Talk of Bernard Spaans of NIOZ on the Landelijke Dag of Sovon 2013

1. Royal Netherlands Institute for Sea Research
Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Een lange termijn kleurring-project
aan Rosse Grutto’s: wat kunnen we
er mee?
Bernard Spaans
NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO)

2. Waarom Rosse Grutto’s?
- Typische wadvogel, typische
wormeneter
-Lange afstand trekvogel,
broedt in de hoge Arctis
- 2 populaties: een die
overwintert in NW-Europa
(lapponica), de andere in West
Afrika (taymyrensis)
2

3. Onderzoeksmogelijkheden met individueel
gemerkte dieren
De gekleurringde individuen zijn in principe levenslang te volgen
(zenders: meer informatie maar over kortere periode)
 Schatting van de jaarlijkse overleving.
Verschillen tussen de beide populaties?
Variatie door verschillen in voedsel
Invloed weersomstandigheden
 Gebiedsgebruik op een individuele basis
Plaatstrouw (voedselgebieden, HVP’s)
Verschillen in gebiedsgebruik tussen de populaties (voedsel)
 Schatting van de populatie-groottes
“Vinger aan de pols” bij een soort die geheel
afhankelijk is van een schaars en snel veranderend
habitat

4. Individueel merken met
kleurringen
4 kleurringen op 4
verschillende
posities en een
vlag op 8
mogelijke posities:
(44) x 8 = 2048
combinaties per
vlagkleur
4

5. 5

6. 6

7. Wales
Oland, Zweden
Porsanger fjord, Noorwegen
Atlantische kust, Frankrijk

8. Hoe veel Rosse Grutto’s werden gekleurringd
en teruggezien?
Start project
2001
Aantal gemerkt tm oktober 2013:
Sleeswijk Holstein
W. Waddenzee
O. Waddenzee
Hollandse kust
Banc d’Arguin
Totaal
48
3223
984
971
341
5575
Aantal aflezingen
Aantal individuen ooit teruggezien
Aantal aflezers
22721
3635 (65%)
562
8

9. 65% van de gemerkte Rosse Grutto’s werden
gevangen met het Wilsternet:
Wilsterflappers:Joop Jukema en Catharinus Monkel
9

10. 3
Aflezingen Rosse
Grutto’s (I)
2
Updated oktober 2013
3
3
3
2
2
1
19770
66
52
3
4
0
2
4
2
0
109
5
0
5
4
7726 !!
10

11. Aflezingen Rosse
Grutto’s (II)
Updated oktober 2013
133 2
8
2
2
2
2130
3
2
1
6
11
3

12. Y2RYBB, maart
2003, Griend

14. R5YWRB
Gevangen: 13 mei 2010 op Texel
Waargenomen op Texel: 21 mei en 9 aug 2010
Waargenomen op de Banc d’Arguin: 27 nov 2010
Teruggemeld (geschoten): begin Juni 2011, Taimyr

15. Zijn Rosse grutto’s plaatstrouw?
Aantal
geringd
% ooit
teruggezien
fractie hiervan
op vangplaats
Texel
1331
64%
73%
Terschelling
1542
75%
89%
Ameland
627
76%
88%

16.  Y4WYYB, man, gevangen op 19 mei 2003, Polder bij Lies,
Terschelling
 Uitsluitend waargenomen op Terschelling:
 2003
 2004
19 - 28 mei
6x
3 – 18 mei
10x
 2005
 2006
9 – 25 mei
13x
6 – 26 mei
11x
 2007
 2008
23 apr – 25 mei 26x
 2009
 2010
24 – 28 mei
26 apr – 16 mei
 2011
 2012
6 – 27 mei
 Uitersten
1 – 3 sept
2x
3x
3x
1 – 6 sept
2x
4x
30 aug – 6 sept
6x
13x
27 juli – 11 aug
9x
5 – 16 aug
23 apr – 28 mei
10x
31 juli – 2 aug
 2013
27 juli – 11 aug
4x
27 juli – 6 sept

17. R2YBWR, vrouw, gevangen op 16 mei 2009, Polder tussen
Oudeschild en Oosterend op Texel
Uitsluitend waargenomen op Texel en in de Baie d’Aouitif op
de Banc d’Arguin
2009
18 - 24 mei TX
2x
2011
2x
11 - 19 dec BdA
2010
8 en 11 aug TX
7x
24 nov – 3 dec BdA 2x
29 - 30 mei TX
2x
13 – 29 nov BdA
5x

18. Y1YYRR, 26 april 2001, kwelder Schiermonnikoog:
2002
24 - 26 april
2x Terschelling
2003
27 april - 25 mei
5x Terschelling
2 okt
1x Terschelling
2004
10 - 15 mei
2x Balgzand
15 aug
1x Terschelling
2005
31 jan, 1x Chichester Harbour, UK
5 - 23 mei
2006
8x Terschelling
2 - 24 sept
3x Terschelling
4 - 21 mei
12x Terschelling
4 - 9 sept
3x Terschelling
2007
2 feb, 1x Chichester Harbour, UK
16 mrt - 22 mei
35x Terschelling
7 - 30 aug
2x Terschelling
2008
17 april
1X Terschelling
30 juli – 10 sept
5x Terschelling
2009
5 april - 20 mei
7x Terschelling
9 – 12 sept
2x Terschelling
2010
26 mrt – 9 mei
4x Terschelling
8 aug – 12 sept
7x Terschelling
2011
24 mrt – 17 mei
10x Terschelling
2012
26 mrt – 23 mei
8x Terschelling
10 – 12 sept
2x Terschelling
11 nov, 1x Chichester Harbour, UK
2013
22 mei
1x Terschelling
2 sept
1x Terschelling

19. Rosse Grutto Y2YYBB in drie verschillende seizoenen
afgelezen in Zuid Africa!
Gevangen op 30 juli 2003 op De Richel
22-Jan-2006, Langebaan Lagoon,
South Africa, photo: Peter Ryan
24-Jan-2011, Langebaan Lagoon, South
Africa, photo: Binks MacKenzie
Retour broedgebied-overwinteringsgebied:
30.000 km
08-Nov-2009, Langebaan Lagoon, South Africa,
photo: Per Holmen
Minstens 9 keer:
270.000 km

20. Two populations of Bar-tailed Godwits using the same
area (Terschelling) during the same period in spring
Sjoerd Duijns & Jacintha van
Dijk
Daily number of resighted colour-ringed birds
90
European
Afro-Siberian
80
70
60
50
40
30
20
10
0
30-5-2007
26-5-2007
22-5-2007
18-5-2007
14-5-2007
10-5-2007
6-5-2007
2-5-2007
28-4-2007
24-4-2007
20-4-2007
16-4-2007
12-4-2007
8-4-2007
4-4-2007
31-3-2007
27-3-2007
23-3-2007
19-3-2007
15-3-2007

21. Foerageer gebieden van de twee Rosse Grutto
populaties op Terschelling in het voorjaar
L
T
T
T
L
T
L
21

22. Verschillen in opvetsnelheid en
foerageertijd tussen de populaties
Gevangen met wilsternet: >95% taymyrensis

23. Mass Bar-tailed Godwits (males)
500
Gewichten Rosse Grutto’s
y = 6.6018x + 132.07
2
R = 0.7232
450
400
350
300
Aankomst
250
200
Opvetten
150
0
Eind april tot eind mei
10
20
30
40
Springday (1 = 20 April)
350
300
y = 7.3981x - 86.889
R2 = 0.1788
250
reserve females
200
150
100
50
0
0
5
10
15
20
25
-50
-100
springday (all years)
30
35
40
Residuen: relatieve conditie

24. 30
Average reserves at arrival (SD)
20
10
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
females
males
-10
-20
-30
Reserves bij aankomst (Castricum)
Fraction with relative condition >0 (%)
80
70
60
30
Average annual rel. condition (g)
-40
40
20
10
0
-10
-20
-30
-40
50
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
Average annual reserves Castricum (g)
40
30
20
10
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Relatieve conditie (Wadden)
Geen verband tussen reserves
bij aankomst uit Afrika en
conditie tijdens het opvetten:
voedselsituatie Waddengebied
is belangrijk

25. Zeer significant effect van de relatieve
conditie op de jaarlijkse overleving
0.95
Survival after 1st year after catch
0.9
0.85
males
females
0.8
0.75
0.7
0.65
0.6
0.55
0.5
-150
-100
-50
0
50
100
150
Relative condition (g)
De (voedsel)situatie in het Waddengebied bepaalt overleving

26. Opvetsnelheid van Rosse Grutto’s in
2009, vergelijking Texel en Ameland
Texel
N males = 56; N females = 43
Meer doortrekkers op Texel?
Ameland
N males = 224; N females = 84

27. Hoeveel?
12.634
27

28. Populatie schatting Taymyrensis met behulp van
ring-dichtheid op een locatie ver weg van vangplek
Overlevingschatting: 779 in NL geringde vogels nog in leven in jan. 2007
11.699 vogels bekeken op de BdA: 1 op de 308 geringd in NL
1 week werk met 2 personen

29. Met veel dank aan:
Vangers: Wilsterflappers, VRS Castricum, VRS Calidris,
helpers bij het vangen
Aflezers: 562 (25 personen met 100 of meer aflezingen)
Collega’s Nioz
Vragen ?