PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

2. Phép biện chứng và phép biện chứng duy vật.
1
Ngay
xua
CĐ
KHÓA 8
2 Các nguyên lý của phép BCDV.
3
Các cặp phạm trù cơ bản của phép BCDV
4 Các quy luật cơ bản của phép BCDV
5
Lý luận nhận thức DVBC
NỘI DUNG

3. I. PHÉP BiỆN CHỨNG VÀ PHÉP BiỆN
CHỨNG DUY VẬT
1. Phép biện chứng và các hình thức
cơ bản của phép biện chứng
a. Khái niệm biện chứng:
a/ Biện chứng
b/ Biện chứng khách quan
c/ Biện chứng chủ quan
d/ Phép biện chứng

4. Heraclit G.V.Ph.Hegen C.Mác và V.I.Lênin
Âm dương
Ngũ hành
Phật giáo...

5. XEM VIDEO: DÂU TÂY VÀ HOA HỒNG NỞ. QUÁ TRÌNH
SO SÁNH VỚI 2 BỨC HÌNH

6. Đối lập giữa phương pháp siêu hình và phương pháp biện chứng
Ví dụ: Truyện ngụ ngôn thầy bói xem voi, chỉ thấy cái bộ phận

7. 2. Phép biện chứng duy vật
a. Khái niệm

8. b. Nội dung của phép biện chứng duy vật

9. C .Đặc trưng và vai trò của PBC duy vật
- Được xác lập trên nền tảng thế giới quan
duy vật khoa học.
- Là công cụ để giải thích và cải tạo thế giới
- Thực hiện chức năng phương pháp luận

10. II. CÁC NGUYÊN LÝ CƠ BẢN
CỦA PBC DUY VẬT
1. Nguyên lý mối liên hệ phổ biến: khái niệm,
tính chất, ý nghĩa
2. Nguyên lý sự phát triển: khái niệm, tính
chất, ý nghĩa

11. 1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
a/ Khái niệm về mối liên hệ phổ biến
CNDT, Tôn Giáo:
thừa nhận các SV, HT
đều có mối liên hệ
phổ biến nhưng đó là
do một lực lượng siêu
nhiên nào đó
sáng tạo ra
Các quan điểm về
mối liên hệ
phổ biến
CNDV siêu hình: các
SV, HT trong thế giới
không có mối liên hệ;
nếu có thì chỉ là
những mối liên hệ
ngẫu nhiên, rời rạc,
hời hợt
CNDVBC: các SV, HT
luôn nằm trong mối liên
hệ tác động qua lại, ảnh
hưởng ràng buộc, chuyển
hóa lẫn nhau, qui định
sự tồn tại và phát triển
của nhau.
Cơ sở của mối liên hệ xuất
phát từ tính thống nhất
vật chất của thế giới

12. Định nghĩa:
- Mối liên hệ giữa A và B
A (quy định, tác động, chuyển hóa) B
A thay đổi B cũng phải thay đổi theo
A và B là sự vật, hiện tượng hoặc là các mặt, bộ
phận của một sự vật, hiện tượng

13. –VÍ DỤ VỀ MỐI LIÊN HỆ: QUY ĐỊNH, TÁC
ĐỘNG, CHUYỂN HÓA
Con người có mối liên hệ chặt chẽ với
môi trường tự nhiên

14. Giữa con người và môi trường

15. -MỐI LIÊN HỆ GiỮA:….
-CỘNG SINH của các loài – XEM VIDEO
-Tính cách và nhóm máu
VÍ DỤ KHÁC

16. TÁCH SỰ VẬT RA KHỎI LIÊN HỆ CỦA NÓ?
Chuyện vui
1. Sau khi người ta công bố phát minh tia Rơnghen, một lần nhà bác học Rơnghe
nhận được bức thư kỳ lạ, yêu cầu gửi cho anh ta một ít tia X để anh ta chụp viên
đạn trong ngực. Nhà bác học có tính hài hước trả lời
lại: Tôi không có sẵn tia X ở đây, và gửi đi cũng phiền toái lắm, thôi thì anh hãy
gửi lồng ngực của anh đến đây cho tôi…
2. Xin gửi bác sĩ hàm răng sâu của tôi để bs chữa trị. Lát nữa đi công
Chuyện về tui sẽ ghé lấy…

17. -Tách sự vật ra khỏi liên hệ của nó
Một chàng nghiện rượu người Scotlan bước
vào quán. Giá rượu quá đắt khiến anh ta phát
khùng. Anh ta hỏi chủ quán và chủ quán trả
lời:
Tiền rượu một nửa và nửa kia là ngắm cảnh
trang bày trong quán.
Ngày hôm sau anh nghiện quay lại quán, bịt
mắt, uống rượu, trả nửa tiền rồi đi về.

18. 6 cặp
phạm
trù cơ
bản
Cái chung và cái riêng
Bản chất và hiện tượng
Tất nhiên và ngẫu nhiên
Nội dung và hình thức
Nguyên nhân và kết qủa
Khả năng và hiện thực
CĐ
KHÓA 8 VÍ DỤ VỀ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BiẾN

19. b/ Những tính chất của mối liên hệ
Tính chất của mối liên hệ
Tính
khách quan
Tính
phổ biến
Tính đa dạng
phong phú

20. Phân loại các
mối liên hệ
MLH tất nhiên-
MLH ngẫu nhiên
...
MLH chủ yếu-
MLH thứ yếu
MLH bên trong-
MLH bên ngoài
MLH trực tiếp-
MLH gián tiếp
TÍNH ĐA DẠNG CỦA MỐI LIÊN HỆ
CON NGƯỜI VỚI TỰ NHIÊN
GIÁC QUAN VỚI BỘ NÃO

21. c/ Ý nghĩa phương pháp luận
Quan điểm
lịch sử
cụ thể
Quan điểm
toàn diện
Phê phán
những quan
điểm sai lầm
*
PhiẾN diện
Chiết chung
Ngụy biện
MỌI MẶT,
MỌI PHƯƠNG DiỆN
ĐẶT TRONG HOÀN CẢNH CỤ THỂ

22. Vận dụng:
1. Sinh viên toàn diện là trên những
mặt nào?
2. Đánh giá về sự tiến bộ xã hội
theo quan điểm toàn diện?(phiến
diện, chiết chung, ngụy biện)
3. Xu thế hợp tác TRONG ĐỜI SỐNG
hiện nay?

23. THAM KHẢO :TÍNH LIÊN KẾT trong đời sống cá nhân
Các nhà thần kinh học
GiẢM NỒNG ĐỘ HOOCMON GÂY STRESS,TĂNG SỐ LƯỢNG
TẾ BÀO THẦN KINH VẬN CHUYỂN DOPHAMINE TĂNG KHẢ NĂNG TẬP
TRUNG, TĂNG LƯỢNG OXYTOXIN KHIẾN NGƯỜI TA TIN TƯỞNG GẮN BÓ
VỚI NHAU HƠN
Các nhà tâm lý học
THIẾU LIÊN KẾT CẢM THẤY CÔ ĐƠN, CÔ LẬP VÀ BỐI RỐI
TRONG CÔNG ViỆC, KÉM TÔN TRỌNG TIN TƯỞNG NGƯỜI KHÁC VÀ HAY
BẤT MÃN
Các nhà y dược học
ĐỂ ĐiỀU TRỊ CHỨNG TRẦM CẢM TĂNG CƯỜNG TÍNH LIÊN
KẾT TONG CuỘC SỐNG CỦA HỌ
Các nhà xã hội học
LIÊN KẾT CẢI THIỆN THỂ LỰC VÀ TRÍ LỰC CỦA CHÚNG
TA TRONG SuỐT CuỘC ĐỜI

24. 2. Nguyên lý về sự phát triển
a/ Khái niệm về sự “phát triển”
Phát triển là một phạm trù triết học dùng để chỉ quá
trình vận động tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản
đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn
của sự vật
*

25. Phát triển khác vận động và tăng trưởng????

27. Tăng trưởng
Hàng vạn năm
Khoảng
4000 năm
TK XVI
Hai lượm
Thủ công
Cơ khí
Tự động hoá
Cuối TK XX

28. b/ Những tính chất của sự phát triển
Tính chất của sự phát triển
Tính
khách quan
Tính
phổ biến
Tính đa dạng
phong phú
Theo cách riêng, hoàn cảnh riên
Tự nhiên Mọi thứ

29. Quá trình tiến hóa này diễn ra hoàn toàn theo quy luật khách quan
theo quy luật di truyền và biến dị của tự nhiên

30. + Trong theá giôùi töï nhieân voâ
sinh : Töø quaù trình phaân giaûi ,
hoaù hôïp caùc chaát voâ cô , ñaõ hình
thaønh söï vaät töø giaûn ñôn ñeán
phöùc taïp, roài hình thaønh neân caùc
haønh tinh, traùi ñaát vaø hình thaønh
theá giôùi töï nhieân noùi chung.
30/46
+ Trong theá giôùi töï nhieân höõu sinh : Töø söï soáng
ñôn baoø ñeán ña baoø; töø gioáng loaøi ñoäng vaät baäc
thaáp ñeán baäc cao roài phaùt trieån ñeán con ngöôøi (
quaù trình naøy dieãn ra haøng trieäu, trieäu naêm).
TÍNH PHỔ BiẾN CỦA SỰ PHÁT TRIỂN
XEM CLIP TiẾN HÓA CỦA DACUYN

31. 31/46
+ Trong Xaõ hoäi : loaøi ngöôøi ñaõ traûi qua 5 cheá ño
xaõ hoäi (CSNT … XHCN ). Xaõ hoäi sau tieán boä hôn
xaõ hoäi tröôùc.
+ Trong tö duy : con ngöôì caøng ñi saâu vaoø theá
giôùi vó moâ, vi moâ khaùm phaù ra nhieàu ñieàu bí
aån, giai ñoaïn nhaän thöùc sau cao hôn nhaän thöùc
gñ tröôùc.
CSNT CHNL PK CNTB

32. C. Ý nghĩa phương pháp luận:
Tôn trọng nguyên tắc phát triển
Phát hiện
ra các
xu hướng
biến đổi
chuyển hóa
của
sự vật
hiện tượng
Phân chia quá
trình phát
triển thành
những giai
đoạn khác
nhau để có
cách thức tác
động phù
hợp
Khắc phục tư
tưởng bảo
thủ trì trệ,
định kiến
trong nhận
thức và hoạt
động
thực tiễn
Sẽ biến đổi ra sao?
Đang ở giai đoạn nào?
Phải tin, ủng hộ vào cái mới,
từ bỏ định kiến, bảo thủ

34. III. CÁC CẶP PHẠM TRÙ CỦA PBC
DUY VẬT
Phạm trù là những khái niệm rộng nhất
phản ánh những mặt, những thuộc tính,
những mối liên hệ chung, cơ bản nhất của
các sự vật và hiện tượng thuộc một lĩnh vực
nhất định

35. 6 cặp
phạm
trù cơ
bản
Cái chung và cái riêng
Bản chất và hiện tượng
Tất nhiên và ngẫu nhiên
Nội dung và hình thức
Nguyên nhân và kết qủa
Khả năng và hiện thực
CĐ
KHÓA 8 VÍ DỤ VỀ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BiẾN

36.  Phạm trù cái chung: dùng để chỉ
những mặt, những thuộc tính,
những mối quan hệ giống nhau ở
nhiều sự vật hiện tượng hay quá
trình riêng lẻ.
 Phạm trù cái riêng: dùng để chỉ
một sự vật, một hiện tượng, một
quá trình riêng lẻ nhất định.
 Phạm trù cái đơn nhất: tức phạm
trù dùng để chỉ những mặt, thuộc
tính chỉ có ở một kết cấu vật chất
nhất định mà không lặp lại ở kết
cấu khác.
Sự
sống
CĐ
KHÓA 8

38. - Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua cái
riêng mà biểu hiện sự tồn tại của mình
- Cái riêng là cái toàn bộ, phong phú hơn cái chung, cái
chung là cái bộ phận, nhưng sâu sắc hơn cái riêng.
- Cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hóa lẫn nhau
trong quá trình phát triển của sự vật

39. Ý nghĩa phương pháp luận

42. 2. Nguyên nhân và kết quả
Cần phân biệt nguyên nhân với nguyên cớ,
nguyên nhân với điều kiện

43. Ví dụ

44. -Mối liên hệ nhân quả có tính khách quan,
tính phổ biến, tính tất yếu.
-Nguyên nhân sinh ra kết quả, xuất hiện
trước kết quả
-Nguyên nhân sinh ra kết quả rất phức tạp
-Nguyên nhân và kết quả có thể thay đổi vị
trí cho nhau
Mối quan hệ biện chứng
giữa nguyên nhân và kết quả

47. Ý nghĩa phương pháp luận

48. 3. Tất nhiên và ngẫu nhiên

49. - Ý nghĩa phương pháp luận
-Phải dựa vào cái tất nhiên nhưng cũng
không được bỏ qua hoàn toàn cái ngẫu
nhiên.
-Ngoài phương án chính phải có phương án
dự phòng

50. 4. Nội dung và hình thức

52. Mối quan hệ biện chứng giữa nội
dung và hình thức
Sự thống nhất giữa nội dung và hình thức:
Nội dung giữ vai trò quyết định đối với hình thức
Sự tác động trở lại của hình thức đối với nội dung

53. Một số kết luận về mặt phương pháp
luận
Chống chủ nghĩa hình thức
Thường xuyên đối chiếu giữa nội dung và hình thức và
làm cho hình thức phù hợp với nội dung
để thúc đẩy nội dung phát triển

54. 5. Bản chất và hiện tượng

55. Ví dụ

56. Mối quan hệ biện chứng giữa bản
chất và hiện tượng:
Sự thống nhất, mâu thuẫn giữa bản chất và hiện tượng

57. Một số kết luận về mặt phương pháp
luận
Phân tích, tổng hợp sự biến đổi của nhiều hiện tượng,
nhất là những hiện tượng điển hình mới hiểu rõ
được bản chất của sự vật
Phải dựa vào bản chất của sự vật để xác định
phương thức hoạt động

58. 6. Khả năng và hiện thực

59. Ví dụ

60. Một vài kết luận về mặt phương
pháp luận
-Trong hoạt động thực tiễn cần dựa vào hiện
thực để định ra chủ trương, phương hướng
hành động của mình
- Phải tính đến các khả năng để việc đề ra chủ
trương, kế hoạch hành động sát hợp hơn

61. II. CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA
PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

62. Phaïm truø quy luaät :
- Quy luaät laø moâí lieân heä baûn
chaát, taát nhieân, phoå bieán vaø ñöôïc
laëp ñi, laëp laïi giöõa caùc maët, caùc
yeáu toá trong cuøng moät söï vaät, hieän
töôïng hay giöõa caùc söï vaät, hieän
töôïng cuøng loaïi .
- Để hoạt dộng hiệu quả con
người phải nắm bắt dược quy
62/46

63. 63/46
PHÂN LOẠI QUY LuẬT

65. 1. Quy luật những thay đổi dần dần về lượng dẫn đến sự thay
đổi về chất và ngược lại
- Chất là tổng hợp những thuộc tính khách
quan vốn có của nó, nói lên nó là cái gì, để
phân biệt nó với cái khác. - ổn định
- Lượng là khái niệm biểu thị
những con số của yếu tố, các
thuộc tính cấu thành nó về: độ
lớn: to-nhỏ; quy mô: lớn-bé;
trình độ: cao-thấp; tốc độ:
nhanh-chậm; màu sắc:đậm-
nhạt… - thường xuyên thay đổi
Sự
vật
1.

66. 
2. Những tích lũy, thay đổi đơn
thuần về lượng, đến một mức độ
nhất định, sẽ chuyển hóa thành
những sự khác nhau về chất”
—Karl Marx

67. Lượng khí thải của hàng triệu chiếc ôtô
sẽ làm ô nhiễm môi trường không khí
Lượng khí thải của 1 chiếc
ôtô không đủ làm ô nhiễm
môi trường không khí

68. 齐威王 田忌
上等马
下等马
中等马
上等马
中等马
下等马
Thắng
SỰ BIẾN ĐỔI VỀ CHẤT DO THAY ĐỔI
CẤU TRÚC TỔ CHỨC TRẬN ĐẤU

69. 齐威王 田忌
上等马
下等马
中等马 上等马
中等马
下等马
Thắng

70. Là phạm trù triết học
dùng để chỉ khoảng giới hạn
trong đó sự thay đổi về lượng
của sự vật chưa làmthay đổi căn
bản chất củasự vật ấy.
Là phạm trù triết học
dùng để chỉ thời điểm mà
tại đó sự thay đổi về lượng
đã đủ làm thay đổi về chất
của sự vật
Là phạm trù triết học
dùng để chỉ sự chuyển hóa
về chất của sự vật do sự
thayđổi về lượng của sự
vật trước đó gây ra

71. Các hình thức bước nhảy:
-Bước nhảy đột biến
Và bước nhảy dần dần
-Bước nhảy toàn bộ
Và bước nhảy bộ phận
VIDEO: CHẤT ĐỘC TRONG CƠ THỂ
Sự thay đổi trạng thái nước ( chất) do tích lũy thay đổi về nhiệt độ( lượng)
0 độ C 100 độ C
Rắn
Chất
khí
Lỏng

72. 3.Những thay đổi về chất lại quy
định lượng mới phù hợp với nó

73. Ý nghĩa phương pháp luận
Tả khuynh
Hữu khuynh

74. VẬN DỤNG
2. Liên hệ quy luật giữa lượng và chất trong học
tập đại học

75. 2.Quy luaät thoáng nhaát vaø ñaáu tranh
cuûa caùc maët ñoái laäp (quy luaät maâu
thuaãn).
Mặt đối lập:
- Maët ñoái laäp laø nhöõng maët traùi ngöôïc
nhau, toàn taïi trong cuøng moät söï vaät, hieän
töôïng
75/46
• Khái niệm mâu thuẫn: Sự thống nhất
và chuyển hóa của các mặt đối lập

76. Maâu thuaãn bieän chöùng: liên hệ giữa
các mặt đối lập
Ví duï: + Trong xương, tế bao thần
kinh,
+ May – rủi, thương – giận
+ Quaù trình hoaù hoïc laø söï thoáng nhaát
giöõa hoaù hôïp vaø phaân giaûi
+Xaõ hoäi coù giai caáp thoáng trò vaø giai
caáp bò trò
76/46

77. Nhöõng noäi dung cô baûn cuûa quy luaät:
- Söï vaät naoø cuõng laø theå thoáng nhaát
cuûa caùc maët ñoái laäp
- Caùc maët ñoái laäp trong moãi söï vaät vöøa
thoáng nhaát vôùi nhau, vöøa ñaáu tranh vôùi
nhau, chuyển hoa lẫn nhau
- Ñaáu tranh giöõa caùc maët ñoái laäp laø
nguoàn goác, laø ñoäng löïc cuûa söï phaùt trieån .
77/46

78. Là nguồn gốc và động lực của
mọi quá trình vận động và phát triển
ĐẤU TRANH GIAI CẤP LÀ ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
Thất bại của Công xã Pari và thăng lợi của CM tháng X - 1917

79. YÙ nghóa phöông phaùp luaän :
- Mâu thuẫn biện chứng vạch ra nguồn gốc sự
phát triển
- Nghieân cöùu söï vaät phaûi nghieân cöùu
nhöõng maâu thuaãn cuûa noù.
- Giaûi quyeát maâu thuaãn phaûi theo phöông
thöùc ñaáu tranh caùc maët ñoâi laäp, chöù khoâng
theo höùông dung hoaø caùc maët ñoâí laäp.
-Napoleon – “Thế giới đã phải chịu tổn thất
rất lớn. Không phải vì sự tàn ác của những
người xấu, mà là vì sự im lặng của những người
tốt.”
79/46

80. Bài tập:
1. Liên hệ quy luật mâu thuẫn để trình bày vai
trò của hoạt động tự phê bình đối với rèn
luyện con người ngày càng tốt hơn.
2. Liên hệ quy luật mâu thuẫn với phát triển
tinh thần phản biện xã hội đội ngũ trí thức
Việt Nam.

81. 3. Quy luật phủ định của phủ định
Phủ định là sự thay thế sự vật, hiện
tượng này bằng sự vật, hiện tượng
khác trong thế giới.
Phủ định
Siêu hình
Phủ định
Biện chứng

82. Phủ định siêu hình là sự phủ định sạch
trơn, chấm dứt sự phát triển của sự vật

83. Phủ định biện chứng là phủ định
do việc giải
quyết những mâu thuẫn bên trong
của sự vật,
hiện tượng làm xuất hiện cái mới;
trong đó, yếu tố kế thừa làm tiền
đề, điều kiện cho sự tồn tại và
phát triển của cái mới
Kết quả của giải quyết mâu thuẫn
KHÁI NiỆM PHỦ ĐỊNH BiỆN CHỨNG

84. 84/46
Sù ph¸t triÓn kü thuËt canh n«ng (tõ thñ c«ng ®Õn c¬ giíi hãa)
®· t¹o ra sù biÕn ®æi vÒ chÊt cña nÒn n«ng nghiÖp truyÒn
thèng: Kü thuËt canh n«ng thñ c«ng ®· bÞ phñ ®Þnh bëi kü
thuËt canh n«ng míi – c¬ giíi hãa.

86. Ñaëc ñieåm cuûa phuû ñònh bieän chöùng :
+ Laø söï töï phuû ñònh cuûa caùc söï vaät do
maâu thuaãn beân trong taïo ra.
+ Laø söï phuû ñònh coù keá thöøa nhöõng yeáu
toá tích cöïc cuûa söï vaät cuõ.
+ Laø söï phuû ñònh voâ taän theo hình xoắn
ốc
86/46

87. CĐ
KHÓA 8

88. XH TBCN
XH CSNT
CHNL
XHPK
XH XHCN
Hạ viện Mỹ
CĐ
KHÓA 8

89. Ý nghĩa phương pháp luận
- Giúp chúng ta nhận thức đúng đắn về xu
hướng phát triển của sự vật
-Tránh thái độ phủ định sạch trơn, mà kế
thừa tinh hoa của cái cũ
- Phát hiện cái mới và ủng hộ nó.

90. VẬN DỤNG
1. LIÊN HỆ VỚI CHỦ TRƯƠNG XÂY
DỰNG NỀN VĂN HÓA ViỆT NAM
HiỆN NAY?

91. CÂU HỎI LƯỢNG GIÁ – QUY LuẬT NÀO?
1. Những gì chúng ta gọi là kết quả, mới chỉ là
sự khởi đầu
2. Vào thời kỳ Việt Nam bị thực dân Pháp xâm
lược, Phan Châu Trinh và Phan Bội Châu dựa
vào lực lượng nước ngoài để đánh đuổi giặc,
vi phạm quy luật nào?
3. “ Thêm một chiếc lá rụng/Thế là thành mùa
thu/Thêm một tiếng chim gù/Thành ban mai
tinh khiết....”

92. V. LÝ LUẬN NHẬN THỨC
DUY VẬT BIỆN CHỨNG

93. 93
a. TRỰC QUAN SINH ĐỘNG
NHẬN THỨC CẢM TÍNH
Cảm
giác
Tri
giác
Biểu
tượng
1. NHẬN THỨC

94. TRỰC QUAN
SINH ĐỘNG
CĐ
KHÓA 8
-Cảm giác gồm: Cảm giác nghe, cảm giác
nhìn, cảm giác ngửi, xúc giác, vị giác
-Động vật cấp thấp cũng có cảm giác
VD: Khi bước ra ngoài đường ta có thể lắng nghe được tiếng xe cộ chạy ồn
ào
VD:Ta đặt vào lòng bàn tay xoè ra của người bạn một vật bất kì , khi người
bạn chưa biết đích xác đó là vật gì,Cũng có thể biết đươc vật đó nặng hay
nhẹ, nóng hay lạnh...
VD: Nhìn thấy một người ăn chanh ta nuốt nước bọt và cảm thấy chua
Con người không chỉ có cảm giác phản ánh các thuộc tính của sự vật,
hiện tượng mà còn có cảm giác phản ánh các trạng thái của cơ thể đang
tồn tại.
VD: Cảm giác khát nước, đói bụng, mệt mỏi, sợ hãi...

95. 95
??
TRỰC QUAN
SINH ĐỘNG
Tri Giác:- Gọi tên được sự vật
-Tri giác không gian, bối cảnh

96. TRỰC QUAN
SINH ĐỘNG
HOA SEN
HOA ANH ĐÀO
BiỂU
TƯỢNG
?:1. Sự khác nhau giữa Cảm giác – tri giác – biểu tượng?
2. Nhận xét về đặc điểm của giai đoạn nhận thức cảm tính?

97. 97
b. TƯ DUY TRỪU TƯỢNG
NHẬN THỨC LÝ TÍNH
Khái
niệm
Phán
đoán
Suy
luận

98. Vd Cá:- Là động vật có dây sống, hầu hết biến nhiệt,
có mang, một số có phổi và sống dưới nước
-Ghế là vật được tạo ra dùng để ngồi
- Cọp là loài thú dữ, cùng họ với mèo,
lông màu vàng có vằn đen
-Rắn là loài bò
sát không chân....
Khái niệm
Khái niệm: phản ánh những thuộc tính bản
chất và chung của một sự vật hay một nhóm
sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan.

99. Phán đoán
Phán đoán: là hình thức liên hệ giữa các
khái niệm đã có lại với nhau nhằm khẳng định
hoặc phủ định một thuộc tính, quan hệ nào đó
của sự vật, hiện tượng.
Vd: phán đoán
- Trái đất quay xung quanh mặt trời
- Mèo đẻ ra trứng
- Nguyễn Trãi là tác giả Truyện Kiều
- Trường điện từ là một dạng vật chất
- Một số trí thức không phải là giáo viên
Vd: không là phán đoán
- Đẹp vô cùng Tổ Quốc ta ơi!
- Em là ai cô gái hay nàng tiên?
- Không được làm việc riêng trong giờ học!

100. Suy luận
Suy luận: là qúa trình liên kết các phán đoán
với nhau để rút ra tri thức mới về sự vật, hiện
tượng
•Vd:
1.Tiền đề: Nếu ông là họa sỹ thì ông phải biết vẽ
Suy luận: Nếu ông không biết vẽ thì ông không phải là họa sỹ
2. Tiền đề: Mọi công dân đều phải chấp hành theo pháp luật
Đảng viên là công dân
Suy luận: Đảng viên phải chấp hành theo pháp luật
3. Tiền đề: Mọi kim loại đều dẫn điện
Nhôm là kim loại
Suy luận: Nhôm dẫn điện
? : 1. Nhận xét về đặc điểm của giai đoạn nhận thức lý tính?
2. Mối liên hệ giữa nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính?

101. Nhận thức
cảm tính
Nhận thức
lý tính
Phản ánh trực tiếp, sinh
động, phong phú hiện
thực
Phản ánh gián tiếp,
trừu tượng, khái quát
hiện thực
Phản ánh đặc điểm bề
ngoài, hình thức, hiện
tượng
Phản ánh đặc điểm, quy
luật, bản chất bên trong
Là điều kiện, tiền đề
cho nhận thức lý tính
Định hướng cho nhận
thức cảm tính

102. Nhận
thức
Cảm
tính
làm
tiền
đề
cho
nhận
thức
lý
tính

103. Đác uyn và hành trình vượt đại dương( quan sát, ghi chép
hiện tượng)
tìm ra học thuyết tiến hóa(nhận thức lý tính)
NEWTON

104. 104
Mäi s¸ng t¹o trong nhËn thøc ®Òu lµ kÕt qu¶
cña qu¸ trinh kh«ng ngõng quan s¸t – suy
nghÜ (t duy) – quan s¸t trong thùc tiÔn. Như
Edinson, ®Ó chÕ t¸c ra chiÕc bãng ®Ìn ®Çu tiªn
®· ph¶i tr¶i qua trªn 1600 lÇn thÝ nghiÖm vµ
quan s¸t – suy nghÜ mới đi đến thµnh c«ng.
VÍ DỤ: Thomas Edinson

105. Nhận thức
Kinh nghiệm
Nhận thức
Lý luận
“Nhất nước, nhì phân, tam cần, từ
giống”. - Kinh nghiệm sản xuất
Nhận thức ở tầm các
lý thuyết khoa học

106. Nhận thức
thông thường
Nhận thức
khoa học
Từ những quan sát thiên văn thông thường
đến các lý thuyết Thiên văn học

107. CHỦ THỂ NHẬN THỨC
KHÁCH THỂ NHẬN THỨC
NHẬN THỨC Tính chủ quan của nhận thức
Tâm, sinh lý
Lợi ích, mục đích
Điều kiện xã hội
Tính khách quan của nhận thức
Quy định nội dung nhận thức
?NHẬN THỨC KHÁC Ý THỨC NHƯ THẾ NÀO?

108. Quan niệm
của chủ
nghĩa DVBC
về nhận
thức
Thế giới vật chất tồn tại khách quan độc lập
với ý thức của con người
Con người có khả năng nhận thức được thế
giới khách quan
Nhận thức là một quá trình biện chứng, tích
cực, tự giác, sáng tạo
Nhận thức có mối liên hệ chặt chẽ với thực
tiễn
Nguyên tắc về nhận thức

109. a/ Thực tiễn và các hình thức cơ bản của thực tiễn
2. Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận
thức
Thực tiễn là toàn bộ
hoạt động vật chất có mục đích,
mang tính lịch sử- xã hội của con người
nhằm cải biến tự nhiên và xã hội
QUAN ĐiỂM CỦA Mác – Lênin:

110. Thực nghiệm
khoa học Chính trị - xã hội
Sản xuất vật chất
Các hình thức cơ bản
của thực tiễn

111. c. Vai
trò
của
thực
tiễn
đối
với
nhận
thức
Cung cấp tài liệu
Phát triển giác quan và bộ não
Tạo ra các công cụ nối dài giác quan cho con người
Luôn thay đổi, đặt ra nhu cầu mới
Giá trị của nhận thức là vì thực tiễn
Số đông không chắc chắn
THỰC TiỄN LÀ CƠ SỞ, NGUỒN GỐC CỦA NHẬN THỨC
THỰC TiỄN LÀ ĐỘNG LỰC, MỤC ĐÍCH CỦA NHẬN THỨC
THỰC TiỄN LÀ TIÊU CHUẨN KiỂM TRA CHÂN LÝ

112. Từ lý luận của Mác đến Lênin và đến thực tiễn cách mạng Nga và Việt Nam
THỰC TIỄN LÀ MỤC ĐÍCH CUỐI CÙNG CỦA NHẬN THỨC

113. Chỉ có qua thực nghiệm mới
có thể xác định tính đúng đắn
của một tri thức
Aistot：Vật thể khác
nhau về trọng lượng thì
sẽ khác nhau về tốc độ
rơi.
Galilê：Vật thể khác nhau về
trọng lượng nhưng cùng tốc
độ khi rơi xuống.
THỰC NGHIỆM
TRÊN THÁP NGHIÊNG
THỰC TIỄN LÀ TIÊU CHUẨN CUỐI CÙNG CỦA CHÂN LÝ

114. - Câu chuyện Bác Hồ quê ở Hải Phòng...
Khaùi nieäm chaân lyù
- Chaân lyù laø nhöõng tri thöùc cuûa con
ngöôøi phuø hôïp vôùi hieän thöïc khaùch quan õ va
ñöôïc thöïc tieãn kieåm nghieäm.
- Chân lý mang tính khách quan, tương
đối, cụ thể
114

115. 3. Con đường biện chứng của nhận thức
Nhận thức
cảm tính
Cảm
giác Tri giác
Biểu
tượng
Nhận thức
lí tính
Thực tiễn
Khái
niệm
Phán
đoán
Suy
luận

116. Thừa nhận
thế giới vật
chất tồn tại
khách quan
độc lập đối
với ý thức
của con
người.
Ý NGHĨA PP LuẬN:
CHÂN LÝ CHỈ ĐÚNG KHI PHÙ HỢP VỚI
HiỆN THỰC KHÁCH QUAN
Ví dụ: Mèo đẻ trứng
Nguyễn Trãi là tác giả Truyện Kiều
Là sai, không hợp hiện thực khách quan

117. Thừa nhận khả năng nhận
thức được thế giới của
con người.
Ý NGHĨA PP LuẬN:
Nhận thức là quá trình từ chưa biết đến biết,
Từ cảm tính đến lý tính, từ kinh nghiệm tới kh
và lý luận

118. Thực tiễn về nền kinh tế -
xã hội ở nước ta trong thời
kỳ qúa độ lên CNXH, đòi hỏi
Đảng phải đổi mới về nhận
thức, TIẾN HÀNH CÔNG
NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI
HÓA
Ý NGHĨA PP LuẬN:
Tổng kết thực tiễn
Chống bệnh giáo điều
Chống bệnh kinh nghiệ
Lý luận thì mãi màu xám,
Còn cây đời thì mãi xanh tươi
Lý luận không có thực tiễn
là lý luận xuông, thực tiễn
không có lý luận là thực tiễn
mù quáng