SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 876
Descargar para leer sin conexión
1




                                         ŒAid•pˆu S˜k•
                                                    ÿ

                 j“gí siXr Zr¨
                       ]                                  ŒAelAÙil ib•ezx sB˜A* Zr¨ k•rAr ib•ezx ib•ezx
                 öTm id•nÑŒAelA                           sMek•t ih•eseb• b•Yb•h•ät h•eb•. ŒAr id•n o b•Cr
    Zr¨et/ ö½Vr ŒAk•Az o p]iTb•I s]iX k•reln.             eb•AJ“Ab•Ar j“‘ Ž” ŒAelAÙil b•Yb•h•ät h•eb•. 15Ž”
1   öTem p]iTb•I sµpU,R zU‘ iCl; p]iTb•Iet ik•C¢”
iCl n•. 2 ŒÞ“k•Aer ŒAb•]t iCl j“lrAiz ŒAr ö½Verr
                                                          ŒAelAÙil ŒAk•Aez TAk•eb• p]iTb•Iek• ŒAelA ed•oyùAr
                                                          j“e‘.® Žb•M tA-” h•l.
                                                               16
ŒA ™• es” j“lrAizr Ÿpr id•eyù eB˜es eb•¼Ai•Cl.                    tKn ö½r éiw mh••ej“YAit b•AnAeln. ö½r id•enr
                                                                           V                          V
3
 tArpr ö½r b•leln/ "ŒAelA P•u wk•?® tKn” ŒAelA
             V                   ¦                        eb•l• rAj“ ׈ k•rAr j“e‘ b•¼iw ŒAr rAi^eb•l• rAj“ ׈
Pu•wet Zr¨ k•rl. 4 ŒAelA ed•eK ö½Vr b•uJ“eln/ ŒAelA       k•rAr j“e‘ eCAwiw b•AnAeln. ö½Vr tArk•ArAij“o
B˜Al. tKn ö½Vr ŒÞ“k•Ar eTek• ŒAelAek• p]Tk•               s]iX k•reln. 17p]iTb•Iek• ŒAelA ed•oyùAr j“e‘ ö½Vr
k•reln. 5 ö½Vr ŒAelAr nAm id•eln "id•n/® Žb•M             Ž” ŒAelAÙilek• ŒAk•Aez S˜îApn k•reln . 18id•n o
ŒÞ“k•Aerr nAm id•eln "rAi^.®                              rAi^ek• k•t$] ׈ ed•b•Ar j“e‘ ö½Vr Ž” ŒAelAÙilek••
    sÞ“YA h•l Žb•M esKAen sk•Al h•l. Ž” h•l öTm           ŒAk•Aez sAj“Aeln. Ž” ŒAelAÙil ŒAelA ŒAr
id•n.                                                     ŒÞ“k•Arek• p]Tk• k•er id•l Žb•M ö½Vr ed•Keln
                                                          b•Yb•S˜îAw• B˜Al h•eyùeC.
                    iþ ˆtIyù id•nÑŒAk•Az                       19
                                                                  sÞ“YA h•l Žb•M sk•Al h•l. ŽB˜Aeb• c•&u“TR id•n
    6
      tArpr ö½Vr b•leln/ "j“lek• éB˜Ag k•rb•Ar            h•l.
j“‘ ŒAk•AzmØelr b•Yb•S˜î• eh•Ak•?® 7tA” ö½Vr
ŒAk•AzmØelr s]iX k•er j“lek• p]Tk• k•reln. Žk•                        pÇ•ˆm id•nÑmAC o pAKI
B˜Ag j“l ŒAk•AzmØelr Ÿper ŒAr Œ‘ B˜Ag j“l                  20
                                                              tArpr ö½r b•leln/ "b•æ ök•Ar j“Ib••–˜ÿ öA,Iet
                                                                        V
ŒAk•AzmØelr nIec• TAk•l. 8ö½Vr ŒAk•AzmØelr j“l pU,R eh•Ak• ŒAr p]iTb•Ir oper ŒAk•Aez o¼b•Ar
nAm id•eln "ŒAk•Az.® sÞ“YA h•l ŒAr tArpr sk••l j“‘ b•æ pAKI eh•Ak•.®•21strAM ö½r b•¼ b•¼ j“lj“•–˜Þ
                                                                                 u         V
h•l. ŽwA• h•l iþˆtIyù id•n.                            Žb•M j“el ib•c•r, k•reb• Žmn smˆS˜ÿ öA,I siX k•reln•.
                                                                                                 ]
                                                       Œenk• ök•Ar sAmui@•k• j“Ib• reyùeC Žb•M es sb•”
           ïtIyù id•nÑZk•enA j“im o gACpAlA            ö½Verr s]iX? yt rk•m pAKI ŒAk•Aez oe¼ es”sb•o
     9
      tArpr ö½Vr b•leln/ "ŒAk•Aezr nIec•r j“l ö½Vr b•AnAeln. Žb•M ö½Vr ed•Keln b•Yb•S˜îAwA B˜Al
Žk• j“AyùgAyù j“m• eh•Ak• yAet Zk•en• fA[˜• ed•K• h•eyùeC.
yAyù.® Žb•M tA-” h•l. 10ö½Vr Zk•en• j“imr nAm              22
                                                              ö½Vr Ž” smˆS˜ÿ öA,Ied•r ŒAzIb•RAd• k•reln.
id•eln/ "p]iTb•I® Žb•M Žk• j“AyùgAyù j“m• j“elr ö½Vr sAmui@•k• öA,Ied•r sMKYAb•]i ß“ k•er smu@• B˜ireyù
nAm id•eln "mh•AsAgr.®• ö½Vr ed•Keln b•Yb•S˜îAwA B˜Al &u“let• b•leln. ö½Vr p]iTb•Iet pAKIed•r sMKYAb•]iß“
h•eyùeC. 11tKn ö½Vr b•leln/ "p]iTb•Iet G•As eh•Ak•/ k•ret b•leln. 23sÞ“Y• h•eyù egl Žb•M tArpr sk•Al
zs´d•AyùI gAC o P•elr gACpAl• eh•Ak•. P•elr h•l. ŽB˜Aeb• pÇ•ˆm id•n ek•ew egl.
gACÙilet P•l ŒAr P•elr eB˜ter b•Ij“ eh•Ak•.
öetYk• Ÿi•¶“õd• ŒApn ŒApn j“Aetr b•Ij“ s]iX k•r¨k•.           xþ id•nÑfA[˜Ar j“•–˜Þ j“AenAyAr o mAnx
                                                                                             ù       u
Ž”sb• gACpAl• p]iTb•Iet eb•e¼ ŸW¦k•.® ŒAr tA”-”            24
                                                              tArpr ˆ ö½Vr b•leln/ "nAnArk•m öA,I p]iTb•Iet
h•l. 12p]iTb•Iet G•As ŒAr zs´d•AyùI Ÿi•¶“õd• Ÿíp å Ÿípå eh•Ak•. nAnArk•m b•¼ ŒAk•Aerr j“•–˜Þ-j“AenAyùAr
h•l. ŒAb•Ar P•ld•AyùI gACpAlAo h•l/ P•elr eB˜ter ŒAr b•uek• eh•¡ew c•lAr nAnArk•m eCAw öA,I eh•Ak• Žb•M
b•Ij“ h•l. öetYk• Ÿi•¶“õd• ŒApn ŒApn j“Aetr b•Ij“ öc•¢r sMKYAyù tAed•r sMKYAb•]i ß“ eh•Ak•.® tKn eymn
s]iX k•rl Žb•M ö½Vr ed•Keln/ b•Yb•S˜îAw• B˜Al h•eyùeC. itin b•leln sb•ik•C¢ sµpå h•l.
13
   sˆÞ“YˆA h•l Žb•M sk•Al h•l. ŽB˜Aeb• h•l ïtIyù id•n.

         c•&“u TR id•nÑsy/ c•Ad• o tArA
                        U R ¡                             ib•ezx sB˜• k•eb• mAs Žb•M b•Cr Zr¨ h•eb• t• inßR“ArŠ k•rAr
    14                                                    j“‘ ”•S•óˆAeyùlIyùr• sUyR Žb•M c•eÛ•r b•Yb•h•Ar k•rt Žb•M b•æ ”æd•Iyù
   tArpr ö½Vr b•leln/ "ŒAk•Aez ŒAelA Pu•w¦k•.
                                                          C¢iwr id•n Žb•M ib•ezx sB˜•smUh• pUi,Rm• Žb•M ŒmAb•s´Ar smyù
Ž” ŒAelA id•n eTek• rAi^ek• p]Tk• k•reb•. Ž”              Zr¨ h•t.
ŒAid•pˆu S˜k• 1:25-2:22
           ÿ                                               2
   25
        su t rAM ö½V r sb• rk•m j“•–˜Þ - j“AenAyù A r          qtrI k•reln Žb•M es” mAnexr nAek• P•u< id•eyù öA,b•Ayùu
                                                                                             u
etmnB˜Aeb• qtrI k•reln. b•‘ j“•–˜Þ/ epA` j“•–˜Þ ŒAr            öeb•z k•rAeln Žb•M mAnxiw j“Ib••–˜ÿ h•eyù ŸWl. 8 tKn
                                                                                           u
b•uek• h•¡AwAr sb•rk•emr eCAw eCAw öA,I ö½Vr b•AnAeln          öBu˜ ö½Vr pUb•Rid•ek• Žk•iw b•AgAn b•AnAeln ŒAr es”
Žb•M ö½Vr ed•Keln öitiw ij“inx” eb•z B˜Ael•                    b•AgAniwr nAm id•eln Žd•n Žb•M öBu˜ ö½Vr t¡Ar s]iX
h•eyùeC.                                                       k•r• mAnuxiwek• es” b•AgAen rAKeln. 9 Žb•M es”
     26
        tKn ö½Vr b•leln/ "ŽKn Žs/ ŒAmr• mAnux                  b•AgAen öBu ˜ ö½V r sb•rk•emr su ª •r b•] ( • Žb•M
s]iX k•ir. ŒAmAed•r ŒAd•el ŒAmr• mAnux s]iX k•rb•.             KAe†ApeyAá P•l ed•yù Žmn öitiw b•](• erApŠ
mAnux h•eb• iWk• ŒAmAed•r mt. tAr• smue@•r smˆS˜ÿ              k•reln. b•AgAenr mAJ“KAniwet öBu˜ ö½Vr erApŠ
mAeCr oper ŒAr ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAKIr oper                      k•reln j“Ib•n b•](•iw y• B˜Al Žb•M mª• ib•xeyù |•An
k•t$] ׈ k•reb•. tAr• p]iTb•Ir smˆS˜ÿ b•¼ j“AenAyùAr           ed•yù.
ŒAr b•uek• h•¡AwAr smˆS˜ÿ eCAw öA,Ir Ÿper k•t$] ׈                  10
                                                                       Žd•n h•et Žk• nd•I öb•Aih•t h•eyù es” b•AgAn
k•reb•.®                                                       j“lis)˜ k•rl. tArpr es” nd•I ib•B˜)˜ h•eyù c•Ariw
     27
        tA” ö½Vr inej“r metA” mAnux s]iX k•reln.               eCAw eCAw D•ArAyù pir,t h•l. 11öTm D•ArAiwr nAm
mAnux h•l t¡Ar C<Aec• g¼• j“Ib•. ö½Vr tAed•r pur¨x o           pIezAn. Ž” nd•ID•Ar• puerA h•b•Il• ed•ziwek• iG•er
S˜¤Iräep s]iX k•reln. 28ö½Vr tAed•r ŒAzIbR•Ad• k•er            öb•Aih•t. 12:es ed•ez esAn• reyùeC ŒAr t• Ÿ<c•¢
b•leln/ "etAmAed•r b•æ s•–˜ÿAns•–˜ÿit eh•Ak•. mAnuex           mAenr. ŽCA¼• Ž” ed•ez gÞ“@•b•Y/ ÙgÙla ŒAr mlYb•An
                                                                                                         a       U
mAnuex p]iTb•I pirpU,R k•erA Žb•M etAmr• p]iTb•Ir              egAemd•k•mi, pAoyù• yAyù.ò
                                                                    13
inyù–˜¤e,r B˜Ar nAo. smue@• mAeCed•r Žb•M b•AtAes                      iþˆtIyù nd•Ir nAm gIeh•An/ Ž” nd•Iiw smˆS˜ÿ kU•z
pAiKed•r zAsn k•erA. mAiwr opr y• ik•C¢ ne¼c•e¼/               ed•ziwek• iG•er öb•Aih•t. 14ïtIyù nd•Iiwr nAm
yAb•tIyù öA,Iek•• etAmr• zAsn k•erA.®                          ih•e£•k•l. Ž” nd•I Œziry• ed•ezr pb•R id•ek• öb•Aih•t.
                                                                                         U ù           U
     29
        ö½Vr b•leln/ "ŒAim etAmAed•r zs´d•AyùI smˆS˜ÿ          c•&u“TR nd•Iiwr nAm P•rAí.
gAC o smˆS˜ÿ P•ld••yùI gACpAl• id•i•C. Ïsb• gAC                     15
                                                                       öBu˜ ö½Vr k]•ixk•Aj“ ŒAr b•AgAenr r(•,Aeb•(•e,r
b•Ij“yu)˜ P•l ŸípAd•n k•er. Ž” smˆS˜ÿ zs´ o P•l                j“e‘ mAnuxiwek• Žd•n b•AgAen rAKeln. 16öBu˜ ö½Vr
h•eb• etAmAed•r KA†. 30Žb•M j“AenAyùAred•r• sm•S˜ÿ sb•j“
                                                      u        mAnuxiwek• Ž” ŒAed•z id•eln/ "b•AgAenr ey ek•Ano
gACpAl• id•i•C. tAed•r KA† h•eb• sb•uj“ gACpAl•.               b•]e(•r P•l &u“im eKet pAer•. 17ik••–˜Þ ey b•]( B˜AelA
p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“•–˜Þ-j“AenAyùAr/ ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAiK        ŒAr mª• ib•xeyù |•An ed•yù es” b•]e(•r P•l k•Kno
Žb•M mAiwr Ÿper b•uek• h•¡Aew eysb• k•Iw sb•A” Ï               eKeyù• n•. yid• &u“im es” b•]e(•r P•l KAo/ etAmAr
KA† KAeb•.® Žb•M Ž” sb•ik•C¢” sµpå h•l.                        m]&u“Y h•eb•?®
     31
        ö½r y• ik•C¢ siX k•ereCn essb• ik•C¢ ed•Keln.
            V          ]
Žb•M ö½Vr ed•Keln smˆS˜ÿ s]iX” Kub• B˜Al h•eyùeC.                                         öTm nArI
sÞ“YA h•l/ tArpr sk•Al h•l. ŽB˜Aeb• xþ id•n h•l.                  18
                                                                             tArper öBu˜ ö½Vr b•leln/ "mAnuexr in>sÒ˜
                                                               TAk•A B˜Al nyù. ŒAim oek• sAh•AyY k•rAr j“e‘ or
                 sˆ¹ˆm id•nÑ ib•šAm
                     ÿ                                         mt ŒAr Žk•iw mAnux qtrI k•rb•.®
    sutrAM p]iTb•I/ ŒAk•Az Žb•M tAed•r ŒAB˜Y•–˜ÿrI,                       19
                                                                             öBu˜ ö½Vr p]iTb•Ir oper smˆS˜ÿ pZ ŒAr
2   yAb•tIyù ij“ins sµpU,R h•l. 2ey k•Aj“ ö½Vr Zr¨
k•eriCeln tA ezx k•er sˆ¹ˆÿm id•en itin ib•šAm
                                                               ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAiK qtrI k•rb•Ar j“‘ m]i%k•Ar
                                                               D•U i l b•Yb•h•Ar k•eriCeln. öB u ˜ ö½ V r Ï smˆ S ˜ ÿ
ineln. 3sˆ¹ˆÿm id•niwek• ŒAzIbR•Ad• k•er ö½Vr esiwek•          pZpAKIek• mAnuxiwr k•AeC ineyù Želn ŒAr mAnuxiw
pib•^ id•en pir,t k•reln. id•niwek• ˆö½Vr Žk•                  tAed•r öetYek•r ŒAlAd•• ŒAlAd•• nAm id•l. 20mAnuxiw
ib•ezx id•n k•reln k•Ar, Ï id•niwet p]iTb•I s]iXr              smˆS˜ÿ g]h•pAilt pZ/ ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAiKr Žb•M
smˆS˜ÿ k•Aj“ eTek• itin ib•šAm ineln.                          Œre,Yr smˆS˜ÿ b•‘öA,Ir nAmk•r, k•rl. mAnuxiw
                                                               ŒsMKYA• pZ-pAKI ed•Kl ik••–˜Þ es tAr eyAgY
                 mAnb• j“Aitr Zr¨                              sAh•AyYk•ArI k•AŸek• ed•Ket epl n•. 21tKn öBu˜
   4
    Ž” h•l ŒAk•Az o p]iTb•Ir ”ith•As. ö½Vr yKn                 ö½r es” mAnxiwek• Kb• gB˜Ir G•em ŒA•Cå k•reln.
                                                                      V             u       u       u
p]iTb•I o ŒAk•Az s]iX k•eriCeln/ tKn yA ik•C¢ G•ewiCl          mAnxiw yKn G•emAi•Cl tKn öB˜u ö½r tAr pAj“err
                                                                        u             u                 V       <
ŽwA tAr” g˜¯. 5 p]iTb•Iet tKn ek•Ano gACpAl•                  Žk•w• h•A¼ eb•r k•er ineln. tArpr öBu˜˜ ö½Vr
iCl n•. mAeW tKn ik•C¢” j“›˜åAetA n•. k•Ar, öBu˜               eyKAn eTek• h•A¼iw eb•r k•eriCeln esKAnw• c•Am¼•
tKno p]iTb•Iet b•]iX pAWAn in Žb•M e(•et c•Axb•As              id•eyù eFek• id•eln. 22öBu˜˜ ö½Vr mAnuxiwr p<Aj“err
k•rAr j“‘ tKn ek•Ÿ iCl n•. 6 p]iTb•I eTek• j“l*                es” h•A¼ id•eyù !tir k•reln Žk•j“n S˜¤I. tKn es”
ŸeW c•ArpAezr j“imet Ci¼eyù p¼l. 7tKn öBu˜
ö½Vr mAiw eTek• D•UelA &u“el ineyù Žk•j“n mAnux j“l ŒTb•• "Žk• imih• ku•yùAz•.®
3                                    ŒAid•pˆu S˜k• 2:23-3:22
                                                                                                          ÿ
S˜¤Iek• öBu˜ ö½Vr mAnuxiwr sAmen ineyù Želn. 23Žb•M           P•l eKet ŒAim b•ArŠ k•eriClAm &“u im ik• es” ib•ezx
es” mAnuxiw b•ll/                                             gAeCr P•l eKeyùCˆÀ®
                                                                  12
     "Œb•ezex ŒAmAr s#z Žk•j“n h•l. ŒAmAr pAj“r•
                                              <                      es” pur¨x b•ll/ "ŒAmAr j“‘ ey nArI ŒApin
eTek• tAr h•A¼/ zrIr eTek• tAr ed•h• qtrI h•eyùeC.            qtir k•eriCeln es” nArI gACw• eTek• ŒAmAyù P•l
eyeh•&u“ nr eTek• tAr s]iX h•eyùeC/ eseh•&u“ 'nArI¾           id•eyùiCl/ tA” ŒAim esw• eKeyùiC.®
b•el Žr pirc•yù h•eb•.®                                           13
                                                                     tKn öBu˜ ö½Vr es” nArIek• b•leln/ "&u“im Ž
     24
        Ž”j“‘ pur¨x ipt••mAtAek• tYAg k•er S˜¤Ir              ik• k•erCÀ®
seÒ˜ imilt h•yù Žb•M Ž”B˜Aeb• éj“en Žk• h•eyù yAyù.               es” nArI b•ll/ "sApwA ŒAmAr seÒ˜ c•AlAik•
     25
        tKn nrnArI ŸlÒ˜ iCl/ ik••–˜Þ esj“e‘ tAed•r            k•ereC. sApw• ŒAmAyù Bu˜ileyù id•l ŒAr ŒAimo P•lw•
ek•An lÆï“Aeb•AD• iCl n•.                                     eKeyù eP•llAm.®
                                                                 14
                                                                    sutrAM öBu˜ ö½Vr sApwAek• b•leln/

                        pAepr Zr¨                                  "&u“im B˜IxŠ KArAp k•Aj““ k•erC; tAr P•el etAmAr
      öBu˜ ö½Vr yt rk•m b•‘ öA,I s]iX k•eriCeln es            KArAp h•eb•. Œ‘A‘ pZr ec•eyù etAmAr pe(• eb•zI
3   sb•ÙelAr meD•Y sAp sb•ec•eyù c•AlAk• iCl. sAp
es” nArIr seÒ˜ Žk•w• c•AlAik• k•ret c•A”l. Žk•id•n
                                                              KArAp h•eb•. smˆS˜ÿ j“Ib•n &u“im b•uek• eh•¡ew c•leb• ŒAr
                                                              mAiwr D•uelA KAeb•.
                                                                   15
sApw• es” nArIek• ij“e|•s k•rl/ "nArI/ ö½Vr ik•                       etAmAr Žb•M nArIr meD•Y ŒAim• z^¨tA ŒAnb
b•AgAenr ek•Ano gAeCr P•l n• eKet sitY” ŒAed•z                Žb•M tAr s•–˜ÿAns•–˜ÿit Žb•M etAmAr s•–˜ÿAn s•–˜ÿitr
id•eyùeCnÀ®                                                   meD•Y Ž” z^¨t• b•eyù c•leb•. &u“im k•Am¼ ed•eb• tAr
      2
       tKn nArI sApwAek• b•ll/ "n•? ö½Vr t• b•eln             s•–˜ÿAenr pAeyù ik••–˜Þ es etAmAr mAT• c•Ý,R k•reb•.®
in? b•AgAenr sb• gACÙelA eTek• ŒAmr• P•l eKet
pAir. 3ZD•u Žk•iw gAC ŒAeC yAr P•l ik•C¢et” eKet              16
                                                                tArpr öBu˜ ö½Vr nArIek• b•leln/
pAir n•. ö½Vr ŒAmAed•r b•eliCeln/ 'b•AgAenr                        "&u“im yKn gB˜$b•tI h•eb•/ ŒAim es” d•zAwAek•
mAJ“KAen ey gACw• ŒAeC/ tAr P•l ek•Anmet” KAeb                é•>sh• k•er &u“lb•/ &u“im Œsç b•YTAet s•–˜ÿAenr j“›˜å
•n•. Žmn ik• Ï gACw• eC<Aeb•o n•Ñ C¡¢el” mreb•.®¾             ed•eb•. &u“im etAmAr S•ˆV AmIek• ŒAku•lB˜Aeb• k•Amn• k•reb•
      4
       ik••–˜Þ sApw• nArIek• b•ll/ "n•/ mreb• n•. 5ö½Vr       ik••–˜Þ es• etAmAr Ÿper k•t$] ׈ k•reb.®
j“Aenn/ yid• etAmrA Ï gAeCr P•l KAo tAh•el
etAmAed•r B˜AelA ŒAr meª•r |•An h•eb•. ŒAr etAmr•             17
                                                                  tArpr öBu˜ ö½Vr pur¨xek• b•leln/
tKn ö½Verr mt h•eyù yAeb•?®                                        ''ŒAim etAmAyù Ï gAeCr P•l eKet b•Ar,
      6
       es” nArI ed•Kl gACw• suª•r Žb•M Žr P•l                 k•eriClAm. tb•u &u“im nArIr k•T• Zen inixß“• gAeCr
suS•VˆAé/ ŒAr Ž” eB˜eb• es Ÿe%ij“t h•l ey Ï gAC               P•l eKeyùC. tA” etAmAr k•AreŠ ŒAim Ž” BU˜imek•
tAek• |•An ed•eb. tA” nArI gACwAr eTek• P•l ineyù             zAp ed•b•. BU˜im etAmAed•r ey KA† ed•eb• tAr j“e‘
eKl. tAr S•VˆAmI esKAen” iCl/ tA” es S•VˆAmIek•o              ŽKn eTek• sArAj“Ib•n etAmAyù Œit k•iWn piršm
P•elr Žk•w• w¦k•erA id•l ŒAr tAr S•VˆAmIo esw•                k•ret h•eb•.
                                                                   18
eKl.                                                                  BU˜im etAmAr j“‘ k<•Aw•eJ“Ap j“›˜å ed•eb• Žb•M
      7
       tKn es” nArI o pur¨x éj“enr meD•Y” Žk•w•               etAmAek• b•uenA gACpAl• eKet h•eb.*
                                                                   19
pirb•t$n G•wl. eyn tAed•r ec•AK Kuel egl ŒAr                          etAmAr KAe†r j“e‘ &u“im k•eWAr piršm k•reb•
tAr• sb• ik•C¢ Œ‘B˜Aeb• ed•Ket Zr¨ k•rl. tArA                 ey pyR•–˜ÿ n• muK G•Aem B˜er yAyù. &u“im mr, py$•–˜ÿˆ
ed•Kl tAed•r ek•Ano j“AmAk•Ap¼ en”. tAr• ŸlÒ˜.                piršm k•reb• tArpr punrAyù D•Uil h•eyù yAeb•. ŒAim
tA” tAr• k•eyùk•w• f¦muerr pAt• ej“AgA¼ k•er                  D•Uil eTek• etAmAyù s]iX k•eriC Žb•M yKn m]&u“Y h•eb•
esÙelAek• ju“e¼ ju“e¼ eslA” k•rl Žb•M esÙelAek•               punrAyù &u“im• D•Uilet pir,t h•eb•.®
epAzAk• ih•eseb• prl.
      8
       öBu˜ ö½Vr ib•ek•l eb•l• b•AgAen eb•¼Ai•Celn.                20
                                                                     ŒAd•m tAr •S˜¤Ir nAm rAKl h•b•A/ k•Ar, es smˆS˜ÿ
t¡Ar pAeyùr z€• Zen es” pur¨x o nArI b•AgAen                  j“Iib•t mAnuexr j“nnI h•l.
gACÙilr mAJ“KAen igeyù luek•Al. 9 ik••–˜Þ öBu˜ ö½Vr               21
                                                                     öBu˜ ö½Vr pZr c•Am¼• id•eyù ŒAd•m o h•b•Ar
pur¨xiwek• fAk•eln/ "&u“im ek•ATAyùÀ®                         j“‘ epAzAk• b•Aineyù tAed•r pireyù id•eln.
      10
         pur¨xiw b•ll/ ''ŒApnAr pAeyùr z€• Zen B˜yù               22
                                                                     öBu˜ ö½Vr b•leln/ "ed•K/ or• ŽKn B˜AelA
eplAm. ŒAim ey ŸlÒ˜. tA” ŒAim luik•eyù ŒAiC.®                 ŒAr mª• ib•xeyù ej“en ŒAmAed•r mt h•eyù egeC.
      11
         öBu˜ ö½Vr mAnuxiwek• b•leln/ "ek• b•ll ey
&u“im ŸlÒ˜À etAmAr •lÆï“• k•reC ek•nÀ ey gACwAr               B˜U im ÖÖÖ h•eb• ŒAid• 1É18-29
ŒAid•pˆu S˜k• 3:23-4:24
           ÿ                                              4

ŽKn mAnuxw• jIb•nb•]e(•r P•l epe¼o eKet pAer.                 B˜A”ek• &u“im h•tY• k•erCÀ tAr r)˜ mAiwr nIec• eTek•
ŒAr t• yid• KAyù tAh•el or• ic•rj“Iib• h•eb•.®                ŒAmAr Ÿe£•e• ic•ík•Ar k•reC. 11&u“im etAmAr B˜A”ek•
    23
       sutrAM öBu˜ ö½Vr mAnuxek• Žd•n b•AgAn tYAg             h•tY• k•erC Žb•M etAmAr h•At eTek• tAr r)˜ enoyAr    ù
k•ret b•AD•Y k•reln. ey BU˜im eTek• ŒAd•mek• !trI             j“e‘ p]iTb•I ib•d•I,R h•eyùeC. tA” ŽKn/ ŒAim Ž”
k•r• h•eyùiCl/ b•AD•Y h•eyù es es” BU˜imet” k•Aj“ k•ret       BU˜imek• ŒiB˜zAp ed•b•. 12ŒtIet/ &u“im gACpAl•
TAk•l. 24öBu˜ ö½Vr mAnuxek• Ï b•AgAn eTek• tAi¼ˆeyù           lAigeyùC Žb•M etAmAr gACpAlAr B˜Al” b•A¼b•]iß“••
id•eln. öBu˜ k•räb• dU•tedr b•AgAenr öeb•z peT                h•eyùeC. ik••–˜Þ ŽKn &u“im gACpAl• lAgAeb• Žb•M mAiw
pAh•ArAy ù rAKeln Žb•M itin ŒAÙenr Žk•w•                      etAmAr gACpAl• b•A¼et ŒAr sAh•AyY k•reb• n•. Ž”
trb•Airek•o esKAen rAKeln. j“Ib•nb•]e(•r k•AeC                p]iTb•Iet etAmAr ek•Ano b•A¼I TAk•eb• n•/ &u“im Žk•
yAb•Ar pTiw pAh•Ar• ed•b•Ar j“‘ Ï trb•Airiw c•Arid•ek•        j“Ayùg• eTek• ŒAr Žk• j“AyùgAyù G•uer G•uer eb•¼Aeb•.®
                                                                   13
‰ˆl‰ˆl k•riCl.                                                        tKn k•iyùn b•ll/ "Ž” zAiS˜ÿ ŒAmAr pe(• Kub•
                                                              eb•zI? 14ed•K/ &u“im ŒAmAyù inb•RAsen eyet b•AD•Y k•rC.
                      öTm pirb•Ar                             ŒAim etAmAr k•AeCo ŒAset pArb• n•/ etAmAr seÒ˜
    ŒAd•m o tAr S˜¤I h•b•Ar meD•Y eyQn sµpkR• h•l.            ŒAr ŒAmAr ed•KAo h•eb• n•? ŒAmAr ek•Ano G•rb•A¼I
4   h•b•• Žk•iw izZr j“›˜å id•l. izZiwr nAm rAK•
h•l k•iyùn.• h•b•• b•ll/ "öBu˜r sh•AyùtAyù ŒAim Žk•iw
                                                              TAk•eb• n•? ŒAim p]iTb•I ju“e¼ Žk• j“Ayùg• eTek•
                                                              ŒAr Žk• j“AyùgAyù G•uer eb•¼Aet b•AD•Y h•b• Žb•M ŒAmAyù
mAnuexr räp id•eyùiC?®                                        ey ed•Keb• es” h•tY• k•reb•.®
    2
     per es ŒAr Žk•iw izZ ösb• k•rl. Ž” izZiw                      15
                                                                      tKn ˆöBu˜ k•iyùnek• b•leln/ "n•/ ŒAim t•
h•l k•iyùenr B˜A” eh•b•l. eh•b•l h•l emxpAlk• ŒAr             G•wet ed•b• n••? etAmAyù yid• ek•Ÿ h•tY• k•er tAh•el
k•iyùn h•l k]•xk•.                                            tAek• ŒAro eb•zI zAiS˜ÿ ed•b•.® tKn öBu˜ k•iyùenr
                                                              gAeyù Žk•w• ic•H id•eln yAet ek•Ÿ tAek• h•tY• nA
                       öTm Kn  u                              k•er.
    3-4
       P•sl k•AwAr smyù öBu˜r j“e‘ k•iyùn ik•C¢ Ÿph•Ar
ineyù Žl. k•iyùn e(•et y• P•ileyùiCl tAr eTek•                                          k•iyenr pirb•Ar
                                                                                            ù
ik•C¢ P•sl ineyù Žl. ŒAr eh•b•l öBu˜r j“e‘ tAr                   16
                                                                           k•iyùn öBu˜r k•AC eTek• c•el Žl Žb•M Žd•enr
emxpAl eTek• b•ACA” k•r• esr• emxÙelAr esr•                       pUb•Rid•ek• enAd• •nAmk• Žk• ed•ez b•As k•ret lAgl.
                                                                        17
ŒMz ineyù Žl.*                                                             k•iyùenr seÒ˜ eyQn sµpek$•r P•el tAr S˜¤I
    öBu˜ eh•b•l o tAr Ÿph•Ar ýh•, k•reln/ 5 ik••–˜Þ               Žk•iw pue^r j“›˜å id•l. tAr nAm rAK• h•l h•enAk•.
öBu˜ k•iyùn o tAr Ÿph•Ar ötYAKYAn k•reln. Žet                     k•iyùn Žk•iw ngr p%n k•er tAr nAmo pue^r nAem
k•iyùenr B˜IxŠ é>K ŒAr rAg h•l. 6öBu˜ k•iyùnek•                   rAKl h•enAk•.
                                                                        18
ij“e|•s k•reln/ "&u“im rAg k•rC ek•nÀ etAmAr muK                           h•enAek•r örd• nAem Žk•iw pu^ h•l. öred•r
ib•x²ø ek•nÀ 7&u“im yid• B˜Al k•Aj“ k•r/ tKn ŒAim                 pue^r nAm mh•yAeyùl. ŒAr tAr pue^r nAm mTUzAeyùl.
                                                                                    Ý ù
etAmAyù ýh•Š k•rb•. ik••–˜Þ yid• Œ‘Ayù k•Aj“ k•erA es             ŒAr tAr pue^r nAm elmk•.
                                                                        19
pAp TAk•eb• etAmAr j“Ib•en. etAmAr pAp etAmAek•                            elmek•r éj“n S˜¤I iCl. Žk•j“enr nAm ŒAd••/
ŒAyùe% rAKet c•Ayù/ ik••–˜Þ etAmAek•” es” pApek•                  ŒAr Žk•j“enr nAm is˜ñ•. 20ŒAd•Ar geB˜$ j“›˜å h•l
ŒAyùe% rAKet h•eb•.®*                                             yAb•elr. yAr• t¡Ab•uet•b•As k•er Žb•M pZpAln k•er
    8
     k•iyùn tAr B˜A” eh•b•lek• b•ll/ "c•elA/ mAeW                 es” j“Aitr j“nk• h•l yUb•l. 21ŒAd•Ar Œ‘ pue^r
yAoyùA yAk•.® tKn k•iyùn ŒAr eh•b•l b•A”er mAeW                   nAm yUb•l. tAr s•–˜ÿAns•–˜ÿit eTek• ey j“Aitr s]iX
egl. tKn k•iyùn tAr B˜A” eh•b•elr Ÿpr J“<Aipeyù                   h•l tAr• b•I,• o b<•Aiz b•Aj“Ayù. 22elmek•r Œ‘ S˜¤I
pe¼ tAek• h•tY• k•rl.                                             is˜ñ• Žk• pue^r o Žk• k•‘Ar j“›˜å id•l. pue^r nAm
    9
     per öBu˜˜ k•iyùnek• ij“e|•s k•reln/ "etAmAr                  &U“b•l-k•iyùn ŒAr k•‘Ar nAm nyùm•. &U“b•l-k•iyùenr
B˜A” eh•b•l ek•ATAyùÀ®                                            s•–˜ÿAns•–˜ÿit iptl o elAh•Ar k•Aej“ d•(•.
                                                                        23
    k•iyùn b•ll/ "ŒAim j“Ain n•. B˜A”eyùr Ÿpr                              elmk• tAr é” S˜¤Ir Ÿe£•e• b•ll/
nj“rd•Air k•r• ik• ŒAmAr k•Aj“À®                                        "ŒAd•• ŒAr is˜ñ•/ Žid•ek• k•An d•Ao. elmek•r
    10
       tKn öBu˜ b•leln/ "&u“im ik• k•erCÀ etAmAr                  ˆS˜¤Ir•/ ŒAmAr k•T• ezAenA? Žk•w• elAk• ŒAmAyù
                                                                  emeriCl/ tA” tAek• ŒAim h•tYA k•eriC. Žk•j“n
eh•b•l ÖÖÖ Žl ŒA(•irk• ŒeTR/ ''eh•b•l tAr öTmj“At emxed•r
                                                                  tr¨, ŒAmAyù ŒAG•At k•eriCl/ tAr b•d•el ŒAim tAek•
meD•Y eTek• k•eyùk•iw ŽeniCl/ ib•ezx k•er tAed•r c•ib•R.®
                                                                  h•tYA k•eriC.
ik••–˜Þ ÖÖÖ h•eb• ŒTb•• ''&u“im yid• Ÿic•t k•Aj“ nA k•r teb• pAp        24
                                                                            k•iyùnek• h•tYAr zAiS˜ÿ iCl sAt ÙŠ/ elmk•ek•
etAmAr ed•AregA¼Ayù G•Apiw emer TAek•. es etAmAek• c•Ayù/ ik••–˜ÿ
etAmAek•” tAek• zAsn k•ret h•eb•.®
                                                                  h•tYAr zAiS˜ÿ sAtA%r ÙŠ eb•zI?®
5                           ŒAid•pˆu S˜k• 4:25-6:9
                                                                                                 ÿ
            ŒAd•m o h•b•Ar n&“u n p^ lAB˜
                                   u                       ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 23sutrAM h•enAk•
    25
       ŒAd•emr seÒ˜ eyQn sµpekR•r P•el h•b•• ŒAr           emAw 365 b•Cr eb<•ec•iCeln. 24Žk•id•n h•enAk• ö½Verr
Žk•iw pue^r j“›˜å id•elA. tAr• tAr nAm rAKelA              seÒ˜ pd•c•Ar,• k•ret k•ret Œ#• h•eyù egeln.
ezT. h•b•• b•leln/ "ö½Vr ŒAmAyù ŒAr Žk•iw pu^              ö½Vr t¡Aek• ineyù ineln.
                                                                25
id•eyùeCn. k•iyùn eh•b•lek• emer eP•lelA/ ik••–˜Þ ŒAmAr            mTezlh•r yKn 187 b•Cr b•ys tKn tAr elmk•
                                                                       U                        ù          ¡
ŽKn ezT ŒAeC.® 26ezeTro Žk•iw pu^ h•elA. es                nAem Žk•iw pu^ h•y. 26elmek•r j“e›˜år pr mTezlh•
                                                                                  ù                            U
tAr nAm rAKl ”enAz. es” smyù elAek•r• öBu˜r                782 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘•
k•AeC öATRn• k•ret Zr¨ k•relA.*                            h•yù. 27sutrAM mTUezlh• emAw 969 b•Cr eb<•ec•iCeln.
                                                           tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.
                                                                28
                 ŒAd•m pirb•Aerr ”ith•As                           elmek•r yKn 182 b•Cr b•yùs tKn t¡Ar Žk•iw
      Ž” b•” h•¾l ŒAd•m•pirb•Aerr ib•xey. ö½r inej“r pu^ h•elA. 29elmk• pue^r nAm rAKeln enAh•. itin
5                                        ù     V
      C¡Aec• mAnuxek• s]iX k•eriCeln. 2ö½Vr mAnuxek• b•leln/ "ö½Vr BU˜imek• ŒiB˜zAp id•eyùeCn b•el
pur¨x o S˜¤I räep s]iX k•eriCeln. Žb•M es” s]iXr k]•xk•räep ŒAmAed•r k•eWAr piršm k•ret h•yù. ik••–˜Þ
id•en ö½r ŒAzIb•Ad• k•er tAed•r nAm id•eln ''ŒAd•m.® enAh• ŒAmAed•r ib•šAm ed•eb•.®
            V       R
     3                                                          30
       ŒAd•emr yKn 130 b•Cr b•yùs tKn tAr ŒAr                      enAeh•r j“e›˜år per elmk• 595 b•Cr eb•< ec•iCeln.
Žk•iw pu^ h•l. pu^iwek• ed•Ket æb•æ ŒAd•emr metA. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 31sutrAM elmk•
ŒAd•m tAr nAm rAKeln ezT. 4 ezeTr j“e›˜år pr emAw 777 b•Cr eb<•ec•iCeln. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.
                                                                32
800 b•Cr ŒAd•m eb<•ec•iCeln. Ž” smeyù ŒAd•emr                      enAh•r 500 b•Cr b•yùes ezm/ h•Am Žb•M eyP•í
ŒAro pu^k•‘• h•elA. 5 sutrAM ŒAd•m emAw 930 b•Cr nAem itniw pu^ h•elA.
eb<•ec•iCeln. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•elA.
     6
       ezeTr yKn 105 b•Cr b•ys h•yù tKn tAr Žk•iw
                                ù                ¡                             elAek•r• mª• eh•Al
pu^ h•yù. tAr nAm rAK• h•yù ”enAz. 7”enAezr j“e›˜år
per ezT 807 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y ezeTr
                         8
                                                              6 p]iTb•Iet mAnuexr sMKY• ß*mz> eb•e¼ c•lelA.
                                                                                                  4
                                                                Œenek•r Œenk• k•‘A h•elA. 2-4ö½Verr pue^r•
ŒAro pu^k•‘• h•yù. sutrAM ezT eb<•ec•iCeln emAw ed•KelA ey tAr• suª•rI. sutrAM ö½Verr pue^r• yAr
912 b•Cr. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.                          yAek• pCª• es tAek• ib•eyù k•relA.
     9
       ”enAezr yKn 90 b•Cr b•yùs tKn t¡Ar !k•nn                 Ž” nArIr• s•–˜ÿAenr j“›˜å id•elA. es” smyù Žb•M
                           10
nAem Žk•iw pu^ h•yù. qk•nenr j“e›˜år pr ”enAz prb•tIk•Ael piTb•Iet eniP•ilm j“AtIyù mAnxrA b•As
                                                                    $        ]                               u
815 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• k•rt. öAc•Ink•Al eTek•” eniP•ilmr• mh•Ab•Irräep
h•yù. 11sutrAM ”enAz emAw 905 b•Cr eb<•ec•iCeln. ib•KYAt iCl.
tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.                                         tKn öBu˜ b•leln/ "mAnux enh•At” r)˜mAMesr
     12
        qk•nenr 70 b•Cr b•yùes t¡Ar mh•lell nAem j“Ib• mA^. oed•r þˆArA ŒAim ŒAmAr ŒA ™Aek• ic•rk•Al
Žk•iw pu^ h•yù. 13mh•lelelr j“e›˜år pr qk•nn 840 pIi¼t h•et ed•b• n•. ŒAim oed•r 120 b•Cr k•er
b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y qk•nenr ŒAro pu^k•‘• ŒAyùu ed•b•.®
h•yù. 14sutrAM qk•nn emAw 910 b•Cr eb<•ec•iCeln.                5
                                                                  öB˜u ed•Keln ey piTb•Iet elAek• ZD•u mª• k•Aj“”
                                                                                      ]
tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.                                    k•reC. öB˜u ed•Keln ey elAk• sArA(•, mª• ij“inesr
     15
        mh•lelelr yKn 65 b•Cr b•ys tKn t¡Ar eyrd• k•TA” ic••–˜ÿ• k•reC. 6 p]iTb•Iet mAnux s]iX k•rAr j“e‘
                                     ù
nAem Žk•iw pu^ h•yù. 16eyred•r j“e›˜år pr mh•lell öBu˜r ŒnuezAc•n• h•l Žb•M t¡Ar h•äd•yùek• eb•d•nAyù pU,R
830 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡•r ŒAro pu^k•‘• k•rl.
h•yù. 17sutrAM mh•lell emAw 895 b•Cr eb<•ec•iCeln.              ˆ sutrAM öBu˜ b•leln/ "p]iTb•Iet yt mAnux s]iX
                                                                7

tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.                                    k•eriC sb•A”ek• ŒAim Db•Ms k•rb•. •öetYk• mAnux/
     18
        eyred•r yKn 162 b•Cr b•yùs tKn t¡Ar h•enAk• öetYk•• j“AenAyùAr Žb•M p]iTb•Ir Ÿper y• ik•C¢ c•el
nAem Žk•iw pu^ h•yù. 19h•enAek•r j“e›˜år pr eyrd• iP•er eb•¼Ayù sb• ik•C¢ek• ŒAim Db•Ms k•rb•. b•AtAes
800 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• yt pAKI oe¼ esÙelAek•o ŒAim Db•Ms k•rb•. ek•nÀ
h•yù. 20sutrAM eyrd• emAw 962 b•Cr eb<•ec•iCeln. k•Ar, Ž” sb•ik•C¢ s]iX k•eriC b•el ŒAim é>iKt.®
tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.                                    8
                                                            p]iTb•Iet ZD•u Žk•j“n mAnuexr öit öBu˜ s•–˜ÞX
     21
        h•enAek•r yKn 65 b•Cr b•yùs tKn mTUezlh•           iCelnÑ es h•l enAh•.
nAem t¡Ar Žk•iw pu^ h•yù. 22mTUezlh•r j“e›˜år pr
h•enAk• ŒAro 300 b•Cr ö½err seÒ˜ pd•c•Ar,• k•ern.
                              V                                                 enAh• o j“l¹Ab•n
                                                                                             ñ
                                                                9
                                                                  Ž” h•l enAeh•r pirb•Aerr b•]%A•–˜ÿ. enAh• tAr
elAek•rA ÖÖÖ k•relA ŒA(•irk• ŒeTR/ "elAek•r• iyeh•Ab•A nAm
inet Zr¨ k•eriCl.®
                                                           öj“e›˜år Žk•j“n B˜Al o sí mAnux iCeln Žb•M
ŒAid•pˆu S˜k• 6:10-7:22
           ÿ                                                 6

itin sb•Rd•A ö½Vrek• ŒnusrŠ k•retn. 10enAeh•r itn                nAo. Ž” smˆS˜ÿ pZpAKIed•r &“u im Ï enQek•Aet etAmAr
pu^ iClÉ ezm/ h•Am ŒAr eyP•í.                                    seÒ˜ eneb•. 3 smˆS˜ÿ rk•m pAKIr sAtiw k•er ej“A¼•
        11-12
              ö½Vr nIec• p]iTb•Ir id•ek• #iXpAt k•reln           eneb•. Žr P•el p]iTb•Ir Œ‘A‘ smˆS˜ÿ pZpAKI ŒAim
Žb•M ed•Keln ey mAnux t• Db•Ms k•ereC. sbR•^                     Db•Ms k•er eP•lAr pero Ž”sb• pZpAKI sµpU,B˜Aeb•     R
                                                                                                               4
ih•Ms• ™k• iß*yùAk•lAp. mAnux éX Žb•M inþur h•eyù                b•MzelAepr h•At eTek• r(•A pAeb•. ŽKn eTek• iWk•
egeC Žb•M inej“ed•r j“Ib•n nX k•ereC.                            sAtid•n per ŒAim p]iTb•Iet öb•l b•xR, G•wAeb•A. 40
        13
           strAM ö½r enAh•ek• b•leln/ "smˆS˜ÿ elAk• eß*AD•
            u         V                                          id•n 40 rAt D•er b•]iX h•eb•. ŒAim p]iTb•Ir smˆS˜ÿ
ŒAr ih•Ms• id•eyù p]iTb•I pirpU,R k•ereC. tA” ŒAim               j“Ib••–˜ÿ öA,I Db•Ms k•er ed•b•. y• ik•C¢ ŒAim s]iX
smˆS˜ÿ j“Ib••–˜ÿ öA,Ied•r Db•Ms k•rb•. p]iTb•I eTek•             k•eriC/ sb• iniü‚H h•eyù yAeb•.® 5 öBu˜ y• y• k•ret
sb•ik•C¢ mueC eP•leb•A. 14egAP•r k•AW id•eyù Žk•w•               b•leln/ enAh• es smˆS˜ÿ” k•reln.
                                                                      6
enQek•• b•AnAo. enQek•Ar eB˜ter Œenk•Ùil k•(• qtrI                     yKn es” b•xR, Zr¨ h•l tKn enAeh•r b•yùs 600
k•reb• Žb•M b•A”er k•AW sMr(•e,r j“e‘ ŒAlk•Atr•                  b•Cr. 7 enAh• Žb•M t¡Ar pirb•Ar mh•A¹ñAb•n eTek•
lAgAeb•.                                                         pir^Ae,r j“e‘ enQek•Aet öeb•z k•reln. enAeh•r
        15
           "enQek•Aw• 300 h•At lµ•Vˆ•/ 50 h•At c•o¼• ŒAr         seÒ˜ tAr S˜I/ tAr pe^r• o p^b•D•rA sb•A” enQek•Aet
                                                                             ¡     ¤ ¡      u          u   U
30 h•At Ÿ<c•¢ k•er qtrI k•reb•. 16CAed•r eTek• öAyù                            8
                                                                 iCeln. smˆS˜ÿ Zic• o ŒZic•• pZpAKI Žb•M mAiwet
18 ”iÇ•ˆ nIec• Žk•w• j“AnAl• qtrI k•reb•. enQek•Ar               yAr• b•uek• eh•¡ew c•el es”sb• öA,I 9 enAeh•r seÒ˜
pAezr id•ek• Žk•w• d•rj“• qtrI k•reb•. Ÿperr                     enQek•Aet igey ù ŸWl. ö½ V r eymniw ŒAed•z
tl•/ mAeJ“r tl• ŒAr nIec•r tl• Ñ Ž”B˜Aeb••enQek•Ar               k•eriCeln iWk• etmnB˜Aeb• S˜¤I o pur¨ex ju“iw eb<•eD•
itnew tl• TAk•eb•.                                               smˆS˜ÿ pZpAKI enQek•Aet c•¼el/ 10sAt id•n per
        17
           "Žb•Ar y• b•liC/ mn id•eyù ezAenA. p]iTb•Ir           Zr¨ h•l ¹ñAb•n. p]iTb•Iet Zr¨ h•elA b•x$A.
                                                                      11-13
Ÿper ŒAim Žk• mh•A¹ñAb•n G•wAeb•A. ŒAk•Aezr nIec•                              enAh•r 600 tm b•Cerr iþˆtIyù mAesr 17 tm
yt j“Ib••–˜ÿ öA,I ŒAeC/ sb• Db•Ms k•reb•A. p]iTb•Ir              id•en smˆS˜ÿ BU˜gB˜$S˜î ö•S•óˆb•n eP•ew eb•ireyù Žl Žb•M
smˆS˜ÿ ik•C¢r m]&u“Y h•eb•. 18ik••–˜Þ etAmAr seÒ˜ ŒAmAr          mAiw eTek• j“l b•”et Zr¨ k•rl. Ïid•n muxlD•Aer
Žk•w• ib•ezx c•¢i)˜ h•eb•. &u“im/ etAmAr S˜¤I/ etAmAr            b•]iX Zr¨ h•l/ b<•AD• eB˜e[˜˜ egl Žb•M smˆS˜ÿ p]iTb•I
pe^r•/ etAmAr p^b•D•r• Ñ etAmr• sb•A” Ï enQek•Aet
     u                  u  U                                     j“l¹ñAib•t h•elA. es” Žk•” id•en muxlD•Aer b•]iXpAt
ŸWeb•. 19ŒAr p]iTb•Ir smˆS˜ÿ öA,Ir eTek• &u“im Žk•iw             Zr¨ h•l/ eyn ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ j“AnAlA Kuel egelA.
k•er pur¨x ŒAr Žk•iw k•er S˜¤I eb•eC eneb•. &u“im                40 id•n ŒAr 40 rAt D•er smAen b•]iX h•elA. es”
Œb••” tAed•r enQek•Aet &u“el eneb• Žb•M etAmAed•r                id•niwet” enAh• o t¡Ar S˜¤I Žb•M t¡Aed•r itn pu^Ð
seÒ˜ tAed•ro b<•Aic•eyù rAKeb•. 20smˆS˜ÿ rk•m pAKIr              ezm/ h•Am/ eyP•í ŒAr tAed•r itn S˜I sk•el” enQek•Ayù
                                                                                                             ¤
Žk•iw k•er ej“A¼•/ smˆS˜ÿ rk•m pZr Žk•iw k•er                    öeb•z k•ern. 14Ï sb• mAnux ŒAr p]iTb•Ir yAb•tIyù
ej“A¼• Žb•M mAiwet b•uek• eh•¡ew c•el esrk•m sb•                 pZpAKI enQek•Ar meD•Y ŒAšyù inelA. sb• rk•emr
öA,Ir Žk•-Žk• ej“A¼• K<uej“ eb•r k•erA. p]iTb•Iet                g]h•pAilt j“•–˜Þ Žb•M p]iTb•Iet yt rk•emr pZpAKI
yt rk•m j“Ib•j“•–˜Þ ŒAeC es sb•ÙelAr Žk• ej“A¼•                  c•el iP•er ŒAr Ÿe¼ eb•¼Ayù sb•A” enQek•Ar eB˜ter
S˜¤I pur¨x ej“AgA¼ k•er etAmAr enQek•Aet tAed•r                  inrAped• TAk•elA. 15smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr/ pAKI
b•< Aic•eyù rAKeb•. 21etAmAed•r j“‘ ŒAr Œ‘A‘ pZpAKIr             ”tYAid• enAh•r seÒ˜ enQek•Aet ŸWelA. öA,b•Ayùu ib•izX
j“‘ smˆS˜ÿ rk•m KAb•Aro Œb••” ej“AgA¼ k•er                       smˆS˜ÿ rk•m pZpAKI enQk•Aet ej“A¼Ayù ej“A¼Ayù TAk•l.
                                                                 16
rAKeb•.®                                                            ö½Vr eymn ŒAed•z id•eyùiCeln/ enAh• es” ŒnusAer
        22
           Ž” smˆS˜ÿ ik•C¢” enAh• k•reln. ö½Vr eymn              p]iTb•Ir yAb•tIyù öA,Ir Žk• Žk• ej“A¼• enQek•Aet
ŒA|•• id•eyùiCeln/ enAh• sb•ik•C¢ iWk• esB˜Aeb•” pAln            ŸWAel/ öBu˜ b•A”er eTek• enQek•Ar d•rj“• b•Þ“ k•er
k•reln.                                                          id•eln.
                                                                      17
                                                                         piTb•Iet 40 id•n D•er b•‘• c•lelA. j“elr mA^•
                                                                           ]
                     b•‘Ar Zr¨                                   ß*mz> Ÿ<c•¢ h•et• lAgl ŒAr es” enQek•• mAiw eCe¼
    tKn öBu˜ enAh•ek• b•leln/ "&u“im ey Žk•j“n ˆsí               j“elr Ÿper B˜Aset•TAk•elA. 18j“l b•A¼et” TAk•l
7   mAnux t• ŒAim l(•Y k•eriC. Žmnik• Ž” yuegr
éX elAek•ed•r meD•Yo &“u im inej“ek• sí ereKC. strAM
                                                 u
                                                                 ŒAr enQek•A mAiw eTek• Œenk• Ÿ<c•¢et B˜Aset lAgl.
                                                                 19
                                                                    j“l Žt b•A¼elA ey sb•ec•eyù Ÿ<c•¢ pbR•tÙelA pyR•–˜ÿ
etAmAr pirb•Aerr sb•A”ek• ineyù &“u im igeyù enQek•Aet           f¦eb• egelA. 20pbR•tÙelAr mAT• CAipeyù j“l b•A¼et
oeWA. 2p]iTb•Ir smˆS˜ÿ Zic• pZpAKIr* sAt sAt                     lAgelA. sb•ec•eyù Ÿc•¢ pb•R etr Ÿpero 20 P•ewr eb•zI
                                                                                          <                      u
ej“A¼• Žb•M Œ‘A‘ öetYk• pZr Žk• Žk• ej“A¼•                       j“l d¡•A¼Al.
                                                                      21-22
                                                                               p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“Ib• mArA egl. öitiw pur¨x
Zic• pZpAKIr pAKIr• Žb•M pZr• yAr• b•ilr j“‘ b•Yb•h•ät
h•et pAer b•el ö½Vr b•eliCeln.
                                                                 o S˜¤I Žb•M p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr mAr• p¼l.
7                              ŒAid•pˆu S˜k• 7:23-9:7
                                                                                                       ÿ
smˆS˜ÿ b•‘ öA,I/ srIs]p Db•Ms h•eyù egl. S˜îlc•r yt                  15
                                                                         ö½Vr tKn enAh•ek• b•leln/ 16"enQek•A eTek•
öA,I ½VAs ö½VAs enyù tArAo mAr• egl. 23Ž”B˜Aeb•                  enem Žs. &u“im/ etAmAr S˜¤I/ etAmAr pu^r• ŒAr
ö½Vr p]iTb•Iek• Žek•b•Aer pirâ•Ar k•er eP•leln.                  tAed•r b•D•Ur• enQek•A eTek• Žb•Ar b•A”er yAo.
                                                                 17
ö½Vr p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“Ib••–˜ÿ ij“ins Db•Ms k•er                    etAmAed•r seÒ˜ enQek•Ar smˆS˜ÿ pZpAKI ineyù b•A”er
eP•leln. smˆS˜ÿ mAnux/ smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr/ b•uek•          yAo. smˆS˜ÿ pAKI/ smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr Žb•M b•uek
h•Aw• smˆS˜ÿ öA,I Žb•M smˆS˜ÿ pAKI Ž” sb•ik•C¢” p]iTb•I
  ¡                                                              eh•¡ew c•el Žrk•m smˆS˜ÿ öA,I ineyù b•A”er ŽesA.
eTek• iniü‚H h•eyù egl. enAh• ŒAr enAeh•r pirb•Ar-               Ïsb• pZpAKI ŒAro Œenk• pZpAKIr j“›˜å ed•eb•
pirj“n Žb•M enQk•Aet ŒAšyù pAoyù• pZpAKI Ñ                       ŒAr es seb• ŒAb•Ar p]iTb•I B˜er yAeb•.®
ZD•u Žw¦ku•” öAe,r Œb•ezx p]iTb•Iet eb<•ec• TAk•elA.                  18
                                                                         sutrAM enAh•/ t¡Ar S˜¤I/ pu^ o pu^b•D•Ued•r ineyù
24
    Žk•wAn• 150 id•n p]iTb•I• ib•pul j“lrAizet f¦eb•             enQek•• eTek• mAiwet nAmeln. 19smˆS˜ÿ j“•–˜Þ
TAk•elA.                                                         j“AenAyùAr/ smˆS˜ÿ öA,I y• b•uek• h•¡Aew Žb•M smˆS˜ÿ pAKI
                                                                 enQek•• eCe¼ b•A”er eb•ireyù Žl. enQek•A eCe¼ Žl
                        b•‘Ar ezx                                ej“A¼Ayù ej“A¼Ayù smˆS˜ÿ pZpAKI.
                                                                      20
                                                                         tKn enAh• öBu˜r j“e‘ Žk•w• eb•d•I !tir k•reln.
8     ik••–˜Þ ö½Vr enAh•r k•T• Bu˜el yAnin. enAh• Žb•M
      enAeh•r enQek•Ayù ŒAšyù pAoyùA sb• j“Ib•j“•–˜Þr            enAh• k•eyùk•iw Zic• pZ o k•eyùk•iw Zic• pAKI ö½Verr
k•TA” ö½Verr men iCl. p]iTb•Ir Ÿpr id•eyù ö½Vr                   Ÿe£•e• ineb•d•n k•er es” eb•d•Iet eh•Am k•reln.
Žk• b•AtAs b•eyù id•eln. Žb•M smˆS˜ÿ j“l ser eyet                     21
                                                                         öBu˜ eh•Aemr gÞ“ ŒAç•A, k•er öIt h•eln. ŒApn
Zr¨ k•rl.                                                        men öBu˜ b•leln/ "mAnuxek• zAiS˜ÿ ed•oyùAr j“e‘
     2
      ŒAk•Az eTek• Œib•šA•–˜ÿ b•xR, b•Þ“•• h•l. BU˜gB˜$S˜î       ŒAim ŒAr k•Kno m]i%k•Aek• ŒiB˜zAp ed•eb•A n•.
ö•S•óˆb•,Ùil eTek• j“l ingRt h•oyù• b•Þ“ h•l. 3-                 k•Ar, b•AlYk•Al eTek•” mAnuexr S•VˆB˜Ab• mª•. sutrAM
4
 p]iTb•Ir Ÿpr eTek• j“lrAiz ß*mz> enem eyet•                     Ž”mA^ ŒAim eymniw k•eriClAm ŒAr k•Kno esB˜Aeb•
lAgl. 150 id•n per j“l Žtw•” enem egl ey                         p]iTb•Ir smˆS˜ÿ öA,Ied•r Db•Ms k•reb•A n•. 22ytid•n
enQek•Aw• ŒAb•Ar mAiw SpzR k•relA. enQk•• igeyù eWk•l            p]iTb•I TAk•eb• ttid•n zes´r c•Ar• erApe,r ŒAr
ŒrArewr Žk•w• pbR•et. esw• iCl sˆ¹ˆÿm mAesr 17                   P•sl k•AwAr inid•RX smyù TAk•eb•. ttid•n WAØA ŒAr
tm id•n. 5 j“l ß*mAgt> enem eyet lAgelA Žb•M                     grm/ zItk•Al ŒAr ýIÅ•åk•Al Žb•M id•n ŒAr rAt
d•zm mAesr öTmˆ id•en pbR•etr mATAÙelA j“elr                     h•eyù c•leb•.®
Ÿper ej“eg ŸWelA.
     6
      ŒAro 40 id•n per enAh• inej“r qtrI enQek•Ar                                       n&“u n k•er Zr¨
j“AnAlAw• Kuleln. 7 tArpr itin enQek•• eTek• Žk•w•
d¡•A¼k•Ak• Ÿi¼eyù id•eln. Žb•M ytid•n n• j“l enem
igeyù Zk•enA fA[˜• ed•K• id•l ttid•n es” d¡•A¼k•Ak•w•
                                                                 9    ö½Vr enAh• ŒAr t¡Ar pu^ed•r ŒAzIb•RAd• k•reln.
                                                                      ö½r tAed•r b•leln/ "etAmAed•r b•æ s•–˜An eh•Ak•.
                                                                         V                                       ÿ
                                                                 etAmAed•r Ÿ%rpu r ¨xr• p] i Tb•I pirpU , R k•r¨k•.
                                                                 2
enQek•• eTek• Ÿe¼ igeyù Žk• j“AyùgA eTek• ŒAr Žk•                 p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr/ ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAKI/
j“AyùgAyù Ÿe¼ eb•¼Aet lAgl. 8enAh• Žk•w• pAyùrAo                 ytrk•emr j“Ib• mAiwr Ÿper b•uek• eh•¡ew c•el Žb•M
Ÿi¼eyù id•eln. pAyùrAw• Zk•enA fA[˜• K<uej“ pAyù                 j“elr smˆS˜ÿ mAC öetYek• etAmAed•r B˜yù k•reb•.
ik•n• t• enAh• j“Anet c•A”iCeln. itin j“Anet                     smˆS˜ÿ öA,Ig,” etAmAed•r zAsen TAk•eb•. 3 ŒtIet
c•A”iCeln ey p]iTb•I ŽKno j“el f¦eb• ŒAeC ik• n•.                ZD•u sb•uj“ Ÿi•¶“õd• ŒAim etAmAed•r KA† ih•eseb•
     9
      p]iTb•I tKno j“el FAk••/ tA” pAyùrAw• b•sAr                id•eyùiClAm. ŽKn eTek• smˆS˜ÿ j“AenAyùAr” etAmAed•r
j“Ayùg• n• epeyù iP•er Žl enQek•Aet. enAh• h•At                  KA† h•eb•. piTb•Ir smˆS˜ÿ ik•C” ŒAim etAmAed•r id•i•C.
                                                                               ]                     ¢
                                                                                             4
b•Ai¼eyù pAyrAwAek• D•er enQek•Ar iB˜ter ewen ineln.
               ù                                                 sb• ik•C¢” etAmAed•r. ey mAMesr meD•Y tKen• tAr
     10
        sAt id•n per enAh• ŒAb•Ar pAyùrAw• Ÿi¼eyù                öA, :r)˜ò ŒAeC es” mAMs k•Kno KAeb• n•. 5 ŒAim
id•eln. 11Žb•M esid•n ib•ek•el pAyùrAw• j“lpA”eyùr               etAmAed•r j“Ib•enr j“e‘ etAmAed•r r)˜ d•Aib• k•rb•.
Žk•w• k•ic• pAt• eW<Aew ineyù iP•er Žl. p]iTb•Iet                ŒTRAí yid• ek•Ano j“AenAyùAr ek•Ano mAnuxek• h•tY•
ey ŒAb•Ar fA[˜• ej“eg ŸWet Zr¨ k•ereC Ï k•ic•                    k•er tAh•el ŒAim tAr öA, d•Ab•I k•rb•. Žb•M yid•
pAtAiw tAr” ic•H. 12sAt id•n per enAh• ŒAb•Ar                    ek•An mAnux Œ‘ ek•Ano mAnuexr öA, enyù ŒAim
pAyùrAw• Ÿi¼eyù id•eln. ik••–˜Þ Žb•Ar pAyùrAw• ŒAr               tAro öA, d•Ab•I k•rb•.
iP•er Žl n•.13tArpr enAh• enQek•Ar d•rj“Aw•                           6
                                                                       "ö½Vr mAnuxek• ŒApn C¡Aec• qtrI k•ereCn. tA”
Kuleln. enAh• tAik•eyù Zk•en• fA[˜• ed•Ket epeln.                ey mAnux Œpr mAnuxek• h•tY• k•er tAr Œb••”
esw• iCl b•Cerr öTm mAesr öTm id•n. enAh•r                       mAnuexr h•Aet m]&u“Y h•eb•.
b•yùs tKn 601 b•Cr. 14iþˆtIyù mAesr 27 tm id•enr                      7
                                                                       "enAh•/ &“u im o etAmAr p^ed•r Œenk• s•–˜Ans–˜it
                                                                                                   u               ÿ   ÿ
meD•Y fA[˜• sµpU,R Zk•en• h•eyù egl.                             eh•Ak•. ŒApn pirj“ned•r id•eyù piTb•I pirp,R k•erA.®
                                                                                                       ]       U
ŒAid•pˆu S˜k• 9:8-10:12
           ÿ                                             8
   8
      tArpr ö½r enAh• o tAr p^ed•r b•leln/ 9"ŒAim
                 V           ¡      u                              @•A(•Aresr öB˜Aeb• enAh• G•uimeyù pe¼iCeln.
                                                                  24

ŽKn etAmAek• Žb•M etAmAr elAek•ed•r yAr• etAmAr              itin yKn G•um eTek• ŸWeln tKn j“Anet pAreln
per eb<•ec• TAk•eb• tAed•r öitš¨it id•i•C. 10enQek•Ar        t¡Ar tr¨Š pu^ h•Am t¡Ar öit ik• k•ereC. 25tKn
meD•Y eTek• etAmAr seÒ˜ eysb• pAKI/ eysb• g]h•pAilt          enAh• b•leln/
j“•–˜Þ Žb•M Œ‘A‘ eysb• j“AenAyùAr enemeC tAed•r                  "ŒiB˜zAp k•nAenr Ÿper p¼uk•? tAek• tAr
sb•A”ek• ŒAmAr öitš¨it idi•C. piTb•Ir smˆS˜ÿ öA,Ir
                                         ]                   B˜A”ed•r ic•rk•Al d•As h•eyù TAk•et h•eb••.®
k•AeC ŒAmAr öitš¨it id•i•C. etAmAed•r k•AeC ŒAmAr
                                 11

öitš¨it h•l Ž”É p]iTb•Ir smˆS˜ÿ öA, b•‘• id•eyù              26
                                                               enAh• ŒAro b•leln/
Db•Ms k•r• h•eyùiCl. ik••–˜Þ Žmn G•wnA ŒAr k•Kno                  "ezemr öBu˜ ö½Verr özMs• k•r?•k•nAn eyn
h•eb• n•. ek•Ano b•‘• ŒAr k•Kno piTb•I eTek• smˆS˜ÿ
                                           ]                 ezemr d•As h•yù.
öAŠ iniü‚H k•reb• n•.®                                            27
                                                                     ö½Vr eyP•íek• ŒAro j“im id•n/ ö½Vr ezemr
     12
        ö½Vr ŒAro b•leln/ "ŒAr ŒAim ey Ž”                    t¡Ab•uet Œb•S˜îAn k•r¨n Žb•M k•nAn tAed•r d•As h•Ÿk•.®
öitš¨it id•lAm Žr ömA,S•Vräp ŒAim etAmAed•r                       28
                                                                     b•‘Ar per enAh• 350 b•Cr eb<•ec•iCeln. 29enAh•
Žk•w• ij“ins ed•b•. Ž” ömAŠ eTek• sk•el j“Aneb•              eb<•ec•iCeln emAw 950 b•Cr; tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù.
ey ŒAim etAmAr seÒ˜ Žb•M p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“Ib••–˜ÿ
ij“inesr seÒ˜ c•¢i)˜b•ß “•. Ž” c•¢i)˜ ic•rk•AlIn.                         ib•iB˜å j“Aitr b•i ß“ o ib•ˆS˜Ar
                                                                                           ]            ÿ
13
    ömA,w• Ž” ey/ ŒAk•Aez ŒAim emeG• emeG•
sAtre[˜r Žk• r[˜D•nu b•AineyiC. Ï r[˜D•n” h•l ŒAmAr
                               ù
                                      14
                                               u
ŒAr p]iTb•Ir meD•Y c•¢i)˜r ic•H. ŒAim yKn p]iTb•Ir
                                                         10          ezm/ h•Am o eyP•í•Ž” itnj“n iCl enAh•r
                                                                     pu^. b•‘Ar per Ž” itnj“enr ŒAro b•æ
                                                             s•–˜ÿAn-s–˜ÿitr j“›˜å h•elA. ezm/ h•Am o eyP•etr
Ÿper emG•mAl• Ci¼eyù ed•eb••/ tKn etAmr• emeG•               Ÿ%rpur¨exr•É
Ï r[˜D•nu ed•Ket pAeb•. 15ŒAr ŒAim yKn Ï r[˜D•nu
ed•Ket pAeb•A•/ ŒAmAr tKn etAmAr o piTb•Ir yAb•tIyù
                                             ]                                 eyP•etr Ÿ%rpr¨x u
                                                                  2
j“Ib••–˜ÿ ij“inesr seÒ˜ c•¢i)˜r k•T• men p¼eb•. Ž”                 eyP•etr pu^g, h•¾lÉ egAmr/ mAegAg/ mAd•yù/
c•¢i)˜r mmR h•l ey p]iTb•Iet ŒAr k•Kno smˆS˜ÿ öA,            yb•n/ &U“b•l/ emzk• Žb•M tIrs.
Db•Ms k•er ed•eb• Žmn b•‘• h•eb• n•. 16ŒAim yKn                   3
                                                                   egAmerr pu^g, h•¾lÉ ŒiSˆð˜ns/ rIP•í Žb•M
emeG•r meD•Y Ï r[˜D•nu ed•Keb•A tKn ic•rk•Aelr j“e‘          etAgmR.
                                                                  4
sµpå Ï c•¢i)˜r k•T• ŒAmAr men pe¼ yAeb•. ŒAmAr                     yb•enr pu^g, h•¾lÉ ”lIz•/ tzRIz/ ik•%Im Žb•M
ŒAr p]iTb•Ir öetYk• öA,Ir meD•Y Ï c•¢i)˜r k•T•               ed•Ad•AnIm.
                                                                  5
ŒAim men rAKb•.®                                                   BU˜mD•YsAgr ŒÇ•ˆel eysk•l mAnuexr b•As tAr•
     17
        tArpr öBu˜ enAh•ek• b•leln/ "p]iTb•Ir smˆS˜ÿ         sk•el” eyP•etr s•–˜Ans•–˜it. öetYk• pe^r inj“S•ˆV
                                                                                    ÿ   ÿ             u
öA,Ir seÒ˜ ŒAim ey Žk•w• c•¢i)˜ k•eriC Ï r[˜D•nu”            BU˜im iCl. smˆS˜ÿ pirb•Ar” b•]iß“• epet epet Žk•iw
tAr ömAŠ.®                                                   j“Aitet pir,t h•yù. öetYk• j“Aitr inj“S•Vˆ B˜Ax•
                                                             iCl.
                 pnrAyù sms´Ar Zr¨
                   u
   18
       enAh•r seÒ˜ tAr pue^rAo enQek•• eTek• eb•ireyù                            h•Aemr Ÿ%rpr¨xu
                                                                  6
ŽelA. tAed•r nAm ezm/ h•Am ŒAr eyˆP•í. :h•Am”                      h•Aemr pu^g, h•¾lÉ kU•z/ imzr/ pUw Žb•M k•nAn.
k•nAenr iptA.ò 19Ï itnj“n h•l enAh•r pu^. Ï                      7
                                                                   kU•ezr pu^g, h•¾lÉ sb••/ h•b•IlA/ sˆ¹ˆÿ•/ ryùm•
itn pue^r eTek•” p]iTb•Ir smˆS˜ÿ mAnux ŽeseC.                Žb•M sˆ¹ˆÿk••.
    20
       mAiwet enem enAh• k•] ixk•Aj“ Zr¨ k•reln. Žk•w•           ryùmAr pu^g, h•¾lÉ izb•• Žb•M d•d•An.
j“imet itin @•A(•A c•Ax k•reln. 21es” @•A(•• eTek•               8
                                                                   ineˆèAd• nAemo kU•ezr Žk• pu^ iCl. k•Alß*em
enAh• @•A(•Ars b•AnAeln/ tArpr es” @•A(•Ars pAn              ineèAd• d•Ar¨, zi)˜mAn pur¨ex pir,t h•yù. 9öBu˜r
k•er enzAyù c•¢r h•eyù t¡Ab•ur iB˜ter Zeyù p¼eln.            sµ•åeK ineèAd• Žk•j“n b•¼ izk•ArI h•eyù ŸWl. esj“e‘
                                                                 u
enAh•r gAeyù ŒAb•r,•TAk•l n•. 22k•nAenr ipt• h•Am            tAr seÒ˜ Œ‘A‘ elAek•ed•r &u“ln• k•er sk•el b•letA/
es” ŸlÒ˜ Œb•S˜îAyù inej“r iptAek• ed•eK eP•lelA.             "Ï mAnuxiw ineèAed•r mt/ Žmn ik• öBu˜r sAmeno
t¡Ab•ur b•A”er igeyù esk•T• B˜A”ed•r b•lelA. 23tKn           d•Ar¨, izk•ArI.®
                                                                 10
ezm ŒAr eyP•í Žk• KØ b•ˆS˜¤ ineyù inej“ed•r ipeWr                   ineèAed•r rAj“ ׈ b•Aib•l eTek• izinyùr ed•ez
Ÿpr Ci¼eyù inelA. tArpr ipCn id•ek• eh•¡ew eh•¡ew            Žrk• ŒO•d• Žb•M k•lnI py•R –˜ÿ ib•S˜t h•eyiCl. 11ineèAd•
                                                                                    a            ]ÿ    ù
t¡Ab•ur iB˜ter F¦ek• Ï b•S˜¤KØ id•eyù iptAek• eFek•          ŒzUe ro igeyùiCl. ineèAd• ŒzUr ed•ez nInb•I/
id•l. Ž”B˜Aeb•/ tAed•r muK ib•prIt id•ek• iCl b•el           reh•Aeb•Aí-purI/ ek•lh• Žb•M 12erx,. :nInb•I Žb•M
tAed•r iptAr n©Ít• tArA ed•eKin.                             ek•leh•r mD•Yb•tI BU˜B˜Aeg erx, mh•Angerr p%n h•y.ò
                                                                               $                                  ù
9                         ŒAid•pˆu S˜k• 10:13-11:19
                                                                                                     ÿ
     13
         imzr iCl lUd•Iyù/ ŒnAmIyù/ lh•Ab•Iyù•/ nˆ¹ˆÿuh•Iyù•/                ¹ñAb•enr per smˆS˜ÿ p]iTb•I Žk• B˜AxAet k•T•
14
  peTœAxIyù/ k•salUh•Iyù ŒAr k•ˆeˆ¹ˆÿArIyù ŒÇ•ˆlÙilr
ŒiD•b•AsIed•r j“nk•. :pelXIyr• k•slh•Iyù ed•z eTek•
                                 ù     a U
                                                                11           b•lt. smˆS˜ÿ mAnux Žk•” z€•Ab•il b•Yb•h•Ar
                                                                    k•retA. 2es” elAek•rA pUb•R id•k• eTek• G•uret G•uret
ŽesiCl.ò                                                            izinyùr ed•ez Žes smtl BU˜im epl. tAr• esKAen
     15
         k•nAn iCl sIed•Aenr ipt•. sIed•An k•nAenr                  b•sb•As Zr¨ k•relA.
öTm s•–˜ÿAn. k•nAn ih•%Iyùed•r pUb•Rpur¨x 'eh•etro¾                       3
                                                                           tAr• b•ll/ "ŒAmr• mAiw id•eyù ”<w qtrI k•rb•/
ipt• iCeln. eh•í eTek• ih•%Iyùed•r Ÿ•¶“õb•. 16k•nAn                 tArpr ŒAro z)˜ k•rAr j“e‘ ”<wÙelA epA¼Ab•.®
iCeln iyb•UxIyù/ ”emArIyù j“negAþI/ iggRAzIyùed•r                   tKn mAnx pATerr b•d•el ”w id•eyù b•A¼I qtrI k•rl.
                                                                                u                 <
ipt•. 17ih•bb•Iyù j“negAþI/ Œk•RIyù j“negAþI/ sInIyù                ŒAr g<ATin z)˜ k•rAr j“e‘ isemeôr b•d•el
j“negAþI/ 18Œb•d•Iyù j“negAþI/ smArIyù j“negAþI Žb•M
                   R                                                •ŒAlk•AtArA b•Yb•h•Ar k•relA.
                                                                          4
h•mAtIyù j“negAþI k•nAn eTek• Ÿ•¶“t h•y. per k•nAnIyù
                                    ¦õ     ù                               tAr• b•ll/ "Žs ŒAmr• ŒAmAed•r j“e‘ Žk•
egAþIÙil p]iTb•Ir ib•iB˜å ŒMez Ci¼eyù p¼l.                          b•¼ zh•r b•AnA”. ŒAr Žmn Žk•iw Ÿ<c•¢ ˆS˜ÿ•µ˜õ b•AnA” y•
     19
         k•nAnIyùed•r ed•z Ÿ%er sIed•An eTek• d•i(•e,               ŒAk•Az SpzR k•reb•. tAh•el ŒAmr• ib•KYAt h•b• Žb•M
grAr pyR•–˜ÿ/ piü‚em G•sA eTek• pUeb•R sed•Am o G•emArA             ŽwA ŒAmAed•r Žk• seÒ˜ D•er rAKeb•. sAr• p]iTb•Iet
pyR•–˜ÿ Žb•M Œda•m• o seb•AyùIr eTek• lAz• pyR•–˜ÿ                  ŒAmr• Ci¼eyù TAk•b• n•.®
ib•ˆS˜ÿ]t iCl.                                                            5
                                                                           es” ngr ŒAr es” Ÿ•c•gh• ed•Ket öBu˜ p]iTb•Iet
                                                                                                    ]
     20
         Ž” smˆS˜ÿ mAnux” iCl h•Aemr Ÿ%rpur¨x. Ž”sb•                enem Želn. mAnux ik• ik• qtrI k•ereC essb• öBu˜
pirb•ArÙilr inj“S•V ˆ B˜Ax• o inj“S•Vˆ ed•z iCl.                    ed•Keln. 6 öBu˜ b•leln/ "sb• mAnux Žk•” B˜AxAet
tAr• ß*em ß*em p]Tk• p]Tk• j“Ait h•eyù oWl.                         k•T• b•leC. ŒAr ed•Ket pAi•C ey Žsb• k•Aj“ k•rAr
                                                                    j“e‘ tAr• Ïk•Yb•ß“. tAr• ik• k•ret pAer Ž etA
                   ezemr Ÿ%rpr¨x u                                  seb• tAr Zr¨. zIç•” tAr• y• c•Ayù tA” k•ret pAreb•.
     21                                                             7
       eyP•etr b•¼ B˜A” iCl ezm. ezemr Žk•j“n                        tAh•el Žs ŒAmr• nIec• igeyù oed•r Žk• B˜AxAek•
Ÿ%rpur¨x h•l Žb•r Žb•M Žb•r smˆS˜ÿ ih•º•¨ j“negAþIr                 nAnArk•m B˜Ax• k•er id•”. tAh•el tAr• prSprek•
j“nk• räep piric•t.*                                                b•uJ“et pAreb• n•.®
    22
       ezemr pue^r• h•lÉ Žlm/ ŒzUr/ ŒP•Rka•xd•/ lUd•                      8
                                                                           sutrAM öBu˜ smˆS˜ÿ elAek•ed•r •sAr• p]iTb•Iet
Žb•M ŒrAm.                                                          Ci¼eyù id•eln. P•el elAek• ŒAr es” zh•r qtirr
    23
       ŒrAemr pue^r• h•lÉ ¬x/ h•Ýl/ egTr Žb•M mz.                   k•Aj“ ezx k•ret pArl n•. 9 Ž” es” S˜îAn eyKAen
    24
       ŒP•Rka•xed•r pu^ ezlh•/ ezleh•r pu^ Žb•r.                    öB˜u smˆS˜ÿ piTb•Ir Žk• B˜AxAek• Œenk• B˜AxAet ib•‹A•–˜ÿ
                                                                                   ]
25
   Žb•err é” pu^. Žk• pue^r nAm eplg.• tAr                          k•reln. tA” Ž” S˜îAniwr nAm h•elA•b•Aib•l. Ž”B˜Aeb•
ŒAmel p]iTb•I ib•B˜)˜ h•yù b•el tAr Ï nAm h•yù. Œ‘                  öBu˜ t¡Aed•r es” S˜îAn eTek• p]iTb•Ir ib•iB˜å S˜îAen
pue^r nAm y)˜n.                                                     Ci¼eyù id•eln.
    26
       y)˜enr p u e ^r• h•l Œl a e mAd•d•/ ezlP•/
h•ísmRAb•í/ eyrh•/ 27h•ed•ArAm/ ¬xl/ id•ûL•/ 28ob•l/                              ezemr pirb•Aerr k•Aih•nI
                                                                       10
Œb•ImAeyùl/ izb••/ 29oP•Ir/ h•b•Il• Žb•M eyAb•b•. Žr•                     Žw• h•l ezemr pirb•Aerr k•Aih•nI. ¹ñAb•enr é
sb•A” iCl y)˜enr pu^. 30pUb•R id•ek•* emxA Žb•M                   b•Cr per/ yKn ezemr b•yùs 100 b•Cr tKn tAr
pAb•RtY ed•ezr mD•Yb•t$I BU˜B˜Aeg tAr• b•As k•ret•.               ŒP•Rka•xd• nAem pu^iwr j“›˜å h•yù. 11tArper ezm
emxA iCl sP•Ar ed•ezr id•ek•.                                     500 b•Cr eb<•ec•iCeln. t¡Ar ŒAro pu^k•‘• iCl.
    31                                                                 12
       Žr• sb•A” iCl ezemr pirb•Aerr Œ•–˜ÿgRt.                            ŒP•Rka•xed•r 35 b•Cr b•yùes t¡Ar pu^ ezleh•r
pirb•Ar/ B˜Ax•/ ed•z o j“Ait ŒnusAer” tAed•r                      j“›˜å h•yù. 13ezleh•r j“e›˜år per ŒP•Rka•xd• 403 b•Cr
sAj“AenA h•eyùeC.                                                 eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù.
    32                                                                 14
       Ž” sb•ÙelA” enAeh•r p u ^ ed•r pirb•Ar.                            yKn ezleh•r b•yùs 30 b•Cr tKn Žb•r nAem
pirb•ArÙilr tAilk•• tAed•r j“Ait ŒnusAer öˆˆS˜Þt                  t¡•r Žk• pu^ h•yù. 15Žb•err j“e›˜år per ezlh• 403
k•r• h•eyùeC. ¹ñAb•enr per Ž” pirb•ArÙil eTek•”                   b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù.
                                                                       16
sAr• p]iTb•Iet mnu`smAej“r ib•ˆS˜ÿAr h•eyùeC.                             Žb•err yKn 34 b•Cr b•yùs tKn eplg nAem
                                                                  t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 17eplegr j“e›˜år per Žb•r 430
                              piTb•Ir ib•B˜Aj“n
                               ]                                  b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù.
                                                                       18
                                                                          eplegr yKn 30 b•Cr b•yùs tKn iryùU nAem
e z e m r Ö Ö Ö p i r i c • t ŒA(•irk• ŒeTR/ "Žb•err pu^ed•r iptA
ezemr pu^ h•eyù j“e›˜åiCl.®
                                                                  t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 19iryùUr j“e›˜år per eplg ŒAro
                                                                  209 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘•
pb•R id•ek• ŒTRAí wA”iýs o P•rAí nd•Ir mD•Yb•t$I BU˜B˜Ag eTek•
  U
pArs´ ŸpsAgr py$•–˜ÿ ib•ˆS˜ÿ]t ŒÇ•ˆl.
                                                                  h•eyùiCl.
ŒAid•pˆu S˜k• 11:20-12:20
           ÿ                                          10
   20
        iryùUr yKn 32 b•Cr b•yùs tKn sräg“ nAem t¡Ar      k•nAn ed•ezr mD•Y id•eyù iziKm zh•er egeln Žb•M
Žk• pu^ h•yù. 21sräegr j“e›˜år per iryùU 207 b•Cr         tArper emAiret Žk• ib•zAl gAeCr k•AeC egeln.
eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•eyùiCl.        es” smyù k•nAnIyùr• esKAen b•As k•retA.
     22
        sräegr yKn 30 b•Cr b•yùs tKn nAeh•Ar nAem               7
                                                                 ˆ öBu˜ Œº•Aemr sk•Aez ŒA ™ök•Az k•reln. öBu˜
t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 23nAeh•Aerr j“e›˜år per sräg           b•leln/ "etAmAr Ÿ%rpr¨xed•r ŒAim Ž” ed•z ed•b•.®
                                                                                       u
200 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘•               öBu˜ eyKAen Œº•Amek• d•zRn id•eyùiCeln esKAen
h•eyùiCl.                                                 Œº•Am öB˜u r Ÿe£•e• ŸísgR sµpAd•enr j“e‘ pATerr
     24
        nAeh•Aerr yKn 29 b•Cr b•yùs tKn etrh• nAem        Žk•w• eb•d•I inm$A, k•reln. 8tArpr Œº•Am es” S˜îAn
t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 25etreh•r j“e›˜år per nAeh•Ar          tYAg k•er egeln qb•eTelr pUb•Rid•ek• Œb•iS˜ît pb•Ret
ŒAro 119 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro            Žb•M esKAen t¡Ar izib•r S˜îApn k•reln. qb•eTl
pu^k•‘• h•eyùiCl. 26etrh• 70 b•Cr b•yùes yTAß*em          ngr iCl piüc•m id•ek• ŒAr Œyù iCl pUb•R id•ek•.
Œº•Am/ nAeh•Ar o h•Ar, nAem pu^ed•r j“›˜å id•eln.         esKAen Œº•Am ŒAr Žk•iw eb•d•I inm$A, k•reln Žb•M
                                                          öBu˜r ŸpAsn• k•reln. 9 Œt>pr itin punrAyù t¡Ar
               etreh•r pirb•Aerr k•Aih•nI                 yA^• Zr¨ k•reln. itin enegeB˜r id•ek• Œýsr
     27
        Žw• h•l etreh•r pirb•Aerr k•Aih•nI. etrh• h•l h•eln.
Œº•Am/ nAeh•Ar o h•Are,r iptA. h•Ar, iCl elAewr
iptA. 28ik••–˜Þ etreh•r j“Ib•£•zAet” ŒApn j“›˜åS˜îAn                             imzer Œº•Am
k•lad•Iyù ed•ezr ¬er h•Are,r m]&u“Y h•yù. 29Œº•Am o             10
                                                                   tKn ed•zw• iCl Kb• Zâ•. ŒnAb•iXr j“e‘ ek•Ano
                                                                                     u            ]
nAeh•Ar éj“en” ib•b•Ah• k•ern. Œº•Aemr S˜¤Ir nAm sArI zs´ ŸípAd•n s•µ˜õb• iCl n•. tA” Œº•Am b•sb•Aesr
ŒAr nAeh•Aerr S˜¤Ir nAm imlak••. imlak•• iCl h•Are,r j“‘ ŒAro d•i(•e, imzer egeln. 11itin eKyùAl
k•‘•. h•Ar, iCeln imlak•• o iyÅk•Ar iptA. 30sArI k•reln ey t¡Ar S˜¤I sArI k•t suª•rI. tA” imzer
b•Þ“Y• iCl tA” t¡Ar ek•Ano s•–˜ÿAn h•yùin.                öeb•ezr iWk• ŒAeg sArIek• b•leln/ "ŒAim j“Ain
     31
        etrh• t¡Ar pirb•Ar ineyù k•lad•Iyù ed•ezr ¬r &u“im suª•rI. 12imzrIyù pur¨xr• etAmAyù ed•Keb•. tAr•
pirtYAg k•reln. t¡Aed•r pirk•Â˜¯n• iCl k•nAn ed•ez b•leb•/ 'Ž” mih•l• Ï elAk•wAr S˜¤I.¾ tAr• tKn
y•oyùAr. etrh• t¡Ar pu^ Œº•Am/ t¡Ar epQ^ elAw etAmAek• pAoyùAr j“e‘ ŒAmAyù emer eP•leb•. 13tA”
Žb•M pu^b•D•U sArIek• seÒ˜ ineln. t¡Ar• h•Ar, nAem sb•A”ek• b•leb• ey &u“im ŒAmAr eb•An. tAh•el tAr•
Žk•w• zh•er ep<QeC esKAen” b•As k•rAr isß“A•–˜ÿ ineln. ŒAr ŒAmAyù h•tYA k•reb• n•. tAr• ŒAmAyù etAmAr
32
   etrh• 205 b•Cr eb<•ec•iCeln Žb•M h•Are,” t¡Ar m]&u“Y B˜A” B˜Ab•eb•/ ŒAmAr seÒ˜ B˜Al b•Yb•h•Ar k•reb•. Ž”B˜Aeb•
h•yù.                                                     &u“im ŒAmAr öAŠ b<•Ac•Aeb•.®
                                                                14
                                                                   tKn Œº•Am imzer egeln. imzrIyù pur¨xr•
                 ö½r Œº•Amek• fAk• ed•n
                       V                                  ed•Kl ey sArI k•t•suª•rI. 15imzerr entAr• ek•Ÿ
         öBu˜ Œº•Amek• b•leln/ "&u“im Ž” ed•z/ inej“r ek•Ÿ t¡Aek• ed•Keln. sArI ey k•t suª•rI es k•T•
12       |•Aitku•w¦µ•Vˆ Žb•M iptAr pirb•Ar tYAg k•er/ t¡Ar• S•VˆyùM P•erQe,r k•Aen &u“leln. t¡Ar• sArIek•
ŒAim ey ed•ezr pT ed•KAb• es” ed•ˆez c•l.                 P•erQe,r öAsAed• ineyù egeln. 16Œº•Amek• sArIr
     2
      etAm• h•et ŒAim Žk• mh•Aj“Ait Ÿípå k•rb•. B˜A” men k•er P•erQ, Œº•Aemr öit sd•yù b•Yb•h•Ar
etAmAek• ŒAzIb•Ad• k•rb• Žb•M &“u im ib•KYAt h•eb•. Œ‘ek• k•reln. Œº•Amek• P•erQ, emx/ gb•Aid• pZ Žb•M eb•AJ“•
                    R
ŒAzIb•RAd• j“AnAet elAek• etAmAr n•m eneb•.               b•”b•Ar j“e‘ gAD•• id•eln. es” seÒ˜ Œº•Am d•Asd•AsI
     3
      yAr• etAmAek• ŒAzIb•RAd• k•reb•/ es” elAek•ed•r Žb•M Ÿwo epeln.
                                                                17
ŒAim ŒAzIb•RAd• k•rb• Žb•M yAr• etAmAek• ŒiB˜zAp                   ŒAr P•erQ, Œº•Aemr S˜¤Iek• ineln. Ž” k•Are,
ed•eb•/ es” elAek•ed•r ŒAim ŒiB˜zAp ed•b•. etAmAr P•erQ, Žb•M t¡Ar öAsAed•r sb• elAek•ed•r öBu˜ B˜yù¿•r
mAD•Yem ŒAim piTb•Ir sb• elAek•ed•r ŒAzIb•Ad• k•rb•.® ŒsuK id•eln. 18tKn P•erQ, Œº•Amek• efek• b•leln/
                  ]                             R
                                                          "&“u im ŒAmAr öit Kb• Œ‘Ayù k•erC? sArI ey etAmAr
                                                                                 u
                      Œº•Aemr k•nAn yA^A                  S˜I es k•T• ŒAmAyù b•elAin ek•nÀ 19&“u im ek•n b•eliCel
                                                             ¤
     4
      Œt>pr Œº•Am öB˜u r ŒA|•A pAln k•reln. itin          ey sArI etAmAr eb•AnÀ etAmAr eb•An men k•er ŒAim
h•Ar, tYAg k•reln Žb•M elAw t¡Ar seÒ˜ egeln. oek• ŒAmAr S˜¤I k•rb• b•el ŽeniClAm. ik••–˜Þ ŽKn
Œº•Aemr b•yùs tKn 75 b•Cr. 5 Œº•Am seÒ˜ ineln S˜¤I etAmAyù etAmAr S˜¤I eP•rt id•i•C. oek• ineyù &u“im
sArI/ ‹A&u“Åpu^ elAw Žb•M h•Are, t¡Aed•r y• ik•C¢ iCl c•el yAo?® 20tArpr P•erQ, tAr elAk•j“ned•r ŒAed•z
                                                                                          ¡
es sb•” ineyù egeln. h•Are, Œº•Aemr eysb• d•Asd•AsI k•reln/ "Œº•Amek• imzerr b•A”er ineyù yAo.® strAM        u
iCl tAed•ro itin seÒ˜ ineln. d•lb•l semt h•Ar, Œº•Am o tAr S˜¤I es” ed•z tYAg k•reln. Žb•M seÒ˜
tYAg k•er Œº•Am k•nAn ed•ez yA^• k•reln. 6Œº•Am t¡Aed•r smˆS˜ÿ ij“insˆp^o•ineyù egeln.
11                         ŒAid•pˆu S˜k• 13:1-14:13
                                                                                             ÿ
              Œº•Aemr k•nAen ötYAb•tn
                                    $                      ŒAim etAmAyù id•lAm.® 18tKn Œº•Am tAr tAb•u ŸiWeyù
                                                                                              ¡    ¡
       Œt>pr Œº•Am imzr tYAg k•reln. t¡Ar S˜¤I             ineln. itin mièr Ÿ•c• b•](•Ùilr k•AeC b•As k•ret
13     Žb•M t¡Aed•r smˆS˜ÿ ij“insp^ ineyù Œº•Am
enegeB˜r meD•Y id•eyù Œýsr h•eln. t¡Ar seÒ˜ tKn
                                                           egeln. S˜îAniw iCl ih•eº•A, ngerr k•AeC. esKAen
                                                           Œº•Am öBu˜r ŸpAsnA k•rAr j“e‘ Žk•iw eb•d•I inm$A,
elAwo iCl. 2Ž” smyù Œº•Am Kub•” D•nI. t¡Ar öc•¢r           k•reln.
pZ Žb•M öc•¢r esAn• o räp• iCl.
    3
     Œº•Am t¡Ar yA^• Œb•YAh•t rAKeln. enegB˜ tYAg                                 elAw b•ª•I h•l
k•er itin !b•eTel iP•er egeln. esKAn eTek• qb••eTl                    izinyùerr rAj“• iCeln ŒèAP•l. ŒireyùAk•
ngr ŒAr Œyù ngerr mD•Yb•tI S˜Aen egeln. ŽKAen”
                             R î
Œº•Am o t¡Ar pirb•Ar ŒAeg Žk•b•Ar izib•r S˜îApn
                                                           14         iCeln ”˜ñAserr rAj“•. Žlemr rAj“• iCeln
                                                           k•d•lAeyùAmr Žb•M egAyùIemr rAj“• itid•yùl. 2 Ž”sb•
k•eriCeln. 4Ž” ˆ ˆS˜îAniwet” Žk•iw eb•d•I•inm$A,           rAj“•/ sed•Aemr rAj“• ib•r•/ G•emArAr rAj“• ib•zR•/
k•eriCeln. tA” Œº•Am Ž” S˜Aniwet” öBu˜r ŸpAsn•
                              î                            Œda•mAr rAj“• iznAb•/ seb•Aiyùemr rAj“• izemb•r Žb•M
k•reln.                                                    ib•lAr•:ib•l• esAyr nAemo piric•t iClò rAj“Ar seÒ˜
                                                                               ù
                                                           yuß “ k•reln.
                                                                 3
           Œº•Am ŒAr elAewr meD•Y CA¼ACAi¼                        Ž” smˆS˜ÿ rAj“Aed•r !s‘b•Aih•nI is£•Im ŸptYk•Ayù
   5
      Ž” pyRwenr smyù Œº•Aemr seÒ˜ elAwo iCl.              imilt•h•l. :is£•Im ŸptYk•• b•t$mAen lb•, smu@•.ò
elAewr Œenk• pZ o t¡Ab•u iCl. 6 Œº•Am ŒAr elAewr           4
                                                            Ž” rAj“Ar• b•AerA b•Cr D•er k•d•l$AeyùAmerr Œnugt
Žt pZ iCl ey tAed•r ŸB˜yùek• KA† eyAgAb•Ar j“‘             iCl. ik••–˜Þ 13tm b•Cer tAr• sb•A” k•d•l$AeyùAmerr
es” ed•z ŒsmTR iCl. 7 Ž” smyù k•nAnIyù Žb•M pirxIyù        ib•r¨eß“ ib•e@•Ah• k•rl. 5sutrAM 14tm b•Cer rAj“•
j“AitrAo es ed•ez b•As k•rt. Œº•Aemr pZpAlk•ed•r           k•d•l$AeyùAmr o t¡Ar im^ rAj“Aedr seÒ˜ ib•e@•Ah•I
seÒ˜ elAewr pZpAlk•ed•r ib•b•Ad•• h•et lAgl.               rAj“Aed•r yuß“•• h•l. k•d•lRAeyùAmr o t¡Ar im^ rAj“Ar•
     8
      tKn Œº•Am elAwek• b•ll/ "etAmAr ŒAmAr meD•Y          ŒˆS˜ÿerAí k•,Riyùemr ŒiD•b•AsI rP•AyùIyù nAmk• j“Aitek•
ek•Ano ib•b•Ad• TAk•et pAer n•. etAmAr elAek•ed•r          prAˆS˜ÿ k•reln. t¡Ar• h•emr suxIyùed•ro prAS˜ÿ k•reln
seÒ˜ ŒAmAr elAek•ed•r ek•Ano ib•b•Ad• h•oyù• Ÿic•í         Žb•M zAib•-ik•iryùATiyùemr ŒiD•b•AsI ŽmIyùed•r prAˆS˜ÿ
nyù. ŒAmr• sb•A” prSperr ŒApnj“n. 9ŒAmAed•r                k•reln. 6tArpr t¡Ar• eh•ArIyùed•r prAˆS˜ÿ k•reln.
p]Tk• h•eyù yAoyù• Ÿic•í. etAmAr ey j“Ayùg• pCª•           eh•ArIyù r • esyù I rù eTek• ŽlÐpAr, :ŽlÐpAr,
es” j“AyùgAet” yAo. &u“im b<•• id•ek• egel ŒAim fAn        mr¨BU˜imr k•AeC Œb•iS˜îtò pyR•–˜ÿ pAbR•tY ed•ez b•As
id•ek• yAb•. yid• &u“im fAn id•ek• yAo/ ŒAim b<•• id•ek•   k•rt. 7tArpr rAj“• k•d•lAeyAemr Ÿ%r id•ek• egeln
                                                                                         $ ù
yAb•.®                                                     Žb•M ÏnimÅpew ŒT R A í k•Aed•ez igey ù smS˜ ÿ
     10
        elAw ec•AK &u“el ed•Kl/ sAmen ib•ˆS˜ÿ]t y£•$n      ŒmAelk•Iyùed•r prAˆS˜ÿ k•reln. itin h•ísesAn
ŸptYk••. elAw ed•Kl j“AyùgAw• py$Aˆ¹ˆÿ j“el srs.           tAmerr ŒiD•b•AsI ”emArIyùed•ro prAˆS˜ÿ k•reln.
:Žw• öB˜u k•%k• sed•Am o G•emAr• Db•Ms k•rAr ŒAegr
                $]                                               8
                                                                  es” smyù sed•Aemr rAj“•/ G•emArAr rAj“•/ Œd•a mAr
G•wn•. tKn esAyùr py$•–˜ÿ y£•$n ŸptYk•• iCl öBu˜r          rAj“•/ seb•Aiyùemr rAj“• Žb•M ib•lAr rAj“• t¡Aed•r
b•AgAenr mt. ŽKAnk•Ar mAiw iCl•imzerr mAiwr                zߨed•r ib•r¨eß“•• siµ•åiltB˜Aeb• is£Im ŸptYk•Ayù
mt B˜Al j“Aetr mAiw.ò 11tA” elAw y£•n ŸptYk•Aet
                                        $                  yuß “• k•ret egeln. 9 Ž” yueß“ Œpr pe(• iCeln
b•As k•reb• b•el iWk• k•rl. éj“en p]Tk• h•eyù egl          Žlemr rAj“• k•d•lAeyAmr/ egAyIemr rAj“• itid•yl/
                                                                                  $ ù           ù                ù
Žb•M elAw pUb•R id•ek••Žigeyù c•ll. 12Œº•Am k•nAen”        izinyùerr rAj“• ŒèAP•l Žb•M ”lAserr rAj“•
eTek• egeln Žb•M elAw ŸptYk•Ar j“npd•Ùilet                 ŒireyùAk•. ŒTRAí yuß “w• iCl p<Ac•j“n rAj“Ar ib•r¨eß“••
b•As k•ret lAgeln. elAw ŸptYk•Ar sudU•r d•i(•e,            c•Arj“n rAj“Ar.
                                                                 10
sed•Aem c•el egeln Žb•M esKAen” t¡Ab•u pAteln.                      is£•Im ŸptYk•Ayù ŒAlk•AtArAyù p,R Œenk• gt$
                                                                                                      U
13
   öBu˜ j“Anetn ey sed•Aemr ŒiD•b•AsIr• mh•ApApI.          iCl. sed•Am Žb•M G•emArAr rAj“• Žb•M tAed•r !s‘r•
     14
        elAw c•el egel öBu˜ Œº•Amek• b•ll/ "etAmAr         yuß “e(•^ eTek• pAileyù egl. Œenk• !s‘ Ïsb• KAet
c•Arid•ek• tAik•eyù ed•K. Ÿ%r d•i(•, pUb•R piü‚m           p¼l. ik••–˜Þ ŒiD•k•AMz” pAh•Ae¼ pb•R et pAileyù egl.
c•Arid•ek••tAk•Ao. 15yt j“imj“Ayùg• ed•Ket pA•C/ sb•             11
                                                                    sutrAM sed•Am Žb•M G•emArAr smˆS˜ÿ srã•Am/
ŒAim etAmAyù Žb•M etAmAr b•MzD•red•r ed•b•. Ž”             tAed•r smˆS˜ÿ KA†s•µ˜õAr/ b•S˜¤Aid• Žb•M Œ‘A‘ sb•
ed•z ic•rk•Aelr j“e‘ etAmAr h•eb•. 16p]iTb•Ir D•UelAr      ij“insp^ öitp(•rA ineyù c•el egl. 12Œº•Aemr
mt ŒAim etAmAr •Ÿ%rpur¨xed•r sMKYAb•]iß“ k•rb•.            ‹A&u“Åpu^ elAw tKn sed•Aem b•As k•riCl Žb•M
yid• elAek• p]iTb•Ir sb• D•UelA Ù,et pAer tAh•el           sed•Aemr zߨrAˆ elAwek• b•ª•I k•rl/ elAewr y• ik•C¢
etAmAr elAek•ed•r egAn• yAeb•. 17ŒtŽb• Žigeyù yAo/         iCl sb• ŒiD•k•Ar k•rl. 13elAewr Žk•iw elAk•ek•
etAmAr inej“r ed•ez &u“im eh•¡ew eb•¼Ao. Ž” ed•z           tAr• b•ª•I k•ret pAerin. es pAileyù igeyù y• y•
ŒAid•pˆu S˜k• 14:14-15:13
           ÿ                                       12

G•eweC smˆ S ˜ ÿ Œº•Amek• j“AnAl. Œº•Am tKn ŒAenr/ ”eâ•Al Žb•M mièek• id•eyù yAn. Žr• yueß“
”emArIyùed•r mièr gACÙilr k•AeC izib•er b•As ŒAmAyù sAh•AyY k•ereCn.®
k•riCeln. miè/ ”eâ•Al Žb•M ŒAenerr meD•Y
prSprek• sAh•AyY k•rAr Žk• c•i)˜ iCl. tAr• Œº•Amek•
                                     ¢                                 Œº•Aemr seÒ˜ ö½err c•i)˜
                                                                                        V    ¢
sAh•AyY k•rAr Žk•w• c•¢i)˜o k•eriCl.                            Ž”sb• G•wnAb•ilr per Œº•Am d•zRenr meD•Y

                Œº•Am elAwek• Ÿß“Ar k•reln
                                                      15        öBu˜r k•T• Znet epeln. ö½Vr b•leln/
                                                       "Œº•Am ic•–˜ÿ• ek•AerA•n•. ŒAim etAmAyù r(•• k•rb•.
     14
        elAw b•ª•I h•eyeC j“Anet eper Œº•Am pirb•Aerr ŒAim etAmAyù Žk• mh••purSˆð˜Ar ed•b•.®
                        ù
                                                            2
sb•A”ek• efek• pAWAeln. tAed•r meD•Y 318 j“n izi(•t          ik••–˜Þ Œº•Am b•leln/ "öBu˜ ö½Vr/ ŒAmAyù KuzI
!s‘ iCl. Œº•Am t¡Ar elAek•ed•r pirc•Aln• k•er k•rAr mt ŒApin ik•C¢” id•et pAreb•n n•. ek•nÀ
zߨed•r dU•er d•An ngr Œb•iD• tAi¼eyù ineyù egeln. k•Ar, ŒAmAr ek•Ano pu^ en”. tA” ŒAmAr m]&u“Yr
15
   es” rAe^ itin o t¡Ar !s‘r• ŒtikR•et zߨed•r per ŒAmAr d•eµ•åzk•Iyù d•As ”lIeyùxr ŒAmAr smˆS˜ÿ
ŒAß*m, k•reln. t¡Ar• zߨed•r prABU˜t k•er sµpi%r Ÿ%rAiD•k•ArI h•eb•.® 3Œº•Am b•leln/ "ŒApin
d•eµ•åzek•r Ÿ%er eh•Ab•• pyR•–˜ÿ ib•tAi¼t k•reln. ŒAmAyù pu^ ed•nin. tA” ey d•As ŒAmAr G•er j“›˜å
16
   tArpr zߨr• y• y• ŒiD•k•Ar k•eriCl/ es” smˆS˜ÿ lAB˜ k•ereC es-” pAeb• ŒAmAr smˆS˜ÿ D•nsµpi%.®
punr¨ß“Ar k•reln. elAw/ elAewr smˆS˜ÿ nArI o                4
                                                             tKn öBu˜ Œº•Aemr seÒ˜ k•T• b•leln. ö½Vr
Bˆ]•tYed•r pyR•–˜ÿ Œº•Am iP•ireyù ŒAneln.              b•leln/ "Ï d•As etAmAr smS˜ ÿ D•nsµped•r
     17
        tArpr Œº•Am k•d•lAeyù A mr o t¡ A r seÒ˜ Ÿ%rAiD•k•ArI h•eb• n•. etAmAr inej“r pu^ h•eb•. Žb•M
eyAgd•Ank•ArI rAj“Aed•r prAˆS˜ÿ k•er t¡Ar ŒAegr etAmAr Îrsj“At p u ^ ” etAmAr smS˜ ÿ ik•C ¢ r
j“AyùgAyù iP•er Želn. itin iP•er Žel sed•Aemr Ÿ%rAiD•k•Ar pAeb•.®
                                                            5
rAj“• t¡Ar seÒ˜ zAb•I ŸptYk•Ayù :ŽKn Ž” S˜îAn                tKn ö½Vr Œº•Amek• b•A”er efek• ineyù egeln.
rAj“Ar ŸptYk•• nAem piric•tò ed•K• k•ret ö½Vr b•leln/ "ŒAk•Aezr id•ek• tAk•Ao. ed•K/ esKAen
egeln.                                                 k•t tAr•. Žt tAr• ey &u“im Ù,et” pAreb• n•.
                                                       B˜ib•`et etAmAr b•MzD•errAo Ïrk•m ŒÙ,it h•eb•.®
                                                            6
                          m˜˜ð Iexd•k•                      Œº•Am ö½Vrek• ib•½VAs k•reln. Žb•M ö½Vr
     18
        zAelemr rAj“• m˜ð˜Iexd•k•o Œº•Aemr seÒ˜       Œº•Aemr ib•½VAsek• tAr D•Aim$k•tA ih•eseb• ib•eb•c•n•
sA(•Aí k•ret egeln. m˜ð˜Iexd•k• iCeln prAípr k•reln. 7Žb•M ö½Vr Œº•Amek• b•leln/ "ŒAim” es”
ö½Verr Žk•j“n yAj“k•. m˜ð˜Iexd•k• ineyù Želn r¨iw öBu˜/ iyin etAmAyù b•Aib•elr ¬r eTek• ineyù ŽesiClAm/
o @•A(•Ars. 19Œº•Amek• ŒAzIb•RAd• k•er m˜ð˜Iexd•k• yAet Ž” ed•zw• ŒAim etAmAyù id•et pAir. Ž” ed•z
b•leln/                                                &u“im pAeb•.®
                                                            8
     "eh Œº•Am/ prAípr ö½Vr etAmAek• ŒAzIb•RAd•              ik••–˜Þ Œº•Am b•leln/ "öBu˜ ŒAmAr Ùr¨/ Ž” ed•z
k•r¨n. ö½Vr S•VˆgR o mtRY •s]iX k•ereCn .              ey ŒAim pAb• tAr inü‚yùt• ik•À®
     20
        ŒAmr• prAípr ö½Verr özMs• k•ir. itin                9
                                                             ö½r Œº•Amek• b•leln/ "ŒAmr• Žk•w• c•i)˜ k•rb•.
                                                                 V                                 ¢
zߨed•r prAS˜ÿ k•ret etAmAek• sAh•AyY k•ereCn.®        ŒAmAyù Žk•w• itn b•Cerr b•AC¢r/ itn b•Cerr CAgl
                                                       ŒAr itn b•Cerr emx Žen d•Ao. Žk•w• b•A•c•• pAyùr•
     Œº•Am yueß“r smyù y• y• epeyùiCeln tAr eTek• ŒAr Žk•w• G•uG•upAKIo Žen d•Ao.®
Žk•-d•zmAMz m˜ð˜Iexd•k•ek• id•eln. 21sed•Aemr rAj“•        10
                                                               Œº•Am Ž” smˆS˜ÿ ö½Verr k•AeC Žen id•eln.
b•leln/ "ŒApin inej“r j“e‘ sb• ereK id•n. zߨr• Œº•Am öA,IÙil h•tY• k•er Žb•M öitiwr éiw k•er
ey elAek•ed•r ineyù egeC ZD•u ŒAmAr es” elAk•ed•r KØ k•er Ï KØÙil TAk•a -TAk•a k•er sAij“eyù rAKeln.
ŒAmAek• id•n.®                                         ik••–˜Þ pAKIÙilek• Œº•Am éKØ k•ern in. 11per Ïsb•
     22
        ik•–˜Þ sed•Aemr rAj“Aek• Œº•Am b•leln/ "prAípr öA,Ir mAMsKeØr j“e‘ b•¼ b•¼ pAKI eC¡• emer
ö½Vr/ iyin S•VˆgR mt$Y s]iX k•ereCn es” öBu˜r k•AeC ŽelA. ik••–˜Þ Œº•Am esÙil tAi¼eyù id•eln.
ŒAim zpT k•riC. 23y• ik•C¢ ŒApnAr tAr ik•C¢”                12
                                                               eb•l• b•A¼et TAk•l/ Fel p¼et lAgl sUyR.
ŒAim rAKb• n•. ŒAim öitš¨it k•riC ey ŒAim ik•C¢” Œº•Aemr B˜Ix, G•m epl Žb•M ezx py•R –˜ÿ itin G•imeyù
                                                                           u                            u
                                                                                                     13
rAKb• n•. Žmnik• Žk•w• set• ŒTb•• j“u etAr iP•eto p¼eln. tKn enem Žl Žk• B˜Ix, ŒÞ“k•Ar. tKn
                                  u
n•. ŒAim c•A” n• ey ŒApin b•leb•n/ 'Œº•Amek• ŒAim öBu˜ Œº•Amek• b•leln/ "etAmAr k•eyùk•w• k•T• ej“en
b•¼ elAk• b•AineyùiC.¾                                 rAK• Ÿic•í. etAmAr Ÿ%rpr¨xrA ey ed•ez b•As k•reb•
                                                                                    u
     24
        ŒAim ZD•u esw¦ku•” enb• y• ŒAmAr eyAß“•Ar•     es” ed•z tAed•r nyù/ esKAen tAr• ib•ed•zI•b•el g,Y
eKeyùeC. ik••–˜Þ Œ‘ed•r ŒApin t¡Aed•r B˜Ag id•n. h•eb•. Žb•M es” ed•ezr ŒiD•b•AsIr• 400 b•Cr D•er
yueß“•• y• ij“etiC t• ŒApin ineyù yAn/ ik••–˜Þ ik•C¢ etAmAr Ÿ%rpur¨xed•r d•As k•er rAKeb• Žb•M tAed•r
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament
Bengali bible old testament

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

저작권법(09 1)01
저작권법(09 1)01저작권법(09 1)01
저작권법(09 1)01seabird33
 
사이냅소프트 회사소개서
사이냅소프트 회사소개서사이냅소프트 회사소개서
사이냅소프트 회사소개서hukim
 
áîðæèãèí 1
áîðæèãèí 1áîðæèãèí 1
áîðæèãèí 1Batdulam
 
Bijou
BijouBijou
Bijoubijou
 
Game AI Overview
Game AI OverviewGame AI Overview
Game AI Overview기룡 남
 
Gunz Postmortem
Gunz PostmortemGunz Postmortem
Gunz Postmortem기룡 남
 
2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개
2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개
2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개Tae Young Kang
 
Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙
Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙 Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙
Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙 Jahee Lee
 
Haqqani anjuman september 2019
Haqqani anjuman september   2019Haqqani anjuman september   2019
Haqqani anjuman september 2019Haqqani Anjuman
 
"김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코...
"김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코..."김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코...
"김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코...kkfjat kmaxza
 
Lecture 9 [compatibility mode]
Lecture 9 [compatibility mode]Lecture 9 [compatibility mode]
Lecture 9 [compatibility mode]Nurdaulet Kupjasar
 
2005 Experiential Marketing
2005 Experiential Marketing2005 Experiential Marketing
2005 Experiential MarketingJin Lee
 
Presentation on KRI-2012 (rus)
Presentation on KRI-2012 (rus)Presentation on KRI-2012 (rus)
Presentation on KRI-2012 (rus)Dmitry Potapov
 

La actualidad más candente (19)

저작권법(09 1)01
저작권법(09 1)01저작권법(09 1)01
저작권법(09 1)01
 
사이냅소프트 회사소개서
사이냅소프트 회사소개서사이냅소프트 회사소개서
사이냅소프트 회사소개서
 
áîðæèãèí 1
áîðæèãèí 1áîðæèãèí 1
áîðæèãèí 1
 
Nursing process
Nursing processNursing process
Nursing process
 
Bijou
BijouBijou
Bijou
 
Game AI Overview
Game AI OverviewGame AI Overview
Game AI Overview
 
Gunz Postmortem
Gunz PostmortemGunz Postmortem
Gunz Postmortem
 
2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개
2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개
2021.01.19. <언더스코어> 팀 소개
 
Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙
Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙 Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙
Principles of amazon growth &amp; leadership 사업 성장 원칙과 아마존 리더십 원칙
 
Healthy or Sexy?
Healthy or Sexy?Healthy or Sexy?
Healthy or Sexy?
 
Haqqani anjuman september 2019
Haqqani anjuman september   2019Haqqani anjuman september   2019
Haqqani anjuman september 2019
 
"김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코...
"김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코..."김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코...
"김정은"도 프로코밀 먹는다 DDF11.KR 카톡:DDF11 프로코밀구입,프로코밀직구,프로코밀사용후기,프로코밀복용후기,프로코밀사용법,프로코...
 
Lecture 9 [compatibility mode]
Lecture 9 [compatibility mode]Lecture 9 [compatibility mode]
Lecture 9 [compatibility mode]
 
mj MANIAL
mj MANIALmj MANIAL
mj MANIAL
 
GOSCON 2007
GOSCON 2007GOSCON 2007
GOSCON 2007
 
Ethics in sinhala
Ethics in sinhalaEthics in sinhala
Ethics in sinhala
 
2005 Experiential Marketing
2005 Experiential Marketing2005 Experiential Marketing
2005 Experiential Marketing
 
1092
10921092
1092
 
Presentation on KRI-2012 (rus)
Presentation on KRI-2012 (rus)Presentation on KRI-2012 (rus)
Presentation on KRI-2012 (rus)
 

Destacado

Int Cs Rev
Int Cs RevInt Cs Rev
Int Cs RevnorthVU
 
Recommend Donna Zona
Recommend Donna ZonaRecommend Donna Zona
Recommend Donna ZonaDonna Zona
 
Tracking the States' Responses to Obamacare
Tracking the States' Responses to ObamacareTracking the States' Responses to Obamacare
Tracking the States' Responses to ObamacareThe Heritage Foundation
 
Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014
Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014
Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014Grupa PTWP S.A.
 
Study: The Future of VR, AR and Self-Driving Cars
Study: The Future of VR, AR and Self-Driving CarsStudy: The Future of VR, AR and Self-Driving Cars
Study: The Future of VR, AR and Self-Driving CarsLinkedIn
 

Destacado (8)

segokai
segokaisegokai
segokai
 
Int Cs Rev
Int Cs RevInt Cs Rev
Int Cs Rev
 
Recommend Donna Zona
Recommend Donna ZonaRecommend Donna Zona
Recommend Donna Zona
 
Marriage Poverty - Tennessee
Marriage Poverty - TennesseeMarriage Poverty - Tennessee
Marriage Poverty - Tennessee
 
Android 2.1-cdd
Android 2.1-cddAndroid 2.1-cdd
Android 2.1-cdd
 
Tracking the States' Responses to Obamacare
Tracking the States' Responses to ObamacareTracking the States' Responses to Obamacare
Tracking the States' Responses to Obamacare
 
Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014
Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014
Sprzedaż nowych przyczep rolniczych w styczniu 2014
 
Study: The Future of VR, AR and Self-Driving Cars
Study: The Future of VR, AR and Self-Driving CarsStudy: The Future of VR, AR and Self-Driving Cars
Study: The Future of VR, AR and Self-Driving Cars
 

Más de WorldBibles

Let’s praise the lord! kreyol
Let’s praise the lord! kreyolLet’s praise the lord! kreyol
Let’s praise the lord! kreyolWorldBibles
 
Let’s praise the lord! english
Let’s praise the lord! englishLet’s praise the lord! english
Let’s praise the lord! englishWorldBibles
 
How to know god thai
How to know god thaiHow to know god thai
How to know god thaiWorldBibles
 
How to know god persian farsi
How to know god persian farsiHow to know god persian farsi
How to know god persian farsiWorldBibles
 
How to know god miskito
How to know god miskitoHow to know god miskito
How to know god miskitoWorldBibles
 
How to know god malayalam
How to know god malayalamHow to know god malayalam
How to know god malayalamWorldBibles
 
How to know god kreyol
How to know god kreyolHow to know god kreyol
How to know god kreyolWorldBibles
 
How to know god kannada
How to know god kannadaHow to know god kannada
How to know god kannadaWorldBibles
 
How to know god hausa
How to know god hausaHow to know god hausa
How to know god hausaWorldBibles
 
How to know god georgian
How to know god georgianHow to know god georgian
How to know god georgianWorldBibles
 
How to know god ewe
How to know god eweHow to know god ewe
How to know god eweWorldBibles
 
How to know god estonian
How to know god estonianHow to know god estonian
How to know god estonianWorldBibles
 
How to know god english
How to know god englishHow to know god english
How to know god englishWorldBibles
 
How to know god chinese simplified
How to know god chinese simplifiedHow to know god chinese simplified
How to know god chinese simplifiedWorldBibles
 
How to know god ateso
How to know god atesoHow to know god ateso
How to know god atesoWorldBibles
 
How to know god arabic
How to know god arabicHow to know god arabic
How to know god arabicWorldBibles
 
Help from above urdu
Help from above urduHelp from above urdu
Help from above urduWorldBibles
 
Help from above tswana
Help from above tswanaHelp from above tswana
Help from above tswanaWorldBibles
 
Help from above traditional chinese
Help from above traditional chineseHelp from above traditional chinese
Help from above traditional chineseWorldBibles
 
Help from above tibetan
Help from above tibetanHelp from above tibetan
Help from above tibetanWorldBibles
 

Más de WorldBibles (20)

Let’s praise the lord! kreyol
Let’s praise the lord! kreyolLet’s praise the lord! kreyol
Let’s praise the lord! kreyol
 
Let’s praise the lord! english
Let’s praise the lord! englishLet’s praise the lord! english
Let’s praise the lord! english
 
How to know god thai
How to know god thaiHow to know god thai
How to know god thai
 
How to know god persian farsi
How to know god persian farsiHow to know god persian farsi
How to know god persian farsi
 
How to know god miskito
How to know god miskitoHow to know god miskito
How to know god miskito
 
How to know god malayalam
How to know god malayalamHow to know god malayalam
How to know god malayalam
 
How to know god kreyol
How to know god kreyolHow to know god kreyol
How to know god kreyol
 
How to know god kannada
How to know god kannadaHow to know god kannada
How to know god kannada
 
How to know god hausa
How to know god hausaHow to know god hausa
How to know god hausa
 
How to know god georgian
How to know god georgianHow to know god georgian
How to know god georgian
 
How to know god ewe
How to know god eweHow to know god ewe
How to know god ewe
 
How to know god estonian
How to know god estonianHow to know god estonian
How to know god estonian
 
How to know god english
How to know god englishHow to know god english
How to know god english
 
How to know god chinese simplified
How to know god chinese simplifiedHow to know god chinese simplified
How to know god chinese simplified
 
How to know god ateso
How to know god atesoHow to know god ateso
How to know god ateso
 
How to know god arabic
How to know god arabicHow to know god arabic
How to know god arabic
 
Help from above urdu
Help from above urduHelp from above urdu
Help from above urdu
 
Help from above tswana
Help from above tswanaHelp from above tswana
Help from above tswana
 
Help from above traditional chinese
Help from above traditional chineseHelp from above traditional chinese
Help from above traditional chinese
 
Help from above tibetan
Help from above tibetanHelp from above tibetan
Help from above tibetan
 

Bengali bible old testament

  • 1. 1 ŒAid•pˆu S˜k• ÿ j“gí siXr Zr¨ ] ŒAelAÙil ib•ezx sB˜A* Zr¨ k•rAr ib•ezx ib•ezx öTm id•nÑŒAelA sMek•t ih•eseb• b•Yb•h•ät h•eb•. ŒAr id•n o b•Cr Zr¨et/ ö½Vr ŒAk•Az o p]iTb•I s]iX k•reln. eb•AJ“Ab•Ar j“‘ Ž” ŒAelAÙil b•Yb•h•ät h•eb•. 15Ž” 1 öTem p]iTb•I sµpU,R zU‘ iCl; p]iTb•Iet ik•C¢” iCl n•. 2 ŒÞ“k•Aer ŒAb•]t iCl j“lrAiz ŒAr ö½Verr ŒAelAÙil ŒAk•Aez TAk•eb• p]iTb•Iek• ŒAelA ed•oyùAr j“e‘.® Žb•M tA-” h•l. 16 ŒA ™• es” j“lrAizr Ÿpr id•eyù eB˜es eb•¼Ai•Cl. tKn ö½r éiw mh••ej“YAit b•AnAeln. ö½r id•enr V V 3 tArpr ö½r b•leln/ "ŒAelA P•u wk•?® tKn” ŒAelA V ¦ eb•l• rAj“ ׈ k•rAr j“e‘ b•¼iw ŒAr rAi^eb•l• rAj“ ׈ Pu•wet Zr¨ k•rl. 4 ŒAelA ed•eK ö½Vr b•uJ“eln/ ŒAelA k•rAr j“e‘ eCAwiw b•AnAeln. ö½Vr tArk•ArAij“o B˜Al. tKn ö½Vr ŒÞ“k•Ar eTek• ŒAelAek• p]Tk• s]iX k•reln. 17p]iTb•Iek• ŒAelA ed•oyùAr j“e‘ ö½Vr k•reln. 5 ö½Vr ŒAelAr nAm id•eln "id•n/® Žb•M Ž” ŒAelAÙilek• ŒAk•Aez S˜îApn k•reln . 18id•n o ŒÞ“k•Aerr nAm id•eln "rAi^.® rAi^ek• k•t$] ׈ ed•b•Ar j“e‘ ö½Vr Ž” ŒAelAÙilek•• sÞ“YA h•l Žb•M esKAen sk•Al h•l. Ž” h•l öTm ŒAk•Aez sAj“Aeln. Ž” ŒAelAÙil ŒAelA ŒAr id•n. ŒÞ“k•Arek• p]Tk• k•er id•l Žb•M ö½Vr ed•Keln b•Yb•S˜îAw• B˜Al h•eyùeC. iþ ˆtIyù id•nÑŒAk•Az 19 sÞ“YA h•l Žb•M sk•Al h•l. ŽB˜Aeb• c•&u“TR id•n 6 tArpr ö½Vr b•leln/ "j“lek• éB˜Ag k•rb•Ar h•l. j“‘ ŒAk•AzmØelr b•Yb•S˜î• eh•Ak•?® 7tA” ö½Vr ŒAk•AzmØelr s]iX k•er j“lek• p]Tk• k•reln. Žk• pÇ•ˆm id•nÑmAC o pAKI B˜Ag j“l ŒAk•AzmØelr Ÿper ŒAr Œ‘ B˜Ag j“l 20 tArpr ö½r b•leln/ "b•æ ök•Ar j“Ib••–˜ÿ öA,Iet V ŒAk•AzmØelr nIec• TAk•l. 8ö½Vr ŒAk•AzmØelr j“l pU,R eh•Ak• ŒAr p]iTb•Ir oper ŒAk•Aez o¼b•Ar nAm id•eln "ŒAk•Az.® sÞ“YA h•l ŒAr tArpr sk••l j“‘ b•æ pAKI eh•Ak•.®•21strAM ö½r b•¼ b•¼ j“lj“•–˜Þ u V h•l. ŽwA• h•l iþˆtIyù id•n. Žb•M j“el ib•c•r, k•reb• Žmn smˆS˜ÿ öA,I siX k•reln•. ] Œenk• ök•Ar sAmui@•k• j“Ib• reyùeC Žb•M es sb•” ïtIyù id•nÑZk•enA j“im o gACpAlA ö½Verr s]iX? yt rk•m pAKI ŒAk•Aez oe¼ es”sb•o 9 tArpr ö½Vr b•leln/ "ŒAk•Aezr nIec•r j“l ö½Vr b•AnAeln. Žb•M ö½Vr ed•Keln b•Yb•S˜îAwA B˜Al Žk• j“AyùgAyù j“m• eh•Ak• yAet Zk•en• fA[˜• ed•K• h•eyùeC. yAyù.® Žb•M tA-” h•l. 10ö½Vr Zk•en• j“imr nAm 22 ö½Vr Ž” smˆS˜ÿ öA,Ied•r ŒAzIb•RAd• k•reln. id•eln/ "p]iTb•I® Žb•M Žk• j“AyùgAyù j“m• j“elr ö½Vr sAmui@•k• öA,Ied•r sMKYAb•]i ß“ k•er smu@• B˜ireyù nAm id•eln "mh•AsAgr.®• ö½Vr ed•Keln b•Yb•S˜îAwA B˜Al &u“let• b•leln. ö½Vr p]iTb•Iet pAKIed•r sMKYAb•]iß“ h•eyùeC. 11tKn ö½Vr b•leln/ "p]iTb•Iet G•As eh•Ak•/ k•ret b•leln. 23sÞ“Y• h•eyù egl Žb•M tArpr sk•Al zs´d•AyùI gAC o P•elr gACpAl• eh•Ak•. P•elr h•l. ŽB˜Aeb• pÇ•ˆm id•n ek•ew egl. gACÙilet P•l ŒAr P•elr eB˜ter b•Ij“ eh•Ak•. öetYk• Ÿi•¶“õd• ŒApn ŒApn j“Aetr b•Ij“ s]iX k•r¨k•. xþ id•nÑfA[˜Ar j“•–˜Þ j“AenAyAr o mAnx ù u Ž”sb• gACpAl• p]iTb•Iet eb•e¼ ŸW¦k•.® ŒAr tA”-” 24 tArpr ˆ ö½Vr b•leln/ "nAnArk•m öA,I p]iTb•Iet h•l. 12p]iTb•Iet G•As ŒAr zs´d•AyùI Ÿi•¶“õd• Ÿíp å Ÿípå eh•Ak•. nAnArk•m b•¼ ŒAk•Aerr j“•–˜Þ-j“AenAyùAr h•l. ŒAb•Ar P•ld•AyùI gACpAlAo h•l/ P•elr eB˜ter ŒAr b•uek• eh•¡ew c•lAr nAnArk•m eCAw öA,I eh•Ak• Žb•M b•Ij“ h•l. öetYk• Ÿi•¶“õd• ŒApn ŒApn j“Aetr b•Ij“ öc•¢r sMKYAyù tAed•r sMKYAb•]i ß“ eh•Ak•.® tKn eymn s]iX k•rl Žb•M ö½Vr ed•Keln/ b•Yb•S˜îAw• B˜Al h•eyùeC. itin b•leln sb•ik•C¢ sµpå h•l. 13 sˆÞ“YˆA h•l Žb•M sk•Al h•l. ŽB˜Aeb• h•l ïtIyù id•n. c•&“u TR id•nÑsy/ c•Ad• o tArA U R ¡ ib•ezx sB˜• k•eb• mAs Žb•M b•Cr Zr¨ h•eb• t• inßR“ArŠ k•rAr 14 j“‘ ”•S•óˆAeyùlIyùr• sUyR Žb•M c•eÛ•r b•Yb•h•Ar k•rt Žb•M b•æ ”æd•Iyù tArpr ö½Vr b•leln/ "ŒAk•Aez ŒAelA Pu•w¦k•. C¢iwr id•n Žb•M ib•ezx sB˜•smUh• pUi,Rm• Žb•M ŒmAb•s´Ar smyù Ž” ŒAelA id•n eTek• rAi^ek• p]Tk• k•reb•. Ž” Zr¨ h•t.
  • 2. ŒAid•pˆu S˜k• 1:25-2:22 ÿ 2 25 su t rAM ö½V r sb• rk•m j“•–˜Þ - j“AenAyù A r qtrI k•reln Žb•M es” mAnexr nAek• P•u< id•eyù öA,b•Ayùu u etmnB˜Aeb• qtrI k•reln. b•‘ j“•–˜Þ/ epA` j“•–˜Þ ŒAr öeb•z k•rAeln Žb•M mAnxiw j“Ib••–˜ÿ h•eyù ŸWl. 8 tKn u b•uek• h•¡AwAr sb•rk•emr eCAw eCAw öA,I ö½Vr b•AnAeln öBu˜ ö½Vr pUb•Rid•ek• Žk•iw b•AgAn b•AnAeln ŒAr es” Žb•M ö½Vr ed•Keln öitiw ij“inx” eb•z B˜Ael• b•AgAniwr nAm id•eln Žd•n Žb•M öBu˜ ö½Vr t¡Ar s]iX h•eyùeC. k•r• mAnuxiwek• es” b•AgAen rAKeln. 9 Žb•M es” 26 tKn ö½Vr b•leln/ "ŽKn Žs/ ŒAmr• mAnux b•AgAen öBu ˜ ö½V r sb•rk•emr su ª •r b•] ( • Žb•M s]iX k•ir. ŒAmAed•r ŒAd•el ŒAmr• mAnux s]iX k•rb•. KAe†ApeyAá P•l ed•yù Žmn öitiw b•](• erApŠ mAnux h•eb• iWk• ŒAmAed•r mt. tAr• smue@•r smˆS˜ÿ k•reln. b•AgAenr mAJ“KAniwet öBu˜ ö½Vr erApŠ mAeCr oper ŒAr ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAKIr oper k•reln j“Ib•n b•](•iw y• B˜Al Žb•M mª• ib•xeyù |•An k•t$] ׈ k•reb•. tAr• p]iTb•Ir smˆS˜ÿ b•¼ j“AenAyùAr ed•yù. ŒAr b•uek• h•¡AwAr smˆS˜ÿ eCAw öA,Ir Ÿper k•t$] ׈ 10 Žd•n h•et Žk• nd•I öb•Aih•t h•eyù es” b•AgAn k•reb•.® j“lis)˜ k•rl. tArpr es” nd•I ib•B˜)˜ h•eyù c•Ariw 27 tA” ö½Vr inej“r metA” mAnux s]iX k•reln. eCAw eCAw D•ArAyù pir,t h•l. 11öTm D•ArAiwr nAm mAnux h•l t¡Ar C<Aec• g¼• j“Ib•. ö½Vr tAed•r pur¨x o pIezAn. Ž” nd•ID•Ar• puerA h•b•Il• ed•ziwek• iG•er S˜¤Iräep s]iX k•reln. 28ö½Vr tAed•r ŒAzIbR•Ad• k•er öb•Aih•t. 12:es ed•ez esAn• reyùeC ŒAr t• Ÿ<c•¢ b•leln/ "etAmAed•r b•æ s•–˜ÿAns•–˜ÿit eh•Ak•. mAnuex mAenr. ŽCA¼• Ž” ed•ez gÞ“@•b•Y/ ÙgÙla ŒAr mlYb•An a U mAnuex p]iTb•I pirpU,R k•erA Žb•M etAmr• p]iTb•Ir egAemd•k•mi, pAoyù• yAyù.ò 13 inyù–˜¤e,r B˜Ar nAo. smue@• mAeCed•r Žb•M b•AtAes iþˆtIyù nd•Ir nAm gIeh•An/ Ž” nd•Iiw smˆS˜ÿ kU•z pAiKed•r zAsn k•erA. mAiwr opr y• ik•C¢ ne¼c•e¼/ ed•ziwek• iG•er öb•Aih•t. 14ïtIyù nd•Iiwr nAm yAb•tIyù öA,Iek•• etAmr• zAsn k•erA.® ih•e£•k•l. Ž” nd•I Œziry• ed•ezr pb•R id•ek• öb•Aih•t. U ù U 29 ö½Vr b•leln/ "ŒAim etAmAed•r zs´d•AyùI smˆS˜ÿ c•&u“TR nd•Iiwr nAm P•rAí. gAC o smˆS˜ÿ P•ld••yùI gACpAl• id•i•C. Ïsb• gAC 15 öBu˜ ö½Vr k]•ixk•Aj“ ŒAr b•AgAenr r(•,Aeb•(•e,r b•Ij“yu)˜ P•l ŸípAd•n k•er. Ž” smˆS˜ÿ zs´ o P•l j“e‘ mAnuxiwek• Žd•n b•AgAen rAKeln. 16öBu˜ ö½Vr h•eb• etAmAed•r KA†. 30Žb•M j“AenAyùAred•r• sm•S˜ÿ sb•j“ u mAnuxiwek• Ž” ŒAed•z id•eln/ "b•AgAenr ey ek•Ano gACpAl• id•i•C. tAed•r KA† h•eb• sb•uj“ gACpAl•. b•]e(•r P•l &u“im eKet pAer•. 17ik••–˜Þ ey b•]( B˜AelA p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“•–˜Þ-j“AenAyùAr/ ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAiK ŒAr mª• ib•xeyù |•An ed•yù es” b•]e(•r P•l k•Kno Žb•M mAiwr Ÿper b•uek• h•¡Aew eysb• k•Iw sb•A” Ï eKeyù• n•. yid• &u“im es” b•]e(•r P•l KAo/ etAmAr KA† KAeb•.® Žb•M Ž” sb•ik•C¢” sµpå h•l. m]&u“Y h•eb•?® 31 ö½r y• ik•C¢ siX k•ereCn essb• ik•C¢ ed•Keln. V ] Žb•M ö½Vr ed•Keln smˆS˜ÿ s]iX” Kub• B˜Al h•eyùeC. öTm nArI sÞ“YA h•l/ tArpr sk•Al h•l. ŽB˜Aeb• xþ id•n h•l. 18 tArper öBu˜ ö½Vr b•leln/ "mAnuexr in>sÒ˜ TAk•A B˜Al nyù. ŒAim oek• sAh•AyY k•rAr j“e‘ or sˆ¹ˆm id•nÑ ib•šAm ÿ mt ŒAr Žk•iw mAnux qtrI k•rb•.® sutrAM p]iTb•I/ ŒAk•Az Žb•M tAed•r ŒAB˜Y•–˜ÿrI, 19 öBu˜ ö½Vr p]iTb•Ir oper smˆS˜ÿ pZ ŒAr 2 yAb•tIyù ij“ins sµpU,R h•l. 2ey k•Aj“ ö½Vr Zr¨ k•eriCeln tA ezx k•er sˆ¹ˆÿm id•en itin ib•šAm ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAiK qtrI k•rb•Ar j“‘ m]i%k•Ar D•U i l b•Yb•h•Ar k•eriCeln. öB u ˜ ö½ V r Ï smˆ S ˜ ÿ ineln. 3sˆ¹ˆÿm id•niwek• ŒAzIbR•Ad• k•er ö½Vr esiwek• pZpAKIek• mAnuxiwr k•AeC ineyù Želn ŒAr mAnuxiw pib•^ id•en pir,t k•reln. id•niwek• ˆö½Vr Žk• tAed•r öetYek•r ŒAlAd•• ŒAlAd•• nAm id•l. 20mAnuxiw ib•ezx id•n k•reln k•Ar, Ï id•niwet p]iTb•I s]iXr smˆS˜ÿ g]h•pAilt pZ/ ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAiKr Žb•M smˆS˜ÿ k•Aj“ eTek• itin ib•šAm ineln. Œre,Yr smˆS˜ÿ b•‘öA,Ir nAmk•r, k•rl. mAnuxiw ŒsMKYA• pZ-pAKI ed•Kl ik••–˜Þ es tAr eyAgY mAnb• j“Aitr Zr¨ sAh•AyYk•ArI k•AŸek• ed•Ket epl n•. 21tKn öBu˜ 4 Ž” h•l ŒAk•Az o p]iTb•Ir ”ith•As. ö½Vr yKn ö½r es” mAnxiwek• Kb• gB˜Ir G•em ŒA•Cå k•reln. V u u u p]iTb•I o ŒAk•Az s]iX k•eriCeln/ tKn yA ik•C¢ G•ewiCl mAnxiw yKn G•emAi•Cl tKn öB˜u ö½r tAr pAj“err u u V < ŽwA tAr” g˜¯. 5 p]iTb•Iet tKn ek•Ano gACpAl• Žk•w• h•A¼ eb•r k•er ineln. tArpr öBu˜˜ ö½Vr iCl n•. mAeW tKn ik•C¢” j“›˜åAetA n•. k•Ar, öBu˜ eyKAn eTek• h•A¼iw eb•r k•eriCeln esKAnw• c•Am¼• tKno p]iTb•Iet b•]iX pAWAn in Žb•M e(•et c•Axb•As id•eyù eFek• id•eln. 22öBu˜˜ ö½Vr mAnuxiwr p<Aj“err k•rAr j“‘ tKn ek•Ÿ iCl n•. 6 p]iTb•I eTek• j“l* es” h•A¼ id•eyù !tir k•reln Žk•j“n S˜¤I. tKn es” ŸeW c•ArpAezr j“imet Ci¼eyù p¼l. 7tKn öBu˜ ö½Vr mAiw eTek• D•UelA &u“el ineyù Žk•j“n mAnux j“l ŒTb•• "Žk• imih• ku•yùAz•.®
  • 3. 3 ŒAid•pˆu S˜k• 2:23-3:22 ÿ S˜¤Iek• öBu˜ ö½Vr mAnuxiwr sAmen ineyù Želn. 23Žb•M P•l eKet ŒAim b•ArŠ k•eriClAm &“u im ik• es” ib•ezx es” mAnuxiw b•ll/ gAeCr P•l eKeyùCˆÀ® 12 "Œb•ezex ŒAmAr s#z Žk•j“n h•l. ŒAmAr pAj“r• < es” pur¨x b•ll/ "ŒAmAr j“‘ ey nArI ŒApin eTek• tAr h•A¼/ zrIr eTek• tAr ed•h• qtrI h•eyùeC. qtir k•eriCeln es” nArI gACw• eTek• ŒAmAyù P•l eyeh•&u“ nr eTek• tAr s]iX h•eyùeC/ eseh•&u“ 'nArI¾ id•eyùiCl/ tA” ŒAim esw• eKeyùiC.® b•el Žr pirc•yù h•eb•.® 13 tKn öBu˜ ö½Vr es” nArIek• b•leln/ "&u“im Ž 24 Ž”j“‘ pur¨x ipt••mAtAek• tYAg k•er S˜¤Ir ik• k•erCÀ® seÒ˜ imilt h•yù Žb•M Ž”B˜Aeb• éj“en Žk• h•eyù yAyù. es” nArI b•ll/ "sApwA ŒAmAr seÒ˜ c•AlAik• 25 tKn nrnArI ŸlÒ˜ iCl/ ik••–˜Þ esj“e‘ tAed•r k•ereC. sApw• ŒAmAyù Bu˜ileyù id•l ŒAr ŒAimo P•lw• ek•An lÆï“Aeb•AD• iCl n•. eKeyù eP•llAm.® 14 sutrAM öBu˜ ö½Vr sApwAek• b•leln/ pAepr Zr¨ "&u“im B˜IxŠ KArAp k•Aj““ k•erC; tAr P•el etAmAr öBu˜ ö½Vr yt rk•m b•‘ öA,I s]iX k•eriCeln es KArAp h•eb•. Œ‘A‘ pZr ec•eyù etAmAr pe(• eb•zI 3 sb•ÙelAr meD•Y sAp sb•ec•eyù c•AlAk• iCl. sAp es” nArIr seÒ˜ Žk•w• c•AlAik• k•ret c•A”l. Žk•id•n KArAp h•eb•. smˆS˜ÿ j“Ib•n &u“im b•uek• eh•¡ew c•leb• ŒAr mAiwr D•uelA KAeb•. 15 sApw• es” nArIek• ij“e|•s k•rl/ "nArI/ ö½Vr ik• etAmAr Žb•M nArIr meD•Y ŒAim• z^¨tA ŒAnb b•AgAenr ek•Ano gAeCr P•l n• eKet sitY” ŒAed•z Žb•M tAr s•–˜ÿAns•–˜ÿit Žb•M etAmAr s•–˜ÿAn s•–˜ÿitr id•eyùeCnÀ® meD•Y Ž” z^¨t• b•eyù c•leb•. &u“im k•Am¼ ed•eb• tAr 2 tKn nArI sApwAek• b•ll/ "n•? ö½Vr t• b•eln s•–˜ÿAenr pAeyù ik••–˜Þ es etAmAr mAT• c•Ý,R k•reb•.® in? b•AgAenr sb• gACÙelA eTek• ŒAmr• P•l eKet pAir. 3ZD•u Žk•iw gAC ŒAeC yAr P•l ik•C¢et” eKet 16 tArpr öBu˜ ö½Vr nArIek• b•leln/ pAir n•. ö½Vr ŒAmAed•r b•eliCeln/ 'b•AgAenr "&u“im yKn gB˜$b•tI h•eb•/ ŒAim es” d•zAwAek• mAJ“KAen ey gACw• ŒAeC/ tAr P•l ek•Anmet” KAeb é•>sh• k•er &u“lb•/ &u“im Œsç b•YTAet s•–˜ÿAenr j“›˜å •n•. Žmn ik• Ï gACw• eC<Aeb•o n•Ñ C¡¢el” mreb•.®¾ ed•eb•. &u“im etAmAr S•ˆV AmIek• ŒAku•lB˜Aeb• k•Amn• k•reb• 4 ik••–˜Þ sApw• nArIek• b•ll/ "n•/ mreb• n•. 5ö½Vr ik••–˜Þ es• etAmAr Ÿper k•t$] ׈ k•reb.® j“Aenn/ yid• etAmrA Ï gAeCr P•l KAo tAh•el etAmAed•r B˜AelA ŒAr meª•r |•An h•eb•. ŒAr etAmr• 17 tArpr öBu˜ ö½Vr pur¨xek• b•leln/ tKn ö½Verr mt h•eyù yAeb•?® ''ŒAim etAmAyù Ï gAeCr P•l eKet b•Ar, 6 es” nArI ed•Kl gACw• suª•r Žb•M Žr P•l k•eriClAm. tb•u &u“im nArIr k•T• Zen inixß“• gAeCr suS•VˆAé/ ŒAr Ž” eB˜eb• es Ÿe%ij“t h•l ey Ï gAC P•l eKeyùC. tA” etAmAr k•AreŠ ŒAim Ž” BU˜imek• tAek• |•An ed•eb. tA” nArI gACwAr eTek• P•l ineyù zAp ed•b•. BU˜im etAmAed•r ey KA† ed•eb• tAr j“e‘ eKl. tAr S•VˆAmI esKAen” iCl/ tA” es S•VˆAmIek•o ŽKn eTek• sArAj“Ib•n etAmAyù Œit k•iWn piršm P•elr Žk•w• w¦k•erA id•l ŒAr tAr S•VˆAmIo esw• k•ret h•eb•. 18 eKl. BU˜im etAmAr j“‘ k<•Aw•eJ“Ap j“›˜å ed•eb• Žb•M 7 tKn es” nArI o pur¨x éj“enr meD•Y” Žk•w• etAmAek• b•uenA gACpAl• eKet h•eb.* 19 pirb•t$n G•wl. eyn tAed•r ec•AK Kuel egl ŒAr etAmAr KAe†r j“e‘ &u“im k•eWAr piršm k•reb• tAr• sb• ik•C¢ Œ‘B˜Aeb• ed•Ket Zr¨ k•rl. tArA ey pyR•–˜ÿ n• muK G•Aem B˜er yAyù. &u“im mr, py$•–˜ÿˆ ed•Kl tAed•r ek•Ano j“AmAk•Ap¼ en”. tAr• ŸlÒ˜. piršm k•reb• tArpr punrAyù D•Uil h•eyù yAeb•. ŒAim tA” tAr• k•eyùk•w• f¦muerr pAt• ej“AgA¼ k•er D•Uil eTek• etAmAyù s]iX k•eriC Žb•M yKn m]&u“Y h•eb• esÙelAek• ju“e¼ ju“e¼ eslA” k•rl Žb•M esÙelAek• punrAyù &u“im• D•Uilet pir,t h•eb•.® epAzAk• ih•eseb• prl. 8 öBu˜ ö½Vr ib•ek•l eb•l• b•AgAen eb•¼Ai•Celn. 20 ŒAd•m tAr •S˜¤Ir nAm rAKl h•b•A/ k•Ar, es smˆS˜ÿ t¡Ar pAeyùr z€• Zen es” pur¨x o nArI b•AgAen j“Iib•t mAnuexr j“nnI h•l. gACÙilr mAJ“KAen igeyù luek•Al. 9 ik••–˜Þ öBu˜ ö½Vr 21 öBu˜ ö½Vr pZr c•Am¼• id•eyù ŒAd•m o h•b•Ar pur¨xiwek• fAk•eln/ "&u“im ek•ATAyùÀ® j“‘ epAzAk• b•Aineyù tAed•r pireyù id•eln. 10 pur¨xiw b•ll/ ''ŒApnAr pAeyùr z€• Zen B˜yù 22 öBu˜ ö½Vr b•leln/ "ed•K/ or• ŽKn B˜AelA eplAm. ŒAim ey ŸlÒ˜. tA” ŒAim luik•eyù ŒAiC.® ŒAr mª• ib•xeyù ej“en ŒAmAed•r mt h•eyù egeC. 11 öBu˜ ö½Vr mAnuxiwek• b•leln/ "ek• b•ll ey &u“im ŸlÒ˜À etAmAr •lÆï“• k•reC ek•nÀ ey gACwAr B˜U im ÖÖÖ h•eb• ŒAid• 1É18-29
  • 4. ŒAid•pˆu S˜k• 3:23-4:24 ÿ 4 ŽKn mAnuxw• jIb•nb•]e(•r P•l epe¼o eKet pAer. B˜A”ek• &u“im h•tY• k•erCÀ tAr r)˜ mAiwr nIec• eTek• ŒAr t• yid• KAyù tAh•el or• ic•rj“Iib• h•eb•.® ŒAmAr Ÿe£•e• ic•ík•Ar k•reC. 11&u“im etAmAr B˜A”ek• 23 sutrAM öBu˜ ö½Vr mAnuxek• Žd•n b•AgAn tYAg h•tY• k•erC Žb•M etAmAr h•At eTek• tAr r)˜ enoyAr ù k•ret b•AD•Y k•reln. ey BU˜im eTek• ŒAd•mek• !trI j“e‘ p]iTb•I ib•d•I,R h•eyùeC. tA” ŽKn/ ŒAim Ž” k•r• h•eyùiCl/ b•AD•Y h•eyù es es” BU˜imet” k•Aj“ k•ret BU˜imek• ŒiB˜zAp ed•b•. 12ŒtIet/ &u“im gACpAl• TAk•l. 24öBu˜ ö½Vr mAnuxek• Ï b•AgAn eTek• tAi¼ˆeyù lAigeyùC Žb•M etAmAr gACpAlAr B˜Al” b•A¼b•]iß“•• id•eln. öBu˜ k•räb• dU•tedr b•AgAenr öeb•z peT h•eyùeC. ik••–˜Þ ŽKn &u“im gACpAl• lAgAeb• Žb•M mAiw pAh•ArAy ù rAKeln Žb•M itin ŒAÙenr Žk•w• etAmAr gACpAl• b•A¼et ŒAr sAh•AyY k•reb• n•. Ž” trb•Airek•o esKAen rAKeln. j“Ib•nb•]e(•r k•AeC p]iTb•Iet etAmAr ek•Ano b•A¼I TAk•eb• n•/ &u“im Žk• yAb•Ar pTiw pAh•Ar• ed•b•Ar j“‘ Ï trb•Airiw c•Arid•ek• j“Ayùg• eTek• ŒAr Žk• j“AyùgAyù G•uer G•uer eb•¼Aeb•.® 13 ‰ˆl‰ˆl k•riCl. tKn k•iyùn b•ll/ "Ž” zAiS˜ÿ ŒAmAr pe(• Kub• eb•zI? 14ed•K/ &u“im ŒAmAyù inb•RAsen eyet b•AD•Y k•rC. öTm pirb•Ar ŒAim etAmAr k•AeCo ŒAset pArb• n•/ etAmAr seÒ˜ ŒAd•m o tAr S˜¤I h•b•Ar meD•Y eyQn sµpkR• h•l. ŒAr ŒAmAr ed•KAo h•eb• n•? ŒAmAr ek•Ano G•rb•A¼I 4 h•b•• Žk•iw izZr j“›˜å id•l. izZiwr nAm rAK• h•l k•iyùn.• h•b•• b•ll/ "öBu˜r sh•AyùtAyù ŒAim Žk•iw TAk•eb• n•? ŒAim p]iTb•I ju“e¼ Žk• j“Ayùg• eTek• ŒAr Žk• j“AyùgAyù G•uer eb•¼Aet b•AD•Y h•b• Žb•M ŒAmAyù mAnuexr räp id•eyùiC?® ey ed•Keb• es” h•tY• k•reb•.® 2 per es ŒAr Žk•iw izZ ösb• k•rl. Ž” izZiw 15 tKn ˆöBu˜ k•iyùnek• b•leln/ "n•/ ŒAim t• h•l k•iyùenr B˜A” eh•b•l. eh•b•l h•l emxpAlk• ŒAr G•wet ed•b• n••? etAmAyù yid• ek•Ÿ h•tY• k•er tAh•el k•iyùn h•l k]•xk•. tAek• ŒAro eb•zI zAiS˜ÿ ed•b•.® tKn öBu˜ k•iyùenr gAeyù Žk•w• ic•H id•eln yAet ek•Ÿ tAek• h•tY• nA öTm Kn u k•er. 3-4 P•sl k•AwAr smyù öBu˜r j“e‘ k•iyùn ik•C¢ Ÿph•Ar ineyù Žl. k•iyùn e(•et y• P•ileyùiCl tAr eTek• k•iyenr pirb•Ar ù ik•C¢ P•sl ineyù Žl. ŒAr eh•b•l öBu˜r j“e‘ tAr 16 k•iyùn öBu˜r k•AC eTek• c•el Žl Žb•M Žd•enr emxpAl eTek• b•ACA” k•r• esr• emxÙelAr esr• pUb•Rid•ek• enAd• •nAmk• Žk• ed•ez b•As k•ret lAgl. 17 ŒMz ineyù Žl.* k•iyùenr seÒ˜ eyQn sµpek$•r P•el tAr S˜¤I öBu˜ eh•b•l o tAr Ÿph•Ar ýh•, k•reln/ 5 ik••–˜Þ Žk•iw pue^r j“›˜å id•l. tAr nAm rAK• h•l h•enAk•. öBu˜ k•iyùn o tAr Ÿph•Ar ötYAKYAn k•reln. Žet k•iyùn Žk•iw ngr p%n k•er tAr nAmo pue^r nAem k•iyùenr B˜IxŠ é>K ŒAr rAg h•l. 6öBu˜ k•iyùnek• rAKl h•enAk•. 18 ij“e|•s k•reln/ "&u“im rAg k•rC ek•nÀ etAmAr muK h•enAek•r örd• nAem Žk•iw pu^ h•l. öred•r ib•x²ø ek•nÀ 7&u“im yid• B˜Al k•Aj“ k•r/ tKn ŒAim pue^r nAm mh•yAeyùl. ŒAr tAr pue^r nAm mTUzAeyùl. Ý ù etAmAyù ýh•Š k•rb•. ik••–˜Þ yid• Œ‘Ayù k•Aj“ k•erA es ŒAr tAr pue^r nAm elmk•. 19 pAp TAk•eb• etAmAr j“Ib•en. etAmAr pAp etAmAek• elmek•r éj“n S˜¤I iCl. Žk•j“enr nAm ŒAd••/ ŒAyùe% rAKet c•Ayù/ ik••–˜Þ etAmAek•” es” pApek• ŒAr Žk•j“enr nAm is˜ñ•. 20ŒAd•Ar geB˜$ j“›˜å h•l ŒAyùe% rAKet h•eb•.®* yAb•elr. yAr• t¡Ab•uet•b•As k•er Žb•M pZpAln k•er 8 k•iyùn tAr B˜A” eh•b•lek• b•ll/ "c•elA/ mAeW es” j“Aitr j“nk• h•l yUb•l. 21ŒAd•Ar Œ‘ pue^r yAoyùA yAk•.® tKn k•iyùn ŒAr eh•b•l b•A”er mAeW nAm yUb•l. tAr s•–˜ÿAns•–˜ÿit eTek• ey j“Aitr s]iX egl. tKn k•iyùn tAr B˜A” eh•b•elr Ÿpr J“<Aipeyù h•l tAr• b•I,• o b<•Aiz b•Aj“Ayù. 22elmek•r Œ‘ S˜¤I pe¼ tAek• h•tY• k•rl. is˜ñ• Žk• pue^r o Žk• k•‘Ar j“›˜å id•l. pue^r nAm 9 per öBu˜˜ k•iyùnek• ij“e|•s k•reln/ "etAmAr &U“b•l-k•iyùn ŒAr k•‘Ar nAm nyùm•. &U“b•l-k•iyùenr B˜A” eh•b•l ek•ATAyùÀ® s•–˜ÿAns•–˜ÿit iptl o elAh•Ar k•Aej“ d•(•. 23 k•iyùn b•ll/ "ŒAim j“Ain n•. B˜A”eyùr Ÿpr elmk• tAr é” S˜¤Ir Ÿe£•e• b•ll/ nj“rd•Air k•r• ik• ŒAmAr k•Aj“À® "ŒAd•• ŒAr is˜ñ•/ Žid•ek• k•An d•Ao. elmek•r 10 tKn öBu˜ b•leln/ "&u“im ik• k•erCÀ etAmAr ˆS˜¤Ir•/ ŒAmAr k•T• ezAenA? Žk•w• elAk• ŒAmAyù emeriCl/ tA” tAek• ŒAim h•tYA k•eriC. Žk•j“n eh•b•l ÖÖÖ Žl ŒA(•irk• ŒeTR/ ''eh•b•l tAr öTmj“At emxed•r tr¨, ŒAmAyù ŒAG•At k•eriCl/ tAr b•d•el ŒAim tAek• meD•Y eTek• k•eyùk•iw ŽeniCl/ ib•ezx k•er tAed•r c•ib•R.® h•tYA k•eriC. ik••–˜Þ ÖÖÖ h•eb• ŒTb•• ''&u“im yid• Ÿic•t k•Aj“ nA k•r teb• pAp 24 k•iyùnek• h•tYAr zAiS˜ÿ iCl sAt ÙŠ/ elmk•ek• etAmAr ed•AregA¼Ayù G•Apiw emer TAek•. es etAmAek• c•Ayù/ ik••–˜ÿ etAmAek•” tAek• zAsn k•ret h•eb•.® h•tYAr zAiS˜ÿ sAtA%r ÙŠ eb•zI?®
  • 5. 5 ŒAid•pˆu S˜k• 4:25-6:9 ÿ ŒAd•m o h•b•Ar n&“u n p^ lAB˜ u ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 23sutrAM h•enAk• 25 ŒAd•emr seÒ˜ eyQn sµpekR•r P•el h•b•• ŒAr emAw 365 b•Cr eb<•ec•iCeln. 24Žk•id•n h•enAk• ö½Verr Žk•iw pue^r j“›˜å id•elA. tAr• tAr nAm rAKelA seÒ˜ pd•c•Ar,• k•ret k•ret Œ#• h•eyù egeln. ezT. h•b•• b•leln/ "ö½Vr ŒAmAyù ŒAr Žk•iw pu^ ö½Vr t¡Aek• ineyù ineln. 25 id•eyùeCn. k•iyùn eh•b•lek• emer eP•lelA/ ik••–˜Þ ŒAmAr mTezlh•r yKn 187 b•Cr b•ys tKn tAr elmk• U ù ¡ ŽKn ezT ŒAeC.® 26ezeTro Žk•iw pu^ h•elA. es nAem Žk•iw pu^ h•y. 26elmek•r j“e›˜år pr mTezlh• ù U tAr nAm rAKl ”enAz. es” smyù elAek•r• öBu˜r 782 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• k•AeC öATRn• k•ret Zr¨ k•relA.* h•yù. 27sutrAM mTUezlh• emAw 969 b•Cr eb<•ec•iCeln. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. 28 ŒAd•m pirb•Aerr ”ith•As elmek•r yKn 182 b•Cr b•yùs tKn t¡Ar Žk•iw Ž” b•” h•¾l ŒAd•m•pirb•Aerr ib•xey. ö½r inej“r pu^ h•elA. 29elmk• pue^r nAm rAKeln enAh•. itin 5 ù V C¡Aec• mAnuxek• s]iX k•eriCeln. 2ö½Vr mAnuxek• b•leln/ "ö½Vr BU˜imek• ŒiB˜zAp id•eyùeCn b•el pur¨x o S˜¤I räep s]iX k•eriCeln. Žb•M es” s]iXr k]•xk•räep ŒAmAed•r k•eWAr piršm k•ret h•yù. ik••–˜Þ id•en ö½r ŒAzIb•Ad• k•er tAed•r nAm id•eln ''ŒAd•m.® enAh• ŒAmAed•r ib•šAm ed•eb•.® V R 3 30 ŒAd•emr yKn 130 b•Cr b•yùs tKn tAr ŒAr enAeh•r j“e›˜år per elmk• 595 b•Cr eb•< ec•iCeln. Žk•iw pu^ h•l. pu^iwek• ed•Ket æb•æ ŒAd•emr metA. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 31sutrAM elmk• ŒAd•m tAr nAm rAKeln ezT. 4 ezeTr j“e›˜år pr emAw 777 b•Cr eb<•ec•iCeln. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. 32 800 b•Cr ŒAd•m eb<•ec•iCeln. Ž” smeyù ŒAd•emr enAh•r 500 b•Cr b•yùes ezm/ h•Am Žb•M eyP•í ŒAro pu^k•‘• h•elA. 5 sutrAM ŒAd•m emAw 930 b•Cr nAem itniw pu^ h•elA. eb<•ec•iCeln. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•elA. 6 ezeTr yKn 105 b•Cr b•ys h•yù tKn tAr Žk•iw ù ¡ elAek•r• mª• eh•Al pu^ h•yù. tAr nAm rAK• h•yù ”enAz. 7”enAezr j“e›˜år per ezT 807 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y ezeTr 8 6 p]iTb•Iet mAnuexr sMKY• ß*mz> eb•e¼ c•lelA. 4 Œenek•r Œenk• k•‘A h•elA. 2-4ö½Verr pue^r• ŒAro pu^k•‘• h•yù. sutrAM ezT eb<•ec•iCeln emAw ed•KelA ey tAr• suª•rI. sutrAM ö½Verr pue^r• yAr 912 b•Cr. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. yAek• pCª• es tAek• ib•eyù k•relA. 9 ”enAezr yKn 90 b•Cr b•yùs tKn t¡Ar !k•nn Ž” nArIr• s•–˜ÿAenr j“›˜å id•elA. es” smyù Žb•M 10 nAem Žk•iw pu^ h•yù. qk•nenr j“e›˜år pr ”enAz prb•tIk•Ael piTb•Iet eniP•ilm j“AtIyù mAnxrA b•As $ ] u 815 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• k•rt. öAc•Ink•Al eTek•” eniP•ilmr• mh•Ab•Irräep h•yù. 11sutrAM ”enAz emAw 905 b•Cr eb<•ec•iCeln. ib•KYAt iCl. tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. tKn öBu˜ b•leln/ "mAnux enh•At” r)˜mAMesr 12 qk•nenr 70 b•Cr b•yùes t¡Ar mh•lell nAem j“Ib• mA^. oed•r þˆArA ŒAim ŒAmAr ŒA ™Aek• ic•rk•Al Žk•iw pu^ h•yù. 13mh•lelelr j“e›˜år pr qk•nn 840 pIi¼t h•et ed•b• n•. ŒAim oed•r 120 b•Cr k•er b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y qk•nenr ŒAro pu^k•‘• ŒAyùu ed•b•.® h•yù. 14sutrAM qk•nn emAw 910 b•Cr eb<•ec•iCeln. 5 öB˜u ed•Keln ey piTb•Iet elAek• ZD•u mª• k•Aj“” ] tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. k•reC. öB˜u ed•Keln ey elAk• sArA(•, mª• ij“inesr 15 mh•lelelr yKn 65 b•Cr b•ys tKn t¡Ar eyrd• k•TA” ic••–˜ÿ• k•reC. 6 p]iTb•Iet mAnux s]iX k•rAr j“e‘ ù nAem Žk•iw pu^ h•yù. 16eyred•r j“e›˜år pr mh•lell öBu˜r ŒnuezAc•n• h•l Žb•M t¡Ar h•äd•yùek• eb•d•nAyù pU,R 830 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡•r ŒAro pu^k•‘• k•rl. h•yù. 17sutrAM mh•lell emAw 895 b•Cr eb<•ec•iCeln. ˆ sutrAM öBu˜ b•leln/ "p]iTb•Iet yt mAnux s]iX 7 tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. k•eriC sb•A”ek• ŒAim Db•Ms k•rb•. •öetYk• mAnux/ 18 eyred•r yKn 162 b•Cr b•yùs tKn t¡Ar h•enAk• öetYk•• j“AenAyùAr Žb•M p]iTb•Ir Ÿper y• ik•C¢ c•el nAem Žk•iw pu^ h•yù. 19h•enAek•r j“e›˜år pr eyrd• iP•er eb•¼Ayù sb• ik•C¢ek• ŒAim Db•Ms k•rb•. b•AtAes 800 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• yt pAKI oe¼ esÙelAek•o ŒAim Db•Ms k•rb•. ek•nÀ h•yù. 20sutrAM eyrd• emAw 962 b•Cr eb<•ec•iCeln. k•Ar, Ž” sb•ik•C¢ s]iX k•eriC b•el ŒAim é>iKt.® tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. 8 p]iTb•Iet ZD•u Žk•j“n mAnuexr öit öBu˜ s•–˜ÞX 21 h•enAek•r yKn 65 b•Cr b•yùs tKn mTUezlh• iCelnÑ es h•l enAh•. nAem t¡Ar Žk•iw pu^ h•yù. 22mTUezlh•r j“e›˜år pr h•enAk• ŒAro 300 b•Cr ö½err seÒ˜ pd•c•Ar,• k•ern. V enAh• o j“l¹Ab•n ñ 9 Ž” h•l enAeh•r pirb•Aerr b•]%A•–˜ÿ. enAh• tAr elAek•rA ÖÖÖ k•relA ŒA(•irk• ŒeTR/ "elAek•r• iyeh•Ab•A nAm inet Zr¨ k•eriCl.® öj“e›˜år Žk•j“n B˜Al o sí mAnux iCeln Žb•M
  • 6. ŒAid•pˆu S˜k• 6:10-7:22 ÿ 6 itin sb•Rd•A ö½Vrek• ŒnusrŠ k•retn. 10enAeh•r itn nAo. Ž” smˆS˜ÿ pZpAKIed•r &“u im Ï enQek•Aet etAmAr pu^ iClÉ ezm/ h•Am ŒAr eyP•í. seÒ˜ eneb•. 3 smˆS˜ÿ rk•m pAKIr sAtiw k•er ej“A¼• 11-12 ö½Vr nIec• p]iTb•Ir id•ek• #iXpAt k•reln eneb•. Žr P•el p]iTb•Ir Œ‘A‘ smˆS˜ÿ pZpAKI ŒAim Žb•M ed•Keln ey mAnux t• Db•Ms k•ereC. sbR•^ Db•Ms k•er eP•lAr pero Ž”sb• pZpAKI sµpU,B˜Aeb• R 4 ih•Ms• ™k• iß*yùAk•lAp. mAnux éX Žb•M inþur h•eyù b•MzelAepr h•At eTek• r(•A pAeb•. ŽKn eTek• iWk• egeC Žb•M inej“ed•r j“Ib•n nX k•ereC. sAtid•n per ŒAim p]iTb•Iet öb•l b•xR, G•wAeb•A. 40 13 strAM ö½r enAh•ek• b•leln/ "smˆS˜ÿ elAk• eß*AD• u V id•n 40 rAt D•er b•]iX h•eb•. ŒAim p]iTb•Ir smˆS˜ÿ ŒAr ih•Ms• id•eyù p]iTb•I pirpU,R k•ereC. tA” ŒAim j“Ib••–˜ÿ öA,I Db•Ms k•er ed•b•. y• ik•C¢ ŒAim s]iX smˆS˜ÿ j“Ib••–˜ÿ öA,Ied•r Db•Ms k•rb•. p]iTb•I eTek• k•eriC/ sb• iniü‚H h•eyù yAeb•.® 5 öBu˜ y• y• k•ret sb•ik•C¢ mueC eP•leb•A. 14egAP•r k•AW id•eyù Žk•w• b•leln/ enAh• es smˆS˜ÿ” k•reln. 6 enQek•• b•AnAo. enQek•Ar eB˜ter Œenk•Ùil k•(• qtrI yKn es” b•xR, Zr¨ h•l tKn enAeh•r b•yùs 600 k•reb• Žb•M b•A”er k•AW sMr(•e,r j“e‘ ŒAlk•Atr• b•Cr. 7 enAh• Žb•M t¡Ar pirb•Ar mh•A¹ñAb•n eTek• lAgAeb•. pir^Ae,r j“e‘ enQek•Aet öeb•z k•reln. enAeh•r 15 "enQek•Aw• 300 h•At lµ•Vˆ•/ 50 h•At c•o¼• ŒAr seÒ˜ tAr S˜I/ tAr pe^r• o p^b•D•rA sb•A” enQek•Aet ¡ ¤ ¡ u u U 30 h•At Ÿ<c•¢ k•er qtrI k•reb•. 16CAed•r eTek• öAyù 8 iCeln. smˆS˜ÿ Zic• o ŒZic•• pZpAKI Žb•M mAiwet 18 ”iÇ•ˆ nIec• Žk•w• j“AnAl• qtrI k•reb•. enQek•Ar yAr• b•uek• eh•¡ew c•el es”sb• öA,I 9 enAeh•r seÒ˜ pAezr id•ek• Žk•w• d•rj“• qtrI k•reb•. Ÿperr enQek•Aet igey ù ŸWl. ö½ V r eymniw ŒAed•z tl•/ mAeJ“r tl• ŒAr nIec•r tl• Ñ Ž”B˜Aeb••enQek•Ar k•eriCeln iWk• etmnB˜Aeb• S˜¤I o pur¨ex ju“iw eb<•eD• itnew tl• TAk•eb•. smˆS˜ÿ pZpAKI enQek•Aet c•¼el/ 10sAt id•n per 17 "Žb•Ar y• b•liC/ mn id•eyù ezAenA. p]iTb•Ir Zr¨ h•l ¹ñAb•n. p]iTb•Iet Zr¨ h•elA b•x$A. 11-13 Ÿper ŒAim Žk• mh•A¹ñAb•n G•wAeb•A. ŒAk•Aezr nIec• enAh•r 600 tm b•Cerr iþˆtIyù mAesr 17 tm yt j“Ib••–˜ÿ öA,I ŒAeC/ sb• Db•Ms k•reb•A. p]iTb•Ir id•en smˆS˜ÿ BU˜gB˜$S˜î ö•S•óˆb•n eP•ew eb•ireyù Žl Žb•M smˆS˜ÿ ik•C¢r m]&u“Y h•eb•. 18ik••–˜Þ etAmAr seÒ˜ ŒAmAr mAiw eTek• j“l b•”et Zr¨ k•rl. Ïid•n muxlD•Aer Žk•w• ib•ezx c•¢i)˜ h•eb•. &u“im/ etAmAr S˜¤I/ etAmAr b•]iX Zr¨ h•l/ b<•AD• eB˜e[˜˜ egl Žb•M smˆS˜ÿ p]iTb•I pe^r•/ etAmAr p^b•D•r• Ñ etAmr• sb•A” Ï enQek•Aet u u U j“l¹ñAib•t h•elA. es” Žk•” id•en muxlD•Aer b•]iXpAt ŸWeb•. 19ŒAr p]iTb•Ir smˆS˜ÿ öA,Ir eTek• &u“im Žk•iw Zr¨ h•l/ eyn ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ j“AnAlA Kuel egelA. k•er pur¨x ŒAr Žk•iw k•er S˜¤I eb•eC eneb•. &u“im 40 id•n ŒAr 40 rAt D•er smAen b•]iX h•elA. es” Œb••” tAed•r enQek•Aet &u“el eneb• Žb•M etAmAed•r id•niwet” enAh• o t¡Ar S˜¤I Žb•M t¡Aed•r itn pu^Ð seÒ˜ tAed•ro b<•Aic•eyù rAKeb•. 20smˆS˜ÿ rk•m pAKIr ezm/ h•Am/ eyP•í ŒAr tAed•r itn S˜I sk•el” enQek•Ayù ¤ Žk•iw k•er ej“A¼•/ smˆS˜ÿ rk•m pZr Žk•iw k•er öeb•z k•ern. 14Ï sb• mAnux ŒAr p]iTb•Ir yAb•tIyù ej“A¼• Žb•M mAiwet b•uek• eh•¡ew c•el esrk•m sb• pZpAKI enQek•Ar meD•Y ŒAšyù inelA. sb• rk•emr öA,Ir Žk•-Žk• ej“A¼• K<uej“ eb•r k•erA. p]iTb•Iet g]h•pAilt j“•–˜Þ Žb•M p]iTb•Iet yt rk•emr pZpAKI yt rk•m j“Ib•j“•–˜Þ ŒAeC es sb•ÙelAr Žk• ej“A¼• c•el iP•er ŒAr Ÿe¼ eb•¼Ayù sb•A” enQek•Ar eB˜ter S˜¤I pur¨x ej“AgA¼ k•er etAmAr enQek•Aet tAed•r inrAped• TAk•elA. 15smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr/ pAKI b•< Aic•eyù rAKeb•. 21etAmAed•r j“‘ ŒAr Œ‘A‘ pZpAKIr ”tYAid• enAh•r seÒ˜ enQek•Aet ŸWelA. öA,b•Ayùu ib•izX j“‘ smˆS˜ÿ rk•m KAb•Aro Œb••” ej“AgA¼ k•er smˆS˜ÿ rk•m pZpAKI enQk•Aet ej“A¼Ayù ej“A¼Ayù TAk•l. 16 rAKeb•.® ö½Vr eymn ŒAed•z id•eyùiCeln/ enAh• es” ŒnusAer 22 Ž” smˆS˜ÿ ik•C¢” enAh• k•reln. ö½Vr eymn p]iTb•Ir yAb•tIyù öA,Ir Žk• Žk• ej“A¼• enQek•Aet ŒA|•• id•eyùiCeln/ enAh• sb•ik•C¢ iWk• esB˜Aeb•” pAln ŸWAel/ öBu˜ b•A”er eTek• enQek•Ar d•rj“• b•Þ“ k•er k•reln. id•eln. 17 piTb•Iet 40 id•n D•er b•‘• c•lelA. j“elr mA^• ] b•‘Ar Zr¨ ß*mz> Ÿ<c•¢ h•et• lAgl ŒAr es” enQek•• mAiw eCe¼ tKn öBu˜ enAh•ek• b•leln/ "&u“im ey Žk•j“n ˆsí j“elr Ÿper B˜Aset•TAk•elA. 18j“l b•A¼et” TAk•l 7 mAnux t• ŒAim l(•Y k•eriC. Žmnik• Ž” yuegr éX elAek•ed•r meD•Yo &“u im inej“ek• sí ereKC. strAM u ŒAr enQek•A mAiw eTek• Œenk• Ÿ<c•¢et B˜Aset lAgl. 19 j“l Žt b•A¼elA ey sb•ec•eyù Ÿ<c•¢ pbR•tÙelA pyR•–˜ÿ etAmAr pirb•Aerr sb•A”ek• ineyù &“u im igeyù enQek•Aet f¦eb• egelA. 20pbR•tÙelAr mAT• CAipeyù j“l b•A¼et oeWA. 2p]iTb•Ir smˆS˜ÿ Zic• pZpAKIr* sAt sAt lAgelA. sb•ec•eyù Ÿc•¢ pb•R etr Ÿpero 20 P•ewr eb•zI < u ej“A¼• Žb•M Œ‘A‘ öetYk• pZr Žk• Žk• ej“A¼• j“l d¡•A¼Al. 21-22 p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“Ib• mArA egl. öitiw pur¨x Zic• pZpAKIr pAKIr• Žb•M pZr• yAr• b•ilr j“‘ b•Yb•h•ät h•et pAer b•el ö½Vr b•eliCeln. o S˜¤I Žb•M p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr mAr• p¼l.
  • 7. 7 ŒAid•pˆu S˜k• 7:23-9:7 ÿ smˆS˜ÿ b•‘ öA,I/ srIs]p Db•Ms h•eyù egl. S˜îlc•r yt 15 ö½Vr tKn enAh•ek• b•leln/ 16"enQek•A eTek• öA,I ½VAs ö½VAs enyù tArAo mAr• egl. 23Ž”B˜Aeb• enem Žs. &u“im/ etAmAr S˜¤I/ etAmAr pu^r• ŒAr ö½Vr p]iTb•Iek• Žek•b•Aer pirâ•Ar k•er eP•leln. tAed•r b•D•Ur• enQek•A eTek• Žb•Ar b•A”er yAo. 17 ö½Vr p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“Ib••–˜ÿ ij“ins Db•Ms k•er etAmAed•r seÒ˜ enQek•Ar smˆS˜ÿ pZpAKI ineyù b•A”er eP•leln. smˆS˜ÿ mAnux/ smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr/ b•uek• yAo. smˆS˜ÿ pAKI/ smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr Žb•M b•uek h•Aw• smˆS˜ÿ öA,I Žb•M smˆS˜ÿ pAKI Ž” sb•ik•C¢” p]iTb•I ¡ eh•¡ew c•el Žrk•m smˆS˜ÿ öA,I ineyù b•A”er ŽesA. eTek• iniü‚H h•eyù egl. enAh• ŒAr enAeh•r pirb•Ar- Ïsb• pZpAKI ŒAro Œenk• pZpAKIr j“›˜å ed•eb• pirj“n Žb•M enQk•Aet ŒAšyù pAoyù• pZpAKI Ñ ŒAr es seb• ŒAb•Ar p]iTb•I B˜er yAeb•.® ZD•u Žw¦ku•” öAe,r Œb•ezx p]iTb•Iet eb<•ec• TAk•elA. 18 sutrAM enAh•/ t¡Ar S˜¤I/ pu^ o pu^b•D•Ued•r ineyù 24 Žk•wAn• 150 id•n p]iTb•I• ib•pul j“lrAizet f¦eb• enQek•• eTek• mAiwet nAmeln. 19smˆS˜ÿ j“•–˜Þ TAk•elA. j“AenAyùAr/ smˆS˜ÿ öA,I y• b•uek• h•¡Aew Žb•M smˆS˜ÿ pAKI enQek•• eCe¼ b•A”er eb•ireyù Žl. enQek•A eCe¼ Žl b•‘Ar ezx ej“A¼Ayù ej“A¼Ayù smˆS˜ÿ pZpAKI. 20 tKn enAh• öBu˜r j“e‘ Žk•w• eb•d•I !tir k•reln. 8 ik••–˜Þ ö½Vr enAh•r k•T• Bu˜el yAnin. enAh• Žb•M enAeh•r enQek•Ayù ŒAšyù pAoyùA sb• j“Ib•j“•–˜Þr enAh• k•eyùk•iw Zic• pZ o k•eyùk•iw Zic• pAKI ö½Verr k•TA” ö½Verr men iCl. p]iTb•Ir Ÿpr id•eyù ö½Vr Ÿe£•e• ineb•d•n k•er es” eb•d•Iet eh•Am k•reln. Žk• b•AtAs b•eyù id•eln. Žb•M smˆS˜ÿ j“l ser eyet 21 öBu˜ eh•Aemr gÞ“ ŒAç•A, k•er öIt h•eln. ŒApn Zr¨ k•rl. men öBu˜ b•leln/ "mAnuxek• zAiS˜ÿ ed•oyùAr j“e‘ 2 ŒAk•Az eTek• Œib•šA•–˜ÿ b•xR, b•Þ“•• h•l. BU˜gB˜$S˜î ŒAim ŒAr k•Kno m]i%k•Aek• ŒiB˜zAp ed•eb•A n•. ö•S•óˆb•,Ùil eTek• j“l ingRt h•oyù• b•Þ“ h•l. 3- k•Ar, b•AlYk•Al eTek•” mAnuexr S•VˆB˜Ab• mª•. sutrAM 4 p]iTb•Ir Ÿpr eTek• j“lrAiz ß*mz> enem eyet• Ž”mA^ ŒAim eymniw k•eriClAm ŒAr k•Kno esB˜Aeb• lAgl. 150 id•n per j“l Žtw•” enem egl ey p]iTb•Ir smˆS˜ÿ öA,Ied•r Db•Ms k•reb•A n•. 22ytid•n enQek•Aw• ŒAb•Ar mAiw SpzR k•relA. enQk•• igeyù eWk•l p]iTb•I TAk•eb• ttid•n zes´r c•Ar• erApe,r ŒAr ŒrArewr Žk•w• pbR•et. esw• iCl sˆ¹ˆÿm mAesr 17 P•sl k•AwAr inid•RX smyù TAk•eb•. ttid•n WAØA ŒAr tm id•n. 5 j“l ß*mAgt> enem eyet lAgelA Žb•M grm/ zItk•Al ŒAr ýIÅ•åk•Al Žb•M id•n ŒAr rAt d•zm mAesr öTmˆ id•en pbR•etr mATAÙelA j“elr h•eyù c•leb•.® Ÿper ej“eg ŸWelA. 6 ŒAro 40 id•n per enAh• inej“r qtrI enQek•Ar n&“u n k•er Zr¨ j“AnAlAw• Kuleln. 7 tArpr itin enQek•• eTek• Žk•w• d¡•A¼k•Ak• Ÿi¼eyù id•eln. Žb•M ytid•n n• j“l enem igeyù Zk•enA fA[˜• ed•K• id•l ttid•n es” d¡•A¼k•Ak•w• 9 ö½Vr enAh• ŒAr t¡Ar pu^ed•r ŒAzIb•RAd• k•reln. ö½r tAed•r b•leln/ "etAmAed•r b•æ s•–˜An eh•Ak•. V ÿ etAmAed•r Ÿ%rpu r ¨xr• p] i Tb•I pirpU , R k•r¨k•. 2 enQek•• eTek• Ÿe¼ igeyù Žk• j“AyùgA eTek• ŒAr Žk• p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“•–˜Þ j“AenAyùAr/ ŒAk•Aezr smˆS˜ÿ pAKI/ j“AyùgAyù Ÿe¼ eb•¼Aet lAgl. 8enAh• Žk•w• pAyùrAo ytrk•emr j“Ib• mAiwr Ÿper b•uek• eh•¡ew c•el Žb•M Ÿi¼eyù id•eln. pAyùrAw• Zk•enA fA[˜• K<uej“ pAyù j“elr smˆS˜ÿ mAC öetYek• etAmAed•r B˜yù k•reb•. ik•n• t• enAh• j“Anet c•A”iCeln. itin j“Anet smˆS˜ÿ öA,Ig,” etAmAed•r zAsen TAk•eb•. 3 ŒtIet c•A”iCeln ey p]iTb•I ŽKno j“el f¦eb• ŒAeC ik• n•. ZD•u sb•uj“ Ÿi•¶“õd• ŒAim etAmAed•r KA† ih•eseb• 9 p]iTb•I tKno j“el FAk••/ tA” pAyùrAw• b•sAr id•eyùiClAm. ŽKn eTek• smˆS˜ÿ j“AenAyùAr” etAmAed•r j“Ayùg• n• epeyù iP•er Žl enQek•Aet. enAh• h•At KA† h•eb•. piTb•Ir smˆS˜ÿ ik•C” ŒAim etAmAed•r id•i•C. ] ¢ 4 b•Ai¼eyù pAyrAwAek• D•er enQek•Ar iB˜ter ewen ineln. ù sb• ik•C¢” etAmAed•r. ey mAMesr meD•Y tKen• tAr 10 sAt id•n per enAh• ŒAb•Ar pAyùrAw• Ÿi¼eyù öA, :r)˜ò ŒAeC es” mAMs k•Kno KAeb• n•. 5 ŒAim id•eln. 11Žb•M esid•n ib•ek•el pAyùrAw• j“lpA”eyùr etAmAed•r j“Ib•enr j“e‘ etAmAed•r r)˜ d•Aib• k•rb•. Žk•w• k•ic• pAt• eW<Aew ineyù iP•er Žl. p]iTb•Iet ŒTRAí yid• ek•Ano j“AenAyùAr ek•Ano mAnuxek• h•tY• ey ŒAb•Ar fA[˜• ej“eg ŸWet Zr¨ k•ereC Ï k•ic• k•er tAh•el ŒAim tAr öA, d•Ab•I k•rb•. Žb•M yid• pAtAiw tAr” ic•H. 12sAt id•n per enAh• ŒAb•Ar ek•An mAnux Œ‘ ek•Ano mAnuexr öA, enyù ŒAim pAyùrAw• Ÿi¼eyù id•eln. ik••–˜Þ Žb•Ar pAyùrAw• ŒAr tAro öA, d•Ab•I k•rb•. iP•er Žl n•.13tArpr enAh• enQek•Ar d•rj“Aw• 6 "ö½Vr mAnuxek• ŒApn C¡Aec• qtrI k•ereCn. tA” Kuleln. enAh• tAik•eyù Zk•en• fA[˜• ed•Ket epeln. ey mAnux Œpr mAnuxek• h•tY• k•er tAr Œb••” esw• iCl b•Cerr öTm mAesr öTm id•n. enAh•r mAnuexr h•Aet m]&u“Y h•eb•. b•yùs tKn 601 b•Cr. 14iþˆtIyù mAesr 27 tm id•enr 7 "enAh•/ &“u im o etAmAr p^ed•r Œenk• s•–˜Ans–˜it u ÿ ÿ meD•Y fA[˜• sµpU,R Zk•en• h•eyù egl. eh•Ak•. ŒApn pirj“ned•r id•eyù piTb•I pirp,R k•erA.® ] U
  • 8. ŒAid•pˆu S˜k• 9:8-10:12 ÿ 8 8 tArpr ö½r enAh• o tAr p^ed•r b•leln/ 9"ŒAim V ¡ u @•A(•Aresr öB˜Aeb• enAh• G•uimeyù pe¼iCeln. 24 ŽKn etAmAek• Žb•M etAmAr elAek•ed•r yAr• etAmAr itin yKn G•um eTek• ŸWeln tKn j“Anet pAreln per eb<•ec• TAk•eb• tAed•r öitš¨it id•i•C. 10enQek•Ar t¡Ar tr¨Š pu^ h•Am t¡Ar öit ik• k•ereC. 25tKn meD•Y eTek• etAmAr seÒ˜ eysb• pAKI/ eysb• g]h•pAilt enAh• b•leln/ j“•–˜Þ Žb•M Œ‘A‘ eysb• j“AenAyùAr enemeC tAed•r "ŒiB˜zAp k•nAenr Ÿper p¼uk•? tAek• tAr sb•A”ek• ŒAmAr öitš¨it idi•C. piTb•Ir smˆS˜ÿ öA,Ir ] B˜A”ed•r ic•rk•Al d•As h•eyù TAk•et h•eb••.® k•AeC ŒAmAr öitš¨it id•i•C. etAmAed•r k•AeC ŒAmAr 11 öitš¨it h•l Ž”É p]iTb•Ir smˆS˜ÿ öA, b•‘• id•eyù 26 enAh• ŒAro b•leln/ Db•Ms k•r• h•eyùiCl. ik••–˜Þ Žmn G•wnA ŒAr k•Kno "ezemr öBu˜ ö½Verr özMs• k•r?•k•nAn eyn h•eb• n•. ek•Ano b•‘• ŒAr k•Kno piTb•I eTek• smˆS˜ÿ ] ezemr d•As h•yù. öAŠ iniü‚H k•reb• n•.® 27 ö½Vr eyP•íek• ŒAro j“im id•n/ ö½Vr ezemr 12 ö½Vr ŒAro b•leln/ "ŒAr ŒAim ey Ž” t¡Ab•uet Œb•S˜îAn k•r¨n Žb•M k•nAn tAed•r d•As h•Ÿk•.® öitš¨it id•lAm Žr ömA,S•Vräp ŒAim etAmAed•r 28 b•‘Ar per enAh• 350 b•Cr eb<•ec•iCeln. 29enAh• Žk•w• ij“ins ed•b•. Ž” ömAŠ eTek• sk•el j“Aneb• eb<•ec•iCeln emAw 950 b•Cr; tArpr t¡Ar m]&u“Y h•yù. ey ŒAim etAmAr seÒ˜ Žb•M p]iTb•Ir smˆS˜ÿ j“Ib••–˜ÿ ij“inesr seÒ˜ c•¢i)˜b•ß “•. Ž” c•¢i)˜ ic•rk•AlIn. ib•iB˜å j“Aitr b•i ß“ o ib•ˆS˜Ar ] ÿ 13 ömA,w• Ž” ey/ ŒAk•Aez ŒAim emeG• emeG• sAtre[˜r Žk• r[˜D•nu b•AineyiC. Ï r[˜D•n” h•l ŒAmAr ù 14 u ŒAr p]iTb•Ir meD•Y c•¢i)˜r ic•H. ŒAim yKn p]iTb•Ir 10 ezm/ h•Am o eyP•í•Ž” itnj“n iCl enAh•r pu^. b•‘Ar per Ž” itnj“enr ŒAro b•æ s•–˜ÿAn-s–˜ÿitr j“›˜å h•elA. ezm/ h•Am o eyP•etr Ÿper emG•mAl• Ci¼eyù ed•eb••/ tKn etAmr• emeG• Ÿ%rpur¨exr•É Ï r[˜D•nu ed•Ket pAeb•. 15ŒAr ŒAim yKn Ï r[˜D•nu ed•Ket pAeb•A•/ ŒAmAr tKn etAmAr o piTb•Ir yAb•tIyù ] eyP•etr Ÿ%rpr¨x u 2 j“Ib••–˜ÿ ij“inesr seÒ˜ c•¢i)˜r k•T• men p¼eb•. Ž” eyP•etr pu^g, h•¾lÉ egAmr/ mAegAg/ mAd•yù/ c•¢i)˜r mmR h•l ey p]iTb•Iet ŒAr k•Kno smˆS˜ÿ öA, yb•n/ &U“b•l/ emzk• Žb•M tIrs. Db•Ms k•er ed•eb• Žmn b•‘• h•eb• n•. 16ŒAim yKn 3 egAmerr pu^g, h•¾lÉ ŒiSˆð˜ns/ rIP•í Žb•M emeG•r meD•Y Ï r[˜D•nu ed•Keb•A tKn ic•rk•Aelr j“e‘ etAgmR. 4 sµpå Ï c•¢i)˜r k•T• ŒAmAr men pe¼ yAeb•. ŒAmAr yb•enr pu^g, h•¾lÉ ”lIz•/ tzRIz/ ik•%Im Žb•M ŒAr p]iTb•Ir öetYk• öA,Ir meD•Y Ï c•¢i)˜r k•T• ed•Ad•AnIm. 5 ŒAim men rAKb•.® BU˜mD•YsAgr ŒÇ•ˆel eysk•l mAnuexr b•As tAr• 17 tArpr öBu˜ enAh•ek• b•leln/ "p]iTb•Ir smˆS˜ÿ sk•el” eyP•etr s•–˜Ans•–˜it. öetYk• pe^r inj“S•ˆV ÿ ÿ u öA,Ir seÒ˜ ŒAim ey Žk•w• c•¢i)˜ k•eriC Ï r[˜D•nu” BU˜im iCl. smˆS˜ÿ pirb•Ar” b•]iß“• epet epet Žk•iw tAr ömAŠ.® j“Aitet pir,t h•yù. öetYk• j“Aitr inj“S•Vˆ B˜Ax• iCl. pnrAyù sms´Ar Zr¨ u 18 enAh•r seÒ˜ tAr pue^rAo enQek•• eTek• eb•ireyù h•Aemr Ÿ%rpr¨xu 6 ŽelA. tAed•r nAm ezm/ h•Am ŒAr eyˆP•í. :h•Am” h•Aemr pu^g, h•¾lÉ kU•z/ imzr/ pUw Žb•M k•nAn. k•nAenr iptA.ò 19Ï itnj“n h•l enAh•r pu^. Ï 7 kU•ezr pu^g, h•¾lÉ sb••/ h•b•IlA/ sˆ¹ˆÿ•/ ryùm• itn pue^r eTek•” p]iTb•Ir smˆS˜ÿ mAnux ŽeseC. Žb•M sˆ¹ˆÿk••. 20 mAiwet enem enAh• k•] ixk•Aj“ Zr¨ k•reln. Žk•w• ryùmAr pu^g, h•¾lÉ izb•• Žb•M d•d•An. j“imet itin @•A(•A c•Ax k•reln. 21es” @•A(•• eTek• 8 ineˆèAd• nAemo kU•ezr Žk• pu^ iCl. k•Alß*em enAh• @•A(•Ars b•AnAeln/ tArpr es” @•A(•Ars pAn ineèAd• d•Ar¨, zi)˜mAn pur¨ex pir,t h•yù. 9öBu˜r k•er enzAyù c•¢r h•eyù t¡Ab•ur iB˜ter Zeyù p¼eln. sµ•åeK ineèAd• Žk•j“n b•¼ izk•ArI h•eyù ŸWl. esj“e‘ u enAh•r gAeyù ŒAb•r,•TAk•l n•. 22k•nAenr ipt• h•Am tAr seÒ˜ Œ‘A‘ elAek•ed•r &u“ln• k•er sk•el b•letA/ es” ŸlÒ˜ Œb•S˜îAyù inej“r iptAek• ed•eK eP•lelA. "Ï mAnuxiw ineèAed•r mt/ Žmn ik• öBu˜r sAmeno t¡Ab•ur b•A”er igeyù esk•T• B˜A”ed•r b•lelA. 23tKn d•Ar¨, izk•ArI.® 10 ezm ŒAr eyP•í Žk• KØ b•ˆS˜¤ ineyù inej“ed•r ipeWr ineèAed•r rAj“ ׈ b•Aib•l eTek• izinyùr ed•ez Ÿpr Ci¼eyù inelA. tArpr ipCn id•ek• eh•¡ew eh•¡ew Žrk• ŒO•d• Žb•M k•lnI py•R –˜ÿ ib•S˜t h•eyiCl. 11ineèAd• a ]ÿ ù t¡Ab•ur iB˜ter F¦ek• Ï b•S˜¤KØ id•eyù iptAek• eFek• ŒzUe ro igeyùiCl. ineèAd• ŒzUr ed•ez nInb•I/ id•l. Ž”B˜Aeb•/ tAed•r muK ib•prIt id•ek• iCl b•el reh•Aeb•Aí-purI/ ek•lh• Žb•M 12erx,. :nInb•I Žb•M tAed•r iptAr n©Ít• tArA ed•eKin. ek•leh•r mD•Yb•tI BU˜B˜Aeg erx, mh•Angerr p%n h•y.ò $ ù
  • 9. 9 ŒAid•pˆu S˜k• 10:13-11:19 ÿ 13 imzr iCl lUd•Iyù/ ŒnAmIyù/ lh•Ab•Iyù•/ nˆ¹ˆÿuh•Iyù•/ ¹ñAb•enr per smˆS˜ÿ p]iTb•I Žk• B˜AxAet k•T• 14 peTœAxIyù/ k•salUh•Iyù ŒAr k•ˆeˆ¹ˆÿArIyù ŒÇ•ˆlÙilr ŒiD•b•AsIed•r j“nk•. :pelXIyr• k•slh•Iyù ed•z eTek• ù a U 11 b•lt. smˆS˜ÿ mAnux Žk•” z€•Ab•il b•Yb•h•Ar k•retA. 2es” elAek•rA pUb•R id•k• eTek• G•uret G•uret ŽesiCl.ò izinyùr ed•ez Žes smtl BU˜im epl. tAr• esKAen 15 k•nAn iCl sIed•Aenr ipt•. sIed•An k•nAenr b•sb•As Zr¨ k•relA. öTm s•–˜ÿAn. k•nAn ih•%Iyùed•r pUb•Rpur¨x 'eh•etro¾ 3 tAr• b•ll/ "ŒAmr• mAiw id•eyù ”<w qtrI k•rb•/ ipt• iCeln. eh•í eTek• ih•%Iyùed•r Ÿ•¶“õb•. 16k•nAn tArpr ŒAro z)˜ k•rAr j“e‘ ”<wÙelA epA¼Ab•.® iCeln iyb•UxIyù/ ”emArIyù j“negAþI/ iggRAzIyùed•r tKn mAnx pATerr b•d•el ”w id•eyù b•A¼I qtrI k•rl. u < ipt•. 17ih•bb•Iyù j“negAþI/ Œk•RIyù j“negAþI/ sInIyù ŒAr g<ATin z)˜ k•rAr j“e‘ isemeôr b•d•el j“negAþI/ 18Œb•d•Iyù j“negAþI/ smArIyù j“negAþI Žb•M R •ŒAlk•AtArA b•Yb•h•Ar k•relA. 4 h•mAtIyù j“negAþI k•nAn eTek• Ÿ•¶“t h•y. per k•nAnIyù ¦õ ù tAr• b•ll/ "Žs ŒAmr• ŒAmAed•r j“e‘ Žk• egAþIÙil p]iTb•Ir ib•iB˜å ŒMez Ci¼eyù p¼l. b•¼ zh•r b•AnA”. ŒAr Žmn Žk•iw Ÿ<c•¢ ˆS˜ÿ•µ˜õ b•AnA” y• 19 k•nAnIyùed•r ed•z Ÿ%er sIed•An eTek• d•i(•e, ŒAk•Az SpzR k•reb•. tAh•el ŒAmr• ib•KYAt h•b• Žb•M grAr pyR•–˜ÿ/ piü‚em G•sA eTek• pUeb•R sed•Am o G•emArA ŽwA ŒAmAed•r Žk• seÒ˜ D•er rAKeb•. sAr• p]iTb•Iet pyR•–˜ÿ Žb•M Œda•m• o seb•AyùIr eTek• lAz• pyR•–˜ÿ ŒAmr• Ci¼eyù TAk•b• n•.® ib•ˆS˜ÿ]t iCl. 5 es” ngr ŒAr es” Ÿ•c•gh• ed•Ket öBu˜ p]iTb•Iet ] 20 Ž” smˆS˜ÿ mAnux” iCl h•Aemr Ÿ%rpur¨x. Ž”sb• enem Želn. mAnux ik• ik• qtrI k•ereC essb• öBu˜ pirb•ArÙilr inj“S•V ˆ B˜Ax• o inj“S•Vˆ ed•z iCl. ed•Keln. 6 öBu˜ b•leln/ "sb• mAnux Žk•” B˜AxAet tAr• ß*em ß*em p]Tk• p]Tk• j“Ait h•eyù oWl. k•T• b•leC. ŒAr ed•Ket pAi•C ey Žsb• k•Aj“ k•rAr j“e‘ tAr• Ïk•Yb•ß“. tAr• ik• k•ret pAer Ž etA ezemr Ÿ%rpr¨x u seb• tAr Zr¨. zIç•” tAr• y• c•Ayù tA” k•ret pAreb•. 21 7 eyP•etr b•¼ B˜A” iCl ezm. ezemr Žk•j“n tAh•el Žs ŒAmr• nIec• igeyù oed•r Žk• B˜AxAek• Ÿ%rpur¨x h•l Žb•r Žb•M Žb•r smˆS˜ÿ ih•º•¨ j“negAþIr nAnArk•m B˜Ax• k•er id•”. tAh•el tAr• prSprek• j“nk• räep piric•t.* b•uJ“et pAreb• n•.® 22 ezemr pue^r• h•lÉ Žlm/ ŒzUr/ ŒP•Rka•xd•/ lUd• 8 sutrAM öBu˜ smˆS˜ÿ elAek•ed•r •sAr• p]iTb•Iet Žb•M ŒrAm. Ci¼eyù id•eln. P•el elAek• ŒAr es” zh•r qtirr 23 ŒrAemr pue^r• h•lÉ ¬x/ h•Ýl/ egTr Žb•M mz. k•Aj“ ezx k•ret pArl n•. 9 Ž” es” S˜îAn eyKAen 24 ŒP•Rka•xed•r pu^ ezlh•/ ezleh•r pu^ Žb•r. öB˜u smˆS˜ÿ piTb•Ir Žk• B˜AxAek• Œenk• B˜AxAet ib•‹A•–˜ÿ ] 25 Žb•err é” pu^. Žk• pue^r nAm eplg.• tAr k•reln. tA” Ž” S˜îAniwr nAm h•elA•b•Aib•l. Ž”B˜Aeb• ŒAmel p]iTb•I ib•B˜)˜ h•yù b•el tAr Ï nAm h•yù. Œ‘ öBu˜ t¡Aed•r es” S˜îAn eTek• p]iTb•Ir ib•iB˜å S˜îAen pue^r nAm y)˜n. Ci¼eyù id•eln. 26 y)˜enr p u e ^r• h•l Œl a e mAd•d•/ ezlP•/ h•ísmRAb•í/ eyrh•/ 27h•ed•ArAm/ ¬xl/ id•ûL•/ 28ob•l/ ezemr pirb•Aerr k•Aih•nI 10 Œb•ImAeyùl/ izb••/ 29oP•Ir/ h•b•Il• Žb•M eyAb•b•. Žr• Žw• h•l ezemr pirb•Aerr k•Aih•nI. ¹ñAb•enr é sb•A” iCl y)˜enr pu^. 30pUb•R id•ek•* emxA Žb•M b•Cr per/ yKn ezemr b•yùs 100 b•Cr tKn tAr pAb•RtY ed•ezr mD•Yb•t$I BU˜B˜Aeg tAr• b•As k•ret•. ŒP•Rka•xd• nAem pu^iwr j“›˜å h•yù. 11tArper ezm emxA iCl sP•Ar ed•ezr id•ek•. 500 b•Cr eb<•ec•iCeln. t¡Ar ŒAro pu^k•‘• iCl. 31 12 Žr• sb•A” iCl ezemr pirb•Aerr Œ•–˜ÿgRt. ŒP•Rka•xed•r 35 b•Cr b•yùes t¡Ar pu^ ezleh•r pirb•Ar/ B˜Ax•/ ed•z o j“Ait ŒnusAer” tAed•r j“›˜å h•yù. 13ezleh•r j“e›˜år per ŒP•Rka•xd• 403 b•Cr sAj“AenA h•eyùeC. eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 32 14 Ž” sb•ÙelA” enAeh•r p u ^ ed•r pirb•Ar. yKn ezleh•r b•yùs 30 b•Cr tKn Žb•r nAem pirb•ArÙilr tAilk•• tAed•r j“Ait ŒnusAer öˆˆS˜Þt t¡•r Žk• pu^ h•yù. 15Žb•err j“e›˜år per ezlh• 403 k•r• h•eyùeC. ¹ñAb•enr per Ž” pirb•ArÙil eTek•” b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 16 sAr• p]iTb•Iet mnu`smAej“r ib•ˆS˜ÿAr h•eyùeC. Žb•err yKn 34 b•Cr b•yùs tKn eplg nAem t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 17eplegr j“e›˜år per Žb•r 430 piTb•Ir ib•B˜Aj“n ] b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•yù. 18 eplegr yKn 30 b•Cr b•yùs tKn iryùU nAem e z e m r Ö Ö Ö p i r i c • t ŒA(•irk• ŒeTR/ "Žb•err pu^ed•r iptA ezemr pu^ h•eyù j“e›˜åiCl.® t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 19iryùUr j“e›˜år per eplg ŒAro 209 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• pb•R id•ek• ŒTRAí wA”iýs o P•rAí nd•Ir mD•Yb•t$I BU˜B˜Ag eTek• U pArs´ ŸpsAgr py$•–˜ÿ ib•ˆS˜ÿ]t ŒÇ•ˆl. h•eyùiCl.
  • 10. ŒAid•pˆu S˜k• 11:20-12:20 ÿ 10 20 iryùUr yKn 32 b•Cr b•yùs tKn sräg“ nAem t¡Ar k•nAn ed•ezr mD•Y id•eyù iziKm zh•er egeln Žb•M Žk• pu^ h•yù. 21sräegr j“e›˜år per iryùU 207 b•Cr tArper emAiret Žk• ib•zAl gAeCr k•AeC egeln. eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• h•eyùiCl. es” smyù k•nAnIyùr• esKAen b•As k•retA. 22 sräegr yKn 30 b•Cr b•yùs tKn nAeh•Ar nAem 7 ˆ öBu˜ Œº•Aemr sk•Aez ŒA ™ök•Az k•reln. öBu˜ t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 23nAeh•Aerr j“e›˜år per sräg b•leln/ "etAmAr Ÿ%rpr¨xed•r ŒAim Ž” ed•z ed•b•.® u 200 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro pu^k•‘• öBu˜ eyKAen Œº•Amek• d•zRn id•eyùiCeln esKAen h•eyùiCl. Œº•Am öB˜u r Ÿe£•e• ŸísgR sµpAd•enr j“e‘ pATerr 24 nAeh•Aerr yKn 29 b•Cr b•yùs tKn etrh• nAem Žk•w• eb•d•I inm$A, k•reln. 8tArpr Œº•Am es” S˜îAn t¡Ar Žk• pu^ h•yù. 25etreh•r j“e›˜år per nAeh•Ar tYAg k•er egeln qb•eTelr pUb•Rid•ek• Œb•iS˜ît pb•Ret ŒAro 119 b•Cr eb<•ec•iCeln. ”itmeD•Y t¡Ar ŒAro Žb•M esKAen t¡Ar izib•r S˜îApn k•reln. qb•eTl pu^k•‘• h•eyùiCl. 26etrh• 70 b•Cr b•yùes yTAß*em ngr iCl piüc•m id•ek• ŒAr Œyù iCl pUb•R id•ek•. Œº•Am/ nAeh•Ar o h•Ar, nAem pu^ed•r j“›˜å id•eln. esKAen Œº•Am ŒAr Žk•iw eb•d•I inm$A, k•reln Žb•M öBu˜r ŸpAsn• k•reln. 9 Œt>pr itin punrAyù t¡Ar etreh•r pirb•Aerr k•Aih•nI yA^• Zr¨ k•reln. itin enegeB˜r id•ek• Œýsr 27 Žw• h•l etreh•r pirb•Aerr k•Aih•nI. etrh• h•l h•eln. Œº•Am/ nAeh•Ar o h•Are,r iptA. h•Ar, iCl elAewr iptA. 28ik••–˜Þ etreh•r j“Ib•£•zAet” ŒApn j“›˜åS˜îAn imzer Œº•Am k•lad•Iyù ed•ezr ¬er h•Are,r m]&u“Y h•yù. 29Œº•Am o 10 tKn ed•zw• iCl Kb• Zâ•. ŒnAb•iXr j“e‘ ek•Ano u ] nAeh•Ar éj“en” ib•b•Ah• k•ern. Œº•Aemr S˜¤Ir nAm sArI zs´ ŸípAd•n s•µ˜õb• iCl n•. tA” Œº•Am b•sb•Aesr ŒAr nAeh•Aerr S˜¤Ir nAm imlak••. imlak•• iCl h•Are,r j“‘ ŒAro d•i(•e, imzer egeln. 11itin eKyùAl k•‘•. h•Ar, iCeln imlak•• o iyÅk•Ar iptA. 30sArI k•reln ey t¡Ar S˜¤I sArI k•t suª•rI. tA” imzer b•Þ“Y• iCl tA” t¡Ar ek•Ano s•–˜ÿAn h•yùin. öeb•ezr iWk• ŒAeg sArIek• b•leln/ "ŒAim j“Ain 31 etrh• t¡Ar pirb•Ar ineyù k•lad•Iyù ed•ezr ¬r &u“im suª•rI. 12imzrIyù pur¨xr• etAmAyù ed•Keb•. tAr• pirtYAg k•reln. t¡Aed•r pirk•Â˜¯n• iCl k•nAn ed•ez b•leb•/ 'Ž” mih•l• Ï elAk•wAr S˜¤I.¾ tAr• tKn y•oyùAr. etrh• t¡Ar pu^ Œº•Am/ t¡Ar epQ^ elAw etAmAek• pAoyùAr j“e‘ ŒAmAyù emer eP•leb•. 13tA” Žb•M pu^b•D•U sArIek• seÒ˜ ineln. t¡Ar• h•Ar, nAem sb•A”ek• b•leb• ey &u“im ŒAmAr eb•An. tAh•el tAr• Žk•w• zh•er ep<QeC esKAen” b•As k•rAr isß“A•–˜ÿ ineln. ŒAr ŒAmAyù h•tYA k•reb• n•. tAr• ŒAmAyù etAmAr 32 etrh• 205 b•Cr eb<•ec•iCeln Žb•M h•Are,” t¡Ar m]&u“Y B˜A” B˜Ab•eb•/ ŒAmAr seÒ˜ B˜Al b•Yb•h•Ar k•reb•. Ž”B˜Aeb• h•yù. &u“im ŒAmAr öAŠ b<•Ac•Aeb•.® 14 tKn Œº•Am imzer egeln. imzrIyù pur¨xr• ö½r Œº•Amek• fAk• ed•n V ed•Kl ey sArI k•t•suª•rI. 15imzerr entAr• ek•Ÿ öBu˜ Œº•Amek• b•leln/ "&u“im Ž” ed•z/ inej“r ek•Ÿ t¡Aek• ed•Keln. sArI ey k•t suª•rI es k•T• 12 |•Aitku•w¦µ•Vˆ Žb•M iptAr pirb•Ar tYAg k•er/ t¡Ar• S•VˆyùM P•erQe,r k•Aen &u“leln. t¡Ar• sArIek• ŒAim ey ed•ezr pT ed•KAb• es” ed•ˆez c•l. P•erQe,r öAsAed• ineyù egeln. 16Œº•Amek• sArIr 2 etAm• h•et ŒAim Žk• mh•Aj“Ait Ÿípå k•rb•. B˜A” men k•er P•erQ, Œº•Aemr öit sd•yù b•Yb•h•Ar etAmAek• ŒAzIb•Ad• k•rb• Žb•M &“u im ib•KYAt h•eb•. Œ‘ek• k•reln. Œº•Amek• P•erQ, emx/ gb•Aid• pZ Žb•M eb•AJ“• R ŒAzIb•RAd• j“AnAet elAek• etAmAr n•m eneb•. b•”b•Ar j“e‘ gAD•• id•eln. es” seÒ˜ Œº•Am d•Asd•AsI 3 yAr• etAmAek• ŒAzIb•RAd• k•reb•/ es” elAek•ed•r Žb•M Ÿwo epeln. 17 ŒAim ŒAzIb•RAd• k•rb• Žb•M yAr• etAmAek• ŒiB˜zAp ŒAr P•erQ, Œº•Aemr S˜¤Iek• ineln. Ž” k•Are, ed•eb•/ es” elAek•ed•r ŒAim ŒiB˜zAp ed•b•. etAmAr P•erQ, Žb•M t¡Ar öAsAed•r sb• elAek•ed•r öBu˜ B˜yù¿•r mAD•Yem ŒAim piTb•Ir sb• elAek•ed•r ŒAzIb•Ad• k•rb•.® ŒsuK id•eln. 18tKn P•erQ, Œº•Amek• efek• b•leln/ ] R "&“u im ŒAmAr öit Kb• Œ‘Ayù k•erC? sArI ey etAmAr u Œº•Aemr k•nAn yA^A S˜I es k•T• ŒAmAyù b•elAin ek•nÀ 19&“u im ek•n b•eliCel ¤ 4 Œt>pr Œº•Am öB˜u r ŒA|•A pAln k•reln. itin ey sArI etAmAr eb•AnÀ etAmAr eb•An men k•er ŒAim h•Ar, tYAg k•reln Žb•M elAw t¡Ar seÒ˜ egeln. oek• ŒAmAr S˜¤I k•rb• b•el ŽeniClAm. ik••–˜Þ ŽKn Œº•Aemr b•yùs tKn 75 b•Cr. 5 Œº•Am seÒ˜ ineln S˜¤I etAmAyù etAmAr S˜¤I eP•rt id•i•C. oek• ineyù &u“im sArI/ ‹A&u“Åpu^ elAw Žb•M h•Are, t¡Aed•r y• ik•C¢ iCl c•el yAo?® 20tArpr P•erQ, tAr elAk•j“ned•r ŒAed•z ¡ es sb•” ineyù egeln. h•Are, Œº•Aemr eysb• d•Asd•AsI k•reln/ "Œº•Amek• imzerr b•A”er ineyù yAo.® strAM u iCl tAed•ro itin seÒ˜ ineln. d•lb•l semt h•Ar, Œº•Am o tAr S˜¤I es” ed•z tYAg k•reln. Žb•M seÒ˜ tYAg k•er Œº•Am k•nAn ed•ez yA^• k•reln. 6Œº•Am t¡Aed•r smˆS˜ÿ ij“insˆp^o•ineyù egeln.
  • 11. 11 ŒAid•pˆu S˜k• 13:1-14:13 ÿ Œº•Aemr k•nAen ötYAb•tn $ ŒAim etAmAyù id•lAm.® 18tKn Œº•Am tAr tAb•u ŸiWeyù ¡ ¡ Œt>pr Œº•Am imzr tYAg k•reln. t¡Ar S˜¤I ineln. itin mièr Ÿ•c• b•](•Ùilr k•AeC b•As k•ret 13 Žb•M t¡Aed•r smˆS˜ÿ ij“insp^ ineyù Œº•Am enegeB˜r meD•Y id•eyù Œýsr h•eln. t¡Ar seÒ˜ tKn egeln. S˜îAniw iCl ih•eº•A, ngerr k•AeC. esKAen Œº•Am öBu˜r ŸpAsnA k•rAr j“e‘ Žk•iw eb•d•I inm$A, elAwo iCl. 2Ž” smyù Œº•Am Kub•” D•nI. t¡Ar öc•¢r k•reln. pZ Žb•M öc•¢r esAn• o räp• iCl. 3 Œº•Am t¡Ar yA^• Œb•YAh•t rAKeln. enegB˜ tYAg elAw b•ª•I h•l k•er itin !b•eTel iP•er egeln. esKAn eTek• qb••eTl izinyùerr rAj“• iCeln ŒèAP•l. ŒireyùAk• ngr ŒAr Œyù ngerr mD•Yb•tI S˜Aen egeln. ŽKAen” R î Œº•Am o t¡Ar pirb•Ar ŒAeg Žk•b•Ar izib•r S˜îApn 14 iCeln ”˜ñAserr rAj“•. Žlemr rAj“• iCeln k•d•lAeyùAmr Žb•M egAyùIemr rAj“• itid•yùl. 2 Ž”sb• k•eriCeln. 4Ž” ˆ ˆS˜îAniwet” Žk•iw eb•d•I•inm$A, rAj“•/ sed•Aemr rAj“• ib•r•/ G•emArAr rAj“• ib•zR•/ k•eriCeln. tA” Œº•Am Ž” S˜Aniwet” öBu˜r ŸpAsn• î Œda•mAr rAj“• iznAb•/ seb•Aiyùemr rAj“• izemb•r Žb•M k•reln. ib•lAr•:ib•l• esAyr nAemo piric•t iClò rAj“Ar seÒ˜ ù yuß “ k•reln. 3 Œº•Am ŒAr elAewr meD•Y CA¼ACAi¼ Ž” smˆS˜ÿ rAj“Aed•r !s‘b•Aih•nI is£•Im ŸptYk•Ayù 5 Ž” pyRwenr smyù Œº•Aemr seÒ˜ elAwo iCl. imilt•h•l. :is£•Im ŸptYk•• b•t$mAen lb•, smu@•.ò elAewr Œenk• pZ o t¡Ab•u iCl. 6 Œº•Am ŒAr elAewr 4 Ž” rAj“Ar• b•AerA b•Cr D•er k•d•l$AeyùAmerr Œnugt Žt pZ iCl ey tAed•r ŸB˜yùek• KA† eyAgAb•Ar j“‘ iCl. ik••–˜Þ 13tm b•Cer tAr• sb•A” k•d•l$AeyùAmerr es” ed•z ŒsmTR iCl. 7 Ž” smyù k•nAnIyù Žb•M pirxIyù ib•r¨eß“ ib•e@•Ah• k•rl. 5sutrAM 14tm b•Cer rAj“• j“AitrAo es ed•ez b•As k•rt. Œº•Aemr pZpAlk•ed•r k•d•l$AeyùAmr o t¡Ar im^ rAj“Aedr seÒ˜ ib•e@•Ah•I seÒ˜ elAewr pZpAlk•ed•r ib•b•Ad•• h•et lAgl. rAj“Aed•r yuß“•• h•l. k•d•lRAeyùAmr o t¡Ar im^ rAj“Ar• 8 tKn Œº•Am elAwek• b•ll/ "etAmAr ŒAmAr meD•Y ŒˆS˜ÿerAí k•,Riyùemr ŒiD•b•AsI rP•AyùIyù nAmk• j“Aitek• ek•Ano ib•b•Ad• TAk•et pAer n•. etAmAr elAek•ed•r prAˆS˜ÿ k•reln. t¡Ar• h•emr suxIyùed•ro prAS˜ÿ k•reln seÒ˜ ŒAmAr elAek•ed•r ek•Ano ib•b•Ad• h•oyù• Ÿic•í Žb•M zAib•-ik•iryùATiyùemr ŒiD•b•AsI ŽmIyùed•r prAˆS˜ÿ nyù. ŒAmr• sb•A” prSperr ŒApnj“n. 9ŒAmAed•r k•reln. 6tArpr t¡Ar• eh•ArIyùed•r prAˆS˜ÿ k•reln. p]Tk• h•eyù yAoyù• Ÿic•í. etAmAr ey j“Ayùg• pCª• eh•ArIyù r • esyù I rù eTek• ŽlÐpAr, :ŽlÐpAr, es” j“AyùgAet” yAo. &u“im b<•• id•ek• egel ŒAim fAn mr¨BU˜imr k•AeC Œb•iS˜îtò pyR•–˜ÿ pAbR•tY ed•ez b•As id•ek• yAb•. yid• &u“im fAn id•ek• yAo/ ŒAim b<•• id•ek• k•rt. 7tArpr rAj“• k•d•lAeyAemr Ÿ%r id•ek• egeln $ ù yAb•.® Žb•M ÏnimÅpew ŒT R A í k•Aed•ez igey ù smS˜ ÿ 10 elAw ec•AK &u“el ed•Kl/ sAmen ib•ˆS˜ÿ]t y£•$n ŒmAelk•Iyùed•r prAˆS˜ÿ k•reln. itin h•ísesAn ŸptYk••. elAw ed•Kl j“AyùgAw• py$Aˆ¹ˆÿ j“el srs. tAmerr ŒiD•b•AsI ”emArIyùed•ro prAˆS˜ÿ k•reln. :Žw• öB˜u k•%k• sed•Am o G•emAr• Db•Ms k•rAr ŒAegr $] 8 es” smyù sed•Aemr rAj“•/ G•emArAr rAj“•/ Œd•a mAr G•wn•. tKn esAyùr py$•–˜ÿ y£•$n ŸptYk•• iCl öBu˜r rAj“•/ seb•Aiyùemr rAj“• Žb•M ib•lAr rAj“• t¡Aed•r b•AgAenr mt. ŽKAnk•Ar mAiw iCl•imzerr mAiwr zߨed•r ib•r¨eß“•• siµ•åiltB˜Aeb• is£Im ŸptYk•Ayù mt B˜Al j“Aetr mAiw.ò 11tA” elAw y£•n ŸptYk•Aet $ yuß “• k•ret egeln. 9 Ž” yueß“ Œpr pe(• iCeln b•As k•reb• b•el iWk• k•rl. éj“en p]Tk• h•eyù egl Žlemr rAj“• k•d•lAeyAmr/ egAyIemr rAj“• itid•yl/ $ ù ù ù Žb•M elAw pUb•R id•ek••Žigeyù c•ll. 12Œº•Am k•nAen” izinyùerr rAj“• ŒèAP•l Žb•M ”lAserr rAj“• eTek• egeln Žb•M elAw ŸptYk•Ar j“npd•Ùilet ŒireyùAk•. ŒTRAí yuß “w• iCl p<Ac•j“n rAj“Ar ib•r¨eß“•• b•As k•ret lAgeln. elAw ŸptYk•Ar sudU•r d•i(•e, c•Arj“n rAj“Ar. 10 sed•Aem c•el egeln Žb•M esKAen” t¡Ab•u pAteln. is£•Im ŸptYk•Ayù ŒAlk•AtArAyù p,R Œenk• gt$ U 13 öBu˜ j“Anetn ey sed•Aemr ŒiD•b•AsIr• mh•ApApI. iCl. sed•Am Žb•M G•emArAr rAj“• Žb•M tAed•r !s‘r• 14 elAw c•el egel öBu˜ Œº•Amek• b•ll/ "etAmAr yuß “e(•^ eTek• pAileyù egl. Œenk• !s‘ Ïsb• KAet c•Arid•ek• tAik•eyù ed•K. Ÿ%r d•i(•, pUb•R piü‚m p¼l. ik••–˜Þ ŒiD•k•AMz” pAh•Ae¼ pb•R et pAileyù egl. c•Arid•ek••tAk•Ao. 15yt j“imj“Ayùg• ed•Ket pA•C/ sb• 11 sutrAM sed•Am Žb•M G•emArAr smˆS˜ÿ srã•Am/ ŒAim etAmAyù Žb•M etAmAr b•MzD•red•r ed•b•. Ž” tAed•r smˆS˜ÿ KA†s•µ˜õAr/ b•S˜¤Aid• Žb•M Œ‘A‘ sb• ed•z ic•rk•Aelr j“e‘ etAmAr h•eb•. 16p]iTb•Ir D•UelAr ij“insp^ öitp(•rA ineyù c•el egl. 12Œº•Aemr mt ŒAim etAmAr •Ÿ%rpur¨xed•r sMKYAb•]iß“ k•rb•. ‹A&u“Åpu^ elAw tKn sed•Aem b•As k•riCl Žb•M yid• elAek• p]iTb•Ir sb• D•UelA Ù,et pAer tAh•el sed•Aemr zߨrAˆ elAwek• b•ª•I k•rl/ elAewr y• ik•C¢ etAmAr elAek•ed•r egAn• yAeb•. 17ŒtŽb• Žigeyù yAo/ iCl sb• ŒiD•k•Ar k•rl. 13elAewr Žk•iw elAk•ek• etAmAr inej“r ed•ez &u“im eh•¡ew eb•¼Ao. Ž” ed•z tAr• b•ª•I k•ret pAerin. es pAileyù igeyù y• y•
  • 12. ŒAid•pˆu S˜k• 14:14-15:13 ÿ 12 G•eweC smˆ S ˜ ÿ Œº•Amek• j“AnAl. Œº•Am tKn ŒAenr/ ”eâ•Al Žb•M mièek• id•eyù yAn. Žr• yueß“ ”emArIyùed•r mièr gACÙilr k•AeC izib•er b•As ŒAmAyù sAh•AyY k•ereCn.® k•riCeln. miè/ ”eâ•Al Žb•M ŒAenerr meD•Y prSprek• sAh•AyY k•rAr Žk• c•i)˜ iCl. tAr• Œº•Amek• ¢ Œº•Aemr seÒ˜ ö½err c•i)˜ V ¢ sAh•AyY k•rAr Žk•w• c•¢i)˜o k•eriCl. Ž”sb• G•wnAb•ilr per Œº•Am d•zRenr meD•Y Œº•Am elAwek• Ÿß“Ar k•reln 15 öBu˜r k•T• Znet epeln. ö½Vr b•leln/ "Œº•Am ic•–˜ÿ• ek•AerA•n•. ŒAim etAmAyù r(•• k•rb•. 14 elAw b•ª•I h•eyeC j“Anet eper Œº•Am pirb•Aerr ŒAim etAmAyù Žk• mh••purSˆð˜Ar ed•b•.® ù 2 sb•A”ek• efek• pAWAeln. tAed•r meD•Y 318 j“n izi(•t ik••–˜Þ Œº•Am b•leln/ "öBu˜ ö½Vr/ ŒAmAyù KuzI !s‘ iCl. Œº•Am t¡Ar elAek•ed•r pirc•Aln• k•er k•rAr mt ŒApin ik•C¢” id•et pAreb•n n•. ek•nÀ zߨed•r dU•er d•An ngr Œb•iD• tAi¼eyù ineyù egeln. k•Ar, ŒAmAr ek•Ano pu^ en”. tA” ŒAmAr m]&u“Yr 15 es” rAe^ itin o t¡Ar !s‘r• ŒtikR•et zߨed•r per ŒAmAr d•eµ•åzk•Iyù d•As ”lIeyùxr ŒAmAr smˆS˜ÿ ŒAß*m, k•reln. t¡Ar• zߨed•r prABU˜t k•er sµpi%r Ÿ%rAiD•k•ArI h•eb•.® 3Œº•Am b•leln/ "ŒApin d•eµ•åzek•r Ÿ%er eh•Ab•• pyR•–˜ÿ ib•tAi¼t k•reln. ŒAmAyù pu^ ed•nin. tA” ey d•As ŒAmAr G•er j“›˜å 16 tArpr zߨr• y• y• ŒiD•k•Ar k•eriCl/ es” smˆS˜ÿ lAB˜ k•ereC es-” pAeb• ŒAmAr smˆS˜ÿ D•nsµpi%.® punr¨ß“Ar k•reln. elAw/ elAewr smˆS˜ÿ nArI o 4 tKn öBu˜ Œº•Aemr seÒ˜ k•T• b•leln. ö½Vr Bˆ]•tYed•r pyR•–˜ÿ Œº•Am iP•ireyù ŒAneln. b•leln/ "Ï d•As etAmAr smS˜ ÿ D•nsµped•r 17 tArpr Œº•Am k•d•lAeyù A mr o t¡ A r seÒ˜ Ÿ%rAiD•k•ArI h•eb• n•. etAmAr inej“r pu^ h•eb•. Žb•M eyAgd•Ank•ArI rAj“Aed•r prAˆS˜ÿ k•er t¡Ar ŒAegr etAmAr Îrsj“At p u ^ ” etAmAr smS˜ ÿ ik•C ¢ r j“AyùgAyù iP•er Želn. itin iP•er Žel sed•Aemr Ÿ%rAiD•k•Ar pAeb•.® 5 rAj“• t¡Ar seÒ˜ zAb•I ŸptYk•Ayù :ŽKn Ž” S˜îAn tKn ö½Vr Œº•Amek• b•A”er efek• ineyù egeln. rAj“Ar ŸptYk•• nAem piric•tò ed•K• k•ret ö½Vr b•leln/ "ŒAk•Aezr id•ek• tAk•Ao. ed•K/ esKAen egeln. k•t tAr•. Žt tAr• ey &u“im Ù,et” pAreb• n•. B˜ib•`et etAmAr b•MzD•errAo Ïrk•m ŒÙ,it h•eb•.® 6 m˜˜ð Iexd•k• Œº•Am ö½Vrek• ib•½VAs k•reln. Žb•M ö½Vr 18 zAelemr rAj“• m˜ð˜Iexd•k•o Œº•Aemr seÒ˜ Œº•Aemr ib•½VAsek• tAr D•Aim$k•tA ih•eseb• ib•eb•c•n• sA(•Aí k•ret egeln. m˜ð˜Iexd•k• iCeln prAípr k•reln. 7Žb•M ö½Vr Œº•Amek• b•leln/ "ŒAim” es” ö½Verr Žk•j“n yAj“k•. m˜ð˜Iexd•k• ineyù Želn r¨iw öBu˜/ iyin etAmAyù b•Aib•elr ¬r eTek• ineyù ŽesiClAm/ o @•A(•Ars. 19Œº•Amek• ŒAzIb•RAd• k•er m˜ð˜Iexd•k• yAet Ž” ed•zw• ŒAim etAmAyù id•et pAir. Ž” ed•z b•leln/ &u“im pAeb•.® 8 "eh Œº•Am/ prAípr ö½Vr etAmAek• ŒAzIb•RAd• ik••–˜Þ Œº•Am b•leln/ "öBu˜ ŒAmAr Ùr¨/ Ž” ed•z k•r¨n. ö½Vr S•VˆgR o mtRY •s]iX k•ereCn . ey ŒAim pAb• tAr inü‚yùt• ik•À® 20 ŒAmr• prAípr ö½Verr özMs• k•ir. itin 9 ö½r Œº•Amek• b•leln/ "ŒAmr• Žk•w• c•i)˜ k•rb•. V ¢ zߨed•r prAS˜ÿ k•ret etAmAek• sAh•AyY k•ereCn.® ŒAmAyù Žk•w• itn b•Cerr b•AC¢r/ itn b•Cerr CAgl ŒAr itn b•Cerr emx Žen d•Ao. Žk•w• b•A•c•• pAyùr• Œº•Am yueß“r smyù y• y• epeyùiCeln tAr eTek• ŒAr Žk•w• G•uG•upAKIo Žen d•Ao.® Žk•-d•zmAMz m˜ð˜Iexd•k•ek• id•eln. 21sed•Aemr rAj“• 10 Œº•Am Ž” smˆS˜ÿ ö½Verr k•AeC Žen id•eln. b•leln/ "ŒApin inej“r j“e‘ sb• ereK id•n. zߨr• Œº•Am öA,IÙil h•tY• k•er Žb•M öitiwr éiw k•er ey elAek•ed•r ineyù egeC ZD•u ŒAmAr es” elAk•ed•r KØ k•er Ï KØÙil TAk•a -TAk•a k•er sAij“eyù rAKeln. ŒAmAek• id•n.® ik••–˜Þ pAKIÙilek• Œº•Am éKØ k•ern in. 11per Ïsb• 22 ik•–˜Þ sed•Aemr rAj“Aek• Œº•Am b•leln/ "prAípr öA,Ir mAMsKeØr j“e‘ b•¼ b•¼ pAKI eC¡• emer ö½Vr/ iyin S•VˆgR mt$Y s]iX k•ereCn es” öBu˜r k•AeC ŽelA. ik••–˜Þ Œº•Am esÙil tAi¼eyù id•eln. ŒAim zpT k•riC. 23y• ik•C¢ ŒApnAr tAr ik•C¢” 12 eb•l• b•A¼et TAk•l/ Fel p¼et lAgl sUyR. ŒAim rAKb• n•. ŒAim öitš¨it k•riC ey ŒAim ik•C¢” Œº•Aemr B˜Ix, G•m epl Žb•M ezx py•R –˜ÿ itin G•imeyù u u 13 rAKb• n•. Žmnik• Žk•w• set• ŒTb•• j“u etAr iP•eto p¼eln. tKn enem Žl Žk• B˜Ix, ŒÞ“k•Ar. tKn u n•. ŒAim c•A” n• ey ŒApin b•leb•n/ 'Œº•Amek• ŒAim öBu˜ Œº•Amek• b•leln/ "etAmAr k•eyùk•w• k•T• ej“en b•¼ elAk• b•AineyùiC.¾ rAK• Ÿic•í. etAmAr Ÿ%rpr¨xrA ey ed•ez b•As k•reb• u 24 ŒAim ZD•u esw¦ku•” enb• y• ŒAmAr eyAß“•Ar• es” ed•z tAed•r nyù/ esKAen tAr• ib•ed•zI•b•el g,Y eKeyùeC. ik••–˜Þ Œ‘ed•r ŒApin t¡Aed•r B˜Ag id•n. h•eb•. Žb•M es” ed•ezr ŒiD•b•AsIr• 400 b•Cr D•er yueß“•• y• ij“etiC t• ŒApin ineyù yAn/ ik••–˜Þ ik•C¢ etAmAr Ÿ%rpur¨xed•r d•As k•er rAKeb• Žb•M tAed•r