Prezentacja na temat tradycyjnych i innowacyjnych metod przechowywania owoców i warzyw / Presentation about traditional and innovative methods of storing fruit and vegetables
3. Przechowywanie owoców
• Do przechowywania powinny być przeznaczane jedynie
owoce najwyższej jakości (klasa "Ekstra" i klasa I), zgodnie z
wymaganiami zawartymi w normach jakościowych.
• Przechowywanie owoców należących do klasy II lub
niespełniających wymagań jakościowych jest
nieuzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia.
4. Jakość i zdolność przechowalnicza owoców
• Przed umieszczeniem owoców w chłodni należy wykonać
pomiary ich podstawowych parametrów jakościowych.
• Pomiary te należy powtarzać w każdym z terminów oceny
owoców podczas przechowywania.
5. Jakość i zdolność przechowalnicza owoców
• Owoce wczesnych odmian grusz i jabłoni praktycznie nie nadają
się do kilkumiesięcznego przechowywania, nawet w
najnowocześniejszych obiektach.
• Do długotrwałego przechowywania powinny być przeznaczane
przede wszystkim owoce odmian późnojesiennych i zimowych.
Dobór odmian nie gwarantuje sukcesu w przechowywaniu.
• Owoce odmian o potencjalnie długim okresie przechowywania,
ale niskiej jakości, zebrane w niewłaściwym terminie zbioru nie
nadają się do długotrwałego przechowywania.
6. Przechowywanie owoców
• Jabłka i gruszki należą do owoców
klimakterycznych.
• Oznacza to, że po przekroczeniu stadium
dojrzałości fizjologicznej, zwanej
minimum klimakterycznym, procesy
dojrzewania ulegają gwałtownemu
przyspieszeniu.
• Prowadzi to do niekorzystnych zmian
jakościowych i w ostateczności do
rozpadu tkanki owoców. Fot. 1. Rozpad starczy miąższu
7. Procesy fizjologiczne zachodzące podczas
przechowywania
Podczas oddychania spada jędrność i kwasowość owoców.
Procesów tych nie można całkowicie zatrzymać. Można je
jedynie spowolnić i ograniczyć niekorzystne zmiany
jakościowe. Najistotniejszym czynnikiem jest jak najszybsze
obniżenie temperatury miąższu owoców po zbiorze do +4,5°C.
O2 + węglowodany → CO2 + H2O + ciepło
8. Modyfikacja składu gazowego atmosfery
• Po schłodzeniu owoców procesy fizjologiczne można
dodatkowo spowolnić modyfikując skład gazowy atmosfery
w obiekcie przechowalniczym.
• W chłodniach komercyjnych owoce przechowuje się
najczęściej w atmosferze zawierającej 21% tlenu i
praktycznie 0% dwutlenku węgla (normalna atmosfera) oraz
atmosferze o zawartości tlenu poniżej 3% i dwutlenku
poniżej 5% (kontrolowana atmosfera).
9. Podział kontrolowanej atmosfery ze względu na skład
gazowy
Kontrolowana
atmosfera
standardowy
skład
5% CO2 + 3% O2 +
92% N2
nisko tlenowa
(ULO)
1,5% O2 + 1,5% CO2 +
97% N2
10. CO2 w przechowywaniu Owoców
• Odpowiednie stężenie dwutlenku
węgla w komorze
przechowalniczej utrzymujemy
wykorzystując wapno
hydratyzowane lub przy pomocy
płuczki z węglem aktywnym.
• Zbyt wysokie stężenie CO2 może
być przyczyną powstawania
uszkodzeń owoców.
Fot. 2. Zbyt wysokie stężenie CO2 może być
przyczyną powstawania uszkodzeń owoców
a) jabłek, b) gruszek
11. Kontrolowana atmosfera
• Zanim zastosowana zastanie technologia kontrolowanej
atmosfery (KA), trzeba być świadomym niebezpieczeństw
wynikających z użytkowania tego typu obiektów oraz
przebiegu procesów fizjologicznych w przechowywanych
owocach.
• Przechowywanie owoców w technologii KA wymaga
posiadania analizatorów do pomiaru zawartości tlenu i
dwutlenku węgla w atmosferze przechowalniczej.
12. Kontrolowana atmosfera
• Zalecane temperatury przechowywania jabłek zawierają się
w zakresie od 0°C do około +3°C.
• Zapobiega to powstawaniu uszkodzeń chłodowych na
odmianach wrażliwych na niską temperaturę
przechowywania.
13. Mechanizm spowalniania dojrzewania
Temperatura
Tlen (O2)
Etylen (C2H4)
Cukier
(C6H12O6)
Dwutlenek węgla
(CO2)
Woda(H2O)
Energia cieplna
Aby spowolnić dojrzewanie należy zredukować temperaturę, tlen i etylen
14. Kontrolowana atmosfera
• W tabeli podano przykładowo zalecaną temperaturę
przechowywania i zalecane składy gazowe atmosfery.
• Długość okresu przechowywania może ulegać znacznemu
skróceniu, zwłaszcza gdy owoce nie zostały zebrane w
optymalnym terminie, a warunki w chłodni odbiegają od
optymalnych.
16. wilgotność powietrza
• Zbyt niska wilgotność względna powietrza
powoduje nadmierną transpirację owoców,
prowadząc do ich więdnięcia i znacznego
pogorszenia jakości.
• Niekorzystne obniżenie wilgotności względnej
powietrza w komorze przechowalniczej może
następować w wyniku złego doboru urządzeń
chłodniczych, nieprawidłowej ich pracy oraz
złej izolacji termicznej obiektu.
19. Temperatura przechowywania warzyw
• 0°C to optymalna temperatura przechowywania dla dużej
grupy warzyw — w takiej następuje maksymalne ograniczenie
procesów życiowych w warzywach, warunkujące możliwość
długiego ich składowania, bez ujemnego wpływu na jakość
produktu.
• Nie należy dopuszczać do spadku temperatury poniżej 0°C,
gdyż może to doprowadzić do przemarznięcia, a tym samym
obniżenia jakości i trwałości warzyw.
20. Wilgotność powietrza w przechowywaniu warzyw
• Wilgotność powietrza decyduje o intensywności
transpiracji, prowadzącej do więdnięcia warzyw.
• Innym widocznym efektem nadmiernej utraty wody
podczas przechowywania warzyw zielonych jest ich
żółknięcie na skutek utraty chlorofilu.
• Zarówno więdnięcie, jak i żółknięcie przyczyniają się
do przyspieszenia procesu starzenia się warzyw i
znacznego obniżenia ich jakości.
21. Wilgotność powietrza w przechowywaniu warzyw
• Zwiększenie poziomu wilgotności powietrza w komorze
chłodniczej można uzyskać przez wylewanie wody na
betonową podłogę lub do kanałów wentylacyjnych,
zainstalowanie nawilżaczy powietrza oraz przez wykładanie
skrzynek lub przykrywanie całych ich stosów folią
polietylenową.
22. Modyfikowana atmosfera
• Warzywa można przechowywać w atmosferze o zmienionym, w
stosunku do powietrza atmosferycznego, składzie gazowym.
• Zmodyfikowaną atmosferę (MA) uzyskuje się podczas
przechowywania warzyw w opakowaniach o ograniczonej
przepuszczalności dla gazów.
• Skład gazowy wewnątrz takiego opakowania ustala się
samoistnie — na skutek oddychania warzyw wzrasta w
opakowaniach zawartość (stężenie) dwutlenku węgla, a obniża
się — tlenu.
23. Kontrolowana atmosfera
• W chłodniach z kontrolowaną atmosferą za pomocą specjalnych
urządzeń wytwarzany jest i utrzymywany określony skład
gazowy.
• Wykorzystanie kontrolowanej atmosfery pozwala na
przedłużenie okresu składowania warzyw, co wynika z
silniejszego niż w normalnej atmosferze ograniczenia
intensywności procesów życiowych.
• Poszczególne gatunki wymagają ściśle określonego składu
gazowego atmosfery, bowiem w różny sposób reagują na jego
zmianę.
24. Higiena przechowywania
• Czyszczenie i odkażanie pomieszczeń oraz opakowań
przeznaczonych do przechowywania warzyw wpływa na
ograniczenie rozwoju chorób grzybowych w przechowalni.
• Po zakończeniu każdego okresu przechowalniczego należy
oczyścić i odkazić pomieszczenia oraz opakowania. Ściany i
podłogi w przechowalniach należy zmyć ciepłą wodą, a
następnie zdezynfekować.
• Najprostszym sposobem dezynfekcji jest wapnowanie sufitu i
ścian, bardzo skutecznym — spalanie siarki.
25. Warunki przechowywania warzyw
PRODUKT TEMPERATURA (°C) WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA(%) OKRES PRZECHOWYWANIA
Bakłażan 8 - 12 90-95 1-2 tygodni
Cebula sucha -1 do 0 70-80 1-8 miesięcy
Cukinia 8 - 10 90-95 1-2 tygodni
Czosnek 0 70 6-8 miesięcy
Fasola szparagowa 7 - 8
95-100
1-2 tygodnie
Groch w strąkach 0 1-3 tygodnie
Kalafiory
0-1
2-4 tygodnie
Kapusta głowiasta 5-6 miesięcy
Karczochy 2-3 tygodnie
Marchew 3-6 miesięcy
Ogórki 8 - 11
90-95
1-2 tygodnie
Papryka 7 - 10 2-3 tygodnie
Pieczarki 0 5-7 dni
Pomidory dojrzałe 10 - 12 90 1 tydzień
Pory
0-1
95-100
1-3 miesiące
Sałaty 1-4 tygodni
Selery naciowe 1-3 miesiące
Szparagi 0-2 2-3 tygodnie
Szpinak 0-1 1-2 tygodnie
Ziemniaki dojrzałe 4 - 5 95-98 5-10 miesięcy
26. Zagrożenia i korzyści wynikające z przechowania
warzyw i owoców w atmosferze kontrolowanej
Zagrożenia Korzyści
• uszkodzenia fizjologiczne (przebarwienia skórki i
miąższu, zagłębienia i plamy na powierzchni,
mięknięcie) spowodowane zbyt wysoką zawartością
CO2,
• ograniczenie intensywności oddychania warzyw,
• zmniejszenie tempa przemian biochemicznych
(degradacja chlorofilu, zmiany w zawartości
substancji odżywczych),
• pogorszenie smaku i zapachu warzyw na skutek
procesu zachodzącego oddychania beztlenowego
warzyw, spowodowanego zbyt niską koncentracją O2,
• zahamowanie procesu dojrzewania i starzenia się,
• nieregularne wybarwienie lub zahamowanie
dojrzewania owoców, np. pomidorów, melonów.
• zmniejszenie wrażliwości warzyw na uszkodzenia
chłodowe,
• zmniejszenie wrażliwości na działanie etylenu,
• ograniczenie występowania chorób
przechowalniczych.