SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 13
Ang ponolohiya ay
makaagham na pag-aaral sa
mga tunog.
Salik na isinasaalang-alang:
1. Pinanggagalingan ng lakas
2. Artikulador
3. Resonador o palatunugan
PONOLOHIYA
Pag-aaral sa wastong
pagbigkas ng mga tunog.
Ang ponemang SEGMENTAL
ay tumutukoy sa
makabuluhang tunog na
nangangahulugan na
maaaring makapagpabago
ng kahulugan ng isang salita.
PONEMA
Limang (5) patinig /a,e,i,o,u/ at
labing-anim (16) na katinig
/p,b,t,d,k,g,m,n,ņ,h,s,l,r,’,y,w/. Ang
ponemang /ņ/ ay kumakatawan sa
titik na /ng/ habang ang /’/ naman ay
isang impit na tunog (glottal stop) o
saglit na pagpigil sa hangin.
Halimbawa: /ba:ga’/ sa /bagah/,
/tu:boh/ sa /tu:bo’/ at /kitah/ sa /ki:ta’/
Ang ponema ay binubuo ng
dalawampu’t isang ponema.
Ito ay mga salitang nagtatapos
sa malapatinig na /w/ at /y/ na
magkasama sa isang pantig.
DIPTONGGO
ay Bahay
ey Reyna
oy Kahoy
uy Aruy
aw Bahaw
iw Agiw
Ow wow
Ito ay tinatawag ding kambal
katinig dahil sa binubuo ito ng
dalawang magkaibang katinig sa
isang pantig.
KLASTER
Grasa Klase tsampoy
Braso Prinsesa Tsinelas
Traysikel Nars Glosaryo
Kard Dyanitor Plato
Grupo Kristo Gwapo

Ito ay mga salitang halos
magkatunog subalit magkaiba
ng kahulugan.
PARES-MINIMAL
Pala-Bala Misa-Mesa Kawa-Gawa
Sabi-Labi Pantay-Panday Tila-Tela
Sama-Sana Irog-Ilog Alok-Alog

Ito ay may tunog na /ņ/ na binubuo
ng dalawang katinig na NG o [en-ji].
Ito ang dahilan kung bakit sa
alpabetong Filipino ay may ganitong
letra dahil sa katangian ng wikang
may ganitong tunog sa unahan ng
ating mga salita.
DIGRAPO
nganga ngayon banga ngiti
ngunit bango langit nguso
Yunit ng tunog na karaniwang
hindi tinutumbasan ng mga letra
sa pagsulat. Sa halip,
kinakatawan ito ng mga notasyon
ponemik upang matukoy ang
paraan ng pagbigkas. Kabilang
dito ang tono, punto, intonasyon,
hinto, at diin.
PONEMANG
SUPRASEGMENTAL

Ito ay tumutukoy sa pagtaas at
pagbaba ng tinig na
nakapagpapabago ng kahulugan.
Nakukuha ang mensahe ayon sa
boses ng tagapagsalita kung
nangangaral, naiinis, nang-iinsulto,
nagtatanong, nakikiusap o nag-
uutos.
TONO

Ito ay tumutukoy
sa lakas ng bigkas
sa pantig na
binibigyang-diin.
DIIN o STRESS

Tumutukoy sa
haba ng bigkas sa
pantig ng mga
salita na may
patinig o katinig.
HABA

Tumutukoy sa saglit na paghinto
sa pagsasalita na maaaring
panandalian habang sinasabi ang
isang pangungusap, o
pangmatagalan bilang hudyat ng
pagtatapos ng pangungusap. Sa
paraang pasulat, sumiimbolo ito
sa kuwit (,) o kaya’y tuldok (.).
HINTO o TIGIL

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Aralin 1-Ponemiko.pptx
Aralin 1-Ponemiko.pptxAralin 1-Ponemiko.pptx
Aralin 1-Ponemiko.pptx
 
Morpoponemiko
MorpoponemikoMorpoponemiko
Morpoponemiko
 
Barayti ng Wika
Barayti ng WikaBarayti ng Wika
Barayti ng Wika
 
Pangangatwiran
PangangatwiranPangangatwiran
Pangangatwiran
 
ANG PONEMIKA
ANG PONEMIKAANG PONEMIKA
ANG PONEMIKA
 
Kompan 1st Long Test
Kompan 1st Long TestKompan 1st Long Test
Kompan 1st Long Test
 
Mga kategorya ng pakikinig
Mga kategorya ng pakikinigMga kategorya ng pakikinig
Mga kategorya ng pakikinig
 
Kakayahang pangkomunikatibo
Kakayahang pangkomunikatiboKakayahang pangkomunikatibo
Kakayahang pangkomunikatibo
 
Teoryang iskema
Teoryang iskemaTeoryang iskema
Teoryang iskema
 
Register Bilang VARAYTI NG WIKA
Register Bilang VARAYTI NG WIKARegister Bilang VARAYTI NG WIKA
Register Bilang VARAYTI NG WIKA
 
URI NG PONEMA
URI NG PONEMA URI NG PONEMA
URI NG PONEMA
 
Aralin 2 kakayahang komunikatibo
Aralin 2 kakayahang komunikatiboAralin 2 kakayahang komunikatibo
Aralin 2 kakayahang komunikatibo
 
Ponolohiya
PonolohiyaPonolohiya
Ponolohiya
 
komunikasyon
komunikasyonkomunikasyon
komunikasyon
 
Istruktura ng wikang filipino
Istruktura ng wikang filipinoIstruktura ng wikang filipino
Istruktura ng wikang filipino
 
Varayti ng wika.updated ShS (Techvoc) 1 week
Varayti ng wika.updated  ShS (Techvoc) 1 weekVarayti ng wika.updated  ShS (Techvoc) 1 week
Varayti ng wika.updated ShS (Techvoc) 1 week
 
Ponema
PonemaPonema
Ponema
 
Ang Pagsulat
Ang PagsulatAng Pagsulat
Ang Pagsulat
 
Pinagmulan ng wika
Pinagmulan ng wikaPinagmulan ng wika
Pinagmulan ng wika
 
Scanning at skimming na pagbasa
Scanning at skimming na pagbasaScanning at skimming na pagbasa
Scanning at skimming na pagbasa
 

Similar a Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino

Filipino_301 P O N E M A magandang araw
Filipino_301 P O N E M A  magandang arawFilipino_301 P O N E M A  magandang araw
Filipino_301 P O N E M A magandang arawKarenPieza1
 
ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,janemorimonte2
 
Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)NeilStephen19
 
Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01Noemi Morales
 
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint PresentationPonemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint PresentationJenita Guinoo
 
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdfponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdfmelliahnicolebeboso2
 
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptxG9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptxRenanteNuas1
 
pdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptx
pdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptxpdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptx
pdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptxMaamKarenVistro
 
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptxguape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptxIsabelGuape1
 
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.pptKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.pptELLAMAYDECENA2
 
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang FilipinoMga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang Filipinoeijrem
 
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdfYvonneAasco1
 

Similar a Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino (20)

Filipino_301 P O N E M A magandang araw
Filipino_301 P O N E M A  magandang arawFilipino_301 P O N E M A  magandang araw
Filipino_301 P O N E M A magandang araw
 
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdfARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
 
PONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptxPONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptx
 
Ponema
PonemaPonema
Ponema
 
Ponolohiya.pptx
Ponolohiya.pptxPonolohiya.pptx
Ponolohiya.pptx
 
ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
ponemang suprasegmental,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
 
Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)
 
Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01
 
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint PresentationPonemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
 
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdfponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
 
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptxG9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
 
Fili morpema @ pornema
Fili morpema @ pornemaFili morpema @ pornema
Fili morpema @ pornema
 
pdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptx
pdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptxpdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptx
pdfslide.net_ponemang-segmental-570b2422f399e.pptx
 
PONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptxPONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptx
 
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptxguape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
 
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.pptKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
 
Pagsasalita at Ponolohiya
Pagsasalita at PonolohiyaPagsasalita at Ponolohiya
Pagsasalita at Ponolohiya
 
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang FilipinoMga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
 
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
 
PONEMIKO.pptx
PONEMIKO.pptxPONEMIKO.pptx
PONEMIKO.pptx
 

Último

Sanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptx
Sanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptxSanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptx
Sanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptxMarwinElleLimbaga
 
Lesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpoint
Lesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpointLesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpoint
Lesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpointRuvyAnnClaus
 
gr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptx
gr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptxgr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptx
gr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptxArielTupaz
 
pictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANG
pictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANGpictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANG
pictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANGronaldfrancisviray2
 
Maagang Pagbubuntis -- Teenage Pregnancy
Maagang Pagbubuntis -- Teenage PregnancyMaagang Pagbubuntis -- Teenage Pregnancy
Maagang Pagbubuntis -- Teenage Pregnancykatpantan
 
Noli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptx
Noli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptxNoli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptx
Noli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptxJustinArquero
 
408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf
408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf
408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdfNonieAnnGalang
 
kindergarten quarter 4 week 33 melc based
kindergarten quarter 4 week 33 melc basedkindergarten quarter 4 week 33 melc based
kindergarten quarter 4 week 33 melc basedRICXIE1
 
gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...
gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...
gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...SundieGraceBataan
 
FILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptx
FILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptxFILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptx
FILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptxMimmeMCompra
 
Pagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa panitikan
Pagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa  panitikanPagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa  panitikan
Pagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa panitikanJohairaAcot
 
ARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang 8.pptx
ARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang  8.pptxARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang  8.pptx
ARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang 8.pptxAlyszaAbecillaPinion
 
FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...
FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...
FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...john mark calimpusan
 
Q4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptx
Q4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptxQ4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptx
Q4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptxdiannesofocado8
 
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptxESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptxPaulineHipolito
 
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanKarapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanRonalynGatelaCajudo
 
PANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptx
PANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptxPANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptx
PANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptxJieMartinez1
 
Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...
Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...
Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...LlemorSoledSeyer1
 
Filipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvj
Filipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvjFilipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvj
Filipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvjAhKi3
 
TODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptx
TODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptxTODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptx
TODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptxCarljeemilJomuad
 

Último (20)

Sanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptx
Sanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptxSanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptx
Sanhi at Bunga Demo teaching- Filipino 5.pptx
 
Lesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpoint
Lesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpointLesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpoint
Lesson In Edukasyon Sa Pagpapakatao powerpoint
 
gr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptx
gr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptxgr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptx
gr10talambuhay-ni-dr-jose-rizal-pptx.pptx
 
pictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANG
pictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANGpictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANG
pictorial-essay.FILIPINO SA PILING LARANG
 
Maagang Pagbubuntis -- Teenage Pregnancy
Maagang Pagbubuntis -- Teenage PregnancyMaagang Pagbubuntis -- Teenage Pregnancy
Maagang Pagbubuntis -- Teenage Pregnancy
 
Noli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptx
Noli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptxNoli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptx
Noli-Me-Tangere-Kabanata-17-32-Copy.pptx
 
408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf
408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf
408685973-Ang-Pantayong-Pananaw-PART-1-Powerpoint.pdf
 
kindergarten quarter 4 week 33 melc based
kindergarten quarter 4 week 33 melc basedkindergarten quarter 4 week 33 melc based
kindergarten quarter 4 week 33 melc based
 
gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...
gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...
gr9-modyul11kasipaganpagpupunyagipagtitipidatwastongpamamahala-190303122831 (...
 
FILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptx
FILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptxFILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptx
FILIPINO 10 REPORT (El Filibusterismo).pptx
 
Pagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa panitikan
Pagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa  panitikanPagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa  panitikan
Pagsusuri-sa-awit-Presentasyon.pptx Mga teorya sa panitikan
 
ARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang 8.pptx
ARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang  8.pptxARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang  8.pptx
ARALING PANLIPUNAN Ika-walong baitang 8.pptx
 
FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...
FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...
FILIPINO 3 - QUARTER 4 - PAGBUO NG BUOD O LAGOM TUNGKOL SA KWENTONG BINASA O ...
 
Q4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptx
Q4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptxQ4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptx
Q4-W3-MAPEH-5.pptx_20240430_091306_0000.pptx
 
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptxESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
 
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanKarapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
 
PANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptx
PANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptxPANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptx
PANG-URI- PPT-ELIGUE COT2 FILIPINO .pptx
 
Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...
Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...
Hahatiin ang klase sa anim pangkat at ang bawat pangkat ay isasayos ang mga m...
 
Filipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvj
Filipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvjFilipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvj
Filipino 3 Q4 Week 5.pptxkchcivuxucuxjvjcjvj
 
TODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptx
TODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptxTODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptx
TODOS LOS SANTOS (Noli Me Tangere Kabanata 12).pptx
 

Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino

  • 1.
  • 2. Ang ponolohiya ay makaagham na pag-aaral sa mga tunog. Salik na isinasaalang-alang: 1. Pinanggagalingan ng lakas 2. Artikulador 3. Resonador o palatunugan PONOLOHIYA
  • 3. Pag-aaral sa wastong pagbigkas ng mga tunog. Ang ponemang SEGMENTAL ay tumutukoy sa makabuluhang tunog na nangangahulugan na maaaring makapagpabago ng kahulugan ng isang salita. PONEMA
  • 4. Limang (5) patinig /a,e,i,o,u/ at labing-anim (16) na katinig /p,b,t,d,k,g,m,n,ņ,h,s,l,r,’,y,w/. Ang ponemang /ņ/ ay kumakatawan sa titik na /ng/ habang ang /’/ naman ay isang impit na tunog (glottal stop) o saglit na pagpigil sa hangin. Halimbawa: /ba:ga’/ sa /bagah/, /tu:boh/ sa /tu:bo’/ at /kitah/ sa /ki:ta’/ Ang ponema ay binubuo ng dalawampu’t isang ponema.
  • 5. Ito ay mga salitang nagtatapos sa malapatinig na /w/ at /y/ na magkasama sa isang pantig. DIPTONGGO ay Bahay ey Reyna oy Kahoy uy Aruy aw Bahaw iw Agiw Ow wow
  • 6. Ito ay tinatawag ding kambal katinig dahil sa binubuo ito ng dalawang magkaibang katinig sa isang pantig. KLASTER Grasa Klase tsampoy Braso Prinsesa Tsinelas Traysikel Nars Glosaryo Kard Dyanitor Plato Grupo Kristo Gwapo
  • 7.  Ito ay mga salitang halos magkatunog subalit magkaiba ng kahulugan. PARES-MINIMAL Pala-Bala Misa-Mesa Kawa-Gawa Sabi-Labi Pantay-Panday Tila-Tela Sama-Sana Irog-Ilog Alok-Alog
  • 8.  Ito ay may tunog na /ņ/ na binubuo ng dalawang katinig na NG o [en-ji]. Ito ang dahilan kung bakit sa alpabetong Filipino ay may ganitong letra dahil sa katangian ng wikang may ganitong tunog sa unahan ng ating mga salita. DIGRAPO nganga ngayon banga ngiti ngunit bango langit nguso
  • 9. Yunit ng tunog na karaniwang hindi tinutumbasan ng mga letra sa pagsulat. Sa halip, kinakatawan ito ng mga notasyon ponemik upang matukoy ang paraan ng pagbigkas. Kabilang dito ang tono, punto, intonasyon, hinto, at diin. PONEMANG SUPRASEGMENTAL
  • 10.  Ito ay tumutukoy sa pagtaas at pagbaba ng tinig na nakapagpapabago ng kahulugan. Nakukuha ang mensahe ayon sa boses ng tagapagsalita kung nangangaral, naiinis, nang-iinsulto, nagtatanong, nakikiusap o nag- uutos. TONO
  • 11.  Ito ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig na binibigyang-diin. DIIN o STRESS
  • 12.  Tumutukoy sa haba ng bigkas sa pantig ng mga salita na may patinig o katinig. HABA
  • 13.  Tumutukoy sa saglit na paghinto sa pagsasalita na maaaring panandalian habang sinasabi ang isang pangungusap, o pangmatagalan bilang hudyat ng pagtatapos ng pangungusap. Sa paraang pasulat, sumiimbolo ito sa kuwit (,) o kaya’y tuldok (.). HINTO o TIGIL