Presentation at 1st Conference on Music Libraries, Archives & Documentation Centres (IAML GR, April 2017)

1. Προσαρμογή εννοιολογικών μοντέλων
FRBR, FRAD και FRSAD
σε μουσικά ψηφιακά αρχεία
Εισήγηση στο «1ο Συνέδριο Μουσικών Βιβλιοθηκών & Αρχείων» του Ελληνικού
Παραρτήματος της IAML και της Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη»
Νίκος Παπάζης, Παντελής Μπράττης, Κώστας Μαϊστρέλης, Σίμος Λεωνιδάκος

2. Βιβλιοθήκες και αρχεία στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο
• Οι Βιβλιοθήκες και τα Αρχεία είναι κάτοχοι ενός τεράστιου πολιτιστικού
αποθέματος
• «Ανταγωνισμός» με πολυεθνικούς ψηφιακούς παρόχους πληροφορίας (π.χ.
Google) αλλά και δημοφιλή συλλογικά εγχειρήματα (π.χ. Wikipedia), τα οποία
προσφέρουν άμεση πρόσβαση σε ένα μεγάλο μέρος του πολιτιστικού
αποθέματος
• Καθώς οι τεχνολογίες πρόσβασης και ανάκτησης του υλικού από το χώρο του
διαδικτύου συνεχώς βελτιώνονται, οι βιβλιοθήκες και τα αρχεία «οφείλουν»
για να μπορέσουν να «επιβιώσουν» αλλά και για να εξασφαλίσουν τη δημόσια
– ελεύθερη πρόσβαση των χρηστών στις πηγές να:
- Να ακολουθήσουν τις εξελίξεις για να αξιοποιήσουν το διαθέσιμο
πολιτιστικό απόθεμα που κατέχουν
- Να αξιοποιήσουν τα νέα «εργαλεία» που προσφέρει η ανάπτυξη της
τεχνολογίας
- Να εμπλουτίσουν και να διασυνδέσουν τα μεταδεδομένα που
κατέχουν
- Να ακολουθήσουν συνεργατικές πολιτικές κοινής διαμόρφωσης με
άλλους φορείς
- Να αξιοποιήσουν τη δύναμη των χρηστών τους, παρέχοντας τη
δυνατότητα της συμμετοχής τους στη διαμόρφωση της πληροφορίας
• Στο ερώτημα αν θα τα καταφέρουν, πιστεύουμε ότι η απάντηση είναι ΘΕΤΙΚΗ.

3. Άρα τι πρέπει να κάνουμε
1) Υιοθέτηση σημασιολογικών μοντέλων που να επιτρέπουν:
o Ενιαία περιγραφή διαφορετικών τύπων μουσικού υλικού
o Με ταυτόχρονη περιγραφή και διασύνδεση με βιβλιογραφικό και αρχειακό
υλικό που σχετίζεται με το μουσικό υλικό
o Έμφαση στα Musical Work και Musical Expression και όχι – όπως συμβαίνει
σήμερα - στις εκδόσεις (Musical Manifestation)
o Ανάδειξη της μοναδικότητας των Musical Work και άμεση διασύνδεσή τους με
οποιουδήποτε τύπου εκφράσεις (Musical Expression) τους (π.χ. Παρτιτούρες,
Μουσικές εκτελέσεις, Ηχογραφήσεις)
o Διασύνδεση των Musical Expression με διαθέσιμες εκδόσεις (Musical
Manifestation) και αντίτυπα (Musical Manifestation)
o Υποστήριξη Musical Manifestation χωρίς περιορισμούς στους τύπους της
έκδοσης
o Διασυνδέσεις μουσικού υλικού με άλλες οντότητες, όπως πρόσωπα, φορείς,
γεγονότα, εκδόσεις, περιοδικά κλπ. που σχετίζονται με το υλικό.
o Παράλληλη ανάπτυξη πολιτιστικού αποθέματος για τις σχετιζόμενες οντότητες
2) Εργαλεία εγγενούς διαχείρισης μουσικών οντολογιών

4. Η πρότασή μας
Υιοθέτηση μιας «Μουσικής Οντολογίας» που να στηρίζεται στα εννοιολογικά
μοντέλα:
• FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records)
• FRAD (Functional Requirements for Authority Data)
• FRSAD (Functional Requirements for Subject Authority Data)
• FOAF (Friend of a Friend) και
• ΜΟ (Music Ontology)

5. FRBR
Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR)
• Εννοιολογικό σχήμα για τη δημιουργία βιβλιογραφικών εγγραφών
• Αναπτύχθηκε από την IFLA
• Ξεκίνησαν την έρευνα στις αρχές της δεκαετίας του 1990
• Το 1998 κυκλοφόρησε το 1ο final report και το 2008 αναθεωρημένη έκδοση
• Το FRBR είναι ένα μοντέλων οντοτήτων και συσχετίσεων
• Με βάση το FRBR «οι κατάλογοι δεν πρέπει απλά να περιέχουν μια σειρά από
εγγραφές, αλλά να είναι ένα δίκτυο από συνδεδεμένα δεδομένα που
παρέχουν πληροφορίες στο τελικό χρήστη»
• Περιέχει Οντότητες (Entities) - Ιδιότητες (attributes) - Σχέσεις (Relations)
Οι δέκα οντότητες του FRBR
• Οντότητες 1ης ομάδας: Work – Expression – Manifestation – Item (WEMI)
• Οντότητες 2ης ομάδας: : Person – Corporate body
• Οντότητες 3ης ομάδας: : Concept – Object – Event - Place

6. Work
Expression
Πραγματώνεται μέσω
Ενσωματώνεται σε
Manifestation
Αναπαράγεται από το
Item
FRBR: Οντότητες και βασικές σχέσεις
Οντότητες 1ης Ομάδας
Person
Organization
Οντότητες 2ης Ομάδας
Family
Δημιουργείται από
Πραγματώνεται από
Παράγεται από
Κατέχεται από
Οντότητες 3ης Ομάδας
Concept Place Object Event Genre
Έχει θέμα
Έχει θέμα
Έχει θέμα

7. Παράδειγμα Work στο FRBR
Βίος και πολιτεία
του Αλέξη
Ζορμπά
Πρωτότυπο
κείμενο του
Καζαντζάκη
Αγγλική μετάφραση
από C. Wildman
Γαλλική μετάφραση
από Υ. Gauthier
Βίος και πολιτεία του
Αλέξη Ζορμπά / Νίκου
Καζαντζάκη. – 3η έκδ. -
Αθήνα : Δίφρος, 1955
Βίος και πολιτεία του
Αλέξη Ζορμπά / Νίκου
Καζαντζάκη ; εισαγωγή -
επιμέλεια Νίκος
Μαθιουδάκης. –Αθήνα
: Έθνος, 2013
Alexis Zorbas / Nikos
Kazantzakis ; traduit du
Grec par Yvonne
Gauthier. – Paris: Plon,
1958
Zorba the Greek / Nikos
Kazantzakis; translated
by Carl Wildman. –
London: Lehmann, 1952
Work
Expression
Manifestation
Νίκος Καζαντζάκης
Person

8. Παράδειγμα Μουσικού Work στο FRBR
Scherzo, για
κοντραμπάσο και πιάνο,
έργο 35
Παρτιτούρες
Μουσική εκτέλεση
από Σπυρίδη –
Μεταξά (1985)
Ηχογράφηση από
Πολίτη –
Σιδηροπούλου (2012)
Πρόγραμμα της
μουσικής εκδήλωσης
Χειρόγραφη παρτιτούρα
για πιάνο
CD-ROM ηχογράφησης
Work
Expression
Manifestation
Θεμιστοκλής Μόρος
Person
Χειρόγραφη παρτιτούρα
για κοντραμπάσο
Έντυπη παρτιτούρα για
κοντραμπάσο
Μουσική εκτέλεση
από Σπυρίδη – Κουρή
(2007)
Πρόγραμμα της
μουσικής εκδήλωσης
Video εκδήλωσης

9. Παράδειγμα Μουσικού Work στο FRBR (2)
Πέφτουν της βροχής οι
στάλες
Ηχογράφηση 1948
με Τσαουσάκη -
Γεωργακοπούλου
Ηχογράφηση 1996 με
Καζαντζίδη
Δίσκος 78 Στροφών DG-
6659 Columbia - 1948
Work
Expression
Manifestation
Βασίλης Τσιτσάνης
Person
CD “Τα Ρεμπέτικα 17 - Τα
Νέα»“ - 2010
CD “Τσαουσάκης – Βαριά
λαϊκά» 2003
Ηχογράφηση 1974 με
Μπέλλου
CD “Καζαντζίδης : Η φωνή
του όλη” - Δίφωνο 2000
Δίσκος LP «Αφιέρωμα»
ΜΒΙ 1996
CD “Ο Καζαντζίδης
ερμηνεύει Τσιτσάνη»
Δίφωνο 2002
Δίσκος LP «Η Μπέλλου
τραγουδάει Τσιτσάνη 6» Λύρα
1974
Κασέτα «Η Μπέλλου
τραγουδάει Τσιτσάνη 6» Λύρα
1974
Δίσκος «40 χρόνια Μπέλλου»
Λύρα 1987

10. Music Ontology
• Βασίζεται στο FRBR για να περιγράψει τα μουσικά WEMI
• Εκφράζει τα μουσικά WEMI ως MusicalWork, MusicalExpression κλπ.
• Υποδιαιρεί τα MusicalExpression σε Score – Sound – Signal
• Αναπτύσσει υπάρχουσες οντολογίες, όπως τo Event, ώστε να αποτυπωθούν σε
αυτά οι διασυνδέσεις των μουσικών εκτελέσεων (MusicalExpression)

11. Music Ontology: Σχήμα

12. Εφαρμογή Μουσικών Οντολογιών (Demo)
Εμφάνιση έργου. Διασύνδεση με Musical Expression και Musical Manifestation
Συνοπτική εμφάνιση Musical Work (Δυτική μουσική)

13. Εμφάνιση έργου. Διασύνδεση με Musical Expression και Musical Manifestation
Συνοπτική εμφάνιση Musical Work (Δυτική μουσική)

14. Αναλυτικές πληροφορίες για το έργο (συνθέτης, ημερομηνία κλπ.) – Διασύνδεση με Musical Expression και Manifestation
Αναλυτική εμφάνιση Musical Work (Δυτική μουσική)

15. Αναλυτικές πληροφορίες για την εκτέλεση (που, πότε και από ποιους) – Διασύνδεση με Musical Work και Manifestation
Αναλυτική εμφάνιση Musical Expression (Δυτική μουσική)

16. Αναλυτικές πληροφορίες για την διασυνδεδεμένο υλικό – Διασύνδεση με Musical Work και Expression
Αναλυτική εμφάνιση Musical Manifestation (Δυτική μουσική)

17. Εμφάνιση έργου στο περιβάλλον της αναζήτησης και στο περιβάλλον του καταλογογράφου
Συνοπτική εμφάνιση Musical Work (Ελληνική λαϊκή μουσική)

18. Αναλυτικές πληροφορίες για το έργο (συνθέτης, ημερομηνία κλπ.) – Διασύνδεση με Musical Expression και Manifestation
Αναλυτική εμφάνιση Musical Work (Ελληνική λαϊκή μουσική)

19. Αναλυτικές πληροφορίες για την εκτέλεση (που, πότε και από ποιους) – Διασύνδεση με Musical Work και Manifestation
Αναλυτική εμφάνιση Musical Expression (Λαϊκή μουσική)

20. Αναλυτικές πληροφορίες για την διασυνδεδεμένο υλικό – Διασύνδεση με Musical Work και Expression
Αναλυτική εμφάνιση Musical Manifestation (Λαϊκή μουσική)

21. Αναλυτικές πληροφορίες για τις παρτιτούρες – Διασύνδεση με Musical Work και Manifestation
Υποστήριξη ποικίλων τύπων υλικού: Παρτιτούρες ως Musical Expression

22. Βιντεοσκόπηση μουσικής εκδήλωσης όπου παρουσιάστηκε ένα έργο ως Musical Manifestation.– Διασύνδεση με Musical Work
και Expression
Υποστήριξη ποικίλων τύπων υλικού: Video ως Musical Manifestation

23. Ταυτόχρονη υποστήριξη αρχειακού υλικού που προέρχεται από μουσικές συλλογές
(έγγραφα, επιστολές, αφίσες, σημειώσεις κλπ.)
Υποστήριξη ποικίλων τύπων υλικού: Αρχειακό υλικό

24. Ταυτόχρονη υποστήριξη βιβλιογραφικού υλικού, όπως βιβλία, διατριβές κλπ.
Υποστήριξη ποικίλων τύπων υλικού: Βιβλία, διατριβές κλπ.

25. Ταυτόχρονη υποστήριξη περιοδικών εκδόσεων ως Work και των τευχών ως Manifestation.
Δυνατότητα αποδελτίωσης άρθρων περιοδικών ως επιμέρους έργα
Υποστήριξη ποικίλων τύπων υλικού: Περιοδικές εκδόσεις κλπ.

26. Προσωπικές πληροφορίες για δημιουργούς
Διασύνδεση με τα Musical Work, Expression & Manifestation που συμμετέχει ως δημιουργός
Ανάπτυξη πληροφοριών για Person

27. Διαχείριση Organization: Αναλυτική εμφάνιση πληροφοριών.
Ανάπτυξη πληροφοριών για Organization

28. Αναλυτική εμφάνιση πληροφοριών για Event.
Διασύνδεση με τόπο, ημερομηνία Event, εμπλεκόμενους και μουσικά έργα και εκτελέσεις
Υποστήριξη Musical Event

29. Demo Εφαρμογής Μουσικών Οντολογιών
Δείτε το demo της Εφαρμογής Μουσικών Οντολογιών στη διεύθυνση:
https://music.reasonablegraph.org/