3. -Ang sibilisasyong Greece at Rome ay nakatulong sa
pagbigayng kapangyarihan sa Europe.
-Sa panahong Hellenistiko umunlad ang kabihasnang
griyego.
-Polis ang taguri sa samahang pampolitika at panlipunan sa
Greece.
-Hiwa-hiwalay ang mga polis dulot ng heograpiya ng Greece.
-Sumibol ang demokrasya sa Athens. Pinaunlad ito ng mga
isinagawang pagbabago nina Solon, Pisistratus, Cleisthenes,
at Pericles.
SINAUNANG GREECE
4. - Oligarkiya ang umiral sa Sparta. Mas binigyang-diin ng
Sparta ang pagsasanay para sa mga sundalo.
- Tinangkang sakupin ng Persia ang Greece nang maraming
besesna nagdulot ng labanang Persiano.
- Nagkaroon ng alitan ang Athens at Sparta na nauwi sa
digmaang tinawag naDigmaang Peloponnesian.
- Sinakop ni Philip ng Macedonia ang Greece na nagbigay-daan
sa pagwawakas ng panahong Hellenik.
- Tinangala ang kagalingan ng Greece sa larangan ng agham,,
arkitektura, panitikan, sining at pilosopiya.
5. ANG GREECE
-Ang Greece ay tinaguriang “Sinilangan ng sinaunang Sibilisasyon” dahil sa
kakaibang kulturang nalinang na nagging batayan ng mga taga-kanluran.
Nanatili hanggang sa Kasalukuyang panahon ang impluwensiya ng Greece sa
larangan ng politika at sining.
HEOGRAPIYA
- Ang Greece ay isang peninsula.
-Bulubundukin ito at napapaligiran ng mga dagat.
-Ang ganitong katangian ay nakakasagabal sa pakikipagtalastasan ngunit
nakakabuti rin ang ganitong katangian upang mapanatili ang Kultura.
6. -Marami sa marami sa mga griyego ay mga mangingisda, marino, at mangangalakal.
Naging mahusay din sila na manlalakbay dulot ng malawak na katubigang nakalibot sa
kanilang bansa.
ANG KABIHASNANG CRETE
ANG KABIHASNANG MINOAN:
- Ang unang kabihasnan ng Greece sa Crete ay ang Minoan na hinango sa
kanilang hari na si Haring Minos.
-Ang mga Minoan ay may mataas na antas ng kalinangan sa larangan ng
arkitektura at mayroong mahuhusay na inhinyero.
-Mahusay ang kanilang mga Artisano sa paglikha ng mga kagamitan. Mahusay
rin sila gumawa ng mga armas yari sa bronse.
-Dito humihinto ang mga mangangalakal na naglalakbay sa pagitan ng Africa at
Europe.
-Bukod sa kalakalan, nagtataglay rin ang mga minoan ng maunlad na
teknolohiya.
7. -Ang pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan ng mga Minoan ay ang
Agrikultura
Pagkaraan ng ilang taon, sumalakay ang mga Mycenaean at kanilang sinakop at
pinamahalaan ang kabihasnang Minoan pagsapit ng 1400 BCE.
ANG KABIHASNANG MYCENAEAN
-Tinawag silang Mycenaean dahil hango ito sa kanilang lungsod na Mycenae.
-Si Haring Agamemnon ang nagging pinuno ng lungsod, siya ang itinuring na
pinakamayaman at pinakamakapangyarihan na hari sa kabihasnan ng Greece.
-Maganda ang lokasyon ng Crete kung gayat ang kalakalan ay nagging maunlad at
masigla.
-Kilala ang panahon nila bilang panahon ni Homer dahil maraming kaalaman ang
mababasa rito.
-Humina ang kabihasnang Mycenaean nang manirahan sa Peloponnesus ang mga
Griyegong Dorianna nagmula pa sa Hilagang Greece. Nagkaroon ng digmaan sa pagitan
na nagging sanhi ng pagtigil ng kalakalan at ng sining na pati ang pagsulat ay
nakalimutan na tuluyan na naging bagsak ng imperyo ng mga Mycenaean. Tinawag itong
“Dark Ages” na nagsimuula noon 1100 hanggang 800 BCE.
8. ANG KLASIKAL NA GREECE
POLIS
-Pagsapit ng 800 BCE, isang yunit pampolitika ang nabuo na tinawag na
polis. Binubuo ito sa tatlong bahagi:
-Acropolis- makikita ditto ang templo at usaling pampubliko.
-Agora- pamilihan na matatagpuan sa ibaba ng acropolis.
-Polis- binubuo ng nakapaligid na kanayunan.
-Nakasalalay sa hari ang pamamahala at kapangyarihan habang ang mga
desisyon naman sa mga kaasong kaugnay sa isang pamilya o angkan ay nasa poder
ng sanggunian at kapulungan ng mamamayang lalaki.
-Iba iba ang pamamahala ng bawat polis ang iba ay nasa ilalim ng Monarkiya
at ang iba naman ay aristokrasya.
-Isa pang anyo na pamamahala ang nabuo sa Greece na ang Tiraniya ang
namumuno na tinatawag na tirano.
-Sa sinaunang Greece ang digmaan ay isinasagawa sa pamamagitan ng
panginoon na nakasakay sa mga kabayo at mga chariot.
9. -sa panahon ng digmaan kinakatakutan ang mga griyego dahil sa phalanx o
ang dikit-dikit na pagakahilera ng mga sundalo.
-Ang mga hoplite ay mabubuting sundalo dahil bilang isang mamamayan
itinuturing na isang karangalan ang lumaban para sa lungsod-estado.
ANG ATHENS
-Nakilala ang Athens sa pagtatag ng Sistema ng pamamahala na tinawag na
demokraasya.
-Hinubog ang unang demokrasiya ng mga lider ng Athens na sina Draco,
Solon, Pisistratus at Cleisthenes.
-Kalalakihan lamang ang kinikilala bilang mamamayan ng Athens.
-Ang kababaihan, dauhan at mga alipin ay hindi kinikilala bilang mga
mamamayan at mayroon lamang kaunting karapatan.
10. KALAGAYANG PAMPOLITIKA AT PANGKABUHAYAN NG BANSA
-Nagkaroon ng alitan ang mayayaman at mga alipin noon. Natigil lamang ito ng
magkaroon ng reporma sa pamahalaan.
-Naging arkon si Draco noong 621 CE at inilabas ang isang kodigo ng mga batas na
tinawag na Draconian Code.
-Pinahintulutan din ni Draco ang Debt Slavery, kung saan ang mga magsasaka ay
pinayagang manilbihan para mabayaran ang kanilang mga utang.
-Sa gitna ng mga suliranin nagkaroon isang pinagkakatiwalaan na mangangalakal na
arkon noong 594 BC sa katauhan ni Solon. Inayos niya ang mga suliranin ng mga
magsasaka, naging makatwiran ang kanyang ginawang mga paraan sa pagaayos ng
sigalot. Pinalaya rin niya ang mga alipin dahil sa hindi pagbabayad ng utang.
-Itinatag ni Solon ang Council of the Four Hundred na binubuo ng mga kapiling kasapi
mula sa pangkat ng mayayamang may ari ng lupa.
-Sa gitna ng mga pagbabagong pampolitika at pangkabuhayan, hindi parin natigil ang
alitan pagitan sa mga myayaman at mga mahirap. Mas pinaboran ni Solon ang mga
mahihirap kesa sa mayayaman.
-Pinalitan ni Pisistratus si Solon. Noong 560 BCE, naging isa siyang tirano at tumulong sa
pagpapalago ng demokrasya ng Athens.
11. -Inalis niya ang patakaran na tanging mayayaman lang ang maaring maging
mayayaman ng Athens.
-Binawasan niya ang Oposisyon.
-Kinamkam iya ang mga lupain ng mga maharlika at ipinamagahi ito sa mga
magsasakang walang lupa.
-Inayos niya ang irigasyon at pamamahagi ng mga kgamitang pang-agrikultura.
-Siya ang nagsimula sa pagpapaganda ng Athgens sa pamamagitan ng pagpapatayo
ng mga gusali at mga temple ganun din ang kabuuang suporta sa sining.
-Ngunit dahil sa kanyang kalupitan ay humingi ng bagong pamunuan ang mga
Athenian.
-Hinirang ang bagong pinuno na si Cliesthenes noon 508 CE na nagmula
samayaman at mataas na lipunan.
-Mahigpit niyang tinutulan ang pagpapangkat ng tao batay sa kayamanan. Hinati
niya ang mga mamamayan sa sampung tribo ayon sa kanilang kinaroroonan. Lahat
ng dalawampung taong gulang na tao ay nasali sa Asemblea. Ang asemblea ay
sangay ng pamahalaan na binubuo ng may edad tatlumpu pataas na humahalal sa
mga opisyal ng pamahalaan.
-Pinairal ni Cliesthenes ang tunay na demokrasya sa Athens.
12. MGA TAGUMPAY AT KABIGUAN SA
KABIHASNANG GREECE
ANG SPARTA
-Sa isang lambak nakatayo ang lungsod-estado ng sparta. Hindi ito napapalibutan
ng malalaking pader tulad ng athens, ngunit malakas ang puwersang militar nito.
-Hinati sa tatlong pangkat ang lipunang Sparta; Ang Spartiate, Perioeci, at Helot.
-Ang pamahalaan ay binubo ng dalawang pangkat: ang Asemblea at ang Konseho ng
matatanda.
-Ang ephors ang nagpapatupad ng mga ipinasang batas at sila rin ang may kontrol
sa edukasyon at pagliliti ng mga kaso.
-Ang isang spartan sa gulang pa lamang na pito ay nakatalaga ng maglingkod sa
pamahalaan bumabalik lamang sila sa kanilang tahanan pagsapit nila ng ika-21 na
gulang. Ngunit dahil dito, napabayaan nila ang iba pang larangan tulad ng sining at
edukasyon.
-Ang kababaihan ay nakaranas din ng mahigpit na pagsasanay. Inihanda sila sa
pamamagitan ng pagtakbo, pagbuno, at iba pang palakasan.
13. ANG MGA TAGUMPAY AT KABIGUAN SA
KABIHASNANG GREECE
ANG DIGMAANG PERSIA
Noong 546 BCE sinakop ni Haring Cyrus ng Persia ang Asia Minor at ibang lungsod-
estado ng Greece.
-SInalungat ng mga lider ang pamamahala ng Persia at hinihikayat ang mga tao na
mag-alsa, ngunit madaling nagupo ito.
-Umupo si Haring Darius sa trono noong 521 BCE.
-Pinangunahan ng lungsod ng lonia ang pakikipaglaban sa mga Persian.
Suportado ng mga Athenian ang mga lonian at dito natalo ang puwersang
persian sa digmaan.
-Sa aklat na “History of the Persian Wars” inilarawan ni Herodotus ang alitan
pagitan sa nga Griyego at mga persian.
14. DIGMAANG MARATHON
-Naging matagumpay ang pananakop ng mga Persian sa pamayanang Griyego at sa
Asia Minor. Napasailalim sa persia ang mga lupaing Griyego sa may baybayin ng
Aegean sea.
-Noong 491 BCE nagpadala si Harimg Darius ng embahador sa ilang lungsod-estado
ng Greece upang hikayatin ang mga ito na tanggapin si Darius bilang Hari.
-Nagpadala ng tulong ang Athens saa mga Griyegong nag-alsa laban kay Darius.
Hindi ito nagustuhan ni Haring Darius kaya bumuo ito ng oagsalakay laban sa
Athens.
-Natalo ang persia sa labanang ito na tinawag na Labanang marathon at hindi ito
matanggao ni haring Darius.
DIGMAANG THERMOPYLAE
-Sampung taon pagkaraan ng labanan sa marathon , muling nilusob ng Persia sa
Greece sa pamumuno ni Haring Xerxes, anak ni Darius. Tinawid ng persia ang
Hellespont.
15. -Sa pamumuno ni haring Leonidas ng Sparta at ng 300 niyang hukbo hindi
nakatawid ang mga persiano sa loob ng tatlong araw. Ngunit may isang taksil na
nagbunyag sa lihim na daan at dito na muling sumalakay ang Persia. Sa naganap
na labanan nasawi ang naraming spartan kasama na si Haring Leonidas.
DIGMAANG SALAMIS
-Sa digmaang ito bagamat magkasalungat, nagkaisa ang Athens at ang Sparta
upang labanan ang mga Persiano. Natalo ang mga spartan sa labanan na sila mismo
ang nangunahan at sa huki ay ang mga Athenian na ang nagtapos at nagpanalo.
-Sa pamamagitan ng liga, naitaboy ang mga persian sa mga teritoryong malapit sa
Greece.
-Sa paglipas ng panahon, napasailalim sa impluwensiya ng Athens ang ibang kasapi
ng samahan.
-Itinuring ito na simula ng pagbabagong anyo nga Athens at tuluyan na nakamit ng
Athens ang kanyang Gintuang panahon.
DIGMAANG PELOPONNESIAN
-Dahil sa pagsikat ng Athens, pinakialaman na nito ang mga interes ng Sparta
16. -Tumagal pa ng siyam na taon ang digmaang Peloponnesian bago tuluyang sumuko ang
digmaang Athens sa taon na 404 BCE. Matapos ang digmaan ay nawala na ng tuluyan ng
kapangyarihan ang Athens. Hindi na natugunan ng mga pinuno nito ang mga
pangangailangan ng mga mamamayan kaya tuluyan nang humina ang kanilang
pamahalaang demokratiko.
SI ALEXANDER AT ANG PANAHONG
HELLENISTIKO
ANG PAGSAKOP SA GREECE AT ANG KABIHASNANG HELLENISTIKO
-Ang paglaganap ng kulturang Griyego sa mga lupaing nasakop ni Alexander the Great ay
naging daan sa bagong yugto ng sibilisasyon na tinatawag na Panahong Hellenistiko
ALEXANDER THE GREAT
-Ang mga pinangarap ni Haring Philip ay isinakatuparan ng kanyang anak na si Alexander
na noon ay 21 na taon pa lamang. Si alexander ay itinuring na isang mahusay na
mandirigma at isang henyo sa larangan ng militar.
17. -Sa pagitan ng 334 BCE hanggang 323 BCE nasakop ni Alexander ang
pinakamalaking imperyo at naipakalat niya ang kulturang Griyego hanggang sa
silangan ng Indus River.
-Ang kanyang kamatayan ang nagbigay wakas sa maikling panahon ng pagkakaisa
ng Greece at mga lupain sa Silangan. Tatlo sa kanyang mga heneral ang naghati-
hati ng imperyo.
19. Ang “Limang Mabubutign Emperador”
Nerva- Umupo siya sa trono noong 96 CE at namuno siya sa Rome halos 100 taon.
Sa pamumuno ni Nerva ay ipinapatupad niya ang “adaption system” upang
maiwasan ang agawan ng kapangyarihan.
Trajan- Siya ang kauna-unahang emperador na tagalabas na umupo sa trono.
Naging emperador siya mula 98 CE hanggang 117 CE. Isa rin siyang dakilang
heneral at mananakop. Lumawak nang husto ang mga teritoryo na sakop ng
Imperyong Romano kaya ipinagkaloob kay Trajan ang titulong Optimus, bilang
pagkilala sa kaniyang mga naging kontribusyon.
Hadrian- Isang tagapagtangkilik ng sining at mapagtimping emperador. Si Hadrian
(Publius Aelius Hadrianus) ay umupo noong 117 CE at sa kanyang pamamahala ay
gumanda ang mga probinsiya. Nagtayo siya ng maraming kuta o tangguhan upang
hindi masalakay ang teritoryo. Isang halimbawa nito ay ang Hadrian’s Wall sa
England.
20. Antoninus Pious- Ipinagpatuloy lang niya ang pagpapalakas ng imperyo ng Rome.
Nagpatatag siya sa England ng Antonine Wall kagaya ng ipinatayo ni Hadrian
upang maging proteksiyon laban sa ibang tribu. Naghari naman siya loob ng 23
taon.
Marcus Aurelius- Siya ay isang emperador-pilosopo at ang pinakahuling mabuting
emperador. Ginamit niya ang sistemang merit na siyang basehan sa pagtaas ng
ranggo at tungkulin ng isang kawani. Binigyan niya ng pansin ang pagtatanggol sa
imperyo laban sa mga tribung Aleman na nagtatangkang tumawis sa Danube River
at sumakop sa hilaga. Sa pagkamatay niya noong 192 CE, humalili ang mga
mahihinang pinuno na nagpahina sa kalagayan ng imperyo hanggang sa tuluyan na
itong bumagsak. Nagwakas na rin ang Pax Romana.
21. – Umiral ang pamahalaang republika na may dalawang sangay;
ang Senado at ang Asemblea.
– Naging makapangyarihan ang Rome sa rehiyong
Mediterranean dahil sa pakikidigma niya sa mga lungsod-
estado ng Italy, sa mga kolonya ng Greece sa Sicily, Timog Italy,
at Carthage sa Hilagang Africa.
Kinilala ang Rome sa larangan ng
pagbabatas, pamahalaan at inhinyeriya.
SINAUNANG ROME
22. – Yumaman ang Rome dahil sa tagumpay nito sa pakikidigma
subalit nagging daan din ito ng pagbaba ng moralidad ng mga
tao at pamahalaan.
– Natamo ng Rome ang panahon ng kapayapaan na tinawag na
Pax Romana sa panahon ni Augustus.