1. K l e u t e r s , e e n k l e i n e n i c h e !
Ontwikkeling staat centraal in alles wat kleuters doen!
Kleuters hebben een innerlijke drang om te kunnen!
Als we ons leefwereldperspectief op kleuters willen verruimen, moeten we hun ontwikkeling begrijpen.
Lichamelijke ontwikkeling
 groei: 6cm en 2 kilo per jaar
 onuitputtelijke bewegingsdrang
 zindelijkheid
 van ongecontroleerde naar meer beheerste handelingen
 motoriek: van grof naar fijn
 grof: experimenteren met lenigheid, evenwicht, vangen, gooien
 fijn: vingervaardigheid, zelfredzaamheid, manipuleren
 Handvoorkeur tegen het einde van de kleutertijd
Zintuiglijke ontwikkeling
 prikkelgevoelig
 genieten van zintuiglijke ervaring
 zintuiglijk de wereld onderzoeken
 ogen en oren worden dominante zintuigen
 concentreren op kijken en luisteren blijft moeilijk
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Jonge kleuters
 gevoelswezentje: hevig, driftig, met hele lichaam
 basisgevoelens: blij, boos, bang, verdrietig
 lichaamsbesef
 twee werelden: fantasie en realiteit (naast elkaar)
 angsten: mix fictie en realiteit (spinnen, spoken)
 belangrijke relatie: ouders
Oudere kleuters
 eigen identiteit, eigen wil, eigen ik (invloed)
 egocentrisch  samen
 groep = sociaal experiment
 eerste tekenen van inleving, perspectief van een ander
 samen (delen, empathie, gevoeligheid)
 complexe gevoelens: trots, afgunst, ontgoocheling
 betekenisvolle vriendjes / jongens - meisjes
 zelfbeheersing en samenwerken
 besef van eigen kunnen - Faalangst
Cognitieve ontwikkeling
 egocentrisch denken - ik, andere is bedreiging
 magisch denken - het regent, de lucht is verdrietig
 kiezen is moeilijk
 begrijpen: steeds realistischer kijk op de wereld
 complexer denken: Oorzaak – gevolg | middel - doel
 fantaseren: met de werkelijkheid als voeding
 reflecteren (tijdsperspectief) morgen gaan we…
 probleemoplossend denken
 zelfsturing: doelen stellen / plannen / volhouden / concentratie
Morele ontwikkeling
 geweten van extern naar Intern
 spiegelgeweten (in aanwezigheid van volwassenen, norm)
 goed en slecht (de goeie en de slechte)
 gewetensconflict (engeltje en duiveltje)
 schuldbewustzijn
Taalontwikkeling
 Kleuters leren gemiddeld 2 tot 4 nieuwe woorden per dag
 twee- en eenvoudige meerwoordzinnen
 langere (betekenisvolle) zinnen
 vertellen over ervaringen
 vragen stellen
 getallenkennis en letters herkennen
 hanteren van ruimte en tijdsbegrippen
Speelontwikkeling
 spelen is zintuiglijk
 spelen is plezier
 grote behoefte aan beweging
 van parallel spelen naar interactie
 gretigheid in het willen kunnen
 Spelen = grootste leerbron
Soorten spel
Z i n t u i g l i j k s p e l e n
B e w e g i n g s s p e l
S p e l e n m e t d i n g e n
c o n s t r u c t i e s p e l
u i t d a g i n g s p e l
r o l l e n s p e l e n f a n t a s i e s p e l
r e g e l s p e l
s o c i a a l s p e l e n k l e u t e r h u m o r
s p e l e n m e t t a a l e n m u z i e k