοι και χωρίς επιπλοκές
για να ακολουθήσουν τις νέες αγωγές
και τις νέες προοπτικές. Άρα λοιπόν θα
πρέπει να φροντίζουμε το παρόν με τα
μέσα που έχουμε. Το μέλλον δεν το ξέρει
κανείς. Μπορεί να είναι κάτι εξαιρετικά
ενδιαφέρον, μπορεί να είναι πιο μακρινό
αυτό το ενδιαφέρον, οπότε μπορούμε
να ξεκινήσουμε με τα μέσα που έχουμε
σήμερα. Και αυτό είναι το θέμα. Δεν ξέρω
βέβαια, κατά πόσο χρησιμοποιούμε όλα
τα μέσα που έχουμε σήμερα.
→ Η εκπαίδευση των φροντιστών
του διαβήτη, είτε πρόκειται για το
νοσηλευτικό προσωπικό του νοσο-
κομείου, είτε και για τον οικογε-
νειακό περίγυρο του ασθενή, είναι
τελικά δύσκολη υπόθεση. Υπάρχουν
τρόποι για να γίνει το πολύτιμο
έργο αυτών των ανθρώπων πιο εύ-
κολο και αποτελεσματικό;
Όσον αφορά τους νοσηλευτές, αυτοί είναι
απαραίτητοι και πρέπει να εκπαιδεύονται
ώστε να αντιμετωπίζουν όλες τις παθογό-
νες καταστάσεις που μπορεί να εμφανίσει
ο διαβητικός ασθενής. Όμως είναι πολύ
λίγοι για τις αυξανόμενες ανάγκες. Να σας
πω ότι π.χ. ποδολόγοι στην Ελλάδα υπάρ-
χουν ελάχιστοι και αυτοί δεν προσλαμβά-
νονται. Στην Αγγλία είναι ειδικότητα που
προσφέρει σημαντική βοήθεια. Οπότε
μένει στον γιατρό και στον νοσηλευτή να
παρέμβουν αποτελεσματικά σε όλα τα
επίπεδα: την πρόληψη, την δίαιτα, την εκ-
παίδευση, την φροντίδα, την ψυχολογική
υποστήριξη, την παρακολούθηση. Αυτό το
γεγονός της έλλειψης ειδικών, επιβαρύνει
συνολικά την αποτελεσματική παροχή
υπηρεσιών υγείας
Τώρα, όσον αφορά το σπίτι, συνήθως ο
διαβητικός στην Ελλάδα δεν είναι προσε-
κτικός. Αυτό το βλέπω συνέχεια. Βλέπουμε
ένα άτομο να έχει «λίγο ζάχαρο, να έχει λί-
γη χοληστερίνη, να έχει λίγο πίεση», αλλά
δεν πιστεύει ότι αυτό είναι κάτι σημαντικό
και ότι θα του προκαλέσει προβλήματα στο
μέλλον, όπως για παράδειγμα: έμφραγ-
μα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφροπάθεια,
τύφλωση. Σιγά - σιγά, με την ενημέρωση
που γίνεται από τα ΜΜΕ και από το ιατρικό
και νοσηλευτικό προσωπικό, αλλάζουν τα
δεδομένα. Καταλαβαίνουν ότι ο διαβήτης,
η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία μπορούν
να δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλ-
λον. Επίσης και το οικογενειακό περιβάλ-
λον αρχίζει να συνειδητοποιεί τα προβλή-
ματα και τις ιδιαιτερότητες των διαβητικών
ασθενών και βοηθά σημαντικά. Και βλέπω
ότι ο φόβος, που υπήρχε παλαιότερα, ξε-
περνιέται σιγά - σιγά. Γιατί, όταν σαν γιατρός
θέσεις κάποιους ρεαλιστικούς στόχους, σε
συνεργασία με τον ασθενή σου και τους
ανθρώπους που τον φροντίζουν, τότε έχεις
και τα αποτελέσματα που επιζητάς.
→ Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό
βλέπουμε όλο και περισσότερο δια-
βητικά άτομα να μην λαμβάνουν
σωστά τα φάρμακά τους, ή να μην
σιτίζονται σωστά, εξαιτίας της οι-
κονομικής ανέχειας, που υπάρχει
σε πολύ πλέον κόσμο. Εσείς αντι-
μετωπίζεται τέτοια φαινόμενα στο
διαβητολογικό ιατρείο σας;
Βεβαίως και αντιμετωπίζω τέτοια περιστα-
τικά. Υπάρχουν άνθρωποι που μου λένε
«γιατρέ αυτό το φάρμακο είναι ακριβό και
θέλω να μου δώσετε κάποιο φτηνότερο».
Το οποίο φάρμακο όμως, μπορεί να μην
είναι εξίσου αποτελεσματικό με αυτό
που έπαιρνε πιο πριν. Υπάρχουν τέτοιου
είδους προβλήματα. Ένα άλλο φαινόμε-
νο, που βλέπω συχνά, έχει να κάνει με τις
εξετάσεις, που πρέπει να κάνει κάποιος
στην επανεξέτασή του και δεν μπορεί
να τις πληρώσει. Σε αρκετές περιπτώσεις
δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε την
συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Σε αυτές
τις περιπτώσεις πρέπει να δεις τι μπορείς
να κάνεις, και να βοηθήσεις τον ασθενή
σου να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματα
στο μέτρο του δυνατού. Και βέβαια όταν
κάποιος είναι άνεργος, ίσως να μην είναι
προτεραιότητά του η γλυκαιμική ρύθμιση
και αυτό είναι κατανοητό. Θα πρέπει η
πολιτεία να βοηθήσει όσο γίνεται γιατί ο
διαβητικός ασθενής δεν γίνεται να αφεθεί
στην τύχη του. x

20. 21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 1 4/15/13 12:38 PM

21. 21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 2 4/15/13 12:38 PM

22. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201420
Τύποι βαριατρικής χειρουργικής
Οι βαριατρικές επεμβάσεις, που ίσως ορ-
θότερα θα πρέπει να αναφέρονται με τον
όρο «μεταβολικές», δεδομένων των ευερ-
γετικών αποτελεσμάτων τους σε διάφορες
μεταβολικές διαταραχές, διακρίνονται σε
3 τύπους: περιοριστικού τύπου, δυσαπορ-
ροφητικές και μικτές. Στις περιοριστικού
τύπου επεμβάσεις μειώνεται το μέγεθος
του στομάχου με αποτέλεσμα γρήγορο
κορεσμό και μειωμένη πρόσληψη θερμί-
δων. Οι συνηθέστερες περιοριστικού τύπου
επεμβάσεις είναι η κάθετη γαστροπλαστική,
το γαστρικό μανίκι και η τοποθέτηση ρυθ-
μιζόμενου γαστρικού δακτυλίου. Στις δυ-
σαπορροφητικές επεμβάσεις μειώνεται το
μήκος του λεπτού εντέρου με αποτέλεσμα
μειωμένη απορρόφηση των θρεπτικών
ουσιών της τροφής. Οι μικτές τεχνικές, όπως
η Roux en Y και η χολοπαγκρεατική παρά-
καμψη, είναι και οι πιο δραστικές.
Βαριατρική χειρουργική και ΣΔ2
Η φαρμακευτική θεραπεία δεν επιτυγ-
χάνει πάντα καλή ρύθμιση του ΣΔ2, ιδι-
αίτερα στους παχύσαρκους διαβητικούς,
οι οποίοι άλλωστε αποτελούν και την
πλειοψηφία των διαβητικών ασθενών.
Μάλιστα πολλά αντιδιαβητικά φάρμακα,
συμπεριλαμβανομένης και της ινσουλί-
νης, προκαλούν περαιτέρω αύξηση του
ήδη υψηλού σωματικού βάρους.
Η βαριατρική χειρουργική φαίνεται να
προσφέρει πέραν της μείωσης του σωμα-
τικού βάρους και την βελτίωση της εικόνας
του ασθενούς και κάτι πολύ σημαντικό,
ιδιαίτερα στους παχύσαρκους διαβητικούς,
έρευνα ανάπτυξη
Αντώνης Πολυμέρης,
ενδοκρινολόγος
Α΄ επιμελητής
Β΄ ενδοκρινολογικό τμήμα
ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»
Βαριατρική (μεταβολική) χειρουργική
και σακχαρώδης διαβήτης

23. ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ - ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε. 15o χλµ. Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαµίας, 14564 Κηφισιά,
τηλ.: 210 6294600 fax: 210 6294610, T.Θ. 51288
Γραφείο Θεσσαλονίκης: Αδριανουπόλεως 24, 551 33 Καλαµαριά, Θεσσαλονίκη τηλ.: 2310 480160
Για παραγγελίες: τηλ.: 210 6294629 fax: 210 6294630 e-mail: orders@lilly.gr www.lilly.gr
D.K.P.Cac11_2013
Μην το ξεγράφεις.
Tώρα γίνεται.
Αναγεννητικός παράγοντας
που επουλώνει τα έλκη διαβητικού ποδιού αποτελεσµατικά1
1. I.Slim et al, Journal of Wound Technology 2012;17
Σε σύντοµο χρονικό διάστηµα Με εύκολη εφαρµογή Μειώνοντας δραστικά τον πόνο

24. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201422
δηλαδή πλήρη ύφεση του διαβήτη. Σε μιά
μελέτη σε 154 ασθενείς με ΣΔ2 και νοσο-
γόνο παχυσαρκία από τον MacDonald και
συνεργάτες το 1997, μετά από Roux-en-Y
γαστρική παράκαμψη, η μέση τιμή του σακ-
χάρου αίματος, που ήταν προεγχειρητικά
187 mg/dl, μειώθηκε σε επίπεδα κάτω από
140 mg/dl για πάνω από 10 χρόνια, που
διήρκεσε η παρακολούθηση των ασθενών.
Στο τέλος της μελέτης μόνο το 8.6% των
χειρουργημένων διαβητικών χρειαζόταν
ακόμα κάποια φαρμακευτική αντιδιαβητική
αγωγή, σε σχέση με το 31.8% προεγχει-
ρητικά. Παράλληλα, η θνησιμότητα των
ασθενών μειώθηκε στο 9%, σε σύγκριση
με το 28% της ομάδας ελέγχου, που το
αποτελούσαν 78 παχύσαρκοι διαβητικοί.
Η μείωση της θνησιμότητας οφειλόταν
κυρίως στη μείωση των καρδιαγγειακών
επεισοδίων, τα οποία είναι πολύ συχνά
στους διαβητικούς με κακή ρύθμιση του
σακχάρου τους. Μια μεγάλη μεταανάλυση
136 μελετών και 22.094 παχύσαρκων δια-
βητικών έδειξε ότι, ο ΣΔ2 είχε πλήρη ύφεση
στο 76.8% των ασθενών. Πιο συγκεκριμένα,
πλήρη ύφεση του διαβήτη παρουσίασε το
48% των ασθενών μετά από λαπαροσκο-
πική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου, το
68% μετά από κάθετη γαστροπλαστική, το
84% μετά από Roux en Y και το 98% μετά
από χολοπαγκρεατική παράκαμψη. Μια
άλλη μεγάλη μεταανάλυση 621 μελετών
και 135.246 χειρουργημένων παχύσαρκων
διαβητικών ασθενών έδειξε πλήρη ύφεση
του διαβήτη στο 78.1% και πλήρη ύφεση, ή
βελτίωση, στο 86%. Πιο συγκεκριμένα, πλή-
ρη ύφεση του διαβήτη παρουσίασαν 95.1%
των ασθενών μετά από χολοπαγκρεατική
παράκαμψη, 80.3% μετά από γαστρική
παράκαμψη, 79.7% μετά από γαστροπλα-
στική και 56,7% μετά από λαπαροσκοπική
τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου. Μια
άλλη μελέτη έδειξε πλήρη ύφεση του δια-
βήτη στο 89% και στο 99% από 26 και 111
παχύσαρκους διαβητικούς μετά από Roux
en Y γαστρική παράκαμψη και χολοπαγκρε-
ατική παράκαμψη αντίστοιχα. Από 23.106
παχύσαρκους ασθενείς με μεταβολικό σύν-
δρομο ύφεση του διαβήτη για ένα τουλάχι-
στον χρόνο παρουσίασε το 28% μετά από
τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου, το 52%
μετά από γαστρικό μανίκι, το 62% μετά από
Roux en Y γαστρική παράκαμψη και το 74%
μετά από χολοπαγκρεατική παράκαμψη
αντίστοιχα. Όλοι οι τύποι βαριατρικών επεμ-
βάσεων βελτιώνουν την ρύθμιση του ΣΔ2,
αλλά η Roux en Y γαστρική παράκαμψη και
η χολοπαγκρεατική παράκαμψη είναι οι πιο
δραστικές και επιτυγχάνουν πολύ γρήγορα
αποτελέσματα.
Οι βαριατρικές επεμβάσεις βελτιώνουν
πέραν του ΣΔ2 και άλλες συννοσηρότητες
της παχυσαρκίας, (όπως υπερλιπιδαιμία και
αρτηριακή υπέρταση) με μηχανισμούς, που
δεν είναι απόλυτα σαφείς. Βέβαια η μείωση
του σωματικού βάρους, σαν αποτέλεσμα
της μείωσης της καταναλισκόμενης τροφής,
αλλά και της δυσαπορρόφησης, παίζει
σημαντικό ρόλο στην καλή ρύθμιση του
διαβήτη μετεγχειρητικά. Ευθύνονται όμως
ενδεχομένως και μεταβολές στην έκκριση
των γαστρεντερικών ορμονών και των
λιποκυτοκινών, οι αλλαγές της μικροχλωρί-
δας του εντέρου, αλλά και η τροποποίηση
των νευρωνικών σημάτων του εντέρου,
που διαβιβάζονται κεντρικά στον εγκέφαλο,
μέσω του πνευμονογαστρικού και ρυθμί-
ζουν την όρεξη και τον κορεσμό. Η βελτί-
Μέθοδος
Roux-en-Y
έρευνα ανάπτυξη

25. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014 23
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
1. Polymeris A. The pluses and
minuses of bariatric surgery for
morbid obesity: An endocrinological
perspective. Hormones 2012,
11(3):233-240
2. Rubino F, Schauer PR, Kaplan LM,
Cummings DE. Metabolic surgery
to treat type 2 diabetes: Clinical
outcomes and mechanisms of action.
Ann Rev Med 2010; 61: 393-411
3. Buchwald H, Estok R, Fahrbach K,
Banel D, Jensen MD, Pories WJ,
Bantle JP, Sledge I. Weight and Type
2 Diabetes after Bariatric Surgery:
Systematic Review and Meta-analysis.
Am J Med 2009; 122: 248-256
ωση της ρύθμισης της υπεργλυκαιμίας και,
παράλληλα, η μείωση της υπερινσουλιναι-
μίας, που ως γνωστόν συνοδεύει σε άλλοτε
άλλο βαθμό τον ΣΔ2, επιτυγχάνονται μέσα
στις πρώτες μετεγχειρητικές ημέρες, πριν
από οποιαδήποτε σημαντική απώλεια
βάρους. Αυτό φαίνεται να οφείλεται στις
μετεγχειρητικές μεταβολές της εντερικής εν-
δοκρινικής έκκρισης και των νευρικών ση-
μάτων από το γαστρεντερικό σύστημα στον
εγκέφαλο. Δύο κυρίως υποθέσεις προσπα-
θούν να ερμηνηνεύσουν την ταχεία αυτή
μετεγχειρητική βελτίωση της γλυκαιμίας,
η οποία είναι αποτέλεσμα της μείωσης της
αντίστασης στην ινσουλίνη και της αύξησης
της ινσουλινοευαισθησίας: Η Upper και η
Lower Intestinal Hypothesis. Σύμφωνα με
την πρώτη, η γαστρική παράκαμψη έχει
σαν αποτέλεσμα μείωση της εντερικής
έκκρισης κάποιων παραγόντων, όπως
η ορεξιογόνος γκρελίνη και διάφορες
άλλες αντι ινκρετίνες, οι οποίες μειώ-
νουν την έκκριση της ινσουλίνης, ή/και
αυξάνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Σύμφωνα με τη δεύτερη, η πολύ γρή-
γορη δίοδος των θρεπτικών συστατικών
των τροφών από το έντερο διεγείρει τα L
κύτταρα, τα οποία συνθέτουν και εκκρί-
νουν ινκρετίνες (όπως το ανορεξιογόνο
glucagon like peptide 1-GLP1), οι οποίες
με τη σειρά τους αυξάνουν την έκκριση,
ή/και τη δράση της ινσουλίνης.
Οι πρόσφατες οδηγίες από τον IDF
(International Diabetes Federation) για τη
θεραπεία του ΣΔ2 αναφέρουν ότι, η βα-
ριατρική χειρουργική θεωρείται κατάλληλη
θεραπεία για παχύσαρκους διαβητικούς (με
Δείκτη Μάζας Σώματος - Body Mass Index-
BMI≥35 kg/m2), που δεν επιτυγχάνουν με
συντηρητική αγωγή τους θεραπευτικούς
στόχους. Ακόμα και λιγότερο παχύσαρκοι
διαβητικοί (BMI 30-35 kg/m2), κάτω από
ορισμένες προϋποθέσεις, μπορούν επίσης
να υποβληθούν σε βαριατρική επέμβαση.
Πρέπει βέβαια να αναφερθεί ότι, όπως
φαίνεται από διάφορες μελέτες, πολλοί
παχύσαρκοι διαβητικοί με την πάροδο του
χρόνου ξανακερδίζουν το απολεσθέν με-
τεγχειρητικά σωματικό βάρος, χάνοντας έτσι
τα μέχρι τότε κεκτηθέντα πλεονεκτήματα.
Ωστόσο, 36% των παχύσαρκων διαβητικών,
10 χρόνια μετά από κάθετη γαστροπλα-
στική, ή Roux en Y γαστρική παράκαμψη,
παραμένει ελεύθερο νόσου, δηλαδή χω-
ρίς σακχαρώδη διαβήτη. Είναι αυτονόητο
ότι, τα άτομα αυτά διατηρούν ένα σχετικά
κανονικό σωματικό βάρος και συνεχίζουν
να διατρέφονται σωστά.
Με όλα αυτά τα βιβλιογραφικά δεδομένα
διατυπώνεται η τολμηρή ερώτηση: «είναι
τελικά ο ΣΔ2 μια χειρουργική πάθηση;» x
→ Το υπερβάλον σωματικό
βάρος και η παχυσαρκία
(obesity) συνοδεύονται από
συννοσηρότητες και κύρια από
σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Η παράλληλη αυξητική πορεία
αυτών των δυο νοσηρών
καταστάσεων ώθησε κάποιους
ερευνητές να τις αναφέρουν με
το κοινό όνομα diabesity.
Η βαριατρική χειρουργική
επιτυγχάνει μείωση του
σωματικού βάρους και
τροποποίηση της έκκρισης
διάφορων γαστρεντερικών
ορμονών με αποτέλεσμα
σημαντική βελτίωση μέχρι και
ίαση του σακχαρώδη διαβήτη
και άλλων συννοσηροτήτων,
όπως της υπερλιπιδαιμίας
και της υπέρτασης και τελικά
σημαντική μείωση της
θνησιμότητας.

26. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201424
ειδησεογραφία
από τη Σοφία Νέτα
Προστασία από την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 προσφέ-
ρει η μεσογειακή διατροφή στους ανθρώπους με αυξη-
μένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, σύμφωνα με έρευνα του
Rovira i Virgili University. Τα ευρήματα της έρευνας, που
διεξήχθη σε περισσότερους από 3.541 εν δυνάμει καρδι-
οπαθείς ανθρώπους ηλικίας από 55 έως 84 ετών, έδειξαν
ότι, όσοι ακολουθούσαν μεσογειακή διατροφή, δίνοντας
έμφαση στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, είχαν περίπου
30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τα
επόμενα 4 χρόνια, συγκριτικά με όσους ακολούθησαν
χαμηλή σε λιπαρά διατροφή. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι,
η μείωση των θερμίδων σε συνδυασμό με μεσογειακή
διατροφή πιθανόν να μειώνει περαιτέρω τον κίνδυνο.
ΕΞΤΡΑ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2
«ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ» VS ΔΙΑΒΗΤΗ
Η εκγύμναση του σώματος με βα-
ράκια, ή με ασκήσεις αντίστασης,
προστατεύει και τις γυναίκες από
την εκδήλωση διαβήτη τύπου 2, υπο-
δεικνύει μια μεγάλη έρευνα, που
δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS
Medicine. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες
που έκαναν αεροβική γυμναστική για
τουλάχιστον 150 λεπτά εβδομαδιαί-
ως, όπως και δραστηριότητες μυϊκής
ενδυνάμωσης για περίπου μια ώρα,
μείωσαν τον κίνδυνο εμφάνισης δια-
βήτη κατά το ένα τρίτο, συγκριτικά με
τις γυναίκες, που δεν ασκούνταν. Οι
ερευνητές διαπίστωσαν ότι, η πρό-
σθεση ασκήσεων αντίστασης δίνει
περαιτέρω προστασία και εικάζουν
ότι, αυτό πιθανόν να οφείλεται στην
αυξημένη μυϊκή μάζα, που δημιουρ-
γεί η εν λόγω άσκηση.
Η εταιρεία Oramed, που ειδικεύεται στην ανάπτυξη
συστημάτων από του στόματος χορήγησης φαρμάκων,
ανακοίνωσε ότι, η δοκιμή μέσου σταδίου του χαπιού
ινσουλίνης για την αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2,
ανταποκρίθηκε στους πρωτεύοντες και δευτερεύοντες
στόχους της δοκιμής.
Συγκεκριμένα, στη δοκιμή φάσης 2α, που πραγματο-
ποιήθηκε κάτω από νέο φαρμακευτικό πρωτόκολλο του
Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, έλαβαν
μέρος 30 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, για μια εβδομάδα.
Αξιολογήθηκε ο στόχος της ασφάλειας και της φαρμακο-
δυναμικής και φαρμακοκινητικής επίδρασης. Ο Nadav
Kidron, της Oramed, δήλωσε ότι, η εταιρεία σχεδιάζει να
προχωρήσει εντός του 2014 σε μια δοκιμή φάσης 2β.
ΤΑ ΦΛΑΒΟΝΟΕΙΔΗ ΣΤΗ ΜΑΧΗ
ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ