Raport i fotorelacje z projektu - Współcześni. Zrozumieć niezrozumiałe. Edukacja artystyczna w społeczeństwie.

1. 2010
Współcześni
Z r o z u m ie ć ni ez r o z u m i a ł e .
E d u k a c ja a rt ys t y c z n a
w s p o ł ec ze ńs tw i e .
Za da ni e do fi na ns ow an e z ś r o d k ó w
Mi ni st er st wa K ul tu ry i D z i e d z i c t w a N a r o d o w e g o

2. W ramach projektu został zorganizowany cykl spotkań autorskich oraz warsztatów artystycz-
nych związanych z obszarem designu oraz sztuki multimedialnej. Podstawę merytoryczną zada-
nia stanowiła otwarta w październiku 2009 r. Galeria Sztuki Nowoczesnej w Muzeum Okręgowym
im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, prezentująca najistotniejsze nurty, kierunki oraz
tendencje w polskiej sztuce XX oraz XXI wieku.
Prezentacje autorskie oraz warsztaty stały się sposobnością dla mieszkańców Bydgoszczy do
spotkania z uznanymi i cenionymi w naszym kraju artystami oraz bezpośredniego kontaktu z
Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, fot. Wojciech Woźniak
najnowszymi zjawiskami w polskiej sztuce współczesnej. Tegoroczny projekt, w zamierzeniach
organizatorów, ma być początkiem szeroko rozumianej promocji Galerii Sztuki Nowoczesnej w
kontekście nurtów i przeobrażeń artystycznych przełomu XX i XXI wieku.
Galeria Sztuki Nowoczesnej jest pokazem wybranych, najbardziej reprezentacyjnych dzieł Potworowskiego, Jana Cybisa, Jerzego Nowosielskiego, Henryka Stażewskiego, Tadeusza Kanto-
w kolekcji bydgoskiego muzeum. Zaproponowany układ ekspozycji ma charakter chronologiczno- ra, Tadeusza Brzozowskiego, Jadwigę Maziarską, Stanisława Fijałkowskiego, Jana Tarasina,
-problemowy i odzwierciedla konkretne kierunki, nurty oraz postawy twórcze w sztuce pol- Jana Berdyszaka, Marka Sobczyka, Jarosława Modzelewskiego, Jacka Srokę, Leona Tarasewicza,
skiej ostatnich stu lat, m.in. krąg artystów École de Paris, awangardowe ugrupowania dwu- Stanisława Horno-Popławskiego, Stanisława Gierowskiego, Izabellę Gustowską, Zbigniewa Li-
dziestolecia międzywojennego (Rytm, Bractwo św. Łukasza, Formiści Polscy, Zwornik, Komitet berę, Józefa Robakowskiego i Zofię Kulik.
Paryski), koloryzm, abstrakcję ekspresyjną i malarstwo materii, ekspresję geometryczną
i towarzyszącą jej refleksją konceptualną, nową figurację, fotorealizm, nurt surrealistycz- W ramach projektu „Współcześni” odbyło się 5 spotkań autorskich: z Agnieszką Lasotą, Domini-
no-metaforyczny oraz sztukę krytyczną. Pokaz zapoznaje z realizacjami z dziedziny malar- kiem Lejmanem, Anną Magą, Leną Dulą oraz Justyną Wicenty i Izabellą Gustowską; prezentacja
stwa, rzeźby, fotografii artystycznej i nowych mediów twórców, których nazwiska na trwałe prac studentów z Pracowni Grafiki Multimedialnej Zakładu Grafiki na Wydziale Sztuk Pięknych
zapisały się w historii sztuki. Wśród autorów prac odnajdziemy m.in.: Jacka Malczewskiego, UMK w Toruniu oraz trzy warsztaty: z zakresu fotografii otworkowej poprowadzone przez Marka
Tadeusza Makowskiego, Melę Muter, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Bolesława Cybisa, Piotra Noniewicza oraz dwa z zakresu designu poprowadzone przez Pawła Grunerta i Tomasza Rygalika.
2 3

3. Mul t i m e d ia
No w o c z es ne ś ro d k i p r z e k a z u
ar t y s t yc zn eg o w t w ó r c z o ś c i
gr a f i c zn ej
Prezentacja prac studentów z Pracowni Grafiki Multimedialnej
Zakładu Grafiki na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu
16 kwietnia 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej 01
Katedra Grafiki zaczęła funkcjonować w maju 1946 roku, na nowo powstałym Wydziale Sztuk
Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W wyniku reorganizacji w 1969 roku,
zmieniona została struktura organizacyjna Wydziału Sztuk Pięknych. Katedrę Grafiki przemia-
nowano na Zakład Grafiki. Zmieniające się realia lat 90-tych miały wpływ także na kształt
Zakładu Grafiki. Zwiększające się limity przyjęć na pierwszy rok studiów przy niezmiennej
a nawet rosnącej atrakcyjności graficznej specjalności, dały początek zmianom polegającym
głównie na rozszerzeniu oferty dydaktycznej.
Z inicjatywy prof. Sławomira Janiaka w 1993 roku powstała nowa, obok grafiki warsztatowej,
specjalność dyplomującą - projektowanie graficzne. W miejsce zlikwidowanego kierunku arty-
styczno-pedagogicznego w 1996 roku powołano nowy kierunek studiów - Grafika. Uruchomiona
została ponownie pracownia litografii. W 2002 roku rozpoczęto organizowanie pracowni gra-
fiki multimedialnej.
Pracownia realizuje program dydaktyczny w oparciu o tradycyjny warsztat graficzny oraz media
elektroniczne i ukierunkowana jest na twórcze przeszukiwanie wspólnych obszarów cyfrowych
mediów, tradycyjnych technik graficznych oraz unikatowych metod druku.
W chwili obecnej zajęcia w pracowni grafiki multimedialnej prowadzą: prof. zw. Leszek Kil-
jański (kierownik Zakładu), dr hab. Zdzisław Mackiewicz oraz dr Izabella Rutkowska.
Strona internetowa pracowni: www.grafika.umk.pl/?pracownia-grafiki-multimedialnej,24
4

4. Paulina Jarosz - z cyklu Symbioza
Anna Caban - z cyklu Stworzenia
Daniel Witek - bez tytułu

5. Meb l e
z p a m i ę c ią
Spotkanie z Agnieszką Lasotą
15 maja 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej 02
Cykl Meble z Pamięcią, został wyróżniony na Międzynarodowym Festiwalu Designu DMY 2008
w Berlinie, a w 2009 roku uznane przez włoski tygodnik L’espresso jako jeden z dziesięciu
najciekawszych projektów targów mediolańskich.
Artystka o projekcie: Odnalezione elementy starych mebli traktuję jak muzealne obiekty -
w ich opłakanym stanie pieczołowicie zamykam je w szklanym meblu - gablocie. Zamiast restau-
rować, zabezpieczam je w ich obecnym stanie. Pokazuję je takimi, jakimi są, przywracając
w nowej formie ich dawne funkcje. Dzięki technice możliwa się staje podróż w przeszłość.
Chwilami, za pomocą elektrycznej polaryzacji, szkło zmieniam na matowe przesłaniając za-
wartość wnętrza. Korzystam z projekcji, która przedstawia wspomnienie - obraz mebla z jego
świetności. Wtedy rzucany na mebel slajd z obrazem z przeszłości staje się ostry i czytelny.
Stary mebel znów promienieje dawną świetnością.
Agnieszka Lasota ukończyła wydział Architektury Wnętrz na Warszawskiej Akademii Sztuk Pięk-
nych (1996r) oraz podyplomowe studia w Istituto Europeo di Design w Mediolanie (2006r).
Po studiach pracowała jako architekt wnętrz . Poza pracą projektanta przez 6 lat związana
z magazynem Twój Styl gdzie prowadziła dział wnętrz. Od roku 1999 na zaproszenie międzyna-
rodowej stacji telewizyjnej Fashion TV, tworzyła sieć o wnętrz nazwie Fashion Bar. Autorka
unikatowych mebli i wielu prac z pogranicza sztuki i designu.
Ostatnio w swojej twórczości eksperymentuje „z pracą z procesem” metodą opracowaną przez
psychologa Arnolda Mindella.
8

6. Spotkanie z Agnieszką Lasotą i prezentacja cyklu „Meble z pamięcią”, Szafka z cyklu „Meble z pamięcią”, fot. Wojciech Woźniak
fot. Wojciech Woźniak
Stół z cyklu „Meble z pamięcią”, fot. Agnieszka Lasota

7. POP r o j e k cj a
Spotkanie z Dominikiem Lejmanem
12 czerwca 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej 03
Dominik Lejman (ur. 5 marca w 1969 roku w Gdańsku) zajmuje się malarstwem, które łączy
z projekcjami wideo, realizuje wideofreski i prace w formie wielkoformatowych fototapet.
W latach 1989-1993 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku na
Wydziale Malarstwa i Grafiki, w latach 1993-95 w Royal College of Art w Londynie. Jest au-
torem licznych wystaw indywidualnych oraz projektów publicznych realizowanych m.in. w Nowym
Jorku, Londynie oraz Berlinie. Brał udział w wielu ekspozycjach zbiorowych m.in.: Biennale
Architektury w Wenecji w 2004 r. Jest laureatem wielu polskich i zagranicznych nagród, m.in.
Paszportu “Polityki” w 2001 r. Stypendysta m.in. RCA, Fundacji Kościuszkowskiej, Trust for
Mutual Understanding, Location 1 w Nowym Jorku oraz Ministerstwa Kultury RP. Obecnie pro-
wadzi II Pracownię Malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu.
Dominik Lejman chętnie posługuje się figurą „zapalonego światła w kinie”. Kiedy
w sali projekcyjnej zapalą się światła, wciąż jesteśmy w przestrzeni spektaklu – tyle
że spektakl się skończył i zostaliśmy sami; oglądamy samych siebie. Ekran, który w za-
łożeniu powinien pełnić rolę przezroczystego okna, za którym rozwija się iluzja, od-
zyskuje nagle swoją niemą podmiotowość pustej powierzchni – która gotowa jest przy-
jąć każdą treść, lecz sama jest (tylko/aż) przestrzenią. Lejman większość prac buduje
w oparciu o projekcje wideo i niemal zawsze wyświetla je w jasnych pomieszczeniach,
w pełnym świetle stosownym raczej do eksponowania obrazów niż pokazywania filmów (…)
Stach Szabłowski, fragment artykułu: „Ornament i spektakl czyli zapalone światło w kinie”
12

8. Dominik Lejman, „Łyżwiarze”, 2003, freski wideo
Spotkanie z Dominikiem Lejmanem, fot. Wojciech Woźniak
Dominik Lejman, „Pokażcie Sobie Znak Pokoju”, 2006, freski wideo

9. Meb l a r i u m
Warsztaty z zakresu design prowadził Paweł Grunert
2 – 4 września 2010 roku
Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2
Paweł Grunert (ur. w 1965 roku w Warszawie), studiował na Wydziale Architektury Wnętrz
warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1990 roku uzyskał dyplom z wyróżnieniem za pra-
cę zatytułowaną „Moje krzesła” w Pracowni Mebla, gdzie w latach 1990-1991 był asystentem,
następnie w latach 1993-1994 w Pracowni Form Wizualnych. Zrealizował kilka dużych wystaw
indywidualnych, m.in. „Dom” (1993), „Obiekty” (1995), Pokaz w Fabryce” (1997), „Meblarium
1” (2002), „Galeria Opera” (2003). Uczestniczył w licznych wystawach zbiorowych w kraju
i za granicą, był laureatem konkursów designerskich. Zaprojektował i stworzył kilkadziesiąt
mebli-obiektów, rzeźb i aranżacji przestrzennych. Jego prace - rzeźby, obiekty i meble uni-
katowe - znajdują się w zbiorach prywatnych i muzealnych w kraju i za granicą.
Warsztaty, poświęcone twórczym i niekonwencjonalnym metodom projektowania mebli, stanowić
będą próbę odpowiedzi na najistotniejsze pytania dotyczące designu: Czy istnieje granica
między rzeźbą a meblem? W jakim stopniu mebel może zmienić się w dekorację? Czym są eko-me-
ble? Funkcjonalizm - przekleństwo czy istota dobrego designu? W jaki sposób związki trady-
cyjnych form mogą zrodzić nowe meble? Czy natura może stanowić dobry wzór dla projektanta?
Te, i wiele, wiele innych zagadnień, pomoże uczestnikom warsztatów poznać podstawowe zasady
sztuki projektowania i spojrzeć na design w nowy twórczy sposób.
16

10. fot. Mateusz Soliński
Warsztaty „Meblarium” z Pawłem Grunerem, fot. Wojciech Woźniak
fot. Wojciech Woźniak
fot. Mateusz Soliński

11. Pol s k i e
wzo r i c t w o
C z y p r oj ek ty s p r z e d l a t
s ą n a d al a tr ak c y j n e ?
Spotkanie z Anną Magą
11 września 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej 04
Anna Maga, historyk sztuki (dyplom na Uniwersytecie Warszawskim w 1981). Od zakończenia
studiów związana z Ośrodkiem Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie, którym
kieruje od 1993 roku. Interesuje się historią polskiego wzornictwa – szczególnie meblami
i szkłem. Jest współautorką wielu wystaw organizowanych przez Ośrodek Wzornictwa Nowocze-
snego, m. in.: „Spółdzielnia Artystów Ład 1926 – 1996” i „Rzeczy pospolite. Polskie produkty
1899 – 1999”.
Ośrodek Wzornictwa Nowoczesnego w Muzeum Narodowym w Warszawie posiada największą w Pol-
sce kolekcję - ponad 23 000 obiektów - sztuki dekoracyjnej, użytkowej i wzorniczej, są to
przede wszystkim prace rodzimych projektantów, powstałe po 1918 r. Duży zbiór mebli, tkanin
drukowanych, szkła, ceramiki, zabawek oraz przedmiotów z metalu, biżuterii, odzieży i jej
akcesoriów ma w większości charakter unikatowy. Wiele obiektów należących do kolekcji sta-
nowią prototypy.
20

12. Spotkanie z Anną Magą
fot. Wojciech Woźniak fot. Wojciech Woźniak
fot. Wojciech Woźniak

13. Pow o l n o ś ć
zda r z e ń
Warsztaty z zakresu fotografii otworkowej poprowadził Marek Noniewicz
20 – 26 września 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8
Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27
Marek Noniewicz (ur.1971 w Sulechowie) absolwent Studium Fotografii Akademii Sztuk Pięknych
w Poznaniu 1999, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 1997 - kierunek biologia oraz
Konserwatorium w Ostrawie (Czechy) 1995 - kierunek fotografia artystyczna. Technolog na Ka-
tedrze Fotografii Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu 1997-2001r. Od 2001 prowadzi autorskie
warsztaty fotograficzne, członek rzeczywisty Związku Polskich Artystów Fotografii (2004).
Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2008/2009, stypendysta Pre-
zydenta Miasta Bydgoszczy 2009/2010.
Dla pokolenia nowego milenium, pojęcia takie jak klisza fotograficzna czy negatyw to już
historia i to bardzo abstrakcyjna. Jednak dla twórców z czasu owego technicznego przeło-
mu, fotografia oparta na procesach fotochemicznych okazuje się mieć niezwykłą wartość. (…)
W obszarze mojej aktywności znajduję się głównie fotografia. Jestem przekonany że sposób
zapisu odzwierciedla proces myślenia o obrazie; stąd też częściej sięgam po dawne techniki,
starając się ożywić mit próbuję znaleźć dla niego współczesny kontekst. Możliwe że dotykam
utopii. Wielki format kondensuje energię zapisu, a fotografia otworkowa poszerza granice
percepcji. Nieodwracalność i nieustanne przeobrażenia procesów srebrowych, są w jakiś spo-
sób tożsame ze zmiennością świata przyrody. To, co staram się rejestrować, to przebieg tych
zmian.
Marek Noniewicz
24

14. Warsztaty „Powolność zdarzeń” z Markiem Noniewiczem
fot. Wojciech Woźniak
fot. Wojciech Woźniak
fot. Wojciech Woźniak
fot. Wojciech Woźniak

15. Pol s k i e
wzo r i c t w o
T r a n s mu lt im ed i a
i s y n t ez a sz tu k
Spotkanie z Leną Dulą
28 października 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 05
Lena Dula, aktywna animatorka kultury, prezes Stowarzyszenia A KuKu Sztuka, dyrektorka
Międzynarodowego Festiwalu Form Multimedialnych: Transvizualia. Od lat aktywnie działa na
polu kultury i sztuki, realizując liczne projekty promujące głównie kulturę alternatywną.
Specjalizuje się w tworzeniu projektów interdyscyplinarnych. Studiowała filologię polską na
Uniwersytecie Gdańskim oraz produkcją filmową i telewizyjną w PWSFTViT.
TRANSVIZUALIA to największy w Polsce północnej, istniejący od 2007 roku, festiwal sztuki
multimedialnej, który skupia się na prezentowaniu związków między muzyką i dźwiękami a ob-
razem. Wydarzenie wydobywa energetyczny i emocjonalny potencjał zawarty w mediach; skupia
się na dynamice multimediów w poszukiwaniu nowych perspektyw, kontekstów i interpretacji.
Festiwal anektuje przede wszystkim liczne przestrzenie na terenie Gdyni. Wydarzenia towa-
rzyszące odbywają się w obszarze Trójmiasta. TRANSVIZUALIA nie mają jednej, z góry przyjętej
struktury - co roku organizatorzy dodają (lub redukują) poszczególne moduły. Ważny element
programowy stanowi prezentacja szerokiego spektrum alternatywnych form muzycznych i wizual-
nych. Poza KONKURSEM realizowane są następujące moduły programowe: TV-LIVEACTS czyli scena
muzyczna z udziałem gwiazd muzyki alternatywnej, TV LAB – bogata sekcja warsztatowa, spe-
cjalna strefa projektów audio-wizualnych TRANSSPACES, alternatywny program filmowy i pokazy
sztuki video zebrane w sekcji KINOROTACJE.
28

16. Spotkanie z Leną Dulą oraz Justyną Wicenty
fot. Mateusz Dobersztyn
fot. Mateusz Dobersztyn
fot. Mateusz Dobersztyn

17. Bęk a r t
Warsztaty z zakresu designu poprowadził Tomasz Rygalik
24 – 26 września 2010 roku
Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2
Tomek Rygalik (ur. 1976 r. w Łodzi) studiował Architekturę i Urbanistykę na Politechnice
Łódzkiej, a potem Industrial Design na Pratt Institute w Nowym Jorku. Pracował dla wielu
firm projektowych w Nowym Jorku. Był konsultantem takich marek jak Kodak, Polaroid, MTV,
Uniliver czy DuPont. Obecnie jest pracownikiem naukowym Royal College of Art w Londynie.
Prowadzi również własne studio projektowe w Londynie i Łodzi. Współpracuje między innymi
z Moroso, Artek, Iker, Noti, Heal’s, ABR. i Ideal Standard. Prowadzi też pracownie projek-
towania PG13 na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jego prace prezentowane były na wielu
wystawach, m.in. w Berlinie, Londynie, Mediolanie, Monachium, Nowym Jorku, Tokio oraz Wa-
lencji. Jest laureatem kilku nagród projektowych m.in. Rosenthal Design Award (2004), BSI
Enviromental Design Award (2005), British Council Design Award (2005). Wraz z holenderskim
projektantem Jorre van Astem są zwycięzcami brytyjskiej edycji Bombay Sapphire Martini Glass
Competition 2005.
Celem warsztatów jest próba analizy otaczającej nas kultury materialnej i tego, co po sobie
pozostawia. Uczestnicy zajęć, wykorzystując potencjał tkwiący w meblach o różnym pochodze-
niu i historii zmodyfikują je. Stosując twórczą dekonstrukcję stworzą zaskakujące realiza-
cje projektowe. Eksperyment pozwoli na poznanie subtelności oblicza przedmiotów codziennego
użytku.
32

18. fot. Mateusz Soliński
fot. Mateusz Soliński
fot. Mateusz Soliński
Warsztaty „Bękart”

19. Prz y p a d k i
Izy G .
Spotkanie z Izabellą Gustowską
8 grudnia 2010 roku
Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 06
Izabella Gustowska – artystka intermedialna (grafika, instalacja, video, video-perfor-
mance), profesor poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego, wraz z ast. Ramanem Tratsiukiem
prowadzi Pracownię Działań Performatywnych i Multimedialnych na Wydziale Komunikacji
Multimedialnej
Izabella Gustowska jest jedną z głównych artystek sztuki video w polskiej kulturze wizu-
alnej. To znana część historii, spójrzmy jednak na jej ukrytą część, tą niewypowiedzianą,
tak jak słowa są szeptem na granicy artykulacji w jej halucynujących widza przestrzeniach
multimedialnych. Artystka jest jedną z przedstawicielek we współczesnej sztuce tendencji
związanej z afirmacją humanizmu i podmiotowości. Stało się tak jakby wbrew jej środkom wy-
razu czyli tzw. nowym mediom wizualnym i elektronicznym, telewizyjnym ekranom i projekcjom,
które przez wielu krytyków współczesnej kultury są oskarżane o dehumanizujące i alienujące
działanie. Kamera wideo w jej sztuce zamienia codzienność na poezję codzienności, umiesz-
cza rzeczywistość zewnętrzną we wnętrzu życia psychicznego. W ten sposób działa przeciwko
dystansujacemu efektowi technologii wizualnych. Za pomocą narzędzi “mass mediów” artystka
uprawia poetycką intymistykę i dokonuje psychicznej introspekcji, nie tylko samej siebie.
Jej projekcje mają w sobie otwarcie na fantazje i egzystencje innego. Dokonywana za pomocą
kamery wideo introspekcja psychiki afirmuje złożoność podmiotowości i jest próbą jej huma-
nistycznej obrony.
Paweł Leszkowicz, Kobiecość, media i nieświadomość: Feminizacja/humanizacja nowych mediów
w sztuce Izabelli Gustowskiej (fragment)
36

20. Izabella Gustowska, SHE - Stara Rzeźnia - Poznań 2008
Izabella Gustowska, Róża – Miłość, 2005
Spotkanie z Izabellą Gustowską, fot. Monika Kosteczko-Grajek
fot. Monika Kosteczko-Grajek

21. Patroni medialni: