Más contenido relacionado La actualidad más candente (20) Similar a ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u04 (20) Más de Prachoom Rangkasikorn (20) ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u041. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
563
แนวการจัดกิจกรรมกระบวนการเรียนรู้
เพื่อสร้างคุณลักษณะ
ดี เก่ง มีสุข
๔หน่วยการเรียนรู้ที่
สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง แรง ความดัน
สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้น ป.๔ - ๖
3. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
565
๑. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ว ๔.๑ เข้าใจธรรมชาติของแรงแม่เหล็กไฟฟ้า แรงโน้มถ่วง และแรงนิวเคลียร์ มีกระบวนการสืบ
เสาะหาความรู้ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์อย่างถูกต้องและมีคุณธรรม
ตัวชี้วัด
ป. ๕/๑ ทดลองและอธิบายการหาแรงลัพธ์ของแรงสองแรง ซึ่งอยู่ในแนวเดียวกันที่กระทำ�ต่อวัตถุ
ป. ๕/๒ ทดลองและอธิบายความดันอากาศ
ป. ๕/๓ ทดลองและอธิบายความดันของของเหลว
ป. ๕/๔ ทดลองและอธิบายแรงพยุงของของเหลว การลอยตัว และการจมของวัตถุ
มาตรฐาน ว ๔.๒ เข้าใจลักษณะการเคลื่อนที่แบบต่างๆ ของวัตถุในธรรมชาติ มีกระบวนการสืบเสาะหา
ความรู้และจิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์
ตัวชี้วัด
ป. ๕/๑ ทดลองและอธิบายแรงเสียดทาน และนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์
๒. กำ�หนดสาระสำ�คัญของการเรียนรู้
๑. เมื่อมีแรงมากระทำ�ต่อวัตถุ จะทำ�ให้วัตถุมีการเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนที่ คือ เปลี่ยนจากหยุดนิ่งเป็น
การเคลื่อนที่ หรือวัตถุที่เคลื่อนที่อยู่แล้วเมื่อมีแรงกระทำ�จะทำ�ให้เคลื่อนที่เร็วขึ้นหรือช้าลง หรือหยุด
นอกจากนี้ แรงยังทำ�ให้วัตถุเปลี่ยนรูปร่างได้ด้วย
๒. เมื่อดึงหรือผลักวัตถุ ด้วยแรงมากกว่าหนึ่งแรง แล้วทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่ ผลของการเคลื่อนที่นั้นจะเสมือน
ว่ามีแรงหนึ่งแรงกระทำ�ต่อวัตถุ โดยแรงหนึ่งแรงนี้จะเป็นผลลัพธ์ของแรงหลายๆ แรงนั้น
๓. อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุโดยกระทำ�ในทุกทิศทุกทาง แรงที่กระทำ�ต่อวัตถุจะมีค่ามากหรือน้อยขึ้นอยู่กับ
พื้นที่ของวัตถุ แรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ เรียกว่า ความดันอากาศ
๔. ของเหลวที่กระทำ�ต่อวัตถุที่อยู่ในของเหลวทุกทิศทุกทางโดยแรงลัพธ์ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจะมีขึ้นใน
แนวดิ่ง เรียกแรงลัพธ์นี้ว่า แรงลอยตัว การจมหรือลอยของวัตถุขึ้นอยู่กับนํ้าหนักของวัตถุ และแรงลอยตัว
ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุนั้นๆ
๕. ในการออกแรงทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่ไปบนพื้นต่างๆ พื้นแต่ละชนิดจะมีแรงต้านการเคลื่อนที่ เรียกแรงต้าน
การเคลื่อนที่นี้ว่า แรงเสียดทาน ซึ่งมีทิศทางตรงกันข้ามกับการเคลื่อนที่
แผนการจัดการเรียนรู้
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง แรงและความดัน ระยะเวลาในการสอน ๑๓ ชั่วโมงป.๔-๖
5. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
567
๕. การวางแผนการจัดการเรียนรู้
๘
๗
๖
๕ ๔
๓
๒
๑ครูสนทนากับนักเรียน
แรงทำ�อะไรได้บ้าง
✍ผลลัพธ์ของแรง
✍ความดันของเหลว
✍อากาศมีแรงกระทำ�ต่อ
วัตถุหรือไม่
นักเรียนร่วมกันอภิปราย
✍แรง ผลลัพธ์ของแรง
✍อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุอย่างไร
✍ความดันของเหลว แรงเสียดทาน
ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูล
✍แรง แรงลัพธ์
✍ความดันของเหลว
✍แรงลอยตัว
✍แรงเสียดทานนักเรียนปฏิบัติ
การทดลอง เรื่อง
✍แรง
✍อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ
✍ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ
✍แรงลอยตัว
✍แรงเสียดทาน
นักเรียนนำ�เสนอผลการ
ทดลองและสรุป
✍นักเรียนปฏิบัติตามกิจกรรมใบ
งานที่ครูมอบหมาย
นักเรียนสร้างชิ้นงาน
ตามความสนใจ
นักเรียนนำ�เสนอผลงาน
ของตนเอง
✍ครูและนักเรียนร่วมกัน
แสดงความคิดเห็นและ
ให้ข้อเสนอแนะ
ครูและนักเรียนประเมิน
ชิ้นงาน นำ�ผลงานมา
จัดแสดงในชั้นเรียน และ
แลกเปลี่ยนความรู้
ซึ่งกันและกัน
๖. รายละเอียดของกิจกรรม
๑. ครูสนทนากับนักเรียน แรงที่นักเรียนรู้จักมีแรงอะไรบ้าง แรงทำ�อะไรได้บ้าง ผลลัพธ์ของแรงเป็นอย่างไร
ความดันของของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุอย่างไร อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุหรือไม่
๒. นักเรียนร่วมกันอภิปราย แรง ผลลัพธ์ของแรง อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ แรงเสียดทาน ประโยชน์ของ
แรงเสียดทาน
๓. นักเรียนสืบค้นข้อมูล แรง แรงลัพธ์ ความดันของของเหลวที่มีต่อวัตถุ อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ แรง
เสียดทาน ประโยชน์ของแรงเสียดทาน
สิ่งแวดล้อมและ
เทคโนโลยีดีด้วย
พระบารมีฯ
(แรงและความดัน)
6. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
568
๔. นักเรียนปฏิบัติทดลองเรื่อง
– แรง – แรงลอยตัว
– อากาศมีแรงกระทำ�วัตถุ – แรงเสียดทาน
– ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ
๕. นักเรียนนำ�เสนอผลการทดลอง และสรุป และปฏิบัติตามกิจกรรมใบงานที่ครูมอบหมาย
๖. นักเรียนสร้างชิ้นงานตามความสนใจ
๗. นักเรียนนำ�เสนอผลงานของตนเอง ครูและนักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น และให้ข้อเสนอแนะ
๘. ครูและนักเรียนประเมินชิ้นงาน และนำ�ผลงานมาจัดแสดงในชั้นเรียน และแลกเปลี่ยนความรู้ซึ่งกัน
และกัน
๗. สื่อการเรียนการสอน
๑. ตาชั่งสปริง ๒. ไม้เมตร ๓. ถุงทราย
๔. ดินนํ้ามัน ๕. เส้นเอ็น ๖. เทปกาว
๗. ลูกโป่งยาง ๘. แท่งไม้ ๙. กระดาษทราย
๘. การประเมินตามสภาพจริง
กิจกรรม / พฤติกรรม / ผลงานที่ต้องประเมิน วิธีการ เครื่องมือ
๑. สังเกตการเข้าร่วมกิจกรรม การเข้าร่วมปฏิบัติกิจกรรม สังเกต แบบสังเกต
๒. ตรวจผลงานเป็นกลุ่ม รายบุคคล ความถูกต้อง
ความสมบูรณ์ ความสะอาด ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
สังเกต การสัมภาษณ์
๓. การนำ�เสนอผลงาน การรายงาน ตรวจผลงาน ใบกิจกรรม
ผู้ประเมิน
– นักเรียนและเพื่อนนักเรียน
– ครู
– ผู้ปกครอง หรือผู้ที่เกี่ยวข้องอื่นๆ
๙. สรุปผลการเรียนการสอน
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
7. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
569
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง แรงทำ�ให้เกิดอะไรได้บ้าง
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๑
ใบกิจกรรม
คำ�ชี้แจง จากการสังเกตภาพให้ตอบคำ�ถามต่อไปนี้
๑. เพราะเหตุใด รถเข็นจึงเคลื่อนที่ไปได้
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. เมื่อเด็กวิ่งหนีผึ้ง รถเข็นมีการเคลื่อนที่อย่างไร ทำ�ไมจึงเป็นเช่นนั้น
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. เมื่อรถเข็นชนเสาไฟฟ้า การเคลื่อนที่ของรถเข็นเป็นอย่างไร เพราะเหตุใด
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๔. เมื่อรถเข็นชนเสาไฟฟ้า รูปร่างของรถเข็นเป็นอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
8. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
570
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง ผลลัพธ์ของแรงหลายแรงเป็นอย่างไร
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๒
ใบกิจกรรม
ตอนที่ ๑ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. ตารางบันทึกค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง
ชื่อวัตถุ
ค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ๒ อัน (นิวตัน) ค่าของแรงที่อ่านได้จาก
ตาชั่งสปริง ๑ อัน (นิวตัน)อันที่ ๑ อันที่ ๒ รวม
๑. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ......................................................................
๒. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ......................................................................
๓. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ......................................................................
๔. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ......................................................................
๒. ค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ๑ อัน เมื่อเปรียบเทียบกับผลรวมของค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง
๒ อัน เป็นอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
9. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
571
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุหรือไม่
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๓
ใบกิจกรรม
ตอนที่ ๑ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. ในการดึงก้นถุงพลาสติกออกจากแก้ว ดึงได้ง่ายหรือยาก เพราะเหตุใด
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. ในการดึงก้นถุงพลาสติกออกจากก้นแก้ว แรงที่ต้านการดึงถุงมีทิศทางใด
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. ควํ่าแก้วลง หรือตะแคงแก้ว แล้วดึงก้นถุงพลาสติกออกจากก้นแก้ว แรงที่ต้านการดึงถุงในแต่ละกรณี จะมีทิศทาง
อย่างไร
ดึงก้นถุงลง ดึงก้นถุงไปทางขวา ดึงก้นถุงไปทางซ้าย
........................................................................... ........................................................................... ...........................................................................
๔. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
10. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
572
ตอนที่ ๒ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. ในการดึงกระดาษขึ้นตรงๆ จากพื้นเรียบอย่างรวดเร็ว ผลเป็นอย่างไร
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
๒. ในการดึงกระดาษขนาดต่างๆ กันให้ออกจากพื้นเรียบอย่างรวดเร็ว
แรงที่ใช้ดึงกระดาษเหมือนหรือต่างกันอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. มีแรงต้านการเคลื่อนที่ของกระดาษหรือไม่ ทราบได้อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๔. แรงที่ต้านการเคลื่อนที่ของกระดาษเกิดจากอะไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๕. ในการดึงกระดาษแผ่นใหญ่ให้ออกจากพื้นเรียบ แรงที่ต้านการเคลื่อนที่ของกระดาษมากกว่าหรือน้อยกว่า เมื่อดึง
กระดาษแผ่นเล็ก
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๖. แรงที่ใช้ดึงกระดาษให้ออกจากพื้นสัมพันธ์กับพื้นที่ของกระดาษหรือไม่ อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๗. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
11. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
573
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุหรือไม่
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๔
ใบกิจกรรม
ตอนที่ ๑ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. เมื่อเอานํ้าใส่ลูกโป่ง ลูกโป่งจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร วาดภาพประกอบ
๒. ใส่นํ้าในขวดจนเต็ม แล้วดึงไม้ที่ปิดรูออก นํ้าจะพุ่งออกจากขวดในทิศทางใดบ้าง วาดภาพประกอบ
๓. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
12. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
574
ตอนที่ ๒ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. เมื่อมีนํ้าในขวด รูหมายเลขใดอยู่ในตำ�แหน่งที่มีความลึกมากที่สุด
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. เมื่อดึงไม้ที่ปิดรูออกจะเกิดอะไรขึ้น
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. นํ้าจากรูหมายเลขใดพุ่งไปได้ไกลสุด และใกล้สุดตามลำ�ดับ แรงที่ทำ�ให้นํ้าพุ่งออกจากแต่ละรู แตกต่างกันหรือไม่
อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๔. ความดันของนํ้าในระดับที่ตรงกับรูหมายเลขใดมีค่ามากที่สุด ทราบได้อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๕. เมื่อดึงไม้ที่ปิดรูในระดับเดียวกันออกทีละคู่ นํ้าที่พุ่งออกไปจะเป็นอย่างไร ความดันของนํ้าที่ระดับเดียวกันจะ
แตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๖. การทดลองนี้ จะสรุปผลว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
13. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
575
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง แรงลอยตัวคืออะไร
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๕
ใบกิจกรรม
ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. ใช้เชือกผูกดินนํ้ามันแล้วนำ�ไปแขวนกับตาชั่งสปริง
ค่าของแรงที่อ่านได้...............................................นิวตัน
๒. นำ�ดินนํ้ามันที่แขวนกับตาชั่งสปริงจุ่มลงในนํ้า
ค่าของแรงที่อ่านได้...............................................นิวตัน
๓. ใช้มือพยุงดินนํ้ามันที่แขวนกับตาชั่งสปริงขึ้นเล็กน้อย
ค่าของแรงที่อ่านได้...............................................นิวตัน
๔. ใช้วัตถุอื่นแขวนกับตาชั่งสปริงแทนดินนํ้ามัน บันทึกค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริงเมื่อชั่งวัตถุในอากาศและ
ชั่งวัตถุในนํ้า
ชื่อวัตถุ
ค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง
ในอากาศ (นิวตัน) ในนํ้า (นิวตัน)
๑. ................................................................................. ......................................................................................... .........................................................................................
๒. ................................................................................. ......................................................................................... .........................................................................................
๓. ................................................................................. ......................................................................................... .........................................................................................
๕. การทดลองนี้สรุปผลได้ว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
14. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
576
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง แรงเสียดทานเป็นอย่างไร
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๖
ใบกิจกรรม
ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. ในการดึงเชือกเพื่อให้แท่งไม้เริ่มเคลื่อนที่บนพื้นแต่ละชนิด พื้นมีแรงต้านการเคลื่อนที่หรือไม่
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. เมื่อดึงแท่งไม้ให้เคลื่อนที่ไปบนพื้นกระดาษทราย พื้นโต๊ะและพื้นกระดาษหนังสือพิมพ์ ออกแรงดึงเท่ากันหรือไม่
อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. แรงต้านการดึงแท่งไม้บนพื้นแต่ละชนิดเท่ากันหรือไม่ อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๔. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
15. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
577
กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ
เรื่อง แรงเสียดทานมีประโยชน์อย่างไร
ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่.................................
แผ่นที่
๗
ใบกิจกรรม
ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้
๑. มือที่เปื้อนนํ้ายาสระผมจะสามารถเปิดจุกขวดหรือยกขวดขึ้นได้ง่ายหรือยาก เพราะเหตุใด
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. จากข้อ ๑ มีแรงเสียดทานระหว่างมือและจุกขวดมากหรือน้อย
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. ล้างมือและขวดให้สะอาดเช็ดให้แห้ง แล้วเปิดจุกขวด จะสามารถเปิดได้ง่ายกว่าเมื่อมือลื่น แสดงว่าแรงเสียดทาน
ขณะนั้นเป็นอย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๔. การทดลองนี้จะสรุปผลได้อย่างไร
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
w w w w w w w w
16. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
578
ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์
เรื่อง ความดันอากาศ
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
เมื่อนักเรียนออกแรงดึงก้นถุงพลาสติกให้ออกจากแก้วจะรู้สึกว่าดึงออกได้ยาก เนื่องจากมีแรงที่อากาศดัน
ก้นถุงพลาสติกเอาไว้และไม่ว่าจะออกแรงดึงก้นถุงพลาสติกไปในทิศทางใดก็มีแรงต้านมือทั้งสิ้น แสดงว่าแรงที่อากาศ
กระทำ�ต่อวัตถุจะกระทำ�ในทุกทิศทาง
ในการดึงกระดาษขึ้นตรงๆ จากพื้นเรียบจะดึงขึ้นได้ยากเพราะมีแรงที่อากาศกดกระดาษไว้ โดยแรงที่อากาศ
กระทำ�จะมีค่ามากเมื่อพื้นที่ของกระดาษมาก และแรงที่อากาศกระทำ�จะมีค่าน้อยเมื่อพื้นที่ของกระดาษน้อย และถ้าพื้นที่
ของกระดาษเท่ากันแรงที่อากาศกระทำ�จะมีค่าน้อยเมื่อพื้นที่ของกระดาษน้อยและถ้าพื้นที่ของกระดาษเท่ากันแรงที่อากาศ
กระทำ�ก็จะเท่ากัน เรียกแรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ว่า ความดันอากาศ
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
ความดันอากาศ ณ ระดับความสูงต่างๆ มีค่าไม่เท่ากัน กำ�หนดให้ความดัน ๑ บรรยากาศ คือ ความดันของ
อากาศที่ระดับนํ้าทะเล ซึ่งมีค่า ๑.๐๑×๑๐๕
นิวตันต่อตารางเมตร และยิ่งสูงจากระดับนํ้าทะเลขึ้นไปความดันของอากาศ
ก็จะยิ่งลดลง จึงเป็นเหตุให้เมื่อขึ้นไปบนภูเขาจะรู้สึกว่าหูอื้อ เนื่องจากความดันอากาศภายนอกน้อยกว่าความดัันภายในหู
ข้อเสนอแนะ
ครูอาจจะตั้งปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับความดันอากาศให้นักเรียนร่วมอภิปรายหาคำ�ตอบ เช่น
– ทำ�ไมเมื่อเอาหลอดดูดจุ่มลงไปในแก้วนํ้าแล้วเอานิ้วปิดปากหลอดดูดด้านบนเมื่อยกหลอดให้ออกจากแก้วนํ้า
นํ้ายัังคงค้างอยู่ในหลอดได้ และเมื่อเอานิ้วที่ปิดปากหลอดออกนํ้าจะไหลลงมา
w w w w w w w w
17. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
579
ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์
เรื่อง ความดันบรรยากาศ
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
อากาศที่ปกคลุมโลกเราเป็นชั้นๆ เรียกว่า ชั้นบรรยากาศ แต่ละชั้นมีส่วนประกอบและปริมาณของแก๊ส
แตกต่างกันเนื่องจากอากาศเป็นสสารซึ่งมีมวลและนํ้าหนัก จึงถูกแรงโน้มถ่วงของโลกดึงดูดให้อากาศตกลงมา เช่นเดียว
กับที่กระทำ�ต่อวัตถุอื่นๆ นํ้าหนักของอากาศที่กดลงบนพื้นโลกเนื่องจากแรงดึงดูดของโลกต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ เรียกว่า
ความดันบรรยากาศ
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
ในการสอนเรื่องความดันบรรยากาศ ครูอาจสาธิตการทดลองนี้โดยให้นักเรียนเป็นผู้สังเกต โดยครูเอาหนังสือ
วางบนโต๊ะ แล้วคั่นด้วยก้อนดินนํ้ามัน และกระดาษไขตามลำ�ดับ ทำ�เช่นเดิมโดยเอาหนังสือซ้อนขึ้นไปอีก และคั่นด้วย
ก้อนดินนํ้ามันขนาดเท่าเดิมและกระดาษไขขึ้นไปให้สูงหลายๆ ชั้น ดังภาพ ถ้าชั้นบรรยากาศแต่ละชั้นประกอบด้วยแก๊ส
ชนิดต่างๆ ในปริมาณมากน้อยแตกต่างกันเปรียบเหมือนหนังสือแต่ละกลุ่มที่หนักแตกต่างกัน นักเรียนคิดดูว่าความดัน
ของบรรยากาศแต่ละชั้นจะเท่ากันหรือไม่ ให้นักเรียนหาคำ�ตอบ โดยค่อยๆ ยกหนังสือออกทีละชั้น แล้วลองสังเกตก้อน
ดินนํ้ามันแต่ละก้อนเปรียบเทียบกัน
ถ้าพื้นโต๊ะเปรียบเหมือนพื้นโลก บริเวณยิ่งใกล้พื้นโลกนํ้าหนักของชั้นบรรยากาศจะยิ่งกดลงมามาก ความดัน
บรรยากาศที่ระดับนํ้าทะเล ซึ่งมีค่ามากกว่าบนยอดเขา
นอกจากระดับความสูงความดันบรรยากาศจะเกี่ยวข้องกับอุณหภูมิของอากาศอากาศร้อนจะขยายตัวมีปริมาตร
เพิ่มขึ้น อากาศจะเบาบางลง ความดันของบรรยากาศจึงลดลง
w w w w w w w w
18. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
580
ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์
เรื่อง ความดันของเหลว
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุเช่นนํ้ามีแรงกระทำ�ต่อเขื่อนนํ้ามีแรงกระทำ�ต่อเรือที่ลอยอยู่ในนํ้าเมื่อใส่นํ้าเข้าไป
ในลูกโป่ง นํ้าจะมีแรงกระทำ�ต่อลูกโป่งในทุกทิศทาง ทำ�ให้ลูกโป่งมีขนาดใหญ่ขึ้น
จากเรื่องอากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุแรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหน่วยพื้นที่เรียกว่าความดันอากาศในทำ�นอง
เดียวกันแรงที่ของเหลวกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่เรียกว่า ความดันของเหลว
ความดันของเหลวจะมีค่ามากหรือน้อยขึ้นอยู่กับความลึกของของเหลว โดยที่ระดับความลึกมาก ความดัน
ของเหลวก็จะมีค่ามาก
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
✍ ความดันของเหลว นอกจากจะขึ้นอยู่กับความลึกแล้วยังขึ้นอยู่กับความหนาแน่นของของเหลวด้วย โดยที่
ระดับความลึกเดียวกันของเหลวที่มีความหนาแน่นมากจะมีความดันมากกว่าของเหลวที่มีความหนาแน่นน้อย
✍ เมื่อดึงไม้ที่ปิดรูออก นํ้าจะพุ่งออกไป โดยที่ระดับความลึกมากมีความดันมาก ทำ�ให้นํ้าที่พุ่งออกไป
มีความเร็วมาก
นํ้าที่พุ่งออกไปจะไปได้ไกลหรือไม่ ขึ้นอยู่กับความเร็วของนํ้าขณะออกจากขวดและเวลาที่ใช้ในการตก
ถึงพื้น ที่ระดับความลึกมาก นํ้าพุ่งออกไปได้ด้วยความเร็วมาก แต่ก็จะตกถึงพื้นเร็วด้วยเพราะเป็นจุดที่อยู่ใกล้พื้น ส่วน จุด
ที่อยู่สูงขึ้นไปนํ้าจะพุ่งออกด้วยความเร็วน้อยเพราะความดันน้อยแต่จะตกถึงพื้นช้ากว่าจึงทำ�ให้ระยะทางในแนวราบของ
นํ้าจากทั้ง ๒ ระดับอาจเท่ากัน ดังนั้นเพื่อให้เวลาในการตกถึงพื้นไม่แตกต่างกันมากนัก ระยะห่างของแต่ละรู ต้องต่างกัน
ไม่มาก จึงจะทำ�ให้เห็นว่านํ้าที่ระดับความลึกมากไปได้ไกลมาก
✍ ความดันของเหลว คือ แรงที่ของเหลวกระทำ�ตั้งฉาก
ต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ ดังนั้นถ้าพิจารณาในพื้นที่ ๑ ตารางเมตร
ที่ระดับความลึกต่างๆ นํ้าหนักของเหลวในพื้นที่ ๑ ตารางเมตร
นั้นก็จะต่างกันยิ่งลึกมากขึ้นนํ้าหนักของเหลวที่กระทำ�ก็จะมากขึ้น
ด้วยดังรูป จึงทำ�ให้ยิ่งลึกมาก ความดันของเหลวก็จะมีค่ามาก
19. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
581
ความดันอากาศ คือแรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ ถ้าสมมติว่า บรรยากาศที่ห่อหุ้มโลกเป็น
ดังรูปแล้วพิจารณาใน๑หน่วยพื้นที่จะได้ว่าจุดที่สูงจากพื้นโลกมากขึ้นลำ�อากาศที่กระทำ�ต่อพื้นที่นั้นจะสั้นลงทำ�ให้แรง
ที่อากาศกระทำ�ต่อพื้นที่นั้นน้อยลงเป็นเหตุให้ยิ่งสูงมากขึ้นความดันอากาศยิ่งน้อยลง
ข้อเสนอแนะ
ในการเจาะรูข้างขวดพลาสติกควรใช้ตะปูเผาจนร้อน เจาะรูขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ มิลลิเมตร
พยายามเจาะรูให้แนวตรงกัน ในการเผาตะปูอย่าลืมใช้ฉนวนความร้อนหุ้มบริเวณส่วนหัวตะปู
ในการเติมนํ้าลงไปในขวดควรเติมให้ระดับนํ้าสูงกว่ารูบนสุดไม่มากนักประมาณ ๓ - ๔ เซนติเมตร
ไม้ที่ใช้ในการอุดรูควรมีความยาวประมาณ ๔ - ๕ เซนติเมตรโดยเหลาปลายให้แหลม
w w w w w w w w
20. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
582
ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์
เรื่อง แรงกระทำ�ต่อวัตถุ
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
เมื่อมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ แรงจะทำ�ให้วัตถุมีการเปลี่ยนแปลงสภาพการเคลื่อนที่ได้ โดยเปลี่ยนจากหยุดนิ่ง
ให้เคลื่อนที่ เช่น เตะลูกบอล ดันประตูให้เปิด และสำ�หรับวัตถุที่เคลื่อนที่อยู่แล้วเมื่อถูกแรงกระทำ�ก็อาจเคลื่อนที่เร็วขึ้น
ช้าลง หรือหยุดการเคลื่อนที่ได้นอกจากนี้แรงยังทำ�ให้รูปร่างของวัตถุมีการเปลี่ยนแปลงได้ เช่น ดึงหนังยางให้ยึด ทุบ
ดินนํ้ามันก้อนกลมให้แบน
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
– วัตถุที่เคลื่อนที่อยู่จะเคลื่อนที่เร็วขึ้นหรือช้าลงขึ้นอยู่กับทิศของแรงที่มากระทำ�ต่อวัตถุ โดยถ้าแรงมีทิศเดียว
กับทิศทางเคลื่อนที่เดิมของวัตถุจะทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่เร็วขึ้นและถ้าแรงมีทิศตรงข้ามกับทิศการเคลื่อนที่ของ
วัตถุ จะทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่ช้าลง แต่ในบางกรณี แรงที่มีทิศตรงข้ามการเคลื่อนที่อาจทำ�ให้วัตถุเปลี่ยนทิศทาง
การเคลื่อนที่หรือเคลื่อนที่เร็วขึ้นได้ เช่น การตีลูกปิงปอง การตีลูกเทนนิส
– การที่ลูกโป่งเคลื่อนที่ไปได้เพราะเมื่อปล่อยให้อากาศออกจากลูกโป่ง อากาศภายในดันอากาศภายนอก จะเกิด
แรงปฏิกิริยาจากอากาศภายนอกดันอากาศภายใน ทำ�ให้ลูกโป่งเคลื่อนที่ไปได้ หลอดดูดซึ่งติดกับลูกโป่งจึง
เคลื่อนที่ไปได้ ซึ่งหลอดดูดจะไปได้ไกลและเร็วขึ้นอยู่กับปริมาณอากาศในลูกโป่ง
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
เมื่อนักเรียนดันหรือผลักวัตถุ นักเรียนต้องออกแรงโดยถ้าเพื่อนๆ หลายคนดันโต๊ะแล้วทำ�ให้โต๊ะเคลื่อนที่ไป
ได้ระยะทางเท่ากับที่นักเรียนดันโต๊ะให้เคลื่อนที่ในเวลาเท่ากันถือว่าแรงที่นักเรียนดันโต๊ะเท่ากับผลรวมแรงของเพื่อน
หลายๆ คนนั้น
ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่าถ้ามีแรงหลายๆแรงกระทำ�ต่อวัตถุจะเสมือนว่ามีแรงเพียงหนึ่งแรงกระทำ�ต่อวัตถุจะเสมือน
ว่ามีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ โดยแรงนี้จะเป็นผลลัพธ์ของแรงหลายแรงนั้น
21. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
583
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
แรงเป็นปริมาณที่มีขนาดและทิศทางเรียกว่าปริมาณเวกเตอร์สามารถเขียนแทนด้วยลูกศรความยาวของลูกศร
แทนขนาดของแรงและหัวลูกศรแทนทิศทาง มีหน่วยเป็นนิวตัน
แรง ๓ นิวตัน
แรง ๕ นิวตัน
การเตรียมล่วงหน้า
ให้นักเรียนจัดเตรียมสิ่งของที่จะนำ�มาชั่ง เช่น ของเล่น ก้อนหิน รวมทั้งเตรียมถุงพลาสติกที่มีหูหิ้วสำ�หรับใส่
ของที่จะนำ�ไปชั่ง
ประเมินผล
๑. ประเมินทักษะภาคปฏิบัติของนักเรียนระหว่างทำ�การทดลอง โดยใช้แบบประเมินเป็นกลุ่ม
๒. ประเมินความสามารถของนักเรียนในการรายงานผล และสรุปผลการทดลอง
๓. ประเมินความร่วมมือในการอภิปรายและแสดงความคิดเห็น
w w w w w w w w
22. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
584
ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์
เรื่อง แรงลอยตัว
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
เมื่อนำ�วัตถุไปอยู่ในของเหลวจะมีแรงที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุโดยแรงลัพธ์ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุนั้นจะ
เป็นแรงที่พยุงวัตถุขึ้นทำ�ให้รู้สึกวัตถุเบาขึ้นเมื่อชั่งวัตถุในของเหลว แรงที่ของเหลวพยุงวัตถุขึ้นนี้เรียกว่า แรงลอยตัว
วัตถุที่อยู่ในของเหลวต่างชนิดกัน แรงลอยตัวก็จะแตกต่างกันการจมและลอยของวัตถุในของเหลว ขึ้นอยู่กับ
นํ้าหนักของวัตถุและแรงลอยตัวที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุนั้น โดยถ้าแรงลอยตัวค่าน้อยกว่านํ้าหนักของวัตถุ วัตถุจะ
จมลงไปในของเหลว แต่ถ้าแรงลอยตัวมีค่าเท่ากับนํ้าหนักของวัตถุ วัตถุจะลอยในของเหลวนั้น
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
เมื่อวัตถุอยู่ในของเหลว ของเหลวจะมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุใน
ทุกทิศทาง แรงลัพธ์ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจะอยู่ในทิศขึ้นเพราะว่า
– ความดันที่ผิวล่างของวัตถุมากกว่าความดันที่ผิวบนของ
วัตถุเพราะจุดล่างอยู่ลึกกว่าจุดบนจึงทำ�ให้แรงที่ของเหลว
กระทำ�ต่อวัตถุทางด้านล่าง ซึ่งมีทิศขึ้นมากกว่าแรงที่
ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุทางด้านบนซึ่งมีทิศลง แรงลัพธ์
ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจึงมีทิศขึ้น
– แรงที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุด้านหน้าเท่ากับด้านหลัง
ด้านซ้ายเท่ากับด้านขวา ทำ�ให้แรงลัพธ์ของของเหลวที่
กระทำ�ต่อวัตถุด้านข้างของวัตถุเป็นศูนย์
ข้อเสนอแนะ
– หลังจากการทำ�กิจกรรมแล้ว ครูอาจตั้งปัญหาให้นักเรียนช่วยคิดหาคำ�ตอบเพื่อนำ�ไปสู่การทำ�โครงงานต่อไป
เช่นวัตถุที่อยู่ในของเหลวที่ต่างชนิดกันแรงที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจะเท่ากันหรือไม่จะมีวิธีทดสอบอย่างไร
– ครูอาจเสนอกิจกรรมเพิ่มเติมให้นักเรียนปั้นดินนํ้ามันให้ลอยนํ้าได้แล้วแข่งกันเอาลูกแก้วใส่ลงไปในดินนํ้ามัน
ที่ปั้นแล้วให้มากที่สุดที่ดินนํ้ามันยังสามารถลอยนํ้าได้
w w w w w w w w
23. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓
585
ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์
เรื่อง แรงเสียดทาน
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
ในการออกแรงดึงหรือผลักให้วัตถุเคลื่อนที่ต้องออกแรงเนื่องจากพื้นมีแรงต้านการเคลื่อนที่เรียกแรงต้านการ
เคลื่อนที่นี้ว่าแรงเสียดทาน โดยถ้าแรงดึงหรือผลักวัตถุเท่ากับแรงเสียดทานวัตถุก็จะยังคงอยู่นิ่งไม่เคลื่อนที่ไป แต่ถ้า
แรงดึงหรือผลักวัตถุมากกว่าแรงเสียดทานวัตถุก็จะเคลื่อนที่ไปได้แรงที่ใช้ในการทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่บนพื้นต่างชนิดกันมี
ค่าต่างกัน แสดงว่าพื้นต่างชนิดกันแรงเสียดทานก็จะต่างกันด้วย
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
แรงเสียดทาน เกิดขึ้นระหว่างผิวสัมผัสของวัตถุทั้งสองโดยแรงเสียดทานจะมีค่ามากหรือน้อย จะขึ้นอยู่กับ
ลักษณะของผิวสัมผัสของวัตถุคู่นั้นๆว่ามีความฝืดมากหรือฝืดน้อยซึ่งเรียกว่าสัมประสิทธิ์ความเสียดทานระหว่างผิวสัมผัส
ตารางค่าสัมประสิทธิ์ความเสียดทาน (μ)
เหล็กกับเหล็ก ๐.๗๔
อะลูมิเนียมกับเหล็ก ๐.๖๑
ทองแดงกับเหล็ก ๐.๕๓
ยางกับคอนกรีต ๑.๐๐
ไม้กับไม้ ๐.๒๕ - ๐.๕
แก้วกับแก้ว ๐.๙๔
นํ้าแข็งกับนํ้าแข็ง ๐.๑
เทฟล่อนกับเทฟล่อน ๐.๐๔
ข้อเสนอแนะ
๑. ในการดึงแท่งไม้ให้เคลื่อนที่ไปบนพื้นกระดาษ หรือพื้นกระดาษหนังสือพิมพ์ ให้ตรึงกระดาษทรายหรือ
กระดาษหนังสือพิมพ์ไว้กับพื้นโต๊ะ โดยใช้เทปใส และตรึงให้เรียบ
๒. ให้การดึงแท่งไม้ไปบนพื้นต่างชนิดกันให้เคลื่อนที่ ครูอาจให้นักเรียนใช้ตาชั่งสปริงเกี่ยวกับตะขอแล้วดึง
ตาชั่งสปริงพร้อมอ่านค่าแรงที่กดตาชั่งขณะวัตถุเริ่มเคลื่อนที่ แล้วเปรียบเทียบค่าที่อ่านได้
24. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
586
เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน
ในชีวิตประจำ�วันของนักเรียน มีกิจกรรมต่างๆ ที่มีความสัมพันธ์กับแรงเสียดทานอยู่เสมอ เช่น การเดินไป
บนพื้น การถือของ การดึงหรือผลักวัตถุให้เคลื่อนที่ไป
กิจกรรมบางอย่างต้องการแรงเสียดทานจึงจำ�เป็นต้องเพิ่มให้แรงเสียดทานมากขึ้น เช่น การขี่รถจักรยานไปบน
พื้นซีเมนต์ รถจะไปได้ดีกว่าขี่รถจักรยานไปบนพื้นดินที่เปียกลื่น
กิจกรรมบางอย่างไม่ต้องการแรงเสียดทานจึงจำ�เป็นต้องลดแรงเสียดทานให้ลดลง เช่น ลากวัตถุไปบนพื้นลื่น
ออกแรงน้อยกว่าลากวัตถุไปบนพื้นฝืด
ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู
ขณะที่คนเดินไปข้างหน้าแรงเสียดทานที่พื้นกระทำ�ต่อเท้าคนจะมีทิศไปข้างหน้าซึ่งจะทำ�ให้คนสามารถเดินไป
ข้างหน้าได้โดยไม่ล้มไถล ซึ่งคนทั่วไปมักจะเข้าใจผิดว่าขณะที่คนเดินไปข้างหน้า จะมีแรงเสียดทานไปทางด้านหลัง แสดง
ทิศแรงเสียดทานได้ดังรูป
ข้อเสนอแนะ
๑. ในการทำ�กิจกรรมเปิดจุกขวดอาจใช้สบู่แทนแชมพูได้
๒. ครูอาจนำ�อภิปรายเกี่ยวกับลักษณะของฝาขวดว่าทำ�ไมต้องมีรอยหยัก
๓. ครูอาจเพิ่มกิจกรรมให้นักเรียนหาวิธีลดแรงเสียดทานในการดันโต๊ะครูให้เคลื่อนที่
w w w w w w w w