เรียนรู้เรื่อง สุขภาพและความปลอดภัยในการทำงาน

1. สุขภาพ
และ
ความปลอดภัย
ในการทางาน

2. สุขภาพร่างกายเป็นปัจจัยพื้นฐานของ
ทรัพยากรมนุษย์ในองค์กรที่สาคัญ
เพราะถ้าสุขภาพกายดีก็จะทาให้
สุขภาพจิตดีตามมาด้วยส่งผลดีต่อ
ประสิทธิภาพการทางาน

3. ดังนั้นการมีสุขภาพร่างกายที่สมบูรณ์
แข็งแรงปราศจากโรคภัยไข้เจ็บที่มา
เบียดเบียนถือว่าเป็นสิ่งที่พึง
ปรารถนาของมนุษย์ทุกคน
กล่าวคือ ไม่มีใครอยากที่จะเจ็บป่วย

4. โดยเฉพาะการเจ็บป่วยที่เกิดจาก
อุบัติเหตุและความไม่ปลอดภัยในการ
ทางานที่ไม่มีระบบการป้องกันซึ่ง
อาจจะส่งผลกระทบต่อพนักงานและ
องค์กรทาให้ขาดงานเสียค่าใช้จ่ายใน
การรักษาพยาบาล อีกทั้งยังทาให้เสีย
กาลังขวัญอีกด้วย

5. สุขภาพหมายถึงอะไร?

6. สุขภาพ หมายถึง
สุขภาพ หมายความว่า สุขภาวะที่สมบูรณ์และ
เชื่อมโยงกันเป็นองค์รวมอย่างสมดุล ทั้งทางกาย ทางจิต
ทางสังคม และทางจิตวิญญาณ
ซึ่งมีคาที่ในปัจจุบันจะเกี่ยวข้องกับการจัดการ
ทรัพยากรมนุษย์ คือคาว่า “อาชีวอนามัย” ซึ่งหมายถึงการ
ดูแลสุขภาพอนามัยและความปลอดภัยของผู้ทา งานใน
อาชีพต่างๆ

7. สุขภาพ = สุขภาวะที่สมบูรณ์
สุขภาพกาย
คือ ไม่เป็นโรค
สุขภาพจิต
คือ จิตมีความสุข
สุขภาพสังคม
คือ อยู่ร่วมกันด้วยดี,สังคมยุติธรรม,เสมอภาค,สันติภาพ
สุขภาพจิตวิญญาณ
คือ การไม่เห็นแก่ตัว เมตตา กรุณา

8. ในองค์ประกอบสุขภาพทั้ง 4 ด้านนั้น
แต่ละด้านยังแบ่งออกเป็น 4 มิติดังนี้
1.) การส่งเสริมสุขภาพ เป็นกลไกการสร้างความเข้มแข็งให้แก่
สุขภาพกาย สุขภาพจิต สุขภาพสังคมและสุขภาพจิตวิญญาณ
2.) การป้องกันโรค ได้แก่ มาตรการลดความเสี่ยงในการเกิดโรค
รวมทั้งการสร้างภูมิคุ้มกันเฉพาะโรค ด้วยวิธีการต่างๆ นาน เพื่อ
มิให้เกิดโรคกาย โรคจิต โรคสังคม และโรคจิตวิญญาณ

9. ในองค์ประกอบสุขภาพทั้ง 4 ด้านนั้น
แต่ละด้านยังแบ่งออกเป็น 4 มิติดังนี้
3.) การรักษาโรค เมื่อเกิดโรคขึ้นแล้ว เราต้องเร่งวินิจฉัยโรคว่าเป็นโรค
อะไร แล้วรีบให้การรักษาด้วยวิธีที่ได้ผลดีที่สุดและปลอดภัยที่สุด
เท่าที่มนุษย์จะรู้และสามารถให้การบริการรักษาได้เพื่อลดความ
เสียหายแก่สุขภาพหรือแม้แต่เพื่อป้องกันมิให้เสียชีวิต
4.) การฟื้นฟูสภาพ หลายโรคเมื่อเป็นแล้ว ก็อาจเกิดความเสียหายต่อ
การทา งานของระบบอวัยวะหรือทา ให้พิการ จึงต้องเริ่มมาตรการฟื้นฟู
ให้กลับมามีสภาพใกล้เคียงปกติที่สุดเท่าที่จะทา ได้

10. จากองค์ประกอบทั้ง 4 ด้าน
(1) การส่งเสริมสุขภาพ และ
(2) การป้องกันโรคนี้
เราเรียกร่วมกันว่า “การสร้างสุขภาพ” เป็นการทาก่อนเกิดโรค
ส่วน (3) การรักษาโรค
และ (4) การฟื้นฟูสภาพนี้
เราเรียกรวมกันว่า “การซ่อมสุขภาพ” เป็นการทาหลังจากเกิดโรคแล้ว
และเป็นที่เชื่อกันว่า “การสร้างสุขภาพ” มีประสิทธิผลดีกว่าและเสียค่าใช้จ่าย
น้อยกว่าการซ่อมสุขภาพ เนื่องจากการสร้างสุขภาพเป็นสิ่งที่ประชาชนสามารถ
ทาได้ด้วยตัวเอง ส่วนการซ่อมสุขภาพต้องอาศัยหน่วยงานด้านการแพทย์เป็น
หลัก ดังนั้นจะเห็นได้ว่าสุขภาพโดยองค์รวมแล้วจะเป็นภาวะของมนุษย์ที่
เชื่อมโยงกันทั้ง ทางกาย ทางจิต ทางปัญญาและทางสังคม

13. มาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความ
ปลอดภัย อาชีวอนามัย และ สภาพแวดล้อมในการทางาน
“การตรวจสุขภาพ” หมายความ
ว่า การตรวจร่างกายและสภาวะทาง
จิตใจตามวิธีการแพทย์ เพื่อให้ทราบ
ถึงความเหมาะสมและผลกระทบต่อ
สุขภาพของลูกจ้างอันอาจเกิดจากการ
ทางาน
อย่าลืม ! ตรวจสุขภาพพนักงาน
ครั้งต่อไปอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง นะค่ะ ...

14. ความปลอดภัยในการทางาน คืออะไร?

15. ความปลอดภัยในการทางาน
คือ สภาพที่ปลอดภัยจากอุบัติภัย
ต่างๆอันจะเกิดแก่ร่างกาย ชีวิต
หรือทรัพย์สินในขณะที่
ปฏิบัติงาน ซึ่งก็คือ สภาพการ
ทางานที่ถูกต้องโดยปราศจาก
"อุบัติเหตุ" ในการทางานนั่นเอง

16. อุบัติเหตุ ?
คือ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยมิได้คาดคิดมาก่อน อาจ
เกิดจากการกระทาของคน หรือเกิดจากความผิดพลาด
ของเครื่องจักร อุปกรณ์,สารเคมี,และสภาพแวดล้อมต่างๆ
ซึ่งเป็นผลให้เกิดการบาดเจ็บ พิการ หรือเสียชีวิตและอาจ
ทาให้ทรัพย์สินเสียหาย

17. สาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุ
1. สภาพการทางานที่ไม่ปลอดภัยในการทางาน อันได้แก่
>> เครื่องมือ เครื่องจักร หรืออุปกรณ์ในการทา งานที่ชารุด
หรือ เสื่อมคุณภาพ
>> พื้นที่ทา งานสกปรกหรือเต็มไปด้วยเศษวัสดุ
>> ส่วนที่เป็นอันตรายหรือส่วนเคลื่อนไหวของเครื่องจักร
ไม่มีที่กาบังหรือป้องกันอันตราย
>> การวางผังไม่ถูกต้อง การจัดเก็บสิ่งของไม่เป็นระเบียบ
>> สภาพการทางานไม่ปลอดภัย เช่น เสียงดัง อากาศร้อน
มฝีุ่นละออ

18. สาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุ
2. การกระทาที่ไม่ปลอดภัย เป็นสาเหตุใหญ่ที่ก่อให้เกิดอุบัติเหตุ คิด
เป็น 85% ของการเกิดอุบัติเหตุทั้งหมด การกระทา ที่ไม่ปลอดภัย ได้แก่
- การกระทา ที่ ขาดความรู้ ไม่ถูกวิธี หรือ ไม่ถูกขั้นตอน
- ความประมาท พลั้งเผลอ เหม่อลอย
- การมีนิสัยชอบเสี่ยง หรือเจตนาหลีกเลี่ยงเพื่อความสะดวกสบาย
- การไม่ปฏิบัติตามกฎระเบียบความปลอดภัยในการทางาน
- การทางานโดยไม่มีอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
- ใช้เครื่องมือไม่เหมาะสมหรือผิดประเภท
- การทางานโดยสภาพร่างกายหรือจิตใจไม่ปกติ
- ความรีบร้อนเพราะงานต้องการความรวดเร็ว

19. การป้องกันอุบัติเหตุ
มีหลักการหรือวิธีโดยแบ่งออกเป็น 3 สถานการณ์คือ
1. การป้องกันก่อนการเกิดอุบัติเหตุคือการป้องกันหรือมีการเตรียมการ
ล่วงหน้า เพื่อไม่ให้เกิดอุบัติเหตุ โดยมีหลักการต่างๆ เช่น
หลักการ 5 ส. สู่การป้องกันอุบัติเหตุ
สะสาง หมายถึง การแยกแยะงานดี-งานเสีย ใช้-ไม่ใช้
สะดวก หมายถึง การจัดการ จัดเก็บให้เป็นระเบียบเป็นหมวดหมู่
สะอาด หมายถึง การทา ความสะอาดเครื่องมือ เครื่องจักรอุปกรณ์ สถานที่
ก่อนและหลังการใช้งาน
สุขลักษณะ หมายถึง ผู้ปฏิบัติงานต้องรักษาสุขอนามัยของตัวเอง เครื่องมือ
และสถานที่
สร้างนิสัย หมายถึง การสร้างนิสัยที่ดี

20. หลักการ 5 ส.
สู่การป้องกันอุบัติเหตุ
สะสาง
สะดวก
สะอาด
สุขลักษณะ
สร้างนิสัย

21. การป้องกันอุบัติเหตุ
มีหลักการหรือวิธีโดยแบ่งออกเป็น 3 สถานการณ์คือ
2. การป้องกันขณะเกิดอุบัติเหตุ หมายถึงการเตรียมตัวล่วงหน้า เป็น
การลดอันตรายให้น้อยลงหรือไม่เกิดอันตรายเลย มีหลักการดังนี้คือ
2.1 การใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลเพื่อป้องกันอวัยวะของร่างกาย
ดังนี้
2.1.1 หมวกนิรภัย
2.1.2 อุปกรณ์ป้องกันใบหน้า ดวงตา
2.1.3 อุปกรณ์ลดเสียง ป้องกันหู
2.1.4 อุปกรณ์ป้องกันระบบหายใจ
2.1.5 อุปกรณ์ป้องกันร่างกาย แขนขา
2.1.6 อุปกรณ์ป้องกันมือ
2.1.7 อุปกรณ์ป้องกันเท้า

22. อุปกรณ์
ป้องกัน
อันตราย
ส่วนบุคคล
เพื่อป้องกัน
อวัยวะ
ของร่างกาย

23. การป้องกันอุบัติเหตุ
มีหลักการหรือวิธีโดยแบ่งออกเป็น 3 สถานการณ์คือ
3. การป้องกันหลังการเกิดอุบัติเหตุคือการป้องกันไม่ให้เกิดอุบัติเหตุ
ซ้า ซ้อนขึ้น หรือมีการลดอันตรายที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
3.1 การอพยพ การขนย้าย หลังการเกิดอุบัติเหตุขึ้นจะมีการตกใจ ตื่นกลัว
ดังนั้นควรมีการวางแผนการอพยพ หรือการขนย้ายผู้ป่วย อย่างถูกวธิี
3.2 การปฐมพยาบาลเบื้องต้น เพื่อลดอันตรายให้น้อยลง เช่น การห้ามเลือด
การผายปอด
3.3 การสารวจความเสียหายหลังการเกิดอุบัติเหตุเช่น ผู้บาดเจ็บ สถานที่

24. หลัก 3E ในการป้องกันอุบัติเหตุ . . .
หลักการ 3E ในการป้องกันอุบัติเหตุ โดยเพื่อ
ใช้ในการควบคุมและป้องกันอุบัติเหตุให้เป็นไปอย่าง
มีประสิทธิภาพและง่ายต่อการทาความเข้าใจในการ
ประยุกต์ใช้โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้
E ตัวแรก คือ Engineering
E ตัวสอง คือ Education
E ตัวสุดท้าย คือ Enforcement

25. E ตัวแรก คือ Engineering
การนาเอาความรู้ทางด้านวิศวกรรมศาสตร์มา
ประยุกต์ใช้ในการคานวณ การอออกแบบ เครื่องมือ
อุปกรณ์ป้องกันภัยแบบต่างๆ รวมทั้งการจัดผังโรงงานที่
ประกอบด้วยแสงสว่าง เสียงหรือสีที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้
การทางานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดความ
ปลอดภัยสูงสุด

26. E ตัวสอง คือ Education
การให้ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน
และระบบสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับพนักงานในทุกระดับ ต้งัแต่
ระดับบริหารจนถึงระดับปฏิบัติการ เพื่อให้มีทักษะที่พร้อมจะ
ปฏิบัติงานให้เป็นไปตามเป้าหมายได้อย่างต่อเนื่อง เช่น การ
สร้างความตระหนักในเรื่อง QSHE (quality, safety, health,
and environment) การกู้ภัยช่วยชีวิตและการปฐมพยาบาล
การฝึกซ้อมดับเพลิงประจาปี การฝึกซ้อมแผนฉุกเฉินประจาปี
เป็นต้น

27. E ตัวสุดท้าย คือ Enforcement
การกาหนดกฎระเบียบและแนวทางปฏิบัติเพื่อให้
ผู้ปฏิบัติงาน ต้องปฏิบัติตามถ้าไม่ปฏิบัติก็จะถูกลงโทษ
โดยอาจจะใช้มาตรการในการกระตุ้นเตือนด้วยวิธีการ
ต่างๆ เช่น การใช้การสื่อสารภายในองค์การด้วยข้อความ
และสัญลักษณ์ต่างๆ กระตุ้นเตือน “Safety First” ตดิแผ่น
ภาพคาขวัญที่เกี่ยวข้อกับความปลอดภัย จัดประกวด
กิจกรรมที่เกี่ยวกับความปลอดภัย เพื่อให้เกิดจิตสานึกและ
วัฒนธรรมที่เกี่ยวกับความปลอดภัย

28. หลัก 3E ในการป้องกันอุบัติเหตุ . . .
ดั้งนั้นการใช้หลัก 3E โดยนาทั้งวิชาการวิศวกรรม
(Engineering) การให้การศึกษาอบรมแก่คนงาน
(Education) และการออกกฎข้อบังคับ (Enforcement)
มาดาเนินการพร้อมกันอย่างเหมาะสมในขบวนการผลิต
และการบริหารโรงงานนั้น จึงเป็นมาตรการทใี่ห้
ประสิทธิภาพสูงสุดต่อการป้องกันอุบัติเหตุและการเสริม
สร้างความปลอดภัยในการทา งานภายในเวลาอันสั้น

29. Case Study No.1

31. ความปลอดภัยในการทางาน
นโยบาย
บริษัทให้ความสาคัญต่อการรักษา
ความปลอดภัยในชีวิต
ทรัพย์สินของพนักงานของบริษัท
และของชุมชนแวดล้อม
การจัดการด้านความปลอดภัย

32. การสร้างจิตสานึก
ทีมงาน จป.วิชาชีพ TBR.
ด้านความปลอดภัย

33. บทบาทหน้าที่ของพนักงานในการร่วมมือป้องกัน
และ รักษาความปลอดภัย

34. การปฏิบัติต่อ
กฎหมายความปลอดภัยในการทางาน
ผู้ปฏิบัติตาม : - นายจ้าง
- ลูกจ้าง
บทลงโทษ : - จาคุก 6 เดือน
- ปรับ 20,000 บาท
- ท้งัจา ท้งัปรับ

35. ปัจจัยของการให้ความมั่นคงปลอดภัยแก่พนักงาน
สาเหตุที่ปัญหาเรื่องความปลอดภัยได้มีความสาคัญมากยิ่งขึ้นในยุคปัจจุบัน
ก็เพราะปัจจัยต่าง ๆ ต่อไปนี้ คือ
1. สภาพของงานเปลี่ยนแปลงเนื่องจากการนาเอาเทคนิควิทยาการทางการผลิต
ใหม่ ๆ มาใช้
2. ทัศนคติของพนักงาน ตระหนักถึงความสาคัญของสุขภาพและความ
ปลอดภัยของตนเองมากขึ้น
3. ข้อกาหนดของกฎหมายของรัฐบาล
4. ข้อเรียกร้องของฝ่ายแรงงานที่จะให้มีการดูแลสุขภาพและความปลอดภัย
ในขณะทางานของพนักงานให้มากขึ้น
5. เพื่อประโยชน์ในทางการผลิต ตลอดจนยกระดับขวัญของพนักงานด้วย
ความหมายของภัยที่เกี่ยวกับภัยกรณีต่าง ๆ (Safety Harzard)

37. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
Personal Protective Equipment
P P E

38. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
ถุงมือผ้า (Grove) ผ้าปิดจมูก (MASK)

39. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
ที่อุดหู (Earplug) หมวกคลุมผม (Cap Gap)

40. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
ถุงมือกันบาด(Grove Hand Cut)
แว่นตากันเศษแก้ว(Glasses)

41. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
รองเท้าบู๊ท(Boots Shoes)
รองเท้านิรภัย( Safety Shoes)

42. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
หน้ากากกรองสารเคมี
(Masks Filters Chemicals)
เข็มขัดพยุงหลัง
(Back Support)

43. อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
หมวกนิรภัยพร้อมกระบังหน้ากันเศษแก้ว
ถุงมือยาง (Grove Rubber)

44. อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยที่ไม่ต้องหาซื้อ
1. ตา คอยสังเกตเหตุไม่ปลอดภัย
2. หู คอยฟังเสียงเตือน
3. เท้า เดินเลี่ยงบริเวณที่เป็นอันตราย
4. มือ ช่วยแก้ไขสิ่งที่อาจก่ออันตราย
5. เสียง ไว้คอยเตือนคนอื่นหากมีอันตราย
6. สมอง คอยพิจารณาการทางานให้ปลอดภัย
“ เกิดขึ้นหากเราใช้อุปกรณ์เหล่านี้อย่างครบครัน เรื่องความปลอดภัยในการทางานจะไม่ใช่ของยากเลยที่จะเกิดขึ้น”

45. สี สัญญาลักษณ์ความปลอดภัย . . .
สีแดง หมายถึง ห้าม / หยุด สีที่นามาตัดคือ สีขาว
สีน้าเงิน หมายถึง บังคับ สีที่นามาตัดคือ สีขาว
สีเหลือง หมายถึง ระวัง สีที่นามาตัดคือ สีขาว
สีเขียว หมายถึง ปลอดภัย สีที่นามาตัดคือ สีดา

46. หัวข้อการอบรม ( ภาคทฤษฏี )
ทฤษฏีการเกิดเพลิงไหม้
การแบ่งประเภทของไฟ
จิตวิทยาเมื่อเกิดอัคคีภัย
แผนการป้องกันและระงับอัคคีภัย
การป้องกันแหล่งกาเนิดการติดไฟ
วิธีการดับเพลิงประเภทต่างๆ
เครื่องมือดับเพลิงชนิดต่างๆ
วิธีการใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่
ใช้ในการดับเพลิง
การจัดระบบป้องกันและระงับอัคคีภัย และการ
ประยุกต์ใช้ระบบและอุปกรณ์ที่มีอยู่ในสถาน
ประกอบการ
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น

47. หัวข้อการอบรม (ภาคปฏิบัติ)
ฝึกการใช้เครื่องดับเพลิงแบบน้าอัดแรงดัน
ฝึกการใช้เครื่องดับเพลิงแลลผงเคมีแห้ง
ฝึกการใช้เครื่องดับเพลิงแบบ Co 2
ฝึกการใช้เครื่องดับเพลิงแบบน้าผสมโฟม
การใช้สายฉีดน้าดับเพลิงและหัวฉีด (กรณีที่
บริษัทมีระบบดับเพลิงในอาคาร)
ฝึกการดับเพลิงที่เกิดจากเชื้อเพลิงประเภท
น้ามัน แก๊ส และฝึกดับเพลิงที่ไหม้น้ามันพืช
ในกะทะ
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น
การเคลื่อนย้ายผู้ประสบภัย
การอพยพหนีไฟ

48. การให้บริการของโรงพยาบาล
สถาบันโรคไตภูมิราชนครินทร์
•ตรวจสุขภาพและคัดกรองผู้ป่วยโรคไตเรื้องรัง
•ดูแลรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะเสี่ยงต่อโรคไตเรื้องรัง เช่น
ผู้ป่วยเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ และไขมัน
ในเส้นเลือดสูง เป็นต้น
•มีบริการตรวจรักษาทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน
•ห้องฉุกเฉินเปิดให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง
•ห้องตรวจรักษาผู้ป่วยนอก 20 ห้อง
•ห้องสาหรับผู้ป่วยทั้งห้องพิเศษ ห้องเดี่ยว ห้องคู่
รองรับผู้ป่วยในได้ 128 เตียง
•ห้องไอซียู (Intensive Care Unit) สาหรับดูแล
ผู้ป่วยหนัก รองรับได้ 12 เตียง
•เครื่องไตเทียม 50 เครื่อง
•ห้องผ่าตัด 6 ห้อง
•ห้องปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์ (Laboratory)
•เครื่องเอ็กซเรย์ เครื่องตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
(MRI) เครื่อง CT SCAN, Ultra Sound

49. โรงพยาบาลพร้อมให้บริการ 24 ชั่วโมง
เปิดให้บริการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมทุกวัน (ยกเว้นวันจันทร์)
บริการปลูกถ่ายไตโดยศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องปลูกถ่ายอวัยวะ
การผ่าตัดทา เส้นเลือดเทียม หรือแก้ปัญหาเส้นเลือดอุดตัน ในผู้ป่วยที่
เคยทาการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
ข้าราชการสามารถเบิกจ่ายได้ตามระเบียบของกรมบัญชีกลาง

50. Case Study No.2
Case Study No.2
Case Study No.2
Case Study No.2
Case Study No.2

63. สัญลักษณ์ที่ใช้ในโรงงาน

69. KYT. (KIKEN YOSHI TRAINING)
กิจกรรม KYT
ZERO ACCIDENT…OK

70. ประเภทของอันตราย

71. สาเหตุที่อุบัติเหตุเกิดขึ้น

72. ปัจจัยพื้นฐานในการเกิดอุบัติเหตุ

73. ปัจจัยส่วนบุคคล

74. KYT ช่วยอะไร

75. ความหมายของ KYT