หลักการในการจัดซื้อ

1. บทที่ 1
หลักการในการจัดซือ้
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 1 of 26 Pages

2. วัตถุประสงค์
เข้าใจการบริหารการจัดซอื้
สามารถอธิบายความหมายของการจัดซอื้ได้
ทราบนโยบายการจัดซอื้
ทราบวัตถุประสงค์ของการจัดซอื้
เข้าใจหน้าที่เกี่ยวกับการจัดซอื้สินค้า
ทราบความรับผิดชอบของฝ่ายจัดซอื้
เข้าใจการสารวจความต้องการของลูกค้า
สามารถจัดเตรียมสารสนเทศในการจัดซอื้สินค้าและวัตถุดิบ
เข้าใจหลักการพิจารณาจัดซอื้สินค้า
เข้าใจหลักการคัดเลือกแหล่งจัดซอื้สินค้า
เข้าใจวิธีการบริหารการจัดซอื้
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 2 of 26 Pages

3. บทนาในการบริหารการจัดซอื้
การจัดซอื้ เป็นการได้มาซงึ่วัสดุชิน้ส่วนหรือสินค้าที่องค์การธุรกิจ
ต้องการใช้ด้วยต้นทุนที่ต่าสุด จากแหล่งผู้ขายที่เชื่อถือได้
บางครัง้จะต้องมีการพิจารณาเลือกระหว่างการซอื้จากแหล่ง
ภายนอกและการผลิตใช้เองภายในองค์การ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 3 of 26 Pages

4. การซอื้จากแหล่งผู้ขายนอกมีสาเหตุจาก
ผู้ขายเชื่อถือได้ คุณภาพของวัตถุดิบสม่าเสมอ เวลารอคอยแน่นอน ราคาสมเหตุสมผล
วัตถุดิบหรือชิน้ส่วนที่จัดซือ้เป็นที่มีมาตรฐานหาซอื้ได้ง่าย
ต้นทุนจากการจัดซือ้ต่ากว่าการผลิตเอง
กาลังการผลิตที่มีอยู่ใช้เตม็ที่แล้ว และไม่ต้องการเพิ่มกาลังการผลิตอีก
เทคโนโลยีการผลิตชิน้ส่วนนัน้เปลี่ยนแปลงเร็วมาก ในบางครัง้ควรผลิตเองถ้ายังมี
กาลังการผลิตเหลืออยู่บางส่วน และต้องการใช้กาลังการผลิตให้เตม็ประสิ่ทธิภาพ
วัตถุดิบหรือชิน้ส่วนที่ใช้เป็นชิน้ส่วนเฉพาะที่เป็นลิขสิทธิ์เฉพาะสาหรับธุรกิจ
ต้นทุนจากการซอื้สูงกว่าการผลิตเอง
เป็นการรับประกันคุณภาพและปริมาณของวัตถุดิบหรือชิน้ส่วนนัน้
ความต้องการของสินค้าสาเร็จรูปที่ใช้วัตถุดิบหรือชิน้ส่วนนัน้ค่อนข้างสม่าเสมอ
ต้องการควบคุมกระบวนการผลิตทัง้หมด
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 4 of 26 Pages

5. ความหมายของการจัดซอื้
การจัดซอื้ คือ กิจกรรมของผู้จัดซอื้โดยยึดหลัก 5R’s พิจารณา
เลือกซอื้สินค้าให้ได้
คุณสมบัติที่ถูกต้อง (Right Quality)
จานวนที่ถูกต้อง (Right Quantity)
เลือกซอื้จากแหล่งที่ถูกต้อง ( Right source)
ในราคาที่ถูกต้อง (Right price)
ตรงต่อความต้องการของลูกค้ามากที่สุด (Right needs)
โดยสามารถนาออกขายแล้วมีกาไร
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 5 of 26 Pages

6. การจัดซอื้ คือ การกาหนดประมาณความต้องการใช้ของกิจการ
การสรรหา การคัดเลือกแหล่งขาย ในราคาที่เหมาะสม เงื่อนไข
การชาระเงินที่น่าพอใจ การจัดทาใบสงั่ซอื้ การติดตามผลการ
สงั่ซอื้ เพื่อให้ได้มา ซงึ่วัสดุอุปกรณ์ในเวลาที่กาหนดไว้
การจัดซอื้ คือ ภารกิจเพื่อให้ได้มาซงึ่วัตถุดิบ วัสดุอุปกรณ์
เครื่องมือ เครื่องใช้ตามที่กิจการต้องการ โดยมีคุณสมบัติที่
ถูกต้อง จานวนที่ถูกต้อง จังหวะเวลาที่ถูกต้อง ราคาที่ถูกต้อง
จากแหล่งขายที่ถูกต้องและจัดส่งไปยังสถานที่อย่างถูกต้อง ใน
สภาพที่พร้อมที่จะผลิต จัดจาหน่าย และเพื่อใช้งาน
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 6 of 26 Pages

7. นโยบายการจัดซอื้
นโยบายการจัดซอื้ หมายถึง การจัดซอื้สินค้า วัสดุ อุปกรณ์
เครื่องมือเครื่องใช้ให้ดีที่สุด ให้ได้คุณสมบัติที่ถูกต้อง ปริมาณที่
ถูกต้อง เวลาที่ถูกต้อง ราคาที่เหมาะสม จากแหล่งขายที่ถูกต้อง
และจัดส่งไปยังสถานที่ที่ถูกต้อง
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 7 of 26 Pages

8. การจัดซือ้มีขัน้ตอนที่ต้องกาหนดไว้ในนโยบายของ
หน่วยงานดังนี้
1. การเลือกแหล่งซอื้
2. กาหนดจานวนแหล่งจัดซอื้ที่นาเข้าสู่การตัดสินใจ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 8 of 26 Pages

9. หลักการกาหนดวิธีปฏิบัติในการสงั่ซือ้สินค้า ดังนี้
การปฎิบัติงานที่กาหนดไว้ต้องเหมาะสม ให้ผลสาเร็จรวดเร็ว ง่ายที่สุด มีความแน่นอน
และเป็นที่พึงพอใจต่อผู้ปฎิบัติงาน
ยึดหลักความง่ายเป็นสิ่งสา คัญ ควรตัดระบบขัน้ตอนที่ยุ่งยากซับซ้อนอันเป็นสาเหตุทา
ให้การสงั่ซอื้ล่าช้า และมีโอกาสผิดพลาดได้ง่าย การจัดซอื้สินค้าของกิจการขายปลกี
ต้องอาศัยความรวดเร็ว ถูกต้อง และได้รับผลกาไร ส่วนการจัดซอื้ของกิจการ
โรงงานผลิต ต้องเป็นไปตามกาหนดตารางเวลาการผลิต
วิธีปฏิบัติในการสงั่ซอื้สินค้าจะต้องมีกาหนดไว้อย่างแน่นอน ผู้ปฏิบัติงานทุกคนเข้าใจ
ระเบียบแบบแผนในการจัดซอื้ ทัง้นีเ้พื่อลดความขัดแย้ง ขจัดข้อสงสัยที่จะทาให้เกิดการ
โต้แย้งผิดใจกันระหวา่งผู้ร่วมงาน และเป็นการป้องกันการปฏิบัติงานซา้ซ้อน
ทุกขัน้ตอนของการปฎิบัติงานจัดซอื้ จะต้องกาหนดอานาจหน้าทคี่วามรับผิดชอบและ
ขอบเขตการปฏิบัติงานทุกคนในฝ่ายไว้อย่างแนน่อน การปฏิบัติงานจัดซอื้ต้องยืดหยุ่น
ได้ ปรับให้เข้ากับสถานการณ์ ฝ่ายขาย ฝ่ายส่งเสริมการขาย และสอดคล้อง
ประสานงานกับทุกฝ่ายงานที่เกี่ยวข้อง
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 9 of 26 Pages

10. วัตถุประสงค์ของการจัดซอื้
1. สามารถจัดซอื้วัสดุ หรือสินค้าเป็นไปตามข้อกาหนด
รายละเอียดในเอกสารสงั่ซอื้ และสามารถใช้งานได้ตามความ
ต้องการขององค์กร ด้วยความรวดเร็ว ไม่มีความเสี่ยง สินค้า
ราคาต่าสุด ทาให้กิจการมีกาไรมากขึน้ ในภาวะที่สามารถ
แขง่ขันกับผู้ค้ารายอื่น ๆ ได้
2. เพื่อให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพ และปริมาณที่เหมาะสมกับผู้ซอื้
และผู้ใช้งาน ความต้องการของฝ่ายต่าง ๆ ในองค์การและ
สอดคล้องกับนโยบายขององค์การ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 10 of 26 Pages

11. 3. เพื่อให้ได้สินค้าตามจานวนโดยไม่ขาดตอน และการลงทุนใน
สต็อกต่าสุด สอดคล้องกับจานวนสงั่ซอื้ที่ประหยัดตามสภาวะ
ความต้องการของตลาด นอกจากนัน้ยังมีวัตถุประสงค์เพื่อ
หลีกเลี่ยงปัญหาการซอื้สินค้าซา้ซ้อน สินค้าชารุด เสียหายและ
ล้าสมัย
4. หาแหล่งจัดซอื้ได้ในระดับสากลทัง้การจัดซอื้แบบธรรมดา และ
การจัดซอื้ในตลาดกลางทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้มาตรการพา
เรโต ซงึ่มูลค่าสูง แต่จจานวนผู้ขายและรายการสินค้าน้อย
สามารถจัดซอื้วัตถุดิบ ชิน้ส่วนประกอบ เพื่อนามาผลิตสินค้า
เพื่อส่งมอบให้แก่ลูกค้า ที่มีคุณภาพดี ปริมาณถูกต้อง ตรง
เวลา สถานที่ที่กาหนด ราคาเหมาะสมและแน่นอน ส่วนการ
จ่ายเงินในการลงทุนต้องเหมาะสมกับวัสดุ หรือสินค้าและ
เป็นไปตามราคาที่ตกลงกันไว้
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 11 of 26 Pages

12. 5. สามารถนาความลา้สมัย และเทคโนโลยี เพื่อนามาจัดซือ้ และ
นาข้อมูลที่ได้จากการป้อนเข้าและผลลัพธ์ที่ได้มาเพื่อ
ประกอบการตัดสินใจ ให้สามารถตัดสินใจได้อย่างรวดเร็ว เพื่อ
หลีกเลี่ยงปัญหาในการสงั่ซอื้สินค้าซา้ซ้อน ชารุด ล้าสมัย
6. สามารถนากลยุทธ์จัดซอื้มาเพื่อให้สามารถประสานงานกับ
ลูกค้า และผู้ขายปัจจัยการผลิตเพื่อสร้างขีดความสามารถใน
การแข่งขันทางธุรกิจ และแขง่ขันกับคู่แข่งได้
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 12 of 26 Pages

13. หน้าที่เกี่ยวกับการจัดซอื้สินค้า
1. รับผิดชอบในการวางแผน เพื่อดาเนินการจัดซือ้ให้สอดคล้องกับกลยุทธ์
องค์กร
2. ประสานงานกับทุกฝ่ายเพื่อให้ได้มาซึ่งวัสดุ วัตถุดิบ สินค้าที่ต้องการ
3. รับผิดชอบในการออกใบสงั่ซอื้ การรับสินค้า จนถึงการส่งสินค้าเก็บเข้า
คลังสินค้า
4. กาหนดทิศทางในการจัดซอื้ โดยการหาทางเลือกระหว่างการจัดซอื้การ
กระจายสินค้า และการจัดเก็บว่าวิธีการใดส่งผลดีที่สุด
5. รับผิดชอบในการบริหารสารสนเทศที่เกี่ยวกับงานจัดซือ้ รับผิดชอบในการ
นาสารสนเทศ มาใช้ในการวางแผน ปฏิบัติงาน และควบคุมให้การจัดซอื้
เป็นตามข้อกาหนด
6. รับผิดชอบในการนาสารสนเทศมาประกอบการตัดสินใจเพื่อให้ระดับ
สินค้าคงคลัง เวลานา และการลงทุนในสินค้าคงคลังและงานจัดซือ้ต่าสุด
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 13 of 26 Pages

14. หน้าที่หลักของการจัดซอื้ได้แก่
การเก็บและรวบรวมข่าวสารเกี่ยวกับการจัดซอื้
การค้นคว้าวิจัยตลาดเศรษฐกิจ ความเปลี่ยนแปลงของวัสดุ
การวิเคราะห์วัสดุและราคาวัสดุ
การจัดซอื้สินค้า
การจัดการงานวัสดุ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 14 of 26 Pages

15. หน้าที่รอง
การกาหนดมาตรฐานวัสดุ การกาหนดคุณลักษณะเฉพาะ การ
ทางานประมาณวัสดุ การควบคุมวัสดุ และการพิจารณาว่าจะซอื้
เช่า หรือผลิตสินค้าเอง
หน้าที่อื่นที่เกี่ยวกับการจัดซือ้
การประกันภัยสินค้า การตรวจสอบวัสดุการจาหน่ายของเสีย
หรือของเหลือใช้และงานคลังวัสดุ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 15 of 26 Pages

16. ความรับผิดชอบของฝ่ายจัดซอื้
1. คุณภาพสินค้า
◦ บอกตรายี่ห้อสินค้าที่ต้องการให้ชัดเจน
◦ ระบุคุณลักษณะเฉพาะ
◦ กาหนดคุณสมบัติตามตัวอย่าง
◦ กาหนดคุณสมบัติตามมาตรฐานทางตลาด
◦ วิธีผสม อาจใช้หลายวิธี
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 16 of 26 Pages

17. 2. ปริมาณสินค้าที่ถูกต้อง
◦ ราคาและต้นทุนการผลิตสินค้า ในแต่ละหน่วยของสินค้า
◦ ค่าใช้จ่ายในการสงั่ซือ้สินค้า การออกใบสงั่ซือ้ การเก็บรักษาสินค้า
การเจรจาตกลงซือ้หรือการเสี่ยงกับวัสดุขาดมือ
◦ ผลกระทบที่อาจเกิดขึน้กับวัสดุคงเหลือ
3. เวลาที่ถูกต้องในการได้สินค้า
◦ สงั่ซือ้เมื่อสินค้าหมด
◦ สงั่ซือ้เมื่อคาดว่าราคาสินค้าจะสูงขึน้
◦ สงั่ซือ้ล่วงหน้า
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 17 of 26 Pages

18. 4. สถานที่ที่ถูกต้อง
5. ราคาที่ถูกต้อง
◦ ราคาที่เกิดจากอุปสงค์
◦ ราคาที่เกิดจากการแข่งขัน
◦ ราคาที่มีความสัมพันธ์กันต้นทุน
6. ผู้ขายที่ถูกต้อง
ข้อมูลที่เกี่ยวกับผู้ขาย
◦ ประสบการณ์ที่เคยติดต่อซือ้ขายกัน
◦ การติดต่อกับบุคคลหรือกิจการ ซึ่งถือว่าทันสมัยมาก และแน่นอน
◦ แหล่งข่าวที่เป็นเอกสารต่าง ๆ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 18 of 26 Pages

19. ปัจจัยเพื่อการประเมินผู้ขาย
◦ มีวิสัยทัศน์ที่ดี และมีแผนธุรกิจที่แน่นอน หรือไม่
◦ มีฐานความรู้ในผลิตภัณฑ์ของตนเองและซัพพลายเชนที่เกี่ยวข้องหรือไม่
◦ มีความซื่อสัตย์ จริงใจ และยุติธรรม ต่อผู้จัดซอื้อย่างไร
◦ ความคิดก้าวหน้าในการปรับปรุงสินค้าและกรรมวิธีให้ดีอยู่เสมอหรือไม่
◦ มีฐานะการเงินเป็นอย่างไร
◦ มีความสามารถที่จะจัดส่งสินค้าได้อย่างถูกต้อง
◦ มีการกาหนดราคาพอสมควร
◦ มีความสัมพันธ์ และอัธยาศัยไมตรีที่ดีตอ่ผู้จัดซอื้
◦ คุณสมบัติสินค้าที่ต้องการซอื้
◦ มีราคาที่เหมาะสม
◦ จานวนที่ถูกต้อง
◦ การจัดส่งสินค้าได้ทันเวลาตามกาหนดและสถานที่ที่ต้องการ
◦ บริการด้านอื่น ๆ ที่มีให้เป็นการเครดิตลูกค้า
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 19 of 26 Pages

20. การสารวจความต้องการของผู้บริโภค
1. การเลือกสรรสินค้า
◦ ความกว้าง
◦ ความลึก
◦ การมีสินค้าที่สม่าเสมอ
2. วงจรชีวิตสินค้า
◦ ขัน้แนะนา
◦ ขัน้เจริญเติบโต
◦ ขัน้เติบโตเต็มที่
◦ ขัน้อิ่มตัว
◦ ขัน้ถดถอย
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 20 of 26 Pages

21. การจัดการสารสนเทศในงานจัดซือ้สินค้าและวัตถุดิบ
1. ข้อมูลที่ผ่านมา
2. ดูจากรายการสินค้าในสต็อก
3. การร้องขอของลูกค้า
4. การร้องเรียนของลูกค้า
5. การเปรียบเทียบกับคู่แข่งขัน
6. แหล่งอื่น ๆ
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 21 of 26 Pages

22. หลักการพิจารณาจัดซอื้สินค้า
1. ผู้รับผิดชอบฝ่ายจัดซือ้สินค้าต้องจัดซือ้สินค้าให้ดีที่สุด
2. นโยบายการจัดซิอ้สินค้าต้องชัดเจน
3. ควรเลือกซือ้สินค้าจากพ่อค้าส่ง พนักงานขาย หรือโรงงานผู้ผลิต ตัวแทน
จาหน่ายสินค้าเพียง 2-3 รายเท่านัน้
4. ควรสนับสนุนสินค้าที่ผลิตขึน้ภายในประเทศที่มีคุณภาพระดับปานกลาง
ให้มีมากที่สุดเท่าที่จะทาได้ และให้เหมาะสมกับความต้องการของลูกค้า
5. ฝ่ายจัดซือ้ต้องดาเนินงานจัดซือ้ให้บรรลุตามเป้าหมายที่ตัง้ไว้
6. ฝ่ายจัดซือ้ควรมีการประสานงาน ร่วมมือกับฝ่ายอื่น ๆ ของกิจการเพื่อ
ดาเนินงานโดยมุ่งบรรลุเป้าหมายของกิจการเป็นสาคัญ
7. ฝ่ายจัดซือ้ควรเจรจาตกลงจัดซือ้กับผู้ขายหรือตัวแทนจาหน่ายด้วยความ
ยุติธรรม
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 22 of 26 Pages

23. วิธีการบริหารการจัดซอื้
1. การจัดซือ้ร่วมกัน
2. การจัดซือ้โดยรวมศูนย์
3. การจัดซือ้โดยมีคณะกรรมการ
4. การจัดซือ้เพื่อการฝากขาย
5. การจัดซือ้ แบบการเช่าสถานที่ขาย
6. การจัดซือ้ ราคาขาดตัว
7. การจัดซือ้แบบลดตามปริมาณ
8. การจัดซือ้แบบมีส่วนลดการค้า
9. การจัดซือ้แบบมีส่วนลดการส่งเสริมการขาย
10. การจัดซือ้แบบมีส่วนลดตามฤดูกาล
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 23 of 26 Pages

24. การคัดเลือกแหล่งจัดซอื้สินค้า
1. ผู้ขายปัจจัยการผลิต
2. ผู้ให้บริการตลาดกลางอิเล็กทรอนิกส์
3. ผู้ให้บริการประมูลราคา
4. การซอื้จากเกษตรกรโดยตรง
5. การซอื้จากผู้ผลิต
◦ ต้องการราคาถูกกว่า
◦ เพื่อให้ได้สินค้ารุ่นใหม่มาขายอย่างรวดเร็ว
◦ การกาหนดคุณสมบัติพิเศษเฉพาะที่ห้างต้องการได้
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 24 of 26 Pages

25. 6. ศูนย์รวมผู้ผลิต
7. ผู้ค้าส่ง
◦ ผู้ค้าส่งที่ให้บริการเตม็ที่
◦ ผู้ค้าส่งที่ให้บริการจากัด
◦ ผู้ค้าส่งประเภทผู้จัดวางสินค้าบนชัน้วางสินค้า
8. ร้านค้าปลีกแบบอื่น
9. ตลาดกลางขายส่งสินค้า
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 25 of 26 Pages

26. แบบฝึกหัด
1. ให้อธิบายหลักการบริหาร ความหมาย นโยบาย วัตถุประสงค์
และหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในการจัดซอื้
2. ให้อธิบายความรับผิดชอบของฝ่ายจัดซอื้ การสารวจความ
ต้องการของลูกค้าการจัดการสารสนเทศในการจัดซอื้สินค้า
และวัตถุดิบ
3. ให้อธิบายหลักการในการจัดซอื้สินค้า และหลักการคัดเลือก
แหล่งจัดซอื้สินค้า
4. การบริหารการจัดซอื้มีวิธีใดบ้าง
อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 26 of 26 Pages