Dierproeven en alternatieven voor dierproeven

Dierproeven en alternatieven voor
dierproeven

Coenraad Hendriksen
Nederlands Vaccin Instituut (NVI) &
Nationaal Centrum Alternatieven voor dierproeven (NCA)

Vormen van mens – dier relaties die ter
discussie staan

Sciencecafé Zeist, 14052009

Vormen van mens – dier relaties die ter
discussie staan

landbouw- gezelschaps circusdieren ongedierte proefdieren
dieren
huisdieren

(110.000.000) (20.000.000) (??) (??) (597.605)


Dieractivisme

(Bron: AIVD)

Maatschappelijke weerstand


Uw mening over dierproeven:

Vindt u dat het gebruik van proefdieren voor
biomedisch onderzoek geoorloofd is?


Publieke opinie over dierproeven

Enquête vraag: wetenschappers moeten de
mogelijkheid hebben om onderzoek te doen dat pijn
en ongerief bij proefdieren kan geven als dit nieuwe
informatie oplevert met betrekking tot ziekten bij
dieren.

Maatschappelijke opvatting m.b.t. dierexpe-
rimenteel onderzoek
__________________________________
1985 2001

__________________________________
Voorstander 63 44

Tegenstander 30 52

Weet het niet 7 4
______________________________
Bron: National Science Board US (1986-2002)

Science café Driebergen, 14052009


Voor hen die ja gestemd hebben:

Vindt u het gebruik van proefdieren voor
cosmetica onderzoek geoorloofd?



Voor hen die nee gestemd hebben:

Vindt u het gebruik van proefdieren voor
onderzoek naar een geneesmiddel tegen
kanker bij kinderen geoorloofd?


Publieke opinie over dierproeven

Enquête vraag: wetenschappersanimal de
Public acceptance (%) of moeten
mogelijkheid hebben specific purposes dat pijn
experiments for om onderzoek te doen
en ongerief bij proefdieren kan geven als dit nieuwe
informatie oplevert met betrekking tot iekten bij
100 dieren.
80 Maatschappelijke opvatting m.b.t. dierexpe-
60 rimenteel onderzoek
40 __________________________________
20 1985 2001
0
__________________________________
wit wit No
hp ho i
Voorstanderi
a u
63 t 44 nfo
n pa
in
Tegenstander 30 52
cosmetics household products
pharmaceuticals AIDS vaccine
Weet het niet
leukaemia child 7 4
______________________________
Bron: National Science Board US (1986-2002)
(Bron: Aldous et al. 1999)


Onderwerpen

 Dierproeven en proefdieren; enkele cijfers

 Wettelijk kader

 Verantwoordelijkheid

 Beperkingen dierproeven

 Alternatieven voor dierproeven


Omschrijving dierproef

Bij dierproeven gaat het om onderzoek met levende gewervelde
dieren die worden gebruikt voor met name genoemde doelen:

 ontwikkeling, productie of controle van sera, vaccins,
geneesmiddelen
 uitvoeren van toxicologisch of farmacologisch
onderzoek
 diagnostisch onderzoek
 onderwijs en training
 antwoord verkrijgen op een wetenschappelijke
vraag

en waarbij de dieren ongerief kunnen ondervinden
(Wet op de dierproeven = Wod, art.1)


Dierproeven NL: Feiten en cijfers

Totaal aantal dierproeven in Nederland in 2007: 597.605

Geneesmiddelen (21,6%)
Fundamenteel onderzoek (46,7%)

Vaccins (20%)
Onderwijs & Training (3%) Toxiciteits
onderzoek (7%)

Diagnostiek (1,6%)

NL: Totaal aantal dierproeven in 2007: 597.605 (577.032 dieren)
EU: Aantal proefdieren in 2005: 12.1 miljoen
Gebruik wereldwijd: 100 – 200 miljoen/jaar

Dierproeven NL: Feiten en cijfers
Doeleinden fundamenteel onderzoek


Dierproeven (NL): Feiten en cijfers
Verloop proefdiergebruik 1978 - 2007


Gebruikte diersoorten 1978 - 2007

Bijzondere lab.dieren

Hond : 0.3%
Kat : 0.0%
Primaten : 0.1% (580)
Paard : 0.5%


Dierproeven: Feiten en cijfers
Mate van ongerief

Gradaties van Ongerief

Gering

Matig

Ernstig


Mate van ongerief

Matig Ernstig

Gering


Waarom roepen dierproeven zoveel meer
emotie op dan ander diergebruik?


Waarom zijn proefdieren anders dan
andere dieren?

 Basis houding t.a.v. dieren is: geen
nodeloos pijn en ongerief (uitgangspunt
wetgeving)

 Dieren in slachtofferrol (levende, gezonde
dieren die worden gebruikt)

 Proefdieren leven in een laboratorium: een
gesloten en ‘steriele’ waar de dieren
verzorgd worden door mensen in labjassen
met haarnetjes op en maskers voor

 Dierproeven hebben bijgedragen aan de
vooruitgang die geboekt is in de medische
zorg


Mijlpalen in de bijdrage van dierexperimenteel onderzoek
aan de vooruitgang in het (bio)medisch onderzoek

Behring & Kitasato (1891): produktie van antiserum tegen Difterie en Tetanus

Pavlov (1904): onderzoek naar conditionering

Banting & Best (1922): ontdekking van het insuline

Kohler & Milstein (1975):
Monoclonale antistof produktie

Gorden et.al. (1980):
Transgene dieren

Vanaf 1901: zijn 68 Nobel Prijzen in de Fysiologie en de Geneeskunde toegekend aan
onderzoekers die hun onderzoek (deels) gebaseerd hebben op dierproeven


Hoe komt deze bijzonderheid
tot uitdrukking?
 Specifieke wetgeving op gebied van
dierproeven
* Wet op de dierproeven
* Europese Richtlijn 86/609/EEC
 Eisen aan hen die proefdieren
verzorgen en gebruiken
* Art.12 en art.9 functionarissen
 Toezicht op het welzijn van de
proefdieren
* Proefdierdeskundige
* Inspectie
 Ethische commissie die uitspraak doet
over de toelaatbaarheid
* Dierexperimentencommissie

 Verbod gebruik dieren voor cosmetica
doeleinden en mensapen



Bent u bereid geneesmiddelen te slikken als
deze niet op veiligheid zijn getest?


Verantwoordelijkheid

Een maatschappelijke weerstand tegen
dierproeven, maar………..

Ook een maatschappij die absolute
veiligheid nastreeft en een optimale
gezondheidzorg

 Emerging diseases
 Veiligheid van stoffen bij specifieke
bevolkingsgroepen
 Het programma REACH
 Zeer strenge controle van genees-
middelen
 Life-style produkten


Beperkingen van dierproeven

 Ethisch bezwaarlijk

 Resultaten moeten overgezet worden
naar de mens (extrapolatie)

 Worden makkelijk beïnvloed door
verstorende factoren

 Kosten/tijds aspect

 Te volgen procedures


Alternatieven voor dierproeven
Een alternatief is elke methoden of benadering die komt tot een
Vervanging, Vermindering en/of Verfijning van het gebruik van
proefdieren (de 3Vs van Russell & Burch, 1959)

Vervanging: vervanging van hogere (gewervelde)
dieren door ongewervelde dieren of niet
biologisch materiaal

Vermindering: het verminderen van het aantal
dieren dat nodig is voor de beantwoording van de
wetenschappelijke vraagstelling

Verfijning: het verminderen van pijn en ongerief
binnen het experiment of het verhogen van het
welzijn van de dieren


Kabinet presenteert visie 'Alternatieven voor dierproeven'
Persbericht | 06-06-2008
De ministerraad heeft op voorstel van minister Klink van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport de kabinetsvisie ten aanzien van alternatieven voor dierproeven vastgesteld. Het
beleid is primair gericht op het stimuleren van de ontwikkeling en toepassing van
alternatieven voor dierproeven. Uitgangspunt daarbij zijn de drie V's: vervanging,
vermindering en verfijning. Het uiteindelijke doel is het terugbrengen van het
aantal dierproeven.


Vervangingsalternatieven

Het gezonde
verstand Fysisch-chemische ongewervelden Slachthuis materiaal
methoden

Vroege ontwikkelings- Weefselkweek methoden Immunochemische
stadia In silico methoden
methoden


Verminderings-/verfijningsalternatieven

Vermindering
 Testoptimalisatie/standaardisatie
 gebruik nieuwe technologieën
 Verbeterde statistiek
 Hergebruik
 Etc.

Verfijning
 Goede pijnbestrijding/anesthesie
 Optimalisatie huisvesting
 Gebruik van niet invasieve technieken
 Gebruik humane eindpunten
 Etc.


Mijlpalen in de ontwikkeling van
alternatieven voor dierproeven

Wetenschappelijke vraag Dierproef Alternatief (vervanging)

Diagnostiek tuberculose cavia test kweekbodem, PCR

Werkzaamheid hormoon preparaten muis/rat analytische methoden (HPLC)

Productie monoclonale antistoffen muis ascites celkweek

Controle op koortsverwekkende konijn ongewervelde organismen
stoffen in geneesmiddelen

Veiligheid difterie vaccin cavia celkweek


Alternatieven binnen het werkzaamheidsonderzoek
op tetanus- en difterie vaccin

Letale challenge test Test methode
Aantal dieren/test Ongerief

150 ernstig

Vaccin Immuni- Challenge Observatie
verdunningen satie

Serologische test: enkelvoudige dosis

ELISA/
CELCULTUUR
24 gering/matig

Dierproefvrije methode

0


Toekomst van dierexperimenteel
onderzoek (1)

 Maatschappelijke weerstand tegen
dierproeven zal eerder toe- dan afnemen
 De regelgeving rondom dierproeven zal
aangescherpt worden
 Op moment zijn veel alternatieven nog te
‘simpel’ om dierproeven op grote schaal
te vervangen
 Maar we kunnen steeds meer, ook met
nieuwe onderzoeksstrategieën
 Alternatieven wordt om
wetenschappelijke redenen steeds
belangrijk
 Er zal meer ingezet gaan worden op
ontwikkeling alternatieven voor
dierproeven


Toekomst van dierexperimenteel
onderzoek (2)

 Daling in het gebruik van
proefdieren zal doorgaan, maar
zal langzaam gaan. Aandacht
voor verfijning blijft belangrijk.

‘The difficulties lie not in the new
ideas, but in escaping from the 2050
old ones’
(John Maynard Keynes, 1883-1946)


Bedankt voor uw aandacht!


Dierproeven en alternatieven voor dierproeven

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Similar a Dierproeven en alternatieven voor dierproeven

Similar a Dierproeven en alternatieven voor dierproeven (17)

Más de Science Café Zeist

Más de Science Café Zeist (11)

Dierproeven en alternatieven voor dierproeven