Að greinast og lifa med BHKK - jan19e
•Descargar como PPTX, PDF•
0 recomendaciones•178 vistas
10 grundvallar spurningar sem menn þurfa að fá svör við þegar þeir greinast
Recomendados
Más contenido relacionado
Más de Þráinn Þorvaldsson
Más de Þráinn Þorvaldsson (13)
Að greinast og lifa med BHKK - jan19e
- 1. Að greinast og lifa með blöðruhálskirtilskrabbameini 10 grundvallar spurningarnar sem menn þurfa að fá svör við þegar þeir greinast Þráinn Þorvaldsson Greindist með BHKK í febrúar 2005 – fyrir 14 árum - 61 árs gamall - hefur ekki farið í hefðbundna meðferð Jan19
- 2. Kynning: Ég er ekki menntaður í læknisfræði Upplýsingar en ekki ráðleggingar Afar flókinn sjúkdómur Hvatning til þess að leita sér upplýsinga
- 3. Fyrstu viðbrögð manna við greiningu BHKK Ótti Um 220 menn greinast á ári, 4 í hverri viku
- 4. Viðbrögð læknis og viðbrögð mín „Ég bóka þig í skurð í næsta mánuði.“ – Takmarkaðar upplýsingar. „Ég myndi kynna mér málið vel áður en þú tekur ákvörðun um meðferð“, ráðlagði Sigmundur Guðbjarnason mágur minn. Vildi bíða fram á haust vegna sumarsins og reynslu kunningja sem var 6 mánuði að jafna sig eftir skurð. Fékk stuðning vinar og fyrrum herbergisfélaga í heimsvist MA Jóhanns Heiðars Jóhannssonar læknis og meinafræðings.
- 5. Viðbrögð læknis og viðbrögð mín Las um rannsókn sem gaf til kynna að breytt matarræði gæti lækkað PSA. Ekki fullvissa um að ég væri laus allra mála við skurð. Vildi ekki taka áhættu á því að tapa lífsgæðum. Stærsti áhrifaþátturinn var rannsókn Sigmundar og Steinþórs á áhrifum laufaseyðis úr ætihvönn á vöxt krabbameina í músum og áhrif efna úr fræjum ætihvannar.
- 6. Áhrif laufaseyðis úr ætihvönn á vöxt krabbameina í músum og áhrif efna úr fræjum ætihvannar Volume of tumors in the control group of mice and in an experimental group receiving an extract from leaves 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4 1,6 1,8 0 1 2 Control group Experimental group cm3
- 7. Viðbrögð læknis og viðbrögð mín Vissi ekki fyrr en löngu síðar að mæligildin mín í upphafi voru lág og áhættulítil
- 8. Mælikvarðar sem Þráinn Þorvaldsson hefur notað sem viðmiðun fyrir Virkt eftirlit Greindur með BHKK í febrúar 2005 Mælikvarðarnir 10 - Samanburður við eigin gildi í upphafi Eingöngu til eigin nota og ekki sem ráðlegging til annarra Féll sjálfur undir þessar skilgreiningar í upphafi án þess að vita af því fyrr en síðar Mælikvarðar Eigin gildi 1. Aldur <75 aldri ................................................61 árs 2. Lífslíkur >10 ár ................................................15 til 20 ár 3. PSA gráðan < = 10 ng/ml .................................... 10 4. Frítt – PSA > 0.15 (F-PSA/T-PSA) ...................... 0.15 (Ákvörðun um vefsýnatöku) Hærra gildi betri staða 5. Gleason gráða < = 6 ......................................... 6(3+3), síðar staðfest 7(3+4) 6. PSAD (þéttleiki) < 0.15 (T-PSA/stærð kirtils) ............ 0.15 (Lægra gildi betri staða) 7. PSADT (tvöföldun) > 3 ár .................................. 5 ár (Frá PSA 5 árið 2000 til PSA10 árið 2005) 8.Útbreiðsla T1c–T2a (Í öðrum helmingi kirtilsins) Fyrst öðru megin - vefsýnataka síðar sýndi báðu megin 9. 3 eða færri nálasýni jákvæð ............................. Í upphafi 2 jákvæð af 6 síðar fleiri 10. Ekki hærra en 50% krabbam.hlutfall í hverju sýni Af 6 sýnum tekin 1>50% og 5<=50% Síðan meðferð ef PSA gildið tvöfaldast <3 árum
- 11. Meðferðarúrræði
- 12. Hlutverk blöðruhálskirtils Hlutverk blöðruhálskirtils - myndar verndandi vökva sem blandast sæðisfrumum frá eistum og eykur líkur á frjóvgun Eðlileg stærð 20 cc en getur orðið miklu stærri
- 13. 1. Á ég að fara í PSA mælingu?
- 14. Mælingar Hvað er PSA-mæling og PSA gildi? Hvað þarf að athuga áður en farið er í PSA mælingu Ferðlög geta leitt til hækkunar PSA undir 4 eðlilegt – PSA 4 til 10 þarf ekki að vera hættulegt Eðlilegt PSA hærra með hækkandi aldri Stærri kirtil – eðlilegt hærra PSA Ástæða fyrir hækkun oft aðrar – stækkandi kirtill – bólgur - hækkandi aldur – athuganir sýna hækkandi PSA í 75% tilfella ekki krabbamein Tímalengd hækkunar - hætta ef tvöföldun innan < 3 ára PSA/þéttleiki – (PSA/stærð kirtils) – Gott ef <0.15 Aðrar mælingar frítt PSA – – Ef F-PSA yfir 0.25 líkindi ekki krabbamein – ef undir 10 líkindi
- 15. 2. Er ég með blöðruhálskirtilskrabbamein?
- 16. Stig krabbameins í BHK
- 17. Vefsýnataka
- 20. Gleason stig
- 21. Áhættustig Á hvaða Gleason stigi er ég? – grundvallarspurning Áhættustig: Lágt – hægvaxandi vöxtur – G6(3+3) – flestir greinast Meðal – meðalhraði vaxtar G7(3+4) – G7(4+3) Mikið – hraðari vöxtur G8-9-10 Vandinn að greina sofandi mein eða virkt Læknar erfitt með að ráðleggja
- 22. 3. Eftir að hafa greinst með BHKK, þarf ég að fara í meðferð?
- 23. Hverjir geta valið Virkt eftirlit? Hverjir þurfa að fara í meðferð? Lágt – lítill vöxtur - lítil áhætta G6(3+3) – PSA<10 Meðal– meiri áhætta – G7(3+4) – PSA<10 Meðal– enn meiri áhætta - G/(4+3) – PSA<10 til 20 Mikil – hraðari vöxtur – mikil áhætta - G8-9-10
- 24. 4. Ef ég þarf að fara í meðferð, hvaða meðferð á ég að velja?
- 25. Meðferðir Staðbundið BHKK Vöktuð bið (Watchful waiting) Virkt eftirlit (Active surveillance) Skurðaðgerð Geislun Ytri geislun Innri geislun
- 26. Meðferðir Staðbundið BHKK en vaxið út fyrir kirtilinn: •Ytri geislameðferð og hormónahvarsmeðferð •Hormónahvarfsmeðferð •Skurðaðgerð með hormónahvarsmeðferð •Vöktuð bið BHKK í blöðruhálskirtli með staðfestum meinvörpum •Hormónahvarsmeðferð •Lyfjameðferð •Meðferðarúrræði í þeim tilgangi að meðhöndla einkenni við útbreiddu krabbameini
- 27. Íslensk tölfræði PSA - 2014/2016: < 3 3% 2 - 4 2% 4 - 10 32% 10 - 20 29% 20 -100 25% > 100 9% Þróun meðferða: 02/04 14/16 Brottnám 22% 25% Geislar 13% 21% Hormón. 35% 24% Virkt eftirlit +VB 30% 30%
- 28. 5. Hverjar eru aukaverkanir af meðferðum?
- 29. Algengustu aukaverkanir Stinningarvandamál Þvagleki Hægðavandamál
- 30. Athugun gerð af Háskólanum í Virginíu 785 menn spurðir frá 6m til 3 árum eftir meðferð Stinning: Innri geislun: 50% manna á sömu stöðu og fyrir aðgerð Skurður: 20% manna sama staða og fyrir aðgerð Þvagvandamál: Innri geislun: 75% sama staða og fyrir meðferð Skurður: 50% sama staða og fyrir meðferð Takmarkanir að geta valið innri geislun Þjarkurinn nýi Eftirsjá eftir meðferð
- 31. 6. Er ég laus við krabbameinið eftir meðferðina?
- 32. Laus við krabbameinið? Ef greint snemma flestir menn lausir við BHKK í 5 ár eftir meðferð Áætlað að hjá 20 til 30% manna komi krabbameinið aftur Fyrsta merkið hækkandi PSA
- 33. 7. Ef ég fer ekki í meðferð, hvaða áhættu tek ég og get ég gert eitthvað til þess að halda meininu niðri
- 34. Reynsla dr. Laurence Klotz hjá Háskólanum í Toronto – brautryðjandi í Virku eftirliti Illa tekið í upphafi af læknum – Fór að fá viðurkenningu um 2005 - 8 árum eftir upphafið Um heiminn fylgst með um 10.000 mönnum í Virku eftirliti Dr. Klotz hefur sjálfur fylgst með 1.300 einstaklingum – 40% dáið – langflestir öðrum orsökum - 15 dáið af BHKK (1%) og 15 (1%) þróast í alvarleg ástand Flestir sem deyja látast af kransæðasjúkdómum
- 35. Mayo Clinic mælir eftirfarandi til að minnka áhættu af BHKK Hollt mataræði: Velja fitulitla fæðu: Lágmarksneysla á kjöti Ávextir og grænmeti Fiskneysla Minni mjólkurneysla Halda eðlilegri líkamsþyngd
- 36. 8. Á ég að segja öðrum frá greiningunni eða leyna henni?
- 37. Segja frá eða ekki? Margir velja að segja ekki frá Erlendis erfitt að fá þekkt fólk til þess að koma fram Tel mikilægt að ræða við aðra – Líður betur
- 38. 9. Hvar get ég fengið upplýsingar og stuðning í ferlinu?
- 39. Upplýsingar Stuðningshópar Góðir hálsar menn sem hafa farið í meðferð Frískir menn ekki - meðferð og fylgja virku eftirliti Vefurinn og vera áskrifandi að vefsíðum - spjallvefir Bæklingur fyrir nýgreinda Krabbameinsfélagið – bæklingar og vefurinn – sjá kynningarblað
- 40. 10. Er eitthvað jákvætt við að greinast með krabbamein
- 41. Jákvæðar hliðar Tímamót í lífi okkar hjóna - fyrir og eftir Mikilvægt að líta á erfiðleikana sem verkefni sem þarf að leysa Hef lært betur að meta lífið Mikilvægt að safna ánægjustundum og láta draumana rætast
- 42. Kínamúrinn maí 2005 Þingvellir nóv. 2006 Spánn ágúst 2007 Sedona AZ Sept. 2016 Snæfellsnes júní 2015 Funchal Madeira Maldivieyjar febr. 2016 Egyptaland nóv. 2018
- 43. Spurningarnar 10 1. Á ég að fara í PSA mælingu? 2. Er ég með blöðruhálskirtils- krabbamein? 3. Eftir að hafa greinst með krabbamein, þarf ég að fara í meðferð? 4. Ef ég þarf að fara í meðferð, hvaða meðferð á ég að velja? 5. Hverjar eru aukaverkanir af meðferðum? 6. Er ég laus við krabbameinið eftir meðferðina? 7. Ef ég fer ekki í meðferð, hvaða áhættu tek ég og get ég gert eitthvað til þess að halda meininu niðri? 8. Á ég að segja öðrum frá greiningunni eða leyna henni? 9. Hvar get ég fengið upplýsingar og stuðning í ferlinu? 10. Er eitthvað jákvætt við að greinast með krabbamein?
- 44. Fyrstu viðbrögð eftir greiningu á BHKK Taka því rólega og anda djúpt. Greining er ekki dauðadómur. 1 Gera sér grein fyrir að nýtt tímabil á æviskeiðinu er að hefjast sem hefur galla en einnig kosti. 2 Taka sér góðan tíma, leita sem ítarlegasta upplýsinga og skoða alla valmöguleika um meðferðar- úrræði. 3 Tala ekki aðeins við lækna heldur einnig við aðra menn sem hafa greinst. 4 Gera sér grein fyrir að ákvörðun um meðferð eða ekki meðferð verður aðeins tekin af þeim sem greinast ekki af lækninum. 5 Hafa maka með í upplýsinga- og ákvörðunarferlinum. 6 Hjónin verði sátt við ákvörðunina sem tekin er. 7
- 45. Áhugasvið mín tengd BHKK Stuðningshópurinn Frískir menn 1 Fyrirlestrar um BHKK 2 Persónuleg viðtöl við menn sem greinast með BHKK 3 Ný heildarsamtök BHKK manna – Hressir menn 4 ASPI samtök – alþjóðleg 5 Aðild að Evropa UOMO 6
- 46. Staða mín eftir 14 ár „Ég hef ekki lengur áhyggjur af krabbameininu þínu.“ 46