1. XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
XIX. Þing Félags Íslenskra lyflækna
1.-2. október 2010
Radisson Blu Saga Hótel, Reykjavík

2. V003 Draga reykingar úr áhættu á gáttatifi á fyrstu dögum eftir
kransæðahjáveituaðgerð?
Davíð O. Arnar
1,3,
Guðrún V. Skúladóttir
1,2
, Ragnhildur Heiðarsdóttir
1,2
,
Bjarni Torfason
1,5
, Runólfur Pálsson
1,4
, Viðar Ö. Eðvarðsson
1,6
, Gizur
Gottskálksson
3
, Ólafur Skúli Indriðason
4
1
Læknadeild,
2
lífeðlisfræðistofnun Háskóla Íslands,
3
rannsóknarstöð
hjartasjúkdóma og hjartalækningaeiningu,
4
nýrnalækningaeiningu,
5
brjóstholsskurðlækningadeild,
6
Barnaspítala Hringsins, Landspítala
Inngangur: Gáttatif er algengur fylgikvilli hjartaskurðaðgerða. Meðal þátta
sem eru taldir auka áhættu á gáttatifi eru hár aldur, bráð bólgusvörun og
aukin styrkur katekólamína í blóði á fyrstu dögum eftir aðgerð. Fyrirbyggjandi
meðferð með beta-blokkum hefur enda gefist vel. Neikvæðar heilsufarslegar
afleiðingar reykinga eru vel þekktar. Nikótín hvetur losun katekólamína úr
nýrnahettum og taugaendum. Markmið rannsóknarinnar var að kanna
samband reykinga og gáttatifs eftir kransæðahjáveituaðgerðir.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarþýðið samanstóð af 125 sjúklingum sem
tóku þátt í slembiraðaðri rannsókn á gagnsemi meðferðar með ómega-3
fitusýrum til að fyrirbyggja gáttatif eftir opna kransæðahjáveituaðgerð á
Landspítala 2007-2009. Allir sjúklingarnir voru í hjartarafsjá meðan á
sjúkrahúsdvöl stóð. Endapunktur rannsóknarinnar var gáttatif sem stóð í >5
mínútur. Sjúklingar með fyrri sögu um gáttatif voru útilokaðir.
Niðurstöður: Miðgildi aldurs var 66 ár (spönn 45-82 ára) og 82% voru
karlar. Alls fengu 62 sjúklinganna (49%) gáttatif. Gáttatif greindist að
meðaltali 2,6 dögum eftir aðgerði. Í gáttatifshópnum reyktu 14.5% á móti 27%
í hópnum sem fékk ekki gáttatif (p=0,086). Notkun beta-blokka var svipuð í
báðum hópunum. Við fjölþáttagreiningu var líkindastuðull fyrir gáttatif hjá
reykingamönnum 0,216 (95% vikmörk 0,070-0,664; p=0,007). Engar tengsl,
hvað varðar áhættu á gáttatifi, voru milli reykinga og þátta eins og aldurs,
hámarksgildis CRP eða líkamsþyngdarstuðuls.
Ályktanir: Niðurstöðurnar gefa til kynna að reykingamenn séu í minni
áhættu á að fá gáttatif eftir kransæðahjáveituaðgerð. Þessar niðurstöður eru
óvæntar og kalla á frekari skoðun. Hugsanleg skýring er betra þol
reykingamanna fyrir háum styrk katekólamína í blóði á fyrstu dögunum eftir
skurðaðaðgerð.

3. V009 Tengsl ómega-3 fjölómettaðra fitusýra í himnum rauðra
blóðkorna og bólguþátta í blóði hjá sjúklingum sem gangast undir
opna hjartaskurðaðgerð
Lára Björgvinsdóttir
1,2
, Ólafur Skúli Indriðason
3
, Ragnhildur
Heiðarsdóttir
1,2
, Davíð O. Arnar
2,4
, Bjarni Torfason
2,5
, Runólfur Pálsson
2,3
,
Kristin Skogstrand
7
, David M. Hougaard
7
, Viðar Örn Eðvarðsson
2,6
, Gizur
Gottskálksson
4
, Guðrún V. Skúladóttir
1,2
1
Lífeðlisfræðistofnun,
2
læknadeild Háskóla Íslands,
3
nýrnalækningaeiningu,
4
rannsóknarstöð hjartasjúkdóma og hjartalækningaeiningu,
5
brjóstholsskurðlækningadeild,
6
Barnaspítala Hringsins, Landspítala,
7
Department of Clinical Biochemistry, Statens Serum Institut,
Kaupmannahöfn, Danmörku
Inngangur:Bólga kann að eiga þátt í meinmyndun gáttatifs eftir opna
hjartaskurðaðgerð. Ómega-3 fjölómettuðu fitusýrurnar (FÓFS)
eikósapentaensýra (EPA) og dókósahexaensýra (DHA) gætu því komið í veg
fyrir gáttatif vegna bólguhemjandi eiginleika sinna. Markmið rannsóknarinnar
var að kanna tengsl hlutfalls ómega-3 FÓFS í himnum rauðra blóðkorna
(RBK) við styrk bólguþátta í blóði og tilkomu gáttatifs eftir opna
hjartaskurðaðgerð.
Efniviður og aðferðir:Rannsóknin byggðist á sjúklingum sem gengust
undir opna hjartaskurðaðgerð á Landspítala. Rétt fyrir aðgerð og á þriðja degi
eftir aðgerð voru blóðsýni tekin úr sjúklingum og hlutfall fitusýra í himnum
RBK ákvarðað. Styrkur bólguþátta í blóðvökva var mældur með ELISA-aðferð.
Gáttatif var skilgreint sem óreglulegur óreglulegur taktur er varaði lengur en 5
mínútur á hjartasírita.
Niðurstöður: Af 152 sjúklingum sem tóku þátt í rannsókninni greindust
54,6% með gáttatif. Þeir voru eldri en sjúklingar sem fengu ekki gáttatif og var
miðgildi (spönn) aldurs 70 (45-82) ár samanborið við 64 (43-79) ár
(P<0,001). Enginn munur var á hlutfalli EPA og DHA í himnum RBK
sjúklinga sem fengu gáttatif og þeirra sem ekki fengu gáttatif. Fyrir aðgerð
voru neikvæð tengsl milli hlutfalls EPA í himnum RBK og styrks
bólguþáttanna IL-18 (r=-0,198, P=0,019) og CRP (r=-0,171, P=0,046), og á
milli hlutfalls DHA og styrks IL-6 (r=-0,252, P=0,003), IL-18 (r=-0,303,
P<0,001) og TGF-ß (r=-0,202, P=0,016) í blóði. Neikvæð tengsl voru milli
hlutfalls EPA og DHA í himnum RBK sjúklinga fyrir aðgerð og styrks IL-18 í
blóði á þriðja degi eftir aðgerð (r=-0,188, P<0,027 og r=-0,228, P=0,007).
Ályktanir:Niðurstöður rannsóknarinnar benda til aðEPA og DHA hafi
bólguhemjandi áhrif en hátt hlutfall þeirra í frumuhimnum virðist ekki leiða
til lægri tíðni gáttatifs eftir opna hjartaskurðaðgerð.

4. V012 Tíðni gáttatifs eftir kransæðahjáveituaðgerð með tilliti til
hlutfalls ómega-3 og ómega-6 fjölómettaðra fitusýra í fosfólípíðum
blóðvökva
Guðrún V. Skúladóttir
1,2
, Ragnhildur Heiðarsdóttir
1,2
, Davíð O. Arnar
2,4
,
Bjarni Torfason
2,5
, Runólfur Pálsson
2,3
, Viðar Ö. Eðvarðsson
2,6
, Gizur
Gottskálksson
4
, Ólafur Skúli Indriðason
3
1
Lífeðlisfræðistofnun,
2
læknadeild Háskóla Íslands,
3
nýrnalækningaeiningu,
4
rannsóknarstöð hjartasjúkdóma og hjartalækningaeiningu,
5
brjóstholsskurðlækningadeild,
6
Barnaspítala Hringsins, Landspítala
Inngangur: Ómega-3 fjölómettaðar fitusýrur (FÓFS) hafa bólguhemjandi
áhrif og mögulega áhrif á rafleiðni í hjarta er gætu komið að gagni við að
fyrirbyggja gáttatif eftir opna hjartaskurðaðgerð. Þar sem íhlutunarrannsóknir
hafa verið misvísandi var tilgangur rannsóknarinnar að kanna tíðni gáttatifs
með tilliti til hlutfalls ómega-3 og ómega-6 FÓFS í fosfólípíðum (FL)
blóðvökva.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin byggðist á sjúklingum sem gengust
undir kransæðahjáveituaðgerð á Landspítala. Rétt fyrir aðgerð og á þriðja degi
eftir aðgerð voru blóðsýni tekin og hlutfall fitusýra í FL blóðvökva ákvarðað.
Gáttatif var skilgreint sem óreglulegur taktur er varaði lengur en 5 mínútur á
hjartasíriti. Tíðni gáttatifs var borin saman milli fjórðunga af hlutfalli
fitusýranna í FL blóðvökva með einþátta og fjölþátta greiningu.
Niðurstöður: Af 125 sjúklingum sem tóku þátt greindust 49,6% með gáttatif.
Tíðni gáttatifs var marktækt lægri með hverjum hækkandi fjórðungi af
hlutfalli arakídónsýru (AA, ómega-6 FÓFS) og marktækt hærri með hverjum
hækkandi fjórðungi af hlutfalli dókósahexaensýru (DHA, ómega-3 FÓFS) bæði
fyrir og eftir aðgerð (P<0,01 fyrir allar einþátta greiningar). Marktækt U-kúrfu
samband var milli gáttatifs og fjórðunga af ómega-3 FÓFS eftir aðgerð, þar
sem næstlægsti fjórðungur hafði lægstu tíðni gáttatifs (25,8%, P=0,01). Við
fjölþátta greiningu var þetta U-kúrfu samband ekki marktækt en samband AA
og DHA fjórðunga við gáttatif var áfram marktækt (P<0,05).
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar benda til að meðferð með ómega-3
FÓFS við gáttatifi eftir opna hjartaskurðaðgerð gæti gagnast sjúklingum með
lágt grunnhlutfall þessara fitusýra, en aukið líkur á gáttatifi hjá þeim með hátt
grunnhlutfall. Arakidónsýra í fosfólípíðum blóðvökva gæti gegnt mikilvægu
hlutverki í raflífeðlisfræðilegum ferlum hjartans.