1. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu.................................................................................................
4
Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¹nh tranh vμ n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh..........
5I
/. Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ c¹nh tranh vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.................
5
1.C¹nh tranh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ vai trß cña c¹nh tranh.......................
5
1.1 - Kh¸i niÖm c¹nh tranh vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh............................
5
1.2 - Vai trß cña c¹nh tranh.........................................................................
5
2. C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh..........................................................................
7
2.1 - C¨n cø vμo chñ thÓ tham gia thÞ trêng..............................................
7
2.2 – C¨n cø vμo ph¹m vi ngμnh kinh tÕ.
2.3 - C¨n cø vμo møc ®é c¹nh tranh.
2.4 – C¨n cø vμo tÝnh chÊt cña c¹nh tranh.
II /. C¸c nh©n tè ¶nh hëng vμ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng ho¸:
1. M« h×nh Micheal Porter vÒ 5 lùc lîng c¹nh tranh
2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Doanh nghiÖp.
2.1- C¸c nh©n tè kh¸ch quan.
2.1.1- M«i trêng Kinh tÕ quèc d©n.
2.1.2 – M«i trêng ngμnh.
2.2 - C¸c nh©n tè chñ quan.
2.2.1 - Hμng ho¸ vμ c¬ cÊu hμng ho¸ trong kinh doanh.
2.2.2 – YÕu tè gi¸ c¶.
2.2.3 - ChÊt lîng hμng ho¸.
2.3.4 - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn.
2.3.5 – DÞch vô sau b¸n hμng.
2.3.6 – Ph¬ng thøc thanh to¸n.
2.3.7 – YÕu tè thêi gian.
3. Mét sè chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp.
III /. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ trong
®iÒu kiÖn hiÖn nay.
1

2. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Mét lμ: Hμng ho¸ ph¶i ®îc thÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng vËt lý cña
nã.
Hai lμ: Hμng ho¸ ph¶i tÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng dÞch vô cña
nã.
Ba lμ: ThÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng cã tÝnh biÓu tîng cña hμng
ho¸.
IV /. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
1C¸c biÖn ph¸p n©ng cao lîi thÕ c¹nh tranh.
X¸c ®Þnh c¸c chiÕn lîc c¹nh tranh.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty May XuÊt
KhÈu trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng may mÆc Thêi trang giai ®o¹n
1999 – 2003
I /. Kh¸i qu¸t vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
1. Nh÷ng thuËn lîi , khã kh¨n.
1.1- ThuËn lîi .
1.2 – Khã kh¨n.
2- KÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c n¨m qua. §¸nh gi¸.
II /. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña mÆt hμng.
1. §èi thñ c¹nh tranh.
2.Ph©n tÝch c¹nh tranh theo mét sè yÕu tè chñ yÕu
2.1- ChÊt lîng
2.2- Gi¸ c¶
2.3- TÝnh ®a d¹ng kiÓu d¸ng
2.4 –DÞch vô , ph¬ng ph¸p phôc vô kh¸ch hμng
2.5-C¸c vÊn ®Ò kh¸c
III/.§¸nh gi¸ chung thùc tr¹ng vμ kh¸ch quan c¹nh tranh
1.Nh÷ng mÆt m¹nh
2.Nh÷ng mÆt yÕu
3.VÊn ®Ò ®Æt ra víi c«ng ty
Ch¬ng III : Ph¬ng híng vμ biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c«ng ty may xuÊt khÈu trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng may mÆc
thêi trang
I/. Môc tiªu vμ ph¬ng híng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty
trong thêi gian tíi
1.§Þnh híng ph¸t triÓn cña nghμnh may mÆc tíi n¨m 2010
2.Môc tiªu vμ ph¬ng híng ho¹t ®éng cña C«ng ty may xuÊt khÈu giai
®o¹n 2005 – 2010
2.1- VÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu
2.2- VÒ ph¸t triÓn thÞ trêng
2.3- VÒ tæ chøc , ®μo t¹o
2

3. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
3.Ph¬ng híng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty trong ho¹t
®éng xuÊt khÈu nghμnh may mÆc thêi trang
II/.Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty may
xuÊt khÈu
1.VÒ phÝa c«ng ty
1.1- §Èy m¹nh vμ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng Marketing më réng thÞ
trêng xuÊt khÈu
1.1.1- T¨ng cêng ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng nh»m x¸c ®Þnh nhu
cÇu, thÞ hiÕu kh¸ch hμng ......................................................................
1.1.2- Nghiªn cøu , ph©n tÝch ®èi thñ c¹nh tranh
1.1.3- §Èy m¹nh ho¹t ®éng khuyÕch tr¬ng qu¶ng c¸o
1.2- Sö dông chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cã hiÖu qu¶
1.3- Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ mÆt hμng xuÊt khÈu
1.4- N©ng cao chÊt lîng hμng ho¸ vμ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng
1.5- Tæ chøc c«ng t¸c nghiªn cøu mÉu mèt
1.6- N©ng cao tr×nh ®é ngêi lao ®éng
1.7- Më réng c¸c mèi liªn kÕt kinh tÕ
1.8- N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn , chi phÝ lîi nhuËn
2.VÒ phÝa nhμ níc
............2.1- Hoμn thiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi xuÊt khÈu hμng may mÆc
...............................................................2.2- C¶i tiÕn chÝnh s¸ch thuÕ
...................................................................2.3- Hoμn chÝnh s¸ch tû gi¸
....................................................2.4- Hoμn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông
3

4. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
lêi nãi ®Çu
ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung
quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng lμ mét bíc
ngoÆt lín cã tÝnh chÊt c¬ b¶n ®Ó nÒn kinh tÕ níc ta
cã thÓ ®øng v÷ng vμ ph¸t triÓn kÞp víi nÒn kinh tÕ
thÕ giíi vμ khu vùc. Sù chuyÓn ®æi nμy ®· kÐo theo
sù chuyÓn híng trong viÖc lËp kÕ ho¹ch, chiÕn lîc
kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp. C¬ chÕ míi nμy ®·
më ra mét thêi kú míi ®Çy c¬ héi ph¸t triÓn nhng
còng nhiÒu th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c thμnh phÇn
kinh tÕ còng nh c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam.
Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng mäi doanh
nghiÖp ph¶i tù m×nh vËn ®éng, tù quyÕt ®Þnh mäi vÊn
®Ò vÒ kinh doanh cña m×nh, kh«ng cã sù ph©n c«ng,
chØ ®¹o trùc tiÕp nh trong c¬ chÕ cò, v× vËy ®ßi hái
doanh nghiÖp ph¶i cã tÝnh linh ho¹t cao. ChÝnh v× sù
sèng cßn vμ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp mμ ®· cã
sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. C¹nh
tranh tõ ®ã ®· ra ®êi gãp phÇn gióp cho c¸c doanh
nghiÖp kh¼ng ®Þnh søc m¹nh chÝnh, t¨ng nhanh doanh
thu, lîi nhuËn. Ngîc l¹i, ®ã còng lμ yÕu tè lo¹i bá
nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng
cã søc c¹nh tranh.
Khi nÒn kinh tÕ cμng ph¸t triÓn, c¸c thμnh phÇn
kinh tÕ ngμy cμng ®a d¹ng, sè lîng c¸c doanh nghiÖp
xuÊt hiÖn ngμy cμng nhiÒu th× c¹nh tranh ngμy cμng
gay g¾t. Mçi doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho sù tån t¹i
cña m×nh ®· ®a ra nh÷ng chiÕn lîc c¹nh tranh t¸o b¹o
nh»m kh«ng ngõng t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho
m×nh. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp kh«ng bao giê tù
tho¶ m·n víi thÞ trêng chiÕm lÜnh ®îc (®iÒu nμy rÊt
nguy hiÓm cã thÓ sÏ kÐo theo sù diÖt vong cña doanh
nghiÖp) nªn lu«n t×m c¸ch v¬n lªn, më réng thÞ tr-êng.
Vμ v× vËy, x©y dùng mét chiÕn lîc c¹nh tranh
4

5. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
víi nh÷ng c«ng cô, biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m n©ng cao
kh¶ n¨ng c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng.
Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lμ mét ho¹t
®éng mang tÝnh chÊt quèc tÕ, v× nã vît khái biªn
giíi quèc gia nªn yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp l¹i cμng nhiÒu. §Ó ®øng v÷ng
trªn thÞ trêng quèc tÕ, trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh
cã nhiÒu khèc liÖt h¬n th× vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mçi
doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu cμng lín.
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña c¹nh tranh ®èi
víi mçi doanh nghiÖp, nhÊt lμ trªn thÞ trêng thÕ
giíi, cïng víi qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ trong thêi
gian thùc tËp t¹i C«ng ty may xuÊt khÈu , em ®· chän
®Ò tμi: " Søc c¹nh tranh vμ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh
cña C«ng ty may xuÊt khÈu trong thÞ trêng quèc tÕ " lμm ®Ò tμi
cho chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh.
5

6. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Ch¬ng i
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¹nh tranh vμ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
I - Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ c¹nh tranh vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
1- C¹nh tranh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ vai
trß cña c¹nh tranh
1.1 - Kh¸i niÖm c¹nh tranh vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
Sù trao ®æi hμng ho¸ ph¸t triÓn rÊt sím trong lÞch sö ph¸t triÓn loμi
ngêi, nhng chØ ®Õn khi xuÊt hiÖn trao ®æi th«ng qua vËt ngang gi¸
lμ tiÒn tÖ c¹nh tranh míi xuÊt hiÖn. Khi nghiªn cøu s©u vÒ nÒn s¶n
xuÊt TBCN vμ c¹nh tranh TBCN, M¸c ®· ph¸t hiÖn ra quy luËt c¬ b¶n
cña sù c¹nh tranh lμ quy luËt ®iÒu chØnh tû suÊt lîi nhuËn vμ qua ®ã
®· h×nh thμnh nªn hÖ thèng gi¸ c¶ thÞ trêng. Quy luËt nμy dùa trªn sù
chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vμ chi phÝ s¶n xuÊt vμ kh¶ n¨ng cã thÓ b¸n
hμng ho¸ díi gi¸ trÞ cña nã nhng vÉn thu ®îc lîi nhuËn. Ngμy nay, trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh vÉn lμ ®iÒu kiÖn vμ yÕu tè kÝch
thÝch kinh doanh lμ m«i trêng vμ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t
triÓn, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vμ sù ph¸t triÓn cña x· héi nãi chung.
Tãm l¹i, cã thÓ hiÓu: " C¹nh tranh lμ cuéc ®Êu tranh gay g¾t,
quyÕt liÖt gi÷a c¸c chñ thÓ hiÖn ®¹i trªn thÞ trêng víi nhau nh»m
giμnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi vμ n¬i tiªu thô hμng
ho¸, dÞch vô cã lîi nhÊt, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt
ph¸t triÓn ".
Nh vËy, khi nãi ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ta cã
thÓ hiÓu: "Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lμ kh¶ n¨ng vÒ
n¨ng lùc mμ doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u
dμi vμ cã ý thøc, ý chÝ trªn thÞ trêng c¹nh tranh ®¶m b¶o thùc hiÖn
mét tû lÖ lîi nhuËn ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vμ ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp".
HiÖn nay, ngêi ta ®· tÝnh to¸n ®îc r»ng ®Ó ®¶m b¶o cho yªu cÇu
nªu trªn th× tû lÖ lîi nhuËn ®¹t ®îc ph¶i Ýt nhÊt b»ng tû lÖ cho viÖc tμi
trî cho nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp. V× thÕ, nÕu mét doanh
nghiÖp tham gia thÞ trêng mμ kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh hay kh¶
n¨ng c¹nh tranh yÕu th× sÏ kh«ng thÓ tån t¹i ®îc. Qu¸ tr×nh duy tr× søc
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ph¶i lμ mét qu¸ tr×nh l©u dμi, nÕu kh«ng
nãi vÜnh viÔn nh lμ qu¸ tr×nh duy tr× sù sèng.
1.2 - Vai trß cña c¹nh tranh :
Nh chóng ta ®· biÕt, c¹nh tranh lμ mét biÓu hiÖn ®Æc trng cña
nÒn kinh tÕ hμng ho¸, ®¶m b¶o tù do trong s¶n xuÊt kinh doanh vμ
®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u, trong c¹nh tranh nãi chung vμ c¹nh
6

7. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ nãi riªng, c¸c doanh nghiÖp lu«n ®a ra c¸c
biÖn ph¸p tÝch cùc vμ s¸ng t¹o nh»m ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vμ sau
®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, c¸c
doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng t¹o ra nhiÒu u thÕ cho s¶n phÈm cña
m×nh vμ tõ ®ã cã thÓ ®¹t ®îc môc ®Ých cuèi cïng lμ lîi nhuËn.
Khi s¶n xuÊt kinh doanh mét lîi nhuËn hμng ho¸ nμo ®ã, lîi nhuËn
mμ doanh nghiÖp thu ®îc ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Pr = P.Q - C.Q
Trong ®ã: + Pr: Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp
+ P: Gi¸ b¸n hμng ho¸.
+ Q: Lîng hμng ho¸ b¸n ®îc
+ C: Chi phÝ mét ®¬n vÞ hμng ho¸.
Nh vËy ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a doanh nghiÖp cã c¸c c¸ch nh:
t¨ng gi¸ b¸n P, t¨ng lîng b¸n Q, gi¶m chi phÝ C vμ ®Ó lμm ®îc nh÷ng
viÖc nμy doanh nghiÖp ph¶i lμm t¨ng vÞ thÕ cña s¶n phÈm trªn thÞ
trêng b»ng c¸ch ¸p dông c¸c thμnh tùu khoa häc c«ng nghÖ, c¸c ph¬ng
thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt lîng
tèt, mÉu m· ®Ñp... vμ tèn Ýt chi phÝ nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i cã nh÷ng chiÕn lîc Marketing thÝch hîp nh»m qu¶ng b¸
s¶n phÈm, hμng ho¸ cña m×nh tíi kh¸ch hμng gióp hä cã thÓ n¾m b¾t
®îc sù cã mÆt cña nh÷ng hμng ho¸ ®ã vμ nh÷ng ®Æc tÝnh, tÝnh
chÊt, gi¸ trÞ vμ nh÷ng dÞch vô kÌm theo cña chóng.
ChØ khi nÒn kinh tÕ cã sù c¹nh tranh thùc sù th× c¸c doanh
nghiÖp míi cã sù ®Çu t nh»m n©ng cao sù c¹nh tranh vμ nhê ®ã s¶n
phÈm hμng ho¸ ngμy cμng ®îc ®a d¹ng, phong phó vμ chÊt lîng ®îc
tèt h¬n. §ã chÝnh lμ tÇm quan träng cña c¹nh tranh ®èi víi doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.
Cã c¹nh tranh, hμng ho¸ sÏ cã chÊt lîng ngμy cμng tèt h¬n, mÉu m·
ngμy cμng ®Ñp h¬n, phong phó h¬n, ®a d¹ng h¬n vμ ®¸p øng tèt h¬n
nh÷ng yªu cÇu cña ngêi tiªu dïng trong x· héi. Ngêi tiªu dïng cã thÓ
tho¶i m¸i, dÔ dμng trong viÖc lùa chän c¸c s¶n phÈm phï hîp víi tói
tiÒn vμ së thÝch cña m×nh. Nh÷ng lîi Ých mμ hä thu ®îc tõ hμng ho¸
ngμy cμng ®îc n©ng cao, tho¶ m·n ngμy cμng tèt h¬n c¸c nhu cÇu cña
hä nhê cã c¸c dÞch vô tríc, trong vμ sau khi b¸n hμng, ®îc quan t©m
nhiÒu h¬n. §©y lμ nh÷ng lîi Ých lμm ngêi tiªu dïng cã ®îc tõ c¹nh
tranh.
Bªn c¹nh ®ã, c¹nh tranh cßn ®em l¹i nh÷ng lîi Ých kh«ng nhá cho
nÒn kinh tÕ ®Êt níc. §Ó tån t¹i vμ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh c¸c
doanh nghiÖp ®· kh«ng ngõng nghiªn cøu, t×m hiÓu vμ ¸p dông
nh÷ng thμnh tùu khoa häc vμo s¶n xuÊt kinh doanh nhê ®ã mμ t×nh
h×nh s¶n xuÊt cña ®Êt níc ®îc ph¸t triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng ®îc
n©ng cao. §øng ë gãc ®é lîi Ých x· héi, c¹nh tranh lμ mét h×nh thøc
7

8. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
mμ Nhμ níc sö dông ®Ó chèng ®éc quyÒn, t¹o c¬ héi ®Ó ngêi tiªu
dïng cã thÓ lùa chän ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt, gi¸ rÎ.
C¹nh tranh bao giê còng mang tÝnh sèng cßn, gay g¾t vμ nã cßn
gay g¾t h¬n khi c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. HiÖn nay thÞ trêng
quèc tÕ cã nhiÒu doanh nghiÖp cña nhiÒu quèc gia kh¸c nhau víi
nh÷ng ®Æc ®iÓm vμ lîi thÕ riªng ®· t¹o ra mét søc Ðp c¹nh tranh m¹nh
mÏ, kh«ng cho phÐp c¸cdoanh nghiÖp hμnh ®éng theo ý muèn cña
m×nh mμ buéc doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn viÖc thóc ®Èy kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña m×nh theo hai xu híng:
T¨ng chÊt lîng cña s¶n phÈm vμ h¹ chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó ®¹t ®îc
®iÒu nμy c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh
cña ®Êt níc m×nh ®Ó t¹o ra sù kh¸c biÖt cho s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã,
doanh nghiÖp ph¶i chó träng ®Çu t c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, kh«ng
ngõng ®a c¸c tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt vμo s¶n xuÊt
nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Nh÷ng
®iÒu nμy sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cho quèc gia, c¸c nguån lùc sÏ ®-
îc tËn dông triÖt ®Ó cho s¶n xuÊt, tr×nh ®é KHKT cña ®Êt níc sÏ
kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn.
Nh vËy, cã thÓ nãi c¹nh tranh lμ ®éng lùc ph¸t triÓn c¬ b¶n nh»m
kÕt hîp mét c¸ch hîp lý gi÷a lîi Ých doanh nghiÖp vμ lîi Ých x· héi. C¹nh
tranh t¹o ra m«i trêng tèt cho doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu
qu¶.Tuy nhiªn, trong cuéc c¹nh tranh khèi liÖt nμy kh«ng ph¶i bÊt kú
doanh nghiÖp nμo còng cã lîi, cã doanh nghiÖp bÞ huû diÖt do kh«ng
cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, cã doanh nghiÖp sÏ thùc sù ph¸t triÓn nÕu hä
biÕt ph¸t huy tèt nh÷ng tiÒm lùc cña m×nh. Nhng c¹nh tranh kh«ng ph¶i
lμ sù huû diÖt mμ lμ sù thay thÕ, thay thÕ c¸c doanh nghiÖp lμm ¨n
thua lç, sö dông l·ng phÝ nguån lùc x· héi b»ng doanh nghiÖp ho¹t
®éng hiÖu qu¶, nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi, thóc ®Èy nÒn kinh
tÕ ®Êt níc ph¸t triÓn.
Tãm l¹i: C¹nh tranh chÝnh lμ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña
mçi quèc gia còng nh cña tõng doanh nghiÖp.
2 - C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh :
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¹nh tranh dùa theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c
nhau, nhng ngμy nay trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ngêi ta dùa theo c¸c
tiªu thøc sau:
2.1 - C¨n cø vμo chñ thÓ tham gia thÞ trêng :
Dùa vμo tiªu thøc nμy ngêi ta chia c¹nh tranh thμnh 3 lo¹i:
- C¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n vμ ngêi mua
Lμ mét c¹nh tranh diÔn ra theo quy luËt mua rÎ b¸n ®¾t. Trªn thÞ
trêng ngêi b¸n muèn b¸n s¶n phÈm cña m×nh víi gi¸ cao nhÊt, nhng
ngêi mua l¹i muèn mua hμng ho¸ víi gi¸ thÊp nhÊt cã thÓ. Gi¸ c¶ cuèi
cïng ®îc chÊp nhËn lμ gi¸ c¶ thèng nhÊt gi÷a ngêi b¸n vμ ngêi mua
sau mét qu¸ tr×nh mÆc c¶ víi nhau.
8

9. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
- C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua víi nhau
Lμ cuéc c¹nh tranh dùa trªn sù c¹nh tranh mua. Khi sè lîng hμng ho¸
b¸n ra (cung) nhá h¬n nhu cÇu cÇn mua cña ngêi mua (cÇu) tøc lμ
hμng ho¸ khan hiÕm th× cuéc c¹nh tranh trë nªn quyÕt liÖt, gi¸ c¶ sÏ
t¨ng lªn v× ngêi mua s½n sμng chÊp nhËn gi¸ cao ®Ó mua ®îc hμng
ho¸ cÇn mua.
- C¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n víi ngêi b¸n:
Lμ mét cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, thñ tiªu lÉn
nhau ®Ó giμnh kh¸ch hμng vμ thÞ trêng, cuéc c¹nh tranh dÉn ®Õn lμ
gi¸ c¶ gi¶m xuèng vμ cã lîi cho thÞ trêng. Trong khi ®ã ®èi víi nh÷ng
doanh nghiÖp khi tham gia thÞ trêng kh«ng chÞu ®îc søc Ðp sÏ ph¶i
bá thÞ trêng, nhêng thÞ phÇn cña m×nh cho c¸c doanh nghiÖp cã søc
c¹nh tranh m¹nh h¬n.
2.2 - C¨n cø vμo ph¹m vi ngμnh kinh tÕ :
- C¹nh tranh trong néi bé ngμnh
Lμ mét cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong cïng mét
ngμnh, cïng s¶n xuÊt mét lo¹i hμng ho¸ nh»m môc ®Ých tiªu thô hμng
ho¸ cã lîi h¬n ®Ó thu lîi nhuËn siªu ng¹ch b»ng c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn
kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt lμm
cho gi¸ trÞ hμng ho¸ c¸ biÖt do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra nhá h¬n gi¸
trÞ x· héi. KÕt qu¶ cuéc c¹nh tranh nμy lμm cho kü thuËt s¶n xuÊt ph¸t
triÓn h¬n.
- C¹nh tranh gi÷a c¸c ngμnh
Lμ mét cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp hay ®ång minh gi÷a
c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngμnh víi nhau nh»m giμnh giËt lîi nhuËn
cao nhÊt. Trong qu¸ tr×nh nμy xuÊt hiÖn sù ph©n bæ vèn ®Çu t mét
c¸ch tù nhiªn gi÷a c¸c ngμnh kh¸c nhau, kÕt qu¶ h×nh thμnh tû suÊt lîi
nhuËn b×nh qu©n.
2.3 - C¨n cø vμo møc ®é c¹nh tranh :
- C¹nh tranh hoμn h¶o:
Lμ h×nh thøc c¹nh tranh mμ trªn thÞ trêng cã nhiÒu ngêi b¸n vμ
kh«ng ngêi nμo cã u thÕ ®Ó cung cÊp mét sè lîng s¶n phÈm quan
träng mμ cã thÓ ¶nh hëng tíi gi¸ c¶. C¸c s¶n phÈm lμm ra ®îc ngêi
mua xem lμ ®ång nhÊt tøc lμ Ýt cã sù kh¸c nhau vÒ quy c¸ch, phÈm
chÊt, mÉu m·. Ngêi b¸n tham gia trªn thÞ trêng chØ cã c¸ch thÝch øng
víi gia c¶ trªn thÞ trêng, hä chñ yÕu t×m c¸ch gi¶m chi phÝ vμ s¶n
xuÊt mét møc s¶n phÈm ®Õn møc giíi h¹n mμ t¹i ®ã chi phÝ cËn biªn
b»ng doanh thu cËn biªn.
- C¹nh tranh kh«ng hoμn h¶o:
Lμ cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng mμ phÇn lín s¶n phÈm cña hä lμ
kh«ng ®ång nhÊt víi nhau, mçi s¶n phÈm cã thÓ cã nhiÒu nh·n hiÖu
kh¸c nhau. Mçi nh·n hiÖu ®Òu mang h×nh ¶nh hay uy tÝn kh¸c nhau
mÆc dï kh¸c biÖt gi÷a c¸c s¶n phÈm lμ kh«ng ®¸ng kÓ. Ngêi b¸n cã
9

10. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
uy tÝn ®éc ®¸o ®ãi víi ngêi mua do nhiÒu lý do kh¸c nhau nh kh¸ch
hμng quen, g©y ®îc lßng tin. Ngêi b¸n l«i kÐo kh¸ch hμng vÒ phÝa
m×nh b»ng nhiÒu c¸ch: Qu¶ng c¸o, cung cÊp dÞch vô, tÝn dông u ®·i
trong gi¸ c¶... ®©y lμ lo¹i c¹nh tranh rÊt phæ biÕn trong giai ®o¹n hiÖn
nay.
- C¹nh tranh ®éc quyÒn:
Lμ c¹nh tranh trªn thÞ trêng ë ®ã chØ cã mét sè ngêi b¸n s¶n phÈm
thuÇn nhÊt hoÆc nhiÒu ngêi b¸n mét lo¹i s¶n phÈm kh«ng ®éc nhÊt.
Hä cã thÓ kiÓm so¸t gÇn nh toμn bé sè lîng s¶n phÈm hay hμng ho¸
b¸n ra trªn thÞ trêng. ThÞ trêng cã sù pha trén gi÷a ®éc quyÒn vμ
c¹nh tranh ®îc gäi lμ thÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn. §iÒu kiÖn ra
nhËp hoÆc rót khái thÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn cã nhiÒu c¶n trë:
Do vèn ®μu t lín hay do ®éc quyÒn bÝ quyÕt c«ng nghÖ. Trong thÞ
trêng nμy kh«ng cã c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ mμ mét sè ngêi b¸n toμn
quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸. Hä cã thÓ ®Þnh gi¸ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n
tuú thuéc vμo ®Æc ®iÓm tiªu dïng cña s¶n phÈm, cèt sao cuèi cïng
hä thu ®îc lîi nhuËn tèi ®a.
2.4 - C¨n cø vμo tÝnh chÊt cña c¹nh tranh, ngêi ta chia thμnh :
- C¹nh tranh lμnh m¹nh:
C¹nh tranh lμnh m¹nh lμ cuéc c¹nh tranh mμ c¸c chñ thÓ tham gia
kinh doanh trªn thi trêng dïng chÝnh tiÒm n¨ng, néi lùc cña m×nh ®Ó
c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ. Nh÷ng néi lùc ®ã lμ kh¶ n¨ng vÒ tμi chÝnh,
vÒ nguån nh©n lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô, vÒ uy tÝn,
h×nh ¶nh cña C«ng ty... trªn thÞ trêng hay cña tÊt c¶ nh÷ng g× tùu
chung trong hμng ho¸ bao gåm c¶ hμng ho¸ cøng (hμng ho¸ hiÖn vËt)
vμ hμng ho¸ mÒm (dÞch vô)
- C¹nh tranh kh«ng lμnh m¹nh
Lμ c¹nh tranh kh«ng b»ng chÝnh néi lùc thùc sù cña doanh nghiÖp
mμ dïng nh÷ng thñ ®o¹n, m¸nh líi, mu mÑo nh»m c¹nh tranh mét c¸ch
kh«ng c«ng khai th«ng qua viÖc trèn tr¸nh c¸c nghÜa vô mμ Nhμ níc
yªu cÇu vμ luån l¸ch qua nh÷ng kÏ hë cña ph¸p luËt.
II - C¸c nh©n tè ¶nh hëng vμ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
C¸c ®èi thñ
tiÒm n¨ng
doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng ho¸:
1 - M« h×nh Micheal Porter vÒ 5 lùc lîng
c¹nh tranh
Trong nÒn c¹nh tranh kinh tÕ thÞ trêng, bÊt kú mét doanh nghiÖp
nμo ho¹t ®éng trªn thÞ trêng còng ®Òu ph¶i chÞu mét ¸p lùc c¹nh
tranh nhÊt ®Þnh, mμ hiÖn tr¹ng cuéc c¹nh tranh phô thuéc vμo 5 lùc l-îng
C¸c ®èi thñ c¹nh
tranh trong
c¹nh tranh c¬ b¶n, ®îc biÓu diÔn bëi m« h×nh sau:
10
nghμnh
Cuéc c¹nh tranh
gi÷a c¸c ®èi thñ
hiÖn t¹i
S¶n phÈm thay
thÕ
Ng­êi
mua
Ng­êi
cung øng
Nguy c¬ ®e do¹ tõ
nh÷ng ng­êi
míi vμo
cuéc
Søc Ðp gi¸ c¶
QuyÒn lùc
th­
¬ng l­îng
cña ng­êi
mua
cña ng­êi
cung øng
Nguy
c¬ ®e
do¹ tõ
nh÷ng s¶n
phÈm vμ
dÞch vô
thay thÕ

11. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
M« h×nh 5 lùc lîng c¹nh tranh cña Michael Porter lμ mét m« h×nh
®îc nhiÒu nhμ ph©n tÝch vËn dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña mét doanh nghiÖp hoÆc cña mét ngμnh c«ng nghiÖp.
* Nguy c¬ ®e do¹ tõ nh÷ng ngêi míi vμo cuéc
Lμ sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp míi tham gia vμo thÞ trêng
nhng kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt, chiÕm lÜnh thÞ trêng (thÞ phÇn)
cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. §Ó h¹n chÕ mèi ®e do¹ nμy, c¸c nhμ qu¶n
lý thêng dùng nªn c¸c hμng rμo nh:
- Më réng khèi lîng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó gi¶m chi
phÝ.
- Kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm.
- §æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi hÖ thèng ph©n phèi.
- Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô bæ sung.
Ngoμi ra cã thÓ lùa chän ®Þa ®iÓm thÝch hîp nh»m khai th¸c sù
hç trî cña ChÝnh phñ vμ lùa chän ®óng dadøn thÞ trêng nguyªn liÖu,
thÞ trêng s¶n phÈm
* QuyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi cung øng
Ngêi cung øng cã thÓ chi phèi ®Õn doanh nghiÖp lμ do sù thèng
trÞ hoÆc kh¶ n¨ng ®éc quyÒn cña mét sè Ýt nhμ cung øng. Nhμ cung
øng cã thÓ ®e do¹ tíi nhμ s¶n xuÊt do tÇm quan träng cña s¶n phÈm
®îc cung øng, do ®Æc tÝnh kh¸c biÖt ho¸ cao ®é cña ngêi cung øng
víi ngêi s¶n xuÊt, do sù thay ®æi chi phÝ cña s¶n phÇm mμ nhμ s¶n
xuÊt ph¶i chÊp nhËn vμ tiÕn hμnh, do liªn kÕt cña nh÷ng ngêi cung
øng g©y ra...
Trong bu«n b¸n quèc tÕ, nhμ cung øng cã vai trß lμ nhμ xuÊt khÈu
nguyªn vËt liÖu. Khi doanh nghiÖp kh«ng thÓ khai th¸c nguån nguyªn
vËt liÖu néi ®Þa, nhμ cung øng quèc tÕ cã vÞ trÝ cμng quan träng.
11

12. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
MÆc dï cã thÓ cã c¹nh tranh gi÷a c¸c nhμ cung øng vμ doanh nghiÖp
cã thÓ lùa chän nhμ cung øng tèt nhÊt th× quyÒn lùc th¬ng lîng cña
nhμ cung øng bÞ h¹n chÕ vÉn kh«ng ®¸ng kÓ. Trong mèi quan hÖ
nμy, ®Ó ®¶m b¶o lîi nhuËn cho doanh nghiÖp tríc kh¶ n¨ng t¨ng cao
chi phÝ ®Çu vμo, ®¶m b¶o søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, doanh
nghiÖp ph¶i biÕt ®îc quyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi cung øng thμnh
quyÒn lùc cña m×nh.
* QuyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi mua
Ngêi mua cã quyÒn th¬ng lîng víi doanh nghiÖp (ngêi b¸n) th«ng
qua søc Ðp gi¶m gi¸, gi¶m khèi lîng hμng mua tõ doanh nghiÖp, hoÆc
®a ra yªu cÇu chÊt lîng ph¶i tèt h¬n víi cïng mét møc gi¸...
C¸c nh©n tè t¹o nªn quyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi mua gåm: Khèi
lîng mua lín, sù ®e do¹ cña qu¸ tr×nh liªn kÕt nh÷ng ngêi mua khi tiÕn
hμnh th¬ng lîng víi doanh nghiÖp, do sù tËp trung lín cña ngêi ®èi víi
s¶n phÈm cha ®îc dÞ biÖt ho¸ hoÆc c¸c dÞch vô bæ sung cßn
thiÕu...
QuyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi mua sÏ rÊt lín nÕu doanh nghiÖp
kh«ng n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng thay ®æi vÒ nhu cÇu cña thÞ trêng,
hoÆc khi doanh nghiÖp thiÕu kh¸ nhiÒu th«ng tin vÒ thÞ trêng (®Çu
vμo vμ ®Çu ra). C¸c doanh nghiÖp kh¸c sÏ lîi dông ®iÓm yÕu nμy cña
doanh nghiÖp ®Ó tung ra thÞ trêng nh÷ng s¶n phÈm thÝch hîp h¬n,
víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨n h¬n vμ b»ng nh÷ng ph¬ng thøc dÞch vô ®éc ®¸o
h¬n.
* Nguy c¬ ®e do¹ vÒ nh÷ng s¶n phÈm vμ dÞch vô thay thÕ
Khi gi¸ c¶ cña s¶n phÈm, dÞch vô hiÖn t¹i t¨ng lªn th× kh¸c hμng cã
xu híng sö dông s¶n phÈm vμ dÞch vô thay thÕ. §©y lμ nh©n tè ®e
do¹ sù mÊt m¸t vÒ thÞ trêng cña doanh nghiÖp. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh
®a ra thÞ trêng nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ cã kh¶ n¨ng biÖt ho¸ cao
®é so víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, hoÆc t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn u
®·i vÒ dÞch vô hay c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tμi chÝnh.
NÕu s¶n phÈm thay thÕ cμng gièng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp,
th× mèi ®e do¹ ®èi víi doanh nghiÖp cμng lín. §iÒu nμy sÏ lμm h¹n
chÕ gi¸ c¶, sè lîng hμng b¸n vμ ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh
nghiÖp. NÐu cã Ýt s¶n phÈm t¬ng øng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp,
doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi t¨ng gi¸ vμ t¨ng thªm lîi nhuËn.
* C¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ trong ngμnh
C¹nh tranh gi÷a c¸c C«ng ty trong mét ngμnh c«ng nghiÖp ®îc xem
lμ vÊn ®Ò cèt lâi nhÊt cña ph©n tÝch c¹nh tranh. C¸c hμng trong
ngμnh c¹nh tranh khèc liÖt víi nhau vÒ gi¸ c¶, sù kh¸c biÖt vÒ s¶n
phÈm, hoÆc sù ®æi míi s¶n phÈm gi÷a c¸c h·ng hiÖn ®ang cïng tån
t¹i trong thÞ trêng. Sù c¹nh tranh ngμy cμng gay g¾t khi ®èi thñ ®«ng
®¶o vμ gÇn nh c©n b»ng nhau, khi t¨ng trëng cña ngμnh lμ thÊp, khi
12

13. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
c¸c lo¹i chi phÝ ngμy cμng t¨ng, khi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã chiÕn lîc
®a d¹ng...
Cã mét ®iÒu thuËn lîi vμ còng lμ bÊt lîi cho c¸c ®èi thñ trong cïng
ngμnh lμ kh¶ n¨ng n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng thay ®æi, c¶i tiÕn trong
s¶n xuÊt - kinh doanh, hoÆc c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng. C¸c doanh
nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao nÕu cã sù nh¹y bÐn, kÞp thêi vμ
ngîc l¹i cã thÓ mÊt lîi thÕ c¹nh tranh bÊt cø lóc bμo hä tá ra thiÕu thËn
träng vμ nh¹y bÐn.
Doanh nghiÖp ë c¸c quèc gia kh¸c nhau (trõ c¸c doanh nghiÖp ë n-íc
së t¹i) khi cïng tiÕn hμnh ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ trêng níc
ngoμi sÏ cã mét phÇn bÊt lîi nh nhau do c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ cña
ChÝnh phñ níc së t¹i. ChÝnh v× thÕ, doanh nghiÖp nμo m¹nh vÒ tμi
chÝnh hoÆc khoa häc kü thuËt hoÆc trªn c¶ hai ph¬ng diÖn sÏ cã ®îc
lîi thÕ rÊt lín. Kh¸c víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong níc, doanh
nghiÖp khi tham gia thÞ trêng níc ngoμi cÇn cã sù trî gióp cña c¸c
doanh nghiÖp kh¸c trong cïng quèc gia ®Ó cã thªm kh¶ n¨ng chèng ®ì
tríc sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc quèc gia kh¸c. Lóc ®ã
cã thÓ coi sù c¹nh tranh trong ngμnh lμ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc
gia.
Søc Ðp c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lμm cho gi¸ c¶ c¸c yÕu
tè ®Çu ra vμ nh÷ng yÕu tè ®Çu vμo biÕn ®éng theo c¸c xu híng kh¸c
nhau. T×nh h×nh nμy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i linh ho¹t ®iÒu
chØnh c¸c ho¹t ®éng cña m×nh nh»m gi¶m th¸ch thøc, t¨ng thêi c¬
giμnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh. Muèn vËy doanh nghiÖp cÇn nhanh
chãng chiÕm lÜnh thÞ trêng, ®a ra thÞ trêng nh÷ng s¶n phÈm míi
chÊt lîng cao, mÉu m· vμ gi¸ c¶ phï hîp.
Dùa trªn m« h×nh Micheal Porter vÒ 5 lùc lîng c¹nh tranh chóng ta
cã thÓ ®a ra c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
Doanh nghiÖp.
2 – C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña Doanh nghiÖp :
2.1- C¸c nh©n tè kh¸ch quan :
2.1.1- M«i trêng Kinh tÕ quèc d©n :
a) Nhãm nh©n tè kinh tÕ :
- Tèc ®é t¨ng trëng cao cña níc së t¹i lu«n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c
doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn c¸c lÜnh vùc sù t¨ng lªn vÒ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ, khi t¨ng trëng cao kh¶ n¨ng tÝch tô tËp
trung t b¶n cao do ®ã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh vμ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña c¸c doanh nghiÖp ngμy cμng cao.
- Tû gi¸ hèi ®o¸i ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp. Khi tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh
nghiÖp sÏ t¨ng lªn trªn thÞ trêng quèc tÕ v× khi ®ã gi¸ b¸n cña doanh
13

14. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
nghiÖp thÊp h¬n ho¸ b¸n cña ®èi thñ c¹nh tranh cña níc kh¸c, vμ ngîc
l¹i tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng sÏ lμm cho gi¸ b¸n hμng ho¸ cao h¬n ®èi thñ c¹nh
tranh ®ång nghÜa víi viÖc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn
thÞ trêng quèc tÕ gi¶m.
- L·i suÊt Ng©n hμng ¶nh hëng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
c¸c doanh nghiÖp. Khi c¸c doanh nghiÖp vay vèn ng©n hμng víi l·i
suÊt cao sÏ lμm cho gi¸ thμnh s¶n phÈm t¨ng lªn tõ ®ã gi¸ t¨ng lªn, do
®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m so víi c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh, ®Æc biÖt lμ c¸c ®èi thñ cã tiÒm lùc vÒ vèn
b ) Nh©n tè chÝnh trÞ, ph¸p luËt:
ChÝnh trÞ vμ ph¸p luËt lμ c¬ së nÒn t¶ng cho c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lμ ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu bëi c¸c doanh nghiÖp nμy
ho¹t ®éng trªn thÞ trêng quèc tÕ víi lîi thÕ m¹nh trong c¹nh tranh lμ lîi
thÕ so s¸nh gi÷a c¸c níc. ChÝnh trÞ æn ®Þnh, ph¸p luËt râ rμng sÏ t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp khi tham gia c¹nh tranh vμ
c¹nh tranh cã hiÖu qu¶.
Ch¼ng h¹n bÊt kú mét sù u ®·i vÒ thuÕ xuÊt khÈu nμo còng ¶nh
hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong níc.
c ) Nhãm nh©n tè vÒ khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ:
Nhãm nh©n tè nμy t¸c ®éng mét c¸ch quyÕt ®Þnh ®Õn 2 yÕu tè
c¬ b¶n nhÊt t¹o nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng
lμ chÊt lîng vμ gi¸ c¶. Khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i sÏ lμm cho chi
phÝ c¸ biÖt cña c¸c doanh nghiÖp gi¶m, chÊt lîng s¶n phÈm chøa
hμm lîng khoa häc c«ng nghÖ cao, khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ ¶nh
hëng tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp theo híng sau:
- T¹o ra nh÷ng thÕ hÖ c«ng nghÖ tiÕp theo nh»m trang bÞ vμ
trang bÞ l¹i toμn bé c¬ së vËt chÊt kü thuËt.
- Gióp c¸c doanh nghiÖp trong qóa tr×nh thu nhËp, xö lý, lu tr÷ vμ
truyÒn th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng vμ chÝnh x¸c nhÊt.
- N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh b¶o vÖ m«i trêng sinh
th¸i, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp
d ) C¸c nh©n tè vÒ v¨n ho¸ x· héi :
Phong tôc tËp qu¸n thÞ hiÕu lèi sèng, thãi quen tiªu dïng, t«n gi¸o
tÝn ngìng ¶nh hëng ®Õn c¬ cÊu nhu cÇu cña thÞ trêng doanh nghiÖp
tham gia vμ tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn chÝnh s¸ch kinh doanh cña doanh
nghiÖp khi tham gia vμo c¸c thÞ trêng kh¸c nhau.
e ) C¸c nh©n tè tù nhiªn:
C¸c nh©n tè tù nhiªn bao gåm tμi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý
cña quèc gia, m«i trêng thêi tiÕt khÝ hËu... c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp theo híng tÝch cùc hay tiªu
cùc. Ch¼ng h¹n tμi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn
lîi sÏ gióp doanh nghiÖp gi¶m ®îc chi phÝ, cã ®iÒu kiÖn khuyÕch tr-
14

15. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
¬ng s¶n phÈm, më réng thÞ trêng... Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng khã kh¨n ban
®Çu do ®iÒu kiÖn tù nhiªn g©y ra lμm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp.
2.1.2 - M«i trêng ngμnh:
a) Kh¸ch hμng:
Kh¸ch hμng sÏ t¹o ¸p lùc lμm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp b»ng viÖc ®ßi hái chÊt lîng s¶n phÈm cao h¬n, gi¸ rÎ h¬n,
dÞch vô b¸n hμng tèt h¬n.... vμ do ®ã, ®Ó duy tr× vμ tån t¹i trªn thÞ tr-êng,
buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tho¶ m·n tèt c¸c nhu cÇu cña kh¸ch
hμng trong ®iÒu kiÖn cho phÐp ®iÒu nμy sÏ lμm t¨ng cêng ®é vμ
tÝnh chÊt c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
b ) Sè lîng c¸c doanh nghiÖp trong ngμnh hiÖn cã vμ sè lîng doanh
nghiÖp tiÒm Èn:
Sè lîng doanh nghiÖp c¹nh tranh vμ ®èi thñ ngang søc sÏ t¸c ®éng
rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Khi sè lîng ®èi thñ
c¹nh tranhth× thÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh sÏ gi¶m khi
®ã doanh nghiÖp thèng lÜnh thÞ trêng hay lμ doanh nghiÖp cã kh¶
n¨ng c¹nh tranh cao nhÊt, doanh nghiÖp ph¶i ®Èy m¹nh h¬n n÷a cêng
®é c¹nh tranh, ngμy cμng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh.
H¬n n÷a c¹nh tranh sÏ ngμy cμng gay g¾t quyÕt liÖt h¬n nÕu nh cã
sù xuÊt hiÖn thªm mét vμi doanh nghiÖp míi tham gia c¹nh tranh. Khi
®ã, c¸c doanh nghiÖp cò víi lîi thÕ vÒ s¶n phÈm, vèn, chi phÝ cè
®Þnh vμ m¹ng líi kªnh ph©n phèi.. sÏ ph¶n øng quyÕt liÖt ®èi víi
doanh nghiÖp míi. Tuy nhiªn nÕu c¸c doanh nghiÖp míi cã u thÕ h¬n
vÒ c«ng nghÖ, chÊt lîng s¶n phÈm, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó giμnh
thÞ phÇn cã hiÖu qu¶ h¬n th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh
nghiÖp míi sÏ cao h¬n nÕu c¸c doanh nghiÖp kh«ng sö dông h÷u hiÖu
c«ng cô trong c¹nh tranh.
e ) C¸c ®¬n vÞ cung øng ®Çu vμo :
C¸c nhμ cung øng ®Çu vμo cã thÓ g©y ra nh÷ng khã kh¨n lμm
gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nh÷ng trêng hîp
sau:
- Nguån cung cÊp mμ doanh nghiÖp cÇn chØ cã mét hoÆc mét
vμi doanh nghiÖp ®éc quyÒn cung øng.
- NÕu doanh nghiÖp kh«ng cã nguån cung øng nμo kh¸c th×
doanh nghiÖp sÏ yÕu thÕ h¬n trong mèi t¬ng quan thÕ vμ lùc ®èi víi
nhμ cung øng hiÖn cã.
- NÕu nhμ cung cÊp cã ®ñ kh¶ n¨ng, ®ñ c¸c nguån lùc ®Ó khÐp
kÝn s¶n xuÊt, cã hÖ thèng m¹ng ph©n phèi hoÆc m¹ng líi b¸n lÎ th× cã
thÕ lùc ®¸ng kÓ ®èi víi doanh nghiÖp víi t c¸ch lμ kh¸ch hμng.
TÊt c¶ nh÷ng khã kh¨n ®èi víi doanh nghiÖp cã thÓ gÆp ph¶i ë
trªn sÏ gi¶m ®Õn sù phô thuéc cña doanh nghiÖp vμo c¸c ®¬n vÞ
15

16. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
cung øng ®Çu vμo cã thÓ g©y ¶nh hëng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp.
§Ó gi¶m bít c¸c t¸c ®éng kh«ng tèt tõ c¸c nhμ cung øng, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i x©y dùng cho m×nh mét hay nhiÒu ngêi cung øng,
nghiªn cøu t×m hiÓu nguån ®Çu vμo thay thÕ khi cÇn thiÕt vμ cÇn cã
chÝnh s¸ch dù tr÷ hμng ho¸ hîp lý.
d) Søc Ðp cña s¶n phÈm thay thÕ :
Sù ra ®êi cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ lμ mét yÕu tè nh»m ®¸p øng
sù biÕn ®éng cña nhu cÇu thÞ trêng theo xu híng ngμy cμng ®a d¹ng
phong phó vμ cao cÊp h¬n vμ chÝnh nã lμm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c¸c s¶n phÈm bÞ thay thÕ.
§Æc biÖt nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ ®îc s¶n xuÊt trªn nh÷ng d©y
chuyÒn kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn h¬n, do ®ã cã sù c¹nh tranh cao
h¬n. s¶n phÈm thay thÕ ph¸t triÓn sÏ lμm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã s¶n phÈm thay thÕ.
2.2 - C¸c nh©n tè chñ quan
2.2.1 - Hμng ho¸ vμ c¬ cÊu hμng ho¸ trong kinh doanh :
§iÒu quan träng nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh lμ ph¶i tr¶ lêi ®îc c¸c c©u hái c¬ b¶n: s¶n
xuÊt c¸i g× ?. s¶n xuÊt nh thÕ nμo ?, s¶n xuÊt cho ai?. Cßn ®èi víi
doanh nghiÖp th¬ng m¹i th× ®iÒu quan träng trong kinh doanh lμ
cung cÊp c¸i g×? cho ai?vμ ë ®©u?. Nh vËy cã nghÜa lμ cÇn x©y
dùng cho m×nh mét chÝnh s¸ch s¶n phÈm, hμng ho¸. Khi tham gia
ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp cã hμng hoa ®em ra thÞ trêng
vμ ph¶i lμm sao ®Ó cho hμng ho¸ cña m×nh thÝch øng ®îc víi thÞ tr-êng,
nh»m t¨ng kh¶ n¨ng tiªn thô, më réng thÞ trêng, t¨ng kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
§Ó cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ trªn thÞ trêng, doanh nghiÖp
ph¶i thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hμng kinh doanh. Thùc chÊt cña
®a d¹ng ho¸ ®ã lμ qu¸ tr×nh më réng hîp lý danh môc hμng ho¸, t¹o nªn
mét c¬ cÊu hμng ho¸ cã hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Hμng ho¸ cña
doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®îc hoμn thiÖn kh«ng ngõng ®Ó cã thÓ theo
kÞp nhu cÇu thÞ trêng b»ng c¸ch c¶i tiÕn c¸c th«ng sè chÊt lîng, mÉu
m·, bao b× ®ång thêi tiÕp tôc duy tr× c¸c hμng ho¸ ®ang lμ thÕ m¹nh
cña doanh nghiÖp. Ngoμi ra doanh nghiÖp còng cÇn nghiªn cøu t×m
ra c¸c hμng ho¸ míi nh»m ph¸t triÓn vμ më réng thÞ trêng tiªu thô hμng
ho¸. §a d¹ng ho¸ hμng ho¸ kinh doanh kh«ng chØ lμ ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu thÞ trêng, thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn mμ cßn lμ mét biÖn ph¸p ph©n
t¸n rñi ro trong kinh doanh khi mμ t×nh h×nh c¹nh tranh trë nªn gay
g¾t, quyÕt liÖt.
§i ®«i víi thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ mÆt hμng, ®Ò ®¶m b¶o ®øng
v÷ng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t, doanh nghiÖp cã thÓ thùc
hiÖn träng t©m ho¸ hμng ho¸ vμo mét sè lo¹i hμng ho¸ nh»m cung cÊp
16

17. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
cho mét nhãm ngêi hoÆc mét vïng thÞ trêng nhÊt ®Þnh cña m×nh.
Trong ph¹m vi nμy doanh nghiÖp cã thÓ phôc vô kh¸ch hμng mét c¸ch
tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, do ®ã doanh nghiÖp
®· t¹o dùng ®îc mét bøc rμo ch¾n, ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®îc phÇn thÞ tr-êng
cña m×nh.
Ngoμi ra, doanh nghiÖp còng cÇn thùc hiÖn chiÕn lîc kh¸c biÖt
ho¸ hμng ho¸, t¹o ra c¸c nÐt ®éc ®¸o riªng cho m×nh ®Ó thu hót, t¹o sù
hÊp dÉn cho kh¸ch hμng vμo c¸c hμng ho¸ cña m×nh, n©ng cao uy
tÝn cña doanh nghiÖp.
Nh vËy hμng ho¸ vμ c¬ cÊu hμng ho¸ mét c¸ch tèi u lμ mét trong
nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn
thÞ trêng.
2.2.2- YÕu tè gi¸ c¶ :
Gi¸ c¶ cña mét hμng ho¸ trªn thÞ trêng ®îc h×nh thμnh th«ng qua
quan hÖ cung cÇu. Ngêi b¸n vμ ngêi mua tho¶ thuËn mÆc c¶ víi nhau
®Ó ®i tíi møc gi¸ cuèi cïng ®¶m b¶o hai bªn cïng cã lîi. Gi¸ c¶ ®ãng
vai trß quyÕt ®Þnh mua hay kh«ng mua cña kh¸ch hμng.Trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng cã s c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, kh¸ch hμng cã
quyÒn mua vμ lùa chän nh÷ng g× cho lμ tèt nhÊt vμ cïng mét lo¹i
hμng ho¸ víi chÊt lîng t¬ng ®¬ng nhau ch¾c ch¾n hä sÏ lùa chän møc
gi¸ thÊp h¬n, khi ®ã lîng b¸n cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn.
Gi¸ c¶ ®îc thÓ hiÖn nh lμ vò khÝ c¹nh tranh th«ng qua viÖc ®Þnh
gi¸ cña hμng ho¸: §Þnh gi¸ thÊp (gi¸ x©m nhËp, giíi thiÖu) ®Þnh gi¸
ngang gi¸ thÞ trêng hay ®Þnh gi¸ cao. ViÖc ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i xem
xÐt c¸c yÕu tè sau: Lîng cÇu ®èi víi hμng ho¸ vμ tÝnh tíi sè tiÒn mμ
d©n c cã thÓ ®Ó dμnh cho lo¹i hμng ho¸ ®ã, chi phÝ kinh doanh vμ gi¸
thμnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Ph¶i nhËn d¹ng ®óng thÞ trêng c¹nh tranh
®Ó tõ ®ã cã c¸ch ®Þnh gi¸ thÝch hîp cho mçi lo¹i thÞ trêng. Víi mét
møc gi¸ ngang gi¸ thÞ trêng gióp cho doanh nghiÖp gi÷ ®îc kh¸ch
hμng ®Æc biÖt lμ kh¸ch hμng truyÒn thèng. NÕu doanh nghiÖp t×m
ra ®îc c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thμnh th× lîi nhuËn thu ®îc sÏ t¨ng lªn, hiÖu
qu¶ kinh doanh sÏ cao. Ngîc l¹i, víi mét møc gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ trêng
sÏ thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hμng vμ t¨ng lîng b¸n, doanh nghiÖp sÏ cã
c¬ héi th©m nhËp vμ chiÕm lÜnh thÞ trêng míi. Møc gi¸ doanh nghiÖp
¸p ®Æt cao h¬n gi¸ thÞ trêng chØ sö dông ®îc ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp cã tÝnh ®éc quyÒn, ®iÒu nμy gióp cho doanh nghiÖp thu ®îc
rÊt nhiÒu lîi nhuËn (lîi nhuËn siªu ng¹ch).
§Ó chiÕm lÜnh ®îc u thÕ trong c¹nh tranh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i
cã sù lùa chän c¸c chÝnh s¸ch gi¸ thÝch hîp cho tõng lo¹i hμng ho¸,
tõng giai ®o¹n trong chu kú sèng cña s¶n phÈm hay tuú thuéc vμo
®Æc ®iÓm cña tõng vïng thÞ trêng.
2.2.3 - ChÊt lîng hμng ho¸
17

18. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
NÕu nh tríc kia gi¸ c¶ ®îc coi lμ yÕu tè quan träng nhÊt trong c¹nh
tranh, th× ngμy nay nã ph¶i nhêng chç cho chØ tiªu chÊt lîng hμng
ho¸. Trªn thùc tÕ, c¹nh tranh b»ng gi¸ lμ " biÖn ph¸p nghÌo nμn " v× nã
lμm gi¶m lîi nhuËn thu ®îc, mμ ngîc l¹i cïng mét lo¹i hμng ho¸, chÊt lîng
hμng ho¸ nμo ®¸p øng ®îc nhu cÇu kh¸ch hμng th× hä còng s½n sμng
mua víi mét møc gi¸ cao h¬n, nhÊt lμ trong thêi ®¹i ngμy nay khi mμ
khoa häc kü thuËt ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh, ®êi sèng cña
nh©n d©n ®îc n©ng cao h¬n tríc. ChÊt lîng hμng ho¸ lμ hÖ thèng néi
t¹i cña hμng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ th«ng sè cã thÓ do ®îc hoÆc
so s¸nh ®îc, tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt vμ nh÷ng yªu cÇu nhÊt
®Þnh cña ngêi tiªu dïng vμ x· héi. ChÊt lîng h¸ng ho¸ ®îc h×nh thμnh
tõ kh©u thiÕt kÕ tíi tæ chø s¶n xuÊt vμ ngay c¶ khitiªu thô hμng ho¸
vμ chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè: C«ng nghÖ, d©y chuyÒn s¶n
xuÊt, nguyªn vËt liÖu, tr×nh ®é qu¶n lý...
ChÊt lîng hμng ho¸ kh«ng chØ lμ bÒn tèt, ®Ñp mμ nã cßn do kh¸ch
hμng quyÕt ®Þnh. Muèn ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng th× mét mÆt ph¶i th-êng
xuyªn chó ý tíi tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mÆt
kh¸c,chÊt lîng hμng ho¸ kh«ng nh÷ng ®îc ®¶m b¶o tríc khi b¸n mμ cßn
ph¶i ®îc ®¶m b¶o ngay c¶ sau khi b¸n hμng b»ng c¸c dÞch vô b¶o
hμnh. ChÊt lîng hμng ho¸ thÓ hiÖn tÝnh quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng cña
doanh nghiÖp ë chç.
+ N©ng cao chÊt lîng hμng ho¸ sÏ lμm t¨ng khèi lîng hμng ho¸ b¸n
ra, kÐo dμi chu kú sèng cña s¶n phÈm.
+ Hμng ho¸ chÊt lîng cao sÏ lμm t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp
kÝch thÝch kh¸ch hμng mua hμng vμ në réng thÞ trêng.
+ ChÊt lîng hμng ho¸ cao sÏ lμm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, c¶i thiÖn
t×nh h×nh tμi chÝnh cña doanh nghiÖp.
2.2.4 - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn
Trong kinh doanh th¬ng m¹i hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng
®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nÕu chØ nghÜ r»ng: "Cã hμng ho¸ chÊt lîng
cao, gi¸ rÎ lμ ®ñ ®Ó b¸n hμng". Nhng gi¸ trÞ cña hμng ho¸, dÞch vô,
thËm chÝ c¶ nh÷ng lîiÝch ®¹t ®îc khi tiªu dïng s¶n phÈm còng ph¶i ®-
îc th«ng tin tíi kh¸ch hμng hiÖn ®¹i, kh¸ch hμng tiÒm n¨ng, còng nh
nh÷ng ngêi cã ¶nh hëng tíi viÖc mua s¾m. §Ó lμm ®îc ®iÒu ®ã c¸c
doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng cña xóc tiÕn th¬ng m¹i.
C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn lμ tËp hîp nhiÒu néi dung
kh¸c nhau nh»m t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô, më réng thÞ trêng, t¨ng kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp...
* C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éngxóc tiÕn gåm mét sè néi dung sau
- Qu¶ng c¸o.
- KhuyÕn m¹i
- Héi chî triÓn l·m.
- B¸n hμng trùc tiÕp.
18

19. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
- Quan hÖ c«ng chóng vμ c¸c ho¹t ®éng khuyÕch tr¬ng kh¸c.
Qu¶ng c¸o lμ viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn tin (§μi, b¸o,
truyÒn h×nh..) vÒ hμng ho¸, dÞch vô cña doanh nghiÖp ®Õn ngêi tiªu
dïng nh»m lμm cho kh¸ch hμng chó ý tíi sù cã mÆt cña doanh nghiÖp
vμ s¶n phÈm dÞch vô sÏ ®îc cung cÊp. Qu¶ng c¸o ph¶i t¹o ra sù kh¸
biÖt gi÷a hμng ho¸ cña doanh nghiÖp víi hμng ho¸ h¸c trªn thÞ trêng,
lμm t¨ng gi¸ cña hμng ho¸ b¸n ra. Qu¶ng c¸o ph¶i g©y ®îc Ên tîng cho
kh¸ch hμng, t¸c ®éng vμo t©m lý kh¸ch hμng... ®Ó lμm n¶y sinh nhu
cÇu mua s¾m cña hä, tõ ®ã lμm t¨ng quy m« kinh doanh cña doanh
nghiÖp (nhê t¨ng lîng b¸n). Vμ mét t¸c dông n÷a cña qu¶ng c¸o lμ
n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, lμ mét ph¬ng tiÖn
c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
Bªn c¹nh ho¹t ®éng trªn, hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cßn thùc hiÖn
c¸c ho¹t ®éng nh chiªu hμng, tham gia héi chî, tæ chøc héi nghÞ kh¸ch
hμng... ®Ó giíi thiÖu vÒ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp m×nh.
C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt t¸c ®éng m¹nh ®Õn kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
- Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt gióp cho doanh nghiÖp t¨ng lîng
b¸n. t¨ng doanh thu, lîi nhuËn, thu håi vèn nhanh.
- Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt sÏ t¹o ra uy tÝn cña s¶n phÈm trªn
thÞ trêng, lμm cho kh¸ch hμng biÕn ®Õn vμ hiÓu râ kü n¨ng c«ng
dông cña s¶n phÈm.
-Tæ chøc tèt ho¹t ®éng xóc tiÕn gióp cho doanh nghiÖp t×m ®îc
nhiÒu b¹n hμng míi, khai th¸c ®îc nhiÒu thÞ trêng, kÝch thÝch s¶n
xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn.
C«ng ty May XuÊt KhÈu ®· cã mét sè ho¹t ®éng xóc tiÕn nh cho ra
®êi c¸c catalogue giíi thiÖu s¶n phÈm cña C«ng ty, cö c¸n bé ®i tham
dù c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ nh»m t×m kiÕm thªm kh¸ch hμng, giíi
thiÖu mÆt hμng... vμ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng mõng.
2.2.5 - DÞch vô sau b¸n hμng
§Ó n©ng cao uy tÝn vμ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ngêi tiªu dïng
vÒ hμng ho¸ cña doanh nghiÖp, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn
tèt c¸c dÞch vô sau b¸n hμng.
Néi dung ho¹t ®éng dÞch vô sau b¸n hμng gåm: Híng dÉn c¸ch sö
dông hμng ho¸, l¾p ®Æt, söa ch÷a, b¶o hμnh, b¶o ®¶m c¸c dÞch vô
thay thÕ...
T¸c ®éng cña dÞch vô sau b¸n hμng:
- T¹o ®îc uy tÝn cho hμng ho¸ vμ doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
- Duy tr× vμ më réng thÞ trêng.
- B¸n thªm c¸c thiÕt bÞ thay thÕ lμm t¨ng doanh thu lîi nhuËn.
Qua dÞch vô sau b¸n hμng doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc hμng ho¸
cña m×nh cã ®¸p øng ®îc nhu cÇu, thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng kh«ng,
®Ó tõ ®ã ngμy cμng hoμn thiÖn vμ ®æi míi s¶n phÈm cña m×nh. Do
19

20. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
vËy, dÞch vô sau b¸n hμng lμ mét biÖn ph¸p rÊt tèt t¨ng uy tÝn trong
c¹nh tranh.
2.2.6 - Ph¬ng thøc thanh to¸n
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c ph¬ng
thøc thanh to¸n kh¸c nhau nh: Thanh to¸n chËm, tr¶ gãp, thanh to¸n
qua ng©n hμng, më L/C... gióp cho ho¹t ®éng mua b¸n ®îc diÔn ra
thuËn lîi h¬n, nhanh chãng h¬n, cã lîi cho c¶ ngêi b¸n vμ ngêi mua.
ViÖc lùa chän ph¬ng thøc thanh to¸n hîp lý sÏ cã t¸c ®éng kÝch thÝch
®èi víi kh¸ch hμng, t¨ng khèi lîng tiªu thô vμ do ®ã t¨ng lîi nhuËn cho
doanh nghiÖp.
2.2.7 - YÕu tè thêi gian
Sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc kü thuËt trong giai ®o¹n hiÖn
nay lμm thay ®æi nhanh chãng nÕp nghÜ, së thÝch hay nhu cÇu cña
ngêi tiªu dïng, còng nh sù rót ng¾n chu kú sèng cña s¶n phÈm. §èi víi
c¸c doanh nghiÖp yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh thμnh c«ng trong
kinh doanh hiÖn ®¹i chÝnh lμ thêi gian vμ tèc ®é chø kh«ng ph¶i lμ
yÕu tè truyÒn thèng nh nguyªn vËt liÖu hay lao ®éng.
Nh÷ng thay ®æi nhanh chãng cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®·
lμm cho c¸c cuéc c¹nh tranh ngμy cμng trë nªn gay g¾t, khèi liÖt h¬n
vμ trong c«ng cuéc ch¹y ®ua nμy ai biÕt n¾m b¾t thêi c¬ vμ ®i tríc
th× ngêi ®ã sÏ th¾ng. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt
ho¹t ®éng thu thËp vμ xö lý th«ng tin thÞ trêng, ph¶i biÕt n¾m b¨t thêi
c¬, lùa chän mÆt hμng theo yªu cÇu cña thÞ trêng, nhanh chãng tæ
cøhc kinh doanh, tiªu thô, thu håi vèn tríc khi chu kú s¶n phÈm kÕt
thóc.
HiÖn nay, ë nhiÒu níc ph¸t triÓn c¹nh tranh b»ng thêi gian lμ mét
biÖn ph¸p rÊt quan träng mang tÝnh sèng cßn cña doanh nghiÖp. §i
tríc mét bíc trong c¹nh tranh lμ ®· dμnh ®îc mét chiÕn th¾ng quan
träng trong viÖc thu hót kh¸ch hμng, më réng thÞ trêng, t¨ng tÝnh c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp. Do vËy khi x©y dùng mét chiÕn lîc kinh
doanh, c¸c doanh nghiÖp thêng ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò "Tèc ®é thÞ tr-êng";
"c¹nh tranh dùa trªn thêigian" vμ chó träng tíi chu kú sèng cña
s¶n phÈm, tho¶ m·n nhu cÇu thÞ trêng, thêi gian ®Çu t, thêi gian thu
håi vèn, tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm.
Ngoμi c¸c yÕu tè trªn vèn vμ quy m« doanh nghiÖp...còng sÏ t¸c
®éng lín tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp còng nh viÖc n©ng
cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Uy tÝn cña doanh nghiÖp còng lμ mét yÕu tè
rÊt quan träng, ®ã lμ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ dÔ dμng giμnh
th¾ng lîi trong c¹nh tranh v× hä ®· cã mét lîng kh¸ch hμng quen thuéc
tÝn nhiÖm. Uy tÝn cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thμnh sau mét thêi
gian dμi ho¹t ®éng trªn thÞ trêng vμ nã lμ mét tμi s¶n v« h×nh mμ
doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt gi÷ g×n vμ ph¸t huy tμi s¶n ®ã.
20

21. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
3 - Mét sè chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp
ViÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lμ rÊt quan
träng ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nμo ®Ó x¸c ®Þnh ®îc kh¶ hiÖn
t¹i cña b¶n th©n doanh nghiÖp vμ x¸c ®Þnh søc m¹nh cña c¸c ®èi thñ
cÇn quan t©m. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp thêng ®îc ®¸nh
gi¸ qua c¸c chØ tiªu sau:
* Tèc ®é t¨ng trëng cña doanh nghiÖp tÝnh theo doanh thu
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
GTt = DTt - DTt-l
DTt-l
Trong ®ã:
Gtt: Tèc ®é t¨ng trëng theo doanh thu thêi kú nghiªn cøu
DTt: Doanh thu kú nghiªn cøu
DTt-l: Doanh thu kú tríc.
ý nghÜa : ChØ tiªu nμy ®¸nh gi¸ møc ®é t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i cña
thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, ®ång nghÜa víi sù lín lªn
hay gi¶m sót søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
* Tèc ®é t¨ng trëng cña doanh nghiÖp theo lîi nhuËn
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
GTt = Prt - Prt-l
Ret-l
Trong ®ã: Grt: Tèc ®é t¨ng trëng theo lîi nhuËn kú nghiªn cøu
Prt::Lîi nhuËn kú nghiªn cøu
Prt-l: Lîi nhuËn kú tríc ®ã
ý nghÜa: Cã ý nghÜa gièng víi chØ tiªu tèc ®é t¨ng trëng tÝnh theo
doanh thu nhng ph¶n ¸nh thùc chÊt vμ chÝnh x¸c h¬n vÒ mét doanh
nghiÖp v× nã so s¸nh vÒ tèc ®é t¨ng lîi nhuËn vμ lîi nhuËn míi thùc sù
ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* ChØ tiªu thÞ phÇn cña doanh nghiÖp
ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp cã hai c¸ch x¸c ®Þnh th«ng dông víi
nh÷ng t¸c dông kh¸c nhau:
C¸ch 1:
ThÞ phÇn cña doanh
nghiÖp =
Doanh thu cña doanh nghiÖp
Tæng doanh thu tiªu thô trªn thÞ trêng
ý nghÜa : ChØ tiªu nμy nãi lªn møc ®é réng lín cña thÞ trêng cña
mét doanh nghiÖp vμ vai trß vÝ trÞ cña doanh nghiÖp ®ã trªn thÞ tr-êng.
Th«ng qua sù biÕn ®éng cña chØ tiªu nμy, ta cã thÓ ®¸nh gi¸
møc ®é ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng cña doanh nghiÖp trong
viÖc thùc hiÖn chiÕn dÞch thÞ trêng, chiÕn lîc marketing, chiÕn lîc
c¹nh tranh vμ hç trî cho viÖc ®Ò ra c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp.
21

22. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Tuy nhiªn, chØ tiªu trªn cã mét nhîc ®iÓm lμ khã thÓ ®¶m b¶o
tÝnh chÝnh x¸c khi x¸c ®Þnh nã, nhÊt lμ khi thÞ trêng mμ doanh
nghiÖp ®ang tham gia qu¸ réng lín v× nã g©y nhiÒu khã kh¨n trong
viÖc tÝnh ®îc chÝnh x¸c doanh thu thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp.
MÆt kh¸c c«ng viÖc nμy ®ßi hái nhiÒu thêi gian vμ chi phÝ.
C¸ch 2:
ChØ tiªu nμy ®¬n gi¶n vμ dÔ tÝnh to¸n h¬n nhiÒu so víi chØ tiªu
trªn nªn nã kh¾c phôc ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm cña nh÷ng chØ tiªu trªn.
ThÞ phÇn cña doanh
nghiÖp =
Doanh thu cña doanh nghiÖp
Doanh thu cña ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh
nhÊt
Do c¸c ®èi thñ c¹nh tranh th× sÏ cã nhiÒu th«ng tin h¬n nªn lùa chän
ph¬ng ph¸p nμy ngêi ta cã thÓ lùa chän tõ 2 - 5 doanh nghiÖp m¹nh
nhÊt tuú theo ®Æc ®iÓm mçi lÜnh vùc c¹nh tranh.
ý nghÜa : ChØ tiªu nμy ph¶n ¸nh s¸t thùc nhÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp, tõ ®ã hç trî ®¾c lùc cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c
chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã cßn gióp cho doanh
nghiÖp cã thªm th«ng tin vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nhÊt vμ c¸c
thÞ phÇn hä chiÕm gi÷ thêng lμ nh÷ng khu vùc cã lîi nhuËn cao mμ
rÊt cã thÓ doanh nghiÖp cÇn chiÕm lÜnh trong t¬ng lai.
Nh÷ng chØ tiªu trªn lμ nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
chung cña toμn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,
cßn nÕu xÐt riªng vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®-
îc ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu sau:
* Tèc ®é t¨ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu qua c¸c n¨m
EGt = EXt - EXt-l
EXt-l
Trong ®ã:
EGt: Tèc ®é t¨ng Kim ng¹ch xuÊt khÈu kú nghiªn cøu
EXt: Kim ng¹ch xuÊt khÈu kú nghiªn cøu
EXt-l:: Kim ng¹ch xuÊt khÈu kú tríc.
ý nghÜa: Qua chØ tiªu nμy ta cã thÓ th¸y ®îc tèc ®é t¨ng kim ng¹ch
xuÊt khÈu gi÷a hai n¨m liÒn nhau ®Ó biÕt xem kh¶ n¨ng xuÊt khÈu
cña doanh nghiÖp qua thêi gian lμ t¨ng hay gi¶m vμ t¨ng, gi¶m víi tû lÖ
lμ bao nhiªu. NÕu t¨ng th× chøng tá kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp cã phÇn t¨ng lªn, cßn nÕu gi¶m th× kh¶ n¨ng ®ã cã thÓ gi¶m
vμ doanh nghiÖp cÇn t×n ra nguyªn nh©n cña sù gi¶m sót ®ã ®Ó n¨m
sau cã thÓ kh¾c phôc.
* ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng may
mÆc
22

23. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Còng nh chØ tiªu thÞ phÇn ë trªn, thÞ phÇn trong ho¹t ®éng xuÊt
khÈu bao gåm hai c¸ch tÝnh:
C¸ch 1:
ThÞ phÇn cña doanh
nghiÖp so víi tæng =
Kim ng¹ch xuÊt khÈu
Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña doanh
nghiÖp
Tæng Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña c¸c DN
trong níc
Trong ®ã: Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hμng
may mÆc
ý nghÜa: Cho biÕt ®é lín vÒ Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña doanh
nghiÖp so víi kim ng¹ch chung cña toμn ngμnh trong níc, tõ ®ã thÊy
®îc vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu chung cña
toμn ngμnh. Sù biÕn ®éng cña chØ tiªu qua c¸c n¨m sÏ gióp doanh
nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh trong ho¹t ®éng
xuÊt khÈu, cã sù t¨ng lªn hay gi¶m ®i vμ nguyªn nh©n tõ ®©u.
Tuy nhiªn sè lîng doanh nghiÖp trong níc tham gia ho¹t ®éng xuÊt
khÈu hμng may mÆc ë trong níc lμ mét con sè kh«ng nhá vμ rÊt khã
kiÓm so¸t, nªn ®Ó cã ®îc sè liªu vÒ tæng Kim ng¹ch xuÊt khÈu hμng
may mÆc cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong níc mét c¸ch chÝnh x¸c
lμ rÊt khã nªn ta cã thÓ tÝnh theo c¸ch thø hai nh sau:
C¸ch 2:
ThÞ phÇn cña
doanh nghiÖp
so víi ®èi thñ
m¹nh nhÊt
=
Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña doanh
nghiÖp
Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña ®èi thñ
m¹nh nhÊt
Trong ®ã: Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hμng
may mÆc .
ý nghÜa : ChØ tiªu nμy ph¶n ¸nh ®é lín Kim ng¹ch xuÊt khÈu hμng
may mÆc cña doanh nghiÖp m×nh so víi mét sè ®èi thñ c¹nh tranh
m¹nh nhÊt trªn thÞ trêng. Tõ ®©y cã thÓ so s¸nh ®îc thÞ phÇn cña
doanh nghiÖp m×nh trªn thÞ trêng víi thÞ phÇn cña mét sè doanh
nghiÖp m¹nh kh¸c ®Ó ph©n tÝch xem víi quy m«, tiÒm lùc hiÖn nay
cña doanh nghiÖp nh vËy th× ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña C«ng ty ®·
thùc sù hiÖu qu¶ cha. Ngoμi ra cßn biÕt thªm c¸c th«ng tin vÒ ®èi thñ,
thÞ phÇn xuÊt khÈu hä chiÕm gi÷ vμ lÊy ®ã lμm c¨n cø cho doanh
nghiÖp cã thÓ nghiªn cøu vμ t×m ra nh÷ng chiÕn lîc c¹nh tranh cho
phï hîp.
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ mét viÖc lμm cÇn thiÕt ®èi víi mäi
doanh nghiÖp v× qua ®ã mçi doanh nghiÖp cã thÓ ®a ra nh÷ng môc
tiªu, chiÕn lîc c¹nh tranh thÝch hîp víi t×nh tr¹ng hiÖn t¹i cña doanh
nghiÖp m×nh. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng may mÆc lμ mét ho¹t ®éng
®îc rÊt nhiÒu doanh nghiÖp trong ngμnh may quan t©m vμ v× thÕ sè
23

24. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
lîng c¸c doanh nghiÖp trong ngμnh may quan t©m vμ v× thÕ sè lîng
c¸c Doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu ngμy cμng t¨ng, lμm cho côc
diÖn c¹nh tranh ngμy cμng gay g¾t.
*Tû sè vÒ kh¶ n¨ng sinh l·i.
NÕu nh c¸c chØ tiªu trªn ®©y ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tõng ho¹t ®éng
riªng biÖt cña doanh nghiÖp th× tû sè vÒ kh¶ n¨ng sinh l·i ph¶n ¸nh
tæng hîp nhÊt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt- kinh doanh vμ hiÖu n¨ng qu¶n lý
doanh nghiÖp.
Doanh lîi tiªu thô s¶n phÈm = TNST/DOANH THU
ChØ tiªu nμy x¸c ®Þnh b»ng c¸ch chia thu nhËp sau thuÕ (lîi
nhuËn sau thuÕ) cho doanh thu. Nã ph¶n ¸nh sè lîi nhuËn sau thuÕ
ttrong 100 ®ång doanh thu.
-Tû sè thu nhËp sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u: ROE
ROE =TNST/VCSH
ChØ tiªu nμy ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch chia thu nhËp sau thuÕ cho
vèn chñ së h÷u. Nã ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn chñ së h÷u vμ
®îc c¸c nhμ ®Çu t ®Æc biÖt quan t©m khi hä quyÕt ®Þnh bá vèn
®Çu t vμo doanh nghiÖp. T¨ng møc doanh lîi vèn chñ së h÷u lμ mét
muc tiªn quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng qu¶n lý tμi chÝnh doanh
nghiÖp.
-Doanh lîi tμi s¶n:ROA
ROA = TNTT &L / TS hoÆc ROA= TNST/TS
§©y lμ mét chØ tiªu tæng hîp nhÊt ®îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng
sinh lîi cña mét ®ång vèn ®Çu t tuú thuéc vμo t×nh h×nh cô thÓ cña
doanh nghiÖp ®îc ph©n tÝch vμ ph¹m vi so s¸nh mμ ngêi ta lùa chän
thu nhËp tríc thuÕ vμ l·i hoÆc thu nhËp sau thuÕ ®Ó so s¸nh tæng tμi
s¶n
*C¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ nguån nh©n lùc
Theo UNDP- còng lμ cña Liªn hîp quèc- sù ph¸t triÓn con ngêi
(nh©n lùc) cña c¸c quèc gia vμ l·nh thæ kh¸c nhau, bÊt kÓ theo chÕ
®é chinh ttrÞ nμo, ®Òu cã thÓ so s¸nh víi nhau b»ng mét thíc ®o
chung- chØ sè ph¸t triÓn con ngêi hay chØ sè ph¸t triÓn nh©n lùc –
HDI. HDI lμ mét chØ tiªn tæng hîp gåm ba tiªu chÝ cô thÓ:
-Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ
-Gi¸o dôc
-Y tÕ
ChØ tiªu kinh tÕ ®o b»ng tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) b×nh
qu©n ®Çu ngêi tÝnh theo ph¬ng ph¸p søc mua t¬ng ®¬ng ®Ó tÝnh ra
møc sèng b×nh qu©n cña ngêi d©n
ChØ tiªu vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc ®o b»ng tû lÖ ngêi lín biÕt ch÷ vμ
sè n¨m ®i häc b×nh qu©n cña ngêi d©n
ChØ tiªu y tÕ tÝnh b»ng tuæi thä b×nh qu©n cña ngêi d©n
24

25. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
MÆc dï HDI lμ mét hÖ thèng chØ tiªu cßn khiÕm khuyÕt nhÊt
®Þnh nhng nã vÉn lμ mét thíc ®o ®îc thÕ giíi thõa nhËn tõ l©u vμ
hiÖn ®ang ®îc sö dông réng r·i trong lÜnh vùc ph¸t triÓn nh©n lùc. Tõ
hÖ thèng chØ tiªu vμ c¸c tÝnh c¸c chØ sè vÒ sù ph¸t triÓn nh©n lùc-nh
©n sù HDI cña Liªn hîp quèc ®èi víi c¸c quèc gia, vËn dông vμo
viÖc xem xÐt sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña C«ng ty XuÊt KhÈu
May MÆc ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ nh©n lùc- Mét lîi thÕ
lín nhÊt cña ViÖt Nam nãi chung vμ C«ng ty nãi riªng.
IiI- nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn
hiÖn nay
HiÖn nay, trong qu¸ tr×nh th©m nhËp hay më réng trùc tiÕp cho
mét thÞ trêng níc ngoμi th× mét yªu cÇu ®èi víi bÊt cø mét doanh
nghiÖp nμo lμ ph¶i t×m c¸ch thÝch nghi s¶n phÈm, hμng ho¸ cña
m×nh víi thÞ trêng cÇn chiÕm lÜnh. ViÖc thÝch nghi ho¸, hμng ho¸
ph¶i ®îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau :
Mét lμ: Hμng ho¸ ph¶i ®îc thÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng vËt lý
cña nã. Nã bao gåm 2 lo¹i thÝch nghi víi nh÷ng møc ®é vμ yªu cÇu
kh¸c nhau.:
a - ThÝch nghi b¾t buéc
Nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý cña thÞ trêng níc ngoμi lμ b¾t buéc ®èi víi
nhμ kinh doanh. V× thÕ khi ®a mét s¶n phÈm vμo thÞ trêng níc ngoμi
th× cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng tiªu chuÈn b¾t buéc cña thÞ trêng ®ã.
Chóng bao gåm:
- C¸c ®Þnh møc vÒ an toμn s¶n phÈm, ch¼ng h¹n mét sè níc quy
®Þnh vÒ vËt liÖu an toμn dïng cho ®å ch¬i trÎ em...
- C¸c ®Þnh møc vÒ an toμn vÖ sinh: NhiÒu níc, nhÊt lμ c¸c níc
ph¸t triÓn, cã nh÷ng quy ®Þnh ngÆt nghÌo vÒ vÖ sinh thùc phÈm vμ
kiÓm tra chÆt chÏ ®iÒu ®ã nh c¸c ®iÒu kiÖn vÒ b¶o qu¶n, b¶o vÖ,
v« trïng...
- C¸c ®Þnh møc kü thuËt: Kh«ng ph¶i níc nμo còng dïng ®iÖn thÕ
220v víi tÇn sè 50 Hz vμ c¸c phÝch c¾m trßn mμ l¹i dïng ®iÖn 110v,
tÇn sè 609Hz. NhiÒu níc ¢u Mü kh«ng dïng c¸c ®¬n vÞ ®o lêng nh
mÐt, ki l« gam mμ dïng pound mile.
Nh÷ng quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn trªn t¹o ra c¸c c¶n trë phi thuÕ quan
®èi víi c¸c mÆt hμng ho¸ nhËp khÈu, buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i
thÝch øng s¶n phÈm cña m×nh ®èi víi c¸c quy ®Þnh ®ã.
b - ThÝch nghi cÇn thiÕt
Mçi thÞ trêng níc ngoμi ®Òu cã nh÷ng ®ßi hái riªng biÖt ®èi víi
hμng ho¸ nhËp khÈu. V× thÕ ®Ó chiÕm lÜnh ®îc kh¸ch hμng môc tiªu
th× ph¶i tÝnh ®Õn c¸c nhu cÇu vμ mong muèn cña kh¸ch hμng t¹i ®ã.
§iÒu ®ã cã nghÜa lμ: Kh«ng ph¶i chØ ®¬n thuÇn xuÊt khÈu, nhμ
xuÊt khÈu ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng thËt kü bao gåm c¶ viÖc nghiªn
cøu c¸c ®éng c¬ kÝch thÝch vμ k×m h·m mua hμng, nh÷ng g× cã thÓ
25

26. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
®em l¹i cho nhμ doanh nghiÖp mét sù hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ c¸i mμ
ngêi tiªu dïng níc ngoμi ®ang chê ®îi: khÈu vÞ cña hä vμ g×, thãi quen
tiªu dïng, tÇn sè tiªu dïng vμ nh÷ng ®Æc trng khÝ hËu lμ g×. §ã lμ
®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu, tøc lμ nÕu nhμ
s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu hiÓu râ thÞ trêng níc ngoμi còng nh thÞ trêng
níc hä th× ®ã lμ c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp thμnh c«ng t¹i thÞ trêng ®ã.
Hai lμ: Hμng ho¸ ph¶i tÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng dÞch vô cña
nã: C¸c hμng ho¸ c«ng nghiÖp, hμng ho¸ chuyªn ngμnh vμ c¶ hμng ho¸
tiªu dïng n÷a ®Òu ®ßi hái ph¶i ®îc theo dâi trong qu¸ tr×nh l¾p ®Æt,
b¶o dìng vμ söa ch÷a... còng nh c¸c chØ dÉn sö dông râ rμng vμ b»ng
tiÕng cña níc ®îc b¸n, ngoμi sù tham gia kü thuËt thêng xuyªn hoÆc
t¹m thêi.
Nh vËy, nhu cÇu vÒ dÞch vô sÏ kh¸c nhau tuú thuéc vμo lo¹i hμng
ho¸, song còng tuú theo tr×nh ®é kü thuËt cña nh©n c«ng ®Þa ph¬ng,
tr×nh ®é v¨n ho¸, chi phÝ t¹i chç cho viÖc söa ch÷a... Mét gi¶i ph¸p tèt
®¸ng ®îc quan t©m ®èi víi c¶ nhμ xuÊt khÈu lÉn ngêi tiªu dïng lμ cung
cÊp c¸c hμng ho¸ ®¬n gi¶n h¬n vμ ch¾c ch¾n h¬n so víi lo¹i thiÕt bÞ
dμnh cho ngêi tiªu dïng cña c¸c níc ph¸t triÓn nÕu ®iÒu ®ã cã thÓ lμm
®îc, ®Ó nÕu cÇn cã thÓ b¶o dìng mét c¸ch ®¬n gi¶n, Ýt tèn kÐm vμ
gi¶m tÇn sè cña nh÷ng lÇn háng hãc.
Ba lμ:ThÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng cã tÝnh biÓu tîng cña
hμng ho¸:
a - NhËn thøc vÒ biÓu tîng
Mäi ®å vËt dï lμ th«ng thêng nhÊt hay ®¬n ®iÖn nhÊt còng ph¶n
¸nh mét ®iÒu g× ®ã trong t duy cña mçi ngêi, nã gîi nªn sù ch¾c
ch¾n hay máng manh, tin cËy hay kh«ng tin cËy, cao cÊp hay tÇm th-êng,
lÞch sù hay khÈu vÞ tåi... TÊt c¶ nh÷ng suy tëng nμy tuú thuéc
vμo nÒn v¨n ho¸ cña ®Êt níc, vμo v¨n ho¸ cña tõng tÇng líp x· héi cña
níc ®ã. Nh vËy, ®iÒu quan träng lμ ph¶i trõu tîng ho¸ nhËn thøc cã
tÝnh biÓu tîng cña tõng níc vμ tõng ®o¹n thÞ trêng, hoÆc tèt h¬n n÷a
nÕu x¸c ®Þnh ®îc biÓu tîng cña tõng lo¹i kh¸ch hμng tiÒm n¨ng ®èi víi
hμng ho¸ cña doanh nghiÖp. Sù nghiªn cøu nμy vÇn ®¹t ®Õn mét
møc ®é thÝch nghi nhÊt ®Þnh víi nhËn thøc ë thÞ trêng ®ã khi ph©n
biÖt mét cÊp ®é thø nhÊt (b¶n th©n c¸c biÓu tîng) vμ mét cÊp ®é thø
hai (kÕt hîp nhiÒu biÓu tîng vμo cïng mét s¶n phÈm):
- CÊp ®é thø nhÊt t¬ng ®èi dÔ nhËn biÕt, ®ã lμ nhËn thøc mμ mçi
nÒn v¨n ho¸ hoÆc tiÓu v¨n ho¸ cã ®îc vÒ mμu s¾c, vÒ h×nh d¸ng, vÒ
mét ®å vËt hay nh©n vËt nμo ®ã, Ch¼ng h¹n, ë Trung Quèc mμu
tr¾ng lμ mμu tang tãc, cßn mμu ®en lμ mμu th«ng thêng nh c¸c mμu
kh¸c. Mμu ®á biÓu tîng cho m¸u, tøc lμ c¸i chÕt hoÆc lμ mμu chÝnh
cña s¶n phÈm.
- CÊp ®é thø hai khã nhËn biÕt h¬n v× nã thêng cã vÎ nghÞch lý
vμ m©u thuÉn. Ch¼ng h¹n t¹i mét sè vïng theo thanh gi¸o th× ngêi sö
26

27. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
dông mét hμng ho¸ ®Ñp sÏ kh«ng tin vμo sù ch¾c ch¾n cña nã v×
theo quan niÖm cña hä mét sè ®å vËt võa tèt l¹i võa ®Ñp kh«ng thÓ
®i liÒn víi nhau thμnh mét cÆp. T¹i mét sè n¬i kh¸c h×nh ¶nh sóc vËt
in trªn mét sè s¶n phÈm cã thÓ lμm liªn tëng ®Õn c¸i chÕt (nh h×nh
con c¸ ë Ch©u Phi) hay sù kh«ng s¹ch sÏ (nh h×nh con cõu ë §øc).
b - NhËn thøc vÒ h×nh ¶nh cña hμng ho¸
" M¸y cña §øc rÊt ch¾c ch¾n, giÇy cña ý lμ tèt nhÊt thÕ giíi, thÐp
Thuþ §iÓn kh«ng g× s¸nh næi.. " lμ nh÷ng nhËn thøc thùc hay h trong
ý nghÜ cña mäi ngêi, thËm chÝ lμ kh¼ng ®Þnh vÒ gi¸ trÞ cña s¶n
phÈm cña c¸c níc kh¸c nhau. §ã lμ h×nh ¶n cña " Made in" thËt khã
thay ®æi.
Víi nh÷ng nh¹n thøc ®ã, doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ra trß ch¬i trªn c¸i
mμ nã biÕt vÒ tÊt c¶ nh÷ng ý tëng ®ã sao cho cã lîi nhÊt, tøc lμ giÊu
®i nh÷ng g× kh«ng thuËn lîi cho hμng ho¸ cña nã. Tuy nhiªn, trong khi
hμng ho¸ ®îc liªn kÕt víi mét h×nh ¶nh d©n téc hoÆc mét vïng nμo ®ã
th× nã sÏ cã mét tªn gäi t¬ng øng vμ trong mäi trêng hîp, khi ®Æc tÝnh
cña hμng ho¸ nhËp ngo¹i " Made in " ë níc kh¸c cã gi¸ trÞ g©y thiÖt h¹i
cho hμng ho¸ ®Þa ph¬ng th× kh«ng nªn tr×nh bμy nã nh mét hμng ho¸
xa l¹ b»ng c¸ch chän níc mμ ta cã thÓ liªn kÕt liªn doanh mét c¸ch
thuËn lîi nhÊt.
iV- nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu
1 – C¸c biÖn ph¸p n©ng cao lîi thÕ canh
tranh
Lîi thÕ c¹nh tranh lμ u thÕ ®¹t ®îc cña doanh nghiÖp (so víi c¸c
doanh nghiÖp kh¸c cïng ngμnh) mét c¸ch t¬ng ®èi dùa trªn c¸c nguån
lùc vμ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã. Doanh nghiÖp cã lîi
thÕ c¹nh tranh thêng ®¹t møc lîi nhuËn cao h¬n møc trung b×nh. Tû
lÖ lîi thÕ ®¹t ®îc cña doanh nghiÖp so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng
ngμnh) thêng ®îc x¸c ®Þnh b»ng mét tû sè nμo ®ã, vÝ dô nh lîi nhuËn
trªn doanh thu (ROS - retum on sales) hoÆc lîi nhuËn trªn tμi s¶n
(ROA - retum on assets). C¸c tû suÊt nμy cμng cao cμng thÓ hiÖn ®îc
lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
NÕu xem xÐt lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp theo tû suÊt
ROS, ta cã thÓ biÓu diÔn nh sau:
ROS
Lîi nhuËn
=
=
Doanh thu - Tæng chi
phÝ = 1 -
Tæng chi
phÝ
doanh
thu Doanh thu doanh thu
= 1 -
Chi phÝ 1 ®/ vÞ SP x tæng khèi l-îng
SP = 1 - Chi phÝ1 ®/vÞSP
Gi¸ 1 ®/vÞ SP x tæng khèi lîng SP Gi¸ 1 ®/vÞ SP
27

28. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Do ®ã, ®Ó cã tû suÊt ROS cao hay ®Ó møc tæng lîi nhuËn (=
tæng doanh thu - tæng CP) cao h¬n møc trung b×nh cña ngμnh,
doanh nghiÖp ph¶i cã møc chi phÝ/®¬n vÞ s¶n phÈm thÊp h¬n cña
®èi thñ c¹nh tranh (T¹o lîi thÕ c¹nh trang bªn trong), hoÆc lμm cho s¶n
phÈm cña m×nh kh¸c víi cña ®èi thñ c¹nh tranh (kh¸c biÖt ho¸ s¶n
phÈm nh»m ®Þnh gi¸ s¶n phÈm cao h¬n ®èi thñ c¹nh tranh (T¹o lîi
thÕ bªn ngoμi). HoÆc thùc hiÖn ®ång thêi c¶ 2 c¸ch. Tríc ®©y, c¸c
nhμ kinh tÕ thêng nhÊn m¹nh mét nh©n tè nμo ®ã liªn quan ®Õn chi
phÝ hoÆc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm, nhng ngμy nay ngêi ta thêng chÊp
nhËn lîi thÕ c¹nh tranh lμ kÕt qu¶ cña ®a nh©n tè.
* YÕu tè quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh
Bèn yÕu tè t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh bao gåm: HiÖu qu¶, chÊt lîng,
®æi míi, nh¹y c¶m víi kh¸ch hμng. §©y lμ yÕu tè chung x©y dùng nªn
lîi thÕ c¹nh tranh, chóng biÓu thÞ 4 c¸ch c¬ b¶n ®Ó gi¶m chi phÝ vμ
®a d¹ng ho¸ mμ bÊt kú mét doanh nghiÖp nμo s¶n xuÊt mét s¶n
phÈm hay mét dÞch vô nμo còng cã thÓ ¸p dông.
N¨ng lùc cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thμnh tõ nh÷ng kü n¨ng trong
viÖc khai th¸c, phèi hîp c¸c nguån lùc vμ híng c¸c nguån lùc vμo môc
®Ých s¶n xuÊt. Nh÷ng kü n¨ng nμy thêng trùc trong c«ng viÖc hμng
ngμy cña doanh nghiÖp, ®îc thÓ hiÖn qua c¸c c¸ch thøc ra quyÕt
®Þnh vμ qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh néi bé cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc
môc tiªu ®Ò ra. §Ó cã nh÷ng n¨ng lùc riªng biÖt, Ýt nhÊt doanh
nghiÖp ph¶i cã hoÆc mét nguån lùc ®éc ®¸o vμ kü n¨ng cÇn thiÕt
®Ó khai th¸c nguån lùc ®ã, hoÆc mét kh¶ n¨ng qu¶n lý h÷u hiÖu ®Ó
qu¶n lý c¸c nguån lùc chung.
Tuy nhiªn, khi ®· cã ®îc lîi thÕ c¹nh tranh th× doanh nghiÖp sÏ duy
tr× ®îc lîi thÕ ®ã trong bao l©u, nãi c¸ch kh¸c lμ khi nμo c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh còng ®¹t ®îc lîi thÕ ®ã. §iÒu ®ã phôc thuéc vμo 3 yÕu tè:
®é cao cña rμo c¶n b¾t chíc, kh¶ n¨ng ®æi míi cña ®èi thñ c¹nh tranh
vμ sù vËn ®éng tæng thÓ cña m«i trêng ngμnh.
Thêng th× nguån lùc dÔ bÞ sao chÐp h¬n c¸c kü n¨ng, n¨ng lùc
dùa trªn c¬ së h÷u h×nh thêng dÔ bÞ b¾t chíc h¬n c¸c n¨ng lùc dùa
trªn c¬ së v« h×nh. Do ®ã, ®Ó duy tr× ®îc l©u dμi lîi thÕ c¹nh tranh
doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, n©ng cao uy
tÝn cña doanh nghiÖp, gi÷ v÷ng c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ vμ chiÕn lîc
marketing.
Khi mét doanh nghiÖp thùc hiÑn mét chiÕn lîc, tøc lμ ký mét cam
kÕt dμi h¹n dùa trªn nh÷ng c¬ së, nh÷ng nguån lùc vμ n¨ng lùc nhÊt
®Þnh. Nh vËy, mét khi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®· thiÕt lËp nh÷ng cam
kÕt dμi h¹n vÒ mét ph¬ng thøc kinh doanh nμo ®ã, th× c¸c ®èi thñ
nμy còng chËm trong viÖc sao chÐp c¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp ®îc ®æi míi.
28

29. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Sù vËn ®éng tæng thÓ cña m«i trêng thÓ hiÖn ë møc ®é n¨ng
®éng cña ngμnh. Nh÷ng ngμnh nμo n¨ng ®éng nhÊt lμ nh÷ng ngμnh
cã tèc ®é ®æi míi s¶n phÈm nhanh nhÊt. Khi c¸c hμng rμo ng¨n c¶n
viÖc sao chÐp lμ thÊp th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lμ rÊt nhiÒu vμ m«i
trêng n¨ng ®éng víi c¸c ®èi thñ lu«n thay ®æi, do ®ã lîi thÕ c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp trë nªn t¹m thêi.
2 – X¸c ®Þnh c¸c chiÕn lîc c¹nh tranh
Sau khi t×m hiÓu lîi thÕ c¹nh tranh, doanh nghiÖp ph¶i ph©n tÝch,
®¸nh gi¸ vμ lùa chän chiÕn lîc c¹nh tranh thÝch hîp tuú tõng hoμn c¶nh
vμ tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. Sù phï hîp cña mét chiÕn lîc c¹nh tranh cã
thÓ ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua viÖc kiÓm tra tÝnh nhÊt qu¸n cña c¸c
môc tiªu vμ c¸c chÝnh s¸ch ®· ®Ò xuÊt, sù phï hîp víi nguån lùc, víi
m«i trêng, cïng kh¶ n¨ng khai th¸c vμ truyÒn ®¹t th«ng tin.
Môc tiªu chiÕn lîc c¹nh tranh thÓ hiÖn ý ®Þnh cña doanh nghiÖp
trong viÖc khai th¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh trªn toμn bé thÞ trêng,
hoÆc trªn mét sè ®o¹n thÞ trêng h¹n chÕ. Môc tiªu chiÕn lîc ®îc h×nh
thμnh dùa trªn ph©n tÝch c¸c yÕu tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp, thÓ hiÖn qua m« h×nh sau:
§iÓm m¹nh
vμ ®iÓm yÕu cña
doanh nghiÖp
C¬ héi vμ nh÷ng
mãi ®e do¹ cña
ngμnh (vÒ kinh tÕ
vμ kü tuËt
§éng lùc vμ nhu
cÇu cña nh÷ng
ng­êi
thùc hiÖn
chñ yÕu
Nh÷ng mong muèn
x· hé réng lín h¬n
(chÝnh s¸ch, mãi
quan t©m cña x·
héi, nh÷ng thay ®æi
tËp qu¸n
Môc tiªu
chiÕn l­îc
c¹nh tranh
Nh©n tè bªn
trong doanh
nghiÖp
Nh©n tè bªn
ngoμi doanh
nghiÖp
C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng
tíi sù h×nh thμnh môc tiªu chiÕn l­îc
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp
B»ng c¸ch kÕt hîp lîi thÕ vμ môc tiªu chiÕn lîc, cã 3 d¹ng chiÕn lîc
c¹nh tranh phæ biÕn lμ chiÕn lîc nhÊn m¹nh chi phÝ, chiÕn lîc kh¸c
biÖt ho¸ vμ chiÕn lîc träng t©m ho¸. C¸c chiÕn lîc nμy cã thÓ sö dông
riªng rÏ hoÆc ®îc kÕt hîp víi nhau.
* ChiÕn lîc nhÊn m¹nh chi phÝ
Chi phÝ ®îc coi lμ yÕu tè quan träng nhÊt trong viÖc n©ng cao
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ cμng thÊp
th× doanh nghiÖp cμng cã lîi thÕ c¹nh tranh cμng cao so víi c¸c ®èi
thñ. Cô thÓ:
29

30. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
- Thø nhÊt: Doanh nghiÖp cã thÓ ®Æt møc gi¸ thÊp h¬n ®èi thñ
mμ vÉn ®¶m b¶o lîi nhuËn c¸c ®èi thñ, hoÆc ®¹t møc lîi nhuËn cao
h¬n khi møc gi¸ trong ngμnh lμ b»ng nhau.
- Thø hai: Khi c¹nh tranh trong ngμnh t¨ng vμ c¸c ®èi thñ b¾t ®Çu
c¹nh tranh b»ng gi¸, th× doanh nghiÖp sÏ ®øng v÷ng h¬n trong c¹nh
tranh v× chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n ®èi thñ cña m×nh.
§Ó theo ®uæi chiÕn lîc c¹nh tranh nhÊn m¹nh chi phÝ, doanh
nghiÖp ph¶i cã u thÕ c¹nh tranh bªn trong hay cßn gäi lμ kh¶ n¨ng lμm
chñ chi phÝ. §iÒu ®ã cã nghÜa lμ doanh nghiÖp ph¶i cã thÞ trêng t-
¬ng ®èi lín (ph©n ®o¹n thÞ trêng thÊp), cã nhãm kh¸ch hμng æn
®Þnh, hoÆc ph¶i cã nh÷ng thuËn lîi trong s¶n xuÊt vμ trong qu¶n lý
nguyªn vËt liÖu. Ph©n ®o¹n thÞ trêng thÊp, hay cã nhãm kh¸ch hμng
æn ®Þnh sÏ gióp doanh nghiÖp tr¸nh nh÷ng kho¶n t¨ng lín vÒ chi phÝ
®Çu t, nghiªn cøu thÞ trêng vÒ nhu cÇu tiªu dïng, ®æi míi vμ thÝch
nghi ho¸ s¶n phÈm...
Tuy nhiªn, v× nhÊn m¹nh chi phÝ nªn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp
thêng kh«ng cã ®é kh¸c biÖt ho¸ cao, nã kh«ng qu¸ chªnh lÖch so víi
møc cña ngêi kh¸c biÖt ho¸. Do ®ã, chiÕn lîc cña s¶n phÈm thêng
chØ ë møc ®é trung b×nh, chØ nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu tiªu
dïng b×nh d©n nªn chi phÝ thÊp chØ cã u thÕ c¹nh tranh khi s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp ®îc kh¸ch hμng chÊp nhËn.
Trong m«i trêng quèc tÕ, cÇn ®¸nh gi¸ chiÕn lîc theo hai ph¬ng
diÖn: ph¬ng diÖn marketing, viÖc më réng c¸c thÞ trêng míi sÏ cho
phÐp t¨ng cÇu tiÒm n¨ng vμ ®¹t ®îc møc s¶n xuÊt tèi u nhÊt. Nhng do
doanh nghiÖp nhÊn m¹nh chi phÝ nªn nh÷ng nghiªn cøu vÒ kh¸ch
hμng, vÒ ®æi míi hay kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm ®Ó tiÕp cËn thÞ trêng
lμ khã thùc hiÖn. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ã, doanh nghiÖp cÇn
ph¶i thiÕt kÕ nh÷ng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn toμn cÇu hoÆc Ýt ra
lμ tiªu chuÈn Ch©u lôc míi mong tho¶ m·n sè lîng lín c¸c kh¸ch hμng
trªn thÞ trêng.
- VÒ ph¬ng diÖn s¶n xuÊt, nÕu cã thÓ, doanh nghiÖp sÏ tæ chøc
s¶n xuÊt ë níc ngoμi ®Ó tËn dông nguån nh©n c«ng s½n cã, h¹n chÕ
c¸c chi phÝ vÒ chuyªn chë, gi¶m chi phÝ trung b×nh ë møc ®é tèi
thiÓu.
* ChiÕn lîc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm
Kh¸c víi chiÕn lîc nhÊn m¹nh chi phÝ , chiÕn lîc kh¸c biÖt ho¸
dùa vμo c¹nh tranh bªn ngoμi, tøc lμ tÝnh ®éc ®¸o hay møc ®é hoμn
thiÖn cña s¶n phÈm vÒ kü thuËt, dÞch vô hay h×nh ¶nh. Môc ®Þch
cña chiÕn lîc nμy lμ cho ra nh÷ng s¶n phÈm hμng ho¸ hoÆc dÞch vô
®îc ngêi tiªu dïng nhËn thøc lμ ®éc ®¸o nhÊt theo nhËn xÐt cña hä.
Kh¶ n¨ng kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm cho phÐp doanh nghiÖp cã thÓ ®Æt
møc gi¸ cao h¬n ®¸ng kÓ so víi møc trung b×nh cña ngμnh v× kh¸ch
hμng tin tëng chÊt lîng cña s¶n phÈm ®· ®îc kh¸c biÖt ho¸ t¬ng øng víi
30

31. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
sù chªnh lÖch gi¸ ®ã. Sù kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm cã thÓ ®¹t ®îc theo 3
c¸ch chñ yÕu: ChÊt lîng, ®æi míi tÝnh thÝch nghi víi kh¸ch hμng (nhu
cÇu, t©m lý). Ngêi kh¸c biÖt ho¸ cμng Ýt b¾t chíc ®èi thñ cμng b¶o vÖ
®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, do vËy mμ sù hÊp dÉn thÞ trêng
cña hä cμng m¹nh mÏ vμ réng kh¾p. Doanh nghiÖp chän chiÕn lîc nμy
cã thÓ quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng trªn ph¹m vi thÞ trêng réng nhng còng cã
thÓ chØ lùa chän phôc vô mét sè m¶ng thÞ trêng mμ ë ®ã cã lîi thÕ
kh¸c biÖt ho¸ ®Æc biÖt.
Kh¶ n¨ng kh¸c biÖt ho¸ m¹nh mÏ cho phÐp doanh nghiÖp tho¸t
khái ¸p lùc c¹nh tranh, nhÊt lμ khi trªn thÞ trêng cã nhiÒu s¶n phÈm t-
¬ng tù. §Ó sù kh¸c biÖt ho¸ vÒ s¶n phÈm ®îc kh¸ch hμng nhËn thøc
mét c¸ch râ rμng vμ bÒn v÷ng doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn nh÷ng cè
g¾ng to lín vÒ giao tiÕp, truyÒn tin...
* ChiÕn lîc tËp trung ho¸ (Hay träng t©m ho¸)
ChiÕn lîc nμy chñ yÕu ®Þnh híng phôc vô nhu cÇu cña mét
nhãm h÷u h¹n ngêi tiªu dïng hay mét m¶ng thÞ trêng dùa trªn lîi thÕ
c¹nh tranh lμ tËp trung c¸c nguån lùc, cho phÐp ph¸t huy n¨ng lùc tèi
®a cña doanh nghiÖp nhá ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ cã u thÕ.
ChiÕn lîc nμy t¹o c¬ héi cho nhμ kinh doanh t×m c¸ch lÊp ®Çy kho¶ng
trèng nhu cÇu cÇn thiÕt cña kh¸ch hμng. VÒ b¶n chÊt chiÕn lîc tËp
trung ho¸ lμ chiÕn lîc c¹nh tranh theo ®uæi mét kh¶ n¨ng riªng biÖt
nμo ®ã (hiÖu qu¶, chÊt lîng, ®æi míi, thÝch nghi víi kh¸ch hμng) dùa
trªn mét lo¹i lîi thÕ chi phÝ thÊp hoÆc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm hoÆc
c¶ hai.
Khi doanh nghiÖp tÊn c«ng thÞ trêng thÕ giíi, ®iÒu quan träng
tríc tiªn lμ ph¶i tiÕn hμnh ph©n ®o¹n thÞ trêng ®Ó t×m kiÕn thÞ trêng
thÝch hîp - lμ thÞ trêng mμ doanh nghiÖp cã møc ®é lμm chñ hoμn
toμn, ®Ó cã thÓ tr¸nh sù c¹nh tranh bëi doanh nghiÖp dÉn ®Çu vÒ
chi phÝ hoÆc doanh nghiÖp kh¸c biÖt ho¸ vÒ ph¬ng diÖn s¶n xuÊt,
chiÕn lîc träng t©m ho¸ vÉn theo ®uæi logic chi phÝ tèi thiÓu. Rμng
buéc quan träng nhÊt lμ ph¶i ®¶m b¶o gi÷ v÷ng h×nh ¶nh chuyªn m«n
ho¸ vμ h×nh ¶nh nh·n hiÖu cña doanh nghiÖp ë níc ngoμi.
Sau ®©y lμ nh÷ng ®óc kÕt cña Micheal Porterr vÒ c¸c yªu cÇu
phæ biÕn liªn quan ®Õn c¸c chiÕn lîc:
31

32. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
ChiÕ
n lîc
Nh÷ng yªu cÇu chung vÒ kü
n¨ng vμ nguån lùc
Nh÷ng yªu cÇu chung vÒ tæ
chøc
ChiÕ
n lîc
nhÊn
m¹nh
chi
phÝ
- §Çu t vèn l©u dμi vμ kh¶
n¨ng ®Ó cã vèn
- Kü n¨ng chÕ t¹o thiÕt kÕ
- Tinh thÇn nhiÖt t×nh cña
ngêi lao ®éng.
- C¸c s¶n phÈm ®îc thiÕt kÕ
dÔ dμng cho s¶n xuÊt
- HÖ thèng ph©n phèi chi
phÝ thÊp
- KiÓm tra chÆt chÏ chi phÝ
-C¸c b¸o c¸o kiÓm tra liªn tôc
vμ chÆt chÏ
- Tæ chøc c¬ cÊu vμ ph©n râ
tr¸ch nhiÖm.
- C¸c ®éng lùc dùa vμo viÖc
®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®Þnh lîng
nghiªm ngÆt (kh«ng lμm viÖc
theo c¶m tÝnh)
ChiÕ
n lîc
kh¸c
biÖt
ho¸
s¶n
phÈm
- Kh¶ n¨ng m¹nh mÏ vÒ
marketing, cã søc s¸ng t¹o
vao vμ m¹nh bÒ nghiªn cøu
c¬ b¶n
- Næi tiÕng vÒ chÊt lîng
hoÆc ®i ®Çu vÒ c«ng nghÖ
- TruyÒn thèng l©u ®êi trong
ngμnh hoÆc sù kÕt hîp ®éc
®¸o c¸c kü n¨ng cã ®îc tõ
ngμh kinh doanh kh¸c.
- Phèi hîp tèt gi÷a c¸c luång
ph©n phèi
- Sù phèi hîp tèt gi÷a c¸c chøc
n¨ng vÒ nghiªn cøu vμ ph¸t
triÓn,,,4 s¶n phÈm vμ
marketing
- C¸c thíc ®o trõu tîng thay
thÕ cho c¸c thíc ®o ®Þnh lîng.
- Nh÷ng thuËn tiÖn ®Î thu hót
lao ®éng kü thuËt cao, c¸c
nhμ khoa häc, hoÆc nh÷ng
ngêi cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o
ChiÕ
n lîc
träng
t©m
ho¸
Sù kÕt hîp gi÷a c¸c yªu cÇu trªn híng vμo thÞ trêng cô thÓ
32

33. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty may xuÊt khÈu trong
ho¹t ®éng xuÊt khÈu hμng may mÆc Thêi trang giai ®o¹n 1999 –
2003
I – Kh¸i qu¸t vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
1- Nh÷ng thuËn lîi , khã kh¨n :
1.1- ThuËn lîi :
a ) C¬ së vËt chÊt :
- Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c«ng ty ®îc ®Çu t c¶i t¹o l¹i nhμ kho
thμnh mét xëng s¶n xuÊt 2 tÇng. TÇng 1 dïng lμm kho chøa nguyªn
liÖu, thμnh phÈm. TÇng 2 lμm ph©n xëng s¶n xuÊt .
- C«ng ty ®· kh«ng ngõng ®Çu t mua s¾m thªm m¸y mãc thiÕt bÞ
(100 % lμ m¸y may c«ng nghiÖp, m¸y thïa khuy ®Ýnh cóc, m¸y v¾t sæ,
m¸y ®ét dËp, m¸y c¾t tay, m¸y ph¸, m¸y lμ h¬i...). Do ®ã m¸y mãc hiÖn
giê cña c«ng ty hÇu nh lμ m¸y mãc hiÖn ®¹i. GÇn ®©y nhÊt, n¨m 2001
C«ng ty ®· t¨ng míi TSC§ trÞ gi¸ 123.091.400 ® bao gåm: 1 m¸y vi
tÝnh, 1 m¸y in, 4 m¸y v¾t sæ, bμn lμ + nåi h¬i, m¸y may = BROTHER,
m¸y SAICO 2 kim, m¸y MITXI c¬ ®éng ...
b) Quy tr×nh c«ng nghÖ :
C«ng ty cã mét quy tr×nh c«ng nghÖ hoμn h¶o vμ hîp lý. Quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ë c«ng ty may xuÊt khÈu lμ quy tr×nh
s¶n xuÊt kiÓu liªn tôc, khÐp kÝn. S¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt víi chu kú
ng¾n, sè lîng nhiÒu.
c ) Nguån lao ®éng :
- Víi quy m« kho¶ng 152 ngêi th× cã 132 c«ng nh©n trong ®ã sè
c«ng nh©n n÷ chiÕm ®a sè. Lao ®éng n÷ cã ®Æc ®iÓm lμ cÇn cï,
khÐo lÐo .
- C«ng ty ®· gi¶i quyÕt cho nh÷ng c«ng nh©n cã tuæi ®êi cao nghØ
hu, th«i viÖc. §ång thêi tuyÓn dông, ®μo t¹o vμ båi dìng kiÕn thøc cho
nh÷ng c«ng nh©n trÎ ®Ó ®¸p øng víi nhu cÇu cña c«ng viÖc.
- Ngoμi ra c«ng ty cã mét ®éi ngò nh©n viªn qu¶n lý lμ 20 ngêi víi sè
lîng ®¹i häc chiÕm 43 % cßn l¹i lμ tr×nh ®é cao ®¼ng.
1.2 - Khã kh¨n :
- Sè c«ng nh©n trÎ thêng cã tay nghÒ cha cao, cha cã kinh nghiÖm.
Do ®ã, cã ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vμ chÊt lîng s¶n phÈm.
Thùc tÕ cÊp bËc c«ng viÖc yªu cÇu chung lμ 4 nhng cÊp bËc thî chñ
yÕu cña c«ng ty hÇu nh toμn lμ bËc 3 vμ bËc 2. YÕu tè lao ®éng cã
vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tay nghÒ,
bËc thî cμng cao th× s¶n phÈm lμm ra cã chÊt lîng cμng cao, ®¸p øng
tiÕn ®é s¶n xuÊt giao hμng ®óng thêi h¹n.
33

34. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
- Do sè lao ®éng n÷ chiÕm tû lÖ cao trong tæng sè ngêi lao ®éng
cña c«ng ty nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng ngμy c«ng nghØ thai s¶n, con
èm t¬ng ®èi lín. MÆt kh¸c hä kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng l©u trong
m«i trêng tiÕng ån vμ ®é rung cao, ®Æc biÖt lμ nh÷ng n¬i ®éc h¹i,
nãng bøc. §iÒu nμy sÏ g©y ¶nh hëng rÊt lín ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng
vμ chÊt lîng s¶n phÈm. Mμ ®ã l¹i lμ nh÷ng ®iÒu thùc tÕ x¶y ra trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë c«ng ty may xuÊt khÈu.
- HÇu nh mäi nguyªn liÖu ®Çu vμo, c«ng ty ®Òu ph¶i nhËp ngo¹i,
chØ cã lîi thÕ lμ gi¸ nh©n c«ng rÎ nªn ®· ®Èy gi¸ thμnh lªn rÊt cao, s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng thÓ nμo c¹nh tranh vÒ gi¸ ®îc.
- Mét khã kh¨n n÷a ®èi víi c«ng ty ®ã lμ ®Çu ra bÞ khèng chÕ. Lμ
mét ®¬n vÞ còng thêng xuyªn lμm hμng gia c«ng xuÊt khÈu nªn c«ng
ty rÊt cÇn Quota nhng h¹n ng¹ch mμ c«ng ty nhËn ®îc lμ rÊt h¹n chÕ
nªn ®©y lμ mét vÊn ®Ò mμ l·nh ®¹o c«ng ty lu«n ph¶i tr¨n trë.
- Ngoμi ra s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty gÆp ph¶i mét sè khã
kh¨n do t×nh h×nh cÊp h¹n ng¹ch tù ®éng cña Bé Th¬ng M¹i ph¶i ®ãng
sím h¬n dù b¸o.ThÞ trêng may mÆc nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m do vËy
gi¶m sót m¹nh.
- C¸c níc ph¸t triÓn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu, ¶nh h-ëng
tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn ngμnh may cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
- Hμng hãa cña c«ng ty xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc ngoμi lμ nh÷ng
hμng ho¸ cã chÊt lîng trung b×nh nªn gÆp nhiÒu khã kh¨n tríc c¸c ®èi
thñ c¹nh tranh lín nh Trung Quèc, c¸c níc ASEAN vμ c¸c níc ph¸t triÓn
kh¸c...
2- KÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c n¨m qua.
§¸nh gi¸ :
Nh×n chung nh÷ng n¨m qua c«ng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nhng
b»ng nç lùc cña b¶n th©n c«ng ty vμ sù hç trî nhiÖt t×nh cña c¸c ®¬n
vÞ b¹n, ®îc sù quan t©m cña l·nh ®¹o cÊp trªn. Cïng víi hÖ thèng m¸y
mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®ång bé, khÐp kÝn.
C«ng ty May XuÊt KhÈu ®· tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò quan
träng nhÊt: VÒ thÞ trêng, tiÒn vèn, tæ chøc l¹i lao ®éng vμ s¶n xuÊt...
nh»m tõng bíc th¸o gì khã kh¨n, æn ®Þnh vμ ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo h-íng
xuÊt khÈu lμ chÝnh, phÊn ®Êu hoμn thμnh nghÜa vô ®èi víi Nhμ
níc, b¶o toμn vèn vμ ph¸t triÓn vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh, ch¨m lo
tèt ®êi sèng cho ngêi lao ®éng. Víi nh÷ng cè g¾ng trªn c«ng ty ®· vît
qua ®îc c¬n sãng giã vμ ®i vμo ph¸t triÓn æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, n¨ng suÊt lao ®éng vμ gi¸ trÞ s¶n lîng C«ng ty ngμy cμng
t¨ng. ChÝnh nh÷ng yÕu tè ®ã ®· t¹o cho C«ng ty v÷ng bíc khi níc ta
chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng
cã sù qu¶n lý cña nhμ níc. Cã thÓ lÊy dÉn chøng b»ng kÕt qu¶ ho¹t
®éng cña 2 n¨m gÇn ®©y :
34

35. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
STT ChØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 So s¸nh
1 Doanh thu
+ XuÊt khÈu
+ Néi ®Þa
18.101.758.4
60
14.969.319.8
10
3.132.438.65
0
20.300.742.9
00
16.773.919.5
20
3.526.823.38
0
1,121
1,120
1,126
2 Tæng chi phÝ 17.400.237.5
60
19.460.020.5
00
1,118
3 KÕt qu¶ 701.520.900 840.721.400 1,198
4 Tæng sè
CBCNV
152 150
5 Thu nhËp b/q 600.000 670.000 1,167
6 Vèn
+ VL§
+ VC§
6.482.695.47
4
4.075.208.53
2
2.407.486942
6.728.037.57
4
4.206989.532
2.521.048.04
2
1,038
1,032
1.047
Nh×n vμo b¶ng biÓu ta thÊy n¨m 2003 doanh thu t¨ng 1,121 lÇn so víi
n¨m 2002. Trong ®ã, doanh thu xuÊt khÈu chiÕm mét tû lÖ lín so víi
doanh thu néi ®Þa tõ 4,779 vμo n¨m 2002 ®Õn 4,756 vμo n¨m 2003.
KÐo theo chi phÝ t¨ng 1,118 lÇn. KÕt qu¶ lîi nhuËn t¨ng 1,167 lÇn. T-
¬ng øng c¸c sè vèn cè ®Þnh vμ vèn lu ®éng còng t¨ng theo lμ 1,032 vμ
1,047 lÇn.
II – Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña mÆt hμng :
1- §èi thñ c¹nh tranh :
Hμng ho¸ cña C«ng ty May XuÊt KhÈu ra thÞ trêng níc ngoμi lμ
nh÷ng hμng ho¸ cã chÊt lîng trung b×nh nªn ®èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp
cña C«ng ty trªn thÞ trêng thÕ giíi lμ c¸c doanh nghiÖp may mÆc cña
Trung Quèc, c¸c níc ASEAN vμ c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c...
HiÖn nay, Trung Quèc lμ níc xuÊt khÈu hμng may mÆc lín nhÊt thÕ
giíi víi chÊt lîng vμ gi¸ c¶ rÊt cao, còng cã nh÷ng hμng ho¸ cã chÊt lîng
trung b×nh víi møc gi¸ võa ph¶i. Ngoμi ra c¸c doanh nghiÖp cña Trung
Quèc còng nh c¸c quèc gia ®· tËn dông triÖt ®Ó nhiÒu lîi thÕ ®Ó h¹ gi¸
thμnh vμ t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho s¶n phÈm nh :
+ Gi¸ nh©n c«ng rÎ, tay nghÒ khÐo lÐo vμ sù cÇn cï cña ngêi lao ®éng.
+ Sù ®a d¹ng vÒ mÉu m· s¶n phÈm trong chñng lo¹i, h×nh thøc .
+ Kh¶ n¨ng tμi chÝnh m¹nh, c«ng nghÖ tiªn tiÕn .
C¸c chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ Trung Quèc .
35

36. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Trung Quèc lμ níc ®«ng d©n, cã lÞch sö ph¸t triÓn nghμnh May tõ
l©u ®êi vμ ®ã lμ nghμnh gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n ®¶m b¶o tèt nhu cÇu trong níc vμ më réng xuÊt khÈu. Níc
nμy gi÷ vÞ trÝ hμng ®Çu trong nghμnh May thÕ giíi vÒ s¶n phÈm may
mÆc (kho¶ng 9 tû s¶n phÈm/n¨m). KÓ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90, Trung
Quèc lu«n lμ mét trong nh÷ng níc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu
hμng may mÆc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu chiÕm tû träng ngμy cμng cao
trong tæng kim ng¹ch bu«n b¸n hμng may mÆc. Nh÷ng thÞ trêng xuÊt
khÈu chÝnh cña Trung Quèc lμ Hång K«ng, NhËt B¶n, Mü vμ EU. Bèn
thÞ trêng chÝnh nμy chiÕm 75% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña Trung
Quèc.
Mét ®iÒu ®¸ng lo ng¹i n÷a lμ sau 15 n¨m ®μm ph¸n dai d¼ng, Trung
Quèc ®· trë thμnh thμnh viªn cña tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ Giíi (WTO).
Trung Quèc lμ mét níc lín vμ vÉn ®îc coi lμ níc ®ang ph¸t triÓn nhng
tiÒm lùc kinh tÕ th¬ng m¹i rÊt lín so víi nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c
nhá h¬n (trong ®ã cã ViÖt Nam) vμ chóng ta cïng ph¶i c¹nh tranh víi
hμng ho¸ cña Trung Quèc trªn thÞ trêng thÕ giíi víi nh÷ng u ®·i ngang
nhau. Khi Trung Quèc cha lμ thμnh viªn WTO th× s¶n phÈm may cña
ViÖt Nam cßn ®îc hëng c¸c u ®·i thuÕ (MFN , GSP ) cña mét sè thÞ tr-êng
nhËp khÈu chñ yÕu nh EU, NhËt B¶n, B¾c ¢u, Canada... nhng khi
Trung Quèc ®· vμo WTO th× hä còng ®îc hëng nh÷ng u ®·i nh vËy.
Lóc nμy hμng may mÆc cña ViÖt Nam nãi chung vμ cña C«ng ty May
XuÊt KhÈu nãi riªng liÖu cã thÓ c¹nh tranh næi víi hμng cña Trung
Quèc hay kh«ng. §©y lμ nçi lo mμ riªng m×nh C«ng ty May XuÊt KhÈu
kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc mμ ®ßi hái nhiÒu ban, nghμnh cïng th¸o gì.
2- Ph©n tÝch c¹nh tranh theo mét sè yÕu
tè chñ yÕu :
2.1 - ChÊt lîng :
Ngμy nay, khi nhu cÇu vÒ tiªu dïng hμng may mÆc cμng cao th×
mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu tiªn cña hμng ho¸ ®îc chó ý ®Õn lμ chÊt l-îng.
§©y lμ nh©n tè quan träng ®Ó duy tr× vμ ph¸t triÓn thÞ trêng xuÊt
khÈu cña doanh nghiÖp kinh doanh mÆt hμng xuÊt khÈu. NhËn ®Þnh
®îc ®iÒu nμy, C«ng ty May XuÊt KhÈu lu«n phÊn ®Êu n©ng cao chÊt
lîng cao h¬n ë trong níc còng nh nhËp ngo¹i. ChÊt lîng hμng ho¸ kh«ng
chØ lμ thÓ hiÖn ë chÊt lîng v¶i mμ cßn ë nh÷ng ®êng may. Nhê nh÷ng
viÖc lμm nμy mμ hμng ho¸ cña C«ng ty May XuÊt KhÈu ngμy cμng
t¨ng. Tuy nhiªn ®Ó ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe cña thÞ trêng th×
c«ng ty cßn ph¶i cè g¾ng nhiÒu, v× so víi nh÷ng níc xuÊt khÈu hμng
may mÆc thêi trang kh¸c trªn thÕ giíi th× chÊt lîng cña hμng ViÖt Nam
míi chØ ®¹t møc trung b×nh.
2.2 - Gi¸ c¶ :
36

37. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Thuû
Gi¸ c¶ lμ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ
trêng. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy, nghμnh may mÆc ViÖt Nam nãi
chung vμ C«ng ty May XuÊt KhÈu nãi riªng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n
trong kh©u t×m kiÕm nguyªn liÖu. Nguyªn liÖu chñ yÕu cña C«ng ty
ph¶i nhËp tõ bªn ngoμi, ®Æc biÖt lμ nguyªn phô liÖu, do trong níc
kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ mÉu m· còng nh chÊt lîng. Do ®ã ®·
®Èy gi¸ thμnh c¸c s¶n phÈm may mÆc cña c«ng ty lªn rÊt cao, ®iÒu
nμy khiÕn c«ng ty khã cã kh¶ n¨ng canh tranh vÒ gi¸ ®îc (mÆc dï gi¸
nh©n c«ng rÎ). V× vËy, ®Ó cho cã mét møc gi¸ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng
kinh doanh cña C«ng ty May XuÊt KhÈu cã thÓ ph¸t triÓn, c«ng ty ®·
nghiªn cøu kü lìng vÒ gi¸ mua ( hoÆc gi¸ gia c«ng ) hμng ho¸, chi phÝ
vËn chuyÓn, bèc xÕp, lu kho, chi phÝ b¸n hμng... vμ ®· cè g¾ng gi¶m
®Õn møc thÊp nhÊt c¸c chi phÝ ®ã. Trªn c¬ së h¹ gi¸ thμnh s¶n phÈm
hμng ho¸ vμ ®a ra mét møc gi¸ b¸n thÝch hîp .
2.3 - TÝnh ®a d¹ng kiÓu d¸ng :
Ngμy nay, kiÓu d¸ng, mÉu m· hμng ho¸ rÊt ®îc coi träng ®Æc
biÖt lμ trong lÜnh vùc may mÆc thêi trang vμ nã còng lμ mét trong
nh÷ng tiªu chuÈn ®Çu tiªn cña kh¸ch hμng khi quyÕt ®Þnh mua hμng.
§èi víi C«ng ty May XuÊt KhÈu, vÒ c¬ b¶n hμng may mÆc thêi trang
cña c«ng ty míi chØ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng
b×nh thêng nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu cha cao, mÉu m· s¶n phÈm may xuÊt
khÈu cßn ®¬n ®iÖu, chñ yÕu lμ nh÷ng s¶n phÈm dÔ lμm vμ cã yªu
cÇu kü thuËt trung b×nh, thÊp. MÆt kh¸c, trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu,
chóng ta vμ nh÷ng ngêi nhËp khÈu cã nh÷ng phong tôc tËp qu¸n kh¸c
nhau, do ®ã cã c¶m nhËn vÒ c¸i ®Ñp trong ¨n mÆc kh¸c nhau. V× lÏ
®ã mμ C«ng ty May XuÊt KhÈu ®· ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu trong viÖc
t×m hiÓu th«ng qua c¸c lo¹i s¸ch, b¸o, t¹p chÝ vÒ thêi trang vμ lèi
sèng... Tõ ®©y C«ng ty sÏ ®a ra c¸c mÉu ®Ó chμo hμng vμ th¨m dß ý
kiÕn cña hä. Ngoμi ra mét sè kh¸ch hμng sÏ ®a s½n cho C«ng ty vμ tõ
®ã C«ng ty ®Æt hμng theo ®óng mÉu m· kh¸ch hμng yªu cÇu vμ ®· cã
nhiÒu cè g¾ng ®Ó hμng ho¸ xuÊt ®¹t ®îc yªu cÇu cao nhÊt cña kh¸c
hμng c¶ vÒ chÊt lîng vμ mÉu m·.
2.4 - DÞch vô , ph¬ng ph¸p phôc vô kh¸ch hμng :
Cã mét s¶n phÈm may mÆc thêi trang ®Ñp, chÊt lîng tèt, gi¸ c¶
hîp lý cha ch¾c ®· thu hót ®îc kh¸ch hμng nÕu nh c¸c dÞch vô, ph¬ng
ph¸p phôc vô kh¸ch hμng kh«ng ®îc quan t©m. T¹o lËp ®îc uy tÝn,
niÒm tin víi kh¸ch hμng lμ c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dμi ®ßi hái cã sù kÕt
hîp nhiÒu yÕu tè. Khi ®· cã ®îc nã chóng ta cÇn biÕt gi÷ g×n vμ ph¸t
huy ®Ó kh¼ng ®Þnh thªm lßng tin cho kh¸ch hμng. Trong viÖc kinh
doanh may xuÊt khÈu, c«ng ty lu«n cè g¾ng t¹o ®îc sù thuËn tiÖn
trong thanh to¸n, trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, giao nhËn hμng ho¸,
hoμn thμnh ®óng thêi h¹n giao hμng, ®óng sè lîng, chÊt lîng hμng ho¸
nh trong hîp ®ång. Khi c«ng cuéc c¹nh tranh ngμy cμng khã kh¨n th×
37