Recomendados
Más contenido relacionado
La actualidad más candente
La actualidad más candente (20)
Visumbufu vya zao la kahawa presentation 2019
- 1. WADUDU na MAGONJWA SUGU kwa KILIMO CHA KAHAWA NA UDHIBITI WAKE Happy Sikalengo Bwana Shamba – NAFCO Mbozi happy.Sikalengo@yahoo.com +255 755 325 442
- 2. Utangulizi
- 3. Utangulizi • Kahawa hupandwa katika nchi zaidi ya 50 duniani kote. • Brazil ni mzalishaji mkubwa wa kahawa duniani, hadi magunia milioni 25 (60kg) mwaka 2003. • Ambayo ilichangia kwa zaidi ya 30% ya kahawa yote ulimwengu
- 4. Utangulizi • Ni zao la kudumu, hadi miaka 50. • Kahawa ni zao kubwa la biashara linaloliingizia taifa fedha nyingi za kigeni. • Zao hili linakabiliwa na changamoto nyingi.
- 6. Wadudu wa Kahawa • RUHUKA - Coffee Berry Borer • BUNGUA MWEUPE WA SHINA- White Coffee Stem Borer • VIDUGAMBA - Green Scales • VIDUNG’ATA - Coffee Root Mealybug • KIDOMOZI – Leafminer • MINYOO WA MIZIZI - Nematodes of Coffee
- 7. Magonjwa ya Kahawa • KUTU YA MAJANI - Coffee Leaf Rust • CHULE BUNI -(CBD) - Coffee Berry Disease • MNYAUKO FUSARIA - Coffee Wilt Disease • Coffee Bark Disease • Brown Eye Spot Disease
- 8. Wadudu
- 9. RUHUKA - Coffee Berry Borer • The beetle Hypothenemus hampei • Ruhuka hutoboa tundu moja au zaidi kupitia kwenye kovu la ua la tunda la kahawa. • Wana asili ya afrika lakini waesambaa duniani kote.
- 10. RUHUKA - Coffee Berry Borer • Vizazi vya ruhuka huendelezwa na matunda yanayobakia juu ya mibuni na yale yanayodondokea chini. • Pia majike yanaweza kujilisha kwenye matunda machanga. • Ruhuka jike hutaga mayai 30 - 60 katika kipindi cha majuma 3 - 7.
- 11. RUHUKA - Coffee Berry Borer UDHIBITI • Ondoa matunda yote yaliyobaki juu ya mibuni, na okota yaliyodondoka shambani mara baada ya kuvuna. • Chunguza kuwepo kwa ruhuka (Juni, Julai). Akiwepo nyunyizia sumu za asili kama mwarobaini, utupa. • Chuma mara kwa mara (kila siku 14) ili kahawa isikaukie juu ya mti.
- 12. RUHUKA - Coffee Berry Borer Kutumia viatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Agrofecron 720 EC 800 ml 50 ml 14 days Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml 7-14 days NB: Sumu zitafanya kazi ya kudhibiti kabla ruhuka hajaingia ndani ya punje (majuma 16 kabla ya kuvuna).
- 13. BUNGUA MWEUPE WA SHINA Coffee Stem Borer • Monochamus leuconotus • Bungua mweupe huishi kwenye kahawa aina ya arabika. Pia huishi kwenye miti jamii ya mibuni. • Kusini mwa afrika, hasara ya hadi 25%, mashambulizi ya Zaidi ya 80% vimeripotiwa.
- 14. BUNGUA MWEUPE WA KAHAWA White Coffee Stem Borer • Hutaga mayai 23. • Mayai hutagwa/pachikwa chini ya magamba ya mibuni nusu meta juu ya usawa wa ardhi. • Huanguliwa na kutokea bungua mweupe baada ya siku 21. • Bungua mweupe hutafuna mti kuelekea ndani na kufanya uharibifu kwa miezi 20 kabla ya kuwa buu. • Buu hubadilika kuwa mdudu kamili baada ya miezi 2 - 4 akiwa ndani ya shina / mti.
- 15. Kudhibiti Bungua Mweupe Njia za kawaida • Ng’oa na choma mibuni iliyoshambuliwa sana. • Baada ya mavuno kwangua / sugua mashina ya kahawa kuondoa magamba kwa gunzi ili kuondoa mayai na maeneo ya kutaga. • Kagua shamba na kukusanya mbawa kavu wa bungua weupe na kuwaua. (kuanzia mwezi Oktoba, Novemba, Disemba, Januari). • Ua bungua weupe kwa kuwaondoa kwa waya (Oktoba / Novemba; Aprili, Mei). • Weka mafuta ya wanyama kwenye matundu kuvutia sisimizi watakao wala bungua.
- 16. Kudhibiti Bungua Mweupe Kutumia viatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Agrofecron 720 EC 800 ml 50 ml 14 days Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml 7-14 days
- 17. VIDUGAMBA - Green Scales • Hawa ni wadudu walio na umbo bapa la mviringo na hukaa mahali pamoja. • Hufyonza damu ya mmea na hutoa sumu inayoharibu majani ya kahawa. • Mara nyingi masizi honekana kwenye majani na matawi na misafara ya sisimizi huelekea mahali walipo ili kujipatia asali wanayozalisha.
- 18. VIDUGAMBA - Green Scales • Jike hutaga hadi mayai 500 chini ya mwili wake. • Ndani ya masaa machache mayai huanguliwa. • Vitoto hivi vina uwezo wa kusafiri kutoka mmea mmoja hadi mwingine kwa urahisi. • Ndio chanzo cha kusambaa wadudu.
- 19. VIDUGAMBA - Green Scales Kutumia viatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Agrofecron 720 EC 800 ml 50 ml 14 days Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml 7-14 days Agromethrin 10EC Agrothrin 100-120ml 10ml 7 days
- 20. VIDUNGATA – Coffee Root Mealybug • Wadudu hawa huonekana kama unga mweupe kwenye matawi machanga , maua na matunda. • Wadudu hawa wanaweza kutembea umbali kidogo ingawaje huonekana kama wamegandia sehemu moja.
- 21. Coffee Root Mealybug Maisha na Uharibifu • Katika hatua za kukua, vidungata watoto hufanana na wale wapevu na ndizo hatua zinazofyonza virutubisho vya mmea. Mti wenye ushambulizi hudhoofika na baadaye hufa. • Misafara ya sisimizi hufuata makao ya vidungata kwa ajili ya asali wanayozalisha.
- 22. Udhibiti Njia za kawaida: • Kilimo sango (all cultural practices) kizingatiwe hususani ukataji matawi; kusugua mashina ya kahawa. • Kuhimiza wadudu marafiki ambao mara nyingi huwala au kutaga mayai ndani yao. • Kuzuia sisimizi wasiwafikie walipo kwa kupaka shina mikorogo ya sumu za asili kama utupa
- 23. Udhibiti Kutumia viatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Agrofecron 720 EC 800 ml 50 ml 14 days Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml 7-14 days Agromethrin 10EC Agrothrin 100-120ml 10ml 7 days
- 24. VITHIRIPI - Coffee thrips • Wadudu hawa ni wadogo sana; wanalo umbo la kuchongoka na hawaonekani kwa urahisi. • Mkulima anaweza kuwatambua kwa kuona dalili za mashambulizi yake upande wa chini wa majani ya kahawa ambayo huwa na mng’ao wa rangi ya fedha (Silvery). • Pia vitone vyeusi husambaa kwenye majani yaliyoadhirika. • Dalili hizi pia huonekana kwenye punje na majani machanga.
- 25. VITHIRIPI - Coffee thrips UDHIBITI • Kilimo Sango:- - Matumizi ya matandazo - Kusugua mashina ya kahawa - Kukwatua shamba • Matumizi ya Asili:- - Tumbaku - tumia kilo 1 tumbaku / lita 15 za maji - Utupa - tumia gm 750 / lita 15 za maji
- 26. VITHIRIPI - Coffee thrips Kutumia viuatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Agrofecron 720 EC 800 ml 50 ml 14 days Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml 7-14 days Agromethrin 10EC Agrothrin 100-120ml 10ml 7 days
- 27. Kidomozi (Leafminer) • Kidomozi ni kiwavi ambaye ametokana na kuanguliwa kwa mayai ya jamii ya nondo mdogo (mm 3 - 4) mweupe ambaye mchana hujificha chini ya majani ya kahawa na kuruka usiku. • Kama mti ukitikiswa nondo hawa huruka kwa muda mfupi na kisha kujificha tena.
- 28. Kidomozi (Leafminer) • Kidomozi hutaga mayai madogo yenye rangi ya kung’aa, juu ya majani ya kahawa. • Mayai haya huonekana kama yamepangwa kwenye safu na wakati mwingine huwa kwenye vifurushi. • Viwavi ni weupe na wadogo (mm 6 - 8) na mara wanapoanguliwa hupenya ndani ya jani, chini ya ngozi ya juu. • Hula kwa kutengeneza mitaro, myembamba kwenye jani zima, ambalo baadaye hufa na kuanguka. • Kidomozi anakaa ndani ya jani kwa muda wa wiki (5) tano na baadaye hugeuka kuwa buu ambaye anaweza kujitundika kwa uzi wa utando kwenye jani au huanguka chini.
- 29. • Udhibiti: • Kilimo Sango:- • Usafi wa shamba, kukata matawi, kukwatua shamba na matandazo. • Sumu ya asili:- - Mkojo wa Ng’ombe 1:4 - Utupa - angalia vithiripi - Tumbaku
- 30. Kidomozi (Leafminer) Kutumia viuatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Agrofecron 720 EC 800 ml 50 ml 14 days Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml 7-14 days Agromethrin 10EC Agrothrin 100-120ml 10ml 7 days
- 31. MINYOO YA MIZIZI Nematodes of Coffee • Minyoo huingia katika mizizi na kusababisha mizizi kuwa na vinundu. • Mimea hudumaa, majani ya njano na kushindwa kukua.
- 32. MINYOO WA MIZIZI – Nematodes of Coffee Udhibiti • Unga wa mwarobaini katika kitalu. • Kabla ya kupandikiza, hakikisha miche haina wadudu.
- 33. MINYOO WA MIZIZI – Nematodes of Coffee Kutumia viuatilifu Pesticide Dose PHIPer ha 16 lt tank Protrin 60 EC 400-800 ml 16 ml
- 34. Magonjwa
- 35. Kutu ya Majani – Leaf Rust •Kutu ya majani ni ugonjwa unaoathiri majani ya kahawa hasa kanda za chini na kati. •Ugonjwa huu unaathiri kahawa aina zote; Robusta na Arabika. •Kutu ya mjani isipodhibitiwa inaweza kupunguza mavuno kwa asilimia 60.
- 36. Madhara yake •Kutu ya majani hupunguza eneo la jani la kutengeneza chakula. • Punje ndogo • Majani kupukutika •Ugonjwa ukishamiri hukausha matawi, shina zima na hatimaye mti mzima kufa.
- 37. Kudhibiti • Tumia red copper kiasi cha kilo 3.8 kwa hekta. • Tumia Meronil 720 EC (55 ml/15 lt of water) • Tumia Agromenol 250 EC (40ml/15 lt of water) • Njia zingine • Punguza kivuli kuzunguka mti wa kahawa. • Pogolea machipukizi na matawi katika mti wa kahawa.
- 38. Chulebuni Coffee Berry Disease • Huenea kwa kasi. • Mbuni ulioshambuliwa haufi ila mkulima anaweza kupoteza mpaka 90% ya mavuno kama hatazingatia namna bora ya kuuzuia. • CBD huathiri matunda ya kahawa hasa kanda za juu na kati. • Ushambuliaji ni mkubwa zaidi wakati wa masika kwani CBD hupenda hali ya unyevu na hali ya baridi.
- 39. Madhara • CBD hushambulia mibuni katika hatua tatu muhimu ambazo ni: . Maua yanapochanua. . Punje zikiwa changa na laini. . Punje zinazoiva. • Maua/matunda yaliyoshambuliwa hunyauka na kuanguka. • Matunda yaliyoiva hukaukia kwenye matawi na huvunwa kama buni.
- 40. Kudhibiti • Piga Red copper, 4 kg kwa hekta. • Tumia Meronil 720 EC (55 ml/15 lt ya maji) ndani ya wiki tatu kabla ya mvua za msimu kuanza. • Njia zingine • Punguza kivuli shambani. • Kata matawi kwa wakati na sahihi. • Ondoa maotea mara kwa mara. • Ondoa masalia ya buni zilizoathirika na teketeza kwa moto. • Hamasisha majirani kuzuia chulebuni kwa wakati mmoja.
- 41. MNYAUKO FUSARI Coffee Wilt Disease • Hushambulia mashina, machipukizi na hata punje. • Ugonjwa wa hushamiri kwenye mashamba ambayo hayatunzwi vizuri. • Viini vya ugonjwa huu vinauwezo mdogo sana wa kushambulia mkahawa wenye afya nzuri.
- 42. Kuiva kabla ya wakati
- 43. Kudhibiti • Tumia Meronil 720 EC (55 ml/15 lt za maji). NJIA ZINGINE • Palizi ni muhimu kwenye shamba. • Ukataji sahihi wa matawi. • Matumizi ya mbolea kwa kiwango kinachoshauriwa. • Ng’oa na choma moto mikahawa iliyokufa. • Iwapo ni matawi yanayoonyesha dalili za ugonjwa matawi hayo yakatwe na kuchomwa moto.
- 44. MADOA YA KAHAWIA Brown Eye Spot Disease • Majani hutoboka. • Sehemu inayotrngeza chakula cha mmea hupungua. • Mavuno hupungua
- 45. Kudhibiti • Pulizia copper mapema kabla ugonjwa kushamiri. • Tumia Meronil 720 EC (55 ml/15 lt za maji) Brown Eye Spot Coffee Bark Disease
- 46. Magugu
- 47. Ndago Ulezi Nyasi Kwekwe Vichaka Majani mapana TambaziMchichaMchicha pori
- 48. Kudhibiti Magugu Magugu Njia za kuyadhibiti Ndago Ndago Agrosate 250mls/20lts za maji Nyasi Ulezi Agrosate, Meraxone 200mls/20lts za maji Kwekwe Agrosate 250mls/20lts za maji Majani mapana Tambazi, Mchicha Meraxone, Agrosate Vichaka Agrosate 250mls/20lts za maji
- 49. BANDO YA KAHAWA Coffee Crop Package Aina Wadudu/Ugonjwa/Magugu Mimea michanga Mimea mikubwa -WADUDU - Ruhuka, - Bungua Mweupe Wa Shina -Protrin 60 EC -Protrin 60 EC - Spider mites,vithiripi, -Agromectin 1.8 EC -Vidugamba, Vidungata -Agrofecron 720 EC -Agrofecron 720 EC - Kidomozi, Minyoo Wa Mizizi -Agromethrin 10 EC -Protrin 60 EC MAGUGU Nyasi, majani mapana, vichaka -Agrosate 480 SL - Meraxone 200 SL Agrosate 480 SL - Meraxone 200 SL MAGONJWA CBD, Mnyauko, -Meronil 720 EC - Meronil 720 EC
- 50. Namna ya kuongeza ufanisi wa viua magugu • Magugu yawe yanakua vizuri yasiwe yameathirika na stress kama ukame, maji yaliyotuama n.k. • Nyunyiza magugu yakiwa machanga • Unahitaji kiasi cha saa 8 baada ya kunyunyiza bila mvua kunyesha. • Usinyunyize wakati wa jua kali sana • Weka kiasi kilichopendekezwa cha dawa • Tumia kipenyo (nazeli) stahiki.