2. Vitamine B12
• Wateroplosbaar
• Voorraad voor minstens een paar jaar
Zit van nature alleen in:
• Vlees
• Vis
• Eieren
• Zuivel
Systemen die door een B12 tekort worden aangetast:
• Zenuwstelsel
• Hematologisch systeem: bloed, beenmerg en bloedstolling
• Immuunsysteem
• Hart- en vaatstelsel
• Maag-darmstelsel
• Bewegingsstelsel: spieren, pezen en botten
• Urogenitaal systeem: urinewegen en geslachtsorganen
3. Neurologische klachten
• Tintelingen, doof gevoel, brandend gevoel in armen en benen
• Abnormale reflexen
• Dementie, verwardheid
• Duizeligheid, evenwichtsproblemen
• Dronkemansloop, moeilijk, onzeker lopen
• Gevoel op watten te lopen
• Niet op woorden kunnen komen, verspreken
• Problemen met positiezin, onverklaarbaar vallen, struikelen
• Spiertrekkingen, nachtelijke krampen in ledematen
• Vergeetachtigheid, geheugenverlies
• Verlammingsverschijnselen
• Verminderde reuk en smaak
• Verminderde pijnbeleving
• Verminderde fijne motoriek
• Wazig zien
• Zenuwpijn
6. Misvattingen over vitamine B12 met
betrekking tot de Diagnose
• Serum B12 is een betrouwbare test, die
uitsluitsel kan geven
• Bloedarmoede moet aanwezig zijn om een
tekort te hebben, of het tekort is alleen ernstig
indien er bloedarmoede aanwezig is
• Een B12 tekort is zeldzaam en wordt met name
gevonden bij ouderen
• Een B12 tekort komt of door antistoffen tegen de
intrinsieke factor of een gebrek aan B12 in de
voeding
7. Diagnose tests
• Serum B12
• <125 pmol/L = zeker tekort
• <150 pmol/L = vrijwel zeker tekort
• 150 tot 200 à 300 pmol/L + klachten = verder testen: MMA (hcty/actief B12)
• Actief B12 (holo-TC)
• <30: tekort aan B12 zeer waarschijnlijk
• 30-50 pmol/L : grijs gebied, bij klachten op MMA testen
• MMA (Methylmalonzuur) in bloed
• > 270 à 340 nmol/L = tekort (0,27 à 0,34 μmol/L)
• MMA in urine
• > 3.6 mmol/mol kreatinine = tekort
• Homocysteïne
• > 12 á 15 µmol/L = mogelijk tekort
• Een ‘gouden’ test bestaat niet! Een combinatie van serum B12 of Actief B12
met MMA geeft meest betrouwbare diagnose.
8. Oorzaken van een vitamine B12 Tekort
Verminderde inname
• Strikt vegetarisch/veganistisch/macrobiotisch dieet
• Borstvoeding van een moeder met een onbehandelde vitamine B12-tekort,
of met één van bovenstaande diëten
• Eetstoornissen
Gestoorde opname
• Auto-immuun pernicieuze anemie
• Helicobacter pylori (maagbacterie)
• Coeliakie
• Ziekte van Crohn
• Pancreas insufficiëntie
• Maagresectie of gastric bypass
• Langdurig gebruik van maagzuurremmers (omeprazol, pantazol, nexium)
• Bacteriële overgroei en parasieten: giardia lamblia, vislintworm
• Darmkanker, maagkanker, slokdarmkanker
• Darmresectie en operaties die betrekking hebben op het laatste deel dunne
darm
• Dunne-darmzweren
• Atrofische gastritis (maagslijmvliesontsteking)
• Zollinger-Ellison-syndroom (overmaat aan maagzuur)
9. Aangeboren storingen in het vitamine B12
transport of metabolisme
• Abnormaal transport door: transcobalamine II
deficiëntie, R-binder deficiëntie (tekort aan
transporteiwitten)
• Afwezige/abnormale vorming van intrinsieke
factor
• Imerslund-Gräsbeck-syndroom (receptoren
darm werken niet)
• Stofwisselingsstoornissen: adenosylcobalamine
deficiëntie (cblA, cblB, mut), methylcobalamine
deficiëntie (cblE, cblG), gecombineerd
adenosylcobalamine en methylcobalamine
deficiëntie (cblC, cblD, cblF, cblJ)
11. Tests om de oorzaak te achterhalen
• Antistoffen tegen de intrinsieke factor
• Antistoffen tegen pariëtale cellen
• Gastrine
• Coeliakie (oa anti-ttg)
• Helicobacter pylori antistoffen
• Maag- en/of darmonderzoeken
• Onderzoek naar parasieten, bacteriële overgroei,
pancreas-enzymen
Bij slechts 30% van de patiënten wordt er getest op één of meerdere
mogelijke oorzaken van het vitamine B12-tekort. In 50% wordt een
oorzaak gevonden.
12. Misvattingen met betrekking tot de
Behandeling
• Serum B12 kan gebruikt worden om de
behandeling op te baseren
• Indien de waarde van serum B12 hoog is, kan
gestopt worden met behandelen
• Een aantal injecties zijn voldoende voor lange
tijd
• De juiste opstartdosering is alleen nodig indien
de waarde van B12 zeer laag is of er sprake is
van bloedarmoede
• B12 kan toxisch zijn in hoge doseringen
13. Behandeling
• Injecties met hydroxocobalamine
Aanvang: 5 weken 2 maal per week of 10 weken
wekelijks.
• Vervolg: individueel te bepalen, afhankelijk van de
klachten
Minimaal 1 maal per 2 maanden, indien klachtenvrij
Overige behandeling: geschikt voor mensen met weinig
klachten, zonder neurologische klachten, B12 tekort door
gebrek aan B12 in de voeding, na injecties ter
onderhoud:
• Smelttabletten, mond- en neussprays, pleisters, druppels
• Gewone tabletten
14. Behandeling met injecties B12
• Bewezen effectief
• Noodzakelijk bij neurologische afwijkingen
• Goedkoper dan andere mogelijkheden,
zeker indien men zelf injecteert, en
vergoed
• Omzeilt het hele maag-darmstelsel en dus
de meeste oorzaken van een
opnameprobleem
• Vrijwel pijnloos
15. Stichting B12 Tekort enquête
De belangrijkste conclusies uit deze enquête zijn:
• Er wordt te laat aan vitamine B12 gedacht als mogelijke oorzaak
van klachten
• Het is onvoldoende bekend dat de serum-B12 test niet altijd
doorslaggevend is voor de diagnose
• Het is onvoldoende bekend bij welke klachten men aan vitamine
B12 zou moeten denken
• Er wordt nog steeds, onterecht, gedacht dat er bij een vitamine B12-
tekort sprake moet zijn van bloedarmoede en/of vergrote rode
bloedcellen
• Er wordt te weinig getest op mogelijke oorzaken
• Er wordt nog regelmatig onnodig gewacht met de behandeling
• Er wordt te weinig gekeken naar de klachten van de individuele
patiënt bij de behandeling
• Veel patiënten ervaren blijvende klachten door een te late diagnose
en/of onvoldoende behandeling
16. Enkele cijfers uit de enquête
• Bijna 30% had al meer dan 5 jaar klachten voor er getest werd op
vitamine B12
• Bij slechts een kwart van de patiënten werd er in het eerste jaar na
het ontstaan van klachten getest op vitamine B12
• Slechts 28% heeft bloedarmoede bij ontdekking van het tekort en
15% heeft te grote rode bloedcellen; 65% heeft beide niet
• 23% moest wachten op behandeling na de diagnose, wat in bijna
40% meer dan 6 maanden duurde (1 op de 10 patiënten)
• Slechts 50% kreeg de juiste opstartbehandeling
• 65% merkte verbetering binnen 15 injecties (35% binnen 5 injecties)
• Na een jaar behandelen noemt slechts 4% zichzelf geheel hersteld.
De helft van de patiënten noemt zichzelf grotendeels hersteld. 13%
heeft nog ernstige klachten
• 25% heeft na meer dan een jaar nog steeds (vrij) ernstige
vermoeidheid
17. Wij pleiten voor:
• Leeftijdsafhankelijke referentiewaarden voor B12, MMA,
homocysteïne en Actief B12
• Serum B12 niet doorslaggevend en MMA, homocysteïne
en Actief B12 bekend bij alle artsen
• Beslissende rol voor symptomen in diagnose en
behandeling
• Behandeling afgestemd op individu
• B12 standaard testen in de huisartsenpraktijk bij
neurologische klachten, psychische klachten, voor de
zwangerschap en bij ‘malaiseklachten’
• Aandacht voor B12 tekort bij kinderen
• Testen op mogelijke oorzaken
18. Blij met Stichting B12 Tekort?
Steun ons en word donateur!
Giro: 2748105 Den Haag
Met uw hulp kunnen we ons werk
voortzetten!
Hartelijk dank!
