Байгууллага, түүний орчин

1. LOGO
БАЙГУУЛЛАГА, ТҮҮНИЙ ОРЧИН
ЛЕКЦ № 3

2. Байгууллага ...?
Зорилгодоо
хүрэх хүсэл
эрмэлзэлтэйгээр
гишүүд нь
нэгдсэн байх
Хоёр буюу түүнээс дээш
хэд хэдэн гишүүнтэй
байх
Байгууллагын
нийт гишүүдэд
хамаарах өмнөө
тавьсан
тодорхой
зорилготой байх

3. Байгууллагын
орчин
Гадаад орчин
Макро орчин ба
шууд бус үйлчлэх
хүчин зүйлүүд
Байгууллагын
бодлогын орчин
ба шууд үйлчлэх
хүчин зүйлүүд
Дотоод орчин

4. Байгууллагын орчин
Дотоод орчин Гадаад орчин
Зорилго
Зорилт
Бүтэц
Хүний нөөц
Технологи
 Ñî¸ë
Өрсөлдөгчид
Хэрэглэгчид
Нийлүүлэгчид
Зохицуулагчид
Өмчлөгчид
Түншүүд
Олон улсын байдал
Улс төрийн орчин
Эдийн засгийн
Технологийн
Нийгэм соёлын
Õ¿í àì ç¿é
Шууд орчин Шууд бус орчин

5. Ашигласан ном
Н.Цэнд , Я. Шуурав-Менежментийн
сурах бичиг
П. Одмаа-Бизнес төсөл боловсруулах
аргачилсан зөвлөмж
О. Бат-Отгон
Г. Батгэрэл-Менежмент

6. “ MOM MILK ” ХХК

7. 1
Танилцуулга
Уг компани нь 2007 оноос эхлэн үйл
ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд олон
улсын жишигт нийцсэн, шинэ технологиор
үйлдвэрлэгдсэн, хэрэглэгчдийн таашаалд
нийцсэн, сав баглаа боодол, найрлагатай
сүү сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх
чиглэлээр ажиллаж буй компани юм.

8. Эрхэм зорилго
Монгол улсын ард иргэдийг эрүүл чанартай
сүү, сүүн бүтээгдэхүүнээр хангаж, тэдний
эрүүл мэндийг сайжруулах, тэдний байнгын
хэрэглээ болгох явдал юм.

9. Стратегийн Зорилтууд
2012 – 2015 онд:
Сүү, Сүүн бүтээгдэхүүний Дотоодын Зах Зээлд
сүүний үйлдвэрлэл, нийлүүлэлтээрээ өөрийн нэр
хүнд, байр суурыг бий болгосон байна. Сүү
боловсруулалтын орчин үеийн технологийг
нэвтрүүлж сүүний ашиг шимийг 95%-аас дээш
түвшинд хүргэх.

10. Стратегийн Зорилтууд
2015 – 2017 онд: Сүүний үйлдвэрээ
өрөгжүүлж жилдээ 10,000,000 ширхэг
савалгаатай сүү сүүн бүтээгдэхүүнээ
дотоод, гадаадын зах зээлд нийлүүлдэг
болно.

11. Стратегийн Зорилтууд
Хэтийн Зорилго:
2020 онд: Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэлээрээ Монгол Улсын дотоодын
зах зээлд томоохон үйлдвэрлэгч болох,
Олон Улсын зах зээлд стандарт,
шаардлагын эрх, зөвшөөрөл бүхий
томоохон нийлүүлэгч, эцсийн
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч болно.

12. Дотоод орчны шинжилгээ
(байгууллагын бүтэц)

13. Дотоод орчны шинжилгээ
(даалгавар ажил үүргийн хуваарь)
Захирал:
Шаардлага: байгууллагын үйл ажиллагааны талаар ерөнхий
мэдлэгтэй, бие даан шийдвэр гаргах чадвартай, бизнесийн
туршлагатай, дээд сургууль төгссөн хүн байна.
Эрхлэх үйл ажиллагаа:
•Байгууллагын хэтийн зорилго, зорилт, түүнд хүрэх арга зам стратегийг
тодорхойлох
•Үйлдвэрлэлийн нийт үйл ерөнхий үйл ажиллагааг явуулж,
ажилтнуудыг удирдан зохион байгуулна
•Ажилтнуудыг ажилд авах, албан тушаалд дэвшүүлэх, халах,
урамшуулах шийдвэрийг баримт дээр үндэслэн гаргана
•Худалдаа, үйлчилгээний байгууллагуудтай борлуулалтын гэрээ
байгуулна
•Төрийн байгууллагуудтай хүнсний эрүүл ахуйн бүтээгдэхүүн
нийлүүлэх талаар хамтран ажиллана.

14. Дотоод орчны шинжилгээ
(даалгавар ажил үүргийн хуваарь)
Үйлдвэрлэл хариуцсан дарга:
Шаардлага: Үйлдвэрлэл явуулсан туршлагатай, энэ талын
мэдлэгтэй, үйлдвэрлэл явуулах чадвартай дээд сургууль төгссөн,
техник, технологи, түүхийн эдийн талаар гадаад хэл дээр
мэдээлэл хайх, судалгаа хийх чадвартай хүн байн.
Эрхлэх үйл ажиллагаа:
•Үйлдвэрлэлийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах тал дээр түлхүү
ажиллана
•Хямд, чанартай түүхий эдийн хамгамжийн асуудлыг хариуцна.
•Үйлдвэрлэл дээр ажиллах хүнийг сонгоход захиралтай хамтран
ажиллана
•Сүүний тогтмол чанарын судалгааг ахлах технологчийн хамтаар
сар бүр явуулна..

15. Дотоод орчны шинжилгээ
(даалгавар ажил үүргийн хуваарь)
Маркетингийн алба хариуцсан дэд дарга:
Шаардлага: Аливаа байгууллагын маркетингийн үйл ажиллагааг удирдан
явуулж байсан туршлагатай, энэ талын мэдлэгтэй, бизнес эдийн засгийн өндөр
мэдлэгтэй магистр ба түүнээс дээш зэрэгтэй, реклам зар сурталчилгааны
өндөр мэдлэгтэй, гадаад хэлний түвшин өндөр судалгаа, шинжилгээ хийх,
харилцааны өндөр чадвартай хүн байна.
Эрхлэх үйл ажиллагаа:
•Байгууллагын Үйлдвэрлэлийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах тал дээр түлхүү
ажиллана
•Хямд, чанартай түүхий эдийн хамгамжийн асуудлыг хариуцна.
•Үйлдвэрлэл дээр ажиллах хүнийг сонгоход захиралтай хамтран ажиллана
•Сүүний тогтмол чанарын судалгааг ахлах технологчийн хамтаар сар бүр
явуулна..

16. Дотоод орчны шинжилгээ
(даалгавар ажил үүргийн хуваарь)
Нягтлан бодогч:
Шаардлага: НББ-ын мэргэжлээр дээд сургууль төгссөн,
судлагаа, шинжилгээ хийх чадвартай хүн байна.
Эрхлэх үйл ажиллагаа:
•Байгууллагын нийт данс тооцоо, тайлан балансыг
гаргана
•Ажилтнуудын цалинг бодно
•Үйл ажиллагааны ашиг, орлогын тайланг гаргаж, зардал
бууруулах бодлого дэвшүүлж, судалгаа хийнэ

17. Дотоод орчны шинжилгээ
(даалгавар ажил үүргийн хуваарь)
Ахлах ажилтан:
Шаардлага: Техник технологийн чиглэлээр тусгай мэргэжил
эзэмшсэн, машинд ямар нэгэн асуудал гарахад засварлах, туслах
ажилнуудад сургах, тэдгээрийг удирдан зохион байгуулах
чадвартай эрэгтэй хүн байна.
Эрхлэх үйл ажиллагаа:
•Хариуцсан машины үйл ажиллагааг хэвийн явуулах
•Үйлдвэрлэлийн үйл явцыг сайнжруулах талаар санал дэвшүүлэх
Туслах ажилтнуудыг сургах дадлагажуулах

18. Дотоод орчны шинжилгээ
(даалгавар ажил үүргийн хуваарь)
Туслах ажилтан:
• Шаардлага: Ажилд тууштай, хариуцлагатай
ханддаг, шинэ зүйл сурах чадвартай, дор хаяж
бүрэн дунд мэргэжилтэй эрэгтэй эмэгтэй
хүмүүс байна.
Эрхлэх үйл ажиллагаа:
•Ахлах ажилтны заавраар цагийн хуваарийн
дагуу ажиллах

19. Дотоод орчны шинжилгээ
(хүний нөөц)
Ажилтнуудын цагийн хуваарь:
•“MOM MILK” ХХК –ны захирал, Захирал, үйлдвэрлэл
хариуцсан дарга, маркетинг хариуцсан дарга, нягтлан
бодогч нар Даваа гарагаас Баасан гараг хүртэл 5 өдрөөр
өдөрт 9:00-18:00 хүртэл 8 цагаар ажиллана. /12:00-14:00
цайны цаг/
•Бусад ажилчид, тухайлбал нярав, технологч, менежер,
жолооч, ачигчид Даваа гарагаас Бямба гараг хүртэл 8:00-
21:00 хүртэл 12 цагаар ажиллаж /12:00-13:00 цайны цаг/,
нэг өдөр амарна.

20. SWOT øèíæèëãýý
Strengths- äàâóó òàë
Weaknesses- ñóë òàë
Opportunities- áîëîìæ
Threats- àþóë çàíàë

21. Давуу тал
•Бусдаас илүү хүчин чадалтай тоног төхөөрөмж
•Гадаад харилцаа сайтай
•Мэргэжлийн ажиллах хүчинтэй
•Олон төрлийн шинэлэг, амин дэмтэй бүтээгдэхүүн
•Хүчин чадал сайтай.
•Олон улсын стандартын шаардлага хангасан.
Сул тал
•Зах зээлийн иж бүрэн судалгаа хийдэггүй
•Маркетингийн иж бүрдэл арга хэмжээ явуулдаггүй
•Шинэ хэрэглэгчдийг татах ажил бага явагддаг
•Шийдвэр гаргалт удаан
•Үйлчилилгээ удаан
Боломж
•Зах зээлийг эзлэх бүрэн боломж.
•Технологийн давуу байдлыг ашиглах.
•Монгол улсад үйлдвэрлэлсэн бүтээгдэхүүнийг
татваргүй экспортлох.
•Мэргэжлийн боловсон хүчинтэй болох.
•Хүн амын өсөлт жил бүр өссөөр байна.
Аюул
•Импортын бүтээгдэхүүн хэдийнээ зах зээлээ
олчихсон
•Или, монмилк хятадын томоохон компаниуд орж
ирсэн.
•Шинээр маш олон төрлийн сүү сүүн бүтээгдхүүний
олон төрлийн үйлдвэрлэгчид орж ихэлсэн.
•Улс төрийн бодлого дотоодын үйлдвэрлэгчид рүү
чиглээгүй.
•Татварын дарамт их

22. SWOT øèíæèëãýý
Давуу тал
•Бусдаас илүү хүчин
чадалтай тоног төхөөрөмж
•Гадаад харилцаа сайтай
•Мэргэжлийн ажиллах
хүчинтэй
•Олон төрлийн шинэлэг, амин
дэмтэй бүтээгдэхүүн
•Хүчин чадал сайтай.
•Олон улсын стандартын
шаардлага хангасан.
Сул тал
•Шинэхэн байгуулагдаж буй
•Олон төрлийн өрсөлдөгчтэй
•Хэрэглэгч нэгэнт сонголт
хийчихсэн.
•Тээврийн зардал өндөр
•Импортын сүүг их
хэмжээгээр хэрэглэх болсон.

23. SWOT øèíæèëãýý
Боломж
•Зах зээлийг эзлэх бүрэн
боломж.
•Технологийн давуу
байдлыг ашиглах.
•Монгол улсад
үйлдвэрлэлсэн
бүтээгдэхүүнийг
татваргүй экспортлох.
•Мэргэжлийн боловсон
хүчинтэй болох.
•Хүн амын өсөлт жил
бүр өссөөр байна.
Аюул
•Импортын бүтээгдэхүүн
хэдийнээ зах зээлээ
олчихсон
•Или, монмилк хятадын
томоохон компаниуд орж
ирсэн.
•Шинээр маш олон төрлийн
сүү сүүн бүтээгдхүүний
олон төрлийн
үйлдвэрлэгчид орж
ихэлсэн.
•Улс төрийн бодлого
дотоодын үйлдвэрлэгчид
рүү чиглээгүй.
•Татварын дарамт их

24. TOWS ШИНЖИЛГЭЭ
OS (Боломжийг ашиглаж давуу талаа бэхжүүлэх
стратегиуд)
1.Нийгмийн зүгээс эерэг нөлөөтэй байгаа тул
зах зээлийн багтаамжыг улам нэмэгдүүлэх
2.Зээл тусламж сайн авч үйлдвэрлэлээ
өргөжүүлж, технологийн орчиноос хоцрохгүй
байж, бүтээгдэхүүнийхээ чанарыг улам
сайжруулж, нэр төрөлийг олшруулах
3.Нийгмийн хандлага сайн байгаа тул үйл
ажиллагаагаа улам идэвхижүүлж, зах зээл
дээр үргэлж анхлан санаачлагч байх

25. TOWS ШИНЖИЛГЭЭ
ST (Давуу талаараа аюулаас зайлсхийх стратегиуд)
1.Сав баглаа боодлыг Монголд үйлвэрлэснээр түүхий
идээ дотоодоос хангавал валютын ханшын
өөрчлөлтөөс үүсэх зардлын өсөлтийг бууруулна.
2.Мөн үйлдвэрлэлийн нийт зардалыг бууруулах тул
инфляцийн муу нөлөөллийг багасгана
3.Бүтээгдэхүүнийхээ сайн чанар, орчин үеийн
технологи хэрэглэж байгаа тул боловсруулах
үйлдвэрлэлийн өсөлтийг хурдасгана.
Манай бүтээгдэхүүн өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүн тул
инфляцийн нөлөөллийг бууруулж болно.

26. TOWS ШИНЖИЛГЭЭ
OW (Боломжоо ашиглаж сул талаа багасгах
стратегиуд)
1.Төр засгаас үзүүлэх хөнгөлөлт, дэмжлэгийг
авсанаар нийт үйлдвэрлэлийн зардалыг бууруулж
болно.
2.Зээл тусламж авч, үйл ажиллагаагаа амжилттай
эхлэж, төр засгийн дэмжлэгийг авч тогтвортой
ажилассанаар туршлага хуримтлуулна, өөрийн
бүтээгдэхүүний олон нийтэд таниулна.
Мөн дээрх дэмжлэгүүдийг авч үйл ажиллагаагаа
өргөжүүлснээр түүхий эдийн бэлтгэн нийлүүлэлтийн
асуудал хөнгөрөх, тодорхой бэлтгэн нийлүүлэгчтэй
хамтран ажиллана.

27. TOWS ШИНЖИЛГЭЭ
 ТW (Аюул болон сул талаа хоёуланг нь бууруулах
стратегиуд)
1. сүүнээс гардаг тос, ээдэм, лактоз зэрэгт
түшиглэсэн дэд үйлдвэртэй болвол зардалаа
бууруулна.
2. технологийн сайн судалгаа хийж
бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулна.

28. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(хэрэглэгч)
Сүү хэрэглэдэггүй хүмүүсийн 50% нь эрэгтэйчүүд байсан зэрэг нь
эрэгтэйчүүдийн сүүний хэрэглээ эмэгтэйчүүдтэй харьцуулахад
ялимгүй бага байгааг харуулж байгаа юм. (Судалгаанд
хамрагдагсдын 34% нь эрэгтэй, 66% нь эмэгтэй байсан) Насны
хувьд:
•31-45 насныхны 98% нь сүү хэрэглэдэг гэсэн бөгөөд сүү
хэрэглэгчдийн 30% энэ насныхан байгаа
•16-22 насныхны 4% нь хэрэглэдэггүй гэж хариулсан ба сүү
хэрэглэдэггүйчүүдийн 20% нь энэ насныхан байгаа нь бусад
насныхныгаа бодвол үл ялиг бага хэрэглэдэг гэсэн зүйл харагдаж
байна.

29. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(хэрэглэгч)
Таны нас
46-аас
дээш,
15%
23-30 нас
33%
16-22 нас
20%
31-45 нас
30%
15 хүртлэх
2%
1 2 3 4 5

30. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(өрсөлдөгч)
Улаанбаатар хотод
•сүү боловсруулах 7,
•цагаан идээний 7,
•зайрмагийн 163 үйлдвэр ажиллаж, өдөртөө дунджаар
15.0 тн сүү боловсруулж,
•ариутгасан сүү,
•төрөл бүрийн тараг,
•зөөхий аарц,
•ааруул зэрэг бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн борлуулж буй нь
нийслэлийн зах зээлийн 20 орчим хувийг эзэлж байна.

31. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(өрсөлдөгч)
Õýðýãëýã÷äèéí õýðýãöýý ø ààðäëàãû ãõàí ãàæáóé
êî ì ï àí è
20%
27%
6%8%
17%
3%
17% 2%
Ì î í ô ðåø Ñ¿¿ÕÊ
Ì î í ñ¿¿ ÀÏ ÓÕÊ
Èì ï î ðòû í ñ¿¿ ÃÓÌ ÕÕÊ
Çàäãàéãààð çàðæáóé õóâü õ¿í Áóñàä

32. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(өрсөлдөгч)
Нэгэнт зах зээл дээр хангалттай эрэлт байгаа учираас
энэхүү компаний бүтээгдэхүүн борлогдохгүй гэсэн эрсдэл
харьцангуй бага. Гэсэн хэдий ч эдгээр дотоодын сүүний
үйлдвэрүүд нь өөрийн гэсэн үнэнч хэрэглэгчидтэй болж
чадсан учир уг компани нь маркетингийнхаа ажилд маш
их анхаарах хэрэгтэй гэдэг нь мэдрэгдэж байгаа юм.

33. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(бэлтгэн нийлүүлэгч)
Одоогын байдлаар 138 жижиг фермер бүртгэгдэж үйл ажиллагаа
явуулж байгаа. Тус фермүүд нь 10 ба түүнээс дээш тооны саалийн
үнээтэй бөгөөд нийт үнээний тоо нь 2900 орчим байгаа. Нэг
үнээний жилийн саамын хэмжээ 1900-2200 литр байна. Шилмэл
үүлдвэрийн үнээний жилийн саам 3000-3500 литр байдаг.
Уг компаний хувьд гол түүхий эд болох сүүг эдгээр фермерүүдээс
гадна найдвартай хүмүүсээс тодорхой гэрээтэйгээр татан авдаг.

34. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(эдийн засгийн орчин)
МУ-ын эдийн засаг чадвахжиж нэг хүнд ногдох ДНБ
өнөөдөр 1500 орчим ам.доллар болж ард түмний ахуй
амьжиргаанд томоохон эргэлт хувьсалууд гарч байна.
Хүн амын орлогын түвшин жил ирэх тутам дээшилж бодит
худалдан авах чадвар дээшилж хэрэглээний сагсны барааны
бүтцэд томоохон өөрчлөлт орж байгаа болон оруулах
шаардлагатай болоод байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл хүн амын
худалдан авах чадвар дээшлэхийн хэрээр өөрийн хувийн
эрүүл мэнддээ илүү ач холбогдол өгч анхаарлаа хандуулан
чанартай сайн эрдэс баялаг арвинтай, амин дэм, витамин
бүхий бүтээгдэхүүнийг хүнс болон ахуйн хэрэглээндээ
худалдан авч хэрэглэх хандлага өсч байна.

35. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(эдийн засгын орчин)

36. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(Улс төр, хууль эрхзүйн орчин)
Монгол улсын Засгийн Газрын үйл ажиллагааны
тэргүүлэх 11 чиглэлийн дотор тогтвортой хөгжил, эрүүл
чанартай бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх
зэрэг асуудлууд тусгагдсан байдаг..
Хүнс Хөдөө Аж Ахуйн Яам болон Улсын Мэргэжлийн
хяналтын газраас гаргасан хүнсийн аюулгүй байдлын
тухай хууль тогтоомж, дүрэм стандартуудыг мөрдөн
ажиллаж байгаа.

37. Ãàäààä îð÷íû шинжилгээ
(технологийн орчин)
Өнөөдөр шинжлэх ухаан, техник технологийн эрин үе юм. Энэ
орчинд зарим салбар нь техник, технологийн дэвшлийг хурдацтай
хүлээн авч, төдий чинээ давуу талыг бий болгож байна. Манай
бүтээгдэхүүний гол сав баглаа боодлын техник тоног
төхөөрөмжийн нийлүүлэлт зах зээл дээр харьцангуй их байдаг
бөгөөд энэ талын орчины нөлөөл бидэнд тийм хүчтэй
нөлөөлөхгүй байгаа юм. Харин нэгж бүтээгдэхүүний зардалыг
бууруулах зорилгоор үйлдвэрлэлдээ автомат ажиллагаа,
мэдээллийн технологийн хөгжлийг нэвтрүүлэх асуудлууд авч үзэж
боломжтой юм.

38. Дүгнэлт
“Мом milk” компани нь гадаад болон
дотоод хүчин зүйлтэйгээ уялдуулан
стратеги төлөвлөлтөө оновчтой зөв
тодорхойлж чадсанаар зах зээлд удаан
оршин тогтнож чадна. Ингэснээр ДНБ
нэмэгдэж улс орны хөгжилд хувь нэмрээ
оруулж ашигтай ажиллах боломжтой.

39. LOGO