АГ-ийн эмчилгээ, хяналт

1. Эрүүл зүрх –Эрүүл Улаанбаатар
Улаанбаатар, 2017 оны 10 дугаар сарын 10-14
Сэдэв 2. АГ-ийн эмчилгээ, хяналт

2. Зорилгод хүрэхэд дараах 4
чиглэлээр мэдлэг, ур чадварыг
нэмэгдүүлэх шаардлагатай
2017 сурахуйн аяллын зорилго
АГ-ийн эмчилгээ, хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээг
сайжруулахад дараах зүйл сурсан байна:
1. Эмчилгээний алгоритмыг ашиглан эмчилгээг зөв эхлүүлж сурсан (
сувилагч нар: АГ-ийн эмчилгээний ач холбогдлыг бүрэн
ойлгосон)
2. Амьдралын хэв маяг өөрчлөх буюу эмийн бус эмчилгээг эмийн
эмчилгээтэй хослуулан хийж, ЦД-ыг зорилтот түвшинд хянаж
сурсан
3. Амьдралын хэв маяг өөрчлөх болон ЗСӨ-ний эрсдэлийн талаар
зөвөлгөө өгч сурсан
4. Даралт бууруулах эмийг тогтвортой хэрэглэх талаар зөвөлгөө өгч,
тогтвортой хэрэглэж байгаа эсэхийг үнэлж сурсан
2
Diagnosis
Background
Хяналт, эмийн
тогтвортой хэрэглээ
Эмчилгээ
Сурахуйн аяллын зорилго: танай ӨЭМТ-д хяналтанд байдаг, эмчилгээ хийлгэдэг АГ-
тэй үйлчлүүлэгчдийн өвчний менежмент, хяналтыг сайжруулахад оршино.

3. 2017
SEP OCT NOV & DEC
25 2 9 16 23 6 …
2017 оны сурахуйн аялал
3
Classroom 1
Background
& Diagnosis
Хичээл 2
Эмчилгээ, хяналт
ӨЭМТ-дөө
харилцан
ярилцах
Хэрэгжилт
Learning Pill 1
Мэдээллийн
багц 2
Өнөөдөр

4. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
АГ-ийн хяналт, эмийн тогтмол хэрэглээ 60 мин
АГ-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
4

5. 5
Сургалтын өмнөх сонжуур
Гар утсанд мессеж ирсэн байгаа

6. Цусны даралтыг зөв оношилж, зохистой
эмчилгээг хийх ач холбогдол
6
Ямар ач холбогдолтой вэ?
Судас хатуурахаас
сэргийлэх?
Зүрхний шигдээсээс
сэргийлэх?
Тархины
цус харвалтаас
сэргийлэх?
Захын судасны
өвчнөөс сэргийлэх?
Амьдралын чанарыг
сайжруулах ?
Нийгэм эдийн засгийн
дарамтыг багасгах?

7. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 35 мин
Завсарлага 10 мин
АГ-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 60 мин
АГ-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
7

8. Эмчилгээний алгоритм (ДЭМБ-ын
зөвлөмж)
8
4 зөвлөмж -2017.09.27
1. АХФС+ шээс хөөх
эмээр эхлэх
2. Са-антагонист эмээр
эхлэх
3. Шээс хөөх эмээр
эхлэх
4. АХФС эмээр эхлэх

9. Зорилтот даралт: СД <140 мм МУБ ба ДД < 90 мм МУБ
Артерийн гипертензийн эмчилгээний алгоритм
АГ* -ийн эмчилгээ (жирэмсэн, жирэмслэхээр төлөвлөсөн
эсвэл АХФС эмэнд таардаггүй эсэх)
Үгүй Тийм
Хэрэв зорилтот АД хүртэл хянаж
чадаагүй бол
Илгээх
Зүрх судасны
мэргэжлийн эмч рүү
илгээх
Урьдчилсан бүдүүвч
Хэрэв зорилтот АД хүртэл хянаж
чадаагүй бол
эсвэл эсвэл
АХФС**+Тиазидын бүлгийн шээс
хөөх эм
¼ дээд тун
½ дээд тун
дээд тун
Удаан үйлчилгээтэй кальцийн суваг
хориглогч
¼ дээд тун
½ дээд тун
дээд тун
Тиазидын бүлгийн шээс хөөх
эм
½ дээд тун
дээд тун
β хориглогч
¼ дээд тун
½ дээд тун
Спиронолактон ***
25мг/өдөрт
50мг/өдөрт
АГ*- Артерийн гипертензи
** АХФС: Жирэмсэн, жирэмслэхээр төлөвлөсөн эмэгтэйчүүдэд хэрэглэх хориотой тул
эмчилгээг шууд шээс хөөх эмээс эхлэнэ
** *Спиронолактон: жирэмсэн эхчүүдэд хэрэглэх хориотой. Спиронолактоныг бөөрний үйл
Хяналтгүй бол

10. Артерийн гипертензийн эмчилгээний алгоритмын жишээ
АГ*-ийн эмчилгээ (жирэмсэн эсвэл АХФС
эмэнд тэсвэртэй эсэх)
Үгүй Тийм
Хэрэв зорилтот даралтын түвшин
хүртэл хянаж чадаагүй бол
* Жирэмсэн, жирэмслэхээр төлөвлөсөн эмэгтэйчүүд
**Периндоприл/АХФС/: жирэмсэн үед хэрэглэх хориотой.
*** Спиронолактон: жирэмсэн үед хэрэглэх хориотой. Спиронолактоныг бөөрний үйл ажиллагаа хэвийн, цусны
калийн агууламж <4.5 ммоль/л үед тиазидын шээс хөөх бүлгийн эм дээр нэмж бичнэ.
Илгээх
Зүрх судасны
мэргэжлийн эмч рүү
илгээх
Урьдчилсан бүдүүвч
Хэрэв зорилтот даралтын түвшин
хүртэл хянаж чадаагүй бол
эсвэл эсвэл
Перинпроприл**+ Индапамид
2 мг/өдөрт +0.625 мг/өдөрт
4 мг/өдөрт + 1.25мг/өдөрт
8 мг/өдөрт + 2.5 мг/өдөрт
Амлодипин
2.5 мг/өдөрт
5 мг/өдөрт
10 мг/өдөрт
Индапамид
1.25 мг/өдөрт
2.5 мг/өдөрт
Спиронолактон ***
25мг/өдөрт
50мг/өдөрт
Атенолол
25мг/өдөрт
50мг/өдөрт
Зорилтот даралт: СД <140 мм МУБ ба ДД < 90 мм МУБ
Хяналтгүй бол Хяналтгүй бол

11. Дасгал
Жишээ 1. 58 настай, эрэгтэй, шинээр АГ
оношлогдсон, АХФС-д харшилтай
Таны эмчилгээ?
Жишээ 2. АГ-тэй эмэгтэй үйлчлүүлэгч,
АХФС*+Тиазидын бүлгийн шээс хөөх эмийн хоногийн
тунгийн ¼ ууж байгаа ч даралт зорилтот түвшиндээ
хүртэл буугаагүй
Таны эмчилгээ?
Жишээ 3. Жирэмсэн эмэгтэй, тиазидын бүлгийн шээс
хөөх эмийн хоногийн тунг бүрэн авч байгаа ч даралт
төдилөн буурахгүй байгаа
Таны эмчилгээ?
12
10’

12. Өвөрмөц нөхцөлд ирэх АГ-ийн менежмент
13
5’
• Гипертензийн хямрал (криз)
• Өндөр настан (СД)
• Чихрийн шижин
• Бөөрний өвчин
• Тосгуурын мерцани
• Жирэмсний гипертензи
ӨЭМТ дээр эмийн тогтвортой хэрэглээг хянах,
үйлчүүлэгчийг сэдэлжүүлэхэд анхаарах
Адилхан эм хэрэглэх боловч эмийн сонголт
өөр байдгаараа ялгаатай
Нарийн мэргэжлийн эмчид илгээх заалттай

13. Эмчилгээний алгоритм дээр дахин ажиллья
14

14. Та эмчилгээг хэрхэн удирдах вэ?
1. 4 бүлэгт хуваагдах
2. Бүлэг болгон 1 тохиолдол дээр ажиллана
3. Самбар дээр танилцуулга хийнэ
Тохиолдол
A/B/C/D
Үйлчлүүлэгч …
Миний эмчилгээ
...
15
10’

15. Бүлэг 1
16
Үйлчлүүлэгч А. 45 настай, 3 жилийн өмнөөс
АГ оношлогдож, пириндоприл 4 мг/өдөрт
уудаг. Одоо 7 долоо хоногтой жирэмсэн,
хяналтанд орохоор ирсэн. Даралт 135/80 мм
МУБ.
Таны эмчилгээ?

16. 2 дугаар бүлэг
17
70 настай эрэгтэй, АГ оношоор 15 жил эмчлэгдэж
байна. Лизиноприл, гипотиазид ууж байгаад 2 сарын
өмнөөс амлодипин хоногт 2.5 мг –аар ууж эхэлсэн. 1
сарын дараа ээлжит үзлэгтээ ирэхэд АД 150/90 мм
МУБ байна.
Таны эмчилгээний шийдвэр?

17. З дугаар бүлэг
18
Жирэмсэний 32 долоо хоногтой, индапамид
2. 5 мг/хоногт, амлодипин 10 мг/ хоногт ууж
байсан боловч АД 150/ 100 мм МУБ, ЗЦ 88
удаа/1 мин.
Таны эмчилгээ?

18. 4 дүгээр бүлэг
19
Үйлчлүүлэгч А. 56 настай, амприлан 5 мг-
аар хоногт 2 удаа ууж байна. Сүүлийн хэд
хоногт цээжний зүүн хэсэгт өвдөх мэдрэж
илрээд байна. Үзлэгт зүрхний авиа тод жигд,
АД 170/100 мм мУБ, ЗЦ 80 удаа/ 1мин.
Таны эмчилгээ?

19. Тохиолдлоо таницлуулья
20
Тохиолдол 1
Дүгнэлт:
Эмчилгээ:
...
20’
Тохиолдол 2
Дүгнэлт:
Эмчилгээ:
...
Тохиолдол 3
Дүгнэлт:
Эмчилгээ:
...
Тохиолдол 3
Дүгнэлт:
Эмчилгээ:
...

20. Ярилцлага
1. АГ-тэй үйлчлүүлэгчдийн эмчилгээнд анхаарах зүйл юу
байна?
2. Тохиолдол дээр ажиллахад юу нь хүндрэлтэй байсан?
Тодруулах зүйл?
10’
21

21. АГ-ийн эмчилгээний талаар сурсан зүйлээ
тэмдэглэнэ үү
22
5’

22. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
Аг-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 60 мин
Аг-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
24

23. Даралт бууруулах эмийн ангилал
25
1. Төв мэдрэлийн
тогтолцоонд нөлөөлөх эм
2. Зүрхний үйл
ажиллагаанд нөлөөлөх эм
4. Судасны тонусд
үйлчлэх эм
3. Шээс хөөх бүлгийн эм

24. Kahoot.it
Enter your Team
name and members
Go to www.kahoot.it Enter Game PIN shown
on the big screen
1 2 3
27

25. Даралт бууруулах эмийн талаар ойлгосон
зүйлээ тэмдэглэнэ үү!
28
5’
Хүснэгтийг бөглөнө үү 5 мин

26. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
Аг-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 60 мин
Аг-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
29

27. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
АГ-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 80 мин
Аг-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 20 мин
Дүгнэлт 5 мин
30

28. Чөлөөт ярилцлага
31
Яагаад АГ-ийг хянах шаардлагатай вэ?
Хянахад ямар бэрхшээл тулгарч байна ?

29. Эмчилгээ
32
Эмийн: даралт бууруулах эм
Эмийн бус: амьдралын хэв маяг
өөрчлөх, эмийг тогтвортой
хэрэглэхэд үйлчлүүлэгчийг
сэдэлжүүлэх, чадваржуулах
+

30. Эмийн бус эмчилгээний зарчим
33
5 А загвар

31. 34

32. Даралт бууруулах эмийн тогтвортой
хэрэглээ
35
Тодорхойлолт:
Тасралтгүй (эмийн жор тасрахгүй бичигддэг),
харилцан зөвшилцсөн (хамтран боловсруулсан)
эмчилгээний төлөвлөгөөний дагуу,
эмчийн зааврыг нягт мөрдөн даралт
бууруулах эмийг хэрэглэхийг хэлнэ

33. Эмийг тогтвортой хэрэглэхэд тулгарч болох
саад бэрхшээл
36
Эмчилгээ ярвигтай –
олон эмийн хослол,
хоногт олон удаа уух
Өртөг
Гаж нөлөө
Үр дүнгүй
Мэдээлэл / дэмжлэг
хангалтгүй
Эмээ хэрэглэх ач
холбогдлыг бүрэн
ойлгоогүй
Үйлчлүүлэгчийн
итгэл үнэмшил
Үйлчлүүлчийн
сэтгэцийн байдал
(донтолт, тэнэгрэл,
сэтгэцийн өвчин гэх
мэт )

34. Шинээр АГ оношлогдсон үйлчүүлэгчдийн дунд эмийн
тасалдал хамгийн их
0
20
40
60
80
100
0 1 2 3 4
Years
Persistencerate(%)
Established
hypertension
(n=52,227)
Newly diagnosed
hypertension
(n=27,364)
Caro et al. CMAJ 1999;160(1):31-7.

35. Эмээ тогтвортой хэрэглэхгүй байхыг
таамаглаж болно
1. Даралт бууруулах эмийн эмчилгээний үр
дүн муутай байх
2. Хяналтандаа ирэхгүй байх
3. Үйлчлүүлэгч өөрөө эмээ тогтвортой
уухгуй байгаа талаар мэдээлэл өгөх
Энэ талаар үзлэг бүрийн үед тойруу замаар асууж
болно. Тухайлбал, ихэнхи хүмүүс эмийг уух нь
хүндрэлтэй байдаг гэж хэлдэг. Танд бэрхшээлтэй
байна уу г.м

36. Эмийн тогтвортой хэрэглээг үнэлэх сонжуур
39
Асуулт Тийм Үгүй
1. Та эмийн бэлдмэл уухаа хааяа мартдаг уу? 0 1
2. Бие тавгүй болоход эмчид мэдэгдэлгүй эмийн хэрэглээг хэзээ нэгэн цагт
зогсоож байсан уу?
0 1
3. Зарим хүмүүс мартахаас өөр шалтгаанаар эмээ уухгүй орхигдуулдаг.
Сүүлийн 14 хоногт эмээ уухгүй өнгөрөөсөн ямар нэгэн өдөр байсан уу?
0 1
4. Аялалд явахдаа эсвэл гэрээс гарахдаа эмээ биедээ авч явахаа заримдаа
мартдаг уу?
0 1
5. Өчигдөр та бүх эмээ уусан уу? 1 0
6. Зовуурьгүй, биеийн байдал сайн байх үед заримдаа эмийн хэрэглээг
зогсоодог уу
0 1
7. Өдөр бүр эм уух нь зарим хүмүүст таагүй байдаг.
Эмийн эмчилгээний дэглэм сахих нь ядаргаатай санагддаг уу?
0 1
8. Бүх эмээ ууснаа эргэн санах нь хэр зэрэг хэцүү байдаг вэ?
а. хэзээ ч үгүй, маш ховор
в. ганц удаа
с. заримдаа
d. голдуу
e. үргэлж
0 1(a)
Эмийн эмчилгээг баримтлах байдал Нийт оноо
Сайн 8
Дунд зэрэг 6-7
Хангалтгүй <6

37. Эмийн тогтвортой хэрэглээг нэмэгдүүлэх
арга
• Үйлчлүүлэгчийн тогтмол дэмжиж байх
• АГ, эмийн эмчилгээний талаарх мэдээллээр
тогтмол хангаж байх
• Аль болох энгийн эмчилгээний загварыг ашиглах
(удаан үйлчилгээтэй, хосолсон эм)
• Эмийн үнэ өртөг бага байхад анхаарах
• Эмээ хэрэглэж занших аргыг зөвлөх (эмээ ширээн дээр
сахарын савны дэргэд байрлуул гэх мэт)
• Эмийн гарч болзошгүй гаж нөлөө, авах арга
хэмжээний талаар мэдээллийн өгч байх
• Эрүүл амьдралын хэв маягийн талаар мэдээлээр
хангах, дэмжих

38. Дүрд тоглое

39. 42
1. 3 бүлэгт хуваагдана 5 min
2. Дүрд тоглох бэлтгэл 5 min
3. Дүрд тоглох 30 min
4. Дүгнэлт 15 min

40. 3 бүлэгт хуваагдана
43
Эрүүл
мэндийн
ажилтан
Ажиглагч
Ажиглаж, тэмдэглэл
хөтлөнө
Үйлчлүүлэгч

41. Бүлгийн ярилцлага (бүлэг дотроо ярилцах)
1. Дасгалаас ямар сургамж авсан?
2. Дүрд тоглоход ямар бэрхшээл байсан?
15’
48

42. Хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээний талаар
сурсан зүйлээ тэмдэглэнэ үү!
49
5’
5 мин

43. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
АГ-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 60 мин
Аг-ийг хянахад шаардлагатай мэдээ 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
50

44. АГ-ийг хянах шалгуур үзүүлэлт
51
Үйлчлүүлэгч бүрээр гарах мэдээ ( одоохондоо excel file, яваандаа нэгдсэн цахим
бүртгэл)
- Ерөнхий мэдээлэл (нэр, регистрийн дугаар)
- ЗСӨ-ний эрсдэлийн хувь
- Одоогийн эмчилгээ
- Цусны даралтын түвшин
АГ-ийн хяналтын шалгуур үзүүлэлт
1. Оношлогдсон АГ-ийн % (18-аас дээш насны)
2. АГ- тэй + ЗСӨ-ний эрсдэл өндөртэй үйлчлүүлэгчийн %
3. Даралт бууруулах эм хэрэглэдэг үйлчлүүлэгчийн %
4. Даралт бууруулах эмийн эмчилгээтэй + ЗСӨ-ний эрсдэл өндөртэй үйлчлүүлэгчийн
%
5. АГ-тэй + хяналт сайтай (буюу ЦД зорилтот түвшинд) үйлчлүүлэгчийн %
6. АГ- тэй + хяналт сайтай (буюу ЦД зорилтот түвшинд) + ЗСӨ-ний эрсдэл өндөртэй
үйлчлүүлэгчийн %

45. Төлөвлөгөө....2018 онд манай ӨЭМТ....
52
АГ-ийн эрт
илрүүлэг үзлэгийг
80 %-д хүргэнэ
Хяналтандаа 40+
хувь авна
…
…амжилттай
хяналтыг 20+
хувьд хүргэнэ

46. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
АГ-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 60 мин
АГ-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
53

47. Миний төлөвлөгөө:
54
“Миний сурсан зүйл” хэсэгт
өөрийн мэдэж авсан зүйлийн талаар хэр
итгэлтэй байгаагаа тэмдэглэнэ
Доод хэсэгт байгууллага
дээрээ хэрэгжүүлэх ажлыг
тусгана

48. Хүндрэлийг шийдэх арга зам
Миний төлөвлөгөө
56
Өнөөдрийн сурсан зүйлээ
хэрэгжүүлэхэд ямар хүндрэл тулгарч
болох
1.Манай ӨЭМТ гэр хороололд байдаг тул
үйлчлүүлэгчид үнэ өртөг ихтэй амьдралын
хэв маягаа өөрчлөх боломж муу
5’
Ажил дээрээ хэрэгжүүлэх жишээ
1. хямд өртөгөөр амьдралын хэв маягаа
өөрчлөх арга зааж өгнө

49. Саналаа хуваалцья
30’
57
Хүндрэл
1. …
2. ...
Шийдвэрлэх зам
1: ...
2: ...

50. Сургалтын хөтөлбөр
Танилцуулга 10 мин
Эмчилгээний алгоритм 60 мин
Даралт бууруулах эм 30 мин
Завсарлага 10 мин
АГ-ийн хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ 60 мин
Аг-ийг хянах ач холбогдол 20 мин
Миний төлөвлөгөө 40 мин
Дүгнэлт 5 мин
59

51. Дүгнэлт
АГ-ийн хяналтыг 1 үгээр тодорхойлвол
-
-
-
АГ-ийн эмчилгээг 1 үгээр тодорхойлвол
-
-
-

52. 61
Сургалтын дараах сонжуур
Гар утсанд мессеж ирсэн байгаа