Lezing Jaar van de Wulp voor Vogelwerkgroepen
•Descargar como PPTX, PDF•
1 recomendación•696 vistas
Download en geef deze lezing voor je vogelwerkgroep. Per slide hebben we extra informatie toegevoegd (zie aantekeningen achter de knop Notes). www.jaarvandewulp.nl
Recomendados
Más contenido relacionado
Más de Sovon Vogelonderzoek
Más de Sovon Vogelonderzoek (20)
Lezing Jaar van de Wulp voor Vogelwerkgroepen
- 2. Opbouw • Waarom Jaar van de Wulp? • Oorzaken achteruitgang? • Wat willen we weten? • Wat gaan we doen? HarveyvanDiek
- 3. HarveyvanDiek • Numenii – 7 van de 13 soorten bedreigd • Afname UK (30% van Europese populatie) • IUCN Red List: near threatened • Rode Lijst broedvogels: kwetsbaar • Internationale aandacht voor de soort • Vogelbescherming + Sovon: klein Jaar van Waarom de Wulp?
- 8. Waarom de Wulp? 4100-5000 paar (2013-2015) Dichtheden(2013-2015)
- 10. 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 Waarom de Wulp? 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 45,000 50,000 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 70,000 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 DK SH NLNS
- 11. Oorzaken achteruitgang? • In Groot-Brittannië: o.a. bosaanplant, intensivering landbouw, predatie HarveyvanDiek
- 12. Oorzaken achteruitgang? • In Ierland speelt ook nog veenwinning, waardoor broedgebied van Wulpen verdwijnt! HarveyvanDiek
- 13. Oorzaken achteruitgang? • En bij ons…? HarveyvanDiek
- 14. Oorzaken achteruitgang? • Daarom gaat Sovon data van broedvogels en niet- broedvogels analyseren in het Jaar van de Wulp! HarveyvanDiek
- 15. Analyse data: Wat willen we weten? Atlas • Verandering verspreiding in relatie tot landschap, landbouw, predatie e.a. BMP • Verspreiding en trends sinds halverwege jaren ’80 landelijk, provinciaal, biogeografisch Broedvogels Nestkaart • Broedsuccessen
- 16. Foto: Romke Kleefstra Analyse data: Wat willen we weten? Broedvogels Verbeterpunt! Nestkaart • Vooral veel nestkaarten uit weidegebieden waar nestbescherming plaatsvindt • Nest- en broedsucces onbeschermde nesten en in natuurgebieden (o.a. laagveenmoeras, heide, kwelders) onbekend
- 17. Analyse data: Wat willen we weten? Meetnet Watervogels • Verspreiding en trends sinds halverwege jaren ’70 landelijk, provinciaal, biogeografisch, trilateraal • Maandelijkse tellingen, Midwintertelling, Binnenlandse Steltlopertellingen, Atlas Niet-broedvogels HarveyvanDiek Verbeterpunt! • Boerenland onderbelicht
- 18. Analyse data: Wat willen we weten? Slaaplaatsen • Te weinig data voor goede analyse • Verbeterpunt: MEER SLAAPPLAATSEN TELLEN! • Oude reeksen van slaapplaatsen opvragen Niet-broedvogels HarveyvanDiek
- 19. JoukeAltenburg Wat gaan we doen? • Analyses broedvogels / niet-broedvogels (artikelen Limosa) • Méér Slaapplaatsen tellen! (méér plekken, meer maanden) • Oude tijdreeksen Slaapplaatsen • Wulpen meenemen met de GZ-tellingen (boerenland) • Aandacht voor vastleggen verstoring (integrale hvp-tellingen Waddenzee) • Aandacht voor broedcodes/alarm (BMP) • Data-uitwerking regionaal
- 20. HarveyvanDiek Tel mee! • Doe mee aan slaapplaatstellingen! >> kijk op www.jaarvandewulp.nl <<
- 21. HarveyvanDiek Tel mee! • Teken Wulpen in met de Ganzen- en zwanetellingen!
- 22. Tel mee! • Leg verstoring vast van hoogwatervluchtplaatsen
- 23. HarveyvanDiek Tel mee! • BMP: leg broedcodes en alarm goed vast!!
Notas del editor
- 2019 is door Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Wulp
- Om te beginnen lichten we toe waarom de Wulp als ‘jaar van’ soort is gekozen. Ook de evt. oorzaken van de achteruitgang komen dan aan bod in binnen- en buitenland. Wat zijn de belangrijkste kennislacunes, wat willen we weten? Sovon gaat data van tellers analyseren. En last but not least, wat kun je zelf bijdragen aan het Jaar van de Wulp?
- Numenii is de groep van Wulpen en Grutto’s. Zeven van de dertien soorten worden intenationaal in hun voortbestaan bedreigd, waaronder ‘onze’ Wulp! Belangrijk is de afname in Groot-Brittannië en Ierland, waar een derde van de Europese broedvogel broedt. De Wulp staat op de internationale Rode Lijst met als status ‘near threatened’. Ook op de nieuwe Rode Lijst in Nederland staat de Wulp nu met als status ‘kwetsbaar’. Internationaal gaat veel aandacht uit naar de Wulp. Er is een internationaal beschermingsplan gemaakt, waarbij bijna alle Europese landen betrokken zijn. In tal van Europese landen wordt ook onderzoek naar, zoals in Groot-Brittannië en Duitsland. Omdat het internationaal en landelijk slecht gaat met Wulpen hebben Vogelbescherming en Sovon voor de Wulp gekozen. Het is een klein jaar, wat betekent dat de nadruk ligt op analyse van reeds verzamelde data, maar binnen de lopende monitoringprojecten gaat Sovon meer aandacht op Wulpen vestigen en daar hebben we wel wat hulp bij nodig!
- In Groot-Brittannië en Ierland is de Wulp bijna overal afgenomen sinds de jaren tachtig. Dat is snel gegaan. Broedden er in Ierland in de jaren ’80 nog zo’n 4000 paar, nu zijn dat er nog maar 200 en de verwachting is dat de Wulp er binnen nu en 5 tot 10 jaar uit zal sterven als broedvogel. En dat terwijl de prachtige roep van de Wulp vroeger op vrijwel alle Ierse heuvels te horen was.
- Deze aantallen spreken boekdelen. De afname in Ierland, meer dan 95%. Wales hetzelfde beeld. En ook het zuiden van Engeland. Amper 200 paar nog, die in 2018 gezamenlijk slechts 6 jongen wisten groot te brengen.
- De Britse vogelaars maakten al deze tekening… De Wulp geeft zijn eigen afname aan. Die moet gestopt worden, want laten we eerlijk zijn, welke soort heeft zo’n prachtige roep als de Wulp. Luister er maar eens naar (geluid afspelen). Vanuit Groot-Brittannië werd in 2017 al ‘World Curlew Day’ georganiseerd, om internationaal aandacht te vragen voor de zorgwekkende situatie waarin de Wulp verkeert.
- Hier de gegevens die te vinden zijn op de soortpagina van de Wulp op de Sovon-website. Links de trend als broedvogel. Sinds halverwege jaren ’90 is de stand met zo’n 50% afgenomen! Rechts de trend als niet-broedvogel. Die wordt gedomineerd door de aantallen Wulpen in de Nederlandse Waddenzee en de Delta, waar aantallen overwinteraars zijn toegenomen. Vermoedelijk is dat het gevolg van een herverdeling over Europa die samen zou kunnen hangen met een veranderend klimaat, waardoor de Wulpen in staat worden gesteld noordelijker te overwinteren.
- Waarom de Wulp? Kaart links: De Wulp komt nog op veel plekken voor in Nederland als broedvogel, maar aantallen nemen af. In de nieuwe Vogelatlas van Nederland wordt de stand op 4100-5000 paren geschat, tijdens de vorige Broedvogelatlas in 1998-2000 waren dat er nog 6400-7400. Opvallend op de kaart is het ontbreken van Wulpen in de duinen van Noord- en Zuid-Holland, vroeger belangrijke broedgebieden. Kaart rechts: Hier zie je waar Wulpen in hoge dichtheden voorkomen. Overijssel is belangrijk, waar ze broeden in polders als Staphorsterveld en Mastenbroek en ook in de Ijsseldelta. Ook de Waddeneilanden zijn belangrijk, maar ook hier nemen aantallen af.
- Internationaal gezien is de Nederlandse broedpopulatie van klein belang. Het grootste deel van de Wulpen broedt in Groot-Brittannië en ierland (groen), Finland (rood) en het Europese deel van Rusland (blauw).
- Voor doortrekkende en overwinterende Wulpen is Nederland van groot internationaal belang, waarbij onze Waddenzee en de Delta een grote rol van betekenis spelen. In onze Waddenzee is de Wulp licht toegenomen. Rechts wordt de trend in de Nederlandse Waddenzee (NL) vergeleken met de trend in andere delen van de Waddenzee, namelijk Denemarken (DK), Sleeswijk-Holstein (SH) en Nedersaksen (NS). Als je kijkt naar de aantallen op de Y-as dan zie je dat het in de Nederlandse Waddenzee om grotere aantallen gaat dan in de andere landen in de Waddenzee.
- Collega’s van de BTO en de RSPB, respectievelijk de Britse Sovon en Vogelbescherming, analyseerden de Britse data van broedende Wulpen en zagen dat er verschillende factoren van invloed zijn op de achteruitgang en het verdwijnen van Wulpen. Bosaanplant bijvoorbeeld, met Sitkasparren. De intensivering van landbouw, die ook in Groot-Brittannië speelt. En een toegenomen predatiedruk van o.a. vos en das, die de bescherming van de laatste wulpenbolwerken bemoeilijken.
- Ien Ierland speelt daarnaast ook grootschalige veenwinning een rol. Daarmee wordt het broedgebied van Wulpen geruïneerd. Het veen gaat overigens in verbrandingsovens om energie op te wekken. Ierland gaat dit afbouwen en ermee stoppen, maar voor de Wulp is dat waarschijnlijk te laat. Er is ook nog maar weinig veen over.
- Waarom neemt de Wulp bij ons af? Dat is lastig, want ze zitten in allerlei verschillende terreinen en dus kunnen de oorzaken velerlei zijn. Heide, hoogveen, gemaaide rietlanden in laagveenmoerassen, weilanden, duinen, kwelders (zoals op de foto).
- Om erachter te komen waarom broedende Wulpen afnemen en overwinterende (niet-broedende) Wulpen afnemen gaat Sovon in het Jaar van de Wulp de data die vrijwilligers de afgelopen 40 jaar hebben verzameld analyseren!
- Ter voorbereiding van het Jaar van de Wulp heeft een voorstudie plaatsgevonden, waarin is gekeken wat Sovon aan data heeft over Wulpen in haar database. Dat is per project gegaan, dus bijvoorbeeld BMP, Atlasproject, Nestkaartenproject, Meetnet Watervogels, Slaapplaatstellingen. Wat is de kwaliteit en de kwantiteit ervan, kun je die gegevens gebruiken voor analyses en welke projecten kunnen beter als het om de Wulp gaat? Bij de broedvogels zijn BMP-, Atlas- en Nestkaartgegevens inzetbaar voor analyse, en ka Sovon de verspreiding en trends sinds halverwege jaren ’80 analyseren op landelijk, provinciaal en biogegrafisch (meer toegespitst op habitattypes) niveau. Ook met atlasdata kunnen kijken naar wat speelt in de verandering in de verspreiding en met de nestkaarten kan Sovon naar broedsucces kijken.
- Een verbeterpunt binnen de broedvogelprojecten is het Nestkaartenproject. Sovon krijgt veel nestkaarten uit weidegebieden waar nestbescherming plaatsvindt en dat geeft een eenzijdig beeld. Nest- en broedsucces onbeschermde nesten en in natuurgebieden (o.a. laagveenmoeras, heide, kwelders) zijn onbekend. We gaan echter niet vrijwilligers oproepen om nesten te zoeken, dit i.v.m. verstoringsrisico en kans op predatie. We gaan wel met terugwerkende kracht oude nestgegevens proberen te verzamelen bij mensen die regionaal veel aan nestonderzoek aan Wulpen hebben gedaan.
- Dankzij de langlopende watervogelmonitoring zijn er goede trends van watervogels sinds halverwege jaren ‘70. Daarnaast is er al 50 jaar de Midwintertelling en vinden eens in de 6 jaar Binnenlandse Steltlopertellingen plaats, ook wel bekend als de Goudplevierentelling, waarmee Wulpen overal in Nederland geteld worden in oktober en november. De resultaten van de Binnenlandse Steltlopertellingen werkte Sovon al eens uit voor Goudplevier en Kievit, in 2019 gaat Sovon dat ook doen voor de Wulp. We weten veel over Wulpen in de Waddenzee, delta en andere natte natuurgebieden, maar van het boerenland weten we vrij weinig. Misschien kunnen we daar wat aan doen in het Jaar van de Wulp.
- Hoewel Sovon slaapplaatstellingen van Wulpen organiseert, worden momenteel te weinig slaapplaatsen geteld om de gegevens in te zetten voor analyse. Daarom is het belangrijk dat er meer slaapplaatsen geteld gaan worden!! Daarnaast wil Sovon oude slaapplaatsgegevens uit het verleden op een rijtje zetten om die met nieuwe tellingen te vergelijken. Onder andere in de jaren zeventig en tachtig zijn er landelijk regelmatig wulpenslaapplaatstellingen uitgevoerd. Hoe zijn de aantallen op die binnenlandse slaapplaatsen veranderd en zitten er Wulpen tegenwoordig misschien meer in de zomer op de plekken dan in de winter?
- Wat gaan we doen? Sovon gaat wulpendata die vrijwilligers hebben verzameld analyseren en daarover wil Sovon publiceren in haa tijdschrift Limosa. Sovon wil dat meer tellers mee gaan doen aan de slaapplaatstellingen in het Jaar van de Wulp. Op meer plekken en ietsje vaker tellen ook. Sovon gaat proberen oude tijdreeksen van slaapplaatstellingen op een rij te zetten, zodat we nieuwe slaapplaatstellingen daarmee kunnen vergelijken. Om meer inzicht te verkrijgen in de aantallen die zich in het boerland ophouden, vraagt Sovon de tellers van ganzen en zwanen om in 2019 ook Wulpen in te tekenen en mee te tellen tijdens de tellingen in januari t/m april en september t/m december. In de Waddenzee worden in toenemende mate verstoringsbronnen vastgelegd tijdens tellingen van wadvogels op hoogwatervluchtplaatsen. In het Jaar van de Wulp roept Sovon op om dat bij iedere hoogwatervluchtplaats te doen, zodat we beter zicht krijgen op verstoringsbronnen, vooral omdat juist de Wulp een van de meeste verstoringsgevoelige soorten is (en verstoring de verspreiding dus erg kan bepalen). Sovon wil BMP-ers vragen meer aandacht te schenken aan broedcodes en alarm, zodat we inzicht krijgen in territoriaal succes van Wulpen. In het kader van het Jaar van de Wulp wil Sovon enkele mensen die op regioaal niveau naar Wulpen hebben gekeken – met nestonderzoek of ringen – vragen hun gegevens uit te werken en daarover te schrijven om kennis te vergroten.
- Doe mee aan de slaapplaatstellingen in 2019! Je telt een slaapplaats rond zonsondergang. Waar we tellers zoeken is te vinden op de Sovon-site bij Vacante gebieden (zie).
- Teken tijdens alle Ganzen- en zwanentellingen in 2019 ook de Wulpen in. Voor de gebruikers van Avimap gaat dat snel, safe en simpel op smartphone of tablet, andere tellers kunnen dat achter de computer doen met het zetten van stippen in de invoer. Zo kunnen we een goed beeld krijgen van de verspreiding van Wulpen in het binnenland, op boerenland!
- Wadvogeltellers vragen we bij iedere hoogwatervluchtplaatstelling de verstoring goed vast te leggen. Zo krijgen we zicht op verstoring door het jaar heen en dat kunnen we naast de verspreiding van Wulpen leggen om te zien wat de invloed is.
- Leg tijdens de broedvogelinventarisaties bij iedere waarneming de broedcode goed vast, Gaat het om een baltsende vogels, een vogel met een nest, een vogel met net uitgevlogen jongen. En doe je in je BMP-proefvlak alarmtellingen, neem dan altijd de Wulp mee en kijk goed naar hun gedrag. Zo kan Sovon inzicht krijgen in territoriaal succes bij Wulpen.
- Tot slot: bescherming van de Wulp is noodzaak. Met tellingen en data-analyse willen we daar aan bijdragen. Vogelbescherming richt in het Jaar van de Wulp o.a. op de jacht op Wulpen in Frankrijk, want dat moet stoppen!
- Ga naar de website van het Jaar van de Wulp voor meer informatie!