Presentatie over de voorlopige bescherming van de Bondgenotenlaan in Leuven als stadgezicht en de bescherming van zeven wederopbouwpanden aan de Bondgenotenlaan als monument. De presentatie werd op 8 januari gegeven.
5. Werkwijze
Contextueel onderzoek rond wederopbouw in Leuven
↓
algemene inleiding
aftoetsing aan de inventaris bouwkundig erfgoed
interieurbezoeken
aftoetsing aan decretale waarden en criteria
aftoetsing aan stedelijke verordeningen (kernwinkelgebied),
vergunningen
↓
selectie & afbakening
bijkomend literatuur- en archiefonderzoek
historiek
↓
beschrijving
evaluatie
beschermingsbesluit
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
6. Historische schets
Oostelijke stadsuitbreiding (1839)
- tracé volgens plan Laenen (1839)
- verbinding tussen station (°1839)
en stadscentrum
- realisatie in verschillende fasen
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
7. - resultaat: een typisch 19de-eeuws ensemble met bepleisterde lijstgevels
en een mix van functies
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
8. De ‘Groote Brand’ (25-26 augustus 1914)
- Duitse inval
- brandstichting om vermeende “franc-tireurs”
- Statiestraat nagenoeg volledig in as gelegd (1/6 basisbebouwing gespaard)
De Statiestraat ca, 1918
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
9. Herstel en wederopbouw
Eerste zorg stadsbestuur:
- voedselvoorziening
- (nood)huisvesting
- puin ruimen
Wederopbouw
- beschadigde panden: onmiddellijk herstel zonder bouwvergunning
- verwoeste panden: wederopbouw enkel mits bouwvergunning
→ binnen de „kernzone‟ - wederopbouw vanaf 1919 (rooilijnplan)
→ buiten de „kernzone‟ - wederopbouw tijdens WO I
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
10. De ‘Statiestraat’ wordt ‘Bondgenotenlaan’
Bondgenotenlaan na de wederopbouw:
- Relicten van de 19de-eeuwse basisbebouwing
- Wederopbouwpanden opgetrokken tijdens WO I
- Wederopbouwpanden opgetrokken na WO I
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
12. Bescherming omwille van historische en socio-culturele
waarde
→ monument: een onroerend goed dat van algemeen belang is omwille
van zijn erfgoedwaarde, met inbegrip van de cultuurgoederen die er
integrerend deel van uitmaken, in het bijzonder de bijhorende uitrusting en
de decoratieve elementen.
individuele waarde
exterieur en interieur zijn beschermd
→ stadsgezicht: een groepering van één of meer monumenten en/of
onroerende goederen met omgevende bestanddelen (bv. beplantingen,
straten, pleinen, etc) die vanwege haar erfgoedwaarde van algemeen
belang is.
contextuele waarde
enkel exterieur is beschermd
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
13. Stadsgezicht Bondgenotenlaan
Historische waarde:
- getuige stadsuitbreiding Laenen
- getuige van een belangrijke fase in het
uitbreken van WO I
Architectuurhistorische waarde:
- kwalitatief ensemble van
- schaarste relicten van de basisbebouwing
- wederopbouwpanden
Socio-culturele waarde:
- geheel herinnert aan vernielingen van 25
en 26 augustus 1914
- geheel symboliseert „wederopstanding‟ van
Leuven (cf. „wederopbouwsteen‟)
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
14. Bondgenotenlaan 81, Huis Delsart
Historische waarde:
- 1915, Georges Decock
- winkelpand met woonst en
leerverwerkingsatelier
- getuige van de luxe-detailhandel die
Statiestraat typeerde voor WO I
Architectuurhistorische waarde:
- Winkel-woonhuis met neoclassicistische
lijstgevel en neobarok dakvenster
- Hoge ensemblewaarde door behouden
planindeling, interieurafwerking,
winkelinrichting en leerverwerkingsatelier
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
15. Bondgenotenlaan 99, herenhuis Crabbeels
Historische waarde:
- representatieve getuige 19de-eeuwse
basisbebouwing
- bij wijze van „relict‟ geïntegreerd in de
wederopbouw en daardoor hoge
contextwaarde
Architectuurhistorische waarde:
- 1869, Vital Vingeroedt
- gaaf bewaarde gevel, rijkelijk uitgewerkt in
neoclassicistische stijl
- hoge ensemblewaarde door goed bewaarde
planindeling en interieurafwerking met
weelderige stucplafonds
- authentieke getuige van de rijke woonsfeer
aan de vroegere Statiestaat
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
16. Bondgenotenlaan 104, herenwoning Donckers
Historische waarde:
- Als wederopbouwpand, indirecte getuige
van de brandstichting in Leuven op 25 en
26 augustus 1914
Architectuurhistorische waarde:
- 1931, Joseph Leroy
- herenwoning met een bij de art deco
aanleunende gevelfront
- voorbeeld van een op de eigentijdse
vormentaal geïnspireerd wederopbouwpand
met goed bewaarde interieurelementen
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
17. Bondgenotenlaan 106, woning De Moor
Historische waarde:
- Als wederopbouwpand, indirecte getuige
van de brandstichting in Leuven op 25 en
26 augustus 1914
Architectuurhistorische waarde:
- 1926, Paul Stevens
- Bel-etagewoning in met art deco-inslag
- conceptueel vernieuwend en atypisch door
inpandige garage
- goed bewaarde planindeling en behouden
art deco-interieurafwerking
- gehandhaafde woonfunctie
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
18. Bondgenotenlaan 116, architectenwoning Bosmans
Historische waarde:
- representatieve getuige 19de-eeuwse
basisbebouwing
- bij wijze van „relict‟ geïntegreerd in de
wederopbouw en daardoor hoge
contextwaarde
Architectuurhistorische waarde:
- 1868, L. Bosmans
- 19de-eeuwse architectenwoning
- gave, rijkelijk uitgewerkte lijstgevel in
Second-Empirestijl stijl
- goed bewaarde planindeling en interieur
- ruime tuin met 19de-eeuwse tuinaanleg
- authentieke getuige van de rijke woonsfeer
aan de vroegere Statiestaat
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
19. Bondgenotenlaan 136, herenwoning Vander Elst
Historische waarde:
- Als wederopbouwpand, indirecte getuige
van de brandstichting in Leuven op 25 en
26 augustus 1914
Architectuurhistorische waarde:
- 1922, René Notéris
- voor Leuven unieke art deco-herenwoning
- verzorgd en gedetailleerd uitgewerkt
geometrisch gevelfront
- representatieve getuige van de prestigieuze
woonsfeer aan de wederopgebouwde
Bondgenotenlaan
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
20. Bondgenotenlaan 140, herenwoning Bauchau
Historische waarde:
- Als wederopbouwpand, indirecte getuige
van de brandstichting in Leuven op 25 en
26 augustus 1914
Architectuurhistorische waarde:
- 1921, Alphonse Stevens
- ruime herenwoning met gaaf bewaarde
neorococo-lijstgevel
- behouden planindeling en oorspronkelijke
interieurafwerking in Lodewijk XVI-stijl
- representatieve getuige van de prestigieuze
woonsfeer aan de wederopgebouwde
Bondgenotenlaan
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
24. Beheer van beschermd erfgoed
D
Doel = beheer van onroerend erfgoed ondersteunen
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
25. Gevolgen van de bescherming
• Doel bescherming = behoud
• Decreet van 3 maart 1976: onderhoudsplicht
• ‘De eigenaars of vruchtgebruikers van een beschermd
monument of van een in een beschermd stads- of
dorpsgezicht gelegen onroerend goed, zijn ertoe
gehouden, door de nodige instandhoudings- en
onderhoudswerken, het in goede staat te behouden en
het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen’.
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
26. Wat houdt onderhoudsplicht concreet in ?
• ‘als een goede huisvader’
• instandhouding
- bescherming tegen alle weersomstandigheden
(dak, gebroken en gebarsten ruiten herstellen,
tijdig vensters sluiten)
- beschermen tegen dierlijke vervuiling
…
• onderhoud
- reinigen van dakgoten
- ontstoppen van afvoerleidingen
- schilderen schrijnwerk (deur, vensters, dakgoot)
- snoeien van bomen
…
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
27. Vereiste adviezen en vergunningen voor werken en/of
herbestemmingen
• Monument
Stedenbouwkundige vergunning via gemeente, machtiging OE door middel van
een advies binnen de stedenbouwkundige vergunningsprocedure
Toelating of machtiging via Onroerend Erfgoed voor werken waarvoor geen
stedenbouwkundige vergunning vereist is
• Stadsgezicht
Stedenbouwkundige vergunning via gemeente, machtiging Onroerend Erfgoed
door middel van een advies binnen de stedenbouwkundige vergunningsprocedure
Toelating nodig voor werken vrijgesteld van een stedenbouwkundige vergunning.
De toelating wordt verkregen via de meldingsplicht aan de stad
Formulieren op www.onroerenderfgoed.be
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
28. Adviezen en vergunningen voor werken of herbestemmingen
Beoordeling
• Criteria
– Erfgoedwaarden behouden
– Historisch belangrijke erfgoedkenmerken of erfgoedelementen in stand houden
– Specifiek: het optimale behoud van de waardevolle gevelwanden en volumes van de uit de
19de eeuw stammende basisbebouwing en de 20ste-eeuwse
wederopbouwpanden.
bijzondere aandacht voor o.m. oorspronkelijke gevelordonnantie, -ritmiek en
gabarit, gevelafwerking en -detaillering, oorspronkelijke materialen,
(winkel)puien, schrijnwerk, kroonlijsten, dakvensters en dakkapellen.
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
29. Adviezen en vergunningen voor werken of herbestemmingen
Beoordeling
• Richtlijnen omtrent publiciteit
– Elke vorm van publiciteit moet geïntegreerd zijn in het architecturale geheel van de gevel en
wordt beperkt tot het gelijkvloers.
– Het gebruik van storende neonletters en (licht)bakken is niet toegestaan. Onze dienst schrijft
het gebruik van letters of karakters, zonder gebruik te maken van een paneel voor.
– Vlakke panelen met opschriften en publiciteit mogen de verticale geleding van de gevel niet
ondermijnen.
– Haakse panelen en vaandels mogen niet hoger komen dan de onderdorpels van de vensters
op de eerste verdieping en blijven beperkt in aantal.
– Ramen en deuren mogen niet afgedekt worden
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
30. • Bescherming sluit verbouwing, verbetering of aanpassing aan
nieuwe comforteisen niet uit
• Garanties ‘kernwinkelgebied’ verankerd in bescherming
• Neem vooraf contact op met Onroerend Erfgoed voor raad en
advies
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
32. Belastingvermindering
•
Helft van het eigen aandeel in de uitgaven voor werken kan voor
30% in mindering worden gebracht van de netto te betalen
belastingen (max. 37.640 euro).
•
Voorwaarden
Werken van onderhoud, herstel, restauratie aan de delen
zichtbaar van op de openbare weg (niet voor nieuwe delen)
Personenbelasting
Niet verhuurd
Attest ‘publieke toegankelijkheid’ (FOD Financiën)
Attest ‘uitgevoerde werken’ (OE)
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
34. Monument: Onderhoudspremie
• Werken voor onderhoud en instandhouding
Bvb. - herstel of vernieuwen dak, goten, …
- herstel schrijnwerk of vernieuwen naar oud model
- herstel metselwerk
• Wie? Private eigenaar, houder zakelijke rechten of huurder
• Jaarlijks
• Premie van 40% op uitgaven 1.000 – 30.000 euro (+ BTW)
• Vastgelegd op offerte/ raming, voorafgaand aan de werken
• Beperkte dossiersamenstelling
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
35. Stadsgezicht: Onderhoudspremie
mits herwaarderingsplan
WAT
Een herwaarderingsplan is een beleidsinstrument om de toekomstige
werken in het stadsgezicht te begeleiden:
• omschrijft de erfgoedwaarden.
• geeft aan hoe deze erfgoedwaarden in stand gehouden/hersteld/
geherwaardeerd worden met als doel VERSTERKING van de
erfgoedwaarden.
• bevat een lijst van werken waarvoor een onderhoudspremie kan
worden verkregen.
• biedt rechtszekerheid aan de eigenaar.
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
36. OPMAAK
Indien de stad Leuven initiatiefnemer is →
premie voor de opmaak van het plan = max. 5.000 Euro
GELDIGHEIDSDUUR
10 jaar
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
37. Contactgegevens
Vragen rond beschermingsprocedure ?
Claartje Verloove, teamverantwoordelijke bescherming bouwkundig erfgoed
clara.verloove@rwo.vlaanderen.be
T. 02-553 16 06
Vragen rond beheer van beschermd erfgoed ?
Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant
Diestsepoort 6, bus 94, 3000 Leuven
vlaams-brabant@onroerenderfgoed.be
T. 016 - 66 59 00
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014
38. Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant
Diestsepoort 6, bus 94, 3000 Leuven
vlaams-brabant@onroerenderfgoed.be
T. 016 66 59 00
Info, brochures en formulieren: www.onroerenderfgoed.be
Beschermingen Bondgenotenlaan Leuven
Infovergadering 08.01.2014