Presentatie van Mark Vermeer (Universiteit Utrecht) tijdens symposium 'Van scriptorium naar charterbank. Trends in het ontsluiten van oorkonden', op 14 december 2017 in Regionaal Archief Tilburg.De totstandkoming van de Charterbank Regionaal Archief Tilburg. Mark Vermeer rondde in 2015 de Researchmaster Medieval Studies af aan de Universiteit Utrecht met een paleografisch onderzoek naar de middeleeuwse dorpssecretarie van Oisterwijk. Sinds 2016 is hij bij dezelfde universiteit als promovendus aangesteld en schrijft hij zijn proefschrift over de ontwikkeling van plattelandsgeletterdheid in de laatmiddeleeuwse Meierij van ’s-Hertogenbosch, binnen het kader van het onderzoeksproject Communication and the Exploitation of Knowledge in the Middle Ages, van de Onderzoeksschool Mediëvistiek. Daarnaast zit hij in de redactie van het Noordbrabants Historisch Jaarboek en in het bestuur van de Stichting Genealogisch Archief Vermeer.

1. Van scriptor naar transcriptor
‘Over scriptor en transcriptor’
De totstandkoming van de Charterbank Regionaal Archief Tilburg

2. Tijdlijn Charterbank
- 2009: Oprichting Charterbank
- 2012: afronding Oisterwijk
- 2015: afronding Tilburg
- 2016: begin wetenschappelijke editie
- 2017 (feb.): versterking door commissie
- 2017 (dec.): onthulling en presentatie eerste resultaten

3. A

6. Unieke uitdagingen
- Overlevering van het materiaal
- Afkomst van het materiaal
- Datering van het materiaal
- Kwaliteit van het materiaal

7. Overlevering van het materiaal
- Charter > Oorkonde
- Altijd een origineel

8. Schepenoorkonde uit ‘s-Hertogenbosch. Gedateerd op 1395 …

9. … maar heruitvaardiging uit 1511
“Met instemming van Rasens en Monicx en op verzoek van Willem
Peynenborch is, volgens een zeker privilege van deze stad, deze brief
opnieuw geïngrosseerd. Willem heeft gezworen dat de (oorspronkelijke)
brief verloren is, en dat deze, indien hij ooit nog gevonden zal worden,
krachteloos en teniet zal worden gemaakt.”

12. Afkomst van het materiaal
- Moderne situatie als uitgangspunt
- Theoretisch gezien nauwelijks band tussen
charter(collectie)s.

13. Blauw en paars: werkgebied Regionaal Archief Tilburg
Paars en donkergroen: historisch kwartier van Oisterwijk
Lichtgroen: Maasland, Kempenland en Peelland (tezamen met Oisterwijk de Meierij)

14. Datering van het materiaal
- Later dan traditionele oorkondenboeken
• Holland en Zeeland 1299
• Utrecht 1301
• Noord-Brabant 1312
• Gelre en Zutphen 1326
- Andere aanpak noodzakelijk voor stukken na 1300

15. Aantallen oorkonden
binnen ‘s-Hertogenbosch
(boven) naar Van Synghel,
en binnen de Meierij (links)
naar Vermeer

17. Kwaliteit van het materiaal
- Gevarieerde afkomst: grote verschillen in kwaliteit
van overlevering
- Veel charters als boekband bewaard

18. Drie (Oisterwijkse) schepen-
oorkonden aaneen genaaid en
gevouwen tot één boekband.

22. Het editiemodel
- Momenteel zeer eenvoudig en praktisch:
- Scans
- Datumregel (opgelost)
- Vindplaats
- Transcriptie
- Geen materiële informatie charters
- Toekomstplannen: samenvatting, naamtags