Έκφραση - Έκθεση, Τα δομικά στοιχεία της παραγράφου

1. ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ | η παράγραφος: δομικά στοιχεία
1
Η παράγραφος: δομικά στοιχεία
Παράγραφος είναι το αυτοτελές από θεματική άποψη τμήμα του γραπτού κειμένου, το οποίο αποτελεί μια νοηματική ενότητα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το συνολικό κείμενο.
Από δομικής άποψης η παράγραφος αποτελεί μια μικρογραφία της έκθεσης
Επομένως…
α) η θεματική πρόταση – περίοδος της παραγράφου αντιστοιχεί στον πρόλογο της έκθεσης,
β) οι λεπτομέρειες της παραγράφου αντιστοιχούν στο κύριο θέμα/ανάπτυξη της έκθεσης και
γ) η πρόταση – περίοδος κατακλείδα αντιστοιχεί στον επίλογο της έκθεσης.
Σκοπός παραγρά- φου
Αποτελεσματική μεταβίβαση επαρκών πληροφοριών που φωτίζουν – καλύπτουν μια πτυχή του θέματος.
Θεματική πρόταση – περίοδος
Πρόλογος
Επίλογος
Λεπτομέρειες
Πρόταση – περίοδος κατακλεί- δα
Κύριο θέμα/ανάπτυξη
έκθεση
παράγραφος
Δομή παραγρά- φου
Θεματική πρόταση – περίοδος
Λεπτομέρειες
Πρόταση – περίοδος κατακλείδα
ΠΡΟΣΟΧΗ! Οποιεσδήποτε άλλες γενικεύσεις για την αναλογική σχέση μεταξύ δομής πα- ραγράφου και δομής έκθεσης είναι επικίνδυνη.

2. ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ | η παράγραφος: δομικά στοιχεία
2
© Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr
Διάκριση παραγράφων μεταξύ τους
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΟΡΦΗ
Ο πρώτος στίχος κάθε παραγράφου δεν βρίσκεται στο ίδιο ύψος με το υπόλοιπο κείμενο, αλλά η πρώτη λέξη ξεκινάει με μια εσοχή.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΕ- ΧΟΜΕΝΟ
Κάθε παράγραφος εξετάζει διαφο- ρετική πτυχή του θέματος, ανάλογα με το στόχο που τέθηκε στη θεμα- τική περίοδο – πρόταση.
Το σύνολο των παραγράφων, τοποθετημένων σε μια σειρά που διέπεται από λογική και συνοχή, αποτελούν το κείμενο της έκθεσης.
Διαβάστε το παρακάτω απόσπασμα από άρθρο ημερήσιας εφημερίδας. Συζητήστε α) για τα δομι- κά στοιχεία των δυο παραγράφων και β) για τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται νοηματικά οι δυο παράγραφοι.
Η γιορτή των δημαγωγών
ΛΟΥΚΑΣ ΤΣΟΥΚΑΛΗΣ | εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», Κυριακή 17 Ιουλίου 2011
Η χώρα περνάει μια πολύ βαθιά κρίση, πρωτόγνωρη για τους περισσότερους. Η ανασφά- λεια και ο φόβος για το μέλλον δεν είναι πλέον θλιβερό προνόμιο των ολίγων, ο αστικός ιστός της κοινωνίας υφίσταται τεράστια πίεση, τα κεκτημένα καταρρέουν, οι νέοι θυσιάζονται στον βωμό του καταναλωτικού εγωισμού των γονιών που δανείστηκαν για χρόνια από το μέλλον των παιδιών τους. Και το πολιτικό σύστημα της χώρας, με τα πολλά στοιχεία ανεπάρκειας και φαυλότητας που το διακρίνουν, αγωνίζεται (όσοι αγωνίζονται) να αποφύγει τα χειρότερα, να κάνει τις αλλαγές που δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να κάνει για πολλά χρόνια, να εξασφαλίσει την απαραίτητη βοήθεια απέξω, δημιουργώντας συνθήκες για ένα καλύτερο αύριο μετά την κρίση. Πολλοί περιμένουν από τους άλλους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα, ενώ αρκετοί αναζητούν ευκαιρίες σε περίοδο γενικευμένης απαξίωσης.
O ευρωπαϊκός μας περίγυρος βιώνει τη δική του κρίση. Η Ευρώπη παραδέρνει. Η Ελλάδα είναι σίγουρα ο πλέον αδύναμος και ευάλωτος κρίκος της ευρωαλυσίδας, δεν είναι όμως ο μόνος. Είναι το τέλος μιας εποχής, σίγουρα για την Ελλάδα, πιθανόν όμως και για την Ευρώπη και τον προηγμένο κόσμο γενικότερα. Το τέλος εποχής προσφέρει πεδίον δόξης λαμπρόν για κάθε λογής δημαγωγούς που επιζητούν να καλύψουν το πολιτικό και ιδεολογικό κενό μέχρις ότου γεννηθεί το καινούργιο. Προτείνουν απλές αναλύσεις και εύκολες λύσεις σε σύνθετα προβλήματα, χαϊδεύουν αυτιά, στοχεύουν στο θυμικό όταν ο κόσμος φοβάται και προσπαθεί να κρατηθεί από κάπου, ψά- χνουν για εξιλαστήρια θύματα και αποδιοπομπαίους τράγους συχνά στον χώρο των μειονοτήτων ή εκτός εθνικών συνόρων. Η συνταγή είναι γνωστή και δοκιμασμένη πολλές φορές στο παρελθόν, με εξαιρετικά δυσάρεστα αποτελέσματα.