Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Bằng Tòa Án Từ Thực Tiễn Tại Tỉnh Hải Dương

B® GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO
VI N ÐẠI HOC M HÀ N I
--------------------------
LUẬ N VĂN THẠC SĨ
ĐỀ TÀI : GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP KINH DOANH
THƯƠNG MẠI BẰNG TOÀ ÁN THỰC TIỄN TẠI TỈNH
HẢI DƯƠNG
Nhận Viết Thuê Luận Văn Thạc Sĩ
 Điểm Cao => Chất Lượng
 Uy Tín => Đúng Hẹn
 ZALO : 0932.091.562
HÀ NÔ ̣ I 2 0 2 0

B® GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO
VI N ÐẠI HOC M HÀ N I
--------------------------
LUẬ N VĂN THẠC SĨ
GIẢI QUYET TRANH CHAP KINH DOANH,
THƯƠNG MẠI BANG TÒA ÁN TỪ THỰC TIEN XÉT Xữ
TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TĨNH HẢI DƯƠNG
CHUYÊN NGÀNH: LU T KINH TE
MÃ NGÀNH: 60380107
HO VÀ TÊN TÁC GIÃ LU N VĂN: NGUYEN TH± DUNG
NGƯ I HƯ NG DAN KHOA HOC: PGS.TS. NGUYEN NHƯ PHÁT

L I CAM ÐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các ket lu n, so
li u trong khóa lu n tot nghi p là trung thực, đảm bảo đ tin c y.
Tác giả lu n văn
Nguyen Thị Dung

L I CÃM ƠN
Trước het, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sac đen thay giáo – PGS,TS Nguyen Như
Phát- người đã trực tiep chỉ bảo, t n tình hướng dan em trong suot quá trình thực
hi n lu n văn này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đen các Quý thay giáo, cô giáo của Vi n đại hoc
Mở Hà N i những người đã t n tình giảng dạy, giúp đỡ, truyen đạt kien thức cho
em trong suot thời gian qua.
Ðong thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đen gia đình, bạn bè đã quan tâm, đ ng
viên, co vũ và sát cánh, cùng giúp đỡ tôi trong thời gian em hoàn thành khóa lu n
tot nghi p.
M#c dù đã co gang hoàn thi n nhưng bài viet không tránh khỏi những thieu sót
do kien thức và kỹ năng của bản thân còn hạn che, tôi kính mong đươc thay cô góp
ý đe bài viet của em được hoàn thi n hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.
Hà N i, ngày .....tháng...... năm 2016
Tác giả lu n văn
Nguyen Thị Dung

MỤC LỤC
MỞ ÐAU.......................................................................................................................1
1. Tính cap thiet của đe tài.........................................................................................1
2. Tình hình nghiên cứu đe tài....................................................................................2
3. Mục đích, ý nghĩa nghiên cứu đe tài......................................................................3
4. Phạm vi nghiên cứu đe tài......................................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................4
6. Những đóng góp mới của đe tài.............................................................................4
7. Ket cau của lu n văn..............................................................................................5
CHƯƠNG 1.NHữNG VAN ÐE CHUNG VE GIẢI QUYET TRANH CHAP
THƯƠNG MẠI VÀ GIẢI QUYET TRANH CHAP THƯƠNG MẠI TẠI TÒA ÁN
................................................................................................................................ 6
1.1. Khái ni m, đ#c điem của tranh chap kinh doanh, thương mại và yêu cau của
vi c giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại......................................................6
1.1.1 Khái ni m tranh chap kinh doanh, thương mại..............................................6
1.1.2 Ð¾c điem của tranh chap thương mại..........................................................11
1.1.3 Yêu cau của vi c giải quyet tranh chap thương mại....................................14
1.2 Những phương thức giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại...............15
1.2.1. Thương lượng................................................................................................15
1.2.2. Hòa giải.........................................................................................................16
1.2.3. Trong tài thương mại....................................................................................17
1.2.4. Tòa án............................................................................................................18
1.3 Khái quát cơ che giải quyet tranh chap thương mại bang Tòa án...................19
1.3.1 Khái ni m và lịch sủ hình thành...................................................................19
1.3.2 Ð¾c điem cơ che giải quyet tranh chap thương mại bang Tòa án...............20
1.3.3 Bản chat của giải quyet tranh chap thương mại bang Tòa án.....................21
KET LU5N CHƯƠNG 1............................................................................................24

CHƯƠNG 2.THỰC TRẠNG PHÁP LU5T VE GIẢI QUYET TRANH CHAP
THƯƠNG MẠI BANG TÒA ÁN VÀ THỰC TIEN ÁP DỤNG TẠI TỈNH HẢI
DƯƠNG ......................................................................................................................25
2.1 Thực trạng các quy định pháp lu t ve giải quyet tranh chap thương mại bang
Tòa án..........................................................................................................................26
2.1.1 Nguyên tac giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại.............................27
2.1.2 Tham quyen giải quyet tranh chap thương mại................................................36
2.1.3 Thủ tnc giải quyet tranh chap thương mại........................................................41
2.2 Thực trạng áp dụng pháp lu t trong giải quyet tranh chap thương mại của tòa án
nhân dân ở tỉnh Hải Dương.........................................................................................45
2.2.1 Ket quả giải quyet các tranh chap thương mại của tòa án nhân dân ớ tỉnh Hải
Dương..........................................................................................................................45
2.2.2. Nhũng hạn che ve áp dnng pháp lu¾t trong giải quyet các tranh chap thương
mại của TAND ớ tỉnh Hải Dương và nguyên nhân....................................................49
KET LU5N CHƯƠNG 2............................................................................................57
CHƯƠNG 3.PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HI<U QUẢ CỦA
GIẢI QUYET TRANH CHAP KINH DOANH, THƯƠNG MẠI TẠI TÒA ÁN
NHÂN DÂN Ở TỈNH HẢI DƯƠNG.........................................................................58
3.1. Những thu n lợi và khó khăn trong quá trình áp dụng pháp lu t vào giải quyet
tranh chap kinh doanh, thương mại bang toà án ở tỉnh Hải Dương...........................58
3.1.1. Nhũng thu¾n lợi ...............................................................................................59
3.1.2 Nhũng khó khăn.................................................................................................63
3.2. Các giải pháp nâng cao hi u quả áp dụng pháp lu t ve giải quyet tranh chap
thương mại bang tòa án nhân dân ở tỉnh Hải Dương..................................................64
3.2.1 Hoàn thi n các quy định của pháp lu¾t hi n hành ...........................................65
3.2.2. Các giải pháp dành cho địa phương................................................................69
KET LU5N CHƯƠNG 3............................................................................................73
KET LU5N..................................................................................................................74

1
M ÐAU
1. Tính cap thiet cũa đe tài
Nen kinh te thị trường ngày càng phát trien đa dạng và phức tạp thì những
xung đ t ve lợi ích các cá nhân với nhau; giữa các cá nhân với pháp nhân hay giữa
các pháp nhân với nhau càng phức tạp ve n i dung và gay gat ve mức đ . Cùng với
sự phát trien của các quan h kinh doanh, thương mại thì các tranh chap trong hoạt
đ ng kinh doanh thương mại xảy ra càng nhieu, đó là quy lu t tat yeu khách quan.
Tính chat và n i dung của các quan h kinh doanh thương mại tác đ ng mạnh mẽ
đen tranh chap kinh doanh thương mại. Sự phát trien của nen kinh te tạo ra sự hình
thành những phương thức giải quyet tranh chap. Hi u quả của vi c giải quyet tranh
chap kinh doanh thương mại có ý nghĩa quan trong đe đảm bảo quyen lợi và nghĩa
vụ của các bên. M t cơ che giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại thu n lợi,
minh bạch là nhân to quan trong trong vi c xây dựng môi trường kinh doanh lành
mạnh cho sự phát trien của nen kinh te.
Trong boi cảnh nước ra đang trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyen
xã h i chủ nghĩa, vi c nâng cao hi u quả xét xử của Tòa ¸n luôn được Ðảng và nhà
nước quan tâm. Trong xu hướng cải cách nen tư pháp thì h thong tòa án được coi
là trung tâm. Ðieu này được the hi n rõ trong Nghị quyet 08/NQ-TW, Nghị quyet
48/NQ-TW và được nhan mạnh trong Nghị quyet 49/NQ-TW: “Xây dựng nen tư
pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo v công lý, từng bước hi n
đại hóa phục vụ nhân dân, phụng sự To quoc Vi t Nam xã h i chủ nghĩa, hoạt đ ng
tư pháp mà trong tâm là hoạt đ ng xét xử được tien hành hi u quả và có hi u lực
cao”.
Ðe đáp ứng vi c giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại theo thủ tục to
tụng tư pháp, sự ra đời của B luËt to tụng dân sự 2004, Lu t sửa đoi bo sung m t
so đieu của B lu t to tụng dân sự năm 2011; Lu t thương mại 2005 đã đánh dau
bước phát trien mới trong lịch sử pháp lu t to tụng dân sự. H thong pháp lu t này
tạo ra hành lang pháp lý, đáp ứng yêu cau giải quyet tranh chap kinh doanh thương

2
mại được nhanh chóng, kịp thời, các phán quyet của Tòa án được đảm bảo thực
hi n m t cách kịp thời, nghiêm minh.
Tuy v y, qua m t thời gian áp dụng, B lu t to tụng dân sự 2004 sửa đoi bo
sung 2011 đã b c l những vướng mac nhat là vi c giải quyet các tranh chap kinh
doanh thương mại theo thủ tục tư pháp. Do v y, B lu t to tụng dân sự 2015 (có
hi u lực thi hành từ 1/7/2016) ra đời nham khac phục những hạn che trong pháp lu t
ve to tụng dân sự qua đó gián tiep nâng cao hi u quả giải quyet tranh chap kinh
doanh thương mại theo thủ tục to tụng bang Tòa án. Vi c thiet l p cơ che giải quyet
tranh chap kinh doanh thương mại phù hợp với nen kinh te thị trường trong thời kỳ
h i nh p và phát trien là m t van đe rat quan trong can được tiep tục nghiên cứu đe
hoàn thi n pháp lu t to tụng và pháp lu t liên quan. Vi c áp dụng quy định của pháp
lu t tại các tòa án địa phương cũng nảy sinh nhieu van đe can phải làm rõ.
Xuat phát từ yêu cau nêu trên, với vị trí hi n tại là người làm công tác trong
ngành Tòa án, thực tien đã và đang trực tiep giải quyet, xét xử nhieu vụ án trong
lĩnh vực này, vì v y, tôi chon đe tài “Giãi quyet tranh chap kinh doanh, thương
mại bang tòa án từ thực tien tại tĩnh Hãi Dương” đe thực hi n lu n văn thạc sĩ
lu t hoc của mình.
2. Tình hình nghiên cúu đe tài
Tranh chap kinh doanh thương mại và giải quyet các tranh chap kinh doanh
thương mại bang Tòa án không phải là van đe mới trong khoa hoc pháp lý Viêt
Nam. Ðây là đe tài luôn thu hút sự quan tâm của cả xã h i nhat là giới kinh doanh,
các nhà nghiên cứu và cả những người công tác trong các cơ quan to tụng. Ngay từ
những năm 1990 cho đen nay đã hình thành nhieu đe tài nghiên cứu ở các cap đ
khác nhau và ở nhieu khía cạnh khác nhau. Có the ke đen các công trình nghiên cứu
tiêu bieu như lu n án tien sĩ của tác giả Ðào Văn H i “Các phương thức giải quyet
tranh chap kinh te”; lu n án tien sĩ của tác giả Nguyen Thị Kim Vinh “Pháp lu t giải
quyet tranh chap kinh te bang con đường tòa án ở Vi t Nam”; Lu n văn thạc sĩ của
tác giả Nguyen Thị Thu Hoài: “Hoạt đ ng giải quyet tranh chap thương mại của

3
trong tài và toà án ở Vi t Nam hi n nay nhìn từ góc đ so sánh”, giáo trình Pháp
lu t ve cạnh tranh và giải quyet tranh chap thương mại của tác giả Hà Thị Thanh
Bình (chủ biên), Nhà xuat bản Hong Ðức, 2012. Bên cạnh đó còn có nhieu bài
nghiên cứu đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành như: “Hoàn thi n pháp lu t ve
thủ tục áp dụng bi n pháp khan cap tạm thời trong giải quyet tranh chap thương mại
ở Vi t Nam hi n nay” của tác giả Nguyen Thị Thu Thủy, Tạp chí Nhà nước và Pháp
lu t. Vi n Nhà nước và Pháp lu t, So 11/2014; “Cơ che giải quyet tranh chap
thương mại của ASEAN” của tác giả Nguyen Thị Thu n đăng tải trên tạp chí Lu t
hoc, So đ#c san “Giải quyet tranh chap thương mại quoc te” 2012;…
Các công trình nghiên cứu đã đe c p đen thủ tục to tụng giải quyet tranh chap
kinh doanh thương mại khá đay đủ và chi tiet ve các loại hình tài phán kinh te ở
Vi t Nam. Trước đây, thủ tục giải quyet các tranh chap thương mại được ghi nh n
trong Lu t Thương mại 2005 và B lu t To tụng Dân sự 2004, sửa đoi bo sung 2011
và các văn bản hướng dan thi hành. Tuy v y, B lu t to tụng dân sự 2015 (có hi u
lực thi hành từ 1/7/2016) ra đời thì những van đe lý lu n và thực tien trong vi c giải
quyet tranh chap thương mại đang được tiep tục đ#t ra và đó là cơ h i đe lu n văn
lu n giải m t so van đe can trao đoi từ thực tien giải quyet tranh chap kinh doanh
thương mại tại tòa án tỉnh Hải Dương.
3. Mục đích, ý nghĩa nghiên cúu đe tài
Nhi m vụ của đe tài là làm sáng tỏ những van đe lý lu n ve tranh chap
thương mại và giải quyet tranh chap thương mại; xác định được vị trí, vai trò của
tòa án trong giải quyet tranh chap thương mại hi n nay; đánh giá m t cách toàn
di n, khách quan thực trạng pháp lu t và nguyên tac áp dụng pháp lu t trong quá
trình giải quyet, xét sử các vụ án kinh doanh thương mại; phân tích làm rõ những
vướng mac của pháp lu t hi n hành ve giải quyet tranh chap kinh doanh, thương
mại thông qua những vụ án trong thực tien qua đó đưa ra m t so đe xuat nh»m nâng
cao hi u quả xét xử của tòa án nhân dân nói chung và h thong các cap tòa ở tỉnh
Hải Dương nói riêng.

4
4. Phạm vi nghiên cúu đe tài
Trên cơ sở phân tích m t so n i dung của B lu t to tụng dân sự 2015 ve
tham quyen, trình tự thủ tục giải quyet tranh chap thương mại, lu n văn này chủ yeu
t p trung phân tích đánh giá các quy đinh của pháp lu t hi n hành ve giải quyet
tranh chap kinh doanh thương mại tại tòa án nhân dân; phân tích thực tien áp dụng
pháp lu t giải quyet kinh doanh thương mại thong qua so li u thong kê các vụ án
tranh chap kinh doanh thương mại được giải quyet tại tòa án nhân dân ở Hải
Dương. Tuy nhiên, do tính bao quát của đe tài, lu n văn chỉ giới hạn phạm vi
nghiên cứu tình hình giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại tại tòa án ở tỉnh
Hải Dương từ năm 2010 đen 2015.
5. Phương pháp nghiên cúu
Lu n văn được viet trên cơ sở phương pháp lu n của triet hoc Mác – Lê nin
đe phân tích moi quan h giữa kinh te và pháp lu t; những quan điem của Ðảng và
Nhà nước ta trong sự nghi p đoi mới đe phân tích pháp lu t trong moi quan h ch#t
chẽ với thực tien.
Lu n văn sử dụng các phương pháp phân tích, so sánh, tong hợp đe giải
quyet những van đe được đe c p trong đe tài.
6. Nhũng đóng góp mới cũa đe tài
Ðe tài đạt được m t so ket quả sau đây:
- Lu n văn phân tích m t so van đe lý lu n ve tranh chap thương mại và giải
quyet tranh chap thương mại tại tòa án
- Lu n văn phân tích thực trạng các quy định của pháp lu t hi n hành và thực
tien giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại tại tòa án nhân dân tại tỉnh
Hải Dương
- Lu n văn đe xuat m t so các giải pháp nham nâng cao hi u quả hoạt đ ng
giải quyet tranh chap thương mại tại tòa án nhân dân ở tỉnh Hải Dương.
-

5
7. Ket cau cũa lu'n văn
Với yêu cau, mục đích trên đây, ngoài phan mục lục, mở đau và ket lu n,
lu n văn được ket cau như sau:
Chương 1. Những van đe chung ve giải quyet tranh chap thương mại tại Tòa
án và giải quyet tranh chap thương mại
Chương 2. Thực trạng pháp lu t ve giải quyet tranh chap thương mại bang
Tòa án và thực tien áp dụng tải tỉnh Hải Dương
Chương 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao hi u quả giải quyet tranh
chap kinh doanh thương mại tại Tòa án nhân dân ở tỉnh Hải Dương

6
CHƯƠNG 1
NHữNGVAN ÐE CHUNG VE GIÃI QUYET TRANH
CHAP THƯƠNG MẠI VÀ GIÃI QUYET TRANH
CHAP THƯƠNG MẠI TẠI TÒA ÁN
1.1. Khái ni+m, đ,c điem cũa tranh chap kinh doanh, thương mại và yêu
cau cũa vi+c giãi quyet tranh chap kinh doanh, thương mại
1.1.1 Khái ni m tranh chap kinh doanh, thương mại
Hi n nay, chúng ta được nghe đe c p khái ni m như: tranh chap kinh te,
tranh chap thương mại hay tranh chap kinh doanh, thương mại. Moi khái ni m đeu
có n i hàm r ng hep khác nhau. Nhìn chung, chúng đeu được hieu là những bat
đong ve m t sự ki n pháp lý, ve lợi ích; quyen và nghĩa vụ của các chủ the trong
quan h kinh doanh, thương mại.
Thu t ngữ "tranh chap" nói chung được hieu là sự bat đong, mâu thuan ve
quyen lợi và nghĩa vụ phát sinh giữa các bên liên quan. Những bat đong, mâu thuan
này có the phát sinh từ những quan h xã h i do nhieu ngành lu t đieu chỉnh nên
chúng được phân loại theo dau tiêu chí của ngành lu t đó. Ví dụ: Tranh chap ve tien
lương giữa người lao đ ng và người sử dụng lao đ ng được goi là thu c loai tranh
chap lao đ ng. Tương tự như v y, tranh chap dân sự, tranh chap đat đai... đeu là
những tranh chap có liên quan đen lợi ích v t chat và tinh than của các bên. Do đó
chúng có the được goi là tranh chap dân sự (đoi tượng đieu chỉnh của B lu t
TTDS) theo nghĩa r ng. M t đ#c trưng của các tranh chap dân sự theo nghĩa r ng
đó là các chủ the tham gia vào quan h này không không tham gia quan h pháp lý
chỉ nham mục đích tìm kiem lợi nhu n.
Ở góc đ ngôn ngữ pho thông, “kinh doanh” là to chức, sản xuat, buôn bán
sao cho sinh lời, “kinh te” là tong the nói chung những quan h sản xuat của m t
hình tái kinh te - xã h i nhat định, “thương mại” là thực hi n lưu thông hàng hóa
bang mua bán.

7
Theo cách hieu này, n i hàm tranh chap kinh te r ng hơn, bao gom cả tranh
chap kinh doanh, thương mại. Có the khái quát, tranh chap kinh te gom các tranh
chap kinh doanh, thương mại, đó là các tranh chap phát sinh trong các khoản đau
tư, sản xuat đen tiêu thn sản pham ho¾c thnc hi n dịch vn trên thị trường nham mnc
đích sinh lợi, tranh chap giũa các nhà đau tư nước ngoài với quoc gia tiep nh¾n
đau tư, tranh chap giũa các quoc gia trong vi c thnc hi n đieu ước quoc te ve
thương mại đa phương.
To chức Thương mại the giới (WTO) quan ni m tranh chap thương mại là
tranh chap ở phạm vi quoc te, được dùng đe chỉ các bat đong giữa các nước thành
viên WTO khi m t nước cho rang quyen lợi của mình theo m t hi p định nào đó
của WTO bị tri t tiêu đi hay bị xâm hại do vi c m t nước thành viên khác áp dụng
m t bi n pháp thương mại ho#c không thực hi n m t nghĩa vụ (khieu ki n vi
phạm); ho#c khi vi c đạt được mục tiêu của hi p định bị cản trở, tri t tiêu ho#c suy
giảm quyen lợi thương mại do bi n pháp thương mại của m t thành viên bat ke là
bi n pháp này có trái với nghĩa vụ thành viên hay không (khieu ki n không có vi
phạm); ho#c khi có bat kỳ tình tiet nào đem lại thi t hại ve quyen lợi hay cản trở đạt
mục tiêu hi p định (khieu ki n tình huong). Hơn nữa, m t bat đong chỉ trở thành
m t tranh chap của WTO khi nó được chính thức thông báo cho Ban thư ký WTO.
Như v y, trong khuôn kho WTO, tranh chap thương mại được hieu là bat đong giũa
các thành viên WTO liên quan đen vi c thnc hi n các quyen và nghĩa vn theo các
Hi p định và thóa thu¾n của WTO và bat đong này được thông báo chính thúc cho
Ban thư ký WTO. Như v y, tranh chap thương mại trong khuôn kho WTO có m t so
đ#c điem sau: (i) tranh chap thương mại trong khuôn kho WTO là tranh chap
thương mại quoc te liên quoc gia, liên Chính phủ; (ii) các bên tranh chap là thành
viên WTO. Các to chức quoc te, các cá nhân, pháp nhân… không the là m t bên
của tranh chap; (iii) khách the của tranh chap luôn liên quan đen vi c thực hi n các
quyen và nghĩa vụ theo các hi p định và thỏa thu n của WTO và (iv) tranh chap
phải được giải quyet theo cơ che giải quyet tranh chap của WTO (DSM).

8
Theo Lu t mau ve Trong tài thương mại quoc te của Ủy ban Lu t Thương
mại quoc te (UNCITRAL) đưa ra khái ni m “thương mại” với n i hàm rat r ng liên
quan đen tat cả các quan h mang bản chat thương mại. Xuat phát từ đó mà tranh
chap thương mại cũng được hieu theo nghĩa r ng, bao gom toàn b các tranh chap
phát sinh từ các giao dịch thương mại.
Ở Vi t Nam, quan ni m ve tranh chap kinh te có những điem khác nhau qua
moi giai đoạn phát trien kinh te, xã h i. Trong cơ che kinh te ke hoạch t p trung,
nen kinh te được quản lý bang m nh l nh hành chính là chủ yeu, với h thong chỉ
tiêu, ke hoạch do Nhà nước bàn giao. Hợp đong kinh te thời kỳ này không chỉ là
m t hình thức pháp lý đe trien khai các hoạt đ ng sản xuat, kinh doanh của các đơn
vị kinh te, mà còn được sử dụng như m t công cụ quản lý kinh te của Nhà nước. Do
v y, vi c ký ket và thực hi n hợp đong kinh te là m t ky lu t bat bu c chứ không
phải hoàn toàn từ lợi ích kinh te của các bên tham gia hợp đong. Vì the, trách nhi m
thực hi n hợp đong giữa các bên tham gia quan h với nhau bị coi nhe hơn sơ với
trách nhi m của các bên đoi với cơ quan chủ quản. Trách nhi m phát sinh do vi
phạm hợp đong kinh te nhe ve yeu to v t chat mà n#ng ve tính chat hành chính.
Có the nói trong giai đoạn này, các quan h kinh te von khá đơn giản ve n i
dung và thành phan của chủ the, lại được đieu chỉnh bởi kinh te Nhà nước. Vì v y,
các tranh chap kinh te phát sinh không nhieu và chủ yeu là các tranh chap phát sinh
từ hợp đong kinh te được ký ket giữa các đơn vị kinh te xã h i chủ nghĩa với nhau
đe trien khai ke hoạch kinh doanh đã được Nhà nước phê duy t từ trước. Các tranh
chap kinh te trong giai đoạn này không the hi n rõ bản chat phát sinh do xung đ t
lợi ích của các bên và viêc thực hi n giải quyet tranh chap cũng không xuat phát từ
quyen lợi thiet thực của các bên mà chủ yeu vì sự on định, hài hòa chung cho cả nen
kinh te.

9
Khái ni m tranh chap thương mại lan đau tiên được quy định trong Lu t
Thương mại năm19971. Tại Ðieu 238 Lu t Thương mại quy định: Tranh chap
thương mại là tranh chap phát sinh do vi c không thực hi n ho#c thực hi n không
đúng hợp đong trong hoạt đ ng thương mại. Theo đó, n i hàm hoạt đ ng thương
mại theo quy định của Lu t Thương mại năm 1997 rat hep so với quan ni m quoc te
ve thương mại. Hoạt đ ng thương mại chỉ bao gom ba nhóm: Hoạt đ ng mua bán
hàng hóa; cung ứng dịch vụ thương mại và các hoạt đ ng xúc tien thương mại2.
Tranh chap thương mại và hoạt đ ng thương mại theo quy định của Lu t Thương
mại năm 1997 đã loại bỏ rat nhieu tranh chap mà xét ve bản chat thì các tranh chap
đó có the được coi là các tranh chap thương mại. Vì v y đã dan đen các xung đ t
pháp lu t trong h thong pháp lu t, giữa pháp lu t quoc gia và pháp lu t quoc te,
trong đó có cả những Công ước quoc te quan trong mà Vi t Nam đã là thành viên
(Công ước New York năm 1958) gây không ít những trở ngại, rac roi trong thực
tien áp dụng và chính sách h i nh p3.
Trong quá trình đoi mới, phát trien nen kinh te v n hành theo cơ che thị
trường định hướng xã h i chủ nghĩa, nen kinh te Vi t Nam h i nh p cùng nen kinh
te the giới, với vi c nước ta trở thành thành viên thứ 150 của WTO năm 2007, ngày
càng xuat hi n nhieu hơn các chủ the kinh doanh, bên cạnh các doanh ngi p Nhà
nước và hợp tác xã, xuat hi n các doanh nghi p tư nhân, doanh nghi p có von đau
tư nước ngoài, các loại hình công ty và h kinh doanh cá te. Các quan h kinh te
xuat hi n ngày càng nhieu với hình thức phong phú và tính chat phức tạp. Trong
đieu ki n đó, Nhà nước phải tạo ra m t môi trường kinh doanh lành mạnh, đe các
quan h kinh te được xây dựng và thực hi n trên cơ sở nguyên tac tự do, bình đang,
cùng có lợi và tự chịu trách nhi m ve hoạt đ ng kinh doanh của mình. Trong giai
đoạn này, kinh doanh đúng pháp lu t đe đạt lợi ích toi đa là mục tiêu của các doanh
1
Pháp l nh Thủ tục giải quyet các vụ án kinh te năm 1994 và Nghị định so 116/1994/NÐ-CP chủ yeu li t kê
các tranh chap được goi là các tranh chap kinh te như tranh chap ve hợp đong kinh te, tranh chap giữa công
ty với thành viên công ty, thành viên công ty với nhau ho#c tranh chap liên quan đen mua bán co phieu, trái
phieu...
2
Khoản 2 Ðieu 5 Lu t Thương mại năm 2005.
3 PGS.TS. Lê Hong Hạnh, “Khái ni m thương mại trong pháp lu t Vi t Nam và những bat c p dưới góc đ
thực tien áp dụng và chính sách h i nh p”; Tạp chí Lu t hoc, so 2/2000.

10
nghi p. Môi trường đó phát sinh ngày càng nhieu nguyên tac tranh chap liên quan
đen vi c thực hi n quyen và nghĩa vụ của các chủ the tham gia các quan h kinh te.
Ðong thời cũng đ#t ra nhu cau can phải nghiên cứu, mở r ng n i hàm của khái ni m
tranh chap kinh te.
Lu t Thương mại năm 2005 được Quoc h i thông qua ngày 14/6/2005 đã
đưa ra m t khái ni m ve hoạt đ ng thương mại tương đoi giản đơn. Tuy nhiên, khái
ni m này cũng đã hàm chứa và l t tả được n i hàm của hoạt đ ng thương mại.
Khoản 1 Ðieu 3 Lu t Thương mại năm 2005 quy định: Hoạt đ ng thương mại là
hoạt đ ng nham mục đích sinh lợi, bao gom mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ,
đau tư, xúc tien thương mại và các hoạt đ ng nham mục đích sinh lợi khác. Theo
khái ni m này, quan ni m ve hoạt đ ng thương mại được mở r ng bao gom moi
hoạt đ ng có mục đích sinh lợi. Hướng tiep c n này của Lu t Thương mại cho thay,
khái ni m ve hoạt đ ng thương mại đã the hi n sự tương đong với khái ni m kinh
doanh trong Lu t Doanh nghi p năm 1999, Lu t Doanh nghi p năm 2005 cũng như
Lu t Doanh nghi p năm 2014. Kinh doanh là vi c thực hi n liên tục m t, m t so
ho#c tat cả các công đoạn của quá trình đau tư từ sản xuat đen tiêu thụ sản pham
ho#c cung ứng dịch vụ trên thị trường nham mục đích sinh lợi.
B lu t To tụng dân sự năm 2004, sửa đoi bo sung năm 2011 cũng đã li t kê
các tranh chap ve kinh doanh, thương mại thu c tham quyen giải quyet của Tòa án4.
B lu t To tụng dân sự năm 2004 không sử dụng thu t ngữ “tranh chap thương
mại” đ c l p mà sử dụng chung thu t ngữ “tranh chap kinh doanh, thương mại”
nhưng n i dung của các tranh chap ve kinh doanh thương mại được quy định tại
Ðieu 29 B lu t To tụng dân sự thực chat là các tranh chap thương mại theo hướng
tiep c n của Lu t Thương mại năm 2005. Ðieu này cho thay, m#c dù có sự khác
nhau ve cách thức bieu đạt và ngôn ngữ sử dụng nhưng nhìn chung quan ni m ve
hoạt đ ng thương mại và tranh chap thương mại được the hi n qua các quy định
trong các văn bản pháp lu t tương đoi nhat quán.
4
Ðieu 29 B lu t Dân sự năm 2004 (sửa đoi bo sung năm 2011

11
Lu t Trong tài thương mại cũng xác định tham quyen giải quyet các tranh
chap của trong tài thương mại, bao gom: (i) Tranh chap giữa các bên phát sinh từ
hoạt đ ng thương mại; (ii) Tranh chap phát sinh giữa các bên trong đó ít nhat m t
bên có hoạt đ ng thương mại; (iii) Tranh chap khác giữa các bên mà pháp lu t quy
định được giải quyet bang Trong tài5.
Từ những phân tích nêu trên, có the hieu rang, tranh chap kinh doanh,
thương mại theo quy định các quy phạm pháp lu t Vi t Nam thực chat là những
mâu thuan (bat đong hay xung đ t) ve quyen và nghĩa vụ giữa các bên trong quá
trình thực hi n các hoạt đ ng thương mại. N i dung của tranh chap kinh doanh,
thương mại được li t kê tại Ðieu 30 BLTTDS 2015, thực chat cũng là những tranh
chap thương mại theo hướng tiep c n của Lu t Thương mại năm 2005. Tuy có
nhieu quan điem, nhieu cách hieu khác nhau và có sự thay đoi trong thu t ngữ pháp
lý, nhưng thực te đeu nhìn nh n những xung đ t ve lợi ích kinh te trong quan h
kinh doanh, thương mại là tranh chap kinh doanh, thương mại. Nhìn chung, quan
ni m ve hoạt đ ng thương mại và tranh chap kinh doanh, thương mại được the hi n
qua các quy định trong văn bản pháp lu t là khá đong nhat.
1.1.2 Ð¾c diem cũa tranh chap thương mại
Moi loại tranh chap đeu mang những đ#c điem riêng, phụ thu c vào tính chat
của moi quan h pháp lu t vào chủ the của các moi quan h đó cũng như lợi ích của
moi quan h đó mang lại. Tranh chap kinh doanh, thương mại, dù là tranh chap hợp
đong kinh te, tranh chap trong n i b công ty mang những nét đ#c trưng cơ bản sau
đây:
Thứ nhat, tranh chap thương mại là những mâu thuan (bat đong hay xung
đ t) ve quyen và nghĩa vụ giữa các bên trong moi quan h cụ the. Mâu thuan được
hieu là trạng thái xung đ t, đoi xứng nhau ve quyen và nghĩa vụ giữa các bên tranh
chap. Quan h thương mại và bat đong giữa các bên trong quan h thương mại là
5
Ðieu 2 Lu t Trong tài thương mại năm 2010.

12
đieu ki n can và đủ đe tranh chap phát sinh. Trong hoạt đ ng thương mại, các bên
vừa hợp tác đong thời vừa cạnh tranh nhau đe đạt được những mục đích đe ra. Do
đó, vi c phát sinh những mâu thuan, bat đong trong quá trình thực hi n quyen và
nghĩa vụ của các bên là đieu tat yeu.
Các quan h thương mại có bản chat là các quan h tài sản nên n i dung
tranh chap thường liên quan trực tiep tới lợi ích kinh te của các bên. Thông thường,
những mâu thuan bat đong ve quyen và nghĩa vụ giữa các bên phát sinh trong các
moi quan h cụ the bao gom:
(i) Mua bán hàng hoá; cung ứng dịch vụ; phân phoi; đại di n, đại lý; kí gửi;
thuê, cho thuê, thuê mua; xây dựng; tư van kĩ thu t; v n chuyen hàng hoá, hành
khách bang đường sat, đường b , đường thuy n i địa; v n chuyen hàng hoá, hành
khách bang đường hàng không, đường bien; mua bán co phieu, trái phieu và các
giay tờ có giá khác; đau tư tài chính, ngân hàng; bảo hiem; thăm dò, khai thác.
(ii) Tranh chap ve quyen sở hữu trí tu , chuyen giao công ngh giữa cá nhân,
to chức với nhau và đeu có mục đích lợi nhu n.
(iii) Tranh chap giữa công ty với các thành viên của công ty, giữa các thành
viên của công ty với nhau liên quan đen vi c thành l p, hoạt đ ng, giải the, sáp
nh p, hợp nhat, chia, tách, chuyen đoi hình thức to chức của công ty.
(iv) Tranh chap khác ve kinh doanh, thương mại mà pháp lu t có quy định.
Thứ hai, những mâu thuan (bat đong hay xung đ t) ve quyen và nghĩa vụ
giữa các bên phải phát sinh từ hoạt đ ng thương mại.
Căn cứ phát sinh tranh chap thương mại là hành vi vi phạm hợp đong ho#c vi
phạm pháp lu t. Trong nhieu trường hợp, tranh chap thương mại phát sinh do các
bên có vi phạm hợp đong và xâm hại lợi ích của nhau, tuy nhiên cũng có the có
những vi phạm xâm hại lợi ích của các bên nhưng không làm phát sinh tranh chap.
Tranh chap thương mại phải là những mâu thuan, bat đong ve quyen và nghĩa vụ
giữa các bên phát sinh từ những hoạt đ ng nham mục đích sinh lợi, bao gom mua

13
bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đau tư, xúc tien thương mại và các hoạt đ ng
nham mục đích sinh lợi khác.
Thứ ba, các tranh chap thương mại chủ yeu là những tranh chap phát sinh
giữa các thương nhân (cá nhân kinh doanh, pháp nhân) với nhau. Ngoài thương
nhân là chủ the chủ yeu của tranh chap thương mại, trong những trường hợp nhat
định, các cá nhân, to chức khác (không phải là thương nhân) cũng có the là chủ the
của tranh chap thương mại khi trong các giao dịch bên không có mục đích sinh lợi
chon áp dụng lu t thương mại [8]. Khoa hoc pháp lý goi giao dịch này là giao dịch
hon hợp (hành vi hon hợp). Ve bản chat, hoạt đ ng không nham mục đích sinh lợi
của m t bên trong giao dịch với thương nhân không phải là hoạt đ ng thương mại
thuan túy, nhưng bên không nham mục đích sinh lợi đã chon áp dụng lu t thương
mại thì quan h này trở thành quan h pháp lu t thương mại và tranh chap phát sinh
từ quan h pháp lu t này phải được quan ni m là tranh chap thương mại. M t quy
tac được pháp lu t của Pháp và nhieu quoc gia áp dụng đe giải quyet loại tranh chap
này đó là căn cứ vào bị đơn là thương nhân hay không phải là thương nhân. Neu bị
đơn là thương nhân thì nguyên đơn (bên có hành vi dân sự) có the chon Tòa
Thương mại ho#c Tòa Dân sự đe giải quyet vụ tranh chap. Trường hợp nguyên đơn
chon Tòa Thương mại thì các quy định khat khe hơn của lu t thương mại được áp
dụng đe giải quyet vụ tranh chap. Ngược lại, bị đơn không phải là thương nhân thì
nguyên đơn (bên có hành vi thương mại) chỉ có quyen ki n ra Tòa Dân sự và lu t
dân sự được áp dụng đe giải quyet vụ tranh chap mà các quy định của lu t thương
mại không the áp dụng cho đoi phương không phải là thương nhân[9].
Dựa trên những căn cứ pháp lý khác nhau như: Phạm vi lãnh tho, so lượng
các bên tranh chap, căn cứ vào lĩnh vực tranh chap, quá trình thực hi n, thời điem
phát sinh tranh chap, tranh chap thương mại được chia thành các loại tranh chap
khác nhau.
Tranh chap thương mại đã trở thành m t hi n tượng tat yeu khách quan của
nen kinh te thị trường. Khi tranh chap thương mại phát sinh đòi hỏi can phải được

14
giải quyet m t cách minh bạch và hi u quả; bảo v quyen, lợi ích hợp pháp của các
chủ the, góp phan ngăn ngừa sự vi phạm pháp lu t trong hoạt đ ng thương mại, bảo
đảm tr t tự pháp lu t, ky cương xã h i.
1.1.3 Yêu cau cũa vi c giãi quyet tranh chap thương mại
Xuat phát từ những đ#c trưng cơ bản ve chủ the, tính chat, đoi tượng của
quan h pháp lu t này nên vi c giải quyet tranh chap thương mại can đ#t ra những
yêu cau ch#t chẽ, mang tính đ#c thù. Ðịnh hướng chung khi giải quyet tranh chap là
phải đảm bảo quyen, lợi ích hợp pháp của các chủ the kinh doanh, tôn trong t p
quán quoc te, trên cơ cở các quy định của pháp lu t quoc gia. Các yêu cau đó bao
gom:
- Ðảm bảo quyen tự do thỏa thu n và lựa chon cơ che giải quyet của các bên
chủ the tranh chap. Các bên tranh chap có quyen lựa chon cơ quan tài phán và h
thong pháp lu t đieu chỉnh trên cơ sở dự li u của pháp lu t.
- Nhanh chóng, kịp thời tạo đieu ki n thu n lợi không làm ảnh hưởng tới các
hoạt đ ng kinh doanh. Yêu cau quan trong nhat khi giải quyet các tranh chap
thương mại, Tòa án can nhanh chóng, kịp thời giải quyet vụ án, đe đảm bảo khac
phục kịp thời quyen lợi cho bên bị vi phạm không làm ảnh hưởng tới các hoạt đ ng
kinh doanh. Quy định cụ the ve thời hạn ở các giai đoạn to tụng từ thời hạn thụ lý,
thu th p chứng cứ và đưa vụ án ra xét xử, thời hạn ban hành quyet định, bản án, thời
hạn kháng cáo quyet định, thời hạn khieu nại và yêu cau giải quyet theo trình tự
giám đoc tham, tái tham. Ðe thực hi n được nguyên tac này, Tòa án phải được to
chức và hoạt đ ng có hi u quả, đ#c bi t can phải chú trong đen trình đ của tham
phán.
- Khôi phục và duy trì quan h hợp tác, tín nhi m giữa cá bên trong kinh
doanh. Xuat phát từ quan h kinh doanh, thương mại được thiet l p trên cơ sở tự
nguy n của các bên, nguyên tac tự định đoạt, hòa giải trong giải quyet các tranh
chap kinh doanh thương mại nên vi c giải quyet loại tranh chap này can phải cho

15
các bên chủ the nh n thức rõ quyen và nghĩa vụ của mình trong vụ án, qua đó đe ho
tiep tục và duy trì các quan h hợp tác, vì lợi ích của các bên và c ng đong.
- Giữ bí m t kinh doanh, uy tín của các bên trên thương trường. Tòa án khi
thụ lý giải quyet các tranh chap thương mại can giữ gìn bí m t kinh doanh đe tránh
gây ảnh hưởng đen hoạt đ ng của các bên chủ the.
- Toi đa hóa lợi ích kinh te cho các bên chủ the. Quá trình giải quyet các
tranh chap kinh doanh thương mại, Tòa án can v n dụng những phương thức thích
hợp đe giải quyet vụ án m t cách nhanh chóng, hi u quả cao nhat và hướng cho các
bên đương sự lựa chon phương thức giải quyet có lợi nhat.
1.2 Nhũng phương thúc giãi quyet tranh chap kinh doanh, thương mại
Sự phát trien đa dạng của các tranh chap kinh doanh, thương mại và yêu cau
linh hoạt đe giải quyet tranh chap này là tat yeu khách quan hình thành sự đa dạng
ve các hình thức, bi n pháp đe giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại. Vi c
dự li u m t h thong các phương thức đa dạng đe giải quyet tranh chap cũng là the
hi n sự đảm bảo quyen tự do của các doanh nghi p trong kinh doanh (tự do lựa
chon phương thức tài phán). Theo quy định của pháp lu t hi n nay có các phương
thức cơ bản thường được áp dụng:
1.2.1. Thương lượng
Thương lượng là hình thức giải quyet tranh chap không can đen vai trò của
người thứ ba. Ð#c điem cơ bản của thương lượng là các bên cùng nhau trình bày
quan điem, tìm ra bi n pháp thích hợp, trên cơ sở đó đi đen thong nhat đe giải quyet
các bat đong. Thương lượng là bi n pháp khá pho bien và thích hợp cho vi c giải ác
quyet các tranh chap. Ðây là hình thức có tính đơn giản, ít ton kém không làm
phương hại đen các quan h hợp tác von có của các bên, giữ được bí m t kinh
doanh lại không bị ràng bu c các thủ tục pháp lý.
Thương lượng đòi hỏi các bên thi n chí, trung thực và hợp tác, phải có
những kien thức can thiet ve chuyên môn pháp lu t. Ðoi với các vụ vi c phức tạp,

16
moi bên có the chỉ định những chuyên gia có trình đ chuyên môn và kinh nghi m
nghe nghi p thay m#t mình đe tien hành thương lượng. Ket quả của thương lượng
thường là những cam ket, thỏa thu n ve những giải pháp cụ the nham tháo gỡ
những bat đong phát sinh trước đó.
Tuy nhiên, hình thương lượng còn m t so nhược điem:
- Khó thực hi n neu mâu thuan giữa các bên đã trở nên tram trong; neu các
bên không nh n thức rõ tình trạng pháp lý, quyen và nghĩa vụ và vì the, các bên
không có thi n chí và tinh than đ lượng.
- Giá trị pháp lý của biên bản thương lượng chưa được quy định cụ the và
không có giá trị cưỡng che thi hành
1.2.2. Hòa giãi
Hòa giải là phương thức giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại có sự
tham gia của Bên thứ ba đ c là do hai bên cùng chap nh n hay chỉ định, đóng vai
trò trung gian nham ho trợ các bên tìm kiem những giải pháp thích hợp cho vi c giải
quyet xung đ t. Neu hòa giải thành công sẽ đạt được giải pháp là tự thỏa thu n giữa
các bên đe giải quyet tranh chap. So với hình thức giải quyet tranh chap bang
thương lượng, hòa giải có điem khác là sự có m#t của bên thứ ba với tư cách là
người trung gian đe giúp đỡ các bên tìm ra giải pháp. Giong như thương lượng, hòa
giải có điem khác là sự có m#t của bên thứ ba với tư cách là nguời trung gian đe
giúp đỡ các bên tìm ra giải pháp. Giong như thương lượng, hòa giải là m t bi n
pháp mang tính truyen thong không phải chỉ mới xuat hi n trong giai đoạn hi n nay
mà đã được hình thành từ rat lâu đời. M#c dù hòa giải cũng là bi n pháp mang tính
hi u quả và được nhà kinh doanh ưa chu ng đe giải quyet tranh chap nhưng hạn che
là quá trình hòa giải các bên tanh chap cũng không chịu sự chi phoi bởi các quy
định có tính khuôn mau, bat bu c của pháp lu t ve thủ tục hòa giải. Ket quả hòa giải
thành được thực thi cũng hoàn toàn phụ thu c vào sự tự nguy n của các bên tranh
chap mà không có bat kỳ cơ che pháp lý nào đảm bảo thi hành những cam ket của
các bên trong quá trình hòa giải.

17
Tuy nhiên, neu hòa giải được hieu theo nghĩa là m t giai đoạn to tụng trong
giải quyet tranh chap (hòa giải trong to tụng) thì ket quả của hòa giải sẽ được cơ
quan tài phán công nh n và khi đó, ket quả hòa giải có giá trị pháp lý và được
cưỡng che thi hành.
1.2.3. Trong tài thương mại
Ðây là phương thức giải quyet tranh chap pho bien và được nhieu nước trên
the giới áp dụng. Giải quyet tranh chap bang trong tài là m t hình thức giải quyet
tranh chap không the thieu trong nen kinh te thị trường và ngày càng được các nhà
kinh doanh ưa chu ng. Ðó là hình thức giải quyet tranh chap thông qua hoạt đ ng
của H i đong trong tài ho#c trong tài viên với tư cách là bên thứ ba đ c l p nham
giải quyet mâu thuan tranh chap bang vi c đưa ra phán quyet có giá trị bat bu c các
bên phải thi hành.
Ưu điem của phương thức này là có tính linh hoạt, tạo quyen chủ đ ng cho
các bên, tính nhanh chóng, tiet ki m được thời gian có the được rút ngan thủ tục to
tụng trong tài và đảm bảo bí m t. Trong tài tien hành giải quyet tranh chap theo
nguyên tac xét xử không công khai ho#c xử kín. Theo nguyên tac này các bên có the
giữ được bí m t kinh doanh cũng như danh dự, uy tín. Giải quyet trong tài không bị
giới hạn ve m#t lãnh tho do các bên có quyen lựa chon bat kỳ trung tâm trong tài
nào có the giải quyet tranh chap cho mình. Phán quyet của trong tài có tính chung
tham, đây là ưu the vượt tr i so với hình thức giải quyet tranh chap bang thương
lượng hòa giải. Sau khi trong tài đưa ra phán quyet thì các bên không có quyen
kháng cáo trước bat kỳ m t to chức hay tòa án nào.
Nhược điem của vi c giải quyet tranh chap bang phương thức trong tài là do
bieu phí trong tài tại các trung tâm trong tài là không giong nhau và có the cao hơn
án phí tại tòa án. M#t khác, vi c thi hành quyet định trong tài không phải lúc nào
cũng trôi chảy, thu n lợi như vi c thi hành bản án, quyet định của Tòa án. Ð#c bi t,
trong quá trình xét xử, h i đong trong tài vi phạm các quy định ve to tụng trong tài
ho#c n i dung phán quyet trong tài có vi phạm những nguyên tac cơ bản của pháp

18
lu t thì theo yêu cau của đương sự, phán quyet của trong tài có the bị Tòa án tuyên
hủy.
1.2.4. Tòa án
Tòa án là phương thức giải quyet tranh chap tại cơ quan xét xử nhân danh
quyen lực nhà nước được tien hành theo trình tự, thủ tục nghiêm ng#t, ch#t chẽ và
bản án hay quyet định của Tòa án ve vụ tranh chap neu không có sự tự nguy n tuân
thủ sẽ được đảm bảo thi hành bang sức mạnh cưỡng che nhà nước.
Vi c đưa tranh chap ra xét xử tại Tòa án có nhieu ưu điem nhưng cũng có
những nhược điem nhat định. Ưu điem của hình thức giải quyet tranh chap thông
qua Tòa án là: Do là cơ quan xét xử của Nhà nước nên phán quyet của Tòa án có
tính cưỡng che cao. Neu không chap hành sẽ bị cưỡng che, do đó khi đã đưa ra Tòa
án thì quyen lợi của người thang ki n sẽ được đảm bảo neu như bên thua ki n có tài
sản đe thi hành án. So với phương thức giải quyet tranh chap bang con đường trong
tài thì vi c giải quyet tranh chap tại Tòa án đã b c l nhieu ưu the hơn han ve trình
tự to tụng ch#t chẽ, tính khả thi của hi u lực phán quyet. Khi giải quyet tranh chap
tại Tòa án, vi c giải quyet có the thông qua nhieu cap xét xử, vì the nguyên tac
nhieu cap xét xử đảm bảo cho quyet định của tòa án được chính xác, công bang,
khách quan và đúng pháp lu t hơn. Hơn nữa, chi phí cho vi c giải quyet tranh chap
bang Tòa án thap hơn rat nhieu so với phương thức giải quyet tranh chap bang con
đường trong tài . Tuy nhiên, nhược điem của phương thức này là thủ tục tại Tòa án
thieu linh hoạt do đã được pháp lu t quy định trước đó. Bên cạnh đó, nguyên tac xét
xử công khai và hai cap của Tòa án tuy là nguyên tac được xem là tien b , mang
tính răn đe nhưng đôi khi lại là cản trở đoi với doanh nhân khi những bí m t kinh
doanh bị tiet l , thủ tục giải quyet phức tạp dài.
Có the nói rang, moi hình thức giải quyet tranh chap trong kinh doanh,
thương mại deu có những đ#c điem và hạn che nhat định, chỉ có các đương sự và
các lu t sư của ho mới hieu rõ hoc an đen hình thức giải quyet tranh chap nào trong
những vụ vi c cụ the. Thực tien hoạt đ ng giải quyet tranh chap trong kinh doanh

19
hi n nay ở các nước trên the giới như Anh – Mỹ, Ðức, Pháp... thì các hình thức như
thương lượng, hòa giải, trong tài chiem ưu the, còn ở Vi t Nam thì vi c giải quyet
tranh chap kinh doanh, thương mại bang con đường Tòa án đóng vai trò quan trong
nhat, được các chủ the tranh chap lựa chon.
1.3 Khái quát cơ che giãi quyet tranh chap thương mại bang Tòa án
1.3.1 Khái ni m và lịch sữ hình thành
Che định Tòa kinh te là m t khái ni m mới xuat hi n trong h thong tư pháp
Vi t Nam từ năm 1994. Trước đó, đe giải quyet các tranh chap kinh te, pháp lu t
nước ta quy định m t h thong thiet che riêng là “trong tài kinh te”. Ðây được coi là
cơ sở cho vi c hình thành các tòa án kinh te sau này. Tòa trong tài là m t trong
những phương thức co xưa nhat đe giải quyet những xung đ t, giữa các chủ the.
Thời co đại, các lái buôn đã biet sử dụng phương thức này đe phân xử những bat
đong mà không can sự can thi p của Nhà nước. Ve sau, Lu t La Mã cho phép mở
r ng phạm vi áp dụng trong tài đe giải quyet tranh chap, không chỉ trong biên giới
lãnh tho mà còn trải r ng trên hau het lục địa Châu Âu6. Trước sự phát trien mạnh
mẽ của thương mại the giới, phương thức giải quyet tranh chap bang trong tài cũng
phát trien dan tới vi c hình thành những to chức trong tài quoc te đe giải quyet các
tranh chap phát sinh trong các hợp đong thương mại quoc te.
Ở Vi t Nam, phương thức trong tài xuat hi n từ thời kỳ kinh te ke hoạch hóa
vào những năm đau của th p ky 60 của the ky XX với tên goi là trong tài kinh te.
To chức này có những đ#c trưng phản ánh sự v n hành của cơ che kinh te ke hoạch
hóa, vừa mang chức năng quản lý và chức năng giải quyet tranh chap, do đó, trong
tài kinh te ở Vi t Nam không phải là to chức trong tài đúng nghĩa. Chính sách đoi
mới đã dan đen sự phát trien của kinh te thị trường khien cho các quy định ve trong
tài không còn phù hợp. Năm 1994, Tòa kinh te được thành l p và trở thành cơ quan
xét xử các tranh chap kinh doanh thương mại từ đó cho tới nay.
6
Sasavad Sayasombath, Cơ che giải quyet tranh chap thương mại bang tòa án theo pháp lu t Vi t Nam và
kinh nghi m đoi với xây dựng pháp lu t Lào, Lu n văn thạc sĩ lu t hoc, Ðại hoc Lu t Hà N i, 2015.

20
Ve bản chat, phương thức giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại tại
tòa án là m t phương thức mang ý chí quyen lực nhà nước, tòa án nhân danh quyen
lực nhà nước đe giải quyet tranh chap trên cơ sở các quy định của pháp lu t. Quyet
định của tòa án có hi u lực khien các bên bat bu c phải thực thi và có the kèm theo
các bi n pháp cưỡng che thi hành.
1.3.2 Ð¾c diem cơ che giãi quyet tranh chap thương mại bang Tòa án
Giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại tại Tòa án là m t trong so
những cách thức được pháp lu t ghi nh n khi các bên có tranh chap xảy ra trong
hoạt đ ng kinh doanh, thương mại. Khác với cơ che giải quyet hai bên là thương
lượng, có sự tham gia của bên thứ ba giong như hòa giải và trong tài, giải quyet
tranh chap kinh doanh thương mại bang tòa án có những đ#c điem riêng, đó là:
- Chủ the thực hi n: Chủ the thực hi n vi c giải quyet tranh chap kinh doanh
thương mại là Tòa án. Ðây là thiet che được Nhà nước trao cho những quyen năng
nhat định mà các chủ the trong hòa giải, trong tài không có. Vì là cơ quan có tham
quyen tài phán nên Tòa án là cơ quan giải quyet tranh chap có tính kỹ năng nghe
nghi p. Trong hoạt đ ng xét xử, tòa án nhân danh Nhà nước, do v y, hoạt đ ng xét
xử của Tòa án luôn đảm bảo tính công minh, nhanh chóng, chính xác.
- Ve cách thức thực hi n. Vi c giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại
bang tòa án được thực hi n theo trình tự theo quy định của pháp lu t to tụng. Với
quá trình to tụng ch#t chẽ qua nhieu giai đoạn và cap xét xử dưới sự giám sát của cơ
quan nhà nước nên vi c thực hi n phải đảm bảo tính công khai, công bang trong xét
xử. Tuy nhiên, do được thực hi n theo m t quy trình lu t định nên vi c thực hi n
thieu tính linh hoạt, thời gian thực hi n kéo dài thường gây tâm lý m t mỏi cho các
bên. Ngoài ra, vi c thực hi n hoạt đ ng xét xử mang tính công khai mang lại hi u
quả giáo dục, răn đe đoi với các hành vi vi phạm pháp lu t nhưng m#t khác cũng tạo
h quả xau khi những bí m t, kinh doanh của doanh nghi p có nguy cơ bị tiet l .
Ðieu này gây ảnh hưởng không nhỏ tới lợi ích của doanh nghi p.

21
- Ket quả của vi c giải quyet tranh chap được the hi n qua bản án – phán
quyet của Tòa án. Bản án có hi u lực bat bu c các bên tuân thủ và nó được đảm bảo
thực thi bang sức mạnh cưỡng che nhà nước. Trong các cơ che giải quyet tranh chap
thương mại thì ket quả của quá trình giải quyet tranh chap thương mại bang tòa án
có hi u lực cao nhat và cũng là cách thức bảo v quyen, lợi ích hợp pháp của các
bên hi u quả nhat trong các cơ che giải quyet tranh chap hi n nay.
Moi phương thức giải quyet kinh doanh thương mại đeu có những đ#c điem
riêng tạo ra những ưu điem ho#c mang lại những hạn che trong quá trình giải quyet
tranh chap. Cơ che giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại bang tòa án cũng
v y, bên cạnh những ưu điem thì cơ che này cũng có những hạn che nhat định. Tuy
v y, trên thực te cho thay, cơ che giải quyet tranh chap thương mại bang tòa án là
cách thúc giải quyet đóng vai trò quan trong nhat và là phương thức được hau het
các chủ the lựa chon trong vi c bảo v quyen, lợi ích hợp pháp của mình.
1.3.3 Bãn chat cũa giãi quyet tranh chap thương mại bang Tòa án
Xét ve m#t kinh te, giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại bang tòa án
là hình thức giải quyet tranh chap thông qua hoạt đ ng của cơ quan tài phán nhà
nước, nhan danh quyen lực nhà nước đe đưa ra phán quyet vi c tranh chap. Thực te,
đây là hình thức giải quyet tranh chap theo cơ che ba bên mà ở đó, tòa án thực hi n
chức năng như m t trong tài có địa vị đ c l p với các bên đe phân xử khách quan,
đúng pháp luât. Vi c các bên lựa chon tòa án là cơ quan có tham quyen giải quyet
tranh chap xuat phát từ sự tự nguy n của các bên và vi c giải quyet tranh chap kinh
doanh thương mại bang tòa án cũng mat chi phí
Xét ve khía cạnh pháp lu t, giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại
bang tòa án là hình thức giải quyet tranh chap thông qua hoạt đ ng của cơ quan tài
phán đưa ra phán quyet bu c các bên có nghĩa vụ tuân thủ thi hành được đảm bảo
bang sức mạnh cưỡng che. Trong quá trình giải quyet tranh chap kinh doanh thương
mại, tòa án phải tuân theo m t trình tự, thủ tục, nguyên tac lu t định. Ðây chính là
thủ tục to tụng tòa án. Ở hau het các quoc gia trên the giới, cùng với vi c ban hành

22
những đạo lu t n i dung, Nhà nước cũng ban hành những quy định ve thủ tục to
tụng đe tòa án giải quyet các tranh chap kinh doanh thương mại. Như v y, vi c giải
quyet tranh chap bang tòa án ve bản chat là thực hi n thủ tục to tụng tòa án. Thực
tien pháp lu t to tụng của m t so nước cho thay, to tụng tòa án có m t so đ#c điem
sau:
Thú nhat, giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại được thực hi n trên
nen tảng thủ tục to tụng dân sự. Thủ tục tòa án áp dụng cho các tranh chap kinh
doanh thương mại được dựa trên nen tảng thủ tục to tụng dân sự cùng với m t so
quy định đ#c thù cho phù hợp với hoạt đ ng kinh doanh, chang hạn như ve h i đong
xét xử, thời giản của các trình tự to tụng…Do v y, ở các quoc gia này người ta
không hình thành lu t to tụng riêng cho các tranh chap kinh doanh mà chỉ có quy
định ve vi c giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại được quy định trong pháp
lu t to tụng dân sự như Pháp, Ðức, Anh, Mỹ.
Thú hai, tòa án trong giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại là chủ the
phân xử giữa nguyên đơn và bị đơn đe đưa ra phán quyet. Ðieu này khác với vai trò
của tòa án trong vụ án hình sự, khi đó, tòa án vừa thực hi n chức năng xét xử, vừa
bu c t i đoi với hành vi vi phạm.
Thú ba, phán quyet của tòa án được đảm bảo thi hành. Qua phân tích các n i
dung đe xuat của các bên tham gia to tụng và áp dụng pháp lu t. tòa an lựa chon cho
mình phương án áp dụng pháp lu t chính xác nhat đe giải quyet vụ án. Thủ tục giải
quyet tại tòa án phức tạp và ch#t chẽ. Phán quyet của tòa án có the bị kháng cáo,
kháng nghị ho#c có the được xem xét theo thủ tục giám đoc tham, tái tham.
Thú tư, vi c giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại bang tòa án còn
mang tính chat giáo dục, bảo v pháp lu t mà Nhà nước đ#t vào cơ che giải quyet
này. Trong hoạt đ ng xét xử, phiên tòa là nơi thực hi n tot vi c tuyên truyen, giáo
dục pháp lu t. Thông qua thủ tục tại phiên tòa, vi c công khai tranh lu n, dựa trên
những chứng cứ trong ho sơ và dien bien tại phiên tòa giúp cho người tham gia to

23
tụng cũng như những người tham dự phiên tòa nâng cao hieu biet pháp lu t, góp
phan đau tranh phòng chong vi phạm pháp lu t.

24
KET LU N CHƯƠNG 1
Từ các yêu cau đ#t ra tại chương 1 của lu n văn, sau khi nghiên cứu và trình
bày, tác giả rút ra m t so ket lu n sau:
M%t là, tranh chap kinh doanh thương mại là hi n tượng kinh te- xã h i tat
yeu trong nen kinh te thị trường. Vi c giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại
là nhu cau tat yeu có ý nghĩa đ#c bi t quan trong không chỉ với các bên tham gia
tranh chap mà còn có ý nghĩa trong vi c tạo l p môi trường kinh doanh tự do, on
định của moi quoc gia.
Hai là, bang các cơ che đ#c thù, pháp lu t quy định các phương thức giải
quyet tranh chap kinh doanh thương mại phù hợp với đời song kinh te của quoc gia
mình cũng như thông l quoc te. Moi phương thức đeu có những ưu, nhược nhưng
phải đáp ứng được yêu cau chung của vi c giải quyet tranh chap.
Ba là, giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại bang tòa án là m t trong
các phương thức giải quyet tranh chap kinh doanh thương mại được pháp lu t Vi t
Nam quy định với những đ#c điem và cơ che đ#c thù. Ðây là phương thức được các
bên lựa chon pho bien hi n nay khi có tranh chap xảy ra.

25
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG PHÁP LU T VE GIÃI QUYET
TRANH CHAP THƯƠNG MẠI BANG TÒA ÁN VÀ
THỰC TIEN ÁP DỤNG TẠI TĨNH HÃI DƯƠNG
Hải Dương thu c vùng đong bang Bac B , tiep giáp với 6 tỉnh, thành pho:
Bac Ninh, Bac Giang, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình và Hưng Yên. H thong
giao thông đường b đường sat đường sông phân bo hợp lý, trên địa bàn có nhieu
trục giao thông quoc gia quan trong chạy qua như đường 5, đường 18, đường 183
và h thong đường tỉnh, huy n đã được nâng cap cải tạo rat thu n lợi cho vi c giao
lưu, trao đoi với bên ngoài. Giá trị hàng hoá xuat khau ước đạt 420 tri u USD, tăng
73,6% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, chủ yeu tăng do các doanh nghi p có
von đau tư nước ngoài (tăng 85,7%). Tong giá trị nh p khau ước đạt 440 tri u USD,
tăng 47,9% so với cùng kỳ năm trước7. Ðen nay Hải Dương đã quy hoạch 10 khu
công nghi p với tong di n tích 2.719 ha. Tỉnh Hải Dương hi n có 18 KCN được
Thủ tướng Chính phủ phê duy t Danh mục đen năm 2020 quy hoạch với tong di n
tích là 3.517ha8. Các KCN nam doc trục QL.5 và QL.18, thu c địa ph n các xã Cam
Giàng, Kim Thành, thị xã Chí Linh và thành pho Hải Dương. Ðây là tien đe thu n
lợi cho sự phát trien kinh te - xã h i ở Hải Dương nhưng cũng chứa đựng nhieu rủi
ro trong vi c hình thành các tranh chap kinh doanh thương mại.
Theo Lu t To chức TAND năm 2014, TAND ở tỉnh Hải Dương được to chức
thành hai cap: cap tỉnh và cap huy n.
TAND tỉnh Hải Dương gom: Ủy ban Tham phán và 6 tòa chuyên trách là:
Tòa hình sự, Tòa dân sự, Tòa hành chính, Tòa kinh te, Tòa lao đ ng, Tòa gia đình
và người chưa thành niên; Phòng giám đoc kiem tra – thi hành án phạt tù; Phòng to
7http://haiduong.gov.vn/thongtintongquan/ttc/Pages/%C4%90i%E1%BB%81uki%E1%BB%87nt%E1%BB%B1
nhi%C3%AAn-x%C3%A3h%E1%BB%99i.aspx
8 http://vccinews.vn/news/14127/hai-duong-chuan-bi-tot-ha-tang-khu-cong-nghiep-chao-don-nha-dau-
tu.html

26
chức cán b và b ph n văn phòng. Chánh án TAND tỉnh là người quản lý cao nhat;
4 phó chánh án; 6 chánh tòa chuyên trách; 12 phó chánh án của 6 tòa chuyên trách;
16 tham phán; 1 trưởng phòng giám đoc kiem tra – thi hành án phạt tù, 2 phó phòng
giám đoc kiem tra – thi hành án phạt tù; 1 chánh văn phòng, 2 phó chánh văn
phòng; 1 trưởng phòng to chức cán b , 1 phó phòng to chức cán b , 16 thư ký cho
các tòa và 5 tham tra viên.
TAND cap huy n được to chức tại 12 địa phương bao gom: 01 TAND thành
pho trực thu c tỉnh (TAND thành pho Hải Dương); 01 TAND thị xã thu c tỉnh
(TAND thị xã Chí Linh); 10 TAND cap huy n được to chức tại các huy n Bình
Giang, Cam Giàng, Thanh Mi n, Ninh Giang, Thanh Hà, Tứ Kỳ, Kim Thành, Nam
Sách, Kinh Môn, Gia L c. Hi n nay ở Hải Dương không có tòa chuyên trách tại
TAND cap huy n, có 12 chánh án quản lý chung, 13 phó chánh án (TAND thành
pho Hải Dương có 2 phó chánh án), 60 tham phán, 66 thư ký và b ph n văn phòng.
2.1 Thục trạng các quy định pháp lu't ve giãi quyet tranh chap thương mại
bang Tòa án
Toà án là cơ quan tài phán của nhà nước tien hành áp dụng pháp lu t trong
trường hợp xảy ra tranh chap thương mại phát sinh trong hoạt đ ng thương mại
giữa các chủ the mà ho không tự giải quyet được với nhau và m t bên làm đơn khởi
ki n yêu cau sự can thi p của toà án đe bảo v quyen lợi của mình. Toà án chỉ giải
quyet tranh chap thương mại thu c tham quyen của mình theo quy định tại
BLTTDS và giữa các bên không có thoả thu n ve vi c giải quyet tranh chap đó
bang con đường trong tài. Khi giải quyet tranh chap thương mại, toà án có tham
quyen áp dụng pháp lu t sẽ đóng vai trò là bên thứ ba, là cơ quan tài phán đe giải
quyet tranh chap được yêu cau. Trong quá trình giải quyet tranh chap trên cơ sở áp
dụng pháp lu t hi n hành, toà án có tham quyen sẽ nhân danh quyen lực nhà nước,
sử dụng quyen lực nhà nước đe ra bản án ho#c quyet định có giá trị bat bu c các
bên tranh chap và to chức, cá nhân có liên quan phải thực hi n. Bản án, quyet định
của toà án được cơ quan thi hành án của Nhà nước bảo đảm thi hành.

27
Vi c giải quyet tranh chap thương mại tại toà án được tien hành theo thủ tục
to tụng toà án quy định trong pháp lu t to tụng dân sự. M t trong những điem đ#c
thù khi giải quyet tranh chap thương mại tại toà án là phải tuân thủ những nguyên
tac cơ bản được quy định tại Chương II BLTTDS 2015, từ Ðieu 3 đen Ðieu 25. Do
đó, bên cạnh pháp lu t ve thủ tục to tụng, pháp lu t n i dung là nguon lu t quan
trong đe toà án áp dụng khi xét xử tranh chap đưa đen toà án nói chung và tranh
chap thương mại nói riêng. Dựa vào n i dung các tranh chap thương mại mà toà án
có tham quyen giải quyet theo quy định tại Ðieu 30 BLTTDS, có the thay, các văn
bản pháp lu t chủ yeu mà toà án thường dùng làm căn cứ pháp lý đe giải quyet các
tranh chap thương mại thu c tham quyen của mình là: B lu t Dân sự năm 2005;
Lu t Thương mại năm 2005; Lu t kinh doanh bat đ ng sản năm 2014; Lu t chứng
khoán năm 2006 (sửa đoi, bo sung năm 2010); Lu t Du lịch năm 2005; Lu t Dược
năm 2005; Lu t Sở hữu trí tu năm 2005; Lu t Xây dựng năm 2014; Lu t Doanh
nghi p năm 2014; Lu t Ðau tư năm 2014; Lu t Ðau tư công năm 2014; Lu t Kinh
doanh bảo hiem năm 2000 (sửa đoi, bo sung năm 2010)… Ngoài ra tham quyen giải
quyet tranh chap thương mại tại toà án còn được phân định theo cap toà án, theo
lãnh tho và theo sự lựa chon của nguyên đơn.
2.1.1 Nguyên tac giãi quyet tranh chap kinh doanh, thương mại
Tòa án là cơ quan thực thi quyen tư pháp trong b máy nhà nước, là nơi the
hi n sâu sac nhat bản chat của Nhà nước và nen công lý của che đ , chat lượng hoạt
đ ng và uy tín của h thong tư pháp trong Nhà nước pháp quyen xã h i chủ nghĩa.
Do đó quá trình thực hi n chức năng, nhi m vụ và quyen hạn của mình, Tóa án
nhân dân can phải tuân thủ các nguyên tac, thủ tục do lu t pháp quy định đe đảm
bảo hi u quả xét xử, bảo v quyen và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia, đảm
bảo vai trò quan trong trong hoạt đ ng quản lý xã h i.
Xuat phát từ yêu cau quản lý kinh te bang pháp lu t của nhà nước ta, Tòa
kinh te ra đời thực hi n chức năng xét xử các tranh chap trong hoạt đ ng kinh
doanh, thương mại. Cũng như TAND nói chung, Tòa kinh te cũng áp dụng và tuân

28
theo các nguyên tac đã được pháp lu t quy định trong quá trình giải quyet các tranh
chap kinh doanh, thương mại. Với mục đích giải quyet các tranh chap nhanh chóng,
có hi u quả và hợp pháp, tạo đieu ki n cho các bên tham gia thực hi n quyen và
nghĩa vụ của mình, hoạt đ ng của Tòa kinh te can dựa trên nguyên tac, thủ tục to
tụng trong quá trình giải quyet các tranh chap kinh doanh, thương mại. Tat cả các
hoạt đ ng trong quá trình to tụng như khởi ki n, xét xử, ra quyet định hay ban án...
phải được thực hi n theo đúng các nguyên tac đã được quy định. Neu có sự vi phạm
các nguyên tac này trong quá trình thực hi n giải quyet các tranh chap thì đeu bị coi
là bat hợp pháp và phải loại bỏ.
Là m t b ph n của TAND, Tòa kinh te phải tuân thủ theo các nguyên tac to
chức và hoạt đ ng của Tòa án nói chung được quy định trong Hien pháp năm 2013
và Lu t To chức TAND năm 2014. Bên cạnh đó, với tư cách là m t Tòa chuyên
trách đ c l p trong h thong TAND, Tòa kinh te cũng phải tuân thủ những nguyên
tac riêng khi tien hành giải quyet các tranh chap thu c tham quyen của mình. M t
trong các nguyên tac chung được quy định cụ the tại Ðieu 103 Hien pháp năm 2013:
“1. Vi c xét xủ sơ tham của TAND có H%i tham tham giá trù trường hợp xét
xủ theo thủ tnc rút gon.
2. Tham phán, H%i tham xét sủ đ%c l¾p và chỉ tuân theo pháp lu¾t; nghiêm
cam cơ quan, to chúc, cá nhân can thi p vào vi c xét xủ của Tham phán, H%i tham.
3. TAND xét sủ công khai. Trong trường hợp đ¾c bi t can giũ bí m¾t nhà
nước, thuan phong, mĩ tnc của dân t%c, bảo v người chưa thành niên ho¾c giũ bí
m¾t đời tư theo yêu cau chính đáng của đương sn, Tòa án nhân da có the xét xủ kín.
4. TAND xét xủ t¾p the và quyet định theo đa so, trù trường hợp xét xủ theo
thủ tnc rút gon.
5. Nguyên tac tranh tnng trong xét xủ được bảo đảm.
6. Che đ% xét xủ sơ tham, phúc tham được bảo đảm.

29
7. Quyen được bào chũa của bị can, bị cáo, quyen bảo v lợi ích hợp pháp
của đương sn được bảo đảm”
Trên cơ sở các nguyên tac chung này, thủ tục giải quyet các vụ tranh chap
kinh doanh, thương mại được xây dựng với những đ#c thù riêng của mình. Các
nguyên tac riêng mà Tòa kinh te phải tuân thủ trong hoạt đ ng giải quyet các tranh
chap kinh doanh, thương mại đó là: Nguyên tac tôn trong quyen tự định đoạt của
các đương sự, nguyên tac bình đang trước pháp lu t; nguyên tac Tòa án không tien
hình đieu tra mà chỉ xác minh thu th p chứng cứ; nguyên tac hòa giải; nguyên tac
giải quyet các vụ vi c nhanh chóng, kịp thời; nguyên tac xét xử công khai.
2.1.1.1 Nguyên tac tôn trong quyen tự dịnh doạt cũa các dương sự
Trong pháp lu t to tụng dân sự, quyen tự định đoạt của đương sự bieu hi n ở
khả năng khi tham gia to tụng các đương sự được tự do định đoạt các quyen,
phương ti n to tụng nham bảo v quyen và lợi ích hợp pháp của mình trước các
hành vi xâm hại. Nguyên tac này được ghi nh n tại Ðieu 5 BLTTDS năm 2015.
Theo đó các đương sự có quyen quyet định khởi ki n, yêu cau Tòa án có tham
quyen giải quyet vụ vi c dân sự khi có đơn khởi ki n, yêu cau giải quyet vụ vi c
của đương sự và chỉ giải quyet trong phạm vi đơn khởi ki n, đơn yêu cau đó. Trong
quá trình giải quyet vụ vi c dân sự, các đương sự có quyen cham dứt, thay đoi yêu
cau của mình ho#c thỏa thu n, hòa giải với nhau m t cách tự nguy n, không trái
pháp lu t và đạo đức xã h i.
Nguyên tac tôn trong quyen tự định đoạt của đương sự là nguyên tac cơ bản
nhat trong to tụng vụ án kinh doanh, thương mại. Nguyên tac này xuat phát từ
nguyên tac đảm bảo quyen tự do kinh doanh của các chủ the với tính cách là những
quan h theo pháp lu t tư. Quyen tự do kinh doanh không có nghĩa là các cá nhân,
to chức khi tham gia kinh doanh có the làm bat cứ đieu gì cho mục đích tìm kiem
lợi nhu n của mình mà khi tham gia vào hoạt đ ng sản xuat kinh doanh các bên đeu
phải tuân theo những quy tac theo quy định của pháp lu t. Với nguyên tac tôn trong
quyen tự định đoạt của đương sự trong quá trình to tụng, pháp lu t đã tạo đieu ki n

30
thu n lợi cho các bên trong vi c lựa chon cách thức giải quyet tranh chap, tạo ra sự
chủ đ ng của đương sự trong quá trình giải quyet tranh chap.
Các chủ the khi tham gia vào moi quan h kinh doanh, thương mại với các
đoi tác của mình, không ai mong muon tranh chap xảy ra, gây thi t hại cho lợi ích
kinh te của các bên. Nhưng do nhieu nguyên nhân khác nhau, khi xảy ra tranh chap,
vi c giải quyet tranh chap m t các thau tình đạt lý nhưng van đảm bảo uy tín kinh
doanh, không làm ảnh hưởng đen quan h “bạn hàng” là đieu mà các bên mong
muon. Chính vì v y trong nguyên tac tôn trong quyen tự định đoạt của đương sự,
quyen khởi ki n có the là quan trong nhat. Bởi lẽ theo quy định thì Tòa án chỉ thụ
lý, giải quyet các tranh chap này neu có đơn khởi ki n, đơn yêu cau của các đương
sự; neu đương sự không khởi ki n ra Tòa án thì Tòa án không có tham quyen giải
quyet. Trên thực te khi phát sinh các tranh chap trong hoạt đ ng kinh doanh thì các
bên sẽ co gang tự giải quyet do tiet ki m được thời gian, chi phí, đ#c bi t không làm
ảnh hưởng đen quan h làm ăn cũng như uy tín của các bên. Vi c nhờ đen cơ quan
pháp lu t là sự lựa chon cuoi cùng neu các bên không thong nhat được với nhau.
2.1.1.2 Nguyên tac bình dang trước pháp lu¾t
Nguyên tac bình đang trước pháp lu t là m t trong những nguyên tac pháp lý
cơ bản của pháp lu t Vi t Nam. Ðieu 16 Hien pháp năm 2013 khang định: “Moi
người đeu bình đang trước pháp lu¾t; Không ai bị phân bi t đoi xủ trong đời song
chính trị, dân sn, kinh te, văn hóa, xã h%i”. Ðieu 33 Hien pháp năm 2013 cũng quy
định: “Moi người có quyen tn do kinh doanh trong nhũng ngành nghe mà pháp lu¾t
không cam”.
Các chủ the khi tham gia quan h sản xuat kinh doanh đeu được pháp lu t
thừa nh n quyen bình đang. Bình đang trong kinh doanh nghĩa là moi cá nhân, to
chức khi tham gia vào các quan h kinh te, từ vi c lựa chon ngành nghe, địa điem
kinh doanh, lựa chon hình thức kinh doanh cho đen vi c thực hi n quyen và nghĩa
vụ trong quá trình sản xuat kinh doanh đeu bình đang theo quy định của pháp lu t.
Quyen bình đang khong chỉ the hi n khi các bên tham gia vào quan h sản xuat kinh

31
doanh mà còn the hi n khi ho tham gia vào quan h to tụng tại Tòa án. Tòa án có
trách nhi m tạo đieu ki n cho các đơng sự thực hi n các quyen và nghĩa vụ của
mình trong quá trình to tụng (Ðieu 8 BLTTDS năm 2015).
Có the nói nguyên tac bình đang trước pháp lu t có ý nghĩa quan tong; nó
không chỉ the hi n sự bình đang giữa các thành phan kinh te mà còn góp phan thúc
đay nen kinh te phát trien. Khi có tranh chap xảy ra thì trước Tòa án sẽ không phân
bi t các bên thu c loại hình doanh nghi p nào, thu c thành phan kinh te gì, Các bên
đeu có quyen và nghĩa vụ theo quy định của pháp lu t to tụng. Với nguyên tac này
các to chức, cá nhân sẽ yên tâm và mạnh dạn hơn trong đau tư, sản xuat kinh doanh;
từ đó khuyen khích, tạo đ ng lực thúc đay hoạt đ ng của các doanh nghi p thu c
moi thành phan kinh te, góp phan không nhỏ tạo sự tăng trưởng kinh te xã h i.
2.1.1.3 Nguyên tac Tòa án không tien hành dieu tra mà chĩ xác minh thu th¾p
chứng cứ
Chứng minh và chứng cứ là yeu to cot lõi của pháp lu t to tụng. Moi hoạt
đ ng to tụng đeu t p trung làm rõ những van đe can phải chứng minh bang vi c thu
th p và đánh giá chứng cứ. Ve bản chat chứng cứ là những thông tin, tài li u hay
những có th t được cơ quan thu th p, kiem tra và đánh giá theo quy định của pháp
lu t nham phục vụ cho vi c giải quyet đúng đan các vụ án tranh chap.
Neu trong to tụng hình sự, khi có t i phạm xảy ra vi c thu th p chứng cứ
thu c tham quyen của cơ quan đieu tra ho#c của các cơ quan, đơn vị khác có liên
quan theo quy định của pháp lu t thì trong to tụng dân sự nói chung và trong to tụng
kinh doanh thương mại nói riêng thì khi can khởi ki n ra Tòa án đe giải quyet tranh
chap, các đương sự phải tự mình thu th p và cung cap chứng cứ, chuyen giao chứng
cứ, tài li u cho Tòa án.
Các đương sự có quyen và nghĩa vụ cung cap chứng cứ cho Tòa án và chứng
minh cho yêu cau của mình là có căn cứ pháp lý và hợp pháp (Ðieu 6 BLTTDS năm
2015). Ngoài ra các cá nhân, to chức khởi ki n, yêu cau bảo v quyen và lợi ích hợp
pháp cho người khác thì cũng có quyen, nghĩa vụ cung cap chứng cứ và chứng minh

32
như đương sự. Quyen và nghĩa vụ chứng minh, cung cap chứng cứ của đương sự
được pháp lu t quy định cụ the và rõ ràng trong B lu t Dân sự năm 2015 tại các
Ðieu 70, 91, 92 và Ðieu 93. Trong trường hợp đương sự không cung cap được
chứng cứ ho#c không đưa ra đay đủ chứng cứ thì đương sự phải chịu h u quả ve
vi c không chứng minh được ho#c chứng minh không đay đủ. Cụ the, khi giải quyet
các vụ án kinh doanh, thương mại, Tòa án chủ yeu chỉ căn cứ vào những chứng cứ
mà đương sự đưa ra; Tào án sẽ nghe các bên trình bày và xác minh chứng cứ; các
bên có quyen và nghĩa vụ trình bày những gì mà ho cho là đúng là can thiet. Neu
các chứng cứ cung cap chưa đay đủ ho#c chưa chính xác thì Tóa án sẽ yêu cau
đương sự thu th p thêm chứng cứ ho#c xác minh sự chính xác đó. Tóa án không
nhat thiet phải thu th p thêm chứng cứ mà chỉ tien hành thu th p, xác minh chứng
cứ khi thay can thiet đe làm rõ thêm yêu cau của các bên, bảo đảm giải quyet tranh
chap được chính xác. Như v y đe đảm bảo quyen và lợi ích hợp pháp của mình khi
xảy ra tranh chap, các đương sự can tự mình thu th p đay đủ các chứng cứ đe xác
nh n và chứng minh cho yêu cau của mình, phản đoi yêu cau của người khác là có
căn cứ hợp pháp.
Vi c chứng minh và cug cap đay đủ chứng cứ của các đương sự góp phan
giúp cho hoạt đ ng giải quyet tranh chap của Tòa án được nhanh chóng và chính
xác. Tuy nhiên trong các vụ án kinh doanh, thương mại thì các đương sự là những
người tham gia vào hoạt đ ng sản xuat, kinh doanh chính vì the van đe “thời gian”
là m t van đe lớn của ho. Do đó, khi tham gia vào m t vụ tranh chap li u các đơng
sự có thời gian thu th p đay đủ các chứng cứ hay không là m t đieu đáng quan tâm.
Vi c giải quyet tranh chap m t cách nhanh chóng và đúng đan không chỉ là đieu cap
thiet với các đương sự mà còn đoi với cả các cơ quan chức năng bởi vi c thu th p
chứng có the mât nhieu thời gian, chi phí của các đương sự; đó chưa ke đen vi c có
những chứng cứ mà đương sự không the tự mình thu th p được ho#c áp dụng moi
bi n pháp đe thu th p chứng cứ nhưng không có ket quả. Trong những trường hợp
như v y đương sự phải làm đơn yêu cau Tòa án tien hành thu th p chứng cứ, trong

33
đơn phải ghi rõ van đe can chứng minh, chứng cứ can thu th p, lý do không thu
th p được chứng cứ, tên cơ quan, to chức lưu giữ chứng cứ đó.
Nguyên tac này tạo cơ sở giải quyet nhanh chóng và đúng đan các vụ tranh
chap đong thời nâng cao tinh than trách nhi m của các đương sự trong hoạt đ ng to
tụng dân sự, cụ the là trong hoạt đ ng to tụng kinh doanh, thương mại, tạo đieu ki n
cho các đương sự tham gia trong vi c bảo v lợi ích của mình trước các hành vi
xâm hại.
2.1.1.4 Nguyên tac hòa giãi
Trong hoạt đ ng thương mại ngày nay, van đe xảy ra tranh chap là đieu
không mong muon của các cá nhân, to chức tham gia kinh doanh. Vi c khởi ki n ra
Tòa án do không giải quyet được mâu thuan, xung đ t sẽ không đem lại sự thu n lợi
cho quá trình kinh doanh của các bên, ảnh hưởng đen sự phát trien lành mạnh của
nen kinh te. Tranh chap gây ra sự căng thang, mat đoàn ket, làm giảm uy tín của các
chủ the trong môi trường kinh doanh. Chính vì v y nguyên tac hòa giải theo quy
định của pháp lu t là m t trong những nguyên tac quan trong của pháp lu t to tụng
xuat phát từ quyen tự định đoạt của đương sự và trách nhi m của Tòa án trong vi c
bảo v quyen và lợi ích của công dân, giúp các bên giải quyet mâu thuan m t cách
on thỏa, góp phan hạn che thi t hại không đáng có do h u quả của các tranh chap
xảy ra.
Hòa giải là m t thủ tục to tụng, là sự thỏa thu n của các đương sự trong vi c
giải quyet vụ án. Vi c các đương sự thỏa thu n giải quyet tranh chap trong moi giai
đoạn to tụng luôn được Nhà nước khuyen khích bỏi vì khi các đương sự thỏa thu n
với nhau ve giải quyet vụ án thì không chỉ n i dung tranh chap mà mâu thuan của
các đương sự cũng được giải quyet tri t đe, nhanh chóng và tiet ki m. Ve lô gich,
các bên đạt được thỏa thu n hòa giải thường sẽ tự nguy n thi hành nên, Nhà nước
trong trường hợp này sẽ không phải sử dụng sức mạnh cưỡng che đe thi hành thỏa
thu n đó.

34
Do đ#c điem của tranh chap kinh doanh, thương mại là phản ánh ve van đe
lợi ích kinh te của chủ the kinh doanh nên hòa giải là bi n pháp được ưu tiên áp
dụng trước khi các bên tranh chap phải nhờ tới cơ quan có tham quyen tài phán.
Ðây là nguyên tac được xây dựng trước tiên do yêu cau của chính đơn vị kinh
doanh. Theo nguyên tac này khi có tranh chap kinh doanh, thương mại xảy ra trước
het các bên tự tien hành hòa giải với nhau. Khi lhông hòa giải được các bên mới yêu
cau cơ quan tòa án can thi p; tuy nhiên khi đã yêu cau cơ quan tòa án can thi p, các
đương sự van có the tien hành hòa giả dưới sự hướng dan, công nh n của Tòa án;
chi khi hòa giải không thành, Tóa án mới đưa vụ vi c ra xét xử. Tại phiên tòa, tham
phán cũng tạo đieu ki n cho các bên tranh chap được hòa giải với nhau (Ðieu 10
BLTTDS năm 2015). Khi hòa giải, Tòa án phải tôn trong sự tự nguy n thỏa thu n
của đương sự, không được dùng vũ lực ho#c đe doa dùng vũ lực bat bu c các bên
phải thỏa thu n không phù hợp với ý chí của mình. Ngoài ra trong B lu t dân sự
năm 2015 cũng quy định những vụ án dân sự không được hòa giải và những vụ án
dân sự không tien hành hòa giải được (Ðieu 206, Ðieu 207 BLTTDS năm 2015).
2.1.1.5 Nguyên tac giãi quyet vn án nhanh chóng, kịp thời
Xuat phát từ nhu cau kinh doanh, vi c giải quyet tranh chap không những
phải đảm bảo đúng lu t mà còn phải nhanh chóng, dứt điem, tránh kéo dài. Hoạt
đ ng kinh doanh, thương mại là m t quá trình dien ra liên tục với mục đích sinh lời
của người tham gia kinh doanh. Ðoi với các chủ the kinh doanh dường như yeu to
thời gian có ý nghĩa quan trong hàng đau trong công vi c của ho, sự năng đ ng và
linh hoạt của môi trường kinh doanh không cho phép ho lãng phí thời gian. Nhưng
khi những tranh chap ngoài ý muon phát sinh thì vi c bỏ thời gian đe giải quyet
tranh chap bảo v quyen và lợi ích của mình là đieu đương nhiên. Do đó vi c giải
quyet các vụ án m t cách đúng đan, nhanh chóng, kịp thời là moi quan tâm của hau
het những người tham gia kinh doanh, đ#c bi t là các đương sự trong tranh chap
kinh doanh, thương mại.

35
Nguyên tac giải quyet vụ án nhanh chóng, kịp thời được the hi n trong m t
so quy định của pháp lu t. Chang hạn, trong to tụng kinh doanh, thương mại quy
định thời gian to tụng ngan hơn so với các TTDS khác; các quy định rút ngan thời
hi u, thời hạn; trong quá trình giải quyet vụ án, Tòa án không can thực hi n vi c
chứng minh và thu th p chứng cứ, hạn che vi c giao vụ án cho tòa án cap dưới xét
xử lại; hạn che thap nhat vi c quay vòng vụ án đe xét xử nhieu lan... Vi c quy định
như v y nham rút ngan thời gian cho vi c giải quyet các tranh chap, bảo v quyen
lợi chính đáng cho các chủ the, phù hợp với tính chat của hoạt đ ng kinh doanh.
2.1.1.6 Nguyên tac xét xữ công khai
Xét xử công khai là m t trong những nguyên tac dân chủ của hoạt đ ng xét
xử. Ðieu 103 Hien pháp 2013 khang định “TAND xét xủ công khai”. Trong xã h i
dân chủ, công khai được coi là tư tưởng xuyên suot trong quá trình to chức và v n
hành b máy nhà nước. Tuy nhiên không phải vụ án nào đưa xét xử công khai cũng
đem lại những tác đ ng tích cực, đ#c bi t là trong hoạt đ ng sản xuat, kinh doanh.
Theo đó Ðieu 15 BLTTDS quy định: “Trong trường hợp can giũ bí m¾t nhà nước,
giũ gìn thuan phong mĩ tnc của dân t%c, giũ gìn bí m¾t nghe nghi p, bí m¾t kinh
doanh, bí m¾t đời tư của cá nhân theo yêu cau chính đáng của đương sn”. Trong
kinh doanh, thương mại, bí m t kinh doanh có the là những phát minh, sáng che...
có ảnh hưởng đáng ke đen hoạt đ ng kinh doanh của các chủ the. Những bí m t
kinh doanh của doanh nghi p là những đieu không the tiet l , không the chia sẻ cho
các doanh nghi p khác biet neu không sẽ ảnh hưởng nghiêm trong đen hoạt đ ng
kinh doanh của chính doanh nghi p, th m chí bị phá sản. Do đó các to chức, cá
nhân có the yêu cau Tòa án xét xử kín đe cho các bí m t kinh doanh được đảm bảo.
Ngoài ra nguyên tac này còn tạo đieu ki n cho nhân dân có the giám sát hoạt
đ ng của Tòa án, cơ quan đieu tra. Ðieu này sẽ khien cho các chủ the tham gia hoạt
đ ng to tụng nâng cao vài trò và trách nhi m của mình; đong thời mang ý nghĩa
giáo dục moi công dân trong vi c chap hành nghiêm chỉnh cá quy định của pháp
lu t.

36
2.1.2 Tham quyen giãi quyet tranh chap thương mại
Tòa kinh te là m t tòa chuyên trách của TAND, được thành l p theo Lu t sửa
đoi, bo sung m t so đieu của Lu t To chức TAND ngày 28/12/1993. Tòa kinh te
được to chức ở hai cap: ở Trung ương, Tòa kinh te được thành l p trong TAND toi
cao; ở địa phương, Tòa kinh te chỉ được to chức ở cap tỉnh. Ðen Lu t to chức Toàn
án nhân dân năm 2014 với 04 cap Toàn án là TAND toi cao; TAND cap cao;
TAND cap tỉnh, thành pho trực thu c Trung ương; Tóa án nhân dân cap qu n,
huy n, thị xã, thành pho trực thu c tỉnh thì Tòa kinh te được to chức trong TAND
cap cap cao và Tòa kinh te thu c TAND cap tỉnh, thành pho trưc thu c Trung ương
ho#c tương đương.
Vi c xác định đúng tham quyen của cơ quan giải quyet là đieu can thiet trong
hoạt đ ng to tụng nói chung và to tụng kinh doanh, thương mại nói riêng. Khi có
tranh chap phát sinh, can xác định rõ cơ quan nào có tham quyen giải quyet theo
quy định của pháp lu t đe đảm bảo vi c giải quyet được đúng đan, chính xác và hợp
pháp. Tham quyen giải quyet TCTM của Tòa kinh te là quyen hạn và nghĩa vụ của
Tòa kinh te trong lĩnh vực giải quyet các TCTM. Vi c xác định tham quyen giải
quyet tranh chap có ý nghĩa quan trong trong vi c thụ lý, chuan bị ho sơ và giải
quyet các TCTM cũng như thi hành quyet định, bản án của Tòa kinh te. Tòa án can
phải can trong xem xét cáo trạng, yêu cau khởi ki n ho#c n i dung kháng cáo,
kháng nghị, cân nhac th t kĩ các yêu cau mới phát sinh trong quá trình giải quyet
các tranh chap. Pháp lu t đã quy định khá rõ phạm vi, giới hạn xét xử của Tòa; vì
v y khi tham gia giải quyet các tranh chap, Tòa án can phải thực hi n đay đủ và
đúng tham quyen của mình, tránh trường hợp Tòa tron tránh nhi m vụ hay xử “quá
dài tay” dan đen h u quả phải hủy bản án, gây ton kém, lăng phí thời gian, công
sức, tien bạc của cả cơ quan chức năng và người tham gia to tụng. Ðoi với các vụ án
mà sau khi thụ lý thì Tòa án phát hi n không thu c tham quyen của mình thì Tòa
phải chuyen vụ vi c đó cho Tòa án có tham quyen và xóa so thụ lý (Ðieu 41
BLTTDS năm 2014). Theo quy định tại B lu t to tụng dân sự năm 2015 thì tham
quyen giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại của Tòa kinh te được the hi n

37
với các n i dung: Tham quyen theo vụ vi c, tham quyen theo cap xét xử, tham
quyen theo lãnh tho và tham quyen theo sự lựa chon của nguyên đơn.
2.1.2.1 Tham quyen cũa Tòa án theo lãnh tho
Tham quyen giải quyet tranh chap kinh doanh, thương mại của Tòa theo lãnh
tho được quy định tại khoản 1 Ðieu 39 BLTTDS năm 2015. Theo đó tham quyen
theo lãnh tho của Tòa án được xác định là Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm vi c neu bị
đơn là cá nhân ho#c nơi bị đơn có trụ sở neu bị đơn là cơ quan, to chức có tham
quyen giải quyet theo thủ tục sơ tham những tranh chap ve kinh doanh, thương mại
quy định tại Ðieu 30 BLTTDS 2015. Các đương sự có quyen tự thỏa thu n với nhau
bang văn bản yêu cau Tòa án nơi cư trú, làm vi c của nguyên đơn giải quyet neu
nguyên đơn là cá nhân ho#c nơi có trụ sở của nguyên đơn neu nguyên đơn là cơ
quan, to chức giải quyet các tranh chap đó. Trong trường hợp tranh chap chỉ liên
quan đen bat đ ng sản thì Tòa án nơi có bat đ ng sản gải quyet.
2.1.2.2 Tham quyen theo cap Tòa án
- TAND cap huy n.
Theo quy định tại khoản 1 Ðieu 35 BLTTDS 2015 thì TAND cap huy n có
tham quyen giải quyet những tranh chap kinh doanh, thương mại quy định tại khoản
1 Ðieu 30 BLTTDS 2015. Theo đó: TAND cap huy n có tham quyen giải quyet
theo thủ tục sơ tham các tranh chap phát sinh trong hoạt đ ng kinh doanh, thương
mại giữa cá nhân, to chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đeu có mục đích lợi
nhu n bao gom: Mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đại lý, kí gửi... Neu những
tranh chap trên có đương sự ho#c tài sản ở nước ngoài ho#c can ủy thác cho cơ quan
lãnh sự của Vi t Nam ở nước ngoài, cho Tòa án nước ngoài thì không thu c tham
quyen giải quyet của TAND cap huy n. TAND cap huy n có tham quyen giải quyet
yêu cau ve kinh doanh thương mại quy định tại đieu 31 BLTTDS 2015. Có the thay,
lu t sửa đoi bo sung đã mở r ng tham quyen của TAND cap huy n so với Lu t
2004, Tòa án cap huy n được giao xét xử sơ tham toàn b các loại tranh chap kinh
doanh, thương mại mà không phân bi t tính phức tạp, đ khó của từng loại tranh

38
chap cụ the. Ðieu này là phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp của Ðảng và Nhà
nước Vi t Nam.
- TAND cap tỉnh.
TAND cap tỉnh có tham quyen giải quyet tat cả các tranh chap kinh doanh,
thương mại quy định tại Ðieu 37 và Ðieu 38 BLTTDS năm 2015, trừ những vụ án
thu c tham quyen của TAND cap huy n. Tuy nhiên, trong những trường hợp can
thiet như vụ án có nhieu tình tiet phức tạp, vụ án có nhieu đương sự trên địa bàn
thu c các huy n khác nhau và xa nhau, TAND cap huy n chưa có Tham phán đe
phân công giải quyet vụ án ho#c tuy có Tham phán nhưng thu c m t trong các
trường hợp phải thay đoi Tham phán mà không có Tham phán thay the thì TAND
cap tỉnh được lay vụ án lên đe giải quyet
Ngày 24/11/2014, Quoc h i khóa XIII, tại kỳ hop thứ 8 đã thông qua Lu t To
chức TAND năm 2014 có hi u lực từ ngày 01/6/2015, đây là văn bản pháp lý quan
trong đã the che hóa các chủ trương, đường loi, quan điem của Ðảng ve cải cách tư
pháp và quy định của Hien pháp năm 2013. Theo đó, Ðieu 3 của Lu t đã quy định
TAND được to chức 4 cap theo tham quyen xét xử gom: TAND toi cao, TAND cap
cao, TAND cap tỉnh và TAND cap huy n.
Theo quy định của Lu t To chức TAND năm 2014, thì trong TAND toi cao
không thành l p các Tòa phúc tham và các Tòa chuyên trách; Tòa án quân sự Trung
ương cũng không nam trong TAND toi cao. TAND toi cao, theo quy định của Lu t
mới không có quyen hạn, nhi m vụ xét xử phúc tham và phạm vi xét xử cũng hep
hơn trước đây, mà t p trung vào tong ket kinh nghi m xét xử và m t so vi c khác
theo quy định của pháp lu t (Ðieu 20 Lu t to chức TAND năm 2014). M t phan
tham quyen của TAND toi cao trước đây nay sẽ chuyen giao cho TAND cap cao (ví
dụ tien hành phúc tham, giám đoc tham, tái tham...).
Theo quy định của Lu t To chức TAND năm 2014, các TAND cap cao là
cap Tòa được thành l p mới. Ðieu 29 Lu t To chức TAND quy định ve nhi m vụ,
quyen hạn của các TAND cap cao. Cơ cau to chức của TAND cap cao gom: Ủy ban

39
Tham phán TAND cap cao; Tòa hình sự, Tòa dân sự, Tòa hành chính, Tòa kinh te,
Tòa lao đ ng, Tòa gia đình và người chưa thành niên; Trường hợp can thiet, Ủy ban
thường vụ Quoc h i quyet định thành l p Tòa chuyên trách khác theo đe nghị của
Chánh án TAND toi cao; B máy giúp vi c; Ngoài các Tòa chuyên trách như trước
đây; nay Lu t mới còn quy định m t Tòa chuyên trách rat đ#c bi t - đó là Tòa gia
đình và người chưa thành niên (Tòa này được thành l p ở TAND cap cao, TAND
cap tỉnh và cap huy n).
Với cơ cau to chức như trên, TAND cap cao thực hi n nhi m vụ: Phúc tham
vụ vi c mà bản án, quyet định sơ tham của TAND tỉnh, thành pho trực thu c trung
ương thu c phạm vi tham quyen theo lãnh tho chưa có hi u lực pháp lu t bị kháng
cáo, kháng nghị theo quy định của lu t to tụng. Giám đoc tham, tái tham bản án,
quyet định đã có hi u lực pháp lu t của TAND tỉnh, thành pho trực thu c trung
ương, TAND cap huy n, qu n, thị xã, thành pho thu c tỉnh và tương đương thu c
phạm vi tham quyen theo lãnh tho bị kháng nghị theo quy định của lu t to tụng.
Như v y, theo quy định của Lu t to chức TAND 2014, TAND cap cao sẽ
thực hi n phúc tham đoi với các bản án, tranh chap kinh doanh, thương mại thu c
tham quyen của TAND cap tỉnh chưa có hi u lực pháp lu t bị kháng cáo, kháng
nghị theo quy định của lu t to tụng và giám đoc tham, tái tham các bản án tranh
chap trong lĩnh vực kinh doanh thương mại đã có hi u lực của TAND cap tỉnh,
thành pho trực thu c trung ương, TAND cap huy n, qu n, thị xã, thành pho thuoc
tỉnh và tương đương thu c phạm vi tham quyen theo lãnh tho bị kháng nghị theo
quy định của lu t to tụng.
2.1.2.3 Tham quyen theo sự lựa chon cũa nguyên dơn
Nguyên đơn có quyen lựa chon Tòa án đe yêu cau giải quyet tranh chap
trong các trường hợp sau đây:
- Neu không biet rõ trụ sở ho#c nơi cư trú của bị đơn thì nguyên đơn có the
yêu cau Tòa án nơi có tài sản, nơi có trụ sở ho#c nơi cư trú cuoi cùng của bị đơn
giải quyet tranh chap;

40
- Neu tranh chap phát sinh từ hoạt đ ng của chi nhánh doanh nghi p thì
nguyên đơn có the yêu cau Tòa án nơi doanh nghi p có trụ sở ho#c nơi có chi nhánh
đó giải quyet;
- Neu tranh chap phát sinh từ quan h hợp đong thì nguyên đơn có the yêu
cau Tòa án nơi thực hi n hợp đong giải quyet tranh chap;
- Neu các bị đơn có trụ sở ho#c nơi cư trú khác nhau thì nguyên đơn có the
yêu cau Tòa án nơi có trụ sở ho#c nơi cư trú của m t trong các bị đơn giải quyet
tranh chap;
- Neu tranh chap bat đ ng sản mà bat đ ng sản oqr nhieu địa phương khác
nhua thì nguyên đơn có the yêu cau Tòa án nơi có m t trong các bat đ ng sản giải
quyet (Ðieu 40 BLTTDS 2015).
2.1.2.4 Tham quyen theo vn vi c
- Những tranh chap kinh doanh, thương mại sau đây sẽ thu c tham quyen
giải quyet của Tòa án (Ðieu 30 BLTTDS năm 2015):
+Tranh chap phát sinh trong hoạt đ ng kinh doanh, thương mại giữa cá nhân,
to chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đeu có mục đích lợi nhu n.
+ Tranh chap ve quyen sở hữu trí tu , chuyen giao công ngh giữa cá nhân,
to chức với nhau và đeu có mục đích lợi nhu n.
+ Tranh chap giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch
ve chuyen nhượng phan von góp với công ty, thành viên công ty.
+ Tranh chap giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chap giữa
công ty với người quản lý trong công ty trách nhi m hữu hạn ho#c thành viên H i
đong quản trị, giám đoc, tong giám đoc trong công ty co phan, giữa các thành viên
của công ty với nhau liên quan đen vi c thành l p, hoạt đ ng, giải the, sáp nh p,
hợp nhat, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyen đoi hình thức to chức của
công ty.

Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Bằng Tòa Án Từ Thực Tiễn Tại Tỉnh Hải Dương

Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Bằng Tòa Án Từ Thực Tiễn Tại Tỉnh Hải Dương

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Similar a Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Bằng Tòa Án Từ Thực Tiễn Tại Tỉnh Hải Dương

Similar a Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Bằng Tòa Án Từ Thực Tiễn Tại Tỉnh Hải Dương (20)

Más de Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0936 885 877

Más de Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0936 885 877 (20)

Último

Último (20)

Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Bằng Tòa Án Từ Thực Tiễn Tại Tỉnh Hải Dương