1. နေမာ တႆ ဘဂနေတာ အရနေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ

2. ပညာပါရမီအသင္း မွ ၾကီ မွ ကငင္း နပသာ
အဘိဓမမၼာရကတ းိ အထ (၄)ရက္ သငတေ္း
သငတေ္း ဆရာနးတား္
ဦ ဉာဏေရ (ပညာပါရမီ)
စကၤးာပူႏးးိငငံ
နးနေေား္ဝါရီလ ၁၉ / ၂ေ /၂၁ / ၂၂ ရက္ ၂ေ၁၅

3. အေူႏးစၾကာေဠာ အေူႏးသတေါတးိ႔……
နးဘ ရန္ခပသိမ္း း ငိမ္း ၾကပါနးစ……
နးဒါသခပသိမ္း း ငိမ္း ၾကပါနးစ…….
ဆင္း ရဲခပသိမ္း း ငိမ္း ၾကပါနးစ……
းူႏးွလံ စိတ္ေမ္း နးအ ခငမ္း ၾကပါနးစ…….
(သံ နးခါကဆ းိရေ္)
သာဓမ၊ သာဓမ၊ သာဓမ
အေူႏးစၾကာေဠာ နးမတာပးိ႔

4. သငတေ္း ဖေင္းကဗငာ
းူႏးးိငရာတာေန္ယူၾကပါစးိ႔
 ဘရာ ရွင္နးတား္၊ မဖပင္းနးပၚလွငင္၊ သနးတား္အမငာ ၊
စိတ္နးကာင္း ထာ လည္း ဤကာ ကသးိလ္၊ အကသးိလ္းူႏးွင္း၊
ထးိထးိ ဘံဘေ မသိရ၊ မငာ လွအ ပစ္နးတတ။
 ဘရာ ရွင္နးတား္၊ ဖပင္းတထေ္း နးပၚ၍၊ နးောနးေၚညႊေ္း ပ၊
း မတဓမနၼၾကာင္း ၊ ဤကာ ကသးိလ္၊ အကသးိလ္းူႏးွင္း၊ ထးိထးိ
ဘံဘေ သိၾကရ၊ မငာ နလွကင ဇ နးတတ။
 နးကင ဇ နးတား္ရင္၊ ဘရာ ရွငက းိ၊ ဦ တငမျ ပတ္၊ နးကင ဇ ဆပ းိ႔၊
အ မိ ဳကရတော၊ သာသော၏၊ းူႏးးိငရာေန္ထမ္း ၊ ကးိယ္စီဖစမ္း ၊
ၾကိ ဳပမ္း ၾကပါနးလ။

5. သဗၺညဳတဉာဏ္နးတား္ အဖစမ္း
 သိရန္မွန္က၊ မကငနန္ရအာင္၊ လံ ေစံလင္၊ အကေ္း မင္၊ သဗၺဥဉာဏ္နးတား္
အဖစမ္း တည္း ။
 သိသည္းတရာ ၊ မငာ အ ပာ ၌၊ နးောထာ စဖေယ္္၊ ေည္း တသယ္သယ္သ ယ္က းိ၊
း ခယ္လွ ယ္စံ လင္၊ အကေ္း မင္၊ သဗၺဥဉာဏ္နးတား္ အဖစမ္း တည္း ။
 ကတြတထ းိကၾ နကပ၊ မငာ နးနေေ၏၊ နေး းူႏၵစရးိက္၊ သ႕အၾကိ ဳကက းိ၊
းူႏးွးိးဳကခတြတစံ လင္၊ အကေ္း မင္၊ သဗၺဥဉာဏ္နးတား္
အဖစမ္း တည္း ။
 သဗၺဥဉာဏ္ာ ၊ ဖစမ္း သံ ပါ နးၾကာင္း၊ အမငာ နးနေေ၊
ကတြယ္သတလ တ္နးစေးိ႔၊ နမေမော ၊ သက္နးတား္အာ း ေင္း၊
ၾကီ မာ နးလဘိ၊ ရွစဆယ္္း ပညး္၍၊ ပရိေိဗၺာေ္ စံသည္းတးိင္နးအာင္၊
သယ္ယ ူနးဆာင္၊ ဘေ္း နးခါင္ ငါတးိ႔ ဘရာ တည္း ။
သာဓမ၊ သာဓမ၊ သာဓမ

6. သငတေ္း ဆင္း ကဗငာ
 ဗဒၶ မတတစာ၊ နးလာင္း လငာတေ္း က၊ နးောကဆ ံ အထိ၊ ပါရမီ၊
 လေတမငာ ဖစာ၊ ခငမ္း သာနးရ မးိ႔၊ အသက္နးပ လးိ႔၊ း ေည္းခဲသည္။
 ဗဒၶ မတတစာ၊ သာသောအတတက္နးတာ၊ ငါပါအသက္၊ ဆံ နးစမည္၊
 နးောကမဆတ္နးပါင္၊ ခလးိနးတတ လးိ႔၊ ကသးိလ္နးရ မးိ႔၊
ၾကိ ဳစာ မည္ ။
ဆကလ ကၾ ကိ ဳစာ ပါဦ မည္

7. နးကင ဇ တံ႔ဆပပူနးဇား္လႊးာ
နယ္ေ႔ယ္ခ အကတြေ္တးိ႔ နးပါင္း စ၍
• း ပဳခဲသနမွငသာ ဒါေကသးိလ္၊
• နးဆာကတ ညခဲသနမွငသာ သီလကသးိလ္၊
• ဖပာ မငာ အာ ထတခဲသနမွငသာ ဘာေောကသးိလ္၊
• သာသောနးတား္ တညတံရာ တညတံနးၾကာင္း ၊
• တးိး တကရာ တးိး တက္နးၾကာင္း ၊
• း ပေ္႔ဖပာ ရာ း ပေ္႔ဖပာ နးၾကာင္း ၊
• နးဆာတကရတကခင္း ရသနမွငသာ သာသေား ပဳ ကသးိလ္ အစစတးိ႔ ေင္း
ရတေား မတသ ံ ပါ ၊ မိဘ၊ ဆရာသမာ ၊ နးကင ဇ ရွနင္ပါင္း တးိ႔ူႏးွင္း တတက
သာသောနးတား္ း မတၾ ကီ အာ ဓမမၼပဇာအ ေစ္ နးကင ဇ တံ႔ဆပ္
ပနးဇား္ပါ၏။

8. ဆနးတာင္း အနမွငေ
 ဤ ပဳခဲနးသာ ကသနလစတော အေေတးိ႔သည္ အကတြေ္တးိ႔
ပန္ဆ ငထာ နးသာ မဂ္၊ေးိလ္၊ေိဗၺာေ္ နးဗာဓမိဆး မတ္ အသီ အသီ အတတက္
နအထာက္ပံး း ေစပါနးစ။
 ဤ ပဳခဲသနမွငသာ ကသနလစတော အေေတးိ႔ကးိ
အကတြေ္တးိ႔ူႏးွင္းတတက ဘေအဆကဆ က္ သံသရာအဆကဆ က္၌
နးတား္စပခဲၾကေ သနမွငသာ မိနးောင္း နေောင္း ၊
ဆရာနးောင္း ၊သမာ နးောင္း ၊ နးနတဆောင္း ၊ မင ိ ဳနးောင္း ၊
နးကင ဇ ရွနင္ပါင္း တးိ႔ူႏးွင္းတတက ၃၁ ဘံတတင္ ကငငလညလငက္
ရွိၾကကေ္နးသာ သခိတ၊ဒကၡိတ သတေါ၊
နးနေေယ္ငနအပါင္း တးိ႔အာ ထပတူထပမွင ရၾနကစ ခင္း ငွါ
အကတြေ္တးိ႔ အာ လံ က အနမွငပ နးေ ဒါန္ ပဳၾကပါကေ္၏။
အာ လံ (အမွင…အမွင…အမွင) ယ္နးတား္မၾကပါကေ္နးလာ
သာဓမ…သာဓမ…သာဓမ

9. အဘိဓမမၼာ သမိင္း အကငဥ္း

10. ပလႅကၤ သတာေ ပထမ (၇) ရက္

11. အေိမိသ သတာေ ဒတိယ္ (၁၄) ရက္

12. စကၤမေ သတာေ တတိယ္ (၂၁) ရက္

13. ရတောဃရ သတာေ စတတၳ (၂၈)

14. အဇပါလ သတာေ ပဥၥမ (၃၅) ရက္

15. မစလိူႏၵ သတာေ ဆ႒မ (၄၂) ရက္

16. ရာဇာယ္တေ သတာေ သတမ (၄၉) ရက္

17. တာေတိ းံသာမၾတကမီ တေ္း ခးိး း ပရာ သရက္း ေကေ္း
(သာေတၳ ိ)

18. ၁။ ဓမမၼသဂၤဏီ ( ၁၂ ရက္နးော)
၂။ ေိဘင္း ( ၁၂ ရက္)
၃။ ဓမာတကထာ ( ၆ ရက္ )
၄။ ပဂၢလပညတ္ ( ၇ ရက္ )
၅။ ကထာေတၳ ဳ ( ၈ ရက္ )
၆။ ယ္မးိက္ ( ၂ေ ရက္ )
၇။ ပ႒ာေ္း ( ၂၅ ရက္ )
မွတခငက္။ ။
အဘိဓမမၼာကးိ ဘရာ း ေစ္း ပီ ၂၁ ရက္းူႏးွင္း ၂၈ အတတင္း
ရတောဃရ စတတၳသတာေတတင္ ဆင္း ခင္၊ သံ သပခဲသည္။
အဘိဓမမၼာ (၇) ကငမ္း
၉ေ ရက္ / ၃ လ

19. ၁။ မယ္္နးတား္ မိေတသ ာ ကးိ နးကင ဇ ဆပလ းိး ခင္း
၂။ မိနဘကင ဇ ကးိ သတေါတးိ႔အာ ော လည္နးစလးိး ခင္း
၃။ အဘိဓမမၼာတရာ နးတား္ကးိ အစ၊ အဆံ တစထ းိငတည္း
နးောလးိး ခင္း
၄။ အစ၊ အဆံ တစထ းိငတည္း နးောမွ ောၾကာ နရသာ တရာ ောသမငာ
အကင ိ ဳထ ရူႏးးိင္း ခင္း
၅။ အဘိဓမမၼာတရာ နးတား္၏ ကငယ္္ေေ္း ၊
ေကနဲမုိကးိသိနးစလးိး ခင္း
၆။ လတးိ႔သကတ မ္း အာ း ေင္း သံ လၾကာနးအာင္နးောမွ
အဘိ ိဓမမၼာတရာ နးတား္ကးိ တာေတိ
းံသာတတင္နးောနရၾကာင္း

20. ၁။ ေိေည္း (စည္း ကမ္း )
၂။ သတေ္ (ေည္း လမ္း )
၃။ အဘိဓမမၼာ ( အဖစမ္း )
မွတခငက္။ ။
ဗဒၶတရာ နးတား္သည္ ဓမမၼ၊ ေိေယ္ အာ း ေင္း၂ မင ိ ဳရွိရာတတင္
ဓမမၼသည္ သတန္ဓမၼ းူႏးွင္း အဘိဓမမၼာဓမမၼ ေ ၂ မင ိ ဳး ပာ
း ပေ္နးသာနးၾကာငး္ ပိဋက သံ ပံး ေစလာသည္။
ပိဋက သံ ပံ

21. ၁။ ခကခဲ ေကနဲသည္း ပရမတၳတရာ မငာ ကးိ သိဖခင္းရ ခင္း
၂။ ဗဒၶေါဒကးိ အ ပည္းအစံ ော လညလား ခင္း
၃။ ကသးိလ္ အကသးိလတ းိ႔၏ နသဘာကးိး ပည္းစံဖစာ ော လည္
နသဘာနးပါက း္၍ မိမိဘေကးိပးိင္းူႏးးိငငစာ အသံ ခငူႏးးိင္း ခင္း
၄။ ခူႏၶာငါ ပါ နအၾကာင္း ကးိ အ ပည္းအစံ ော လည္း ပီ
ခူႏၶာဉာဏ္နးရာက္ တရာ အာ ထတရာ၌ မငာ ဖစာနးကင ဇ း ပဳး ခင္း
၅။ အ မင္းး မတဆ ံ ပညာပါရမီ ကသးိလရရွိ၍ မဂဉာဏ္ ေးိလဉ ာဏ္
ေိဗၺာန္က းိ လွငင္း မငန္စာမငက္နးမွာက္း ပဳူႏးးိင္း ခင္း
အဘိဓမမၼာ သငရသည္းအတတက္ ရူႏးးိငသည္းအကင ိ ဳမငာ

22. သာတလန္ထူ း ခာ နးသာ သဘာေတရာ ကးိ အဘိဓမမၼာေနးခၚသည္။
(အဘိ= သာတလန္ထူ း ခာ နးသာ။ ဓမမၼ = သဘာေ)
အဘိဓမမၼာသည္
၁။ စိတ္
၂။ နးစတသိက္
၃။ ရပ္
၄။ ေိဗၺာေ္
၅။ ပညတ္
အဘိဓမမၼာတရာ
(၅) မင ိ ဳ

23. နမေါကမျ ပေ္ မွန္ကေ္နးသာ နသဘာသည္ ပရမတမည္၏
(ပရမ= နမေါကမျ ပေ္ မွန္ကေ္နးသာ၊ အတၳ= နသဘာတရာ )
ပရမတၳသည္
၁။ စိတ္
၂။ နးစတသိက္
၃။ ရပ္
၄။ ေိဗၺာေ္
ပရမတၳတရာ
(၄) မင ိ ဳ

24. မွတခငက္။ ။
စိတ္၊နးစတသိက္၊ရပတ းိ႔သည္ ဥပါဒ္၊ဌီ၊ဘငဟူနးသာ ခဏတယ္ူႏးွင္း
ယ္ွဥ္နးသာနးၾကာင္း အေိစၥပရမတမည္၏။
ေိဗၺာန္သည္ ခဏတယ္ူႏးွင္း မယ္ွဥ္နးသာနးၾကာင္း
ေိစၥပရမတမည္၏။
ပရမတၳတရာ (၄) ပါ
အာရံကိ ယ္တတ္နးသာ နသဘာ
(၈၉ ပါ သးိ႔မေတ္ ၁၂၁ ပါ )
၁။ စိတ္
၂။ နးစတသိက္
စိတ္၌မွီ၍ စိတက းိခငယ္လွ ယ္တ တ္နးသာ နသဘာ
(၅၂ ပါ )
တဏွာကန္ခမ္း း ခင္း ၊ ဒကၡ ခပသိမ္း
ခင ဳပ္း ငိမ္း း ခင္း နသဘာ
၄။ ေိဗၺာေ္
နးေါက္း ပန္တတ္နးသာ နသဘာ
(၂၈ ပါ )
၃။ ရပ္

25. ၁။ ကာမာေစရစိတ္
ကာမ (၁၁) ဘံ၌ မငာ နးသာအာ း ေင္း း ေစတတ္နးသာစိတ္
၂။ ရပါေစရစိတ္
ရပ (၁၆) ဘံ၌ မငာ နးသာအာ း ေင္း း ေစတတ္နးသာစိတ္
၃။ အရပါေစရစိတ္
အရပ (၄) ဘံ၌ မငာ နးသာအာ း ေင္း း ေစတတ္နးသာစိတ္
၄။ နးလာကတရာစိတ္
နးလာကသံ ပါ မွ တလတ္နးသာစိတ္
မွတခငက္။ ။
ကာမဘံ၌ အ ေစမငာ နးသာစိတက းိ ကာမာေစရစိတဟ နးခၚသည္။
သးိန႔သား္ ထးိကာမစိတမငာ သည္ ရပဘံ၊ အရပဘံတးိ႔၌လည္း း ေစ္နးသ သညသာ။
(ကာမ = ကာမဘံ၌ ။ အေစရ = အ ေစမငာ နးသာ။ ရပစိတ္၊ အရပစိတတ းိ႔၌လည္း
ေည္း တမွတပါ )
ဘံအာ း ေငး္ း ပာ နးသာ စိတ္မည္ (၄)မင ိ ဳ

26. အ ပစရ ွိး ခင္း ၊ နမကာင္း နးသာ အကင ိ ဳကးိနးပ း ခင္း နသဘာသည္
အကသးိလမည္၏
(အ= မေတ္။ ကသလ = ကသးိလ္ ၊ နးကာင္း မုိ )
နးလာဘမစိတ္ (၈) ပါ
နးဒါသမစိတ္ (၂) ပါ
နးမာေမစိတ္ (၂) ပါ
မလ = အရင္း ခံ၊ နအၾကာင္း တရာ
(၁၂) ပါ
အကသးိလစိတ္ (၁၂) ပါ

27. • စိတပါ (ေမ္း သာ၊ ၾကည္းူႏးး ၊ နးကငေပ္၊ နသဘာကင)
(စိတပါ = နးသာမေႆ)
• ဒိ႒ိယ္ွဥ္ (အ ပစရ ွိမွေ္း မသိ)
(ဒိ႒ိ = ဒိ႒ိ၊ ယ္ွဥ္ = သမၸယ္တ္)
• သမငာ မခးိင္း
(မခးိင္း = အသခၤးါရိက)
လးိခငင္၊ း ေစခငင္၊ တသာ ခငင္၊ လာခငနငစသာ ခငင္ အာ လံ သည္ နးလာဘတည္း
မွတခငက္။ ။
အ ပေ္ာ း ေင္း စိတမပါ = နဥပကၡာ။ မယ္ွဥ္ = ေိပၸယ္တ္။
ခးိင္း = သသခၤးါရိက ေမွတရေ္။
နးလာဘမစိတ္ (၈) ပါ

28. နးသာမေႆ (၄) ပါ
၁။ စိတပါ ဒိ႒ိယ္ွဥ္ သမငာ မခးိင္း
၂။ စိတပါဒိ႒ိယ္ွဥ္ သမငာ ခးိင္း
၃။ စိတပါ ဒိ႒ိမယ္ွဥ္ သမငာ မခးိင္း
၄။ စိတပါ ဒိ႒ိမယ္ွဥ္ သမငာ ခးိင္း
နဥပကၡာ (၄) ပါ
၅။ စိတမပါ ဒိ႒ိယ္ွဥ္ သမငာ မခးိင္း
၆။ စိတမပါ ဒိ႒ိယ္ွဥ္ သမငာ ခးိင္း
၇။ စိတမပါ ဒိ႒ိမယ္ွဥ္ သမငာ မခးိင္း
၈။ စိတမပါ ဒိ႒ိမယ္ွဥ္ သမငာ ခးိင္း
နးလာဘမစိတ္ (၈)ပါ ကးိ
း မန္မာလးိး ေင္းနးရတတက္း ခင္း

29. ၁။ သႆတဒိ႒ိ = ဘေ မဲ၏ေအယ္ရွိး ခင္း
နဥစဒဒဒိ႒ိ= ဘေ ပတ္၏ေအယ္ရွိး ခင္း းူႏးွင္း
၂။ အယ္မွာ သမငာ ကးိ နးပါင္း သင္း ဆကဆ ံး ခင္း
မွတခငက္။ ။
ပရမတၳတရာ မငာ ကးိ အမွေမျ မင္း ခင္း သညလည္း ဒိ႒ိ= အမွာ း မင္
း ခင္း ပငတည္း ။
ဒိ႒ိး ေစ္နးၾကာင္း တရာ (၂) ပါ

30. နးလာဘမစိတက းိ း ေစ္နးစူႏးးိငသည္း နအၾကာင္း မငာ
၁။ နးလာဘ
နးလာဘ = လးိခငငမုိ
တဏွာ = စစဲလမ္း မုိ
ေူႏၵီ = းူႏးွစသကမုိ
ရာဂ = တပမကမုိ
နးပမ = ခငစခငမုိ
၂။ မာေ
နးထာငလႊးား မုိ
ၾတကာ ေါမုိ
အထင္နးသ
အထငၾကီ မုိ
၃။ ဒိ႒ိ
အမွာ ယ္မုိ၊ ငါ၊
ငါဥစၥာ၊ ငါသာ ၊
ငါသမီ ၊ ငါဇေီ လးိ႔
ထင္း မငမုိ
အ ပစမရွိေ
အထငမွာ မုိ

31. ၁။ နးသယ္ငမာေ = ဂဏ္၊ သိကၡာ၊ ဥစၥာ၊ အဆင္း စ သည္း ေင္း
သမငာ ထက္ သာသညဟ မိမိစိတ္ေယ္္
ထင္၍နးထာငလႊးား း ခင္း
၂။ သဒိသမာေ = တေ္း တ၊ အဆင္းတ အခငင္း ခငင္း ဂရစိကစရာမလးိေ
းူႏးွလံ တသင္း း ခင္း
၃။ ေီေမာေ = သန႕အာကက ငက ဘာနအရ လဲေ မာန္မူး ခင္း
မာေ (၃)မင ိ ဳ

32. ၁။ ပရိနးယ္သေ ဒကၡ = ရွာနးဖေရတဲ ဒကၡ
၂။ အာရကၡ ဒကၡ = ထိေ္း သိမ္း ရတဲ ဒကၡ
နးလာနဘၾကာင္း ရူႏးးိငတဲ ဒကၡ

33. နးလာဘမစိတ္း ေင္း ပံနးေၚထာ နးသာ အလွ
လမင္း မြကန ွာ
သမငမြကလ ံ
ငါ ရံကိယ္လ ံ
န္ွင္း ဆီေ ူႏုိတခမ္း
ဆငန ွာနးမာင္း လက္စံး

34. ၂။
ကာနးမသမိစဒာစာရ
မိမိကာမပးိငမွတပါ အ ခာ သမငာ ူႏးွင္း
မွာ တယ္င္း း ခင္း
သတစပါ ဥစၥာကးိ မတရာ လးိခငင္း ခင္း
ပးိငရ ွနငမပ နးသာ ဥစၥာကးိယ္း ခင္း၁။ အဒိူႏၷာဒါေ
ကေ္း တးိက္၊ အတင္း နးး ပား ခင္း၄။ ပိသဏေါစာ
မမွေ္နးသာစကာ ကးိ နးး ပာဆးိး ခင္း၃။ မသာေါဒ
အူႏးွစမရွိနးသာ စကာ ကးိနးး ပား ခင္း၅။ သမၹပၸလာပ
အမွာ ယ္း ခင္း၇။ မိစဒာဒိ႒ိ
၆။ အဘိဇၥငာ
နးလာဘ အရင္း ခံစိတ္နးၾကာင္း ကင တလန္တတ္နးသာ
ဒစရးိက္

35. မိမိကးိယ္က းိ း ပေ္နးမ သင္းသည္နးမ ဖခေ္း
၁။ လးိအပလ းိ႔ ရွာနးနဖေေတာလာ
၂။ လးိခငငလ းိ႔ ရွာနးနဖေေတာလာ

36. နးကာင္း နးသာစိတက းိ ေငကဆ ီ း ခင္း ၊ မိမိ၏နးကာင္း နးသာစိတက းိ
ပငကစီ နးစ
း ခင္း သည္ နးဒါသမည္၏။
၁။ တးိယ္သကတ ေ္း သ မရွိဘဲ နးဒါသ ေစ္း ခင္း
၂။ တးိယ္သကတ ေ္း သနးၾကာင္း နးဒါသ ေစ္း ခင္း
၁။ နးဒါမေႆသေဂတ္ ပဋိဃသမၸယ္တ္ အသခၤးါရိက
၂။ နးဒါမေႆသေဂတ္ ပဋိဃသမၸယ္တ္ သသခၤးါရိက
နးဒါမေႆ= စိတဆ းိး
နးဒါသမစိတ္ (၂) ပါ

37. ၁။ နးသာက စးိး ရိမ္း ခင္း
၂။ ပရိနးဒေ ငးိနးၾတက း ခင္း
၃။ ဒကၡ ကးိယ္ဆ င္း ရဲ ပပေ္း ခင္း
၄။ နးဒါမေႆ စိတပူပေ္း ခင္း ၊းူႏးွလံ မသာယ္ား ခင္း
၅။ ဥပါယ္ာသ နးသာက၊ ပရိနးဒေတးိ႔ထက္ တလန္ကဲကာ ရုိးိကၾ ကီ တငင္
ငးိနးၾတက း ခင္း
နးဒါသ၏ နးး ခရာမငာ

38. နးဒါသမစိတက းိ း ေစ္နးစူႏးးိငသည္း နအၾကာင္း မငာ
၁။ နးဒါသ
နမကငေပမုိ
၂။ ေႆာ
သတစပါ ဂဏက းိ လကမခံူႏးးိငမုိ
(မောလးိမုိ)
၃။ မစဒရိယ္
ေန္တ းိမုိ
၄။ ကကဳစၥ
း ပဳမိနးသာအကသးိလ္၊
မ ပဳမိနးသာ ကသးိလ္းူႏးွငး္
ပတသ က္၍ နးောငတရမုိ

39. မစဒရိယ္ (၅) မင ိ ဳ
နးေရာစသည္၌ ေန္တ းိမုိ
၁။ အာေါသ
မစဒရိယ္
နးတဆမင ိ ဳ၊ နအပါင္း အသင္း စသည္၌ ေန္တ းိမုိ၂။ ကလ မစဒရိယ္
ပစၥည္း စသည္၌ ေန္တ းိမုိ၃။ လာဘ မစဒရိယ္
အဆင္း လွး ခင္း စသည္၌ ေန္တ းိမုိ၄။ ေဏၰ မစဒရိယ္
မိမိတတထ ာ သည္းပညာ၊ အသိစသညတ းိ႔၌ ေန္တ းိမုိ၅။ ဓမမၼ မစဒရိယ္

40. ၂။ အဒိူႏၷာဒါေ ပးိငရ ွနငမပ နးသာ ဥစၥာကးိယ္း ခင္း
အူႏးွစမရွိနးသာ စကာ ကးိနးး ပား ခင္း
အသကသ တ္း ခင္း ၊ းူႏးွးိပစက္း ခင္း၁။ ပါဏာတိပါတ
ကေ္း တးိက္၊ အတင္း နးး ပား ခင္း၄။ ပိသဏေါစာ
မမွေ္နးသာစကာ ကးိ နးး ပာဆးိး ခင္း၃။ မသာေါဒ
ၾကမ္း တမ္း နးသာ စကာ ကးိနးး ပား ခင္း၅။ ေရသေါစာ
းူႏးွးိပစကရေ္ အ မဲစိတက ူ နးန္ ခင္း၇။ ဗငာပါဒ
၆။ သမၹပၸလာပ
နးဒါသအရင္း ခံစိတ္နးၾကာင္း ကင တလန္တတ္နးသာ
ဒစရးိက္

41. သိသင္းတာကးိ မသိ၊မသိသင္းတာကးိ သိး ခင္း သည္ နးမာေမည္၏။
၁။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဝိစိကိစ ာသမၸယ္တ္
၂။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဥဒၶစၥသမၸယ္တ္
ရတောသံ ပါ ူႏးွင္း ကံ၊ကံ၏နအၾကာင္း ၊အကင ိ ဳတးိန႔ပၚတတင္
ယ္ံမွာ း ခင္း
သည္ ေိစိကိစဒာ။
ပ်ံ႕တလင္းနးသာစိတသ ည္ ဥဒၶစၥ။
နးမာေမစိတ္ (၂) ပါ

42. နးမာေမစိတက းိ း ေစ္နးစူႏးးိငသည္း နအၾကာင္း မငာ
၁။ နးမာေ
မသိသင္းသညက းိ သိး ခင္း ၊
သိသင္းသညက းိ မသိး ခင္း
၂။ အေိရိက
နမကာင္း မုိ း ပဳရမွာကးိ
မရွက္း ခင္း
၃။ နအောတပၸ
နမကာင္း မုိ း ပဳရမွာကးိ
နမၾကာက္း ခင္း
၄။ ဥဒၶစၥ
စိတပ်ံ႕တလင္းး ခင္း

43. 1. War
2. Business
3. Mass Media
4. Religious
နးလာကတတင္ နအမွာနငကငနစသာ အရာမငာ

44. ဒစရးိက္ (၁ေ) ပါ
ကာယ္ကံ သံ ပါ
၁။ ပါဏာတိပါတ
သ႔အသကသ တ္း ခင္း ၊ဒကနၡပ း ခင္း
၂။ အဒိူႏၷာဒါေ
ပးိငရ ွနငမပ နးသာ ဥစၥာကးိယ္း ခင္း
၃။ ကာနးမသမိစဒာစာရ
သတစပါ သာ မယ္ာ နအပၚ၌
မွာ တယ္င္း ဖစား ပဳမး ခင္း

45. ဒစရးိက္ (၁ေ) ပါ
ေစီကံ နးလ ပါ
၁။ မသာေါဒ
မမွေ္နးသာ စကာ ကးိနးး ပာဆးိး ခင္း
၂။ ပိသဏေါစာ
အခငစပငက္နးနစသာ စကာ ကးိနးး ပား ခင္း
၃။ ေရသေါစာ
ၾကမ္း တမ္း နးသာ စကာ ကးိနးး ပား ခင္း
၄။ သမၹပၸလာပ
အကသးိလ္း ေစ္နးစမည္း
စကာ ကးိနးး ပား ခင္း

46. ဒစရးိက္ (၁ေ) ပါ
နမောကံ သံ ပါ
၁။ အဘိဇၥငာ
သတစပါ ဥစၥာကးိ မတရာ ရယ္လးိး ခင္း
၂။ ဗငာပါဒ
သတစပါ ကိ းူႏးွးိပစကရေ္ ၾကံစည္
နးတတ နးတား ခင္း
၃။ မိစဒာဒိ႒ိ
မွာ နးသာ အယ္ရွိး ခင္း

47. အရက္နးသစာ၊နးသာကစာ ပါမ၊ နးရာဂါလည္း မငာ ၊
ခးိကရငန္ပာ ၍၊ စီ ဖပာ လည္း ပငက္၊ ောမညပငက္၏၊
နးၾကာကရ ွကမဲလငင္း ၊ သတိကင္း လငက္၊ လပခင္း နးဆာငတာ၊
နးမနးလငာခါး ေင္း၊ ပညာလည္း မဲ၊ ဉာဏ္းူႏးးံ႕ေဲ႕၍၊
ကင္း မဲဆင္း ခင္၊
နးး မား္း မငမရွိ၊ း ပဳမိး ပဳရာ၊ း ပဳတတတစာ၏၊
ေါစာေရ၊ ပိသ မသာ၊ထငရာနးး ပား ငာ ၊ သမီ သာ လည္း ၊
စိတထ ာ မတည္၊ ေိရီမကပ္၊ ၾသတပမယ္ွဥ္၊ ကတညဳတ၊
ကနတေဒီ၊ မသိတတ္း ငာ ၊ ဇးိး သမာ သည္၊
နးလ ပါ အပါယ္္ နးး ောင္းနးး ောင္းတည္း ။
သရာနးမရယ္ အ ပစမငာ

48. အနမွငပ လးိ႔ရတဲ အကသးိလ္

49. ၁။
ကးိယ္တ းိင္း ပဳလပ္း ခ
င္း
၂။ တးိယ္သကတ ေ္း း ခင္း
၃။ ခင ီဖမမ္း း ခင္း
၄။ နသဘာတး ခင္း
ဒစရးိကအ ပာ (၄ေ)
ဒစရးိက္ (၁ေ) ပါ ဒစရးိက္ (၄ေ)

50. နမကာင္း နးသာစိတ္နးၾကာင္း ရူႏးးိင္နးသာအကင ိ ဳမငာ
အပါယ္္ နးလ ပါ
၁။ ငရဲ (နးဒါသ)
၂။ တိရစ ဒာေ္ (နးမာေ)
၃။ း ပိတာ (နးလာဘ)
၄။ အသရကာယ္္ (နးလာဘ)

51. ၾသကာသ၊ ၾသကာသ၊ ၾသကာသ
ကာယ္ကံ၊ ေိစီက၊ နမောကံ၊ ဤကံသံ ပါ တးိ႔တတင္၊
တစပါ ပါ နးသာ
ကံး ေင္း၊ း ပစမွာ မိသညရ ွိနးသား္၊
သဗနၺဒါသ၊ ခပသိမ္း နးသာ အ ပစတ းိ႔ကးိ နးပငာကပါနးစ ခင္း
အကင ိ ဳငွါ
ပထမ၊ဒတိယ္၊တတိယ္၊ တစၾကိမ္ းူႏးွစၾကိမ္
သံ ၾကိမ္နးး မာက္နးအာင္
ဘရာ ရတော တရာ ရတော သံဃာရတော
ရတေား မတသ ံ ပါ တးိ႔
ကးိ အရးိနအသ နအလ အ မတ္ လကစံ မးိး ၍ ရွိခးိး ပနးဇား္
ေ နးမငား္
မာေ္နးလငာ ကေ္နးတာပါ၏ အရွငဘ ရာ ။
ၾသကာသကေ္နးတာ

52. ကပပသံ ပါ
၁။ သတၳူႏ းရကပ္ (လကနက္နးဘ - နးဒါသ)
၂။ နးရာဂူႏ းရကပ္ (နးရာဂါနးဘ - နးမာေ)
၃။ ဒဗ ၻိကၡူႏ းရကပ္ (အငတ္နးဘ - နးလာဘ)
ကပသံ ပါ

53. ရပ္း ပစရ ွစပါ
၈။
သာသော
း ပငပ
၆။
အဂၤးါ
ခင ိ ဳ႕တယ္င္း
၇။
အယ္
မွာ း ခင္
း
၁။
ငရဲ
၅။
ပစၥူႏ
းရစ္
၂။
တိရစ
ဒာေ္
၃။
း ပိတာ
၄။
အသည
သတ္
မဂ္၊ေးိလ္
မရူႏးးိင္နးသာနး
ၾကာင္း
ရပ္း ပစဟ နးခၚသ
ည္

54. ရန္သူမင ိ ဳ(၅) ပါ
၂။
မီ
၁။
နးရ
၃။
မင္း
၄။
ခးိး
သ
၅။
နအဖမ
ခံဆးိး

55. ေိပတ ိတရာ
၄ပါ
၁။
ကာလ
ေိပတ ိ
၂။
ဥပဓမိ
ေိပတ ိ
၃။
သီလ
ေိပတ ိ
၄။
နပယ္ာဂ
ေိပတ ိ
ေိပတ ိတရာ ၄ပါ

56. ဗငသေတရာ (၅) ပါ
ဉာတိ
ဗငသေ
နးဘာဂ
ဗငသေ
နးရာဂ
ဗငသေ
သီလ
ဗငသေ
ဒိ႒ိ
ဗငသေ
ဗငသေတရာ
(၅) ပါ

57. ကသးိလ္၊ နးကာင္း မုိ၊ း မင္းး မတ္နးသာစိတ္း ေင္း ဘေကးိ
း မွင္းတင္းူႏးးိငသူကးိ
လ ေနးခၚသည္။
မူႏးးႆ = မေ (စိတက းိ)
ဥႆ = း မွင္းတင္းူႏးးိငသူ
လ

58. အပါယ္္ လ မငာ
၂။ လ႔ အသရကာယ္္
ဘရာ တသာ ၊
နးကငာင္း တက္
ကသးိလလ ပရမွာ
နးၾကာက္နးေသ
၁။ လ႔ း ပိတာ
လးိခငငမုိနစသာ
နးလာဘ ေင္ းဘေကးိ
း ေတသ ေ္း သ
၃။ လ႔ တိရစ ဒာေ္
နအပငား္အပါ ၊
နးမနးလငာမုိး ေင္း
ဘေကးိး ေဳေ္း တီ သ
၄။ လ႔ ငရဲ
ပစၥည္း ပ၊သာ သမီ ပနစ
သာ အပး ေင္း
ဘေကးိေန္တီ သ
အပါယ္္ လ မငာ

59. • Nature ဆးိတာ သကရ ွိသတေါအာ လံ ေဲ႔ ပတသ က္နးေတဲ အရာပါ။
• သကရ ွိသတေါနးတတထဲမွာ အသိရွိဆံ း ေစ္းူႏးးိငတဲ လသာ တစ္နးယ္ာက္
နအေေဲ႔ Nature ေဲ႔ နးေတာထက္ Nurture ေဲ႔
နးေေးိ႔လးိအပပါတယ္္။
Nature and Nurture
nature
nurture

60. ပါဠိခကဆ စ္
အေိတ္ (နအေတက) = (ယ္ွညဘက္) ေိတ္ မရွိနးသာစိတ္
ကသးိလ္ (ကသလ) = အ ပစမရွိး ခင္း ၊ နးကာင္း နးသာအကင ိ ဳကးိ
နးပ း ခင္း လကၡဏာ
ဝိပါက္ (ဝိပါက) = အကင ိ ဳတရာ (ကသးိလ္းူႏးွင္း အကသးိလတ းိ႔သည္
နအၾကာင္း တရာ )
ႀကိယ္ာ = း ပဳကာမွငး ေစ္နးသာစိတ္ (အကင ိ ဳနးပ း ခင္း နသဘာမရွိ၊
အာ ထတက ာမွင နသဘာ)
အေိ ိတစိတ္ (၁၈) ပါ
အကသလဝိပါကစိတ္
(၇) ပါ
အေိတက သလဝိပါကစိတ္ (၈)
ပါ
အေိတႀ ကိယ္ာစိတ္
(၃) ပါ

61. ၁။ နဥပကၡာသေဂတ္ စကၡဳဝိညာဏ္ (မငကစိ)
၂။ နဥပကၡာသေဂတ္ နးသာတဝိညာဏ္ (ော )
၃။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဃာေဝိညာဏ္ (းူႏးွးာနးခါင္း )
၄။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဇိဝွါဝိညာဏ္ (လွငာ)
၅။ ဒကၡသေဂတ္ ကာယ္ဝိညာဏ္ (ကးိယ္္)
၆။ နဥပကၡာသေဂတ္ သမၸဋိစ ဳ ိေ္း (လကခံ)
၇။ နဥပကၡာသေဂတ္ သူႏးးီရဏ (စံစမ္း )
အကသလ ဝိပါကစိတ္ (၇) ပါ
မွတခငက္။ ။
အကသလေိပါကစိတသ ည္ နဥပကၡာ ၆ ပါ ဒကၡ ၁ ပါ ရွိ၏။

62. မငကစိ (စကၡဳ) (း မငသိစိတ္)
ော (နးသာတ) (ၾကာ သိစိတ္)
းူႏးွးာနးခါင္း (ဃာေ) (အေံ႔သိစိတ္)၊
လွငာ (ဇိဝွါ) (အရသာသိစိတ္)
ကးိယ္္ (ကာယ္) (ထိသိစိတ္)
စိတ္ (မေ) (ႀကံသိစိတ္)
ဝိညာဏ္ (ဝိညာဏ) = သိစိတ္
သမၸဋိစ ိ ဳေ္း (သမၸဋိစ ေ) = အာ႐ုံံကးိ လကခံနးသာစိတ္
သူႏးးီရဏ = အာ႐ုံံကးိ စံစမ္း နးသာစိတ္
ပါဠိခကဆ စ္
တံခါ (စဒါရ)
နးး ခာက္နးပါက္

63. ၁။ နဥပကၡာသေဂတ္ စကၡဳဝိညာဏ္
၂။ နဥပကၡာသေဂတ္ နးသာတဝိညာဏ္
၃။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဃာေဝိညာဏ္
၄။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဇိဝွါဝိညာဏ္
၅။ သခသေဂတ္ ကာယ္ဝိညာဏ္
၆။ နဥပကၡာသေဂတ္ သမၸဋိစ ဳ ိေ္း
၇။ နးသာမေႆသေဂတ္ သူႏးးီရဏ
၈။ နဥပကၡာသေဂတ္ သူႏးးီရဏ
အေိတက သလ ဝိပါကစိတ္ (၈) ပါ

64. ၁။ နဥပကၡာသေဂတ္ ပဥၥစဒါရာဝဇၨေ္း
၂။ နဥပကၡာသေဂတ္ နမောစဒါရာဝဇၨေ္း
၃။ နးသာမေႆသေဂတ္ ေသိတပၸါဒ္
ပါဠိခကဆ စ္
ပဥၥစဒါရာဝဇၨေ္း (ပဥၥစဒါရာဝဇၨေ) = ပဥၥစဒါရ၌ ဆင္း ခင္နးသာစိတ္
(တံခါ ဖေင္းစိတ္)
နမောစဒါရာဝဇၨေ္း (နမောစဒါရာဝဇၨေ) = နမောစဒါရ၌ ဆင္း ခင္နးသာစိတ္၊
ဆံ း ေတ္ (ဝနး႒ာ)
ေသိတပၸါဒ္ (ေသိတပၸါဒ) = ၿပံးဳး ရယ္မုိကးိ း ေစ္နးနစသာစိတ္
အေိတႀ ကိယ္ာစိတ္ (၃) ပါ

65. နးသာဘေစိတမွ တစပါ နးသာစိတမငာ (ေ+နးသာဘောေိ = နအသာဘောေိ)
မတင္းတယ္္နးသာစိတမငာ
အကသးိလစိတ္ (၁၂) ပါ
• နးလာဘမစိတ္ (၈) ပါ
• နးဒါသမစိတ္ (၂) ပါ
• နးမာေမစိတ္ (၂) ပါ
အေိတစိတ္ (၁၈) ပါ
• အကသလဝိပါကစိတ္ (၇) ပါ
• အေိတက သလဝိပါကစိတ္ (၈) ပါ
• အေိတႀ ကိယ္ာစိတ္ (၃) ပါ
နအသာဘေစိတ္ (၃ေ)
နအသာဘေစိတ္ (၃ေ)

66. ကသးိလ္း ေစ္နးၾကာင္း တရာ (၄) ပါ
၁။ ေိယ္မိတ
ကသးိလ္း ေစရမညဟ
ဆံ း ေတခငကခငထာ း ခင္း
၂။ ပရိဏာမိတ
မိမိစိတက းိ ကသးိလကသ းိ႔
ယ္သညတ္နးအာငလ ပထာ း ခင္း
၃။ အာဘဇိတ
ကသးိလက းိအ မဲ
းူႏးွလံ တသင္း း ခင္း
၄။ သမဒါစာရ
ကသးိလ္း ေစ းိ႔နအလအကင
င္း
ရွိး ခင္း

67. အ ပစမရွိး ခင္း ၊ နးကာင္း နးသာ အကင ိ ဳကးိနးပ း ခင္း နသဘာသည္
ကသးိလ္ = နးကာင္း မုိ မည္၏။
မောကသးိလစိတ္ (၈) ပါ
မောဝိပါကစိတ္ (၈) ပါ
မောႀကိယ္ာစိတ္ (၈) ပါ
ကာမာေစရ = ကာမဘံ၌အ ေစမငာ နးသာစိတ္
နးသာဘေ = နးကာင္း နးသာစိတ္
ကာမာဝစရ နးသာဘေစိတ္ (၂၄)
ကာမာဝစရ နးသာဘေစိတ္
(၂၄) ပါ

68. နးသာမေႆ (၄) ပါ
၁။ စိတပါ ဉာဏယွ ဥ္ သမငာ မခးိင္း
၂။ စိတပါ ဉာဏယွ ဥ္ သမငာ ခးိင္း
၃။ စိတပါ ဉာဏမယ္ွဥ္ သမငာ မခးိင္း
၄။ စိတပါ ဉာဏမယ္ွဥ္ သမငာ ခးိင္း
နဥပကၡာ (၄) ပါ
၅။ စိတမပါ ဉာဏယွ ဥ္ သမငာ မခးိင္း
၆။ စိတမပါ ဉာဏယွ ဥ္ သမငာ ခးိင္း
၇။ စိတမပါ ဉာဏမယ္ွဥ္ သမငာ မခးိင္း
၈။ စိတမပါ ဉာဏမယ္ွဥ္ သမငာ ခးိင္း
မောကသးိလစိတ္ (၈) ပါ ကးိ
း မန္မာလးိး ေင္းနးရတတက္း ခင္း

69. ေိရတီ (၃) ပါ
၁။ သမၼာေါစာ
အသက္နးဖမ ေမ္း နးၾကာင္း းူႏးွင္း မဆကစပဘဲ
ေစီဒစရးိက္ နးလ ပါ ကးိ
နးရွာငၾကဥ္း ခင္း နသဘာ
၂။ သမၼာကမၼူႏ း
အသက္နးဖမ ေမ္း နးၾကာင္း းူႏးွင္း မဆကစပဘဲ
ကာယ္ဒစရးိက္ သံ ပါ ကးိ
နးရွာငၾကဥ္း ခင္း နသဘာ
၃။ သမၼာအာဇီေ
အသက္နးဖမ ေမ္း နးၾကာင္း းူႏးွင္း ဆကစပ္၍
ေစီဒစရးိက္ နးလ ပါ ၊ ကာယ္ဒစရးိက္ သံ ပါ ကးိ
နးရွာငၾကဥ္း ခင္း နသဘာ

70. ေိရတီ (၃)မင ိ ဳ
၁။
သမၸတေိရတီ
သီလမယ္ထာ နး
သား္
လည္း
နးတတ႔ၾကဳ ံလာ
သည္းအရာကးိနး
ရွာင္
ၾကဥ္း ခင္း
၂။ သမာဒါေေိရတီ
သီလကးိနးဆာ
က္ တညထာ း ခင္း
၃။
သမနးစဒဒေိရတီ
မဂ္း ေင္းး ေတထ ာ း
ခင္း

71. အပၸမညာ (၂ ) ပါ းူႏးွင္း ပညာ
အပၸမညာ (၂ ) ပါ
၁။ ကရဏာ
ဒကၡိတသတေါပညတက းိ အာရံး ပဳ၍
သော း ခင္း နသဘာ
၂။ မဒိတာ
သခိတသတေါပညတက းိ အာရံး ပဳ၍
ေမ္း နးး မာက္း ခင္း နသဘာ
• အာရံ၏ အမွနန္သဘာကးိ ထးိး တထင္း ၍
သိး ခင္း နသဘာ
• နအကာင္း အဆးိး ၊ နအၾကာင္း အကင ိ ဳမငာ ကးိ
မွန္ကငန္စာသိး ခင္း နသဘာ
ပညာ

72. ကာမာဝစရစိတ္ (ကာမစိတ္)
ကာမဘံ၌ မငာ နးသာအာ း ေင္း ကငငလညတတ္၊ း ေစတတ္နးသာစိတ္
အကသးိလစိတ္ (၁၂) ပါ
အေိတစိတ္ (၁၈) ပါ
ကာမာဝစနရသာဘေစိတ္ (၂၄) ပါ
ကာမာဝစရစိတ္ (၅၄) ပါ
ကာမာဝစရစိတ္ (၅၄) ပါ

73. ပဂၢိ ဳလ္ (၁၂) နးယ္ာက္
၁။ ဒဂၢတိအေိတ္ ပဂၢိ ဳလ္
အပါယ္္နးလ ဘံသာ
၂။ သဂတိအေိတ္ ပဂၢိ ဳလ္
လ႔ဘံ၊ စာတမောရာဇ္ ဘံတးိ႔၌း ေစ္နးသာ
တဆံ႕အ၊ ော မၾကာ ၊ မသငန္စမ္း ပဂၢိ ဳလ္ းူႏးွင္း
အသညသတဘ ံ သာ မငာ
၃။ ဒိဖးေိတ္ ပဂၢိ ဳလ္
နအလာဘ၊နအဒါသေနးသာ ေိတ္းူႏးွစပါ ူႏးွင္း
ပဋိနသူႏၶ နးနေသာ ပဂၢိ ဳလ္
၄။ တိေိတ္ ပဂၢိ ဳလ္း္
နအလာဘ၊နအဒါသ၊နအမာေ ေနးသာ
ေိတသ ံ ပါ ူႏးွင္း ပဋိနသူႏနၶနေသာ ပဂၢိ ဳလ္
၅။ အရိယ္ာပဂၢိ ဳလ္ ရွစ္နးယ္ာက္

74. ဒဂၢတိအေိတ္
ပဂၢိ ဳလ္ း ေစရသည္။
သဂတိအေိတ္ ပဂၢိ ဳလ္
း ေစရသည္။
• နးသာမေႆသေဂတ္ ဉာဏေိပၸယ္တ္
သသခၤးါရိက စိတ္
• နဥပကၡာသေဂတ္ ဉာဏေိပၸယ္တ္
သခၤးါရိက စိတ္ တးိန႔ၾကာင္း
• နးလာဘမစိတ္ (၈)ပါ ၊
• နးဒါသမစိတ္ (၂) ပါ ူႏးွင္း
• နးမာေ မစိတ္း ေစ္နးသာ ေိစိကိစဒာ (၁) ပါ
တးိန႔ၾကာင္းး္း
ပဂၢိ ဳလ္ း ေစ္နးစူႏးးိငသည္းစိတ္

75. ပဂၢိ ဳလ္ း ေစ္နးစူႏးးိငသည္းစိတ္
ဒိဖးေိတ္း္ ပဂၢိ ဳလ္
း ေစရသည္။
၁။ နးသာမေႆသေဂတ္ ဉာဏသမၸယ္တ္
သသခၤးါရိကစိတ္
၂။ နးသာမေႆသေဂတ္ ဉာဏေိပၸယ္တ္
အသခၤးါရိကစိတ္
၃။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဉာဏသမၸယ္တ္
သသခၤးါရိကစိတ္
၄။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဉာဏေိပၸယ္တ္
အသခၤးါရိကစိတ္
တးိန႔ၾကာင္း

76. ပဂၢိ ဳလ္ း ေစ္နးစူႏးးိငသည္းစိတ္
တိေိတ္း္း္ ပဂၢိ ဳလ္
း ေစရသည္။
၁။ နးသာမေႆသေဂတ္ ဉာဏသမၸယ္တ္
အသခၤးါရိကစိတ္
၂။ နဥပကၡာသေဂတ္ ဉာဏသမၸယ္တ္
အသခၤးါရိကစိတ္
တးိန႔ၾကာင္း
မွတခငက္။ ။
တိေိတပ ဂၢိ ဳလသ ညသာ စငာန္တရာ ၊ မဂတရာ ၊ ေးိလတ ရာ မငာ ကးိ
တရာ အာ ထတလွ ငငရူႏးးိငသည္။

77. ကံ (၁၆) မင ိ ဳ
ကိစၥကံ (၄) မင ိ ဳ
၁။ ဇေကကံ
၂။ ဥပတၳမ ၻကကံ
၃။ ဥပပီဠကကံ
၄။ ဥပဃာတကကံ
အလွည္းကင အကင ိ ဳနးပ သည္းကံ
(၄)မင ိ ဳ
၁။ ဂရကံ
၂။ အာသူႏၷကံ
၃။ အာစိဏၰကံ ံ
၄။ ကဋတာကံ
အကင ိ ဳနးပ ရာကာလူႏးွင္း
စပ္နးသာကံ (၄)မင ိ ဳ
၁။ ဒိ႒ဓမမနၼေဒေိယ္ကံ
၂။ ဥပပဇၨနးေဒေိယ္ကံ ံ
၃။ ပရာပရိနယ္ေဒေိယ္ကံ
၄။ နအောသိကံ
အကင ိ ဳနးပ ရာဘံ (၄) မင ိ ဳ
၁။ အပါယ္္ (၄) ဘံ
၂။ ကာမသဂတိ (၇)ဘံ
၃။ ရပ (၁၆) ဘံ
၄။ အရပ (၄)ဘံ
လပ္ း ေစ္
နးရာ
က္
နးပ

78. ကိစၥကံ (၄) မင ိ ဳ
၁။ ဇေကကံ
ပဋိနသူႏၶအခါ၊ ပေတ ိအခါတးိ႔၌ အကင ိ ဳကးိ
း ေစ္နးစတတ္နးသာ ကံ
၂။ ဥပတၳမ ၻကကံ
နးထာကပံနးပ သည္းကံ
၃။ ဥပပီဠကကံ
းူႏးွးိပစကတ တသ ည္းကံ
၄။ ဥပဃာတကကံ
အကင ဳ ိမငာ း ပယ္သတသ ာ နးစရေ္ သတ္း ေတတ တ္နးသာကံ

79. ၁။ အကင ိ ဳနးပ ( ဇေက)
၂။ သဘာေတက နးထာကပံ ( ဥပတၳမ ၻက)
၃။ သဘာေမတက အေေ္႔အတာ လပ္ ( ဥပပီဠက)
၄။ အင္ာ နးကာင္း က း ေတ္နးတာက္ (
ဥပဃာတက)
ကံ၏သဘာေ

80. အလွည္းကင အကင ိ ဳနးပ သည္းကံ (၄)မင ိ ဳ
၁။ ဂရကံ
ဒတိယ္ဘေ၌ အကင ိ ဳနးပ း မဲနးသာကံ
၂။ အာသူႏၷကံ
နးသခါေီ း ေစ္နးသာကံ
၃။ အာစိဏၰကံ
အ မဲး ပဳလပ္နးသာကံ
၄။ ကဋတာကံ
ရံခါး ပဳလပရံ မွငး ေစ္နးသာကံ

81. နမကာင္း သည္းဂရကံ (၅)မင ိ ဳ
နအမကးိသတ္၁။ မာတဃာတက
နအေကးိသတ္၂။ ပိတဃာတက
ရေူႏးးာကးိသတ္၃။ အရေူႏး
ဘရာ ရွင္၏ခူႏၶာကးိယ္က းိ နးတသ တည္နးအာငလ ပ္
၄။
နးလာေိတပၸါဒ
က
သံဃာကကဲနးအာငလ ပ္၅။ သံနဃဘဒက

82. အကင ိ ဳနးပ ရာကာလူႏးွင္းစပ္နးသာကံ (၄)မင ိ ဳ
၁။ ဒိ႒ဓမမနၼေဒေိယ္ကံ
ယ္ခဘေတတင္ အကင ိ ဳနးပ နးသာကံ
၂။ ဥပပဇၨနးေဒေိယ္ကံ
ဒတိယ္ဘေတတင္ အကင ိ ဳနးပ နးသာကံ
၃။ အပရာပရိနယ္ေဒေိယ္ကံ
တတိယ္ဘေမွစ၍ နအၾကာင္း တးိကဆ းိငက
အကင ိ ဳနးပ မည္းကံ
၄။ နအောသိကံ
နအၾကာင္း ခင ိ ဳ႕တဲသည္းအတတက္ အကင ိ ဳနမပ
းူႏးးိင္နးသာ ကံ

83. ၁။ ေတၳ ဳသမၸဒါ
အောဂါမ္၊ ရေူႏးးာေနးသာ အလွခံူႏးွင္းး ပည္းစံး ခင္း
၂။ နးစတောသမၸဒါ
နးစတောထကသ ေ္း ခင္း
၃။ ပစၥယ္သမၸဒါ
တရာ သ ေင္း ရွာနးဖေရရွိနးသာ လွဖေယ္္း ေစ္း ခင္း
၄။ ဂဏာတိနးရကသမၸဒါ
အလွခံပဂၢိ ဳလက ေိနးရာဓမသမာပတမွ ထ ပီ ကာစ ေစ္း ခင္း
ဒိ႒ဓမမနၼေဒေိယ္ကံ အကင ိ ဳနးပ ူႏးးိငရေ္ အဂၤးါ
မွတခငက္။ ။
အကသးိလက ံ ဒိ႒ဓမမၼအကင ိ ဳနးပ ရာ၌ အကင တလန္ခံေကမွ အောဂါမ္၊
ရေူႏးးား ေစ္း ခင္း ၊ ေိနးရာဓမသမာပတမွထ ခင္း းူႏးွင္း ကင တလန္သည္း
ပဂၢိ ဳလကမွ စိတယ တမာရွိး ခင္း တးိ႔တည္း ။

84. အကင ိ ဳနးပ ရာဘံ (၄) မင ိ ဳ
၁။ အပါယ္္ (၄) ဘံ
အကသးိလစိတ္ (၁၁) ပါ
(ဥဒၶစၥက အပါယ္္ အကင ိ ဳနမပ )
၂။ ကာမသဂတိ (၇) ဘံ
ကာမကသးိလစိတ္ (၈) ပါ
၃။ ရပ (၁၆) ဘံံ
ရပကသးိလစိတ္ (၅) ပါ
၄။ အရပ (၄) ဘံံ
အရပကသးိလစိတ္ (၄)ပါ

85. နးကာင္း နးသာ အကင ိ ဳ၏တညရား ေစ္၍ း ပဳသင္းး ပဳထးိက္နးသာ
နးကာင္း မုိ ကသးိလ္း ေစ္နးၾကာင္း တရာ (၁ေ) ပါ ကးိ
ပညၾကိယ္ာေတၳ ဳေနးခၚ
သည္။
၁။ ဒါေ
၂။ သီလ
၃။ ဘာေော
၄။ အပစာယ္ေ
၅။ နးေယ္ငာေစၥ
၆။ ပတ ိဒါေ
၇။ ပတာူႏးနးမာဒေ
၈။ ဓမမၼႆေေ
၉။ ဓမမနၼဒသော
၁ေ။ ဒိ႒ိဇကမၼ
ပညၾကိယ္ာေတၳ ဳ(၁ေ)ပါ

86. ဒါေ
၁။ ဒါေ
နးပ ကမ္း ၊ ဖစေ္႔ၾကဲ၊ လွဒါေ္း း ခင္း
၂။ ပတ ိဒါေ
မိမိကသးိလက းိ သတစပါ တးိ႔အာ
အနမွငပ နးေ ခင္း
၃။ ပတာူႏးနးမာဒေ
သတစပါ ကသးိလ္နမွငပ သညက းိ သာဓမနးခၚ ခင္း

87. သံဃႆ နးဒမ
(ပစၥပၸေ္၊ သံသရာ အကင ိ ဳမငာ နးစရေ္ သမတိသံဃာူႏးွင္း
အရိယ္ာသံဃာ မငာ ကးိ ရညမွေ္း ကာ လွဒါေ္း ရမည္)
ေိဗၺာေႆ ပစနၥယ္ာ နးောတ
(မိမိတးိ႔ ပဳလပ္နးသာ ကသးိလမငာ သည္ ကိနးလသာကင္း ရာ
ေိဗၺာန္က းိ
ရ ခင္း ၏ နအၾကာင္း း ေစပါနးစေ ရညမွေ္း ကာလွဒါေ္း ရမည္)
ဒါန္ ပဳေည္း

88. လွေည္း (၅) မင ိ ဳ
၁။ ရးိနးသဖစာလွ
၂။ စိတပါလကပါလွ
၃။ ကးိယ္တ းိငလွ
၄။ လႊစပစသလးိမလွရ
၅။ ကံအကင ိ ဳနးမွငား္၍လွ

89. ၁။ တိရစဒာန္က းိ လွက ဘေ တစရာ
၂။ သီလမဲသကးိ လွက ဘေ တစ္နးထာင္
၃။ သီလရွိသကးိ လွက ဘေ တစသိေ္း
၄။ စငာန္ရသကးိ လွက ဘေ ကနးဋတစသိေ္း
၅-၁၂။ အရိယ္ာပဂၢိ ဳလ္ (၈) နးယ္ာက္
၁၃။ နပစၥကဗဒၶါ းူႏးွငး္
၁၄။ ဘရာ ရွငက းိ လွက
အလွခံပဂၢိ ဳလ္ (၁၄) မင ိ ဳူႏးွင္း လွရကင ိ ဳ
ဘေ အနသခငၤ၊ အေူႏး

90. (၇၅ းူႏးွစ္း ေင္းတတက္)
၁။ နးရွ႕ ေစ္နးသာ နးစတောနးၾကာင္း
နးဖမ သညမွ ၂၅ းူႏးွစ္တတင္း အကင ိ ဳရူႏးးိင္
၂။ အလယ္္ နးစတောနးၾကာင္း
အသက္ ၂၆ းူႏးွစမွ ၅ေ အတတင္း အကင ိ ဳရူႏးးိင္
၃။ နးောက္ နးစတောနးၾကာင္း
အသက္ ၅ေ မွ ၇၅ းူႏးွစ္တတင္း အကင ိ ဳရူႏးိးင္
အလွ၏အကင ိ ဳကးိ အသက္း ေင္းတတက္း ခင္း

91. ၁။ နးသရည္ နးသရက္လွ
၂။ စပဲလမ္း သဘင္လွ
၃။ မိေ္း မအလွ
၄။ သာ နးေါကရေ္ းူႏဖးးား လာ အလွ
၅။ ရာဂဖပာ ရေ္ ပေ္း ခင ီနးဆ နးရ အလွ
၆။ လကနက္လွ
၇။ အဆိပ္လွ
၈။ သံနးး ခခငင္း အလွ
၉။ ၾကက္၊ ေက္ အလွ
၁ေ။ လိမညာမုိကးိး ေစ္နးစသည္း ခင ိငန္ခငစသည္လွ
မလွသင္းနးသာဒါေ (သးိ႔) အပါယ္လ ာ နးၾကာင္း ဒါေ

92. သီလ
၁။ သီလ
၅ ပါ နစသာ နးရွာငသီလူႏးွင္း
မိဘ၊ သာ သမီ ေတရာ တးိ႔ကးိ နးဆာငမုိ
၂။ အပစာယ္ေ
ရိနးနသလ စာ မုိ၊ ော လည္နးပ ူႏးးိငမုိ
၃။ နးေယ္ငာေစၥ
သတစပါ ကးိ ကညီ၊ လပပက းိင္နးပ မုိ

93. နးကတြ နးဖမ မပငက္၊
နးဆာငငရကစီမံ၊
နးဖမခံထးိက္နးစ
လွနမွငေ၍၊
နးစာင္းနးလမင ိ ဳူႏဖးယ္္၊
ေတငါ တသယ္္
ကငင္းဖေယ္သ ာ တးိ႔တာ။
သာ သမီ ကငင္းေတ္

94. နမကာင္း း မစတာ ၊
နးကာင္း ရာညႊန္လတ္၊
အတတသ င္နးစ
နးပ နးေူႏးွးီး ရင္း ၊
ထိမ္း း မာ း ခင္း လွငင္၊
ေတငါ အင္၊
ေခငမယ္တ းိ႔တာ။
မိဘကငင္းေတ္

95. ညီညာထၾတက၊
ဆံ မောယ္၊
လာမၾကိ ဳဆီ
ထံေီ လပ္နးကတြ ၊
သင္နးတတ အံငရတ္၊
တပည္းေတ္၊
မခတြတငါ ခသာ။
တပည္းကငင္းေတ္

96. အတတလ ည္း သင္၊
ပဲး ပငဆံ မ၊
သိပၸမခငေ္
နးဘ ရန္ဆီ ကာ၊
သင္းရာအပပ းိ႔၊
ဆရာတးိ႔
ကငင္းေးိ႔ ေတငါ း ော။
ဆရာကငင္းေတ္

97. မထီမဲကင္း ၊
အပ္းူႏးွင္း ဥစၥာ၊
မိစ ဒာမမွာ ၊
ေတစာ ဆငယင္၊
း မတ္းူႏးးိး ၾကင္၊
ငါ အင္ လငကငင္းရာ။
လင္းကငင္းေတ္

98. အိမ္မတင္း မုိလပ္၊
သိမ္း ထပ္နးသခငာ၊
မိစ ဒာၾကင္နးရွာင္၊
နးလငား္နးအာင္း ေေ္႔ခင ိ၊
ပငင္း ရိမမ၊
ေတငါ ဆ၊
အိမသူ ကငင္းအငပစာ။
မယ္ာ ကငင္းေတ္

99. နးပ ကမ္း ခင ီး မွင္း၊
ကးိယ္္းူႏးွင္းယ္ွဥထာ ၊
စီ ဖပာ နးဆာငငရက္၊
းူႏးုိတ္း ဖမကခင ိ ဳသာ၊
သစၥာမွေ္နးစ၊
ေတငါ နးတထ၊
ကငင္းနးလ မိတသ ော။
မိတ္နးတဆကငင္းေတ္

100. နးမတာစိတသ က္၊
နးဆာတကရကခငစၾကည္၊
ခငမင္းူႏးုိတခင ိ ဳ၊
လးိလွငငိတထ ာ ၊
တတ္ာ လွနးစ၊
ေတငါ နးတထ
း ပဳနးလ ဒါယ္ကာ။
ဒါယ္ကာကငင္းေတ္

101. နမကာင္း း မစတာ၊
နးကာင္း ရာညႊန္လစ္၊
အသစ္နးောၾက ၊
ောေ ထပမံ၊
ေတထ ံတငရာ၊
နးမတာလည္း း ပဳ၊
ရေေ္း မုိ၊
နးး ခာကခ တလေ္နးသခငာ။
ရေေ္း ကငင္းေတ္

102. ရေေ္း = ကပၸိယ္ံ နကရာေိ (အပစပ္နးအာင္ လပ္နးပ ပါ)
တကာ = ကပၸိယ္ံ နဘူႏး ( အပစပ္နးအာင္
လပ္း ပီ ပါး ပီဘရာ )
အပစပ္နးအာင္ း ပဳလပနည္း

103. ၁။ နးရွ႕ရုိလည္း နးဆာင္
၂။ းူႏးွစ္နးတာင္းတထာနးရာက္
၃။ နးး မွာက္းူႏးးိင္ေတၳ ဳ
၄။ သံ ခနးပ း ခင္း
၅။ ခံး ခင္း းူႏးွင္းနးလွာက္
ကငမ္း လာနးထာက္၊ ကပ္နးး မာက္
အဂၤးါငါ
အကပ္နးး မာက္း ခင္း အဂၤးါ (၅) ပါ

104. ၁။ ယ္ာေကာလိက = အကပခံး ပီ နးောက္ ဖမေ္း မတည္းမီစာ ရမည္းအစာ
၂။ ယ္ာမကာလိက =အရဏမတကမီ သံ နးဆာငရမည္း နးေငား္ရည္
(၁။ နသး ပသီ ၂။ သရကသ ီ ၃။ သ ပကသ ီ ၄။ ေကသ ကသ ီ
၅။ သစမညစညသီ ၆။ နးတာငွက္နးပငာ ၇။ အိမငွက္နးပငာ ၈။ ၾကာဖစယ္္
နအေငား္မငာ ကးိသံ နးဆာင္းူႏးးိင္)
၃။ သတာေကာလိက = ၇ ရက္တတင္း စာ သံ ရမည္း နးထာပတ္၊ဆီ၊
ဆီဦ ၊ပငာ ရည္၊တငလဲ
၄။ ယ္ာေဇီေကကာလိက = တစသကလ ံ စာ ူႏးးိငသည္း နးဆ မငာ
ကာလိက (၄)မင ိ ဳ

105. ၁။ သဘ
၂။ သခ
၃။ အတ
၄။ ေိစၥ
ဘနေေထးိငနည္း

106. ဘာေော
၁။ ဘာေော
သမထ၊ ေိပႆော ဘာေော
၂။ ဓမမၼႆေေ
တရာ နးတား္ကးိ ောယ္း ခင္း
၃။ ဓမမနၼဒသော
တရာ နးတဆ နးးူႏဖးး း ခင္း ၊
တရာ နးောၾကာ း ခင္း
၄။ ဒိ႒ိဇကမၼ
ကံကးိသာယ္ံၾကည္၍
နးး ောင္းမတ္နးသာအယ္ရွိး ခင္း

107. ၁။ ကမၼူႏ းရာယ္္ = ပဥၥာေူႏးရိယ္ကံူႏးွင္း ဘိကၡဳေီမ၌ ကင တလန္မုိ
၂။ ကိနးလသူႏ းရယ္္ = ေိယ္တ မိစဒာဒိ႒ိ
၃။ ေိပါကူႏးရာယ္္ = အေိတ္၊ စဒိေိတ္ ပဋိနသူႏၶေိပါက္
၄။ အရိယ္ပေါဒူႏးရာယ္္ = ယ္တမာနးသာစိတ္း ေင္း အရိယ္ာကးိ
း ပစမွာ း ခင္း
၅။ အာဏာေီတိကမူႏးရာယ္္ = သိကၡာပဒပညတက းိ ကင တလေ္း ခင္း
အူႏးရာယ္္ (၅) မင ိ ဳ

108. တရာ မရူႏးးိင္နးသာ ပဂၢိ ဳလ္ (၆)မင ိ ဳ
၁။ ဂဏေ္း = ငါသိ၊ငါတတဟ လနကမထာငသူ
၂။ ပတသ င္=စီစစ္နးေဘေ္း ခင္း မရွိဘဲ အတလယ္တ ကလကခံသ
၃။ ပဲး ပာ ပင္=စဥ္း စာ ဉာဏမရွိဘဲ သာသည္းဘကလ းိကသ ူ
၄။ နးဖခ အ=ပါ စပကငရတ္နးသား္လည္း အဓမိပၸါယ္မသိသ
၅။ းူႏဖးးား သးိး =စဥ္း စာ နးေဘေ္း ခင္း မရွိဘဲ အ ပစတငရုိတခငသ
၆။ လိပ္=မိမိအယ္သာ အမွန္ဟ ယ္သ

109. ဥပသကား ေစ္နးၾကာင္း (၅) ပါ
၁။ သရဏဂံတည္း ခင္း
၂။ ငါ ပါ သီလ မဲး ခင္း
၃။ သဒၶါတရာ ရွိး ခင္း
၄။ စာဂ ဖစေ္န႔ပ ကမ္း တတ္း ခင္း
၅။ ပညာူႏးွင္းး ပည္းစံး ခင္း

110. ၁။ ရာဂစရးိက္
၂။ နးဒါသစရးိက္
၃။ နးမာေစရးိက္
၄။ သဒၶါစရးိက္
၅။ ဗဒၶိ (ပညာ) စရးိက္
၆။ ေိတကစရးိက္
စရးိက္ (၆) ပါ

111. ၁။ ရာဂစရးိက္ = အသဘ ၁ေ ပါ ၊ ကာယ္ဂတာသတိ
၂။ နးဒါသစရးိက္ = အပၸမညာ ၄ ပါ ၊ ေီလ၊ ပီတိ၊ နးလာေိတ၊
ၾသဒါတ ကသးိဏ္း
၃။ နးမာေ၊ ေိတက္ = အာောပါေႆတိ
၄။ သဒၶါစရးိက္ = ဗဒၶါ၊ ဓမမၼာ၊ သံဃာ၊ သီလာ၊ စာဂါ၊
နးဒေတာူႏးးႆတိ
၅။ ဗဒၶိစရးိက္ = မရဏာ၊ ဥပသမာ၊ အာောနးရပဋိကလသညာ၊
စတဓမာတေေတၳာေ္
၆။ စရးိက္ (၆) ပါ = ပထေီ၊ အာနးပါ၊ နးနတဇာ၊ ေါနးယ္ာ၊ အာကာသ၊
အာနးလာက ကသးိဏ္း ၊ အာရပၸ ၄ ပါ
စရးိက္းူႏးွင္း ကမၼ႒ာေ္း ကတဲစပပံ

112. ၁။ ပရိကမၼေိမိတ္ ပရိကမၼဘာေော
၂။ ဥဂၢေေိမိတ္ ပရိကမၼဘာေော
၃။ ပဋိဘာဂေိမိတ္ ဥပစာရဘာေော
၄။ ပဋိဘာဂေိမိတ္ အပၸောဘာေော
ဘာေောူႏးွင္း ေိမိတတတ ဲစပပံ

113. မေဂၢဳတ္ = (၁) း မတသ ည္၏ အ ေစသ းိ႔ နးရာက္နးသာစိတ္၊
(၂) း မတ္နးသာ စငာန္ရပဂၢဳ ိလတ းိ႔သာ ရအပ္နးသာစိတ္
႐ုံပါဝစရစိတ္ (၁၅) ပါ
အ႐ုံပါဝစရစိတ္ (၁၂) ပါ
မေဂၢဳတစိတ္ (၂၇) ပါ
မေဂၢဳတစိတ္ (၂၇) ပါ

114. တရာ မထးိငမီး ပဳလပသငး္သညး္အရာ
၁။ သီလ
၂။ ေိနးေက
ဆိပ္း ငိမသည္းနးေရာကးိနးငရ း ခင္း
စိတလ ည္း း ငိမ္း နးအ နးန္ ခင္း
၃။ အဓမိပတိတပရျ ခင္း
အတာဓမိပတိ၊ နးလာကာဓမိပတိ၊ ဓမမၼာဓမိပတိ
၄။ ခူႏၶာလွထာ း ခင္း
၅။ နးမတာပးိ႔ ခင္း

115. ၁။ ေိတက္ = ၾကံစည္း ခင္း ၊ အာရံသးိ႔တင္နးပ း ခင္း
၂။ ေိစာရ = အာရံကးိသံ သပ္း ခင္း
၃။ ပီတိ = းူႏးွစသက္း ခင္း
၄။ သခ = ခငမ္း သား ခင္း
၅။ ဧကဂၢတာ = တညၾကည္း ခင္း
စငာေ္ အဂၤးါ (၅) ပါ

116. ေိတက္ (၆)မင ိ ဳ
၁။ ကာမေိတက္ = နသဘာကငစရာအာရံကးိနးတတ း ခင္း
၂။ ဗငာပါဒေိတက္ = နမကငေပစရာအာရံကးိနးတတ း ခင္း
၃။ ေိေိ းံသာေိတက္ = းူႏးွးိပစက္၊ညွင္း ပေ္း ရေ္နးတတ း ခင္း
၄။ နးေကၡမၼေိတက္ =
လးိခငငစရာအာရံမငာ ကးိဖစေ္႔လႊတ္း ခ
င္း
၅။ အဗငာပါဒေိတက္
နးမတာထာ စရာ၊ သည္း ခံစရာမငာ ကးိသာနးတတ း ခင္း
၆။ အေိေိ းံသာေိတက္ = သော ၾကငနား ခင္း

117. စငာေ္ဂၤးါ ပယ္္နးသာ ေီေရဏ တရာ မငာ
၁။ ဝိတက္ = ထိေမိဒၶ (ငးိက္း မည္း မုိ၊ ထးိင္း မုိးိင္း မုိ)
၂။ ဝိစာရ = ဝိစိကိစဒာ (မဆံ း ေတ္းူႏးးိငမုိ)
၃။ ပီတိ = ဗငာပါဒ (နမကငေပ္၊ မူႏးွစၿမိ ဳ႕မုိ)
၄။ သခ = ဥဒၶစၥ၊ ကကဳစၥ (ပ်ံ႕တလင္းမုိ၊ နးောငတ တစေ္ ပပန္မုိ)
၅။ ဧကဂၢတာ = ကာမစဒူႏၵ (ကာမဂဏ္ အာ႐ုံံတးိ႔ကးိ တတယ္တ ာမုိ)
စငာေ္ဂၤးါးူႏးွင္း ၎တးိ႔ပယ္္နးသာ ေီေရဏ တရာ မငာ

118. ၁။ စငာေ္ဂၤးါ (၅) ပါ ူႏးွင္းတတကး ေစ္နးသာ ပဌမစငာေ္
၂။ စငာေ္ဂၤးါ (၄) ပါ ူႏးွင္းတတကး ေစ္နးသာ ဒတိယ္စငာေ္
၃။ စငာေ္ဂၤးါ (၃) ပါ ူႏးွင္းတတကး ေစ္နးသာ တတိယ္စငာေ္
၄။ စငာေ္ဂၤးါ (၂) ပါ ူႏးွင္းတတကး ေစ္နးသာ စတတၳစငာေ္
၅။ စငာေ္ဂၤးါ (၂) ပါ ူႏးွင္းတတကး ေစ္နးသာ ပဥၥမစငာေ္
ရပါေစရ ကသးိလစိတ္ (၅) ပါ
မွတခငက္။ ။
• စတတၳစငာန္စိတ္ အဂၤးါ (၂) ပါ ကာ သခ၊ ဧကဂၢတာ း ေစ္၍
ပဥၥမစငာန္စိတ္၏ အဂၤးါ (၂) ပါ ကာ နဥပကၡာ၊ဧကဂၢတာ
တးိ႔ ေစသည္
• ရပဘံ၌ မငာ နးသာအာ း ေင္း း ေစတတ္နးသာစိတက းိ ရပါေစရစိတဟ

119. ၁။ အာဝဇၨေ = စငာေ္ဂၤးါမငာ ကးိ ဆင္း ခင္း ခင္း
၂။ သမာပဇၨေ = ဆူႏၵ ေစ္နးပၚသည္းအခင ိေ္ ခငကခငင္း
စငာေ္ဝငစာ ူႏးးိင္း ခင္း
၃။ အဓမိ႒ာေ = မိမိသကမွတထ ာ သည္း အခင ိေ္ထိ စငာေ္ဝငစာ ူႏးးိင္း ခင္း
၄။ ဝ႒ာေ = မိမိသကမွတထ ာ သည္းအခင ိမ္န္တင္ ခငကခငင္း စငာန္မွ
ထူႏးးိင္း ခင္း
၅။ ပစနၥဝကၡဏာ = ရၿပီ သည္း စငာန္က းိ း ပန္လညဆင္း ခင္း ခင္း
ဝသီနးဘား္ (၅) ပါ (ဖစမ္း ရည္)

120. ၁။ အာကာသာေဥၥာယ္တေ ကသးိလစိတတ စပါ
၂။ ဝိညာဏဥၥာယ္တေ ကသးိလစိတတ စပါ
၃။ အာကိဥၥညာယ္တေ ကသးိလစိတတ စပါ
၄။ နးေဝသညာောသညာယ္တေ ကသးိလစိတတ စပါ
အ႐ုံပါဝစရ ကသးိလစိတ္ (၄) ပါ

121. ၁။ အာကာသာေဥၥာယ္တေစငာေ္
အာကာနးသာ အနေူႏးးာ
(အာကာသ ပညတက းိ အာ႐ုံံး ပဳ)
၂။ ဝိညာဏဥၥာယ္တေစငာေ္
ဝိညာဏံ အေူႏးးံ
(ပထမာ ႐ုံပၸဝိညာဏက းိ အာ႐ုံံး ပဳ)
၃။ အာကိဥၥညာယ္တေစငာေ္
ေတၳ ိကိဥၥိ
(ေတၳ ိနးဘာ ပညတက းိ အာ႐ုံံး ပဳ)
၄။ နးေဝသညာောသညာယ္တေ
သူႏးနးမတံ၊ ပဏီနတမတံ
(တတိယ္ာ ႐ုံပၸဝိညာဏက းိ အာ႐ုံံး ပဳ)
အ႐ုံပါဝစရစငာေ္ အာ ထတပံ အဆင္းဆင္း

122. နးလာကီစိတ္
• ကာမဘံ၊ ႐ုံပဘံ၊ အ႐ုံပဘံေ ဆးိအပ္နးသာ နးလာက၌
ထငရ ွာ း ေစ္နးသာ စိတမငာ
• ကာမတဏွာ၊ ရပတဏွာ၊ အ႐ုံပတဏွာတည္း ေနးသာ တဏွာ (၃)
ရပတ းိ႔အာရံး ပဳရာ ေယ္ပယ္္
ကာမစိတ္ (၅၄) ပါ
မေဂၢဳတစိတ္ (၂၇) ပါ
နးလာကီစိတ္ (၈၁) ပါ
နးလာကီစိတ္ (၈၁) ပါ

123. အရပ (၄)ဘံ
သံ ဆယ္္း တစဘံ
အပါယ္္ (၄) ဘံ
ကာမသဂတိ (၇) ဘံ
း ဗေၼာဘံ (၂ေ)
ရပ (၁၆) ဘံ

124. အပါယ္္ (၄) ဘံ
၁။ ငရဲ
ခငမ္း သာ သခမရွိနးသာ နးေရာ
၂။ တိရစ ဒာေ္
• လေတတ းိ႔ကဲသးိ႔ မတမတမတသာ နးသာသတေါ
• နးမထန္မွီေဲး ခင္း ၊ အိပ္း ခင္း းူႏးွင္း
စာ နးသာက္း ခင္း
သံ ခ ကးိသာအလးိရွိနးသာ သတေါ
၃။ း ပိတာ
ခငမ္း သာသခမွ နးေ ရာသးိန႔ရာက္နးသာ သတေါ
၄။ အသရာ
ေတတ းိ႔ကဲသးိ႔ း မ တ နးပငား္ပါ း ခင္း
မရွိနးသာသတေါ

125. ကာမသဂတိ (၇) ဘံ
၁။ လ႔ဘံ နအကာင္း အဆးိး ၊ နအၾကာင္း အကင ိ ဳကးိသိနးသာ
သတေါတးိ႔ နးေရာဘံ
ေတ္း ပည္ (၆) ထပ္
၂။ စာတမောရာဇ္ = ေတမင္း ၾကီ နးလ ပါ တးိ႔ နးေရာဘံ
၃။ တာေတိ းံသာ = မာဃလလင္းူႏးွင္းတတက ၃၃
နးယ္ာက္နးသာ အမင ိ ဳသာ တးိ႔
နးေရာဘံ
၄။ ယ္ာမာ = ဆင္း ရဲမွ ကင္း နးသာဘံ
၅။ တသိတာ = းူႏးွစသကရႊငလေ္း း ခင္း သးိ႔ နးရာက္နးသာဘံ
၆။ ေိမၼာေရတိ = ကးိယ္တ းိငန္ဆင္း နးသာ စည္း စိမ္း ေင္း
နးပငား္နးနေသာဘံ
၇။ ပရေိမၼိတေသေတ ိ= သတစပါ တးိ႔ ေန္ဆင္း နးပ နးသာ
အာရံး ေငး္ စည္း စိမခံစာ နးသာဘံ

126. း ဗေၼာဘံ (၂ေ) - ရပ (၁၆) ဘံ
၁။ ပထမစငာေ္ (၃) ဘံ
း ဗေၼပါရိသဇၨာ၊ း ဗေၼပနးရာေိတာ၊
မေား ဗေၼာ
၂။ ဒတိယ္စငာေ္ (၃) ဘံ
ပရိတာဘာ၊ အပၸမာဏာဘာ၊ အာဘႆရာ
၃။ တတိယ္စငာေ္ (၃) ဘံ
ပရိတသဘာ၊ အပၸမာဏာသဘာ၊ သဘကိဏွာ
၄။ စတတၳစငာေ္ (၇) ဘံ
• နးေေပၹိ ဳလဘ ံ ၊ အသညသတဘ ံ
• သဒၶါေါသ (၅) ဘံ
အေိော၊ အတပၸါ၊ သဒႆာ၊ သဒႆ ီ၊ အကေိ႒

127. း ဗေၼာဘံ (၂ေ) - အရပ (၄)ဘံ
၁။ အာကာသာေဥၥာယ္တေဘံ
၂။ ေိညာဏဥၥာယ္တေဘံ
၃။ အာကိဥၥညာယ္တေဘံ
၄။ နးေေသညာောသညာယ္တေဘံ

128. ၁။ နးေေပၹိ ဳလဘ ံ (ရပ ၁၆ ဘံ မွာ )
၂။ အကေိ႒ဘံ (သဒၶါေါသ ၅ ဘံမွာ)
၃။ နးေေသညာောသညာယ္တ ေဘံ (၃၁ ဘံ မွာ)
တးိ႔ကးိ ဘံမငာ ၏ အ မင္းဆံ း ေစ္နးသာနးၾကာင္း ဘေဂ္
ေနးခၚသည္
ဘေဂ္

129. နးေ႔စငဥပာ မငာ ရမည္း ကမၼ႒ာေ္း (၄) ပါ
၁။ ဗဒၶါူႏးးႆတိ ၂။ နးမတာကမၼ႒ာေ္း
၃။ အသဘကမၼ႒ာေ္း ၄။ မရဏာူႏးးႆတိ

130. း မင္းး မတ္နးသာ ကသးိလ္ဆင္းဆင္း
ဒါေကသးိလ္
သရဏဂံသီလ
ငါ ပါ သီလ
နးမတာကမၼ႒ာေ္း
ေိပႆော

131. ၁။ ခငမ္း သာ အိပ္
၂။ းူႏးးိး
၃။ အိပမကဆ းိး ကင္း
၄။ ခငစ္း ခင္း လ
၅။ ေတ္
၆။ ေတ္နးစာင္းတတလွ ငက္
၇။ လကနက္
၈။ ဆိပမီ နမရာက္း ပီ လွငက္
၉။ စိတလ ည္း တတညစာ
၁ေ။ ခငမ္း သာနမတသ
၁၁။ နးနသသအခါ း ဗေၼာ႔ငရာ
လာ ရာ နးမတာကင ိ ဳ
နးမတာအကင ိ ဳ(၁၁)မင ိ ဳ

132. အဂၤးါ (၁၂)
၁။ အေိဇၨာ
၂။ သခၤးါရ
၃။ ေိညာဏ္
၄။ ောမ္ ၊ ရပ္
၅။ သဠာယ္တေ
၆။ ေႆ
၇။ နးေဒော
၈။ တဏွာ
၉။ ဥပါဒါေ္
၁ေ။ (ကမၼ) ဘေ
၁၁။ ဇာတိ
၁၂။ ဇရာ-မရဏ
ပဋိစၥသမပၸါဒနည္း

133. နအၾကာင္း အကင ိ ဳစပပံ (ကာလအလးိက္)
၂။ ေိညာဏ္၊ ောမရ ပ္၊
သဠာယ္တေ၊ ေႆ၊ နးေဒော
ပစၥပၸေ္ကင ိ ဳ
ဒကၡ
၁။ အေိဇၨာ ၊ သခၤးါရ
အတိနတ္ၾကာင္း
သမဒယ္
၄။ ဇာတိ၊ဇရာ၊မရဏ
အောဂါတ္ကင ိ ဳ
ဒကၡ
၃။ တဏွာ၊ ဥပါဒါေ္၊ ကမၼဘေ
ပစၥဳပၸေ္
နအၾကာင္း သမဒယ္
ကိနးလသာေဋ္
အေိဇၨာ
တဏွာ
ဥပါဒါေ္
ကမၼေဋ္
သခၤးါရ
ကမၼဘေ
ေိပါကေဋ္
ေိညာဏ္၊ ောမ း္ရပ္၊
သဠာယ္တေ၊
ေႆ၊ နးေဒော
ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ

134. ဘေတစခ ကးိ ရ ခင္း သည္ သခၤးါရ သးိ႔မေတ္ ဘေ ေနးသာ ကံ
သကသ က္
နးၾကာင္းသား ေစသညမေတ္ အေိဇၨာ သိ႔မေတ္ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္ဟူနးသာ
ကိနးလသာမငာ နးၾကာင္းသား ေစသည္။ ကိနးလသာမရွိက ကံ
ရွိနးသား္လည္း
ဘေမရွိနးတာ
ဘေ ေစရျ ခင္း နအၾကာင္း

135. ၁။ ကံ
၂။ ကမၼေိမိတ္
၃။ ဂတိေိမိတ္ းူႏးွင္း
၄။ အေိဇၨာ
၅။ တဏွာ
၆။ ကံ
ကံက ဘေတစခ ကးိ ထတလ ပပံ

136. • နအၾကာင္း မကင္း
ပံကးိး ပ
အေိဇၨာပစၥယ္ာ သခၤးါရာ၊
သခၤးါရပစၥယ္ာ ေိညာဏံ
• သတေါမရွိပံကးိး ပေိညာဏပစၥယ္ာ ောမရပံ
ေန္ဆင္း ရွင္ေါဒကးိ ပယ္ငကသ ည္းတရာ

137. ဗဒၶနမး ေသည္း နအမ (၄)မင ိ ဳ
၁။ သတေါ နးသ ပီ နးောက္ း ေစသလာ
၂။ သတေါ နးသ ပီ နးောက္ မ ေစဘူ လာ
၃။ သတေါ နးသ ပီ နးောက္ တခင ိ ဳ႕ ေစတယ္္ ၊ တခင ိ ဳ႕မ ေစဘူ လာ
၄။ သတေါ နးသ ပီ နးောက္ လံ ေမ ေစဘူ လာ ၊ လံ ေမ ေစတာလဲ မေတဘ ူ လာ

138. ပဋိစၥသမပၸါဒ္ နးဆာငပ ဒ္
၁။ မလ းူႏးွစ္း ော၊
၂။ သစၥာ းူႏးွစခ ၊
၃။ နးလ ခ အလႊးာ၊
၄။ အဂၤးါ တစဆယ္္းးူႏးွစပါ ၊ တရာ ကးိယ္မငာ ူႏးွင္း
၅။ သံ ပါ အစပ္၊
းူႏးွစရပ္ မလ၊
၆။ ေဋ္ သံ ေူႏးွင္း၊
၇။ ကာလ သံ း ော၊
၈။ း ခင္း ရာ းူႏးွစဆယ္္၊
ဤရွမ္စသယ္က းိ၊ အတလယ္က ငကမွတ္၊ သိနးစအပသည္၊ သံသရာမွ
တလတ္နးၾကာင္း တည္း ။

139. ၁။ အေိဇၨာ ( အတိနတ္ၾကာင္း )
၂။ တဏွာ (ပစၥဳပၸနေ္ၾကာင္း )
မလ းူႏးွစ္း ော (းူႏးွစရပ္ မလ)

140. ၁။ အေိဇၨာ၊ သခၤးါရ
၂။ ေိညာဏ္၊ောမရ ပ္၊
သဠာယ္တေ၊ ေႆ၊နးေဒော
၃။ တဏွာ၊ ဥပါဒါေ္၊ ကမၼဘေ
၄။ ဇာတိ၊ ဇရာ မရဏ
သမဒယ္သစၥာ
ဒကၡသစၥာ
သမဒယ္သစၥာ
ဒကၡသစၥာ
သစၥာ းူႏးွစခ

141. အတိတ္ နအၾကာင္း (၅)ပါ တစလႊးာ
ပစၥဳပၸေ္ အကင ိ ဳ(၅) ပါ တစလႊးာ
ပစၥဳပၸေ္ နအၾကာင္း (၅) ပါ တစလႊးာ
အောဂတ္ အကင ိ ဳ(၅) ပါ တစလႊးာ
အလႊးာ (၄)ပါ

142. ၁။ အေိဇၨာ
၂။ သခၤးါရ
၃။ ေိညာဏ္
၄။ ောမ္ ၊ ရပ္
၅။ သဠာယ္တေ
၆။ ေႆ
၇။ နးေဒော
၈။ တဏွာ
၉။ ဥပါဒါေ္
၁ေ။ (ကမၼ) ဘေ
၁၁။ ဇာတိ
၁၂။ ဇရာ-မရဏ
အဂၤးါ (၁၂) ပါ

143. အေိဇၨာ ၊ သခၤးါရ
ေိညာဏ္ ၊ ောမ္ ရပ္ ၊
သဠာယ္တေ ၊ ေႆ ၊ နးေဒော
တဏွာ ၊ ဥပါဒါေ္ ၊ ကမၼဘေ
ဇာတိ ၊ ဇရာ-မရဏ
အတိတ္ နအၾကာင္း
ပစၥဳပၸေ္ အကင ိ ဳ
ပစၥဳပၸေ္
နအၾကာင္း
အောဂတ္ အကင ိ ဳ
တစစပ္
တစစပ္
တစစပ္
အစပ္ (၃) ပါ

144. • အေိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါေ္ကိနးလသေဋ္
• သခၤးါရ၊ ကမၼဘေကမၼေဋ္
• ေိညာဏ္၊ ောမ္ ရပ္၊ သဠာယ္တေ၊ ေႆ၊
နးေဒော၊ ဇာတိ၊ ဇရာ မရဏ
ေိပါကေဋ္
ေဋသံ ပါ

145. • အေိဇၨာ၊ သခၤးါရအတိတ္ ကာလ
• ေိညာဏ္၊ ောမ္ ရပ္၊ သဠာယ္တေ၊ ေႆ၊
နးေဒော၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါေ္၊ ကမၼဘေ
ပစၥဳပၸေ္ ကာလ
• ဇာတိ၊ ဇရာ-မရဏအောဂတ္ ကာလ
အဖဓမေ္႔ (ကာလ) သံ ပါ

146. • အေိဇၨာ၊ သခၤးါရ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါေ္၊
ကမၼဘေ
အတိတ္ နအၾကာင္း
အ ခင္း အရာ (၅) ပါ
• ေိညာဏ္၊ ောမ္ ရပ္၊ သဠာယ္တေ၊ ေႆ၊
နးေဒော
ပစၥဳပၸေ္ အကင ိ ဳ
အ ခင္း အရာ ( ၅) ပါ
• တဏွာ၊ ဥပါဒါေ္၊ ကမၼဘေ၊ အေိဇၨာ၊
သခၤးါရ
ပစၥဳပၸေ္ နအၾကာင္း
အ ခင္း အရာ (၅) ပါ
• ေိညာဏ္၊ ောမ္ ရပ္ ၊သဠာယ္တေ၊ ေႆ၊
နးေဒော
အောဂတ္ အကင ိ ဳ
အ ခင္း အရာ (၅) ပါ
အ ခင္း အရာ (၂ေ)

147. ၁။ ဧကတေည္း = တစဆကတ ည္း ေ သိနရသာေည္း (နဥစဒဒဒိ႒ိကးိး ေတ္)
၂။ ောေတေည္း = နသဘာလကၡဏာခငင္း ကကဲကလဲသညဟ သိနရသာေည္း
(သႆတဒိ႒ိကးိး ေတ္)
၃။ အဗငာပါရေည္း = နးၾကာင္းၾကဗငာပါရ မရွိပံကးိ သိနရသာေည္း
(ေန္ဆင္း ရွင္ေါဒကးိပယ္္)
၄။ ဧေံဓမမၼတာေည္း = နအၾကာင္း နးၾကာင္း
အကင ိ ဳမငာ း ေစရျ ခင္း သည္ ထံ စံေ သိနရသာေည္း
(နအေတက၊ အကိရိယ္ဒိ႒ိကးိပယ္္)
ပဋိစၥသမပၸါဒ္ တရာ နးတား္ကးိ ဆင္း ခငရေ္
ေည္း (၄)မင ိ ဳ

148. ၁။ ကာမာသေ = ကာမဘံ၌ တပမက္နးသာ ကာမတဏွာ
၂။ ဘေါသေ = ရပဘံ၊ အရဘံ၌ တပမက္နးသာ တဏွာ
၃။ ဒိ႒ာသေ = ၆၂ ပါ နးသာ ဒိ႒ိ
၄။ အေိဇၨာသေ = သစၥာနးလ ပါ ၊ ပဗၺူႏ း၊အပရူႏ း၊ပဗၺူႏ းးာပရူႏ
း၊ ပဋိစၥသမပၸါဒ္ ဤရွစပါ တးိ႔ကးိ
ေံ လႊမ္း တတ္နးသာ နးမာေ
သံသရာလည္နးနစၾကာင္း အာသေ တရာ (၄) ပါ
အေိဇၨာ၏
နအၾကာင္း

149. ဘေရဲ႕ အလွတဲလာ

150. ဘေနကပ နးသာ နးဖမ နးေ႔လက္နးဆာင္

151. နးလာကတရာ (နးလာက + ဥတရ)
• နးလာက (၃) ပါ ထက္ တလန္ကဲ း မင္းး မတ္နးသာစိတ္၊
• နးလာကမွ တလတ္နးး မာက္နးသာစိတ္
နးလာကတရာစိတ္ (၈) ပါ
၁။ သတနးလာက = (၃၁) ဘံတတင္ ကငငလည္နးေသည္း သတဝါမငာ
၂။ ဩကာနသလာက = သတဝါတးိ႔ ကငငလည္ ကငကစာ ရာ (၃၁) ဘံ
၃။ သခၤးါနရလာက = သတဝါတးိ႔၏ သူႏးးာေ္၌ း ေငစပာ နးေသည္း
႐ုံပတရာ ၊ ောမတရာ မငာ
နးလာက (၃)
ပါ
မဂ္ (မဂၢ) = လမ္း ၊ အကငင္း၊ နအၾကာင္း (ကသးိလ္) (မဂၢငရ ွစပါ )
ေးိလ္ (ေလ) = အသီ ၊ အကင ိ ဳ(ဝိပါက္)
မဂစိတ္ (၄) ပါ + ေးိလစိတ္ (၄) ပါ = နးပါင္း (၈) ပါ း ေစပါသည္။

152. မဂရရနေ္း ခခံတရာ (၇) ပါ ( ေိသဒၶိ= စငၾကယ္မုိ)
၁။ သီလ ေိသဒၶိ = စတပါရိသဒၶိသီလ၏ စငၾကယ္္း ခင္း
၂။ စိတ းေိသဒၶိ = ဥပစာရ၊ အပၸောသမာဓမိူႏးွင္း
း ပည္းစံး ခင္း
၃။ ဒိ႒ိ ေိသဒၶိ = ောမရ ပက းိ သိမ္း ဆည္း နးသာဉာဏ္းူႏးွင္း
း ပည္းစံး ခင္း
၄။ ကခၤးါေိတရဏ ေိသဒၶိ
ယ္ံမွာ း ခင္း ကင္း နးသာ ဉာဏ္းူႏးွင္း း ပည္းစံး ခင္း
၅။ မဂၢါမဂၢဉာဏဒႆေ ေိသဒၶိ
မဂဟ တသ ည္ မေတသ ညက းိ သိနးသာဉာဏ္ းူႏးွင္းး ပည္းစံး ခင္း
၆။ ပဋိပဒါဉာဏ ဒႆေေိသဒၶိ = အကငင္း၏ စငၾကယ္္း ခင္း
၇။ ဉာဏဒႆေ ေိသဒၶိ
ေိဗၺာန္က းိ သိး မင္းူႏးးိင္နးသာ မဂဉာဏ္၏ း ပည္းစံး ခင္း

153. ၁။ ၾသဘာသ
၂။ ပီတိ
၃။ ပႆဒၶိ
၄။ အဓမိနးမာကၡ
၅။ ပဂၢေ
၆။ သခ
၇။ ဉာဏ
၈။ ဥပ႒ာေ
၉။ နဥပကၡာ
၁ေ။ ေိကူႏးးိ
ေိပႆော ညစည နးၾကာင္း တရာ (၁ေ) ပါ

154. ေိသဒၶိ (၇) ပါ ူႏးွင္း ဉာဏစဥ္း ေစပံ
၁။ သီလေိသဒၶိ
၂။ စိတေိသဒၶိ
၃။ ဒိ႒ိေိသဒၶိ
၄။ ကခၤးါေိတရဏေိသဒၶိ
ေိပႆော လပငေ္း မစခင္
(၂) ပစၥယ္ပရိဂၢေဉာဏ္
(၁) ောမရပ ပရိနးစဒဒဉာဏ္
ေိပႆောဉာဏမေတ္နးသ

155. ေိပႆောလပငေ္း အစ (ေိပႆောဉာဏစဥ္စ)
၅။ မဂၢါမဂၢဉာဏ
ဒႆေေိသဒၶိ
(၃) သမၼႆေဉာဏ္
(၄) ဥဒယ္ဗၺယ္ဉာဏ (နးရွ႕ပးိင္း
အူႏးရာယ္္ ၁ေ ပါ ၾကံးဳကာ မဂဟ တ္၊ မေတ္ ပးိင္း း ခာ ၍သိသည္။
၆။ ပဋိပဒါဉာဏ
ဒႆေေိသဒၶိ
(၄) ဥဒယ္ဗၺယ္ဉာဏ္ (နးောကပ းိင္း
(၅) ဘဂၤဉာဏ္
(၆) ဘယ္ဉာဏ္
(၇) အာဒီေေဉာဏ္
(၈) ေိဗၺိဒါဉာဏ္
(၉) မဥၥိတကမငတာဉာဏ္
(၁ေ) ပဋိပဒါဉာဏ္
(၁၁) သခၤးါရနးပကၡာဉာဏ္
(၁၂) အူႏးနးလာမဉာဏ္
ေိသဒၶိ (၇) ပါ ူႏးွင္း ဉာဏစဥ္း ေစပံ

156. ေိပႆောလပငေ္း း ပီ ဆံ း ခင္း
(၁၃) နးဂါၾတဘဉာဏ္
ရပ္ ောမ္ နအပၚ အာရံမ ပဳနးတာဘဲ
ေိဗၺာန္က းိ အာရံး ပဳ နးသာ ဉာဏတ ည္း ၊
ေိပႆောဉာဏက ာ မေတပါ
၇။ ဉာဏဒႆေ
ေိသဒၶိ
(၁၄) မဂဉာဏ္
(၁၅) ေးိလဉ ာဏ္
(၁၆) ပစနၥေကၡဏာဉာဏ္
ေိသဒၶိ (၇) ပါ ူႏးွင္း ဉာဏစဥ္း ေစပံ
မွတခငက္။ ။
အရိယ္ာပဂၢိ ဳလတ းိ႔သည္ မိမိရရွိး ပီ သည္း မဂ္၊ ေးိလ္၊ ေိဗၺာေ္းူႏးွင္း
ပယ္္း ပီ နးသာ ကိနးလသာမငာ ၊ ၾတကင္း ကငေ္နးသာ
ကိနးလသာတးိ႔ကးိ း ေစသင္းသလးိ း ပန္လည္
ဆင္း ခငၾနကသာနးၾကာင္း မိမိကးိယ္က းိ
အရိယ္ား ေစမေ္း သိူႏးးိငသည္။

157. နးသာတာပတ ိမဂ္၏ မဂကိစၥ (၄) ခငက္
၁။ ပရိညာကိစၥ
ပးိင္း း ခာ ၍သိး ခင္း
၂။ ပောေကိစၥ
အကသးိလ္၏ အပါယ္ိကဒကၡကးိ
အ ပီ တးိငပယ္္း ခင္း
၃။ သစဒိကရဏကိစၥ
ေိနးရာဓမသစၥာသးိ႔ ဆးိက္နးရာက္း ခင္း
၄။ ဘာေောကိစၥ
မဂၢသစၥာကးိ ဖပာ မငာ မုိ း ပီ နးး မာက္း ခင္း

158. ၁။ နးသာတာပတ ိမဂ္
၂။ သကဒါဂါမိမဂ္
၃။ အောဂါမိမဂ္
၄။ အရေတမဂ္
မဂစိတ္ (၄) ပါ
ေိဗၺာန္သ းိ႔ တသာ ရာ မဂၢငရ ွစပါ တည္း ေနးသာ
နးရအယ္ဥသ းိ႔ နးရွ ဦ ဖစာ နးရာကသ ူ
နးသာတာပတ ိ
(နးသာတ+အာပတ ိ
)
(ပဋိနသူႏနၶနေသာအာ း ေင္း) ကာမဘံသးိ႔
တစႀကိမသာ း ပန္လာနးသာသ
သကဒါဂါမိ
(သကႎ+အာဂါမီ)
ကာမဘံ (၁၁) ဘံသးိ႔ း ပန္မလာနးသာသ
အောဂါမိ
(ေ+အာဂါမီ)
ကိနးလသာအာ လံ ပယ္သ တ္၍
ဘဝဇာတသ ိမ္း ၿပီ သ (ရေူႏးးာ)
အရေတ
(အရေ+ဘာဝ)
မဂစိတ္ (၄) ပါ

159. အရိယ္ာမငာ ပယ္္နးသာအကသးိလ္
၁။ နးသာတာပေ္း ေစပါက
ဒိ႒ိဂတသမၸယ္တစိတ္ (၄) ပါ ူႏးွင္း ေိစိကိစဒာ
(၁)ပါ နးပါင္း (၅) ပါ နးသာ အကသးိလက းိ
ပယ္သ ည္။
၂။ သကဒါဂါမသည္
နးသာတာပန္ပယ္ထ ာ နးသာ အကသးိလမငာ ကးိ
း ငိမ္း နးစ၊ အောဂါမပယ္မည္း အကသးိလက းိ
ပါ နးစ။
၃။ အောဂါမ္
နးဒါသမစိတ္ (၂) ပါ ကးိ အၾတကင္း မးဲပယ္သ ည္။
၄။ ရေူႏးးာ
ဒိ႒ိဂတေိပၸယ္တစိတ္ (၄) ပါ ူႏးွင္း
ဥဒၶစၥသမၸယ္တ္ (၁) ပါ နးပါင္း (၅) ပါ နးသာ
အကသးိလစိတတ းိ႔ကးိ ပယ္သ ည္။

160. ကာမာဝစနရသာဘေစိတ္ (၂၄) ပါ
႐ုံပါဝစရစိတ္ (၁၅) ပါ
အ႐ုံပါဝစရစိတ္ (၁၂) ပါ
နးလာကတရာစိတ္ (၈) ပါ
နးသာဘေစိတ္ (၅၉) ပါ
နးသာဘေစိတ္ (၅၉) ပါ

161. ကာမစိတ္ (၅၄)ပါ
မေဂၢဳတစိတ္ (၂၇) ပါ
နးလာကတရာစိတ္ (၈) ပါ
တစနည္း
နအသာဘေစိတ္ (၃ေ) ပါ
နးသာဘေစိတ္ (၅၉) ပါ
တစနည္း
နးလာကီစိတ္ (၈၁) ပါ
နးလာကတရာစိတ္ (၈) ပါ
စိတ္ကငဥ္း (၈၉) ပါ
စိတ္ကငဥ္း (၈၉) ပါ
စိတ္ကငဥ္း (၈၉) ပါ
စိတ္ကငဥ္း (၈၉) ပါ
စိတ္ကငဥ္း (၈၉) ပါ ကးိ “စိတတ စခ ယ္တ္ ကးိး ဆယ္္” ေလည္း
သံ ူႏုိေ္း ပါသည္။

162. အရိယ္ာ ပဂၢိ ဳလတ းိ႔သည္ အရိယ္ား ေစ္း ပီ နးောက္ စငာန္တရာ မငာ ရရွိ
နးအာင္ာ ထတၾ ကပါက ပထမစငာေ္၊ဒတိယ္စငာေ္ စသည္း ေင္း စငာေ္
ငါ ပါ လံ ကးိ ရရွိူႏးးိငၾကသည္။
ထးိန႔ၾကာင္း နးလာကတရာစိတ္ (၈) ပါ တးိ႔တတင္
မဂ္နးလ ပါ နးၾကာင္း
စငာန္စိတ္ (၂ေ) း ေစရသကဲသးိ႔ ေးိလစိတ္ နးလ ပါ နးၾကာင္းလည္း စငာေ္
စိတ္ (၂ေ)း ေစရသည္။ ထးိနးလာကတရာစိတ္ အကငယ္္ (၄ေ)း ပာ း ခင္း
နးၾကာင္း နးလာကီစိတ္ (၈၁) ပါ ူႏးွင္းနးပါင္း ပါက စိတ္ အကငယ္္
(၁၂၁) ပါ း ေစရသည္။
စိတ္ကငယ္္ (၁၂၁) ပါ း ေစပံ

163. ၁။ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သခ၊ ဧကဂၢတာ တည္း ေနးသာ စငာေ္ဂၤးါ (၅)
ပါ ူႏးွင္း တတကး ေစ္နးသာ ပထမစငာေ္ နးသာတပတ ိမဂစိတတ စပါ
၂။ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သခ၊ ဧကဂၢတာ တည္း ေနးသာ စငာေ္ဂၤးါ (၄) ပါ ူႏးွင္း
တတကး ေစ္နးသာ ဒတိယ္စငာေ္ နးသာတပတ ိမဂစိတတ စပါ
၃။ ပီတိ၊ သခ၊ ဧကဂၢတာ တည္း ေနးသာ စငာေ္ဂၤးါ (၃) ပါ ူႏးွင္း
တတကး ေစ္နးသာ တတိယ္စငာေ္ နးသာတပတ ိမဂစိတတ စပါ
၄။ သခ၊ ဧကဂၢတာ တည္း ေနးသာ စငာေ္ဂၤးါ (၂) ပါ ူႏးွင္း
တတကး ေစ္နးသာ စတတၳစငာေ္ နးသာတပတ ိမဂစိတတ စပါ
၅။ နဥပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ တည္း ေနးသာ စငာေ္ဂၤးါ (၂) ပါ ူႏးွင္း
တတကး ေစ္နးသာ ပဥၥစငာေ္ နးသာတပတ ိမဂစိတတ စပါ
ကငပန္သည္း မဂစိတ္ (၃) ပါ ၊ ေးိလစိတ္ (၄) ပါ တးိ႔ကးိလည္း
အထကပါအတးိင္း နးရတတကပါ။
နးသာတာပတ ိမဂစိတ္ (၅) ပါ

164. ကာမာဝစရစိတ္ (၅၄) ပါ
မေဂၢဳတစိတ္ (၂၇) ပါ
နးလာကတရာစိတ္ကငယ္္ (၄ေ)
စိတ္ကငယ္္ (၁၂၁) ပါ
စိတ္ကငယ္္ (၁၂၁) ပါ