Francoren diktadura (1)

BARNE POLITIKA: ERREGIMENAREN OINARRIAK
•Frankismoaren osagai ideologikoak
•Izaera militarra
•Nazionalismo espainiar zorrotza (zentralismoa)
•Nazionalkatolizismoa
•Antiliberalismoa
•Komunismo eta kapitalismoaren kritika. Korporatibismo faxista
•Estatuaren Oinarrizko Legeak
•Lanaren Forua (1938)
•Gorteak eratzeko Forua (1942)
•Espainiarren Forua (1945)
•Erreferendum Legea (1945)
•Estatu Buruzagitzako Ondorengotza Legea (1947)
•Mugimendu Nazionalaren Printzipioen Legea (1958)
***Estatuaren Lege Organikoa (1966)
•Gizarte kontrolatzeko tresnak
•Gizarte-laguntzak : Falangea, Eliza, Armada, zenbait gizarte-talde.
•Kontrol soziala eta ideologikoa: komunikabideen gaineko zentsura, hezkuntza eta propaganda.
KANPO POLITIKA: ISOLAMENTUTIK NORMALIZAZIO DIPLOMATIKORA
•Ardatzarekiko lotura eta neutraltasuna Bigarren Mundu Gerran (1939-1945)
•Nazionarteko isolamendua (1945-1953)
•Nazioarteko onarpena
IRUZKINGUZTIETANIRUZKINGUZTIETAN
•Nazioarteko onarpena
•Gerra Hotza (kapitalismoa+demokrazia VS komunismoa)
•Isolamendu diplomatikoa apurtzeko faktoreak. Estatu laguntzaileak:
oAEBetako akordioak (1953)
oElizarekiko Konkordatua (1953)
•NBEren onarpena (1955). Nazioarteko errekonozimendua. Errepublikarren etsipena.
OPOSIZIOA
•Gerraosteko errepresioa eta zapalkuntza politikoa. Erantzukizun Politikoaren Legea.
•2.Mundu Gerraren osteko oposizioaren mugimenduak
•Falangistak, monarkikoak, makiak, sozialistak, errepublikarrak eta langile mugimendua
•Euskal oposizioa. Baionako Ituna (1945)
•50.hamarkada eta gizarte-mugimenduaren indarra
•Langile mugimendua. Alderdi komunistaren garrantzia. (CCOO)
•Unibertsitate-mugimendua
•Nazionalismoak. Parisko Ituna (1957) eta ETAren sorrera (1959)
EKONOMIA
•Autarkiaren urteak
•Gerraren ondorioak ekonomian. Errazionamendua eta merkatu beltza
•Autarkiaren ardatzak, arazoak eta ondorio negatiboak
•Irekiera ekonomikoa:
•Blokeoaren amaiera eta AEBetako laguntzak. Industriaren bultzada
•Turismoaren garapenaren hasiera
•Egonkortze Planak: helburuak, neurriak eta ondorioak

Francoren diktadura. Erregimenaren oinarri ideologikoak
BARNE POLITIKA: ERREGIMENAREN OINARRIAK
•Frankismoaren osagai ideologikoak
1. Izaera militarra
2. Nazionalismo espainiar zorrotza (zentralismoa)
3. Nazionalkatolizismoa
4. Antiliberalismoa4. Antiliberalismoa
5. Komunismo eta kapitalismoaren kritika.
Korporatibismo faxista
ERREGIMEN TOTALITARIOA ETA PATERNALISTA

Francoren diktadura. Hasiera
IZAERA MILITARRA
•Gerraren garaipena: LEGITIMITATEA
•Ejertzitoaren balioak gizartean eta politikan:
•Disziplina
•Autoritatea
•Obedientzia
ERREGIMENAREN OINARRI IDEOLOGIKOAK
•Obedientzia
•Ordena
•Politika ulertzeko ikuspegi militarra
•Ejertzitoa aberriaren zutabea, batasun
nazionalaren zutabea.
•Militarrak beti alboan

NAZIONALISMO ZENTRALISTA ≠ DESZENTRALIZAZIO
ERREPUBLIKARRA
•Gerra Zibila sortzeko kausa bat:
nazionalismoen hedapena eta eskuinaren
beldurra horrekiko.
•Lurralde autonomikoen desagerpena eta
nazionalismoen kontrako jazarpena.
•Nazioa= kontzeptu historikoa=batasun
historikoa (Errekonkista, Inperioa)
ESPAÑA, UNA, GRANDE Y LIBRE
zatiezina Inperioa gogoan
Azterritarren eraginik
gabe (SESB; AEB; …)

NAZIONALKATOLIZISMOA
•Gerra Zibila = Gurutzada erlijiosoa = legitimizazioa
•Jainkoak bera hautatu zuen Espainia salbatzeko
•Pentsamendu ultrakatolikoa, fundamentalista
•Eliza katolikoaren eta erregimen frankistaren lankidetza jarraia
•Espainia eta bere tradizio katolikoa banaezinak ziren
•Erlijioa herritar eskuindarrak elkartzeko tresna nagusiena izan zen

ANTILIBERALISMOA
•Desagertu zen aniztasun politikoa
•Desagertu zen aniztasun politikoa
•Alderdi bakarreko sistema politikoa (FET y de las JONS)
•Demokraziaren kontrako sistema autoritarioa
•Botere banaketarik ez. Francok botere guztiak bildu zituen
•Konstituziorik ez
•Hauteskunde librerik ez
•Oinarrizko eskubide eta askatasunak desagertuta edo erabat
murriztuta (adierazpen-askatasuna, sindikatzekoa, bilerak
egitekoa,…)
•DEMOKRAZIA ORGANIKOA. UNITATE ORGANIKOAK: familia,
sindikatua, udalerria.

KORPORATIBISMO FAXISTA
•Kapitalismoaren kontra
•Marxismoaren kontra
•Hirugarren bidea: NAZIONALSINDIKALISMOA
•Jabetza pribatuaren defentsa + faxismoaren kontrol sindikala,
laborala eta politikoa.

Francoren diktadura. Oinarrizko legeak.
KONSTITUZIOAK
DEBEKATUTA

BARNE POLITIKA: MARKO JURIDIKOA
ERREGIMENA LARREGI ZEHAZTEKO GOGO FALTA
LEGE KONPLEXUAK ETA BATZUETAN KONTRAJARRIAK

•Lanaren Forua (1938)
•Gorteak eratzeko Forua (1942)
•Espainiarren Forua (1945)
•Erreferendum Legea (1945)
BARNE POLITIKA:OINARRIZKO LEGEAK
•Mugimendu Nazionalaren Printzipioen Legea (1958)
***Estatuaren Lege Organikoa (1966)

UNE
HISTORIKOA
URTEA LEGEA EZAUGARRIAK
GERRA
ZIBILA
BITARTEAN
1938
LANAREN
FORUA
• Eredu faxistarekiko harremana (“Carta di Lavoro”)
• Lan-munduko harremanak: lan orduak, jai egunak, gutxieneko soldatak,…
• Derrigorrezko sindikatu bakarra. Sindikatuko hierarkia FET y JONSeko
militanteen esku geratuko da.
BIGARREN
MUNDU
GERRAN,
ALIATUEN
GARAIPENAK
1942
GORTEAK
ERATZEKO
LEGEA
• Ordezkaritza-ganbara baten sorkuntza.
• +-500 prokuradore
• Ez dira demokratikoki aukeratzen. Gehieneak ofiziozkoak eta zati bat Francok
zuzenean aukeratuta.
• Ez dute gobernua kontrolatzen.
• Ez da benetako ganbara legegile independientea. Estatu buruaren oneritzia
behar zuten legeek.
1945
ESPAINOLEN
FORUA
• Konstituzioetan agertzen den atal garrantzitsuenetarikoa
• Herritarren eskubide (era murriztuan ulerturik) eta betebeharrak (beti gehiago).
BMG
AMAITUTA
• Herritarren eskubide (era murriztuan ulerturik) eta betebeharrak (beti gehiago).
1945
ERREFERENDUM
A LEGEA
• Gai nagusiei buruzko galdeketa (plebiszitua) egingo zitzaien herritarrei noizbehinka.
• Francoren erabakia zen noiz egin eta zertarako
• Sufragio unibertsala (+21 urteko emakume eta gizonak) Espainian zegoela frogatzeko
legea.
• Bi erreferendum frankismoan:
• 1947. Estatuko Buruzagitzako Ondorengotza Legea onartzeko
• 1967.Lege Organikoa onartzeko
LAUSANAKO
MANIFESTUA-
REN OSTEAN
1947
ESTATUKO
BURUTZAKO
ONDORENGOTZ
A LEGEA
• Espainia erresuma zen “tradizioz”. “Erregerik gabeko monarkia”
• Franco biziarteko buruzagia izango zen eta ondorengoa berak izendatuko zuen
• Erreferedumean “onartuta”
NAZIOARTEKO
BLOKEOA
GAINDITUTA
1958
MUGIMENDU
NAZIONALAREN
PRINTZIPIOAK
• FET y de las JONS alderdi bakarra
• Doktrina falangistaren pisua erakunde guztietan
MUNICHEKO
KONGRESUA-
REN OSTEAN
1966
LEGE
ORGANIKOA
• Aurreko legeen bilduma
• Behin-behineko marko juridikoa
• Erreferedumean “onartuta”

BARNE POLITIKA:OINARRIZKO LEGEAK

Francoren diktadura. Gizarte-oinarriak
BARNE POLITIKA: GIZARTEAREN LAGUNTZAK
•35 urteko diktadura, NOLA DA POSIBLE?
OPOSIZIO POLITIKOA
IKASLEEN PROTESTAK
NAZIOARTEKO PRESIOA LANGILE MUGIMENDUA

GIZARTEAN LAGUNTZA HANDIAK DAUDELAKO
FALANGEA= IDEOLOGIA
ELIZA = LEGITIMIZAZIOA
ARMADA = KONTROLA

FALANGEA= IDEOLOGIA
•Franco militarra zen eta behar
zuen oinarri politikoa.
•Falangeaz baliatu zen.
•“Mugimendu Nazionala”

ELIZA = LEGITIMIZAZIOA
•Itxura falangista ezkutatzeko
tresna.
•Francoren argudio nagusia: Eliza
babesteko beharra izan zuen.
•Estatu konfesionala
•Eliza erakunde pribilegioduna
izan zen sistema barruan.

ARMADA = KONTROLA
•Oso garrantzitsuak hasierako urteetan
•Konfiantzazko laguntzaile leialak
•Aholkulari nagusiak
•Arazo bakarra: jeneral monarkikoak

BESTE LAGUNTZA BATZUK
•Oligarkia ekonomikoa: lurjabe handiak,
enpresaburuak, banketxeetako jabeak,…
•Barnealdeko landa mundu kontserbadorea.
•Administrazioko langileak
•60.hamarkadako hazkunde ekonomikoak
sorturiko erdi mailako klase “eroso,
apolitiko eta konformista”

Francoren diktadura. Gizartea kontrolatzeko tresna nagusiak
BARNE POLITIKA: GIZARTEA KONTROLAKO TRESNAK
PROPAGANDA
OPOSIZIOAREN
DESAGERPENA
KOMUNIKABIDEEN
GAINEKO ZENTSURA
HEZKUNTZAREN
KONTROLA

Francoren diktadura. Gizartea kontrolatzeko tresna nagusiak
BARNE POLITIKA: GIZARTEA KONTROLAKO TRESNAK

Francoren diktadura. Kanpo-politika
KANPO-POLITIKA
BIGARREN MUNDU GERRA BITARTEAN
(1939-1945)
•Francok Adiskidetasun Ituna Alemaniarekin sinatu zuen (1939-III).
•Gerra Zibila bukatu bezain laster BMG hasi zen (Poloniaren
inbasioa-1939-IX).
•Espainiak Alemania eta Italiarekiko harremanak sendotu zituen.
•Ramón Serrano Súñer kanpo-asuntuetarako ministro falangista.

KANPO-POLITIKA
(1939-1945)
•Espainia ez zen BMGn sartu.
•Francoren moteltasuna erabakiak hartzeko
•Espainiaren hondamena Gerra Zibilaren ostean
•Hitlerren mesfidantza Espainiaren laguntzarekiko
•Laguntza oso pobrea izango litzateke.
•Gerran sartzeko Francok ezarritako baldintzak Hitlerrek ez•Gerran sartzeko Francok ezarritako baldintzak Hitlerrek ez
zituen onartu.
•Gerraren norabidearen arabera Ardatzarekiko jarrera aldakorra izan
zen:
•Gerra hasieran, NEUTRALA
•Ardatzaren garaipenak ikusita: EZ ERASOTZEKO HERRIALDEA
•Aliatuen garaipenak ikusita (1942tik): NEUTRALA
•Aliatuen garaipenek ere eragina izan zuen kanpo-ministeritzan:
•Serrano Súñer falangistaren ordez, Gómez Jordana anglofiloa
•Harreman politikoak eta ekonomikoak bereiztu ziren.

KANPO-POLITIKA
(1939-1945)
•Gerra bitartean, Franco Hitler eta Mussolinirekin elkartu zenean,
Espainia gerratik gertu zegoela zirudien.
1940. Hendaiako mugan. 1941. Italian. Hitler eta Mussolini.

KANPO-POLITIKA
(1939-1945)
•Espainiak DIBISIO URDINA (bolondresen unitatea) Errusiako
frontera bidali zuen (1941-1943)

KANPO-POLITIKA
GERRA OSTEKO NAZIOARTEKO ISOLAMENDUA
(1945-1953)
•2MG amaitutakoan, Francoren erregimenak bere ezaugarri faxistak
“disimulatzeko” ahaleginak egin zituen.
•Sinbologia eta hiztegi faxista ezabatuz
•Elementu katolikoak indartuz
•Lege berriak: Espainolen Forua eta Erreferendum Legea
•1945ean, NBE (Nazio Batuen Elkartea) sortu zen nazioarteko bakea eta
segurtasuna ziurtatzeko. Horretaz gain, estatuen arteko lankidetza
ekonomiko, sozial eta kulturala bultzatzea eta herrien autodeterminazio-
eskubidea eta giza eskubideak defendatzea hitzartu zuten sortzaileek.
•NBEk ez zuen Espainia onartu eta kondena-ebazpena onartu zuen.
ISOLAMENDU DIPLOMATIKOA ETA EKONOMIKOA.
•Lege berriak: Espainolen Forua eta Erreferendum Legea
•Ministro berria: Alberto Martín Artajo. Lan nagusia nazioarteko iritzia
Francoren aldeko bihurtzea.

KANPO-POLITIKA
(1945-1953)

KANPO-POLITIKA
(1945-1953)
•NBEk ez zuen Espainia onartu eta kondena-ebazpena onartu zuen.
NAZIOARTEKO ISOLAMENDU DIPLOMATIKOA ETA EKONOMIKOA.
•AEBetako MARSHALL PLANetatik kanpo
MARSHALL PLANAK

KANPO-POLITIKA
(1945-1953)
MARSHALL PLANAK
•AEBetako finantza plana Europako herrialdeen eraikuntza laguntzeko
mundu gerraren ostean. Makinaria, lehengaiak, energia,…
•Baldintza politikoa: DEMOKRAZIA
•Zergatik?
•Europa zen AEBen erosle nagusia
•Alemania garatzea ezinbestekoa zen sobietarren hedapena gelditzeko
•Laguntza barik komunismoaren menpe gera liteke

KANPO-POLITIKA
(1945-1953)
•Blokeoa ez zen inoiz erabatekoa izan:
•Petrolio eta oinarrizko hornidurak ez ziren inoiz eten
•Argentinak Peronen agintaldian laguntza bidali zuen
•AEB, Frantzia edo Ingalaterrako enpresari batzuek interes ekonomikoak
zituzten Espainian.zituzten Espainian.
•Harreman ona mundu latindar eta arabiarrarekin

KANPO-POLITIKA
NAZIOARTEKO ONARPENA (1953tik)
GERRA HOTZEKO TESTUINGURUA

KANPO-POLITIKA
•Espainia eta mendebaldeko blokearen hurbilketa
errazteko faktoreak:
•AEB eta SESB: antagonismoa eta
norgehiagoka polit-ekonom-ideologikoa.
•Trumanen doktrina mundu komunista•Trumanen doktrina mundu komunista
garaitzeko.
•Francoren politika antikomunista.
•Espainiako kokapen geo-estrategiko
bikaina. Mendebalde europearra defendatzeko
elementu garrantzitsua
•Interes militarrak/politikoak nagusitu ziren eta arerio nagusia
KOMUNISMOA zela adostuta, frankismoaren ezaugarri autoritarioak alde
batera geratu ziren “ahaztuta”. NAZIOARTEKO HIPOKRESIA.

KANPO-POLITIKA
•Marshall Planak jasotzeko eskubidea. Azken urteak.
•Diru-laguntzak eta derrigorrezko elikagaiak
•errazionamendu kartilak eta merkatu beltza desagertzeko
•Gosea bukatzeko
•Prezioak egonkortzeko
AMERIKETAKO ESTATU BATUAK
•Prezioak egonkortzeko
•AEBek base militarrak Espainian eraikitzeko
eskubidea: Rota (Cádiz), Zaragoza,
Morón (Sevilla) eta Torrejón (Madril). Subirano-
tasuna amerikarra, baimenik gabeko erabilpena.

KANPO-POLITIKA
AMERIKETAKO
ESTATU BATUAK

KANPO-POLITIKA
•1953ko KONKORDATUA
•Elizaren aldeko neurriak:
• Erregimen frankistaren konfesionaltasuna
• Beste erlijioen mezua zabaltzeko ezina
• Apaizek jurisdikzio berezia zuten
VATIKANO
• Apaizek jurisdikzio berezia zuten
• Diru-languntzak
• Irakaskuntzaren kontrola
• Erlijio katolikoaren moralaren araberako edukiak
• Sexualitatearekiko ikuspegi itxia
• Emakumea beti gizon baten menpe geratzea
• Diziplina gorestea
•Espainiaren aldeko neurriak:
• Apezpikuen izendapenean esku hartzeko eskubidea
• Legitimizazioa gizartearen aurrean

KANPO-POLITIKA
VATIKANO

KANPO-POLITIKA
•FRANCOREN GARAIPENA: EZ ZUEN INOLAKO ALDAKETARIK
ERREGIMENEAN SORTU BEHAR IZAN ISOLAMENDUA APURTEKO.
•OPOSIZIOAREN ETSIPENA: NAZIOARTEKO ONARPENA
Espainia NBEn sartu zen
(1955)

KANPO-POLITIKA
•MAROKO ESPAINIARRAREN (RIF) INDEPENDENTZIA. (1956)
Muhammad V.a eta Francisco Franco

Francoren diktadura. Oposizioa

OPOSIZIOA
GERRAOSTEKO ERREPRESIOA ETA ZAPALKUNTZA POLITIKOA
(1939-49)
1
ERANTZUKIZUN POLITIKOAREN LEGEA (1939)
IRABAZLEAK VS GALTZAILEAK
(1939-49)
OPOSIZIOAREN SUNTSIKETA
GARBIKETA IDEOLOGIKOA
ADMINISTRAZIOAN
ESPETXE-ZIGOR GOGORRAK
ERBESTERATUAK
EXEKUZIOAK
BORTXAZKO LANAK
BERME JUDIZIALIK GABEKO EPAIKETAK

(…) Gobernuak (…) uste du unea iritsi dela Erantzukizun Politikoen Lege bat emateko,
beren egite edo ez-egite larriekin matxinada gorria gorpuzten lagundu zutenek alde
horretatik dituzten erruak kitatzeko balioko duena (…).
Halako zigorrak ezartzeaz arduratuko diren auzitegietako kideak Armadako,
Magistraturako eta Falange Española Tradicionalista y de las J.O.N.S.-eko ordezkariak
izango dira (…).
1. art. Erantzule politiko deklaratzen dira 1934ko urriaren 1etik 1936ko uztailaren 18ra
bitarte Espainiari jasanarazi zitzaion era guztietako asaldura eragiten edo areagotzen lagundu
zuten pertsona fisikoak nahiz pertsona juridikoak, eta orobat bigarren data horretatik
aurrera, beren ekintza batzuekin edo gelditasun larriarekin, Mugimendu Nazionalaren
ERANTZUKIZUN POLITIKOAREN LEGEA (1939)
kontra aritu direnak edo daudenak.
2. art. Aurreko deklarazioaren ondorioz (…) legez kanpo gelditzen dira 1936ko otsailaren 16an
hauteskunde-deia egin zenez geroztik Fronte Popularra osatu duten alderdi edo talde
politiko eta sozial guztiak, eta orobat hari aliatu edo atxiki zaizkion alderdi eta taldeak eta
Mugimendu Nazionalaren Garaipenari kontra egin dioten guztiak.
3. art. Legez kanpo deklaratutako alderdi, talde eta erakundeek osotara galduko dituzte era
guztietako eskubideak eta ondasun guztiak.
Boletín Oficial del Estado, 1939ko otsailaren 13a.

(…) Gobernuak (…) uste du unea iritsi dela Erantzukizun Politikoen Lege bat emateko,
beren egite edo ez-egite larriekin matxinada gorria gorpuzten lagundu zutenek alde
horretatik dituzten erruak kitatzeko balioko duena (…).
Halako zigorrak ezartzeaz arduratuko diren auzitegietako kideak Armadako,
Magistraturako eta Falange Española Tradicionalista y de las J.O.N.S.-eko ordezkariak
izango dira (…).
1. art. Erantzule politiko deklaratzen dira 1934ko urriaren 1etik 1936ko uztailaren 18ra
bitarte Espainiari jasanarazi zitzaion era guztietako asaldura eragiten edo areagotzen lagundu
zuten pertsona fisikoak nahiz pertsona juridikoak, eta orobat bigarren data horretatik
Legearen helburua
Delitu politikoak/erantzukizunak epaitzeko ardura
izango duten auzitegien osaketa
Legeak zer , nor eta noiztik zigortuko duen zehaztzen da
kontra aritu direnak edo daudenak.
2. art. Aurreko deklarazioaren ondorioz (…) legez kanpo gelditzen dira 1936ko otsailaren 16an
hauteskunde-deia egin zenez geroztik Fronte Popularra osatu duten alderdi edo talde
politiko eta sozial guztiak, eta orobat hari aliatu edo atxiki zaizkion alderdi eta taldeak eta
Mugimendu Nazionalaren Garaipenari kontra egin dioten guztiak.
3. art. Legez kanpo deklaratutako alderdi, talde eta erakundeek osotara galduko dituzte era
guztietako eskubideak eta ondasun guztiak.
Boletín Oficial del Estado, 1939ko otsailaren 13a.
Legeak zer , nor eta noiztik zigortuko duen zehaztzen da
Mugimendu Nazionalaren kontrako alderdi eta elkarte politiko-sozialen ilegalizazioa
Legez kanpoko erakunde/elkarte/alderdien ondasunak konfiskaturik geratuko dira

OPOSIZIOA
SALAKETA- ETA MENDEKU-
SISTEMA POLIZIALA

OPOSIZIOA
2
II.MUNDU GERRAREN OSTEKO OPOSIZIOAREN MUGIMENDUAK
ALDE
NAZIONALAREN
ALDEKOAK
• Falangismoan arazketa burutu zen
• Monarkikoek euren aukera galdu zuten: Lausanako
Manifestua (1945)
1947. Estatuko Burutzako Ondorengotza Legea
• Espainia erresuma da
• Francoren biziarteko diktadura
• Ondorengotzaren aukeraketa Francoren esku
1948. Familia borboitarrak Joan Karlos printzipea
Espainian ikasteko/hezitzeko eskubidea eskatu eta
lortu zuen.

"Españoles: conozco vuestra dolorosa desilusión y comparto vuestros temores (...).
Desde el mes de abril de 1931 en que el Rey mi padre suspendió sus regias prerrogativas,
ha pasado España por uno de los períodos más trágicos de su historia (...). Hoy,
pasados seis años desde que finalizó la Guerra Civil, el régimen implantado por el
general Franco, inspirado desde el principio en los sistemas totalitarios de las
potencias del Eje, tan contrario al carácter y a la tradición de nuestro pueblo, es
fundamentalmente incompatible con las circunstancias que la guerra presente está
creando en el mundo (...). Corre España el riesgo de verse arrastrada a una nueva lucha
fratricida y de encontrarse totalmente aislada del mundo (...). Sólo la Monarquía
Tradicional puede ser instrumento de Paz y de Concordia para reconciliar a los españoles.
MANIFIESTO DE LAUSANA
(Don Juan de Borbón)
Por estas razones me resuelvo, para descargar mi conciencia del agobio cada día más
apremiante de la responsabilidad que me incumbe, a levantar mi voz y requerir
solemnemente al general Franco para que, reconociendo el fracaso de su concepción
totalitaria del Estado, abandone el poder y dé libre paso a la restauración del Régimen
Tradicional de España, único capaz de garantizar la Religión, el Orden y la Libertad. Bajo la
Monarquía reconciliadora, justiciera y tolerante caben cuantas reformas demande el
interés de la Nación. Primordiales tareas son: aprobación inmediata por votación popular
de una Constitución política; reconocimiento de todos los derechos inherentes a la
personalidad humana y garantía de las libertades políticas correspondientes;
establecimiento de una Asamblea legislativa elegida por la Nación; reconocimiento de la
diversidad regional; amplia amnistía política".

OPOSIZIOA
2
II.MUNDU GERRAREN OSTEKO OPOSIZIOAREN MUGIMENDUAK
2
• Erbesteraturiko gobernu errepublikarrak bide
diplomatikoa jorratu zuen nazioarteko babesa lortzeko.
• PSOEk zalantza handiak zituen:
• Errepublikaren alde?
• Aliatu monarkikoekin oposizio sendoagoa egiteko?
FRONTE
POPULARRAREN
ALDEKOAK
• Aliatu monarkikoekin oposizio sendoagoa egiteko?
• MAKIEK, gerrilla sistema erabilita, eragin txikiko
ekintzak sortzen zituzten baina euren baliabideak eta
laguntzak oso urriak ziren.
• LANGILE MUGIMENDUA. 1947ko Bizkaiko greba
ALDEKOAK
1945. BAIONAKO ITUNA. Euskal indar abertzale guztiak publikoki
errepublikaren alde eta monarkia ezartzearen kontra agertu ziren.

MAKIAK
OPOSIZIOA

Euzkadik Frantzian dituen erakunde politiko eta sindikalek, Euzkadiko Gobernuarekin
batuta Francok bideratutako mugimendu iraultzailearen aurka heroikoki borrokatu zutenek,
honako hau adierazi nahi dute, etorkizuneko berezitasun ideologikoei uko egin gabe:
1. Altxamendu militarra zela-eta, indarrak batu zituztela 1936ko uztailaren 18an
abiarazitako ekintza gauzatzeko, eta batura hori berretsi egin dutela. Batura hura era
organikoan islatuta geratu zen 1936ko urriaren 7an, Euzkadiko Gobernua osatu zenean,
Errepublikako Gorteek bozkatutako Estatutuaren arabera. Gobernu haren lehendakaria José
Antonio Aguirre jaun txit gorena da.
2. Gobernu horretan konfiantza osoa dutela eta beharrezko laguntza eskainiko diotela,
Euskal Herriaren bidezko ordezkari gisa, haien helburu politiko eta sozialak jasotzen baditu,
betiere.
BAIONAKO ITUNA
3. Normaltasun demokratikoa berriz ezarritakoan, euskal herriak askatasunez adieraziko
dituen nahiak errespetatu eta defendatuko dituztela.
4. Euzkadiko Gobernuak egin beharreko lana aholkatu, prestatu eta babestuko duen
erakunde aholku-emailea eratuko dutela, gerraren ondorioz euskal lurraldetik kanporatu
dituen demokraziaren aurkako erregimena desagertzean. Erakunde horren funtzionamendua
araudi egoki baten bidez arautuko da.
5. Penintsulako herri, alderdi politiko eta erakunde sindikal guztiekin batera borrokan
jarraituko dutela, Francoren gobernuaren, Falangearen eta beste edozein diktadura-
erregimenaren aurka, baita demokraziaren kontrako eta monarkiaren aldeko beste
mugimendu guztien aurka ere.

Euzkadik Frantzian dituen erakunde politiko eta sindikalek, Euzkadiko Gobernuarekin
batuta Francok bideratutako mugimendu iraultzailearen aurka heroikoki borrokatu zutenek,
honako hau adierazi nahi dute, etorkizuneko berezitasun ideologikoei uko egin gabe:
1. Altxamendu militarra zela-eta, indarrak batu zituztela 1936ko uztailaren 18an
abiarazitako ekintza gauzatzeko, eta batura hori berretsi egin dutela. Batura hura era
organikoan islatuta geratu zen 1936ko urriaren 7an, Euzkadiko Gobernua osatu zenean,
Errepublikako Gorteek bozkatutako Estatutuaren arabera. Gobernu haren lehendakaria José
Antonio Aguirre jaun txit gorena da.
2. Gobernu horretan konfiantza osoa dutela eta beharrezko laguntza eskainiko diotela,
Euskal Herriaren bidezko ordezkari gisa, haien helburu politiko eta sozialak jasotzen baditu,
betiere.
EGILEEN AURKEZPENA
EUSKO JAURLARITZAREN
SORKUNTZA GERRA ZIBILEAN
EUSKO JAURLARITZAREN DEFENTSA:
ERAKUNDE LEGITIMOA
3. Normaltasun demokratikoa berriz ezarritakoan, euskal herriak askatasunez adieraziko
dituen nahiak errespetatu eta defendatuko dituztela.
4. Euzkadiko Gobernuak egin beharreko lana aholkatu, prestatu eta babestuko duen
erakunde aholku-emailea eratuko dutela, gerraren ondorioz euskal lurraldetik kanporatu
dituen demokraziaren aurkako erregimena desagertzean. Erakunde horren funtzionamendua
araudi egoki baten bidez arautuko da.
5. Penintsulako herri, alderdi politiko eta erakunde sindikal guztiekin batera borrokan
jarraituko dutela, Francoren gobernuaren, Falangearen eta beste edozein diktadura-
erregimenaren aurka, baita demokraziaren kontrako eta monarkiaren aldeko beste
mugimendu guztien aurka ere.
EUSKAL HERRITARREN HITZA
ERRESPETATZEKO BEHARRA
EUSKO JAURLARITZEN LANA
ADIERAZPEN BATERATUA: DIKTADURAREN KONTRA,
DEMOKRAZIAREN ALDE, MONARKIAREN KONTRA

OPOSIZIOA
ISOLAMENDUA DESEGITETIK HAMARKADA BUKATU ARTE
(1953/55-1959)
3
• Erbesteratuen ahalegin diplomatikoak errepublika defendatzeko
• Langile mugimendua
• Autarkiaren eragin negatiboak ekonomian eta gizartean eragin
zituen langileen protestak
• Guneak: Asturias, egungo EAE, Katalunia
• Grebak antolatu zituzten legez kanpoko sindikatuek
• Aldarrikapen ekonomikoak• Aldarrikapen ekonomikoak
• Erregimenaren erantzun bikoitza:
• Errepresioa
• Soldatekiko malgutasun handiagoa
• Unibertsitatean sorturiko oposizioa. 1956ko krisia
• SEU sindikatu bakarraren kontrako protestak
• Gobernu barruko tentsioak: irekitzearen aldekoak
VS falangista gogorrak

OPOSIZIOA
(1953/55-1959)
3

OPOSIZIOA
(1953/55-1959)3
• Nazionalismoaren bilakaera Gerra Hotzean
• Gazteen haserraldia: iritzi-askatasunik ez, euskara eta katalanaren
kontrako politikak, etengabeko debekuak,…
• Euskal nazionalismoan,
– II Mundu Gerraren osteko baikortasun giroa deseginduz joan zen eta
Baionako Manifestuan (1945) onartutakoa baita ere.Baionako Manifestuan (1945) onartutakoa baita ere.
– Komunismoarekiko elkarlana zalantzan jarri zen. Oztopoa Mendebaldeko
potentziek errepublikaren aldeko defentsa bermatzeko?
– 1957an, Gerra Hotzaren testuinguruan, Pariseko Manifestua argitaratzean,
helburu aldaketa nabarmena izan zen. Demokrazia zen helburua, ez
errepublika, gainera, monarkikoekiko elkarlana bultzatzen zen.
– Aldarrikapen nazionalistak eta errepublikaren aldeko defentsa bigarren
planoan uzteak haserratu zuen belaunaldi berriko hainbat gazte. Ondorioa:
ETAren sorkuntza

OPOSIZIOA
(1953/55-1959)
3
BAIONAKO ITUNA
(1945)
PARISEKO ITUNA
(1957)
ETAREN
SORKUNTZA
(1959)

Francoren diktadura. Ekonomia
EKONOMIA

•Gosearen urteak . AUTARKIAren urteak. (1939-1953)
•Gerraren ondorioak ekonomian. Errazionamendua eta merkatu beltza
•Autarkiaren ardatzak, arazoak eta ondorio negatiboak
•Irekiera ekonomikoa . EGONKORTZE PLANAK (1953-1959):
EKONOMIA
•Turismoaren garapenaren hasiera
•Egonkortze Planak: helburuak, neurriak eta ondorioak

Gerraren ondorioak ekonomian
EKONOMIA
AUTARKIAREN URTEAK. GOSEAREN URTEAK
(1939-1953)
Hiri batzuen
hondamena
Arazo
demografikoa
Azpiegituren suntsiketa: errepideak,
zubiak, errailak, portuak, zentral1.sektorearen
Monetaren
balioren galera
zubiak, errailak, portuak, zentral
hidroelektrikoak,…
1.sektorearen
egoera larria
Ogasunaren porrota
(urre erreserben
agorpena eta
faxisteekiko zorrak)
Etengabeko
inflazioa
Bizitzaren
etengabeko
garestitasuna
2.sektorean
ondorio arinagoak
Alargunen
errekurtso falta Garbiketa ideologiko eta
galtzailearen
zapalkuntza lan arloan.

Gerraren ondorioak ekonomian
EKONOMIA
(1939-1953)

EKONOMIA
(1939-1953)
GOSEA, MISERIA,
GAIXOTASUNAK
MERKATU
BELTZA
Baliabide urrien
banaketa
proportzionala
Errazionamendua
BUROKRAZIA

Francoren diktadura. Autarkia
EKONOMIA
(1939-1953)
•Estatuaren esku-hartze zuzena ekonomian (interbentzionismoa)
•Autohorniketa bilatzen duen ekonomia mota
•Inportazioen murrizketa
•Elikagaien produkzioaren eta prezioen kontrola
•Barnealdeari begirako itxiera ekonomikoa
AUTARKIAPOLITIKA
EKONOMIKOA
•Barnealdeari begirako itxiera ekonomikoa
•Sektore publiko indartsuaren eraketa.
•INI (Inst. Nac.Indus). Estatuaren irizpideak/lehentasunak finkatuta
(ikatza, altzairua, energia hidroelektrikoa)
•Sektore nagusien kontrol zuzena, estatalizazioa
•Trenbideak (RENFE)
•Telefono komunikazioak (TELEFONICA)
•Aire garraioak (IBERIA)
•Gasolina-hornidura (CAMPSA)
•Meatzaritza (HUNOSA)
•Herrilanen bultzada

EKONOMIA
(1939-1953)
AUTARKIA

NAZIO-INTERESEKO INDUSTRIAKNAZIO-INTERESEKO INDUSTRIAK
BABESTEKO LEGEA (1939-10-25)

Sarrera: Espainiak bukatu berri ditu
II.Errepublika eta Gerra Zibila
Ahaleginak egin behar dira inportazioak
murrizteko
Autohorniketaren garrantzia
Iniziatiba pribatua ez da nahikoa: laguntza
publikoa beharrezkoa da
Nazio-intereseko industriak izendatzeko
aukera dago
Izendapenak onurak ekarriko dizkioIzendapenak onurak ekarriko dizkio
enpresari
•Lurrak desjabetzeko eskubidea
•Zergen murrizketa
•Kapitalaren gaineko bermea
•Ekipo-ondasunen gaineko Politika
libreganbista.
•Estatuaren parte-hartze zuzena enpresan.

EKONOMIA
(1939-1953)
•Industriaren aldeko apostu garbia
•Industriaren hazkundeak utzi zuen baztertuta nekazaritza
•Lurjabetzaren arazoa ez zen konpondu
AUTARKIAREN ONDORIOAK
•Lurjabetzaren arazoa ez zen konpondu
•Atzerapen landatarra nabarmena zenç
•Autarkiak ez zuen gerraosteko Espainia pobreziatik
ateratzeko eta ekonomia garatzeko balio izan.
•Lehengaiak falta ziren
•Ekipo-ondasunetan inbertitzeko kapital falta
•Lehikortasunik eza
•Etxebizitzaren arazo larria

Francoren diktadura. Egonkortze PLanak
EKONOMIA
IREKIERA EKONOMIKOA (1953-1962)
•AEBetako diru-laguntzei esker:•AEBetako diru-laguntzei esker:
•Lehengaiak , makinaria eta hornidurak eskuratzen hasi ziren.
•Errazionamendua desagertu zen
•Prezioak egonkortzen hasi ziren
•Soldatak tasaturik egon arren, “aparteko orduak” egiteko aukera zabaldu
zen.
•Espainiako landa sektoreak bere esportazioak berreskuratu zituen
normalizazio diplomatikoarekin batera sortu zen
•Turismoaren garapena = diru-iturri berri oparoa.

Francoren diktadura. Egonkortze Planak
EKONOMIA

EKONOMIA
•Autarkiak ez du funtzionatzen = politika aldatu beharra zegoen = aldaketak
gobernuan ( ekonomian adituak ziren gazte frankistak= teknokratak)
•Interbentzionismo estatala murriztea
HELBURUAK
•Interbentzionismo estatala murriztea
•Atzerriko inbertzioak erakartzea
•Ekonomia liberalizatzea
•Ogasunaren defizita hobetzea
•Administrazio fiskala berriztea
•Gastu publikoaren murrizketa
EGONKORTZE PLANAK (1959-1962)

EKONOMIA
•AUSTERITATEA:
•Gastu publikoaren kontrola eta murrizketa
•Zergen igoera
Kredituaren murrizketa
NEURRIAK
•Kredituaren murrizketa
•Banketxeetako interesen igoera
•Soldaten izozketa
•Aparteko orduen bazterketa
•Pezetaren debaluazioa esportazioak bultzatzeko
•Merkatuen liberalizazioa
•Atzerriko inbertsioen etorrera errazteko politika
•Berrikuntza fiskala. Iruzurraren kontrako politika

EKONOMIA
•Inflazioa kontrolatu zen
•Esportazioak handitu ziren
•Ordainketa balantza hobetu zen
•Produktibitatean aurrerapausuak eman ziren
ONDORIOAK
•Produktibitatean aurrerapausuak eman ziren
•Kanpoko inbertsioak handitu ziren
•Kanpokoekiko menpekotasuna handitu zen
•Zeharkako zergen bidezko diru iturria zen nagusia Ogasunean
•Ezintasuna ejertzitoa, hezkuntza edo azpiegiturak berritzeko
•Behe-mailakoen egoera larritu zen:
•Aparteko orduen bazterketagatik
•Kredituen murriztapenagatik
•Landa munduko populazioaren emigrazioa: kanpoalde espainiarra
edo atzerrira.

Francoren diktadura (1)

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Destacado

Destacado (18)

Similar a Francoren diktadura (1)

Similar a Francoren diktadura (1) (20)

Más de Mentxu Gandarias

Más de Mentxu Gandarias (10)

Francoren diktadura (1)