Xml orchuulga bayarbat purevkhuu

XML технологи ба Java

Tomasz Janowski

Center for Electronic Governance

post P.O. Box 3058, Macau
email tj@iist.unu.edu
tel +853 28712930
fax +853 28712940
url http://www.iist.unu.edu

UNU-IIST-eGov-course-XML-2

Зорилго

Хоёр үндсэн зорилго байдаг:

1) XML болон XML –тэй холбоотой тогсон ойлголтыг оюутануудад
өгөх
2) java application дээр XML боловсруулалтыг бичих чадвараа
дээшлүүлэх
a) SAX (XML-ийн энгийн application program inteface),
b) DOM (бичиг баримтын обьектийн загвар) ба
c) XSLT (өргөтгөсөн stylesheet хэлний хувиргалтууд).


Програм

1) Оршил 3) XML технологууд
a) Үндэслэл буюу a) Мэдээллийг баталгаажуулах
шалтгаан (XML Schema)
b) Ерөнхий a) хандах (XPath)
төсөөлөл
b) хувиргах (XSLT)
c) Эх үүсвэр
d) W3C
3) XML Java боловсруулалт
a) Модон дээр суурилсан
1) XML хэл програмчлал (DOM)
a) Unicode b) Event буюу үзэгдэл дээр
b) XML суурилсан програмчлал (SAX)
c) DTD c) Тодорхой дүрмэн дээр суурилсан
d) namespaces програмчлал (XSLT)


Цагийн хуваарь

7 өдрийн цагийн хуваарь:

• Оршил хэсэг буюу товч танилцуулга, Юникод
• XML
• DTD
• Namespaces, XML схем
• XPath, XSLT
• Java XML with DOM
• Java XML with SAX and XSLT


Бүтэц зохион байгуулалт

Дараах хэсгүүдээс бүрдэнэ:

• лекцүүд
• танилцуулгууд
• зорилтууд (зорилтуудаа тодорхойлох)
• төслийн ажил


Ном зүй

W3C –ийн албан ёсны документууд дараах хаяганд байрлана:

• World Wide Web Consortium, Technical Reports,
http://www.w3c.org/TR/

Өргөн хэрэглэгддэг номнууд:

• Erik T. Ray, Learning XML, O’Reilly, 2001
• Kenneth B. Stall, XML Family of Specifications, Addison Wesley, 2003


Цаашид унших номнууд

Өргөн хэрэглэгддэг номнууд :

• Processing XML with Java, E. R. Harold, Addison Wesley
• XML Internationalisation and Localization, Yves Savourel, SAMS
• XML Topic Maps, Jack Park (Ed.), Addison Wesley
• Secure XML, D. E. Eastlake III and Kitty Niles, Addison Wesley
• XML Data Management, A. Chaudhri et. al., Addison Wesley
• ebXML, A. Walsh, Prentice Hall
• XML Distributed Systems Design, A.M. Rambhia, SAMS
• Modelling XML Applications with UML, D. Carlson, Addison Wesley
• etc.


Түүх

Өмнө хийж байсан ажилууд:

1) September 2003, UNU-IIST, Macau, 40 hours course for Macau IT
staff from government, academia and industry.
2) October 2003 – January 2004, University of Gdańsk, Poland, 120
hours (60 hours of lectures and 60 of exercises) monograph
elective course for Master degree students.


Програм

төсөөлөл
d) W3C


Дэлхийг хамарсан сүлжээ
Өдөр бүр сүлжээ руу хандаж буй сая сая хүмүүсийн давалгаа нь:
• Гэрийн эзэгтэй хоол хийх жор, зөвлөгөөгөө олж авдаг.
• Оюутанууд курсын ажил, бие даалт, хичээлтэй холбоотой
мэдээллүүдээ хардаг.
• Хөрөнгө оруулагчид хамгийн сүүлийн үеийн үнэт цаасны
үнэлгээг олж авахыг эрэлхийлдэг.
• Жуулчид хамгийн сайн амралттай газрыг судалдаг.
• Уншигчид интернет номын худалдаанаас номнуудаа
худалдаж авч уншидаг.
• Судлаачид өөрсдтэйгээ ижил судалгаа хийж буй судлаачдын
хамгийн сүүлийн үеийн судалгааны ажилуудыг авч судалдаг.
Дэлхийг хамарсан сүлжээгээр эдгээр ажлуудыг ихээр хийдэг .
Бас өөр юуг хийдэг вэ?


Сүлжээний асуудлууд

1) Браузер-тодорхой өргөтгөлүүд
2) Тодорхой браузерийг дэмжих
3) Браузерийн чиг хандлага
4) Бүтэц болон төрөл нягт холбогдсон байдаг
5) Өгөгдөлийн солилцоо асуудалтай
6) Тохирсон чиг хандлага
7) Тодорхой чиглэд төвлөрөөгүй хайлтууд
8) Статик контент
9) нэг-хуудасны хязгаарлалт
10) нэг-цорын ганц холбох арга
11) гэх мэт.


Асуудалууд: Браузер-тодорхой өргөтгөлүүд

Удаан хугацаанд Энэ HTML нь бидний шалгаж үзсэн
хэрэглэгдэж байгаа браузер бүр дээр ялгаатай харагдаж
HTML стандартуудыг авч байна :
үзье.
<html>
Браузер-тодорхой
<head>
өргөтгөлүүдийг <title>Welcome Message</title>
танилцуулах буюу </head>
хэрэглэгчид хүргэхийг <body>
<marquee>Welcome</marquee>
борлуулагчид хүсэхэд . to the
мэдээж хэрэглэгчид <blink>XML Technology</blink>
дуртайяа хүлээн course!
<img src="smiley.gif"/>
зөвшөөрөхгүй </body>
</html>


Demo: Браузер-тодорхой өргөтгөлүүд

> cd "demos/browser-specific extensions"
> dir
smiley.gif welcome.html
> opera welcome.html
> netscape welcome.html
> iexplorer welcome.html
> amaya welcome.html


Асуудлууд : Тодорхой браузерийг дэмжих

тодорхой төрлийн • олон төрлийн браузеруудийг
браузер хэрэглэгч нар дэмжидэг жишээ :
янз янзын шалтгаанаас
болж тэрхүү браузерийг <script language="javascript">
if (version < 4.0)
хэрэглэдэг :
location.href=’index1.html’;
if (vendor == ’Netscape’)
location.href=’index2.html’;
• Зөвхөн хуучин if (vendor == ’Microsoft’)
браузерийг ашигладаг location.href=’index3.html’;
• Зөвхөн нэг браузерийг </script>
<noscript>
дэмжидэг <a href="index4.html">
No scripting.
</a>
</noscript>


Демо : Браузерийн чиг хандлага

Ямар нэгэн вэб браузер нь Java апплетийг HTML дээр
аппликашинуудын хөдөлгөгч дуудаж ажилуулах :
хүч болдог.
<html>
Энэ парадигм нь хэтэрхий <body>
хязгаарлагдмал юм. <h1>XML Technology Course</h1>
Бидэнд өдөр тутам тохиолддог <applet code="menuscroll2.class">
<param name="text1" value="XML"/>
апликашинууд <param name="text2" value="DTD"/>
<param name="text3" value="DOM"/>
...
1. editors </applet>
2. spreadsheets </body>
</html>
3. media players, . . .


Демо : Браузерийн чиг хандлага

> cd "demos/browser orientation"
> dir
menuScroll.html menuscroll2.class
> opera menuScroll.html


Асуудлууд: Бүтэц болон төрлийн хослол

• Бүтэцлэгдсэн элементүүд <html> ...
(title) ба төрлийн элементүүд XML is <i>fun</i>.
(i) HTML дээр чөлөөтэй цуг In Polish we say
хослож орж болдог. <i>fajny</i>
</html>

• Иймэрхүү хавтаснуудыг нэг
төрлийн үгсийн сангаар <html> ...
холбох болон хөрвүүлэхэд XML is
хүнд байдаг. <emphasis>fun</emphasis>.
In Polish we say
<foreign>fajny</foreign>.
</html>


Асуудлууд: Мониторын чиг хандлага

Интернет холболтын <html>
<head>
төхөөрөмжүүдийн тоо
<title>Framed Page</title>
хэмжээний өсөлт: </head>
<frameset cols="100,*">
1) компьютерууд <frame name="navigation" .../>
<frame name="main" .../>
2) утаснууд
<noframes>
3) Гар удирдлагатай <p> your browser does
төхөөрөмжүүд not support frames</p>
4) телевиз, гэх мэт. </noframes>
</frameset>
</html>
Мэдээлэлийн дүрслэл нь
төхөөрөмжөөс үл хамаарах
ёстой.


Асуудлууд: Чиглэлгүй хайлтын машин

Хамгийн сайн хайлтын машин нь тухайн хавтсан дахь үгүүдийн
давтамжийн индексээр шалгах зарчимаар ажилладаг, оносон ба
хамгийн их алдсан мянган мэдээллийг харуулдаг. Бид энэхүү
хавтасны агууламжтай ойролцоо мэдээллийг мэдээллэх хэрэгтэй.

<html>
<head>
<meta name="keywords" content="XML course macao"/>
<meta name="description" content="This site ..."/>
<title>XML Technology Course</title>
</head>
<body>
<p> We invite applications to attend ... </p>
</body>
</html>


Илүү асуудлууд

• Өгөгдөл солилцох хүндрэлтэй асуудал

HTML нь одоогоор өгөгдөл солилцох боломжгүй байгаа: өөр өөр
эх үүсгүүрүүдээс нэгтгэх болон шүүдэг , хүссэн төрөлтэй
өгөгдөлийг шалгадаг.

• Статик контент
Вэб сайтан дээрх мэдээлэл, контент нь давтамжтай
өөрчлөгддөг.
өгөгдсөн контентийн хувьд харгалзах харагдах байдал үүсгэх
бөгөөд, энэ нь контентийг өөрчлөх бүрд шинээр үүсдэг.

Ерөнхий төсөөлөл


Програм

төсөөлөл
d) W3C


XML

Иймэрхүү асуудлуудыг шийдэхийн тулд XML-ийг дууддаг.

• XML нь HTML-ийг орлогч биш.

• HTML ээс (ерөнхийдөө) XML ийг агуулсан цэвэр HTML-ийн
өөрийн хувилбар болох XHTML гэж байдаг.

• XML хувьд интернет технологид илүү нэгдмэл ба уян хатан сан
үүсгэх явдал юм.


XML гэж юу вэ?

1) Мэдээллийг агуулах болон удирдах протокол юм.
2) Технологийн хүрээнд тэр нь документуудыг бичих, бататгах,
зохион байгуулахаас боловсруулах хүртэлх ямар нэгэн зүйлийг
хийж чаддаг
3) бvтэц бvхий єгєгдлийг хадгалах, хэрэглэхэд ашиглах
боломжтой


Юу XML-д байдаггүй вэ?

• Энэ нь програмчлалын хэл биш:

XML машинаас гадагшаа тээвэрлэх дамжуулах үйлдэл
байдаггүй, Java ... адилгүй

• Энэ нь харагдах байдлын буюу HTML шиг хэл биш :

XML документыг тайлбарлах томьёолох заавар зөвлөмжүүдийг
агуулдаггүй Postscript .... адилгүй


XML хэлээр

Хэлний хувьд XML-д “L” гэж товчилж тэмдэглэдэг.

XML өөрийнхөө дүрсэлсэн өгөгдөлийг бичих тэмдэглэх
боломжтой..
Өөр төрөлтэй өгөгдлийн бүтцийг нэгтгэж авдаг.
• синтакс: XML документуудын хувьд синтак нь сайн
тодорхойлогдсон байдаг.


XML Mета-хэлээр

eXtensible-ийг XML-д “X” гэж товчилж тэмдэглэдэг.

XML мета-хэлний синтакс нь бусад хэлүүдээр дүрслэгддэг.
Эдгээр хэлүүд нь олон янзын үйлдвэрийн домайнуудыг хамарч
чаддаг.


XML домайнууд

Босоо домайнууд Хэвтээ домайнууд
Хууль LegalXML Баталгаатай XML Schema
буюу Хүчин
төгөлдөр
Мэдээ NewsML Өөрчлөлт XSLT
хувиргалт
Санхүү Visa Invoice танилцуулга XSL-FO
Бизнес ebXML Навигац XLink
Утас VoiceXML ретривал XML Query
Хэвлэл XHTML Хувиарлалт SOAP
удирдлага GovML Хамгаалалт XML Encryption
… …


XML мета тэмдэгтийн хэл

Тэмдэгтийг XML-д “M” гэж товчилж тэмдэглэдэг.

XML –ийн энэ авч үзэж буй хэлүүд нь тэмдэгтийн хэлүүд юм:
Тэдгээр нь тэдний дүрслэлүүд буюу гадаад
байдал (документууд) –ыг тэдгээрийн гол бүтцээс тэмдэгтээр
тайлбаладаг.

Тэмдэгт гэж юу вэ?


Тэмдэгт

• Тэмдэгт нь найдвартай аргуудаар сайжруулан документ руу
нэмсэн мэдээлэл, документын хэсгүүдийг таньж тогтоосоноор
тэдгээрийн бусадтай хэрхэн яаж хамаарахыг илэрхийлдэг.

• Тэмдэгтийн хэл нь тэмдэгтүүдийн олонлог юм. Тэр нь
тэдгээрийн хэсгүүдийн хаяг болон хил хязгаарыг тогтоон
документын текстэн дотор хувиаралах буюу байрлуулдаг.


Жишээ: XML тэмдэгт

<?xml version="1.0"?> • boundaries– эхлэлийн ба
<message date="15.09.2003"> төгсгөлийн тагууд
<from>Tomasz</from>
• roles –элементийн үүргийг
<to>Participants</to>
тогтоох тагийн нэр
<subject>Welcome</subject>
<body> • meta-data – контентийн
Welcome to the талаар мэдээлэлдэг
<emphasis>XML Technology атрибутууд
</emphasis> course! • position – элементийн
<cheers img="smiley.jpg"/> байрлал
</body> • containment – элементийн
</message>
дотор агуулагдах
• relationships – гадаад
холболт


Демо : Браузеруудын XML

> cd "demos/xml in browsers"
> ls
welcome.xml
> opera welcome.xml
> iexplore welcome.xml


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл
1. XML нь интернэт
протоколуудад ашиглагдаж 5. XML нь ямар нэгэн лиценз
чадна (HTTP, MIME ...). нэхэхгvй. Энэ нь Олон улсын
2. Энэ нь мэдээллийг стандартын байгууллагаар
интернэтээр хэрэглэх маш зохицуулагдаж байдаг
сайн формат
3. XML нь application-д 6. GSML-тэй зохицдог
хязгаарлагддаггvй. Ямар ч
7. XML нь бvл технологи юм.
программ XML баримтуудыг
XML нь хувьслын дvнд Style
дэмжиж, тvvнийг ашиглаж
Sheets, hyperlink, DOM
чадна
(document object model)-
4. XML нь платформ уудыг багтаасан.
хязгаарлагддаггvй. Машины
тєрєлд зохицон Unicode
зэрэг технологийн
хэрэглэдэг.


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл:

• XML нь SGML ба HTML-ийн бvх <?xml version="1.0"?>
сайн чанарыг багтаасан, зохицох <message
date="15.09.2003">
чадвар сайтай, єндєр хэрэглээтэй
<from>Tomasz</from>
ба ямар ч программд ”бvтэц бvхий”
<to>Participants</to>
єгєгдлийг хадгалах, хэрэглэхэд
ашиглах боломжтой markup
<body>
language юм. Welcome to the
<emphasis>XML Technology
</emphasis> course!
<cheers img="smiley.jpg"/>
</body>
</message>


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл: Нийтлэг
зориулалтын буюу уян хатан бүтэцжүүлэлт

Өгөгдлийг загварчлалын аппроксимацлах буюу төсөөтгөх хоёр
арга байдаг:

1. XML гол өгөгдлийг элементийн дотор бүх өгөгдөлд хадгалдаг.

2. XML гол документыг текст доторх элементүүдэд хавсаргаж
өгдөг .

XML нь хоёулангаар нь төсөөтгөх буюу аппроксимацладаг .


Жишээ: документийн-төв буюу гол
өгөгдөлтэй харьцуулахад
<?xml version="1.0"?> <?xml version="1.0"?>
<message date="15.09.2003"> <message>
<from>Tomasz</from> <from>Tomasz</from> sends
<to>Participants</to> a welcome message to
<subject>Welcome</subject> <to>Participants</to>:
<body> Welcome to the
Welcome to the <emphasis>XML Technology
<emphasis>XML Technology </emphasis> course!
</emphasis> course! <cheers img="smiley.jpg"/>
<cheers img="smiley.jpg"/> </message>
</body>
</message>


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл:бүтэц-төрөл
хоорондын үл хамаарал

XML –ийг HTML-тэй харьцуулахад:

1. XML нь өгөгдлийн бүтцийг тодорхойлдог,харагдах байдал нь
юуг ч үл харгалзадаг.

2. HTML агуулдаг бүтцийн хослол (title) ба тэмдэгт дүрслэл (table) .


Жишээ: Бүтэцийг төрөлтэй харьуулахад

<?xml version="1.0"?> <html>
<message date="15.09.2003"> <table>
<from>Tomasz</from> <tr>
<to>Participants</to> <td><b>from</b></td>
<subject>Welcome</subject> <td>Tomasz</td>
<body> ...
Welcome to the </tr>
<emphasis>XML Technology </table>
</emphasis> course! Welcome to the
<cheers img="smiley.jpg"/> <i>XML Technology</i> course!
</body> <img src="smiley.gif"/>
</message> </html>


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл: Төрлийг гадна
байдлаар нь хадгалах

XML –ийг HTML-тэй харьцуулахад:

• HTML нь тухайлсан ба онцгойлсон харагдах байдлыг
хязгаарладаг.
• Ямар нэгэн XML документ нь өөр өөр арга замуудаар
форматалж чаддаг.
• Мэдээллийн форматыг stylesheet документд хадгалдаг.
• The stylesheet шаардлагатай документоос хандах боломжтой.


Жишээ: Гадаад Stylesheet

Өгөгдсөн энэ CSS (Cascading Stylesheets) документ (welcome.css)
to:before {content: "to:“}
from:before {content: "from:“}
subject:before {content: "subject:“}
body {display:block}

Энэ нь XML документ:
<?xml version="1.0"?>
<?xml-stylesheet type="text/css" href="welcome.css"?>
<message>...</message>

CSS-браузер нь энэ үр дүнг гаргадаг:
from: Tomasz to: Participants subject: Welcome
Welcome to the XML Technology course!


Жишээ: Өөр гадаад Stylesheet

Энэ stylesheet-г ашиглах:

to:before {content: “to:”}
from:before {content: “from:”}
to, from {display:block; font-weight: bold}
subject {display:none}
emphasis {font-style: italic}

Энэ үр дүн нь дараах байдлаар гарна:

from: Tomasz
to: Participants


Демо : Өөр өөр харагдах байдал

> cd "demo/different presentations"
> dir
welcome1.css welcome2.css welcome1.xml welcome2.xml
> opera welcome1.xml
> opera welcome2.xml


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл : Документ
хувиргалтууд

Илүү радикал үр дүнгүүдийг XSLT-ээр олж авч болно:

• Өргөтгөсөн Stylesheet хэлний хувиргалтууд

• XSLT нь XML хувиргалтануудад мэргэшисэн цогц зарлалтын
програмын хэл юм.
• XSLT програмууд нь XML дээр бичигдсэн байдаг.


Жишээ: XSLT 1 дээрх XML хувиргалтууд

Энэ програм дэлгэцэн <xsl:stylesheet
xmlns:xsl="www.w3.org...">
дээр мессеж харуулдаг
<xsl:template match="message">
HTML –ийг үүсгэдэг.
<html>
<table> ...
XSLT –ийн элементийн <td><b>from</b></td>
форматийн заавар xsl . <td>
<xsl:value-of select="from"/>
</td>
</table>
<xsl:value-of select="body"/>
</html>
</xsl:template>
</xsl:stylesheet>


Жишээ: XSLT 2 дээрх XML хувиргалтууд

Энд HTML үүссэн байна:
<html>
<table>
<tr><td><b>from</b></td><td>Tomasz</td></tr>
<tr><td><b>to</b></td><td>Participants</td></tr>
</table>
Welcome to the <i>XML Technology</i> course!
</html>

Браузерийн гаралт:

from Tomasz
to Participants
subject Hello


Демо: XSLT ээс HTML үүссэн байна

> cd "demos/html generated by xslt"
> dir
welcome.xml welcome.xsl smiley.gif
> xalan welcome.xml welcome.xsl welcome.html
> ls
welcome.xml welcome.xsl welcome.html smiley.gif


Демо: XSLT –ийн Built-in хийх үе шат

> cd "demos/built-in xslt processing"
> dir
welcome.xml welcome.xsl smiley.gif
> iexplore welcome.xml


XML ерөнхий төсөөлөл:Бид хаана байна?

1. Өгөгдлийг өөрийнхөөрөө 9. Синтаксийн үүрэг
дүрслэх 10. горимыг зааврын дагуу хийх
2. Уян хатан бүтэц 11.Хэлнүүдийг үүсгэх
3. Бүтэц –төрөл үл хамаарал 12.Хэлнүүдийг хүлээн
4. Төрлийн гадаад байдал зөвшөөрөх
хадгалалт 13.Хэлнүүдийн хамрах хүрээ
5. Документийн хувиргалтууд 14.Технологийг өөрийнхөөрөө
ЭНД! дүрслэх
6. Документийн боловсруулалт 15. технологийг эмх цэгцтэй
7. програмын дэмжлэг болгох
8. ОУ дэмжлэг


XML ерөнхий төсөөлөл : Документийн
боловсруулалт

XML ээс HTML руу хувиргах нь боловсруулалтын яг нэг төрөл юм.

Доорх байдлуудаар олон төрөлд хувиргах боломжтой:

• XML ээс XML руу
• XML ээс text руу
• XML ээс PDF руу
• XML ээс Latex руу
• XML ээс troff руу
• Гэх мэт.

Tэд вэб дээр ямар нэгэн юм хийдэггүй байна.


Жишээ: XML ээс LaTeX руу

• XSLT build руу <xsl:stylesheet
мэдээлэл гарах xmlns:xsl="www.w3.org...">

• XML-ийн оролт documentclass{article}
title{<xsl:value-of
select="subject"/>}
• LaTeX-ийн гаралт begin{document}
...
• Тэмдэгтийн ялгаатай <xsl:apply-templates
select="body"/>
төрлүүдийн цуварсан
end{document}
зарлалтууд
</xsl:template>

<xsl:template match="emphasis">
{it <xsl:value-of select="."/>}
</xsl:template>

</xsl:stylesheet>


Демо: XSLT ээс LaTeX үүсгэх

> cd "demos/latex generated by xslt"
> dir
welcome.xml welcome.xsl smiley.eps
> xalan welcome.xml welcome.xsl welcome.tex
> dir
welcome.xml welcome.xsl welcome.tex smiley.eps
> latex welcome.tex
> dir
welcome.xml welcome.xsl welcome.tex welcome.aux
welcome.dvi welcome.log smiley.eps
> yap welcome.dvi


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл: Програмыг
дэмжих

Үндсэн програмын хэлүүд бүгдээрээ XML-ийг дэмждэг.
эдгээр нь C++, Java ба Perl-д орсон байдаг.
XML parser гэвэл XML-ийг уншиж мэдээллийг авагч гэж ойлгож
болно.
Програмчлалын дэмжигч хэсгүүд
• Үзэгдэл дээр суурилсан: XML-ийн ажиллаж байх үед XML-ийн
парсинг үүсгэгдсэн үзэгдлүүдэд буюу event-үүдэд хариу үйлдэл
өгдөг програм
• Модон дээр суурилсан: XML-ийн үүсгэгдсэн парсинг
документийн байрлалыг тодорхойлох болон шилжүүлдэг
програм
• Дүрэм дээр суурилсан: Давтан хувиргагч зарчмууд буюу (XSLT)
документэд глобал өөрчлөлтүүдийг гүйцэтгэдэг програм


Жишээ: API документ обьект

XML документэд package dom;
public class Counter {
үүсгэх JAVA-гийн public void count(Node node) {
кодчлол switch (node.getNodeType()){
case Node.TEXT_NODE: { ... }
Оролтын документ case Node.ELEMENT_NODE: {
дээр дуудагддаг Node child = node.getFirstChild();
програмчлалын while (child != null) {
парсинг. count(child);
child = child.getNextSibling();
}}}}
DOM API нь үүсгэгдсэн public static void main(String argv[]) {
модны бүтэцтэй Counter counter = new Counter();
програмчлалын document = parser.parse(argv[2]);
парсинг давталтанд counter.count(document);
хэрэглэгддэг. }
}


Демо: Java DOM API-ээр XML-ийг
боловсруулах

> cd "demos/xml processing with java dom api"
> dir
welcome.xml
> java dom.Writer welcome.xml
> java dom.Counter welcome.xml
> java dom.GetElementsByTagName -e message welcome.xml
> java dom.GetElementsByTagName -a img welcome.xml


XML ерөнхий төсөөлөл: Олон улсын
дэмжлэг

XML ийн Unicode дэмжлэгүүд:

• UTF8 – 8-bit Unicode – үндсэн кодчлол
• XML боловсруулалт нь ямагт UTF8 ба UTF16 хоёуланг нь
дэмждэг
• Эдгээр нь тэмдэгтийн олонлогийг олон талаас нь дэмжих үйл
явцыг дэмждэг
• Текст, элемент ба атрибут нэрүүдийг international гэж үздэг
• Хэд хэдэн хэлүүд нь нэг документэд хамтдаа оршиж болдог


Жишээ: Polish-дээрх XML документ

Polish-ийн нэг ердийн <?xml version="1.0"
мессеж. encoding="iso-8859-2"?>
<wiadomość data="15.09.2003">
<od> Tomasz </od>
iso-8859-2 нь төв европийн <do> Uczestnicy </do>
кодчлол. <tytuł> Powitanie</tytuł>
<treść>
Текст ба таг/атрибутийн Witam na kursie
нэрүүд нь бүгд Polish-р <ważne>Technologii
XML</ważne>
харагдана. <czołem obraz="smiley.jpg"/>
This is a message in Polish:
ąćęłńόśźĄĆĘŁŃÓŚŹŻ
</treść>
</wiadomość>


Демо: Polish дээрх XML

> cd "demos/xml in polish"
> ls
polish.xml
> opera polish.xml
> iexplore polish.xml


XML ерөнхий төсөөлөл: Синтаксийн үүрэг

An XML document must be well-formed to be process-able by
XML-compliant applications:

• XML parsers are explicitly required not to process ill-formed XML,
but to exit with a suitable error message

• Браузерууд Browsers accept ill-formed HTML, trying to guess the
intentions of the document’s author.

• A lot of browser code goes to processing ill-formed HTML,
increasing complexity and decreasing predictability.


Жишээ: Ill-Formed XML

1. Огноог хашилтгүйгээр бичсэн <?xml version="1.0"?>
<message date=15.09.2003>
<from>Tomasz</from>
2. Тодруулсан нь алдаж <to>Participants</to>
бичэгдсэн <subject>Welcome</subject>
<body>
3. Чипүүдийг төгсгөхгүй Welcome to the
</emphazis> course!
4. Мессеж болон биеийн <cheers img="smiley.jpg">
давхцал </message>
</body>


Demo: Ill-Formed XML

> cd "demos/ill-formed xml"
> dir
welcome.xml welcomeIll.xml
> cp welcomeIll.xml welcome.xml
> opera welcome.xml
> emacs welcome.xml
> opera welcome.xml
> emacs welcome.xml
> opera welcome.xml
> emacs welcome.xml
> opera welcome.xml
> emacs welcome.xml
> opera welcome.xml


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл : Ажиллах
горимыг шууд олгох

Well-formedness д синтаксийн шалгах суурь дүрэм, XML
документуудын бүх төрлүүд нийтлэг агуулагддаг.

propert-уудыг шалгах ба шилжүүлэх ерөнхийгөөс тухайлсан XML
ийн жишээ хэлнүүд:

• Документ нь тодорхой үүрэгтэй компялуудыг зөв тодорхойлж
өгсөн хэл.

• Шилжүүлэх ямар нэгэн иймэрхүү арга нь Документ төрөл
тодорхойлолт.

• Документ ill-formed хүчингүй бол, ill-formed хэрэгтэй биш ба
документ нь хүчинтэй байдаг.


Жишээ: утга олгогдоогүй сайн-зохион
байгуулагдсан документ

Энэ message сайн- <?xml version="1.0"?>
зохион байгуулагдсан, <message date="15.09.2003">
гэвч хэн нэгэн хүлээн <from>Tomasz</from>
авдаг уу? <subject>Welcome</subject>
<body>
Welcome to the
</emphasis> course!
<cheers img="smiley.jpg"/>
</body>
</message>


Жишээ: Ирсэн документуудыг хүчин
төгөлдөр болгох

хүчин төгөлдөр болгох <?xml version="1.0"?>
горимууд: <!DOCTYPE message welcome.dtd>
<message date="15.09.2003">
...
1. message бол язгуур </message>
буюу үндсэн элемент
welcome.dtd
2. Энэ нь форм
элементээр агуулагддаг, <!ELEMENT message (from,to,subject,body)>
<!ATTLIST message date CDATA #IMPLIED>
to, subject ба body <!ELEMENT from (#PCDATA)>
3. бас сонголтын date <!ELEMENT to (#PCDATA)>
aтрибут болон character <!ELEMENT subject (#PCDATA)>
<!ELEMENT body (#PCDATA | emphasis |
өгөгдөл зэргийг агуулдаг cheers)*>
4. Гэх мэт. <!ELEMENT emphasis (#PCDATA)>
<!ELEMENT cheers EMPTY>
<!ATTLIST cheers img CDATA #REQUIRED>


Демо: хүчингүй XML

> cd "demos/invalid xml"
> dir
welcome.xml welcomeInvalid.xml
> cp welcomeInvalid.xml welcome.xml
> xerces welcome.xml
> emacs welcome.xml
> xerces welcome.xml



ЭНД! дүрслэх
6. Документийн боловсруулалт 15. технологийг эмх цэгцтэй
7. програмын дэмжлэг болгох
8. ОУ дэмжлэг


XML ерөнхий төсөөлөл:Хэлнүүдийг үүсгэх

DTD нь хэлнүүдийн тодорхойлолтын механизмыг хангадаг:

• welcome.dtd file leaves:

– хүчинтэй XML документууд бүтэц шиг чөлөөтэй байдаг
– иймэрхүү документуудын текст контентууд шиг илүү
чөлөөтэй байдаг

• Бүх XML документуудын хүчинтэй байх нь “хүлээн авсан
message”-ийн хэл нь welcome.dtd ээс тогтоно


Жишээ: өөр хүчинтэй аүлээн авсан документ

Програм хангамжийн <?xml version="1.0"?>
төслийн менежментийн <!DOCTYPE message welcome.dtd>
эх үүсгүүрүүдийн хүлээн <message>
авсан application-уудын <from>UNU/IIST</from>
. <to>Students</to>
<body>
We invite applications to
attend the Software Project
Management course. The deadline is
<emphasis>15.09.2003 </emphasis>.
Please apply to
<emphasis>spm@iist.unu.edu
</emphasis>.
</body>
</message>


Демо : Хүчин төгөлдөр XML

> cd "demos/valid xml"
> dir
projectManagement.xml welcome.dtd
> xerces projectManagment.xml


XML ерөнхий төсөөлөл:Хэлнүүдийг хэрэглэж
эхлэх

бидний тодорхойлсон хэлнүүдийн оронд, түгээмэл XML үүд байх
боломжтой байдаг.
Яг бидэнд хэрэгтэй хэлүүд.

XML ийн зуу зуун хэлүүдийг дурьдаж болно:

1. MathML –XML дахь математик
2. SVG –XML дахь вектор график
3. DocBook –XML дахь номын зохиогч нар
4. CML – хиймийн молекул бүтцийн дүрслэлүүд
5. Visa Invoice –XML дуу авиаг бичих
6. XHTML –XML дахь том хэмжээний текст документийн аутор
7. Өөр олон байдаг


Жишээ: MathML

MathML-ийн багахан <?xml version="1.0"?>
хэсгийг авч үзье – <!DOCTYPE math
XML нь математик "http://www.w3.org/mathml.dtd">
дүрслэл <math>
тэмэдглэлүүдийг <mi>x</mi><mo>=</mo>
тодорхойлдог. <mfrac>
<mrow>
<mrow>
mathml.dtd нь энэ <mo>-</mo><mi>b</mi>
хэлний нийтлэг DTD . </mrow>
<mo>&PlusMinus;</mo>
<msqrt> ... </msqrt>
</mrow>
<mrow> ... </mrow>
</mfrac>
</math>


Demo: MathML

> cd "demos/mathml"
> dir
math.xml
> xerces math.xml
> opera math.xml
> amaya math.xml


Жишээ: Вектор графикууд

SVG нь: <?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE svg "http://www.w3.org/svg.dtd">
vector graphics
<svg width="12cm" height="3.6cm">
тодорхойлсон хэл.
<text fill="blue">
<textPath xlink:href="#MyPath">
SVG тэмдэгт нь Welcome to the
Хүлээн авах тесктийг <tspan dy="50" fill="red">
синусойдын дагуу XML Technology
үзүүлдэг. </tspan>
course!
</textPath>
svg.dtd нь энэ хэлний </text>
нийтлэг DTD <rect width="998" height="298"/>
. </svg>


Жишээ: Вектор графикууд

> cd "demos/scalable vector graphics"
> dir
welcome.svg
> xerces welcome.svg
> opera welcome.svg
> amaya welcome.svg
> iexplore welcome.svg


XML ерөнхий төсөөлөл:Хэлнүүдийн хамрах
хүрээ

Хэд хэдэн үгсийн сангууд ижил документийг ашигладаг:

• Элемент болон хэлнээс ирсэнээр нь индеклэдэг:

svg:title title from SVG
xhtml:title title from XHTML
math:title title from MathML

• Угтвөр нь зарлагдаад хэлнүүдийн үндсэн URL руу илгээгддэг.

• Элементийн үйл явц хэрхэн яаж ажиллахыг XML процесс гэж
нэрлэдг, эсвэл гадаад аппликашнийг хэрэглэх шаардлагатай.


Жишээ: XHTML ба MathML ба SVG

Энэ документийг дараах <?xml version="1.0"?>
гурван хэлэнд <html xmlns="www.w3.org/xhtml">
ашигладаг: <body>
<p>Here is XHTML ... </p>
<p>Here is MathML:
1. XHTML, <math xmlns="www.w3.org/MathML">
2. MathML ба ...
3. SVG. </math>
</p>
<p>Here is SVG:
<svg xmlns="www.w3.org/svg">
...
</svg>
</p>
</body>
</html>


Демо: XHTML ба MathML ба SVG

> cd "demos/xhtml and mathml and svg"
> dir
mixed.xml
> amaya mixed.xml


XML ерөнхий төсөөлөл:Технологийг
өөрийнхөөрөө дүрслэх

тэдгээрийн синтаксууд нь XML-ийн өмнө CSS/DTD –ийг хэрэглэж
байсан

Ерөнхий чиг хандлага нь XML-ийн уламжлалт синтаксийг солих:

• XSLT – XMLхувиргалтын хэл
• XML Schema – XML класс дүрслэлийн хэл


Example: XML ийн XML хувиргалт

XSLT нь XML-ийг <?xml version="1.0"?>
бүхлээр шилжүүлдэг. <xsl:stylesheet
xmlns:xsl="www.w3.org...">
XML-нь өөрөө XML <html>
документийг хувиргах <table> ...
програм. <td><b>from</b></td>
<td>
<xsl:value-of select="from"/>
Хүлээн авсан мессежийг
</td>
хамгийн түрүүнд
</table>
хувиргадаг.
<xsl:value-of select="body"/>
</html>
</xsl:template>
</xsl:stylesheet>


Жишээ: XML дээрх XML классууд

XML Schema – XML документуудын XML классуудыг тодорхойлдог хэл
юм – нь XML-ийг бүхэлд нь дүрсэлдэг.
<xsd:schema xmlns:xsd="www.w3.org/XMLSchema">
<xsd:element name="message" type="Message"/>
<xsd:complexType name="Message">
<xsd:sequence>
<xsd:element name="from" type="xsd:string"/>
<xsd:element name="to" type="xsd:string"/>
<xsd:element name="subject" type="xsd:string"/>
<xsd:element name="body" type="Body"/>
</xsd:sequence>
<xsd:attribute name="date" type="xsd:date" use="optional"/>
</xsd:complexType> ...
</xsd:schema>


Демo: XML Schema

> cd "demos/xml schema validation"
> dir
welcome.xml welcome.xsd welcomeInvalid.xml
> cp welcomeInvalid.xml welcome.xml
> xercesSchema welcome.xml
> emacs welcome.xml
> emacs welcome.xml
> emacs welcome.xml


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл: Технологийг эмх
цэгцтэй болгох

Өөр чиг хандлага бий болоход XMLийн технологууд нь өмнөх XML
технологоо буцаан боловсруулдаг.

XHTML, гурван аятайхан зүйл байдаг:

• strict – хамгийн сайн XML руу-зөөх
• transitional –HTML нь хуучин браузеруудаа буцааж хангалттай
их ашигладаг
• frameset – string XHTML-д frame-ууд нэмэх

Уламжлалт програм хангамжаас хамаардаг XML-бишээс XML руу
зөөх.


Жишээ: XHTML

<!DOCTYPE html PUBLIC
"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
<html>
<body>
<table>
<tr><td><b>from</b></td><td>Tomasz</td></tr>
<tr><td><b>to</b></td><td>Participants</td></tr>
<tr><td><b>subject</b></td><td>Welcome</td></tr>
</table>
<p>Welcome to the <i>XML Technology</i> course!
<img src="smiley.gif" alt="Cheers"/></p>
</body>
</html>


Демо: XHTML

> cd "demos/xhtml validation"
> dir
welcome.html welcome.xhtml smiley.gif
> opera welcome.xhtml
> emacs welcome.xhtml
> opera welcome.xhtml



6. Документийн боловсруулалт дүрслэх
7. програмын дэмжлэг 15. технологийг эмх цэгцтэй
8. ОУ дэмжлэг болгох
ЭНД!

Үүсэл буюу Эх үүсвэрүүд


Program

төсөөлөл
d) W3C


XML-ийн цаг хугацааны шугам

1967 GenCode
1969 Generalized Markup Language
1980’s GML adopted by government and industry
1986 Standard Generalized Markup Language
1989 World Wide Web = HTML + HTTP + URL
1991 World Wide Web is online
1994 XML is envisioned at the 2nd WWW Conference
1994 World Wide Web Consortium is founded
1996 W3C XML Activity Area starts
1998 XML becomes W3C Recommendation
1998 first applications of XML emerge
1999 Internet Explorer 5.0 – the first browser to support XML


XML үүсэл: Генкод

1967 Graphic Communication Association (GCA)-ийн GenCode
төсөл нь электроникийн документуудийн контент болон
пресинтэшнийн үл хамаарах төхөөрөмжүүдийг дүрсэлсэн
тагуудыг ашиглах аргаар анх дэвшигдэж байсан.


XML ерөнхий төсөөлөл: GML

1969 IBM ийн Charles Goldfarb, Ed Mosher and Ray Lorie
нар GM-ийг хөгжүүлсэн – тодорхойлж өгсөн тагуудыг
анх удаа ашигласан документ тэмдэгт юм. GML нь
DTD-ийг GenCode руу нэмэж өгсөн.
1980’s GML засгийн газар болон аж үйлдвэрт хэрэглэж
эхэлсэн:
1. CALS хүснэгтийг US-ийн CALS групп-с анх
гаргасан.
2. Berglund of CERN – Европийн эгэл бөөмийн
Физикийн лабратори –SGML тест системийг
хэвлэж хөгжүүлсэн.


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл: SGML

1978 GML ажлын хэсэг Goldfarb ба GCA Gen-Code
хорооноос American National Standards Institute (ANSI)
бүрэлдэн бий болсон .

1986 SGML –Standard Generalized Markup Language –нь
ISO стандартаар (8879:1986) баталгаажисан. SGML-
аппликашн үүсгэх синтакс тодорхойлогдсон ба
тодорхой тэмдэгтийн хэлүүдийг DTD-ийн горим руу
шилжүүлсэн.


XML ерөнхий төсөөлөл: HTML

1989 Tim Berners-Lee анх WWW санаачилсан– access
интернэтийн том хэмжээний текст руу ханддаг систем :

1. HTTP – HyperText Transfer Protocol
2. URL – Uniform Resource Locator
3. HTML – HyperText Markup Language

HTML нь том хэмжээний текст документуудын SGML
документ төрөлтэй, энгийн бөгөөд хялбар програм.


XML-ийн ерөнхий төсөөлөл: XML ирээдүй

1994 C. M. Sperberg-McQueen and Robert F. Goldstein,
„HTML to the Max: A Manifesto for Adding SGML
Intelligence to the WWW”, 2nd WWW Conference:

• HTML үүсэхэд GenCode-ийн зарчим нь үнэхээр их
хэрэг болсон.
• Adapt SGML for the Web? SGML is too complex.
• ямар нэгэн шинэ хэл хэрэгтэй, HTML шиг, гэхдээ
SGML-ийн ерөнхий дүр төрхийг хадгалсан байх
шаардлагатай.
• XML ирээдүйтэй.


XML ийн ерөнхий ойлголт: W3C бүрэлдэн
бий болсон
1994 WWW Consortium ийг MIT ийн ¼ ийг эзэмшидэг MIT, INRIA
and Keio , Tim Berners-Lee-ийн удирдан анх үндэслэсэн.
1995 HTML ажлын хэсэг W3C тийн зохион байгуулалтанд
орсон.
1996 XML Activity Area, Phase 1, W3C тийн зохион
байгуулалтанд орсон.
1997 Tim Bray ба C.M.Sperberg McQueen редакторууд. XML-ийн
анхны төсөлийг буюу санаа төсөөллийг зохион байгуулж
боловсруулсан,
1998 HTML 4.0 W3C Recommendation болсон. HTML ажлын
хэсэг XHTML шинэчилсэн.


XML ерөнхий ойлголт : XML нь W3C ийн
зохион байгуулалтанд орсон
1998 XML 1.0 W3C Recommendation болсон .анхны удаа, XML
ээс хамаардаг W3C-ийн активийн 80% хамарч байсан.
1998 XML анхны хэрэглээ: Mathematical Markup Language
(MathML) ба Chemical Markup Language (1997).
1998 XML media төрлүүд text/xml ба application/xml уудыг Internet
Engineering Task Force (IEFT) санал болгон дэвшүүлсэн.


XML ерөнхий ойлголт : XML хэрэгжүүлэлт

1998 DOM W3C Recommendation болсон.
1999 Namespaces in XML нь W3C Recommendation болсон.
1999 RDF нь W3C Recommendation болсон.
1999 Internet Explorer 5.0 –XML-ийг дэмжидэг анхны үндсэн
браузер.
1999 “XML and the Second-Generation Web” –ийг АНУ эрдэмтэд
болох Jon Bosak ба Tim Bray нар анх хэвлэж гаргасан.


XML ерөнхий ойлголт : Open-Source XML
Initiatives
1999 Apache XML төсөл эхэлсэн, тун удалгүй XML цэсүүд:
xerces, xalan, cocoon, batik, гэх мэт бий болсон.
1999 ebXML – worldwide төсөл, XML бизнесийн төслүүд
хэрэгжиж эхэлсэн:
• UN/CEFACT (Trade Facilitation and Electronic Business
organization) and
• OASIS (Organization for the Advancement of Structured
Information Standards).


XML ерөнхий ойлголт : Хэрэгжүүлэлтүүд

1999 XSL and XPath W3C Recommendations болсон.
2000 XHTML W3C Recommendation болсон.
2000 Opera 4.0 XML дэмждэг болсон.
2000 Netscape 6.0 нь XML дэмждэг болсон.
2000 Amaya 4.0 HTML, XHTML, MathML, SVG дэмждэг хэлбэрээр
анх бүтээгдсэн.


XML ерөнхий ойлголт : W3C
Recommendations
2001 XML Schema
2001 XLink and XBase
2001 Scalable Vector Graphics
2001 XSL Formatting Objects
2001 XML Information Sets

Энэ нь бодит түүх юм Түүний гэрч нь өнөөдөр юм


Програм

төсөөлөл
d) W3C


W3C-н нээлт

• W3C-г 1994 онд Тим Бернер гэдэг хүн Массажистийн сургуулийн
технологын тусламжтай шинжлэх ухааны компьютер дээр
хийжээ.

• 1995 онд Европын холбоо INRIA (автомат цахилгаан тооллуурыг
дахин сэргээхч үндэсний сургууль) дээр W3C-н анхны үйл
ажилгаа явуулсан.

• 1996 Япон улсын Кео сургууль дээр Аазын анхны үйл ажилгаа
явуулсан.
• 2003онд INRIA компьютер болон математекийн дахин сэргээх
үүргийг хүлээн авсан.


W3C-н хуваагдал хэсэг

W3C бүрдэл:

• 24н цагын томоохон ажлын хэсэг.
• Их бүрдэл нь: корпораци, удирдлагын агентлаг, сургуулиуд.

W3C-н Web технологийн удирдамж, зөвөлгөө хариуцсан
мэргэжилтнүүдийн томоохон тасаг байдаг.


Demo: Exploring W3C Site

> opera http://www.w3.org/
> opera http://www.w3.org/Consortium/
> opera http://www.w3.org/Consortium/Member/List
> opera http://www.w3.org/People/


W3C-н зөвлөгөө

• W3C –н тодорхой хуультай бөгөөд тэрхүү хуулийн зөвлөгөө,
зөвлөмжийн дагуу оруулдаг.

• Баталгааны хэсэг:

once a consensus is reached on a particular specification, there
will be sufficient vendor and developer support so that compliance
results from “peer pressure”

• Энэ хэсэг нь хамгын сайн болсон ба одоогоор хэрэгжиж байгаа
тогтоомж.


W3C зөвлөгөөний тухай

W3C –н зөвлөгөө заавар нь олон хэл дээр тодорхой, нарийн
бичсэн байдаг.

• Та бүхэнд уншихад амар биш байсан болхоор W3C тайлбарлан
хөгжиж XML болсон.

• 400+ XML гэдэг ном байдаг ба энэ ном нь W3C –н зөвлөгөөний
тухай бүлэг бүрд нь тодорхой ойлгомжтой гаргасан болно.


Demo: XML Resources

> opera http://www.w3.org/TR/
> opera www.amazon.com
> opera www.xml.org


W3C Зөвлөгөөний хэсэг

W3C-с үнэлгээ нь ихэнхдээ урт хугцааны үйл явцаас гарч ирэх үр
дүн юм.

1. Шинэ технологын санааны талбар нь:
– гишүүн,
– industry or
– W3C-н бүлэг.
Гэх мэт W3C –н товчлол болон хэвлэгдэж болно.

1. Энэ хаяга нь Activity Area гарах нэмэгдхүүн болно, эсвэл хэрэв
зохистой нэг ч үгүй бол шинэ Activity Area байгуулдаг.



3. Энэ үйл ажилгааны хувирлалт:
– Ажлын нэг групп,
– онцгой, тусгай групп
– Coordination групп.

3. Хэрэв санал төлөвлөгөө үүсэх үед, ажлын групп эцсийн Draft
ажлыг бүтээдэг.

4. W3C –н гол ажлын хэсэг буюу тэжээлийн савын гишүүн, аж
үйлдвэрийн өсөлт, дэвшилийн тусгай групп байдаг.



6. Subsequent сэргэлт ба хэвлэлийн газар:
– Өдөр бүрийн өглөө,
– Хэвлэлийн ажлын групп дараагын халаагаа иртэл ажилдаг

6. The Last Working Draft can be:
– зориглосон ажлын гол санааний олон ажлыг илгээгч, сэргээгч
групп
– Candidate зөвөлгөө зэрэг байдаг.



8. Candidate зөвөлгөөний аж үйлдвэрлэлийн тухай:
– Их илүү, олон үйлдвэр ба
– техник тэжээлийн хэсэг
Энд хэвлэлийг гаргах зөв зохион байгуулалдтай групп үргэлж
байдаг.

8. Гадаад талын туршлаг бүхий үр дүний дагвар нь:
– Эцсийн дүндээ Candidate зөвөлгөөн дотор Proposed
зөвөлгөө бий болсон
– Энэ нь хэвлэлийг түгээх үйл ажилгаанд тусалдаг.



10. Proposed зөвөлгөөний хэсгийг 3н сарын турш ажилаад сүүлийн
сард нь бусад бүлгүүдэд тайлагнадаг.

11. Сонголтын гишүүн болох W3C зөвөлгөөний хэсэгт:
– Техник солих бэлэн хэсэг
– working draft-н буцаах ажил
– Үл хүлээн авах (drop from W3C activities).


Хаяга: W3C Зөвөлгөө

> opera http://www.w3.org/TR/
> opera http://www.w3.org/TR/#Recommendations
> opera http://www.w3.org/TR/#PR
> opera http://www.w3.org/TR/#PER
> opera http://www.w3.org/TR/#CR
> opera http://www.w3.org/TR/#WD


W3C Domain

W3C –н үйл ажилгааны түгээлтийн 5н Domain байдаг ба үүнд:

1. Architecture Domain: хүчин чадал бага технологоор хийсэн Web
(e.g. HTTP, XML, DOM, Jigsaw).

2. Document Formats Domain: тухайн сонгсон хэл дээр Web-н
агуулгыг байгуулж чаддаг (e.g. SVG, XHTML, CSS) зэрэг Web-
үүд.


W3C Domains

3. Interaction Domain: энэ нэр нь харилцан сайжруулсан үйлдэл
хийдэг Web(mobile access, multimedia, voice browsers)

4. Technology and Society Domain: төрийн хууль эрх зүй болон
төрийн бодлого, олон нийтийн оролцоотой үйл ажилгаанд
хамаатай Domain. (encryption).
5. Web Accessibility Initiative: тахир дутуу хүмүүсийн тэтгэлэг
тусламжинд ашиглах нууцлалтай ерөнхий Web (web content
guidelines).


W3C XML Ажлын групп

XML үйл ажилгааны 5н групп:

1. XML гол ажлын групп: XML, ерөнхий бүтэц.

2. XML схемийн групп: схемийн хэл.

3. XML холбогч ажлын групп: XPointer, XLink, XML Base

4. XML тэмдэгт ажлын групп: байгуулгын асуулттай өгөгдлийн
загвар.

5. XML зохциулагч групп: XML ажлын идвэхжилийн бүх
зохциулалт.


W3C XML ажлын групп

W3C XML үйл ажилгааны 3н групп:

1. XSL Ажлын групп: XML тээвэрлэлт болон гадаад асуудал.

2. DOM Ажлын групп: баримт бичгийн загвар боловсруулах.

3. Web Services Ажлын групп: XML-үндсэн протокол, урьдчилан
төлөвлөлт.


Хаяга: W3C Ажлын групп

opera http://www.w3.org/Consortium/Activities
opera http://www.w3.org/XML/


Program

төсөөлөл
d) W3C


XML болон Тэмдэгт түлхүүр үг

Түлхүүр үгний асуудал:

• XML хийсний дараа шаардагдах, энэ XML баримтанд шаардагдах
хамгын сайн тэмдэгт (UCS).
• XML үйл ажилгааны хийх ёстой тулгуур UTF-8 ба UTF-16 нь UCS-н
түлхүүр үгнүүд болно.
• UCS-н түлхүүр үгэнд ихэвчлэн тэмдэгтийг тулгуурлан ашигладаг,
гэхдээ заавал тэмдэгт ашиглах шаардлаггүй.

Ямар утгатай бэ?


Түлхүүр үгний нэр томъёо

character: Латин цагаан толгойн тэмдэгт, нэг оронтой тоонууд,
тэмтэгтүүд.

character set: туайн сонголтын группын дагуу сонгох ба сонгохдоо:
Латнин үсгэн тэмдэгт, Хятад дүрс зураг, тэмдэгтүүдээс сонгон.

coded character set: тэмдэгтийг ашиглах үед хаана байрлуулсанаас
хамааран ASCII эсвэл Unicode гарна.


Тэмдэгтийг сонгохдоо

Тэмдэгтийг сонгохдоо:

• ISO ба
• Unicode Consortium .

Supports most of the existing written languages.


UCS-н Scripts праграмын тэмдэгт

basic latin 0000-007F hebrew 0590-05FF
latin supplement 0080-00FF arabic 0600-06FF
latin extended A 0100-017F syriac 0700-074F
latin extended B 0180-024F thanaa 0780-07BF
IPA extensions 0250-02AF devanagari 0900-097F
spacing modifier 02B0-02FF bengali 0980-09FF
diactritical 0300-036F gurmukhi 0A00-0A7F
greek 0370-03FF gujarati 0A80-0AFF
cyrillic 0400-04FF oriya 0B00-0B7F
armenian 0530-058F tamil F 0B80-0BFF
…


Бичиг, Хэл

Нэг бүхэл бичиг

Нэг бичигний тусламжтай Зарим ангид хэлэнд
нэг хэл бүтдэг
Японыг сонговол:
Крилээр бичэх тэмдэгт, 1. Kanji
1. Russian, 2. Hiragana
2. Bulgarian, 3. Katakana and
3. Ukrainian. 4. Romaji scripts.


Demo: Greek Letters in Unicode

> cd "demos/greek letters in unicode"
> acroread U0370.pdf
> opera polish-greek.xml
> iexplore polish-greek.xml


UCS Тээвэрлэлтийн хэлбэр: UTF-8

UTF-8 – 8 түлхүүр үг

• ойролцоогоор 1-4 дарааллыг тэмдэгтийн тусламжтай олно.

• UTF-8 эсвэл зарим сонголт ASCII Латин бичгээр тодохойлогдон.

• Default for XML.


UCS Тээвэрлэлтийн хэлбэр: UTF-16

UTF-16 – 16 –н түлхүүр үг

• Each character дээд FFFF is encoded as a single 16-bit хэмжээ.

• Characters above FFFF are represented as pairs of 16-bit values:
high- and low-surrogates.

• Starts with a single character (Byte Order Mark):

FFFE – most significant byte first
FEFF – most significant byte second


Surrogates

D800-DFFF is a surrogate block:

D800-DBFF low surrogate
DC00-DFFF high surrogate

A pair of surrogate characters (L,H) represents a character:

(H - D800) * 400 + (L - DC00) + 10000

in the range 10000-10FFFF.


Тэмдэгтийн битүүдийн дараалал

BOM – битүүдийн дараалал

Документийн анхны тэмдэгт төрөл :

• FFFE – документ UTF-16 аар кодлогдсон, том-endian

• FEFF – документ UTF-16 аар кодлогдсон, жижиг-endian

• бусад character – документ UTF-8 аар кодлогдсон


Example: UTF-16 ба UTF-8

“Gulliver” in UTF-16 and UTF-8:

G u l l i v e r
FE FF 00 45 00 75 00 6C 00 6C 00 69 00 76 00 65 00 72
FF FE 45 00 75 00 6C 00 6C 00 69 00 76 00 65 00 72 00
45 75 6C 6C 69 76 65 72


Demo: UTF-16 Encoding

> cd "demos/utf16 encoding"
> ls
doc.xml
> xvi32 doc.xml
> opera doc.xml
> iexplore doc.xml


XML 1.0-н тэмдэгт хувьсахч

0001-0008 forbidden
0009 allowed – TAB
000A allowed – NEW LINE
000B-000C forbidden
000D allowed – CARRIAGE RETURN
000E-001F forbidden
0020 allowed – SPACE
0021-D7FF allowed
D800-DBFF forbidden – low surrogate
DC00-DFFF forbidden – high surrogate
E000-FFFD allowed
10000-10FFFF allowed – encoded as pairs of surrogates

XML 1.1 permits representation of arbitrary Unicode characters.


XML ба UCS

XML онцлох хэсэг:

• XML зарлахын тулд UTF-8 ба UTF-16 түлхүүр үгнүүдийг
хэрэглэнэ.

XML багтаамж:

• XML үйл ажилгааны сонголтын хувьсахч түхүүрийг агуулдаг.
• Эдгээрийг тус тусд нь илэрхийлэх encoding чанар чанар
байдаг.


UCS-н Alternative програмын түлхүүр үг

iso-8859-1 Western Europe big5 traditional Chinese
iso-8859-2 Central Europe gb2312 simplified Chinese
iso-8859-3 Southern Europe euc-jp Japanese (unix)
iso-8859-4 Northern Europe euc-kr Korean (unix)
iso-8859-5 Cyrillic koi8-r Russian
iso-8859-6 Arabic koi8-u Ukrainian
iso-8859-7 Greek tis-620 Thai
iso-8859-8 Hebrew windows-* Windows
iso-8859-9 Turkish cp-* IBM
iso-8859- Nordic us-ascii basic ASCII
10 … ...
... ...


Program

төсөөлөл
d) W3C


XML 1.0 – W3C зөвөлгөөний хэсэг

• history:

– 1998онд эхний хэвлэл
– 2000 засаж залруулсан хэвлэл

• editors:

1. Tim Bray (Textuality and Netscape),
2. Jean Paoli (Microsoft),
3. C. M. Sperberg-McQueen (WorldWideWeb Consortium),
4. Eve Maler (Sun Microsystems).



• abstract:

The Extensible Markup Language (XML) is a subset of SGML that is
completely described in this document. Its goal is to enable generic
SGML to be served, received, and processed on the Web in the way
that is now possible with HTML. XML has been designed for ease of
implementation and for interoperability with both SGML and HTML.

• publication:

http://www.w3.org/TR/REC-xml



The core of the document is presentation of EBNF production
rules to define the legal syntax of XML documents:

document ::= prolog element Misc*
prolog ::= XMLDecl? Misc* (doctypedecl Misc*)?
XMLDecl ::= ’<?xml’ VerInfo EncodingDecl? SDDecl? S? ’?>’
VerInfo ::= S ’version’ Eq ("’" VerNum "’" | ’"’ VerNum ’"’)
VerNum ::= ([a-zA-Z0-9_.:] | ’-’)+
Eq ::= S? ’=’ S?
S ::= (#x20 | #x9 | #xD | #xA)+

There are also references to the behavior of XML processors:

Processors may signal an error if they receive documents labeled
with versions they do not support.


XML 1.1 – W3C Candidate зөвөлгөөний хэсэг

Reasons for the new version:

• to keep up with the changing Unicode standard
• to add two more line-end characters
• to permit representation of arbitrary Unicode characters


XML 1.1 – W3C Candidate зөвөлгөөний хэсэг

1.1 дэвшүүлэх зөвөлгөө:

XML 1.0 тодорхойлолтын нэр нь боломж олголгүй хориглох
ба бүх зүйлийг нь эс зөвшөөрөн хориглож байдаг, харин XML
1.1 нэр бол шинэ загвар хийх ба бүх зүйлийг хориглолгүй
зөвшөөрч (тодорхой учир шалтгааны тухай) боломж олгож
байдаг.


Demo: XML W3C зөвөлгөөний хэсэг

> opera http://www.w3.org/TR/REC-xml
> opera http://www.w3.org/TR/xml11/


XML загварын зорилго 1

шинэ загварын зорилгын тухай XML (XML 1.0 W3C-н зөвөлгөө):

1. XML саадгүй ашиглах Internet-тэй болох.

2. XML өргөн хүрээтэй олон зүйлийн хүсэлт гаргах.

3. XML програмыг SGML тэй холбож тааруулах

4. XML програм бичих үйл ажилгааг хялбар болгох.


XML загварын зорилго 2

5. Албан бус өвөрмөц шинжүүдийн үүсгэгчийг хамгын бага болгох

6. XML хүнлэг буюу оюунлаг, өөрөө сэтгэх програмын бичлэгийг
арилгах.

7. XML загварыг хурдан, урьдчилсан бэлтгэлтэй болгох.

8. XML загварыг товч бөгөөд албан ёсны хэлбэр болгох.

9. XML –н програмын бичлэгийг хялбар бүтээх.

10. XML –н чухал үнэлгээнд гарах алдааг туйлын бага болгох.


Жишээ: улсад нэвтрэх карт веез

Оюутны ангилалын карт

• улсад нэвтрэх карт веез
• Иргэн Jan Kowalski
• XML-эр дотогш хөрвүүлнэ.


улсад нэвтрэх картын тэмтэгт үг

XML програмын бичлэгийн falls into two categories:

• markup – нь XML 12 ялгаатай олон картын төрлийг бахтаадаг.

• character data – хэл зүйн ялгаатай эсвэл ялгаагүй хэсгийг
тодорхойлдог

Жишээ: XML-н улсад нэвтрэх карт веез

Тэмдэгт өгөгдөл: <?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE card SYSTEM "card.dtd">

• Kowalski, <card type="arrival">
• 24-630 Gdask, Poland <visitor>
<name type="surname">
Kowalski
Хамгын зөв өгөгдөл.
</name>
...
</visitor>
<address where="home">
24-630 Gdańsk, Poland
</address>
...
<signature sigfile="mysig"/>
</card>

XML үнэлгээ: 1-8

no нэр example
1 start tags <visitor>
2 end tags </visitor>
3 empty-element tags <signature/>
4 entity references &copyright;
5 character references ń
6 comments 
7 CDATA sections <!CDATA[ whatever ]]>
8 document type declarations <!DOCTYPE ... >


XML үнэлгээ: 9-12

no нэр example
9 processing instructions <?myApp ... ?>

10 XML declarations <?xml version= ... ?>

11 text declarations <?xml encoding= ... ?>

12 white space at the top level <?xml version="1.0"?>
<card>...</card>


Тэмдэгтийн өгөгдлийн ялгаагүй хэсэг

Тэмдэгт өгөгдлийн ялгаагүй 2 тайлбар:

• ялгаагүй (CDATA) –өгөгдлийн толгой файлын entity/character
тайлбар :

– entity Тайлбар – &copyright;
– character тайлбар – ń

жишээний тухай

Morska 24B, 24-630 Gdańsk, Poland


Хэл зүйн өгөгдөл

• Хэл зүйн (PCDATA) – тэмдэгт өгөгдлийн entity тайлбартай
буцаах хэсгийн тодорхойлолт

жишээний тухай:

Morska 24B, 24-630 Gdańsk, Poland

0144 (hexadecimal) тэмдэдгтийн тухай өгөгдлийн дүнгийн хэсэг.


Demo: тэмдэдгтийн түлхүүр үг

> cd "../cdrom/unicode/Code Charts/"
> acroRd32 U0100.pdf


Бичэгдэл

Бичэгдэлийн дэс дараалал:

• Эхлэл бүлэг (албан журмын)
• елемэнт (албан журмын)
• Олон төрлийн үнэлгээ (давталт)

document ::= prolog element Misc*

Жишээ: XML бичлэгийн бүтэц

prolog -> <?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE card SYSTEM "card.dtd">
element -> <card type="arrival">
<visitor>
<name type="surname">
Kowalski
</name>
...
</visitor>
misc -> ...
</card>


Task: Prepare a Place on Your Hard Disk

> cd ‘‘a convenient location’’
> mkdir course course/tasks course/tasks/card
> cd course/tasks/card

Xml orchuulga bayarbat purevkhuu

Xml orchuulga bayarbat purevkhuu

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Similar a Xml orchuulga bayarbat purevkhuu

Similar a Xml orchuulga bayarbat purevkhuu (20)

Xml orchuulga bayarbat purevkhuu