กระบวนการพัฒนาและผลักดันนโยบายด้านการบริหารงานวิจัยและนวัตกรรม โดย ศ.นพ. วิจารณ์ พานิช ใช้ในการเรียนรู้ผ่านสื่อทางไกล ในหลักสูตรการออกแบบนโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม รุ่นที่ 2 จัดโดย สอวช., มจธ. และสถาบันคลังสมองฯ วันที่ ๒๓ เมษายน ๒๕๖๓

1. นโยบายด้านการบริหารงานวิจัยและนวัตกรรม
วิจารณ์ พานิช
กรรมการบริหารสถาบันคลังสมองของชาติ
กระบวนการพัฒนาและผลักดัน
ใช้ในการเรียนรู้ผ่านสื่อทางไกล ในหลักสูตรการออกแบบนโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม รุ่นที่ 2 จัดโดย สอวช., มจธ. และสถาบันคลังสมองฯ
วันที่ ๒๓ เมษายน ๒๕๖๓ เวลา ๙๐ นาที

2. ข้อมูลประกอบการเรียนรู้
• ความรู้ที่ได้จากการฝึกอบรมส่วนที่ ๑
• ความรู้ที่ได้จากการฝึกอบรมส่วนที่ ๒ ตอนอื่นๆ
• ความเห็นใน https://www.gotoknow.org/posts/tags/ยุทธศาสตร์วิจัยและนวัตกรรม โดยเฉพาะ
อย่างยิ่ง https://www.gotoknow.org/posts/607552, https://www.gotoknow.org/posts/660843 , https://www.gotoknow.org/posts/661903 ,
https://www.gotoknow.org/posts/662230 , https://www.gotoknow.org/posts/670603
• ข้อมูลและความรู้ที่ค้นคว้าเอง

3. เป้าหมายและวิธีการเรียนรู้ ใน ๙๐ นาที ให้เกิดประโยชน์ที่สุด
• เน้นการเรียนรู้ “ความรู้ปฏิบัติ” (ASK – Attitude,Skills,Knowledge) สาหรับนาไปใช้ได้จริง อย่างมี
alignment กัน (เป็นทีมข้ามหน่วยงาน/สายงาน)
• เพื่อให้สมาชิกทาหน้าที่ agent/actor ในการพัฒนาและผลักดันนโยบาย ด้านการวิจัยและนวัตกรรม
ไม่ใช่แค่รู้ แต่เป็นผู้กระทา เป็น change agent
• เรียนโดย ระดมความคิด ตั้ง&ตอบ คาถามสาคัญๆ เพื่อหาทางเลือกที่ดีกว่า ไม่เน้นข้อสรุปถูก-
ผิดตายตัว
ขอทำควำมตกลง

4. เป้าหมาย ของการพัฒนาและผลักดันนโยบายด้านการบริหารงาน วน.
• เพื่อให้ได้ผลงาน วน. ที่ส่งผลต่อการพัฒนาประเทศ (Th 4.0) ต่อความอยู่ดีกินดีของคนไทย
เป็นสังคมที่ resilient, มี equity เพิ่มขึ้น
• เพื่อให้มีการลงทุนอย่างเหมาะสม และใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ประสิทธิภาพสูง ต่อกิจการ วน.
• เพื่อให้มีระบบ วน. ที่ครบถ้วนเข้มแข็ง และเรียนรู้พัฒนาต่อเนื่อง
• เพื่อให้ระบบ วน. บูรณาการกับระบบอื่นๆ ของประเทศ และของโลก
ช่วยกันระดมควำมคิดตีควำม ปรับปรุงเพิ่มเติมเป้ำหมำย
(ร่ำง)

5. วัดผลอย่างไร?
• โปรดระดมความคิด

6. “ระบบ วน. ไทยดาเนินการภายใต้กระบวนทัศน์ที่ล้าหลัง ตกยุค”
• ท่านเห็นด้วยกับข้อความข้างบนหรือไม่ โปรดให้ข้อมูลเหตุผล (evidence)
• เห็นด้วย เพราะ.....
• ไม่เห็นด้วย เพราะ .....
• กระบวนทัศน์และยุทธศาสตร์ในยุค ประเทศไทย ๔.๐ ควรเป็นอย่างไร

7. Scope (ความครอบคลุม) และ Priorities (จุดเน้น)
ของนโยบายการบริหาร วน. ของประเทศไทยในปัจจุบัน?
• เชิญระดมความคิด
• ข้อละเลยที่เกิดขึ้นบ่อยคือ?

8. องค์ประกอบของระบบ วน. เป็นอย่างไร
https://innovation.mit.edu/education-community/classes/real/

9. https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Ffigure%2FMapping-R-D-organizations-in-innovation-systems---a-generic-
illustration_fig1_269928503&psig=AOvVaw0MgPMZlXte3O-xLEEULnTL&ust=1587039149942000&source=images&cd=vfe&ved=0CA0QjhxqFwoTCLifl9-z6ugCFQAAAAAdAAAAABAD

10. https://www.researchgate.net/figure/Agricultural-Innovation-Systems-World-Bank-2012-modified-from-Rivera-et-al-2006_fig6_270244500

11. องค์ประกอบที่ขาดหรืออ่อนแอ ของระบบ วน. ไทยคือ?
• เชิญระดมความคิด
• นโยบายแก้ไข ทาอย่างไร

12. บริหารงาน วน. บริหารอะไรบ้าง
• เชิญระดมความคิด

13. Learning Loops ในการพัฒนานโยบายการบริหารงาน วน.

14. การบริหารความสัมพันธ์ของ ๔ ภารกิจหลักของ วน.
นโยบำย
Resource
Allocation Funding
R&I
Operation
Infrastructure
สอวช.
สกสว. 7 PMU + Ministries
NQI : มาตรวิทยา, มาตรฐาน, accreditation
นิคม ว&น, กาลังคน ฯลฯ
Alignment, coordination, integration
Learning & improvement
เชิญระดมความคิด
ภำคเอกชน
ภำครัฐ

15. สรุปกระบวนการพัฒนาและผลักดันนโยบายด้านการบริหารงานวิจัยและนวัตกรรม
• ไม่ใช้กระบวนการที่ตกยุค
• เรียนรู้ระดับลึกจากประเทศที่ล่วงหน้าไปแล้ว แต่อย่าลอก
• นโยบายด้านการบริหารที่ “ครบเครื่อง” เป็นระบบที่ซับซ้อนและปรับตัว มีระบบ M&E /
DE เพื่อการเรียนรู้และปรับตัว เป็นวงจรไม่รู้จบ
• บริหารโจทย์ ทรัพยากร โครงสร้าง บูรณาการ (integration/alignment)
• บริหารเชิงรุก align กับ แผนพัฒนา/ยุทธศาสตร์ชาติ demand pull : supply push = 70:30
ขอให้เพิ่มประเด็นสาคัญ ที่ยังไม่ได้ระบุ