SlideShare una empresa de Scribd logo

KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania

•
•
Wroclawska_Rewitalizacja
Wroclawska_Rewitalizacja

Brak spójnej oferty skierowanej do młodych osób, przygotowujących się do wejścia na rynek pracy, które są zagrożone wykluczeniem społecznym, skłonił cztery wrocławskie podmioty do współpracy i wymiany doświadczeń „trzech sektorów”.

Educación
1 de 77
Descargar para leer sin conexión
KARnet 15+ model współpracy trójsektorowej P O D R Ę C Z N I K S TO S O W A N I A KARnet15+
Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
KARnet 15+ model współpracy trójsektorowej PODRĘCZNIK STOSOWANIA
Opracowanie: Grzegorz Szewczyk Maria Haracz-Dąbrowska Agnieszka Kowalska Ewa Kuzilek-Sekścińska Ewa Suchożebrska Jerzy Wójtowicz Redakcja: Jacek Pluta Wrocław 2014 KARnet 15+ model współpracy trójsektorowej PODRĘCZNIK STOSOWANIA
spis treści wprowadzenie 08 01. model współpracy trójsektorowej 11 1. idea modelu 11 1.1. co to jest model karnet 15+ 11 1.2. partnerstwo 12 1.3. funkcje i rola modelu na rzecz społeczności lokalnej 14 1.4. możliwości stosowania modelu 14 1.4.1. aspekty prawne 15 1.4.2. aspekty finansowe 17 02. charakterystyka grupy docelowej 19 2.1 charakterystyka grupy docelowej 19 2.1. kto może być uczestnikiem modelu 19 2.2. jakie potrzeby młodzieży zaspokaja model? 22 2.3. jakie korzyści daje uczestnictwo w modelu? 23 2.3.1. korzyści dla młodzieży z pieczy zastępczej 24 2.3.2. korzyści dla innych uczestników modelu 27 03. klub aktywności rozmaitych 31 3.1. co to jest klub aktywności rozmaitych? 31 3.2. sieć klubów karnet 15+ 32 4. kadra klubów i osoby współpracujące 34 4.1. koordynator klubu (KK) 37 4.2. lider procesów grupowych (LPG) 38 4.3. przewodnik po rynku pracy (PpRP) 38 4.4. liderzy aktywności rozmaitych (LAR) 40 4.5. koordynator partnerstwa 42 5. model pracy w klubach 43 5.1. myślenie systemowe oraz prace skoncentrowane na zasobach 43 5.2. uczestnictwo w zajęciach 47 5.3. aktywności 48 5.5. edukacja do pracy 50 5.5.1. paszport na rynek pracy 51 5.5.2. tajemnice zawodów 51 6. wsparcie i szkolenia 51 6.1. szkolenia podstawowe dla kadry klubów 51 6.2. szkolenia dla przewodników po rynku pracy 52 6.3. szkolenia uzupełniające dla kadry 52 6.4. szkolenia podstawowe dla pracowników IPS 52 6.5. superwizja dla kadry klubów i pracowników IPS 53 04. wdrażanie modelu 31 7. zawiązywanie partnerstwa 55 7.1. partnerzy 55 7.2. schemat tworzenia partnerstwa 57 7.3. co jest ważne w tworzeniu Partnerstwa i we wdrażaniu modelu? 60 8. organizowanie sieci klubów 62 8.1. nakłady rzeczowe i finansowe 62 8.2. lokalizacja i wyposażenie klubów 66 8.3. dobór kadry 66 8.4. rekrutacja uczestników 68 9. działalność klubów – aspekty praktyczne 70 9.1. zarządzanie klubem 70 9.2. bieżąca działalność klubów i zadania kadry 71 9.2.1. działalność bieżąca 71 9.2.2. zadania wspólne i własne kadry 72 9.2.3. organizowanie aktywności 74 9.2.4. budowanie relacji z otoczeniem 76 9.2.5. szkolenie i wsparcie 77 9.2.6. monitoring i ewaluacja 77 KARnet 15+ podręcznik stosowania 7
wprowadzenie Brak spójnej oferty skierowanej do młodych osób, przygo- towujących się do wejścia na rynek pracy, które są zagro- żone wykluczeniem społecznym, skłonił cztery wrocławskie podmioty do współpracy i wymiany doświadczeń „trzech sektorów”. W ramach realizowanego wspólnie projektu pn. „KARnet 15+ − model współpracy trójsektorowej” w Poznaniu i we Wrocławiu stworzone zostały sieci Klubów Aktywności Roz- maitych (KARnet). W Klubach wyspecjalizowana Kadra oraz Liderzy Aktywności Rozmaitych, podejmowała szereg dzia- łań wspierających młodzież we wchodzeniu na rynek pracy, które opierają się głównie na potencjale samej młodzieży – jej talentach i zasobach. Równolegle do działań Klubów Partnerzy projektu udzielali wsparcia merytorycznego Ka- drze oraz pracownikom IPS, w tym pracownikom socjalnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu, poszerza- jąc i wzmacniając ich warsztat do pracy z młodzieżą. W ten sposób w trakcie kilkumiesięcznego okresu działal- ności w sześciu klubach poddano praktycznemu testowaniu opracowane metody i narzędzia pracy, adresowane zarówno do młodzieży, jak i wspierające pracowników IPS. Niniejszy podręcznik gromadzi wiedzę teoretyczną i prak- tyczną, dzięki której podmioty z sektora publicznego i po- zarządowego, przy wsparciu sektora przedsiębiorstw mogą tworzyć podobne rozwiązania, w dużych układach lokalnych – miastach na prawach powiatu, bazując na zgromadzonych tu doświadczeniach. Przedstawione rozwiązania stanowiące treść podręczni- ka są rodzajem drogowskazu, w którym: • opisano ogólne ramy tworzenia Modelu, na który składają się zasady tworzenia Partnerstwa i współpracy Partnerów reprezentujących trzy sektory: publiczny, pozarządowy i przedsiębiorstw oraz zasady prowadzenia Klubów Aktywności Rozmaitych oraz udzielania wsparcia kadrze IPS, • zgromadzono niezbędną wiedzę teoretyczną w zakresie sposobu wsparcia i pracy z młodzieżą w Klubach Aktywności Rozmaitych, • przedstawiono praktyczne wskazówki – w postaci zbioru wytycznych, schematów postępowania, doświadczeń i dobrych praktyk – jak prowadzić wsparcie młodzieży w oparciu o działalność Klubów Aktywności Rozmaitych, • przygotowano gotowe do zastosowania narzędzia wsparcia, z których korzystać mogą m.in. pracownicy publicznych i niepublicznych instytucji pomocy społecznej, organizacji pozarządowych oraz pracodawcy w ich pracy z młodzieżą, • upowszechnia się idee i proponuje rozwiązania na rzecz wsparcia młodzieży w środowisku lokalnym. Istotną rolą podręcznika jest również upowszechnianie nowego sposobu myślenia o problemach młodych ludzi wśród osób, które sprawują nad nimi bezpośrednią opie- kę. Mamy nadzieję, że przygotowana przez zespół autorski propozycja znajdzie uznanie u odbiorców kreujących inno- wacyjne rozwiązania w ramach polityk społecznych wspiera- jących lokalny rynek pracy.   KARnet 15+ podręcznik stosowania 9
1. idea modelu 1.1. co to jest model karnet 15+ Kluczowym elementem Modelu KARnet 15+ jest sieć Klu- bów Aktywności Rozmaitych ulokowanych na terenie mia- sta, które są miejscem poszukiwania, eksperymentowania, tworzenia przestrzeni dla edukacji nieformalnej i rozwoju kompetencji społecznych. Każdy Klub jest miejscem spo- tkań młodzieży z Kadrą Klubu, która wspiera ją w procesie rozwoju kompetencji społecznych i zawodowych. Tematycz- na formuła Klubu jest otwarta: oferty aktywności mogą się zmieniać zależnie od zainteresowań (potrzeb) młodzieży lub zaangażowania Liderów Aktywności Rozmaitych. Również uczestnicy Klubów mogą zmieniać przynależność do rodzaju aktywności. Główną ideą Modelu jest przenikanie się wiedzy, umie- jętności i doświadczeń przedstawicieli trzech sektorów: prywatnego, publicznego i pozarządowego w celu ułatwie- nia wejścia na rynek pracy młodzieży w wieku 15−25 lat, za- grożonej wykluczeniem społecznym, w tym młodzieży z za- burzonymi więziami rodzinnymi, objętej opieką zastępczą. Partnerstwo trójsektorowe jest tym elementem Modelu, na którego fundamencie tworzone powinny być Kluby Aktyw- ności Rozmaitych. IDEA MODELU KARNET 15+ • WZMACNIAMY działania pozytywne, zasoby i kompetencje młodzieży, nie koncentrujemy się na naprawianiu deficytów i zachowań patologicznych­to KLUCZ do nawiązania właściwych relacji społecznych i odnalezienia swojego miejsca w życiu zawodowym • SKUPIAMY młodych ludzi wokół wspólnych zainteresowań – to METODA do naturalnego przenikania się wzorców młodzieży o zdrowych podstawach społecznych i młodzieży z deficytami • POMAGAMY w uczeniu się nowych umiejętności, przygotowujemy do życia w społeczeństwie to DROGA do akceptacji, a nie wykluczenia i spychania na margines • WYJAŚNIAMY, czym jest życie zawodowe – to KIERUNEK do właściwego wyboru zawodu i wejścia na rynek pracy • TOWARZYSZYMY w niełatwej drodze zmian, czyli w dłuższym procesie, a nie jednorazowej pomocy – to SZANSA na trwałe efekty model współpracy trójsektorowej 01 KARnet 15+ podręcznik stosowania 11
Założenia modelu opierają się na procesie pozytywnej, kompleksowej zmiany postaw społeczno-zawodowych osób 15+ zagrożonych wykluczeniem społecznym, polegającej na wczesnym obejmowaniu wsparciem młodzieży z pieczy zastępczej oraz przekierowaniu aktywności patologicznych na własne zasoby i talenty. Zastosowanie proponowanych rozwiązań pozwoli skuteczniej niż obecnie wdrażać i utrzy- mywać młodych ludzi na rynku pracy. Sprzyja temu wyposa- żanie młodzieży w kompetencje społeczno-zawodowe, które pozwalają przechodzić jej od pasji do świadomego wyboru ścieżki edukacji zawodowej. Dzięki proponowanym narzę- dziom do pracy z młodzieżą zagrożoną wykluczeniem, możli- we jest poszerzenie doświadczeń i kompetencji zawodowych osób sprawujących opiekę nad młodzieżą oraz wyposażenie ich w nowy sposób myślenia o  problemach i potrzebach podopiecznych. 1.2. partnerstwo KARnet 15+ to nie tylko Kluby, to również współpraca trójsek- torowa, która powinna łączyć wiedzę, doświadczenie i umie- jętności Partnerów w działaniach związanych z ułatwianiem wchodzenia na rynek pracy młodzieży zagrożonej wyklucze- niem społecznym. Dlatego ważne i rekomendowane jest, by w stworzenie partnerstwa włączały się podmioty, które: • łącznie stanowią reprezentację każdego z trzech sektorów, w związku z czym… • …mają różnorodne doświadczenia… • …często odmienne spojrzenie na to, jak powinna wyglądać oferta działań wspierających wchodzenie na rynek pracy młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym i… • …chcą uczestniczyć w procesie wymiany doświadczeń, wiedzy we wspólnym działaniu na rzecz skuteczniejszego wchodzenia młodzieży na rynek pracy. Trójsektorowość w KARnecie oznacza, że podmioty i in- stytucje reprezentujące trzy sektory, korzystając ze swojego potencjału merytorycznego i organizacyjnego, wnoszą łącz- ne zasoby pozwalające na uruchomienie sieci Klubów Ak- tywności Rozmaitych (KARnet) i podjęcie pracy z młodzieżą według założeń Modelu. Założenia nie narzucają podmiotom pochodzącym z trzech sektorów, tworzącym Partnerstwo, konkretnych ról i zadań do wykonania w  ramach Modelu. W dalszej części podręcznika. Opisano łączny katalog zaso- bów, jakimi wspólnie mogą dysponować podmioty funkcjo- nujące w ramach Partnerstwa, a także doświadczenia Part- nerów tworzących koncepcję Modelu i testujących Model, które mogą być wskazówką do podziału ról i zadań między potencjalnych Partnerów ze względu na ich możliwości i po- tencjał merytoryczny oraz organizacyjny. Podmioty zawiązujące Partnerstwo powinny w sposób elastyczny „wnosić” do współpracy takie zasoby, które wy- nikają bezpośrednio z ich indywidualnych możliwości, z ich wiedzy i doświadczeń w ramach danej społeczności lokal- nej. Takie indywidualne podejście pozwala za każdym razem uwzględnić specyficzne potrzeby zarówno odbiorców, jak i użytkowników modelu, ponieważ konkretne rozwiązania zostaną dopasowane do konkretnych problemów danej przestrzeni społecznej. SEKTOR PUBLICZNY SEKTOR PRYW ATNY SEKTOR POZARZĄDOWY KARnet 15+ podręcznik stosowania 12
Kto może być Partnerem w Modelu? Każdy podmiot/instytucja/organizacja włączające się w tworzenie Partnerstwa, organizowanie i wspieranie działalności KARnet, powinnny reprezentować najlepsze doświadczenia oraz potencjał sektorów ważny z punktu widzenia metody pracy i celów Modelu. Sektor publiczny powinien być reprezentowany w Modelu przez publiczne instytucje pomocy społecznej, które są odpowiedzialne za organizowanie pieczy zastępczej, tj. Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie, Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej (w miastach na prawach powiatu). Zapewnienie pieczy zastępczej oraz organizowanie wsparcia osobom opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo- wychowawcze należy do zadań własnych powiatu, wobec czego ww. podmioty są jak najbardziej zainteresowane działaniami na rzecz młodzieży wychowującej się w różnych formach pieczy zastępczej. Instytucje realizujące zadania powiatowe mogą oczywiście zaprosić do współpracy ośrodki, które realizują zadania gminy, np. PCPR może nawiązać współpracę z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej lub Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej na terenie, który zamieszkują podopieczni danego PCPR (zwiększy to szanse na powstanie sieci klubów w przypadku małej liczebności uczestników na terenie danej miejscowości). Wydaje się jednak, że największe szanse na wdrożenie projektu mają miasta na prawach powiatu, które jednocześnie realizują gminne i powiatowe zadania z zakresu pomocy społecznej. Sektor prywatny reprezentowany jest przez przedsiębiorców. Kluczowym zasobem tego sektora jest większy, niż w pozostałych dwóch przypadkach, poziom praktycznych informacji na temat aktualnych mechanizmów obowiązujących na rynku pracy. Ponadto nieoceniony jest udział merytoryczny przedsiębiorców w procesie dzielenia się z odbiorcami Modelu wiedzą praktyczną o wykonywanych zawodach. Sektor pozarządowy (NGO) powinien być reprezentowany przez instytucje integracji społecznej, organizacje pozarządowe działające w obszarze i wyrównywania deficytów społecznych, w tym działań na rzecz młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Jak wynika z doświadczeń Partnerstwa testującego Model, podmioty reprezentujące ten sektor wykazują bardzo wysoką skłonność do podejmowania niestandardowych, pozasystemowych, innowacyjnych rozwiązań z zakresu integracji społecznej. Mniejsza niż w pozostałych sektorach biurokratyzacja działań sprawia, że organizacje pozarządowe mają możliwość bardziej celowego odpowiadania na potrzeby najbardziej defaworyzowanych grup społecznych. Jako organizacje podejmujące inicjatywy społeczne są bliżej swoich odbiorców, lepiej znają ich oczekiwania i problemy. Do współpracy w ramach modelu „trzeci sektor” może wnieść swoje doświadczenia w codziennej pracy z obszaru wykluczenia społecznego i rynku pracy. KARnet 15+ podręcznik stosowania 13
1.3. funkcje i rola modelu na rzecz społeczności lokalnej Działania nad poprawą sytuacji i perspektyw życiowych mło- dzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym podejmują or- ganizacje działające we wszystkich trzech sektorach: przed- siębiorców, organizacji pozarządowych, instytucji pomocy społecznej. Jak pokazuje praktyka, większość z nich działa jednak: • we własnym zakresie, • na wąskim obszarze. Za negatywne zjawisko uznać należy wciąż dominującą w sposobie realizowania polityki społecznej i rynku pracy praktykę rozczłonkowania oferty skierowanej do młodzie- ży ― działań, które zwykle umożliwiają rozwiązywanie jedy- nie części spośród problemów młodzieży związanych z ich wchodzeniem na rynek pracy, nie dających efektu synergii, będącej efektem podejmowania wzajemnie skoordynowa- nych działań w dłuższej perspektywie czasu. Doświadczenia pracowników IPS pokazują, że potrzeba działań synergicz- nych dotyczy szczególnie młodzieży z pieczy zastępczej. Model wsparcia, który zawiera rozwiązania w zakresie współpracy trójsektorowej z dedykowanymi dlań narzę- dziami wsparcia i daje możliwość wszechstronnej integracji działań wobec młodzieży będącej odbiorcami skierowanej do nich oferty jest zatem: • rozwiązaniem funkcjonalnym wobec istniejącego modelu polityki społecznej adresowanej do grupy docelowej, zgodnie z którą do zadań własnych powiatu należy zapewnienie pieczy zastępczej oraz organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym, opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo-wychowawcze, • systemem działań przeciwstawnych dominującej praktyce realizowania pomocy w środowisku lokalnym, przełamującym dotychczasowe „sektorowe” schematy myślenia i rozwiązywania problemów, • rozwiązaniem funkcjonalnym wobec potrzeb społeczności lokalnej, stanowiącym uzupełnienie i poszerzenie istniejącej oferty w zakresie kreatywnego spędzania czasu wolnego grup młodzieży w przestrzeniach miasta, które ze względu na degradację społeczno-funkcjonalną takiego wsparcia wymagają, • przykładem działania, które przełamuje barierę instytucjonalnego, negatywnego wizerunku OPS jako instytucji rozdającej pomoc; Model umożliwia systemowy sposób myślenia, wspierania i rozwiązywania problemów w pracy z podopiecznymi. Ponadto proponowane rozwiązanie umożliwia wzajemną wymianę wiedzy o potrzebach, deficytach, metodach pracy z grupą odbiorców pomiędzy publicznymi i niepublicznymi instytucjami pomocy społecznej, a także sektorem pozarządowym i sektorem przedsiębiorców. Takie podejście zwiększa skuteczność działań przy wykorzystaniu istniejących już zasobów. 1.4. możliwości stosowania modelu Omówienie prawnych i finansowych podstaw funkcjono- wania Modelu w niniejszym podręczniku przyjmuje jedynie formę ogólnego zarysu z uwagi na fakt, iż sposób wdraża- nia rozwiązań musi w praktyce uwzględniać doświadczenia oparte na wypracowanych w poszczególnych powiatach normach współpracy, w szczególności pomiędzy sektorem publicznym i sektorem organizacji pozarządowych. KARnet 15+ podręcznik stosowania 14
1.4.1. aspekty prawne Z uwagi na konieczność zapewnienia trwałości Modelu w po- czątkowej fazie jego wdrażania należy uwzględnić formułę prawną, w jakiej będzie on funkcjonował, co m.in.: • pozwoli Partnerom rozwijającym sieć Klubów na podejmowanie współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego na szczeblu gminy-powiatu, • ułatwi współpracę z Partnerami będącymi reprezentantami sektora publicznego (ośrodki pomocy społecznej), • ułatwi zdobywanie środków finansowych ze źródeł publicznych, zapewniających niezbędną ciągłość funkcjonowania. Istniejące szczegółowe rozwiązania zawarte w przepisach prawa na szczeblu samorządów gmin i powiatów stanowią narzędzia ułatwiające stworzenie interesariuszy Partner- stwa realizujących Model współpracy trójsektorowej KARnet 15+. Przy analizie formuły prawnej podmioty zawiązujące Partnerstwo mogą odwołać się do: • katalogu zadań własnych gminy, do których należy m.in. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności sprawy pomocy społecznej oraz wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym), • zadań publicznych o charakterze ponadgminnym m.in. w zakresie pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, polityki prorodzinnej (Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym), • obligatoryjnej współpracy gminy i organizacji pozarządowych w realizacji zadań własnych gmin i powiatów współpracy międzysektorowej (Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Z punktu widzenia funkcjonalności partnerstwa między- sektorowego istotnym jest również szeroki wachlarz form prawnych, jakie może wykorzystać organizacja pozarządowa przystępująca do współpracy, co ma wpływ na elastyczność przy uruchomieniu Modelu: • zlecenia realizacji zadań publicznych, jako zadań zleconych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w formie powierzenia lub wspierania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, przy udziale środków własnych pochodzących z budżetu gminy, • zawarcia umowy Partnerstwa określonej w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przy udziale środków finansowych pochodzących z zewnętrznych źródeł finansowania np. środków europejskich. KARnet 15+ podręcznik stosowania 15
Formy prawne zawiązywania Partnerstwa − perspektywa JST na rzecz realizacji Modelu KARnet15+ Inicjatywa lokalna (na podstawie ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie) Inicjatywa lokalna to forma współpracy JST z ich mieszkańcami, w celu wspólnego realizowania zadania publicznego na rzecz społeczności lokalnej. Podstawowym celem, jaki ma osiągnąć instytucja inicjatywy lokalnej, jest pobudzenie działań obywateli w stronę wspólnego rozwiązywania ważnych spraw społeczności lokalnych, pojawiających się spontanicznie i okresowo. W społecznościach lokalnych charakteryzujących się przedsiębiorczością i zaangażowaniem ta forma współpracy może być adekwatna w fazie inicjacji Klubu np. przy pozyskaniu i adaptacji lokali. Ograniczenia formalne: • poziom zaangażowania JST polegający wyłącznie na udostępnieniu rzeczy koniecznych do wykonania inicjatywy na czas jej realizacji, przy całkowitym braku możliwości wsparcia finansowego; • zamknięty katalog zadań publicznych wykonywanych w ramach inicjatywy lokalnej, gdzie zastosowanie, jednakże tylko częściowe, może mieć obszar wychowania i edukacji; nie stanowi właściwej formy współpracy obu sektorów. Przetarg na prowadzenie Klubów Aktywności Rozmaitych ogłoszony przez JST (na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych) Podjęcie współpracy partnerskiej następuje poprzez zawiązanie konsorcjum przedsiębiorcy z organizacją pozarządową i wspólny udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. W tym przypadku jednym z kryteriów oceny ofert może być opis zadań i roli przedsiębiorcy, uzupełniający i rozszerzający obecny katalog zawarty w Modelu. Kryteria stawiane sektorowi NGO mogą swobodnie wyrażać cele polityki JST. Zlecenie realizacji zadań publicznych JST zawiązuje partnerstwo jako formę zadania zleconego w rozumieniu ustawy o finansach publicznych w formie powierzenia lub wspierania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, przy udziale środków własnych pochodzących z budżetu gminy. Uzupełnieniem jest umowa partnerstwa określona w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przy udziale środków finansowych pochodzących z zewnętrznych źródeł finansowania np. środków europejskich. KARnet 15+ podręcznik stosowania 16
1.4.2. aspekty f inansowe Zapewnienie trwałości finansowania działalności Klubów w Modelu jest jednym z ważniejszych wyzwań, jakie musi podjąć Partnerstwo. Przy planowaniu budżetu Klubów w  perspektywie minimum 2 lat, należy uwzględnić możli- wość pozyskania środków budżetowych wielowariantowo, z różnych zewnętrznych źródeł: • poprzez udzielenie dotacji celowej na cele publiczne z budżetu JST, dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją zadania (środki inwestycyjne na remont lokali), • jako wkładu własnego (w tym rzeczowego) Partnerów, • jako pożyczek, gwarancji i poręczeń na realizację zadań w sferze pożytku publicznego, na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, • z funduszy zewnętrznych – sponsoring sektora przedsiębiorstw, środki z funduszy europejskich etc. Niezależnie od poszukiwania zewnętrznych źródeł finan- sowania Partnerstwo chcące prowadzić Kluby w swoich po- wiatach winno założyć ich zdolność do działań we własnym zakresie – działań autonomicznych w obszarze: • poszukiwania sponsorów dla finansowania działań i aktywności, • poszukiwania form wsparcia i współpracy bezgotówkowej – świadczenia usług na rzecz Klubu usprawniających jego funkcjonowanie. KARnet 15+ podręcznik stosowania 17
charakterystyka grupy docelowej 2.1 charakter ystyka grupy docelowej Podstawową grupą docelową – uczestnikami zajęć w  Klu- bach Aktywności Rozmaitych − jest młodzież w wieku 15-25 lat zagrożona wykluczeniem społecznym, w tym wychowan- kowie pieczy zastępczej organizowanej na terenie powiatu, w którym uruchamiane są Kluby. Koncepcja grupy docelowej młodzieży, do której adreso- wany jest Model, w rozumieniu tu prezentowanym, wynika nie tyle z praktyki określającej zasady finansowania wspar- cia ze źródeł zewnętrznych, ile z identyfikacji problemów i deficytów młodzieży w określonym wieku. Dlatego autorzy podręcznika nie przesądzają o ostatecznym zakresie stoso- walności tego terminu wskazując, na te cechy i charaktery- styki młodzieży, która powinna wynieść szczególne korzyści uczestnicząc w działaniach Klubów. 2.1. kto może być uczestnikiem modelu Model poprzez organizowanie aktywności w wolnym czasie oraz działań nakierowanych na ułatwianie wejścia na rynek pracy kieruje swoją ofertę do ludzi młodych w wieku 15-25 lat. Uczestnicy Klubów KARnet 15+ • Młodzież pomiędzy 15 a 25 r. ż., zagrożona wykluczeniem społecznym • Młodzież z zaburzonymi więziami rodzinnymi (w tym objęta opieką zastępczą) • Młodzież mająca problemy związane z wchodzeniem na rynek pracy powodowane w dużej mierze ich skomplikowaną sytuacją życiową, barierami wynikającymi z dorastania w określonych, nierzadko patologicznych warunkach, jakie stworzyło im najbliższe otoczenie • Młodzież o zdrowych podstawach społecznych, chcąca rozwijać swoje pasje i zainteresowania, będąca wzorcem zachowań o charakterze profilaktycznym, zapobiegającym wykluczeniu 02 KARnet 15+ podręcznik stosowania 19
Rekomendowaną przez autorów podręcznika regułą uczest- nictwa jest unikanie grup jednorodnych, które wzmacniają istniejące postawy i wartości oraz podtrzymują identyfika- cję, zmierzającą do wycofania i izolacji w przypadku mło- dzieży z zaburzonymi więziami rodzinnymi. W nowym Mode- lu nacisk kładzie się na tworzenie grup ponad istniejącymi podziałami, poprzez wytyczanie wspólnego celu, przestrzeni do aktywności i przestrzeni do uczenia się nawzajem od sie- bie. Młodzież przenosi swoje postawy do grupy rówieśniczej i zachowuje je tylko wtedy, jeśli większość członków grupy będzie je podzielać. Większość określa zasady, modeluje zachowania, podtrzymuje normy grupowe we współpracy z Liderami Aktywności Rozmaitych. Charakterystyka młodzieży 15-19 i 20-25 lat Ogólna charakterystyka grupy 15-19 lat 20-25 lat • potrzeba zbierania różnych doświadczeń • potrzeba uczestnictwa w grupach o różnej płci (potrzeba wsparcia społecznego) • osądy młodych opierają się na regułach grupy, do której należą • poddawanie się różnym próbom i eksperymentom (ryzyko popełniania błędów); częste zmiany decyzji • potrzeba określenia własnej drogi życiowej • odkrywanie „jaki jestem” oraz „jaki jestem w oczach innych” (formowanie tożsamości) • osiąganie niezależności od dorosłych • nabywanie zbioru wartości jako przewodnika działania • początki tożsamości zawodowej (wybór ścieżki edukacji, zawodu) • świadome inwestowanie swojej energii w określonym obszarze praktycznym • poczucie własnych kompetencji i granic (świadomość atutów i ograniczeń) • motywacja do działania, aktywności • wyznaczone cele do realizacji, gotowość do podejmowania nowych wyzwań • zaangażowanie, wytrwałość, odpowiedzialność • dobór odpowiednich strategii radzenia sobie w różnych sytuacjach • otwartość i ciekawość świata, bez obaw o naruszenie swojego poczucia bezpieczeństwa • wchodzenie w bliskie relacje z innymi ludźmi, bez obaw ograniczenia swojej autonomii • gotowość do podejmowania pracy, zakładania rodziny (stałych związków) KARnet 15+ podręcznik stosowania 20
Charakterystyka młodzieży 15-19 i 20-25 lat Cechy charakterystyczne dla wielu wychowanków pieczy zastępczej 15-19 lat 20-25 lat • problemy z wyjściem ze środowiska rodzinnego • brak okazji do odkrywania i trenowania swoich kompetencji, zdolności • trudności z rozpoznaniem swoich celów i marzeń (nieadekwatny wybór ścieżki edukacji, przyszłego zawodu) • niskie poczucie własnej wartości (niedostateczne podkreślanie mocnych stron przez opiekunów) • trudności w budowaniu realistycznego obrazu siebie • unikanie podejmowania decyzji i brania za nie odpowiedzialności – brak własnych celów, kierowanie się naciskami i wymogami • brak przewidywania następstw własnych działań, umiejętności odraczania gratyfikacji • brak poczucia sensu życia i stabilizacji • szybsze niż u rówieśników podejmowanie pracy (najczęściej dorywczej), założenie rodziny (ryzyko braku satysfakcji z podejmowania ról, na które młodzi są jeszcze nie w pełni gotowi) • częste doświadczanie pomieszania ról, kompetencji KARnet 15+ podręcznik stosowania 21
2.2. jakie potrzeby młodzieży zaspokaja model? Różnorodne doświadczenia autorów podręcznika pozwo- liły na zidentyfikowanie trzech problemów, które stanowią kwintesencję trudnej sytuacji młodych ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym na rynku pracy: a. Pomoc udzielana w dotychczasowy sposób jest rozczłon- kowana pomiędzy wiele instytucji, ma charakter jedno- wątkowy, wybiórczy i skupiający się tylko na podejściu do deficytów młodych ludzi. Brakuje adekwatnych, kom- pleksowych instrumentów wspierania osób w wieku 15+ zagrożonych wykluczeniem społecznym we wchodzeniu na rynek pracy. b. Młodzi ludzie nie mają poczucia realnego wpływu na ży- cie. Podejmują przypadkowe decyzje o wyborze kierunku i poziomu kształcenia, bez uwzględnienia swoich predys- pozycji, zainteresowań. Brakuje edukacji i praktycznej wiedzy przydatnej w pracy, a to sprawia, że mają mylne wyobrażenie o zawodach i sytuacji na rynku pracy. Bar- dzo często pierwsza praca podejmowana przez młode osoby jest niezgodna z ich wyuczonym zawodem. c. Młodzież z placówek opiekuńczo-wychowawczych ma dużo gorsze możliwości poznawcze niż ich rówieśnicy, w jej otoczeniu brakuje wzorców związanych z nauką i pracą, nie może liczyć na wsparcie własnych pasji. Oso- by pełniące rolę opiekunów nie mają wiedzy na temat aktualnych potrzeb młodego człowieka i sytuacji panu- jącej na rynku pracy, a to dodatkowo pogłębia problemy z wejściem w życie społeczno-zawodowe osób 15+ z zabu- rzonymi więziami rodzinnymi. Odpowiedzią na opisane problemy są działania, któ- re proponuje Model KARnet15+. Młodzież uczestnicząca w działaniach Klubu, dzięki Liderom Aktywności Rozmaitych i Liderom Procesów Grupowych, nie tylko rozwija swoje zainteresowania i pasje, ale też realizuje ważne potrzeby rozwojowe (przynależności do grupy, autonomii, wpływu i sprawstwa, nabywania nowych doświadczeń, uczenia się na zasadzie prób i błędów bez pomocy dorosłych). Rozwój kompetencji społecznych i osobistych jest waż- nym celem działalności Klubu. Dla skuteczności komunikacji interpersonalnej ważne jest nie tylko doświadczanie sytuacji społecznych, ale też ich analizowanie i odkodowanie reguł społecznych, rozwijanie umiejętności empatycznych (nie tyl- ko przeżywanie, ale także rozumienie – empatia poznawcza), monitorowanie zachowań ekspresyjnych i dopasowanie ich do kontekstu społecznego (samokontrola) i budowanie adekwatnej samooceny. Te zadania realizowane są przez Liderów Procesów Grupowych w formie spotkań indywidu- alnych, grupowych, zorganizowanych spotkań tematycznych, działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysu lub konfliktu uczestnika lub grupy. Praca nad umiejętnościami społecz- nymi w pracy Klubu pozwala młodzieży budować bardziej realistyczną ocenę swoich możliwości i bardziej adekwatnie podejmować działania, a dzięki temu osiągać sukcesy. Kolejnym ważnym etapem uczestnictwa w Klubie jest rozwój kompetencji zawodowych młodzieży. W Klubie jest to obszar kompetencji i działań Przewodników po Rynku Pracy, którzy towarzysząc młodzieży w zajęciach indywidualnych i grupowych prowadzą ich edukację do pracy poprzez or- ganizowanie spotkań z pracodawcami działania w obszarze uświadomienia własnych potrzeb zawodowych i edukacyj- nych, skłaniających do bardziej świadomych wyborów życio- wych. Ścieżka zawodowa zaczyna się już na etapie edukacji szkolnej, a umiejętności uzyskane w ten sposób mają istotny KARnet 15+ podręcznik stosowania 22
wpływ na pozycję na rynku pracy. Wybory, jakich dokonuje młodzież wchodząc na tę ścieżkę są podyktowane jej wy- obrażeniami na temat możliwości realizacji marzeń i oczeki- wań związanych z przyszłą pracą. Rozdźwięk pomiędzy tymi wyobrażeniami a rzeczywistością jest bardzo duży. Plany edukacyjne młodzieży są wprawdzie bardzo ambitne, często pozostają jednak na bardzo ogólnym poziomie, bez sprecy- zowania konkretnego kierunku wykształcenia lub też powie- lane są typowe sposoby myślenia o przyszłości zawodowej. Wśród młodzieży dominuje myślenie życzeniowe, oparte na nierealistycznym postrzeganiu przyszłości oraz brak rozpo- znania realiów dyktowanych przez rynek pracy. 2.3. jakie korzyści daje uczestnictwo w modelu? Uczestnicy Modelu dzielą się na kilka zasadniczych kategorii pod względem zaspokajanych potrzeb płynących z uczest- nictwa. Kluczowe miejsce zajmuje w Modelu młodzież uczestniczą w zajęciach Klubów. Do pozostałych kategorii uczestników Modelu oraz pod- miotów korzystających z wiedzy Modelu należą w szczegól- ności: • pracownicy jednostek organizacyjnych Instytucji Pomocy Społecznej – w tym Partnera Modelu, udzielający wsparcia wychowankom pieczy zastępczej oraz osobom opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze (koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, pracownicy socjalni, wychowawcy), • przedstawiciele lub pracownicy stowarzyszeń, fundacji i innych organizacji zajmujących się problematyką bezrobocia, rynku pracy, zainteresowaniami młodzieży, integracją społeczną, • pracodawcy i instytucje zrzeszające pracodawców w szczególności promujące ideę aktywizacji zawodowej młodzieży. KARnet 15+ podręcznik stosowania 23
2.3.1. korzyści dla młodzieży z pieczy zastępczej Model wsparcia poprzez sieć Klubów Aktywności Rozmaitych został zaprojektowany w taki sposób, aby młodzież uczestni- cząca w działaniach Klubu mogła: • rozwijać i realizować zainteresowania i pasje, • poznawać nowe sposoby spędzania czasu wolnego, • ćwiczyć nabytą w szkole wiedzę i umiejętności, • zaspokoić potrzeby rozwojowe (aktywność, poznawanie, uczenie się przez doświadczanie, wyznaczanie i realizacja celów, ponoszenie konsekwencji własnych wyborów), • zwiększyć świadomość swoich mocnych stron w oparciu o doświadczanie siebie w działaniu (udział w różnych aktywnościach), • rozwijać kompetencje społeczne poprzez uczestnictwo w aktywnościach, we wspólnocie działań Klubu i we współpracy między Klubami, jak również w swoim otoczeniu, • zwiększać samoświadomość poprzez udział w zajęciach warsztatowych, dotyczących kompetencji społecznych i samorozwoju, np. inteligencja emocjonalna, asertywność, komunikacja itp., • budować więzi koleżeńskie i przyjacielskie, • poznać różne zawody i ludzi, którzy je wykonują, • rozwijać kompetencje zawodowe poprzez uczestniczenie w warsztatach poświęconych zdobywaniu wiedzy i umiejętności przygotowujących do wejścia na rynek pracy i efektywnego poruszania się po nim, • zwiększyć wiedzę na temat swojego osobistego potencjału i możliwości wykorzystania go w pracy, do zaplanowania ścieżki rozwoju zawodowego, a co najważniejsze uświadomić sobie rolę i znaczenie wpływu samospełnienia (realizowania swoich pasji), kompetencji społecznych i kompetencji zawodowych na osiągnięcie sukcesu zawodowego, a przede wszystkim życiowego. KARnet 15+ podręcznik stosowania 24
Jakie korzyści czerpie młodzież w związku z rozwijaniem pasji i kompetencji społecznych? Uwagi na podstawie doświadczeń z testowania Modelu Bez wątpienia młodzież miała w Klubach warunki do rozwoju swoich zainteresowań i pasji – potwierdzają to ankiety z udziałem młodzieży. Osoby z pieczy zastępczej uczestniczyły w wybranych aktywnościach i była to dla nich atrakcyjna forma spędzania czasu wolnego. Z obserwacji wynikało, że nie nastąpiło przekierowanie aktywności patologicznych na własne zasoby i talenty, ponieważ, poza jednostkowymi przykładami, nie odnotowano osób mających wyraźne problemy z prawem czy wykazujących wyraźne zachowania patologiczne. Z diagnoz relacyjnych, rozmów z Kadrą i raportu z ewaluacji wynika, że nie zanotowano stygmatyzacji osób z pieczy zastępczej, następowała asymilacja obu grup młodzieży i wspólne działanie. W obszarze społecznym wśród uczestników można było zaobserwować zmiany postaw tj. wzrost pewności siebie, umiejętności komunikacji i współdziałania w grupie, otwartości. Było to tym bardziej widoczne im dłużej i intensywniej osoby uczestniczyły w zajęciach Klubów. Obserwacje uczestników (wizyty w Klubach, udział pracowników MOPS w spotkaniu podsumowującym wycieczkę, w wernisażu fotografii) pozwalają stwierdzić, że między uczestnikami zostały zbudowane więzi koleżeńskie (trudno ocenić, czy także przyjacielskie). Ważne jest to, że nie pojawiały się informacje o tym, by w jakikolwiek sposób młodzież z pieczy była dyskryminowana, bądź traktowana inaczej niż inni uczestnicy zajęć. Skupienie wokół aktywności powoduje, że młodzież nie zastanawia się na swoim pochodzeniem, ale nad wspólnym działaniem w Klubie. W kilku przypadkach wśród wychowanków z pieczy zastępczej zanotowano wyraźny wzrost świadomości w zakresie przechodzenia od pasji do świadomego rozważania na temat wyboru ścieżki dalszej edukacji. U jednej ze wskazanych osób nastąpiło przekierowanie aktywności patologicznych na własne zasoby, talenty (uczestnik, który miał problemy z prawem, zaangażował się w różne działania w Klubach, odnalazł pasję, która wypełnia obecnie jego czas poza nauką). Należy zaznaczyć, że osoby, o których mowa, uczestniczyły co najmniej w kilku zajęciach, w różnych aktywnościach. KARnet 15+ podręcznik stosowania 25
Pozostałe korzyści dla młodzieży: • Klub to przede wszystkim stworzenie przestrzeni, w której młodzież może rozwijać swoje zdolności i zainteresowania, • stworzenie warunków do wymiany wiedzy i doświadczeń między Liderami Aktywności Rozmaitych (pasjonaci posiadający umiejętności w danej dziedzinie, chcący rozwijać się i dzielić się z innymi) a młodzieżą; wymiana ta może odbywać się w obrębie jednej grupy wiekowej lub mieć charakter międzypokoleniowy, • możliwość przejścia od roli klubowicza (uczestnika aktywności) do roli Lidera Aktywności Rozmaitych, • umożliwienie młodzieży zdobycia pierwszych doświadczeń związanych z kontaktami z pracodawcami (rynkiem pracy), poznanie pracodawców i nauczenie młodzieży efektywnej komunikacji z nimi; • umożliwienie kontaktów z ciekawymi ludźmi, realizującymi swoje pasje, którym udało się połączyć lub wykorzystać pasję w życiu zawodowym. Jakie korzyści czerpie młodzież w związku z edukacją i przygotowaniem do wejścia na rynek pracy? Uwagi na podstawie doświadczeń z testowania Modelu W Klubach stworzono dla młodzieży warunki, które pomogły jej w przechodzeniu od pasji do wyboru ścieżki edukacyjnej. Trudno stwierdzić, czy to przechodzenie miało charakter „świadomy”, ale pytania zadawane Przewodnikom po Rynku Pracy (PpRP), mogą świadczyć o tym, że wśród uczestników pojawiały się refleksje dotyczące wyboru szkoły i tego, co dalej. W ramach wycieczek do pracodawców młodzież odwiedzała miejsca, które stworzyli pasjonaci (w różnym wieku) i od nich dowiadywała się ciekawych rzeczy np. na temat funkcjonowania maszyn (do spawania, wiercenia, szycia…). Uczestnicy, którzy indywidualnie korzystali ze spotkań z PpRP, których celem było np. przygotowanie do spotkania z pracodawcą, wynosili dodatkowe korzyści; ważna była ich motywacja i indywidualne budowanie relacji rozłożone w czasie. Dzięki przynależności do Klubów młodzież miała okazję zdobyć doświadczenia związane z kontaktem z pracodawcami (poprzez organizowane wycieczki). Dla młodzieży z pieczy zastępczej duże znaczenie miała edukacja do rynku pracy: możliwość uzyskania informacji nt. różnych zawodów i możliwości podejmowania pracy – w tym obszarze na pewno widoczny był wzrost świadomości; częściowo sprawdziły się spotkania indywidualne, ale dużą rolę odegrały też wycieczki do pracodawców i przykłady rozwoju zawodowego omawiane podczas różnych aktywności np. gotowania czy aktywności turystycznej. Podczas organizowanych wycieczek do pracodawców członkowie Klubów poznawali różne zawody i ludzi, którzy je wykonują. Wycieczki nie odbywały się jednak z inicjatywy młodzieży, tak jak w pierwotnych założeniach projektu, ale były to propozycje PpRP (związane z konkretnymi aktywnościami realizowanymi w Klubie przez młodzież). KARnet 15+ podręcznik stosowania 26
2.3.2. korzyści dla innych uczestników modelu Jedną z głównych idei, jakie realizuje Model podczas pracy z młodzieżą, jest udzielanie wsparcia również pracownikom IPS i instytucjom przez nich reprezentowanym. Korzyści, jakie wynoszą pracownicy IPS zaangażowani w pracę i wsparcie na rzecz Klubów związane są z: • zapoznaniem się z praktycznym wykorzystaniem myślenia systemowego i pracy na zasobach w trakcie szkoleń oraz superwizji indywidualnej i grupowej, • rytmicznym korzystaniem z superwizji indywidualnej i grupowej, podnoszącej kompetencje pracowników IPS, przeciwdziałającej wypaleniu zawodowemu i realizującej standardy pracy w obszarze pomagania, • dostępem do narzędzi pracy i materiałów edukacyjnych bardziej dopasowanych do potrzeb młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, • wyposażeniem osób sprawujących opiekę nad młodzieżą w sposób myślenia wykorzystując ich własne zasoby, zasoby młodzieży oraz zasoby społeczności lokalnej, • wzrostem świadomości własnych zasobów i ograniczeń w pracy z młodzieżą z pieczy zastępczej i z rodzinami zastępczymi spokrewnionymi (omawianie przypadków w czasie superwizji indywidualnej i grupowej), • wzrostem kompetencji pracowników IPS w zakresie wsparcia młodzieży w podejmowaniu decyzji związanych z wyborem szkoły, zawodu oraz wzbogacenie ich warsztatu w zakresie przygotowania młodzieży do wejścia na rynek pracy. KARnet 15+ podręcznik stosowania 27
Korzyści dla pracowników IPS Większość pracowników IPS biorących udział w projekcie w fazie jego testowania pozytywnie oceniała wykorzystywane w nim narzędzia oraz materiały edukacyjne przygotowujące do pracy z młodzieżą. Pojawiły się opinie, że… „przekazane materiały są dodatkowym narzędziem do pracy z młodzieżą”, „bardzo profesjonalne, czytelne materiały”, „praktyczne informacje przydatne w pracy z młodzieżą oraz innymi grupami podopiecznych”. Za najbardziej wartościowe uznano: analizę mocnych i słabych stron, ,,Paszport na rynek pracy” (wykorzystywany w bieżącej pracy z usamodzielnianymi wychowankami) oraz karty zawodów (które były wykorzystywane podczas zajęć w Klubach). Pojawiły się też spostrzeżenia, że w odniesieniu do niektórych wychowanków ww. narzędzia będą nieużyteczne, ponieważ nie są przystosowane do tej grupy odbiorców (uwzględniają sytuację osób lepiej wykształconych, pochodzących z rodzin o wyższym statusie społecznym). Bardzo cenne dla pracowników były zdobyte podczas warsztatów informacje dotyczące funkcjonowania rynku pracy oraz umiejętności związane z przygotowaniem profesjonalnych dokumentów aplikacyjnych. Ponadto, dzięki szkoleniom i warsztatom, pracownicy poznali nowe techniki wspierania i motywowania młodzieży do współpracy, prowadzenia rozmowy z podopiecznymi. Szczególnie cenne w ich przekonaniu były szkolenia dotyczące pracy na zasobach, postrzegania rodziny jako systemu, odkrywania swoich mocnych i słabych stron, co przekłada się na podniesienie jakości ich pracy z rodziną. Wzrosły kompetencje tych pracowników, którzy faktycznie byli zainteresowani udziałem w testowanym Modelu, a w swojej pracy chcą wykorzystywać dodatkowe narzędzia. Obserwacja zaangażowania poszczególnych pracowników podczas pracy w projekcie, pozwala wyłonić osoby, które mają odpowiednie predyspozycje. Szkolenia dotyczące pracy na zasobach wprowadziły nową wartość pracy i spotkały się z pozytywną oceną przeważającej większości pracowników, co pozwala ukierunkować zakres dalszego rozwoju pracowników (planowane szkolenia i warsztaty). KARnet 15+ podręcznik stosowania 28
Korzyści dla podmiotów Partnerstwa trójsektorowego: Realizowanie Modelu w praktyce współpracy sektorowej po- przez prowadzenie Klubów Aktywności Rozmaitych i wspar- cie w wymianie doświadczeń to szansa dla lepszych, opar- tych na większej współpracy działań międzysektorowych dzięki: • usprawnieniu wzajemnej wymiany informacji o potrzebach i metodach wsparcia młodzieży pomiędzy przedstawicielami trzech sektorów zaangażowanych we współpracę, • zwiększeniu kompetencji przedstawicieli poszczególnych podmiotów, dzięki uczeniu się od siebie, wprowadzaniu nowych metod pracy, dotąd niewykorzystywanych, wychodzenie poza stereotypy typowych rozwiązań stosowanych w danym sektorze, • zwiększeniu zaangażowania przedsiębiorców w proces edukacji, przygotowania i adaptacji młodzieży na rynku pracy, • poszerzeniu zakresu i zwiększeniu efektywności instytucji integracji społecznej poprzez wdrożenie gotowego (opisanego i sprawdzonego) sposobu działania na rzecz poprawy sytuacji młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, • stworzenie miejsca aktywności pracodawców realizujących ideę biznesu odpowiedzialnego społecznie, • osłabianie instytucjonalnego, negatywnego wizerunku OPS. Aktywność artystyczna: szycie Archiwum KARnet KARnet 15+ podręcznik stosowania 29
3. informacje podstawowe 3.1. co to jest klub aktywności rozmaitych? Klub Aktywności Rozmaitych to przestrzeń (fizyczna oraz społeczna) stworzona dla działań młodzieży, przy wspar- ciu towarzyszącej jej Kadry Klubów – osób kompetentnych w metodach pracy z młodzieżą zgodnie z założeniami Mode- lu w obszarze kompetencji społecznych i edukacji do pracy. Ideą Klubu jest stworzenie przestrzeni dla inicjatywy oddolnej i rozwoju zainteresowań młodzieży w zakresie konkretnych umiejętności. Liderzy określonej aktywności (pasjonaci) znajdują w Klubie przestrzeń do realizacji swojej pasji i angażowania w nią innych (młodzieży). W Klubach są realizowane aktywności oparte na zainte- resowaniach młodzieży np. aktywność muzyczna, sportowa, ruchowa, plastyczna, sceniczna, społeczna itp. Różne rodza- je aktywności są prowadzone przez Liderów Aktywności Roz- maitych, którzy współpracują z młodzieżą w zakresie uczenia się konkretnej aktywności. Uczenie się w grupie rówieśniczej, trenowanie, poznawanie nowych technik w oparciu o moty- wację wewnętrzną i zaangażowanie daje poczucie satysfak- cji i wpływa na zmianę samooceny: potrafię – coś ode mnie zależy – zależy od mojego wysiłku – zależy od współpracy. Rozwija się poczucie podmiotowości, sprawstwa. Podstawowe funkcje Klubu Aktywności Rozmaitych Funkcje Klubu: • stwarza okazję do zaspokajania potrzeb młodzieży w wieku 15-25 lat poprzez doświadczanie siebie w różnych aktywnościach, wydarzeniach, zadaniach, interakcjach • tworzy bazę lokalową (miejsce, przestrzeń) • udostępnia środki materialne na realizację wybranych aktywności, które powstają z inicjatywy młodzieży • zatrudnia wykwalifikowaną kadrę • działania Klubu cechują elastyczność i otwartość • Klub jest laboratorium, w którym młodzież przygotowuje się aktywnie do wejścia w życie dorosłe (podjęcie pracy, odpowiedzialność za własne wybory, umiejętność stawiania sobie celów, przewidywanie konsekwencji, uczenie się współpracy) Kluby Aktywności Rozmaitych 03 KARnet 15+ podręcznik stosowania 31
Tematyczna formuła Klubu jest otwarta. Niezależnie od ak- tywności, w których Klub powinien się specjalizować, jego dodatkowa oferta w tym względzie może się zmieniać, zależ- nie od zainteresowań (potrzeb) młodzieży lub zaangażowa- nia Liderów Aktywności Rozmaitych (LAR). Również uczest- nicy mogą zmieniać przynależność do rodzaju aktywności. 3.2. sieć klubów karnet 15+ Zgodnie z podstawowym założeniem Modelu Kluby działają w sieci. Rekomendowana jest sieć trzech współpracujących Klubów. W jednym mieście można tworzyć kilka takich dzia- łających sieci klubów, zależnie od diagnozowanych lokalnie potrzeb i możliwości ich finansowania. Sieć daje możliwość: • poszerzenia oferty różnorodnych aktywności, • przemieszczania się młodzieży z Klubu do Klubu i dołączania się do innych aktywności, • nawiązania współpracy, korzystania ze wsparcia i dobrych praktyk, wypracowanych w innych Klubach i sieciach. Sieć KARnet 15+ Zalecane jest tworzenie sieci co najmniej trzech Klubów. Z obserwacji i badań wynika, że jeśli jakimś zadaniem czy tematem zajmują się tylko dwie grupy, bardzo szybko zachodzi proces porównywania się w oparciu o przynależność do własnej grupy i odróżniania się od innej, co uruchamia rywalizację i kategoryzację „my” i „oni”. W efekcie grupy dzielą się zamiast łączyć, uruchamiając bardzo silne emocje – aż do wrogości. Proces ten bardzo trudno jest zatrzymać i odwrócić. Wprawdzie kategoryzacja „my” i „oni” (znalezienie wroga zewnętrznego) mocno angażuje i motywuje do aktywności, ale powoduje podziały i uruchamia procesy społecznie destrukcyjne, czego należy unikać. Sieć umożliwia współpracę z innymi Klubami, dzięki czemu młodzież ma szansę na uczenie się nowych kompetencji oraz nabywanie nowych doświadczeń. Poprzez sprawdzenie się w nowym miejscu i nowej grupie, młodzież ma szansę na nabywanie takich umiejętności jak mobilność, elastyczność i adaptacyjność, które są niezwykle ważne z punktu widzenia przyszłej aktywności na rynku pracy. Aktywność artystyczna: szycie Archiwum KARnet KARnet 15+ podręcznik stosowania 32
Sieć KARnet KARnet 15+ podręcznik stosowania 33
Kluby połączone w ramach współpracy sieciowej to także platforma współpracy z otoczeniem zewnętrznym, w której wyraża się idea Modelu w szczególności: • dla podejmowania współpracy merytorycznej z sektorem przedsiębiorstw w zakresie działań zwiększających skuteczność edukacji do pracy, • dla podejmowania współpracy merytorycznej z pracownikami IPS w celu koordynacji działań na rzecz młodzieży pod opieką pracowników IPS, podnoszenia skuteczności ich warsztatu pracy poprzez oferowanie szkoleń i superwizji, wymiany opinii i doświadczeń między pracownikami IPS a Kadrą Klubów i Partnerstwem Modelu, • włączania się w działania aktywizujące społeczność lokalną. 4. kadra klubów i osoby współpracujące Każdy Klub prowadzony jest przez zespół pracowników i współpracowników, specjalistów w swojej dziedzinie przy- gotowanych do pracy z młodzieżą zgodnie z założeniami Mo- delu (zob. r. 6 Wsparcie i szkolenia). W procesie naboru preferowane jest rekrutowanie Kadry posiadającej wykształcenie pedagogiczne, z zakresu socjo- terapii czy psychologii na wszystkie stanowiska pracy (zob. r.8 Organizowanie sieci Klubów) Do Kadry Klubu należą następujące osoby: • Koordynator Klubu (KK), • Lider Procesów Grupowych (LPG), • Przewodnik po Rynku Pracy (PpRP), W bieżącą działalność każdego Klubu angażują się Lide- rzy Aktywności Rozmaitych – ich liczba oraz poziom uczest- nictwa w Klubie uzależnione są od liczby aktywności realizo- wanych w danym Klubie oraz czasu potrzebnego młodzieży na realizowanie swoich pasji i zainteresowań. Koordynator Klubu, Liderzy Procesów Grupowych i Prze- wodnik po Rynku Pracy tworzą zespół merytoryczny każdego Klubu. KARnet 15+ podręcznik stosowania 34
Zadania zespołu (działania wspólne Kadry): Merytoryczne i strategiczne Bieżące • opracowanie propozycji regulaminu Klubu i konsultacja z Liderami Aktywności Rozmaitych i młodzieżą, • wypracowanie strategii rozwiązywania problemów pojawiających się w pracy Klubu, • planowanie pracy Klubu po dokonaniu diagnozy potrzeb i inicjatyw młodzieży i Liderów Aktywności Rozmaitych, • współpraca z pozostałymi Klubami w ramach sieci, tworzenie płaszczyzny współpracy, • promowanie działań Klubu, • podejmowanie decyzji o kierunkach pracy Klubu, podziale zadań, • rozliczanie się z podjętych zadań i zobowiązań, • planowanie szkoleń, • udział w superwizjach, wspierających współpracę i rozwiązywanie bieżących trudności, • poszukiwanie możliwości na pozyskanie finansowania działalności Klubu, • współpraca między Klubami, • opiniowanie pracy Liderów Aktywności Rozmaitych. • prowadzenie naboru młodzieży do Klubu • dyżury w Klubie, zapewniające ciągłość pracy w Klubie, • organizacja eventów, • planowanie, przygotowanie i składanie zamówień na aktywności rozmaite, na działania Przewodnika po Rynku Pracy, na wyposażenie Klubu, • prowadzenie wymaganej dokumentacji, • czuwanie nad jakością merytoryczną i etyczną działań Klubu, • dbanie o czystość w Klubie, • współpraca z Liderami Aktywności Rozmaitych, • współpraca z otoczeniem zewnętrznym, dbanie o przepływ informacji, rozwiązywanie na bieżąco trudności i konfliktów. KARnet 15+ podręcznik stosowania 35
Klub Aktywności Rozmaitych Koordynator Klubu Lider Procesów Grupowych Lider Aktywności Rozmaitych Przewodnik po Rynku Pracy Grupy aktywności rozmaitych Młodzież KARnet 15+ podręcznik stosowania 36
4.1. koordynator klubu (KK) Koordynator Klubu to osoba z wykształceniem psychologicz- nym lub pedagogicznym. Posiada dodatkowe przygotowanie w zakresie pracy z zespołem, koordynacji i prowadzenia grup i ma doświadczenie w pracy z młodzieżą i z prowadze- niem zespołów (trener, socjoterapeuta). Koordynator Klubu to osoba, która reprezentuje Klub, kontraktuje Liderów Aktywności Rozmaitych, dba o Klub jak dobry gospodarz; panuje nad harmonogramem działań Klubu; reaguje, gdy coś nie działa lub wymaga interwencji; odpowiada za sieciowanie (współpracę pomiędzy Klubami) oraz za realizację budżetu Klubu, zgodnie z ustalonymi zasa- dami wynikającymi ze źródeł finansowania. Najważniejsze umiejętności Koordynatora to umiejęt- ność współpracy, organizacji, mediacji, tworzenia przestrze- ni do działania dla innych. Koordynator, jako osoba odpo- wiedzialna m. in. za sprawy administracyjne, powinien mieć podstawową wiedzę z zakresu tych zadań i doświadczenie w pracy z grupą. Zadania Koordynatora Klubu: • współpraca z Organizatorem Klubów w zakresie rozliczania czasu pracy Kadry Klubu, • kontrola finansów (zestawienia wydatków, zamówień), sprawozdawczość, • tworzenie harmonogramu pracy Klubu (miesięcznego, tygodniowego), • koordynowanie i organizacja pracy w Klubie, • zapewnienie przepływu informacji w Klubie, • praca zespołowa z Liderem Procesów Grupowych i Przewodnikiem po Rynku Pracy, • współpraca i podpisanie kontraktu z Liderami Aktywności Rozmaitych, • budowanie współpracy w obrębie Klubu – integracja, • budowanie i rozwijanie współpracy z innymi Klubami, • nawiązywanie i wspieranie kontaktów z innymi organizacjami działającymi na rzecz młodzieży, • budowanie i rozwijanie współpracy z innymi organizacjami, instytucjami, osobami, wynikającej z potrzeb Klubu, • utrzymywanie kontaktów z instytucjami pomocy społecznej, • współpraca z młodzieżą w zakresie problemów, inicjatyw, potrzeb. KARnet 15+ podręcznik stosowania 37
4.2. lider procesów grupow ych (LPG) Lider Procesów Grupowych to osoba z wykształceniem psy- chologicznym lub pedagogicznym, socjoterapeuta lub tre- ner z doświadczeniem w pracy z młodzieżą, mający wiedzę i umiejętność kierowania procesami grupowymi, indywidu- alnego wspierania uczestników Klubu w sytuacjach proble- mowych (indywidualnych i grupowych). Ma umiejętność roz- wijania kompetencji osobistych (inteligencja emocjonalna, empatia, samoświadomość) i interpersonalnych (współpra- ca, podejmowanie decyzji, komunikowanie się, rozwiązywa- nie sytuacji konfliktowych itp.). Lider Procesów Grupowych to „opiekun” młodzieży w Klu- bie, osoba, która odpowiada za kontakty z pracownikami IPS, aktywnie prowadzi rekrutację młodzieży, dba o budowa- nie relacji społecznych w Klubie (w ramach aktywności i po- między nimi), rozwiązuje sytuacje trudne i konfliktowe (o ile się pojawią), pracuje z młodzieżą nad rozwojem kompeten- cji społecznych. Poszukuje LAR, gdy potrzeba uruchomienia aktywności wyjdzie od młodzieży. LPG współpracuje z pra- cownikami IPS, opiekunami młodzieży z pieczy, pedagogami szkolnymi, aby przekonywać ich o wartości, jaką przyniesie młodzieży aktywne uczestniczenie w działaniach Klubu. Zadania Lidera Procesów Grupowych: • rekrutacja młodzieży do uczestnictwa w Klubie • budowanie współpracy między uczestnikami Klubu (monitorowanie i wsparcie w zakresie pracy nad „małymi projektami”, wspieranie procesów grupowych i indywidualnych w obrębie konkretnej aktywności, rozwiązywanie konfliktów, udzielanie informacji zwrotnych, budowanie zespołu), • uczestnictwo w pracy zespołu Klubu (KK, LPG i PpRP), • poszukiwanie Liderów Aktywności Rozmaitych, • współpraca z Liderami Aktywności Rozmaitych (wsparcie), • praca indywidualna z członkami grupy (wspieranie Liderów Aktywności Rozmaitych, korzystanie z diagnozy relacyjnej, wspierającej rozwój i planowanie zmiany u członków Klubu), • prowadzenie zajęć tematycznych z zakresu psychoedukacji, • organizowanie warsztatów z kompetencji społecznych, jeśli młodzież zgłasza na nie zapotrzebowanie • prowadzenie działalności interwencyjnej w razie problemów i konfliktów (mediacja, negocjacje, wsparcie), • rozpoznanie zasobów dotyczących różnych form pomocy i wsparcia (instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych) w zakresie pomocy materialnej, psychologicznej, społecznej, • współpraca z koordynatorami pieczy zastępczej, rodziną zastępczą, rodziną biologiczną, instytucjami zajmującymi się młodzieżą z pieczy zastępczej, pedagogami szkolnymi. 4.3. przewodnik po r ynku pracy (PpRP) Przewodnik po Rynku Pracy to osoba posiadająca doświad- czenie w pracy z młodzieżą i wiedzę praktyczną w zakresie prowadzenia procesów rekrutacji i selekcji oraz zarządzania zasobami ludzkimi, mająca łatwość nawiązywania kontak- tów, umiejętność komunikowania się, planowania i orga- nizacji czasu pracy. Powinna to być osoba otwarta, empa- tyczna i gotowa do uczenia się nowych rzeczy, z twórczym podejściem do rozwiązywania trudności i problemów. KARnet 15+ podręcznik stosowania 38
Przewodnik po Rynku Pracy uczestniczy w działaniach aktywności, poznaje młodzież, aby nawiązać z nią relację, która w perspektywie pozwoli mu na włączenie treści zwią- zanych z przekuciem zainteresowań w aktywność zawodową. Praca Przewodnika po Rynku Pracy ma charakter towarzy- szenia w szukaniu miejsca dla siebie na rynku pracy, nie ma charakteru doradczego. PpRP powinien wykazywać się dużymi umiejętnościami interpersonalnymi, kreatywnością w poszukiwaniu rozwiązań oraz sposobie przekazywania wiedzy. PpRP uświadamia, na czym polegają blaski i cienie za- wodów, służy pomocą przy wyborze szkoły, przygotowuje do wejścia na rynek pracy, pomaga zdobyć staż, praktykę lub pracę, organizuje spotkania z pracodawcami i konsultacje indywidualne. Również współpracuje z pracownikami IPS, opiekunami młodzieży z pieczy i rodzicami, ale nie w kon- tekście zachęcenia młodzieży do bycia w Klubie, tylko w kon- tekście efektów, jakie bycie w Klubie daje młodzieży. Zadania Przewodnika po Rynku Pracy: • uczestnictwo w aktywnościach i zajęciach prowadzonych w Klubach – nawiązywanie relacji z młodzieżą w Klubach i rozpoznawanie ich potrzeb związanych z rynkiem pracy i edukacją, • uczestnictwo w pracy zespołu Klubu (KK, LPG, PpRP), • przekazywanie wiedzy o zawodach i funkcjonowaniu rynku pracy, • wspieranie młodzieży w wieku 15-19 lat w dokonywaniu racjonalnych wyborów związanych ze szkołą, pracą, zawodem, • przybliżanie młodzieży świata pracy i pracodawców poprzez organizację wycieczek i wizyt w zakładach pracy oraz spotkań z pracodawcami w siedzibie Klubów, • planowanie i organizowanie zajęć integracyjnych dla młodzieży w obrębie sieci Klubów, • podejmowanie różnych działań wokół zdiagnozowanych potrzeb (wycieczki do pracodawców, konsultacje indywidualne). Jaka jest rola Przewodnika po Rynku Pracy? Ważnym potencjałem PpRP powinno być jego doświadczenie z NGO. Nie może on funkcjonować jako doradca zawodowy, powinna go cechować gotowość do poznawania nowych rozwiązań, wzbogacania swojego warsztatu. W praktyce działań Klubów sprawdziła się metoda, kiedy to PpRP towarzyszył młodzieży w aktywnościach. Dzięki temu współuczestnictwu mógł się wiele dowiedzieć o poszczególnych osobach oraz ,,przemycić” pewne informacje w naturalny sposób (nie w formie dyrektywnej, której młodzież nie lubi). Dla młodzieży kontakt osobisty jest wartością. Osoba znana, towarzysząca młodzieży, ma szansę zdziałać więcej niż ktoś, kto przychodzi tylko po to, aby przekazać pewne treści. Dlatego w każdym Klubie powinien być zatrudniony PpRP, który bierze aktywny udział w przedsięwzięciach związanych z uczestnikami (dotyczy to także rekrutacji i promocji). Konieczne jest również, aby Przewodnik po Rynku Pracy uczestniczył w jak największej liczbie zajęć prowadzonych w Klubach i dał się w ten sposób bliżej poznać młodzieży, zdobywając jej zaufanie i zainteresowanie działaniami, którymi PpRP zajmuje się w Klubie. KARnet 15+ podręcznik stosowania 39
4.4. liderzy aktywności rozmaitych (LAR) Lider Aktywności Rozmaitych nie jest etatowym człon- kiem Kadry Klubu, lecz ściśle współpracuje z Klubem re- alizując poprzez pasje i rozwój zainteresowań aktywności z grupą młodzieży. Liderem może zostać osoba, która: 1. jest pasjonatem, ma pomysł na aktywność i chce go zre- alizować z udziałem młodzieży; składa ofertę Klubowi, ma chęci, energię, umiejętności i czas, ale nie ma swojej grupy młodzieży, z którą może swoją pasję rozwijać; 2. jest pasjonatem, ma pomysł na aktywność i chce go zre- alizować z udziałem młodzieży; składa ofertę Klubowi, ma chęci, energię, umiejętności i czas oraz ma grupę mło- dzieży, z którą chce swoją pasję rozwijać; 3. jest pasjonatem i została zaproszona do współpracy przez Klub, w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłoszone przez młodzież; 4. wcześniej była uczestnikiem danej grupy aktywności, ale w związku ze swoim zaangażowaniem osiągnęła w tej dziedzinie „mistrzostwo” i dla swoich kolegów i innych uczestników grupy awansowała do roli Lidera. Lider Aktywności Rozmaitych charakteryzuje się pasją, kompetencjami i doświadczeniem w danej aktywności oraz chęcią i gotowością do pracy z młodzieżą. Zadania Lidera Aktywności Rozmaitych: • podtrzymywanie motywacji wewnętrznej uczestników do uczenia się i trenowania, • stwarzanie przestrzeni i okazji do uczenia się i trenowania danej aktywności, • planowanie z poszczególnymi osobami rozwoju ich umiejętności w danej aktywności, • obserwowanie postępów i udzielanie informacji zwrotnych. Lider Aktywności Rozmaitych może korzystać ze wsparcia Liderów Procesów Grupowych, Przewodnika po Rynku Pracy i Koordynatora Klubu oraz wszelkiego wsparcia, jakie jest tym osobom oferowane w ramach Modelu KARnet 15+. Lider Aktywności Rozmaitych podpisuje kontrakt (umowę pisem- ną na współpracę), w którym zawarte są warunki współpra- cy, wizja realizacji aktywności, plan i częstotliwość spotkań młodzieży oraz sposób realizacji swojej aktywności. KARnet 15+ podręcznik stosowania 40
Organizacja pracy LAR Korzyści dla LAR i Klubu: • przestrzeń Klubu – miejsce, materiały, • Kadra Klubu – pomoc w organizacji danej aktywności („uczenie, jak zrobić coś samodzielnie”), wsparcie w aspekcie pracy z grupą, informacje zwrotne, • bon rzeczowy – narzędzie podtrzymujące i motywujące do realizacji konkretnych zadań w obrębie danej aktywności. • rozwój pasji i zainteresowań własnych: • zarażanie innych własną pasją i zainteresowaniami, • uczenie i dostarczanie wiedzy, związanej z daną aktywnością, • rozwój kompetencji społecznych, niezbędnych do wejścia w rolę Lidera Aktywności Rozmaitych, • rozwój kompetencji edukacyjnych poprzez uczenie innych, • budowanie poczucia własnej wartości poprzez sprawstwo i dzielenie się wiedzą i umiejętnościami, związanymi z zainteresowaniami i pasją. Lider Aktywności Rozmaitych (działania w Klubie z młodzieżą) KARnet 15+ podręcznik stosowania 41
Liderzy Aktywności Rozmaitych Lider Aktywności Rozmaitych to osoba, która nie należy do Kadry Klubu. W czasie testowania Liderzy Aktywności Rozmaitych byli obecni w Klubie poprzez: • rozwijanie własnych pasji i zainteresowań, dzieląc się z młodzieżą swymi umiejętnościami i wiedzą, jednocześnie podnosząc własne kompetencje („najwięcej się uczysz, ucząc innych”), • rozwijanie kompetencji liderskich dzięki organizowaniu grupy, współpracy z Kadrą Klubu. W trakcie testowania rozwiązań ujawniły się dwa typy Liderów Aktywności Rozmaitych: ekspert, który wnosił swoje umiejętności i wiedzę w jakiejś dziedzinie, i organizator, który dopiero w toku rozwoju danej aktywności rozwijał swoje umiejętności, dorastał do roli Lidera Aktywności Rozmaitych (rozwój kompetencji społecznych i rozwój umiejętności w ramach danej umiejętności, np. découpage, fotografia), motywowany chęcią wspólnego działania. Za swoje działania LAR otrzymywał bon rzeczowy. Procedura przyznawania bonów została opracowana przez Kadrę Klubów i sprawdzona w trakcie testowania. Przyznawanie bonów rzeczowych zostało przez Kadrę uznane za ważne narzędzie motywowania LAR i podtrzymywanie ich zaangażowania w działania Klubu. Dla LAR otrzymanie bonu rzeczowego jest wyrazem uznania i dowodem na to, że „chcieć znaczy móc”. Wprowadzenie roli LAR do działań Klubu jest rozwiązaniem innowacyjnym, ponieważ wprowadza między Kadrę Klubu a młodzież przestrzeń do eksperymentowania dla pasjonatów, początkujących profesjonalistów, osób wyróżniających się konkretnymi umiejętnościami, a młodzieży daje okazję do uczenia się nie wchodząc w rolę ucznia. Inaczej mówiąc: innowacyjność polega na zachowaniu walorów procesu poznawczego i dydaktycznego przy jednoczesnym zniesieniu formalnych ról nauczyciela i ucznia. 4.5. koordynator partnerstwa Podobnie jak LAR nie jest członkiem Kadry Klubu, lecz jej współpracownikiem. Jest to osoba zatrudniona przez jed- nego z Partnerów realizujących model. Koordynator Part- nerstwa to osoba z personelu Partnera, która podejmie praktyczną współpracę z Koordynatorami Klubów w celu zapewnienia wsparcia Klubom w ramach działania Modelu. Jest koordynatorem działań Partnerów wobec Klubów i Klu- bów wobec Partnerów. Zadania Koordynatora Partnerstwa: • rozliczanie i monitorowanie bieżącej działalności sieci Klubów – współpraca z Koordynatorami Klubów, • organizowanie szkoleń, superwizji i wparcia dla Kadry i pracowników IPS współpracujących z Klubami, • zapewnienie środków finansowych i technicznych na rzecz prowadzenia działalności bieżącej Klubów i współpraca z Kadrą Klubów w zakresie pozyskania rzeczowego wsparcia na działania Klubów, • wspieranie w tworzeniu i realizacji strategii działań Klubów, • wsparcie w zakresie promocji działań Klubów. KARnet 15+ podręcznik stosowania 42
5. model prac y w klubach 5.1. myślenie systemowe oraz prace skoncentrowane na zasobach - podstaw y pracy z młodzieżą Model proponuje nowy sposób pracy polegający na podej- ściu holistycznym, skupionym na pozytywach, zasobach, kompetencjach młodzieży, a nie zachowaniach patologicz- nych i deficytach, nastawiony na kompleksowe rozwiązanie problemu. Pod względem społecznym i zawodowym rozwią- zanie to ma charakter integrujący (osoby o zdrowych posta- wach społecznych stanowią w modelu wzorzec zachowań i działań o charakterze profilaktycznym, zapobiegający wy- kluczeniu). Podstawową różnicą między nowym Modelem a obecnie stosowanymi metodami jest praca systemowa - wzmacnia- nie pozytywów i wykorzystanie zasobów oraz kompetencji młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Filozofia działań ujęta w Modelu umożliwia kreowanie zmian poprzez stałe towarzyszenie młodzieży w tym procesie, a nie punkto- we wspieranie. Dzięki takiemu działaniu, następuje trwalsza zmiana postawy z roszczeniowej na czynny rozwój i poczucie wpływu na własne życie. Innowacyjność formy wsparcia przejawia się w procesie przechodzenia od zainteresowań poprzez rozwój kompeten- cji społecznych, aż do osiągnięcia kompetencji niezbędnych na rynku pracy. Zastosowana w Modelu koncepcja pracy z młodzieżą oparta jest na założeniach psychologii pozytyw- nej i idei wzmacniania sił ludzkich oraz zbieżnej z nimi teorii uczenia się opartej na motywacji wewnętrznej, charaktery- stycznej dla edukacji nieformalnej. Oznacza to, że w punkcie wyjścia nie oczekujemy od młodzieży ani jednolitego, ani zdefiniowanego poziomu wiedzy i umiejętności. Zakładamy natomiast, że zaczynając indywidualnie od własnego pozio- mu każdy młody człowiek ma okazję uczyć się, zwiększać swój potencjał, rozwijać osobowość w swoim własnym stylu i tempie. ZAINTERESOWANIA KOM PETENCJE SPOŁECZNE KOMPETENCJE ZAWODOWE KARnet 15+ podręcznik stosowania 43
Podstawy działania Klubów Aktywności Rozmaitych Myślenie systemowe Postawa rozumiejąca Moty wacja wewnętrzna Samodzielność Poczucie wpły wu Praca na zasobach Budowanie adekwatnej samooceny Wiara w potencjał rozwojow y człowieka samodzielność - decydowanie - odpowiedzialność podmiotowe traktowanie - dialog - kontakt współpraca - poszukiwanie rozwiązań - zaangażowanie - kompromis indywidualny proces rozwoju - prawo do bycia sobą - szacunek do siebie i innych uczenie się przez doświadczenie - prawo do błędu - ponoszenie konsekwencji własnych wyborów - prawo do wsparcia i pomocy samoświadomość - odpowiedzialność - empatia planowanie - stawianie celów - przewidywanie KARnet 15+ podręcznik stosowania 44
W pracy z młodzieżą Kadra Klubów, oraz jej bezpośredni opiekunowie, muszą zwrócić uwagę na rozwojowy charakter zdolności ludzkich. Wymagają one ćwiczenia i doskonalenia. Wymagają wysiłku, zmagania się z własną słabością i nie- udolnością, pokonywania trudności koncepcyjnych i tech- nicznych, dzięki czemu kształtują postawę aktywną, twórczą, rozwijają pomysłowość, a wreszcie – dają satysfakcję na każdym etapie uczenia się. Każdy może też znacznie poszerzyć zakres swoich zdol- ności i możliwości dzięki odkrywaniu nowych zajęć, zain- teresowań, możliwości ekspresji itd. W każdej z tych dzie- dzin można osiągnąć postępy, a jeśli pracuje się wytrwale, to nawet mistrzostwo w swojej indywidualnej skali. Celem podejmowanych w Modelu działań nie jest osiąganie wyni- ków, ale nabywanie nowych doświadczeń, stawianie sobie nowych zadań, uczenie się i doskonalenie umiejętności. Są to typowe cechy (wyróżniki) edukacji nieformalnej. Działania powyższe mają też ważny efekt charakterolo- giczny. Uczą wytrwałości, wiary we własne możliwości i po- szanowania wysiłku z odroczoną nagrodą. Efekt ten osiąga się bez niepotrzebnej rywalizacji i gry w „moje lepsze niż twoje”. Osoba ucząca się doświadcza tego, że błąd i niepo- wodzenie należą do naturalnego porządku rzeczy i że sztuka życia polega na korzystaniu również z błędów i niepowo- dzeń. W procesie uczenia się są one ważnymi wskazówkami, a ich samodzielna kontrola i korekta jest podstawą efektyw- ności procesu uczenia się i radości z postępów. Ważna rola przypada motywacji. Celem działań odbior- ców nie będzie osiągnięcie wyników, ale rozwój przez uczenie się. Pozwoli to zminimalizować negatywne emocje związane z rywalizacją, a zwiększyć motywacyjną funkcję ciekawości poznawczej i chęci sprawdzenia siebie (a nie innych). W modelu zastosowano strategię działań alternatywnych – edukacji nieformalnej. Strategia ta jest uzupełnieniem edukacji formalnej. System szkolny oparty jest na jasno sformułowanych oczekiwaniach. Dzieci i młodzież poddawa- ne są długotrwałemu treningowi dostosowania i spełniania oczekiwań dorosłych. Mało jest działań opartych na decyzji i analizie konsekwencji: wybór − konsekwencje wyboru W sytuacjach problemowych poszukiwanie rozwiązań opiera się na podejściu: odtwórz − zreprodukuj − naucz się − zrób to właściwie − zrób to tak, jak ja − powinieneś wiedzieć Efektem takiej sytuacji może być unikanie, wycofanie, bier- ność, zależność, utrata własnej kreatywności lub złość, bunt, sprzeciw, zaprzeczanie, alienacja. W modelu zastosowano działania alternatywne, oparte na edukacji nieformalnej, która zachęca do zastosowania podejścia: pomyśl – poszukaj – skorzystaj z innej drogi – pytaj – poczuj Dzięki takiemu podejściu w młodzieży pobudzane jest za- angażowanie, ciekawość, poczucie wpływu, autonomia i od- powiedzialność, które w ocenie pracodawców są niezbędne dzisiaj nie tylko do pozyskania pracy, ale przede wszystkim do jej utrzymania. KARnet 15+ podręcznik stosowania 45
Młodzież wraz z Liderem Aktywności Rozmaitych (LAR) rozwija swoje zain- teresowania, trenuje daną aktywność. Każda osoba zainteresowa- na daną aktywnością może dołączyć do grupy, jeśli za- akceptuje zasady ustalone przez jej członków. Włącza się Lider Procesów Grupowych (LPG), który po- maga LAR w zorganizowaniu i utrzymaniu grupy, wspiera dalszy rozwój aktywności w grupie. Jest obserwa- torem procesów zacho- dzących wśród młodzieży i potencjału poszczególnych członków grupy, wspiera LAR w prowadzeniu grupy Przewodnik po Rynku Pracy (PpRP) towarzyszy w zajęciach klubowych. Współpracując z LPG dąży do stworzenia dla danej grupy młodzieży okazji i możliwości do poznawania zawodów, rynku pracy oraz uświadamia jej zależności pomiędzy edukacją a pracą. Dla młodzieży w wieku 19-25 lat organizuje dodatkowe zajęcia przygotowujące do wejścia na rynek pracy rozwój zainteresowań i pasji „AKT YWNOŚĆ” rozwój kompetencji społecznych „NADR ABIANIE ZALEGŁOŚCI” rozwój kompetencji zawodowych „EDUK ACJA DO PR ACY” określenie potencjału wykorzystanie potencjału KARnet 15+ podręcznik stosowania 46
5.2. uczestnictwo w zajęciach Zgodnie z założeniami Modelu w pracy systemowej rozwój pasji i zainteresowań, rozwój kompetencji społecznych oraz zawodowych uczestników Klubów przebiega w trzech równo- ległych i funkcjonalnie powiązanych procesach: Proces I: młodzież rozbudza i rozwija zainteresowania sku- piając się wokół Lidera Aktywności Rozmaitych, autorytetu danej umiejętności m.in. tańca nowoczesnego, sportów, który ma rolę centrotwórczą przy towarzyszącym udziale Ko- ordynatorów Klubów i Lidera Procesów Grupowych. Proces II: tworzenie się grupy z udziałem Lidera Procesów Grupowych (posiada wiedzę w zakresie socjoterapii i proce- sów grupowych, prezentujący model współpracy, budowania relacji między płciami, przyszłych zależnych relacji w pracy), który pracuje z wykorzystaniem aktywnych metod socjotera- peutycznych, nadrabianie deficytów kompetycji społecznych m.in. poprzez rozwijanie mocnych stron, stwarzanie okazji do pozytywnego wpływu na własne życie i kierowanie aktyw- ności na wartości związane z pracą, rodziną, uczestnictwem w społeczeństwie. Proces III: prowadzony przez Przewodnika po Rynku Pracy zakłada edukację o zawodach, funkcjonowaniu rynku pracy, z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji młodzieży, pokazanie zależności między wyborem szkoły a zatrudnie- niem, kreowanie rozsądnych wyborów zawodowych. PpRP organizuje zajęcia przygotowujące do wejścia na rynek pracy z wykorzystaniem autorskich metod m.in. „Paszportu na ry- nek pracy”, publikacji „Tajemnice zawodów” współtworzonej przez młodzież, wizyt w zakładach pracy celem praktyczne- go poznania zawodu. Przebieg i intensywność każdego z procesów w praktyce za- leżna jest od kilku podstawowych czynników: • dostosowania do indywidualnych potrzeb uczestników, • dopasowania do wieku, • gotowości do współpracy w ramach podejmowanych aktywności i wychodzenia poza nie. Od rozwoju pasji do rozwoju kompetencji zawodowych Obserwacja przechodzenia od zainteresowań przez rozwój społeczny do osiągnięcia kompetencji niezbędnych na rynku pracy była obserwowana w pełni w kilku przypadkach. Młodzież uczestnicząca w aktywnościach (rozwijających jej zainteresowania) rozwijała swoje kompetencje społeczne, a jeżeli wzięła udział w zajęciach z PpRP miała szanse na skonfrontowanie swoich zasobów (kompetencji dotyczących pasji, zainteresowań) z potencjalnymi oczekiwaniami dotyczącymi kompetencji zawodowych. Możemy to odnieść do młodzieży powyżej 18 roku życia. Młodsi, jeżeli nawet uczestniczyli w spotkaniach z PpRP i konfrontowali swoje zasoby, to raczej porównywali swoje wyobrażenie o zawodzie do prawdy o tym zawodzie, np. padało stwierdzenie: „a myślałem, że…to może być łatwiejsze, ciekawsze”. Nie odnosili swojej wiedzy do tego, co wiedzą o sobie i czy będą mieli szansę zrealizować się w zawodzie. U starszych uczestników można było zaobserwować przejścia „z procesu do procesu”. KARnet 15+ podręcznik stosowania 47
W kreowaniu uczestnictwa w zajęciach Klubów bardzo waż- nym elementem jest integracja grup rówieśniczych z różnych środowisk społecznych oraz rozwojowy charakter uczestnic- twa poprzez: • uczestniczenie w grupie rówieśniczej w zajęciach o określonym charakterze tj. w czynny i zadaniowy sposób (w działalności Klubów należy przewidzieć czas wolny od zajęć, tworząc miejsce i enklawę wolną od negatywnego nacechowania emocjonalnego, miejsce dające możliwość pobycia na neutralnym gruncie, bez konieczności wchodzenia w interakcję z innymi osobami), • oddanie młodzieży wyraźnie wyodrębnionej przestrzeni Klubu do organizacji i zagospodarowania m.in. zaaranżowanie fragmentu powierzchni Klubu; stopniowe powierzanie zadań i przekazywanie części odpowiedzialności. 5.3. aktywności Aktywności są podstawą funkcjonowania Klubów i stanowią o atrakcyjności zajęć w Klubie. Odbiorcą Modelu jest mło- dzież, która przychodzi do Klubu dla zainteresowań lub pa- sji. Taka motywacja zwiększa szansę na dłuższą aktywność młodzieży w Klubie - rozwój pasji i poznawanie jej kolejnych etapów wpływa na zaangażowanie. Każdy Klub specjali- zuje się w określonej liczbie aktywności (stale dostępna oferta tematyczna) oraz twórczo poszukuje i rozwija nowe aktywności wspólnie z uczestnikami Klubów. Za organiza- cję poszczególnych aktywności odpowiedzialni są Liderzy Aktywności Rozmaitych. Gromadzą oni wokół siebie grupę młodzieży i realizują z nią zadania związane z daną aktyw- nością. Lider Aktywności Rozmaitych może swoją aktywność przekazać innemu LAR, który „wyrósł” z grupy (zdecydował się podjąć tej roli) lub który pojawił się z zewnątrz. W szerszym ujęciu realizacja aktywności, czyli rozwój za- interesowań i pasji, rozwój kompetencji społecznych i za- wodowych w Klubach Aktywności Rozmaitych odbywa się w obrębie procesów funkcjonalnie wpisanych w podstawo- we kategorie zdarzeń w Klubie: • uczenia się konkretnych umiejętności (grupa konkretnej aktywności): planowanie, ćwiczenie, monitorowanie swoich postępów, stawianie sobie celów cząstkowych, współpraca w zespole osób ćwiczących, dbałość o relacje interpersonalne, radzenie sobie z emocjami, planowanie treningów (uczenia się, rozwijania danej umiejętności), • uczestnictwa w działaniach klubowych (naturalna przestrzeń społeczna) i pracy w małych zespołach zadaniowych: przestrzeganie kontraktu, udział w inicjatywach Klubu, w podejmowaniu decyzji, • na demokratycznych zasadach, rozwiązywanie sytuacji spornych, uczenie się rozwiązywania problemów na zasadzie wygrana − wygrana, planowanie i rozwój Klubu (poczucie wpływu, odpowiedzialność), współpraca oparta o empatię i rozumienie potrzeb innych, • uczestniczenia w spotkaniach indywidualnych przygotowujących do samodzielnego podejmowania aktywności na rynku pracy i w życiu, • uczestnictwa we wszelkich zajęciach i formach aktywności oferowanych dodatkowo przez Klub np. spotkania z ciekawymi ludźmi, wycieczki do zakładów pracy i inne spotkania integracyjne, dzięki którym wokół Klubów stworzy się młodzieżowa społeczność itp. KARnet 15+ podręcznik stosowania 48
Aktywności w Klubie Uczestnicy Klubów mieli możliwość działania w różnych formach aktywności m.in. sutasz, découpage, nauka pływania, fotografowanie, chodzenie po linie. Bardzo zadowoleni byli z wyjazdów w ramach aktywności turystycznej. Podczas tych wycieczek zawarli nowe znajomości, zintegrowali się i do dzisiaj utrzymują z esobą kontakt. Jeden z uczestników, który uzyskał najlepszą frekwencję na zajęciach, w każdym z Klubów znalazł coś dla siebie. Polubił fotografię i w swojej szkole założył z pomocą pani dyrektor kółko fotograficzne. Uczestniczył aktywnie w przygotowaniu w Muzeum Współczesnym wystawy prac, które powstały w Klubie. Uwierzył w siebie, stał się bardziej otwarty. Poznał rówieśników, od których, jak sam mówi, wiele dobrego się nauczył. Ponadto polubił piesze wędrówki i wyznaczanie tras do zwiedzania. Z pasją opowiadał o wszystkim, co działo się na klubowych wyjazdach. Aktywność muzyczna Autor zdjęcia: Magdalena Zjawin Aktywność sportowa: KARnetowy mundial Autor zdjęcia: Magdalena Zjawin KARnet 15+ podręcznik stosowania 49
Edukacja do pracy w perspektywie doświadczeń PpRP W Modelu w czasie jego testowania okazało się, że PpRP, aby zachęcić młodzież do indywidualnych spotkań z nim, powinien aktywnie uczestniczyć w innych zajęciach młodzieży, towarzyszyć jej w aktywnościach rozmaitych, czasie wolnym w Klubie, wskazując na jej zasoby. PpRP powinien zapraszać do spotkania indywidulanego podkreślając, co młodzież może zrobić z tymi cechami i umiejętnościami, które już posiada oraz w jaki sposób i gdzie może je w przyszłości wykorzystać. Aktywne uczestniczenie w zajęciach pomaga też PpRP zaobserwować, na ile młodzież wykazuje zainteresowanie procesami odbywającymi się w Klubie. Czasami młodzież, która trafiała do Klubu przychodziła od razu do PpRP chcąc skorzystać z jego wsparcia, a ten poza organizacją spotkań dotyczących rynku pracy, kierował ją do grupy, która realizuje aktywność zgodną z jej zainteresowaniami (PpRP pomagał w ten sposób w rozwoju zainteresowań i wpływał na rozwój kompetencji społecznych). Dzięki uczestniczeniu w działaniach Klubu młodzież może włączyć się w aktywność, poprzez nią rozwijać pasję, a jeżeli jest taka potrzeba również nadrobić zaległości − rozwijać swoje kompetencje zawodowe i w tym wymiarze współpracować z PpRP. Z obserwacji i wiedzy na temat rynku pracy wynika, iż ogromnym problemem dla pracodawcy jest to, że młodzi ludzie nie mają szacunku do pracy, ani do pracodawców; nie zdają sobie sprawy z kosztów po stronie pracodawcy, związanych ze stworzeniem miejsca pracy (nawet tymczasowego) i między innymi dlatego lekko podchodzą do swoich zobowiązań wobec pracodawcy. Wynika to często ze źle dobranego miejsca pracy („idę tylko zarobić na coś, co jest mi potrzebne, więc nie interesuje mnie, że moje zatrudnienie wiąże się z inwestycją po stronie pracodawcy). PpRP powinni zwracać uwagę, aby poprzez dobór działań w Klubie budować związki pracownika i pracodawcy. Spotkania indywidualne PpRP powinien prowadzić tak, aby zaspokajały one potrzeby uczestnika Klubu. 5.5. edukacja do pracy Jednym z oczekiwanych efektów udziału młodzieży w Klu- bach Aktywności Rozmaitych jest rozwój kompetencji zawo- dowych poprzez edukację do pracy. Zadania te są realizo- wane głównie przez Przewodnika po Rynku Pracy, którego warsztat pracy został wzbogacony w specjalnie opracowane na potrzeby realizacji modelu narzędzia edukacyjne, ich krótki opis zamieszczono poniżej* . Materiały te zostały stworzone m.in. w oparciu o długoletnie doświadczenie partnerów (autorów podręcznika) w realizacji działań z za- kresu rekrutacji, selekcji i adaptacji pracowników. * Pełne wersje materiałów i narzędzi pracy PpRP zamieszczono w załącznikach. KARnet 15+ podręcznik stosowania 50
5.5.1. paszport na r ynek pracy To publikacja przybliżająca młodzieży funkcjonowanie ryn- ku pracy. Paszport opisuje zarówno działania poprzedzające podjęcie zatrudnienia, czyli sposoby poszukiwania pracy, przygotowanie aplikacji czy rozmowę kwalifikacyjną, jak również działania po zakończeniu etapu rekrutacji, a zwią- zane bezpośrednio z zatrudnieniem i pierwszymi dniami w pracy. 5.5.2. tajemnice zawodów Są to karty opisujące specyfikę pracy w wybranych zawo- dach. Na etapie opracowywania modelu przygotowano 10 wzorcowych kart, pozostałe karty „Tajemnic zawodów“ będą tworzone przez młodzież na zajęciach organizowanych przez Przewodnika po Rynku Pracy. 6. wsparcie i szkolenia System szkoleń i wparcia przewidziany w Modelu realizowa- ny jest w dwóch wątkach: • szkoleń podstawowych i uzupełniających dla Kadry Klubówm, jako niezbędny element przygotowania do pracy w Klubach, zgodnie z założeniami Modelu, poznania zasad Partnerstwa oraz dla poszerzenia i podtrzymania warsztatu pracy; • szkoleń dla pracowników OPS i NGO, jako forma współpracy Klubów z otoczeniem zewnętrznym, głównie z pracownikami i placówkami OPS, adresowana do osób zawodowo zajmujących się wspieraniem oraz opieką nad młodzieżą w ramach IPS. Szczegółowe wytyczne tematyczne, godzinowe oraz zalece- nia w zakresie sposobu realizacji wsparcia i szkoleń znajdują się w załącznikach do niniejszego podręcznika. 6.1. szkolenia podstawowe dla kadr y klubów Podstawowy zakres szkoleń obejmuje następujące zagad- nienia tematyczne, do których przygotowano szczegółowe materiały instruktażowe: 1. Budowanie i rozwój zespołu, 2. Wprowadzenie do socjoterapii – diagnoza relacyjna – me- toda pracy z młodzieżą, 3. Myślenie systemowe i praca skoncentrowana na zasobach, 4. Inteligencja emocjonalna, 5. Komunikacja jako profilaktyka agresji. KARnet 15+ podręcznik stosowania 51
6.2. szkolenia dla przewodników po r ynku pracy Szkolenia dedykowane PpRP, mające na celu wzmocnić ich warsztat w obszarze edukacji do pracy obejmuje cykl nastę- pujących szkoleń: 1. PpRP czyli kto?, 2. PpRP doradcą, 3. PpRP trenerem, 4. PpRP omnibusem rynku pracy. 6.3. szkolenia uzupełniające dla kadr y W celu podtrzymania kompetencji Kadry Partnerstwo win- no zapewnić Kadrze Klubów w formie wsparcia cykl szkoleń uzupełniających (np. po 1. roku pracy Klubów) przeprowa- dzanych w regule „według potrzeb”. Cele szkoleń uzupełniających: a) uzupełnienie i rozwijanie kompetencji Kadry Klubów, niezbędnych w pracy z młodzieżą; b) uzupełnienie wiedzy i kompetencji Kadry Klubów w związku z pojawiającymi się trudnościami w prowadze- niu Klubów (nabór, promocja itp.) i w pracy z młodzieżą (agresja, uzależnienia, subkultury młodzieżowe itp.). 6.4. szkolenia podstawowe dla pracowników IPS Pracownicy Instytucji Pomocy Społecznej mają świado- mość problemów młodzieży w obszarze szeroko pojętej gru- py docelowej, w tym młodzieży objętej pieczą zastępczą. Do- strzegają, że aktywizacja zawodowa młodzieży jest ważnym elementem procesu usamodzielniania, ale jednocześnie jako osoby nadzorujące ten proces nie mają żadnych instru- mentów oddziaływania. Z doświadczeń Partnerstwa w fazie testowania wynika, iż w działalności IPS istnieje przewaga środków wydawanych na cele związane ze wsparciem i za- spokojeniem potrzeb (deficytowych) wobec działań profilak- tycznych i prorozwojowych. W takiej sytuacji niezbędne jest dostarczenie pracownikom IPS skutecznych narzędzi pracy poprzez programy wsparcia i uzupełnienie ich kompetencji w obszarze systemowego podejścia skoncentrowanego na zasobach i rynku pracy. Temu celowi służy cykl opracowa- nych pod względem merytorycznym szkoleń obejmujących następujące tematy: 1. Inteligencja emocjonalna, 2. Myślenie systemowe i praca skoncentrowana na zasobach, 3. Pracownik IPS – omnibusem rynku pracy i doradcą dla młodzieży. 6.5. superwizja dla kadr y klubów i pracowników IPS Rekomendowaną formą szkoleń dodatkowych dla Kadry Klubów i pracowników IPS jest superwizja: indywidualna, zespołowa i grupowa. Ta forma wsparcia powinna być dla organizatora Klubów (Partnerstwa) opcją tzn. zaleca się, by kadrze Klubu i pracownikom IPS zapewnić możliwość korzy- stania z superwizji (jeżeli będą czuli taką potrzebę). Super- wizję winna prowadzić osoba mająca wyższe wykształcenie specjalistyczne (mgr psychologii lub pedagogiki), ekspert w danej dziedzinie (np. pracy z młodzieżą, pracy z rodziną, pracy socjoterapeutycznej), mający wieloletnie doświadcze- nie w prowadzeniu szkoleń z zakresu pomocy psychologicz- nej, socjoterapii, pracy z grupami oraz w dziedzinie superwi- zji indywidualnej, grupowej i zespołowej. Cele superwizji: • wsparcie Koordynatorów Klubów w realizacji założeń Modelu KARnet 15+, • wsparcie w rozwiązywaniu problemów w pracy zespołów (Kadra Klubu) i problemów w pracy z młodzieżą, KARnet 15+ podręcznik stosowania 52
• przeciwdziałanie wypaleniu Liderów Procesów Grupowych w trakcie realizacji zadań, • wsparcie pracowników IPS, pracujących z młodzieżą z zaburzonymi więziami rodzinnymi. Funkcje superwizji: • zwiększenie świadomości swoich możliwości i ograniczeń, • wzmocnienie postawy otwarcia na doświadczenie, umożliwiającej konstruktywne wykorzystywanie trudnych sytuacji do uczenia się nowych sposobów pracy, • zwiększenie efektywności pracy, w tym umiejętności chronienia się przed wypaleniem zawodowym, • wspieranie Kadry Klubów w realizacji podjętych zobowiązań i chronieniu się przed nadmiernymi kosztami emocjonalnymi, • uczenie się korzystania ze wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych. Spodziewane efekty udziału w superwizji: • lepsze rozumienie młodzieży, procesów interpersonalnych zachodzących w grupach i zespołach, • efektywniejsze rozwiązywanie problemów pojawiających się w realizacji zadań w Klubie, • większa świadomość stosowanych w pracy strategii i konsekwencji podejmowanych decyzji, • skuteczniejsze sposoby wspierania rozwoju młodzieży, • lepsza współpraca w zespołach zadaniowych.  KARnet 15+ podręcznik stosowania 53
wdrażanie modelu W tej części podręcznika opisane są przede wszystkim prak- tyczne wskazówki i rekomendacje pomocnych w replikacji Modelu w dowolnym mieście na terenie kraju. Doświadcze- nia te są wynikiem bezpośrednich doświadczeń autorów podręcznika z okresu kilkumiesięcznego testowania pro- ponowanych rozwiązań w sieci sześciu Klubów (po trzy we Wrocławiu i Poznaniu). 7. zawiąz y wanie par tnerstwa 7.1. partnerzy Z analizy rozwiązań prawnych i praktyki prowadzenia poli- tyki społecznej na szczeblu gminy/powiatu wynika, że po- tencjalnie najbardziej zaangażowanymi interesariuszami w tworzeniu Partnerstwa są jednostki samorządu terytorial- nego (gminy/powiatu), na terenie którego powołuje się Klu- by, działające w porozumieniu z podmiotem/podmiotami reprezentującymi sektor organizacji pozarządowych. 04 KARnet 15+ podręcznik stosowania 55
Podmiot Partnerstwa Rola Partnera Zasoby Organizacja pozarządowa (NGO) • Podmiot inicjujący współpracę • Organizator działalności Klubów Aktywności Rozmaitych • Realizator wsparcia merytorycznego Kadry Klubów, kadry Ośrodków Polityki Społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych itp. • Wiedza i doświadczenie w działaniach na rzecz młodzieży w grupie wiekowej 15-25 lat • Kreatywność i doświadczenie organizacyjne • Zaplecze kadrowe, zgodnie z wymogami organizacji i obsługi zadań Modelu Jednostka Samorządu Terytorialnego / Organizacja Pomocy Społecznej(JST/OPS) • Podmiot ściśle współpracujący w kreowaniu celów partnerstwa zapewniający bezpośrednie wsparcie rzeczowe, organizacyjne • Beneficjent wsparcia merytorycznego Modelu w zakresie zaspokojenia potrzeb młodzieży z grupy docelowej i kadry jednostek OPS zaangażowanych we współpracę w ramach Modelu • Wiedza i doświadczenie w realizacji zadań polityki społecznej oraz problemów osób w grupie 15-25 lat • Świadomość potrzeb rozwijania nowych metod wsparcia i pracy z młodzieżą w grupie docelowej • Motywacja do współpracy i wymiany doświadczeń kadry OPS i Kadry Partnerów/Klubów Przedsiębiorca, organizacja zrzeszająca przedsiębiorców • Podmiot zapewniający wsparcie w bieżącej działalności Klubów w zakresie rozwijania kontaktów z pracodawcami z różnych sektorów gospodarki • Informacje o potrzebach i możliwościach lokalnego rynku pracy w tym w zakresie oczekiwań pracodawców • Dostęp do przedsiębiorstw i przedsiębiorców zainteresowanych podejmowaniem współpracy w zakresie edukacji do pracy młodzieży w grupie docelowej KARnet 15+ podręcznik stosowania 56
7.2. schemat tworzenia partnerstwa Etap 1. Zawiązanie Partnerstwa Organizacja pozarządowa (lub porozumienie organizacji po- zarządowych) jest inicjatorem Partnerstwa międzysektoro- wego. Jako gospodarz Klubów NGO może zawiązać formalne partnerstwo z JST oraz partnerstwo formalne lub nieformal- ne z pracodawcą/organizacją pracodawców. W dużej mierze charakter partnerstwa będzie determinowany przez źródło finansowania działalności Klubów (np. fundusze unijne, or- ganizacje grantodawcze). Zob. r. 1.4 Możliwości stosowania Modelu. W pierwszym etapie tworzenia Modelu konieczna jest ini- cjatywa, zaangażowanie, czas, wiedza merytoryczna o wpro- wadzanych rozwiązaniach, dobra znajomość potrzeb lokal- nych w obszarze grupy docelowej młodzieży oraz potrzebach podmiotów korzystających ze wsparcia merytorycznego oferowanego przez Model. Elementy tej wiedzy powinny sta- nowić przedmiot szczegółowej fazy analitycznej zakończonej przygotowaniem opracowania dotyczącego koncepcji wdro- żenia Modelu KARnet 15+. Przygotowane przez NGO przy współpracy z JST i sektorem przedsiębiorstw opracowanie Studium Wykonalności powinno zawierać co najmniej: • cele partnerstwa, • charakterystykę grupy docelowej młodzieży w przekroju środowiskowym, przekroju wiekowym 15-18 i 19-25 lat; w zakresie identyfikowanych potrzeb, liczby młodzieży potencjalnie zainteresowanej uczestnictwem w Klubach, • charakterystykę potrzeb i oczekiwanych form wsparcia OPS w Modelu, • charakterystykę podmiotów tworzących Partnerstwo, • analizę potencjału merytorycznego, kadrowego i lokalowego Partnerstwa, • przewidywany minimalny czas trwania partnerstwa (rekomendowany jest min. okres 2 lat), • analizę kosztów oraz źródeł finansowania partnerstwa, • analizę ryzyk, • analizę źródeł finansowania, • koncepcję organizacji i wdrożenia Modelu KARnet 15+ − opis przygotowany m.in. na podstawie zaleceń i doświadczeń niniejszego podręcznika. W fazie koncepcyjno-analitycznej wymagana jest ścisła współpraca NGO i JST oraz wsparcie ze strony pracodawcy/ organizacji pracodawców, podmiotów, które tworzyć będą Partnerstwo. Etap ten powinien zakończyć się złożeniem wniosku aplika- cyjnego, podpisaniem listu intencyjnego itp., w celu uzyska- nia środków finansowych na wdrożenie Modelu. KARnet 15+ podręcznik stosowania 57
Etap 2. Organizacja Modelu KARnet 15+ Etap 2 rozpoczyna fazę praktycznej realizacji Modelu w opar- ciu o zapisy przygotowanego Studium Wykonalności, po for- malnym zawiązaniu Partnerstwa i uzyskaniu finansowania Modelu. Główne zadanie w tej fazie spoczywa na Liderze admini- strującym siecią KARnet 15+ (organizatorze Klubów). Jest to zarazem rola Lidera utworzonego Partnerstwa. Rolę tę może przejąć podmiot, który zainicjował współpracę, lecz nie musi to być regułą – będą o tym decydowały indywidualne warun- ki otoczenia i zasoby utworzonego Partnerstwa. Wybór Lide- ra Partnerstwa podyktowany jest względami praktycznymi. W proponowanym Modelu uczestniczy młodzież, w związku z tym Partner odpowiadający za działania operacyjne, bę- dzie również odpowiadał za bezpieczeństwo uczestników Klubów. Główne zadania związane z tym etapem to: • szczegółowe określenie roli i zadań Partnerów w realizowanym Modelu, • wypracowanie i wdrożenie modelu zarządczego i komunikacji w Partnerstwie oraz Klubach (wytworzenie koniecznych reguł i procedur zarządczych w tym minimalnego zakresu dokumentów zarządczych, sprawozdawczych, finansowych), • opracowanie profilu merytorycznego Klubów w zakresie: Kadry Klubów, kadry szkolącej i wspierającej, profilu działalności, aktywności podstawowych, planu szkoleń i wsparcia merytorycznego kadry IPS, • opracowanie planu finansowego Modelu w związku z pierwszym etapem funkcjonowania Klubów (perspektywa 3-miesięczna, 6-miesięczna, 9-miesięczna itd.), • organizacja zaplecza technicznego Modelu (wskazanie lokalizacji Klubów, najem lokali, wyposażenie w środki techniczne i sprzęt etc.). Aktywność fotograficzna: Wystawa Czarne vs Białe Autor zdjęcia: Aleksandra Kochaniecka Aktywność fotograficzna: Wystawa Czarne vs Białe Autor zdjęcia: Aleksandra Kochaniecka KARnet 15+ podręcznik stosowania 58
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania
KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania

Recomendados

Jak oczarować się nawzajem cz I
Jak oczarować się nawzajem cz IJak oczarować się nawzajem cz I
Jak oczarować się nawzajem cz I
Akademia Liderów Innowacji i Przedsiebiorczosci
 
Otoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla ces
Otoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla cesOtoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla ces
Otoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla ces
Barka Foundation
 
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 rokuPodsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 roku
ForumOdpowiedzialnegoBiznesu
 
Erasmus+ Młodzież
Erasmus+ MłodzieżErasmus+ Młodzież
Erasmus+ Młodzież
FRSE
 
Lokalny program rewitalizacji 2006 2013
Lokalny program rewitalizacji 2006 2013Lokalny program rewitalizacji 2006 2013
Lokalny program rewitalizacji 2006 2013
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Strategia wrocław w perspektywie 2020 plus
Strategia wrocław w perspektywie 2020 plusStrategia wrocław w perspektywie 2020 plus
Strategia wrocław w perspektywie 2020 plus
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Zintegrowana Strategia Rewitalizacji
Zintegrowana Strategia RewitalizacjiZintegrowana Strategia Rewitalizacji
Zintegrowana Strategia Rewitalizacji
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Wroclawska_Rewitalizacja
 

Recomendados

Jak oczarować się nawzajem cz I
Jak oczarować się nawzajem cz IJak oczarować się nawzajem cz I
Jak oczarować się nawzajem cz I
Akademia Liderów Innowacji i Przedsiebiorczosci
 
Otoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla ces
Otoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla cesOtoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla ces
Otoczenie ekonomii społecznej opracowanie dla ces
Barka Foundation
 
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 rokuPodsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2019 roku
ForumOdpowiedzialnegoBiznesu
 
Erasmus+ Młodzież
Erasmus+ MłodzieżErasmus+ Młodzież
Erasmus+ Młodzież
FRSE
 
Lokalny program rewitalizacji 2006 2013
Lokalny program rewitalizacji 2006 2013Lokalny program rewitalizacji 2006 2013
Lokalny program rewitalizacji 2006 2013
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Strategia wrocław w perspektywie 2020 plus
Strategia wrocław w perspektywie 2020 plusStrategia wrocław w perspektywie 2020 plus
Strategia wrocław w perspektywie 2020 plus
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Zintegrowana Strategia Rewitalizacji
Zintegrowana Strategia RewitalizacjiZintegrowana Strategia Rewitalizacji
Zintegrowana Strategia Rewitalizacji
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacjiStrategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_LesnicyZintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Przedmieście Odrzańskie Masterplan
Przedmieście Odrzańskie MasterplanPrzedmieście Odrzańskie Masterplan
Przedmieście Odrzańskie Masterplan
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławiaStudium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia
Wroclawska_Rewitalizacja
 
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycjeWuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Przedmieście Odrzańskie Masterplan Analizy
Przedmieście Odrzańskie Masterplan AnalizyPrzedmieście Odrzańskie Masterplan Analizy
Przedmieście Odrzańskie Masterplan Analizy
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy
Przedmiescie Olawskie Masterplan AnalizyPrzedmiescie Olawskie Masterplan Analizy
Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Masterplan Przedmieście Oławskie ()Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Masterplan Nabrzeża Oławy
Masterplan Nabrzeża OławyMasterplan Nabrzeża Oławy
Masterplan Nabrzeża Oławy
Wroclawska_Rewitalizacja
 
WuWA - Strategia rewitalizacji
WuWA - Strategia rewitalizacjiWuWA - Strategia rewitalizacji
WuWA - Strategia rewitalizacji
Wroclawska_Rewitalizacja
 
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - finalEurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Anna Kwolek
 
CSR drogą do innowacji
CSR drogą do innowacjiCSR drogą do innowacji
CSR drogą do innowacji
Fundacja "Merkury"
 
Ngo i biznes podstawy dobrej współpracy
Ngo i biznes podstawy dobrej współpracyNgo i biznes podstawy dobrej współpracy
Ngo i biznes podstawy dobrej współpracy
Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Dobra praktyka csr
Dobra praktyka csrDobra praktyka csr
Dobra praktyka csr
Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"
SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"
SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"
UNDP_Poland
 
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI
 
Spotkanie 29 10 2008
Spotkanie 29 10 2008Spotkanie 29 10 2008
Spotkanie 29 10 2008
arps
 
Zasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w Polsce
Zasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w PolsceZasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w Polsce
Zasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w Polsce
Fundacja "Merkury"
 
what's on earth
what's on earthwhat's on earth
what's on earth
Katarzyna Parszewska
 
What's on Earth
What's on EarthWhat's on Earth
What's on Earth
Katarzyna Parszewska
 
CSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&media
CSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&mediaCSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&media
CSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&media
Małgorzata Nieciecka
 
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 rokuPodsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 roku
ForumOdpowiedzialnegoBiznesu
 

Más contenido relacionado

Destacado

Destacado (10)

Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacjiStrategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
 
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_LesnicyZintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
 
Przedmieście Odrzańskie Masterplan
Przedmieście Odrzańskie MasterplanPrzedmieście Odrzańskie Masterplan
Przedmieście Odrzańskie Masterplan
 
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławiaStudium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia
 
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycjeWuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
 
Przedmieście Odrzańskie Masterplan Analizy
Przedmieście Odrzańskie Masterplan AnalizyPrzedmieście Odrzańskie Masterplan Analizy
Przedmieście Odrzańskie Masterplan Analizy
 
Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy
Przedmiescie Olawskie Masterplan AnalizyPrzedmiescie Olawskie Masterplan Analizy
Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy
 
Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Masterplan Przedmieście Oławskie ()Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Masterplan Przedmieście Oławskie ()
 
Masterplan Nabrzeża Oławy
Masterplan Nabrzeża OławyMasterplan Nabrzeża Oławy
Masterplan Nabrzeża Oławy
 
WuWA - Strategia rewitalizacji
WuWA - Strategia rewitalizacjiWuWA - Strategia rewitalizacji
WuWA - Strategia rewitalizacji
 

Similar a KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania

Eurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - finalEurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Anna Kwolek
 
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI
 
Spotkanie 29 10 2008
Spotkanie 29 10 2008Spotkanie 29 10 2008
Spotkanie 29 10 2008
arps
 
Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?
Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?
Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?
ngopl
 

Similar a KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania (20)

Eurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - finalEurofirma Artukuł DialNet Masters - final
Eurofirma Artukuł DialNet Masters - final
 
CSR drogą do innowacji
CSR drogą do innowacjiCSR drogą do innowacji
CSR drogą do innowacji
 
Ngo i biznes podstawy dobrej współpracy
Ngo i biznes podstawy dobrej współpracyNgo i biznes podstawy dobrej współpracy
Ngo i biznes podstawy dobrej współpracy
 
Dobra praktyka csr
Dobra praktyka csrDobra praktyka csr
Dobra praktyka csr
 
SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"
SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"
SISS Magdalena Kostulska "Współpraca z biznesem" / "Cooperation with business"
 
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
Strefa PMI nr 6, wrzesień 2014
 
Spotkanie 29 10 2008
Spotkanie 29 10 2008Spotkanie 29 10 2008
Spotkanie 29 10 2008
 
Zasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w Polsce
Zasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w PolsceZasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w Polsce
Zasady partnerstwa we wdrażaniu Funduszy Europejskich w Polsce
 
what's on earth
what's on earthwhat's on earth
what's on earth
 
What's on Earth
What's on EarthWhat's on Earth
What's on Earth
 
CSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&media
CSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&mediaCSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&media
CSR. Telekomunikacja Polska. Dialog&media
 
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 rokuPodsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 roku
Podsumowanie działań Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2018 roku
 
Raport odpowiedzialny biznes w polsce 2014. dobre praktyki forum odpowiedzial...
Raport odpowiedzialny biznes w polsce 2014. dobre praktyki forum odpowiedzial...Raport odpowiedzialny biznes w polsce 2014. dobre praktyki forum odpowiedzial...
Raport odpowiedzialny biznes w polsce 2014. dobre praktyki forum odpowiedzial...
 
"Wolontariat Kompetencji - Szansa rozwoju dla młodych liderów biznesu"
"Wolontariat Kompetencji - Szansa rozwoju dla młodych liderów biznesu""Wolontariat Kompetencji - Szansa rozwoju dla młodych liderów biznesu"
"Wolontariat Kompetencji - Szansa rozwoju dla młodych liderów biznesu"
 
Szkoła demokracji
Szkoła demokracjiSzkoła demokracji
Szkoła demokracji
 
Dwa projekty jeden cel
Dwa projekty jeden celDwa projekty jeden cel
Dwa projekty jeden cel
 
Drogowskaz dla ngo. zasady zarządzania finansami
Drogowskaz dla ngo. zasady zarządzania finansamiDrogowskaz dla ngo. zasady zarządzania finansami
Drogowskaz dla ngo. zasady zarządzania finansami
 
Trening w Networkingu
Trening w NetworkinguTrening w Networkingu
Trening w Networkingu
 
Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?
Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?
Publikacja SCWO: Jak promować NGO w mediach społecznościowych?
 
CSR w Polsce - Norma ISO 26000 i omówienie na przykładach, (case studies)
CSR w Polsce - Norma ISO 26000 i omówienie na przykładach, (case studies)CSR w Polsce - Norma ISO 26000 i omówienie na przykładach, (case studies)
CSR w Polsce - Norma ISO 26000 i omówienie na przykładach, (case studies)
 

KARnet15+ - produkt finalny - cz. II. podręcznik stosowania

  • 1. KARnet 15+ model współpracy trójsektorowej P O D R Ę C Z N I K S TO S O W A N I A KARnet15+
  • 2. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
  • 3. KARnet 15+ model współpracy trójsektorowej PODRĘCZNIK STOSOWANIA
  • 4.
  • 5. Opracowanie: Grzegorz Szewczyk Maria Haracz-Dąbrowska Agnieszka Kowalska Ewa Kuzilek-Sekścińska Ewa Suchożebrska Jerzy Wójtowicz Redakcja: Jacek Pluta Wrocław 2014 KARnet 15+ model współpracy trójsektorowej PODRĘCZNIK STOSOWANIA
  • 6.
  • 7. spis treści wprowadzenie 08 01. model współpracy trójsektorowej 11 1. idea modelu 11 1.1. co to jest model karnet 15+ 11 1.2. partnerstwo 12 1.3. funkcje i rola modelu na rzecz społeczności lokalnej 14 1.4. możliwości stosowania modelu 14 1.4.1. aspekty prawne 15 1.4.2. aspekty finansowe 17 02. charakterystyka grupy docelowej 19 2.1 charakterystyka grupy docelowej 19 2.1. kto może być uczestnikiem modelu 19 2.2. jakie potrzeby młodzieży zaspokaja model? 22 2.3. jakie korzyści daje uczestnictwo w modelu? 23 2.3.1. korzyści dla młodzieży z pieczy zastępczej 24 2.3.2. korzyści dla innych uczestników modelu 27 03. klub aktywności rozmaitych 31 3.1. co to jest klub aktywności rozmaitych? 31 3.2. sieć klubów karnet 15+ 32 4. kadra klubów i osoby współpracujące 34 4.1. koordynator klubu (KK) 37 4.2. lider procesów grupowych (LPG) 38 4.3. przewodnik po rynku pracy (PpRP) 38 4.4. liderzy aktywności rozmaitych (LAR) 40 4.5. koordynator partnerstwa 42 5. model pracy w klubach 43 5.1. myślenie systemowe oraz prace skoncentrowane na zasobach 43 5.2. uczestnictwo w zajęciach 47 5.3. aktywności 48 5.5. edukacja do pracy 50 5.5.1. paszport na rynek pracy 51 5.5.2. tajemnice zawodów 51 6. wsparcie i szkolenia 51 6.1. szkolenia podstawowe dla kadry klubów 51 6.2. szkolenia dla przewodników po rynku pracy 52 6.3. szkolenia uzupełniające dla kadry 52 6.4. szkolenia podstawowe dla pracowników IPS 52 6.5. superwizja dla kadry klubów i pracowników IPS 53 04. wdrażanie modelu 31 7. zawiązywanie partnerstwa 55 7.1. partnerzy 55 7.2. schemat tworzenia partnerstwa 57 7.3. co jest ważne w tworzeniu Partnerstwa i we wdrażaniu modelu? 60 8. organizowanie sieci klubów 62 8.1. nakłady rzeczowe i finansowe 62 8.2. lokalizacja i wyposażenie klubów 66 8.3. dobór kadry 66 8.4. rekrutacja uczestników 68 9. działalność klubów – aspekty praktyczne 70 9.1. zarządzanie klubem 70 9.2. bieżąca działalność klubów i zadania kadry 71 9.2.1. działalność bieżąca 71 9.2.2. zadania wspólne i własne kadry 72 9.2.3. organizowanie aktywności 74 9.2.4. budowanie relacji z otoczeniem 76 9.2.5. szkolenie i wsparcie 77 9.2.6. monitoring i ewaluacja 77 KARnet 15+ podręcznik stosowania 7
  • 8.
  • 9. wprowadzenie Brak spójnej oferty skierowanej do młodych osób, przygo- towujących się do wejścia na rynek pracy, które są zagro- żone wykluczeniem społecznym, skłonił cztery wrocławskie podmioty do współpracy i wymiany doświadczeń „trzech sektorów”. W ramach realizowanego wspólnie projektu pn. „KARnet 15+ − model współpracy trójsektorowej” w Poznaniu i we Wrocławiu stworzone zostały sieci Klubów Aktywności Roz- maitych (KARnet). W Klubach wyspecjalizowana Kadra oraz Liderzy Aktywności Rozmaitych, podejmowała szereg dzia- łań wspierających młodzież we wchodzeniu na rynek pracy, które opierają się głównie na potencjale samej młodzieży – jej talentach i zasobach. Równolegle do działań Klubów Partnerzy projektu udzielali wsparcia merytorycznego Ka- drze oraz pracownikom IPS, w tym pracownikom socjalnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu, poszerza- jąc i wzmacniając ich warsztat do pracy z młodzieżą. W ten sposób w trakcie kilkumiesięcznego okresu działal- ności w sześciu klubach poddano praktycznemu testowaniu opracowane metody i narzędzia pracy, adresowane zarówno do młodzieży, jak i wspierające pracowników IPS. Niniejszy podręcznik gromadzi wiedzę teoretyczną i prak- tyczną, dzięki której podmioty z sektora publicznego i po- zarządowego, przy wsparciu sektora przedsiębiorstw mogą tworzyć podobne rozwiązania, w dużych układach lokalnych – miastach na prawach powiatu, bazując na zgromadzonych tu doświadczeniach. Przedstawione rozwiązania stanowiące treść podręczni- ka są rodzajem drogowskazu, w którym: • opisano ogólne ramy tworzenia Modelu, na który składają się zasady tworzenia Partnerstwa i współpracy Partnerów reprezentujących trzy sektory: publiczny, pozarządowy i przedsiębiorstw oraz zasady prowadzenia Klubów Aktywności Rozmaitych oraz udzielania wsparcia kadrze IPS, • zgromadzono niezbędną wiedzę teoretyczną w zakresie sposobu wsparcia i pracy z młodzieżą w Klubach Aktywności Rozmaitych, • przedstawiono praktyczne wskazówki – w postaci zbioru wytycznych, schematów postępowania, doświadczeń i dobrych praktyk – jak prowadzić wsparcie młodzieży w oparciu o działalność Klubów Aktywności Rozmaitych, • przygotowano gotowe do zastosowania narzędzia wsparcia, z których korzystać mogą m.in. pracownicy publicznych i niepublicznych instytucji pomocy społecznej, organizacji pozarządowych oraz pracodawcy w ich pracy z młodzieżą, • upowszechnia się idee i proponuje rozwiązania na rzecz wsparcia młodzieży w środowisku lokalnym. Istotną rolą podręcznika jest również upowszechnianie nowego sposobu myślenia o problemach młodych ludzi wśród osób, które sprawują nad nimi bezpośrednią opie- kę. Mamy nadzieję, że przygotowana przez zespół autorski propozycja znajdzie uznanie u odbiorców kreujących inno- wacyjne rozwiązania w ramach polityk społecznych wspiera- jących lokalny rynek pracy.   KARnet 15+ podręcznik stosowania 9
  • 10.
  • 11. 1. idea modelu 1.1. co to jest model karnet 15+ Kluczowym elementem Modelu KARnet 15+ jest sieć Klu- bów Aktywności Rozmaitych ulokowanych na terenie mia- sta, które są miejscem poszukiwania, eksperymentowania, tworzenia przestrzeni dla edukacji nieformalnej i rozwoju kompetencji społecznych. Każdy Klub jest miejscem spo- tkań młodzieży z Kadrą Klubu, która wspiera ją w procesie rozwoju kompetencji społecznych i zawodowych. Tematycz- na formuła Klubu jest otwarta: oferty aktywności mogą się zmieniać zależnie od zainteresowań (potrzeb) młodzieży lub zaangażowania Liderów Aktywności Rozmaitych. Również uczestnicy Klubów mogą zmieniać przynależność do rodzaju aktywności. Główną ideą Modelu jest przenikanie się wiedzy, umie- jętności i doświadczeń przedstawicieli trzech sektorów: prywatnego, publicznego i pozarządowego w celu ułatwie- nia wejścia na rynek pracy młodzieży w wieku 15−25 lat, za- grożonej wykluczeniem społecznym, w tym młodzieży z za- burzonymi więziami rodzinnymi, objętej opieką zastępczą. Partnerstwo trójsektorowe jest tym elementem Modelu, na którego fundamencie tworzone powinny być Kluby Aktyw- ności Rozmaitych. IDEA MODELU KARNET 15+ • WZMACNIAMY działania pozytywne, zasoby i kompetencje młodzieży, nie koncentrujemy się na naprawianiu deficytów i zachowań patologicznych­to KLUCZ do nawiązania właściwych relacji społecznych i odnalezienia swojego miejsca w życiu zawodowym • SKUPIAMY młodych ludzi wokół wspólnych zainteresowań – to METODA do naturalnego przenikania się wzorców młodzieży o zdrowych podstawach społecznych i młodzieży z deficytami • POMAGAMY w uczeniu się nowych umiejętności, przygotowujemy do życia w społeczeństwie to DROGA do akceptacji, a nie wykluczenia i spychania na margines • WYJAŚNIAMY, czym jest życie zawodowe – to KIERUNEK do właściwego wyboru zawodu i wejścia na rynek pracy • TOWARZYSZYMY w niełatwej drodze zmian, czyli w dłuższym procesie, a nie jednorazowej pomocy – to SZANSA na trwałe efekty model współpracy trójsektorowej 01 KARnet 15+ podręcznik stosowania 11
  • 12. Założenia modelu opierają się na procesie pozytywnej, kompleksowej zmiany postaw społeczno-zawodowych osób 15+ zagrożonych wykluczeniem społecznym, polegającej na wczesnym obejmowaniu wsparciem młodzieży z pieczy zastępczej oraz przekierowaniu aktywności patologicznych na własne zasoby i talenty. Zastosowanie proponowanych rozwiązań pozwoli skuteczniej niż obecnie wdrażać i utrzy- mywać młodych ludzi na rynku pracy. Sprzyja temu wyposa- żanie młodzieży w kompetencje społeczno-zawodowe, które pozwalają przechodzić jej od pasji do świadomego wyboru ścieżki edukacji zawodowej. Dzięki proponowanym narzę- dziom do pracy z młodzieżą zagrożoną wykluczeniem, możli- we jest poszerzenie doświadczeń i kompetencji zawodowych osób sprawujących opiekę nad młodzieżą oraz wyposażenie ich w nowy sposób myślenia o  problemach i potrzebach podopiecznych. 1.2. partnerstwo KARnet 15+ to nie tylko Kluby, to również współpraca trójsek- torowa, która powinna łączyć wiedzę, doświadczenie i umie- jętności Partnerów w działaniach związanych z ułatwianiem wchodzenia na rynek pracy młodzieży zagrożonej wyklucze- niem społecznym. Dlatego ważne i rekomendowane jest, by w stworzenie partnerstwa włączały się podmioty, które: • łącznie stanowią reprezentację każdego z trzech sektorów, w związku z czym… • …mają różnorodne doświadczenia… • …często odmienne spojrzenie na to, jak powinna wyglądać oferta działań wspierających wchodzenie na rynek pracy młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym i… • …chcą uczestniczyć w procesie wymiany doświadczeń, wiedzy we wspólnym działaniu na rzecz skuteczniejszego wchodzenia młodzieży na rynek pracy. Trójsektorowość w KARnecie oznacza, że podmioty i in- stytucje reprezentujące trzy sektory, korzystając ze swojego potencjału merytorycznego i organizacyjnego, wnoszą łącz- ne zasoby pozwalające na uruchomienie sieci Klubów Ak- tywności Rozmaitych (KARnet) i podjęcie pracy z młodzieżą według założeń Modelu. Założenia nie narzucają podmiotom pochodzącym z trzech sektorów, tworzącym Partnerstwo, konkretnych ról i zadań do wykonania w  ramach Modelu. W dalszej części podręcznika. Opisano łączny katalog zaso- bów, jakimi wspólnie mogą dysponować podmioty funkcjo- nujące w ramach Partnerstwa, a także doświadczenia Part- nerów tworzących koncepcję Modelu i testujących Model, które mogą być wskazówką do podziału ról i zadań między potencjalnych Partnerów ze względu na ich możliwości i po- tencjał merytoryczny oraz organizacyjny. Podmioty zawiązujące Partnerstwo powinny w sposób elastyczny „wnosić” do współpracy takie zasoby, które wy- nikają bezpośrednio z ich indywidualnych możliwości, z ich wiedzy i doświadczeń w ramach danej społeczności lokal- nej. Takie indywidualne podejście pozwala za każdym razem uwzględnić specyficzne potrzeby zarówno odbiorców, jak i użytkowników modelu, ponieważ konkretne rozwiązania zostaną dopasowane do konkretnych problemów danej przestrzeni społecznej. SEKTOR PUBLICZNY SEKTOR PRYW ATNY SEKTOR POZARZĄDOWY KARnet 15+ podręcznik stosowania 12
  • 13. Kto może być Partnerem w Modelu? Każdy podmiot/instytucja/organizacja włączające się w tworzenie Partnerstwa, organizowanie i wspieranie działalności KARnet, powinnny reprezentować najlepsze doświadczenia oraz potencjał sektorów ważny z punktu widzenia metody pracy i celów Modelu. Sektor publiczny powinien być reprezentowany w Modelu przez publiczne instytucje pomocy społecznej, które są odpowiedzialne za organizowanie pieczy zastępczej, tj. Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie, Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej (w miastach na prawach powiatu). Zapewnienie pieczy zastępczej oraz organizowanie wsparcia osobom opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo- wychowawcze należy do zadań własnych powiatu, wobec czego ww. podmioty są jak najbardziej zainteresowane działaniami na rzecz młodzieży wychowującej się w różnych formach pieczy zastępczej. Instytucje realizujące zadania powiatowe mogą oczywiście zaprosić do współpracy ośrodki, które realizują zadania gminy, np. PCPR może nawiązać współpracę z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej lub Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej na terenie, który zamieszkują podopieczni danego PCPR (zwiększy to szanse na powstanie sieci klubów w przypadku małej liczebności uczestników na terenie danej miejscowości). Wydaje się jednak, że największe szanse na wdrożenie projektu mają miasta na prawach powiatu, które jednocześnie realizują gminne i powiatowe zadania z zakresu pomocy społecznej. Sektor prywatny reprezentowany jest przez przedsiębiorców. Kluczowym zasobem tego sektora jest większy, niż w pozostałych dwóch przypadkach, poziom praktycznych informacji na temat aktualnych mechanizmów obowiązujących na rynku pracy. Ponadto nieoceniony jest udział merytoryczny przedsiębiorców w procesie dzielenia się z odbiorcami Modelu wiedzą praktyczną o wykonywanych zawodach. Sektor pozarządowy (NGO) powinien być reprezentowany przez instytucje integracji społecznej, organizacje pozarządowe działające w obszarze i wyrównywania deficytów społecznych, w tym działań na rzecz młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Jak wynika z doświadczeń Partnerstwa testującego Model, podmioty reprezentujące ten sektor wykazują bardzo wysoką skłonność do podejmowania niestandardowych, pozasystemowych, innowacyjnych rozwiązań z zakresu integracji społecznej. Mniejsza niż w pozostałych sektorach biurokratyzacja działań sprawia, że organizacje pozarządowe mają możliwość bardziej celowego odpowiadania na potrzeby najbardziej defaworyzowanych grup społecznych. Jako organizacje podejmujące inicjatywy społeczne są bliżej swoich odbiorców, lepiej znają ich oczekiwania i problemy. Do współpracy w ramach modelu „trzeci sektor” może wnieść swoje doświadczenia w codziennej pracy z obszaru wykluczenia społecznego i rynku pracy. KARnet 15+ podręcznik stosowania 13
  • 14. 1.3. funkcje i rola modelu na rzecz społeczności lokalnej Działania nad poprawą sytuacji i perspektyw życiowych mło- dzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym podejmują or- ganizacje działające we wszystkich trzech sektorach: przed- siębiorców, organizacji pozarządowych, instytucji pomocy społecznej. Jak pokazuje praktyka, większość z nich działa jednak: • we własnym zakresie, • na wąskim obszarze. Za negatywne zjawisko uznać należy wciąż dominującą w sposobie realizowania polityki społecznej i rynku pracy praktykę rozczłonkowania oferty skierowanej do młodzie- ży ― działań, które zwykle umożliwiają rozwiązywanie jedy- nie części spośród problemów młodzieży związanych z ich wchodzeniem na rynek pracy, nie dających efektu synergii, będącej efektem podejmowania wzajemnie skoordynowa- nych działań w dłuższej perspektywie czasu. Doświadczenia pracowników IPS pokazują, że potrzeba działań synergicz- nych dotyczy szczególnie młodzieży z pieczy zastępczej. Model wsparcia, który zawiera rozwiązania w zakresie współpracy trójsektorowej z dedykowanymi dlań narzę- dziami wsparcia i daje możliwość wszechstronnej integracji działań wobec młodzieży będącej odbiorcami skierowanej do nich oferty jest zatem: • rozwiązaniem funkcjonalnym wobec istniejącego modelu polityki społecznej adresowanej do grupy docelowej, zgodnie z którą do zadań własnych powiatu należy zapewnienie pieczy zastępczej oraz organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym, opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo-wychowawcze, • systemem działań przeciwstawnych dominującej praktyce realizowania pomocy w środowisku lokalnym, przełamującym dotychczasowe „sektorowe” schematy myślenia i rozwiązywania problemów, • rozwiązaniem funkcjonalnym wobec potrzeb społeczności lokalnej, stanowiącym uzupełnienie i poszerzenie istniejącej oferty w zakresie kreatywnego spędzania czasu wolnego grup młodzieży w przestrzeniach miasta, które ze względu na degradację społeczno-funkcjonalną takiego wsparcia wymagają, • przykładem działania, które przełamuje barierę instytucjonalnego, negatywnego wizerunku OPS jako instytucji rozdającej pomoc; Model umożliwia systemowy sposób myślenia, wspierania i rozwiązywania problemów w pracy z podopiecznymi. Ponadto proponowane rozwiązanie umożliwia wzajemną wymianę wiedzy o potrzebach, deficytach, metodach pracy z grupą odbiorców pomiędzy publicznymi i niepublicznymi instytucjami pomocy społecznej, a także sektorem pozarządowym i sektorem przedsiębiorców. Takie podejście zwiększa skuteczność działań przy wykorzystaniu istniejących już zasobów. 1.4. możliwości stosowania modelu Omówienie prawnych i finansowych podstaw funkcjono- wania Modelu w niniejszym podręczniku przyjmuje jedynie formę ogólnego zarysu z uwagi na fakt, iż sposób wdraża- nia rozwiązań musi w praktyce uwzględniać doświadczenia oparte na wypracowanych w poszczególnych powiatach normach współpracy, w szczególności pomiędzy sektorem publicznym i sektorem organizacji pozarządowych. KARnet 15+ podręcznik stosowania 14
  • 15. 1.4.1. aspekty prawne Z uwagi na konieczność zapewnienia trwałości Modelu w po- czątkowej fazie jego wdrażania należy uwzględnić formułę prawną, w jakiej będzie on funkcjonował, co m.in.: • pozwoli Partnerom rozwijającym sieć Klubów na podejmowanie współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego na szczeblu gminy-powiatu, • ułatwi współpracę z Partnerami będącymi reprezentantami sektora publicznego (ośrodki pomocy społecznej), • ułatwi zdobywanie środków finansowych ze źródeł publicznych, zapewniających niezbędną ciągłość funkcjonowania. Istniejące szczegółowe rozwiązania zawarte w przepisach prawa na szczeblu samorządów gmin i powiatów stanowią narzędzia ułatwiające stworzenie interesariuszy Partner- stwa realizujących Model współpracy trójsektorowej KARnet 15+. Przy analizie formuły prawnej podmioty zawiązujące Partnerstwo mogą odwołać się do: • katalogu zadań własnych gminy, do których należy m.in. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności sprawy pomocy społecznej oraz wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym), • zadań publicznych o charakterze ponadgminnym m.in. w zakresie pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, polityki prorodzinnej (Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym), • obligatoryjnej współpracy gminy i organizacji pozarządowych w realizacji zadań własnych gmin i powiatów współpracy międzysektorowej (Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Z punktu widzenia funkcjonalności partnerstwa między- sektorowego istotnym jest również szeroki wachlarz form prawnych, jakie może wykorzystać organizacja pozarządowa przystępująca do współpracy, co ma wpływ na elastyczność przy uruchomieniu Modelu: • zlecenia realizacji zadań publicznych, jako zadań zleconych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w formie powierzenia lub wspierania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, przy udziale środków własnych pochodzących z budżetu gminy, • zawarcia umowy Partnerstwa określonej w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przy udziale środków finansowych pochodzących z zewnętrznych źródeł finansowania np. środków europejskich. KARnet 15+ podręcznik stosowania 15
  • 16. Formy prawne zawiązywania Partnerstwa − perspektywa JST na rzecz realizacji Modelu KARnet15+ Inicjatywa lokalna (na podstawie ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie) Inicjatywa lokalna to forma współpracy JST z ich mieszkańcami, w celu wspólnego realizowania zadania publicznego na rzecz społeczności lokalnej. Podstawowym celem, jaki ma osiągnąć instytucja inicjatywy lokalnej, jest pobudzenie działań obywateli w stronę wspólnego rozwiązywania ważnych spraw społeczności lokalnych, pojawiających się spontanicznie i okresowo. W społecznościach lokalnych charakteryzujących się przedsiębiorczością i zaangażowaniem ta forma współpracy może być adekwatna w fazie inicjacji Klubu np. przy pozyskaniu i adaptacji lokali. Ograniczenia formalne: • poziom zaangażowania JST polegający wyłącznie na udostępnieniu rzeczy koniecznych do wykonania inicjatywy na czas jej realizacji, przy całkowitym braku możliwości wsparcia finansowego; • zamknięty katalog zadań publicznych wykonywanych w ramach inicjatywy lokalnej, gdzie zastosowanie, jednakże tylko częściowe, może mieć obszar wychowania i edukacji; nie stanowi właściwej formy współpracy obu sektorów. Przetarg na prowadzenie Klubów Aktywności Rozmaitych ogłoszony przez JST (na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych) Podjęcie współpracy partnerskiej następuje poprzez zawiązanie konsorcjum przedsiębiorcy z organizacją pozarządową i wspólny udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. W tym przypadku jednym z kryteriów oceny ofert może być opis zadań i roli przedsiębiorcy, uzupełniający i rozszerzający obecny katalog zawarty w Modelu. Kryteria stawiane sektorowi NGO mogą swobodnie wyrażać cele polityki JST. Zlecenie realizacji zadań publicznych JST zawiązuje partnerstwo jako formę zadania zleconego w rozumieniu ustawy o finansach publicznych w formie powierzenia lub wspierania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, przy udziale środków własnych pochodzących z budżetu gminy. Uzupełnieniem jest umowa partnerstwa określona w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przy udziale środków finansowych pochodzących z zewnętrznych źródeł finansowania np. środków europejskich. KARnet 15+ podręcznik stosowania 16
  • 17. 1.4.2. aspekty f inansowe Zapewnienie trwałości finansowania działalności Klubów w Modelu jest jednym z ważniejszych wyzwań, jakie musi podjąć Partnerstwo. Przy planowaniu budżetu Klubów w  perspektywie minimum 2 lat, należy uwzględnić możli- wość pozyskania środków budżetowych wielowariantowo, z różnych zewnętrznych źródeł: • poprzez udzielenie dotacji celowej na cele publiczne z budżetu JST, dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją zadania (środki inwestycyjne na remont lokali), • jako wkładu własnego (w tym rzeczowego) Partnerów, • jako pożyczek, gwarancji i poręczeń na realizację zadań w sferze pożytku publicznego, na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, • z funduszy zewnętrznych – sponsoring sektora przedsiębiorstw, środki z funduszy europejskich etc. Niezależnie od poszukiwania zewnętrznych źródeł finan- sowania Partnerstwo chcące prowadzić Kluby w swoich po- wiatach winno założyć ich zdolność do działań we własnym zakresie – działań autonomicznych w obszarze: • poszukiwania sponsorów dla finansowania działań i aktywności, • poszukiwania form wsparcia i współpracy bezgotówkowej – świadczenia usług na rzecz Klubu usprawniających jego funkcjonowanie. KARnet 15+ podręcznik stosowania 17
  • 18.
  • 19. charakterystyka grupy docelowej 2.1 charakter ystyka grupy docelowej Podstawową grupą docelową – uczestnikami zajęć w  Klu- bach Aktywności Rozmaitych − jest młodzież w wieku 15-25 lat zagrożona wykluczeniem społecznym, w tym wychowan- kowie pieczy zastępczej organizowanej na terenie powiatu, w którym uruchamiane są Kluby. Koncepcja grupy docelowej młodzieży, do której adreso- wany jest Model, w rozumieniu tu prezentowanym, wynika nie tyle z praktyki określającej zasady finansowania wspar- cia ze źródeł zewnętrznych, ile z identyfikacji problemów i deficytów młodzieży w określonym wieku. Dlatego autorzy podręcznika nie przesądzają o ostatecznym zakresie stoso- walności tego terminu wskazując, na te cechy i charaktery- styki młodzieży, która powinna wynieść szczególne korzyści uczestnicząc w działaniach Klubów. 2.1. kto może być uczestnikiem modelu Model poprzez organizowanie aktywności w wolnym czasie oraz działań nakierowanych na ułatwianie wejścia na rynek pracy kieruje swoją ofertę do ludzi młodych w wieku 15-25 lat. Uczestnicy Klubów KARnet 15+ • Młodzież pomiędzy 15 a 25 r. ż., zagrożona wykluczeniem społecznym • Młodzież z zaburzonymi więziami rodzinnymi (w tym objęta opieką zastępczą) • Młodzież mająca problemy związane z wchodzeniem na rynek pracy powodowane w dużej mierze ich skomplikowaną sytuacją życiową, barierami wynikającymi z dorastania w określonych, nierzadko patologicznych warunkach, jakie stworzyło im najbliższe otoczenie • Młodzież o zdrowych podstawach społecznych, chcąca rozwijać swoje pasje i zainteresowania, będąca wzorcem zachowań o charakterze profilaktycznym, zapobiegającym wykluczeniu 02 KARnet 15+ podręcznik stosowania 19
  • 20. Rekomendowaną przez autorów podręcznika regułą uczest- nictwa jest unikanie grup jednorodnych, które wzmacniają istniejące postawy i wartości oraz podtrzymują identyfika- cję, zmierzającą do wycofania i izolacji w przypadku mło- dzieży z zaburzonymi więziami rodzinnymi. W nowym Mode- lu nacisk kładzie się na tworzenie grup ponad istniejącymi podziałami, poprzez wytyczanie wspólnego celu, przestrzeni do aktywności i przestrzeni do uczenia się nawzajem od sie- bie. Młodzież przenosi swoje postawy do grupy rówieśniczej i zachowuje je tylko wtedy, jeśli większość członków grupy będzie je podzielać. Większość określa zasady, modeluje zachowania, podtrzymuje normy grupowe we współpracy z Liderami Aktywności Rozmaitych. Charakterystyka młodzieży 15-19 i 20-25 lat Ogólna charakterystyka grupy 15-19 lat 20-25 lat • potrzeba zbierania różnych doświadczeń • potrzeba uczestnictwa w grupach o różnej płci (potrzeba wsparcia społecznego) • osądy młodych opierają się na regułach grupy, do której należą • poddawanie się różnym próbom i eksperymentom (ryzyko popełniania błędów); częste zmiany decyzji • potrzeba określenia własnej drogi życiowej • odkrywanie „jaki jestem” oraz „jaki jestem w oczach innych” (formowanie tożsamości) • osiąganie niezależności od dorosłych • nabywanie zbioru wartości jako przewodnika działania • początki tożsamości zawodowej (wybór ścieżki edukacji, zawodu) • świadome inwestowanie swojej energii w określonym obszarze praktycznym • poczucie własnych kompetencji i granic (świadomość atutów i ograniczeń) • motywacja do działania, aktywności • wyznaczone cele do realizacji, gotowość do podejmowania nowych wyzwań • zaangażowanie, wytrwałość, odpowiedzialność • dobór odpowiednich strategii radzenia sobie w różnych sytuacjach • otwartość i ciekawość świata, bez obaw o naruszenie swojego poczucia bezpieczeństwa • wchodzenie w bliskie relacje z innymi ludźmi, bez obaw ograniczenia swojej autonomii • gotowość do podejmowania pracy, zakładania rodziny (stałych związków) KARnet 15+ podręcznik stosowania 20
  • 21. Charakterystyka młodzieży 15-19 i 20-25 lat Cechy charakterystyczne dla wielu wychowanków pieczy zastępczej 15-19 lat 20-25 lat • problemy z wyjściem ze środowiska rodzinnego • brak okazji do odkrywania i trenowania swoich kompetencji, zdolności • trudności z rozpoznaniem swoich celów i marzeń (nieadekwatny wybór ścieżki edukacji, przyszłego zawodu) • niskie poczucie własnej wartości (niedostateczne podkreślanie mocnych stron przez opiekunów) • trudności w budowaniu realistycznego obrazu siebie • unikanie podejmowania decyzji i brania za nie odpowiedzialności – brak własnych celów, kierowanie się naciskami i wymogami • brak przewidywania następstw własnych działań, umiejętności odraczania gratyfikacji • brak poczucia sensu życia i stabilizacji • szybsze niż u rówieśników podejmowanie pracy (najczęściej dorywczej), założenie rodziny (ryzyko braku satysfakcji z podejmowania ról, na które młodzi są jeszcze nie w pełni gotowi) • częste doświadczanie pomieszania ról, kompetencji KARnet 15+ podręcznik stosowania 21
  • 22. 2.2. jakie potrzeby młodzieży zaspokaja model? Różnorodne doświadczenia autorów podręcznika pozwo- liły na zidentyfikowanie trzech problemów, które stanowią kwintesencję trudnej sytuacji młodych ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym na rynku pracy: a. Pomoc udzielana w dotychczasowy sposób jest rozczłon- kowana pomiędzy wiele instytucji, ma charakter jedno- wątkowy, wybiórczy i skupiający się tylko na podejściu do deficytów młodych ludzi. Brakuje adekwatnych, kom- pleksowych instrumentów wspierania osób w wieku 15+ zagrożonych wykluczeniem społecznym we wchodzeniu na rynek pracy. b. Młodzi ludzie nie mają poczucia realnego wpływu na ży- cie. Podejmują przypadkowe decyzje o wyborze kierunku i poziomu kształcenia, bez uwzględnienia swoich predys- pozycji, zainteresowań. Brakuje edukacji i praktycznej wiedzy przydatnej w pracy, a to sprawia, że mają mylne wyobrażenie o zawodach i sytuacji na rynku pracy. Bar- dzo często pierwsza praca podejmowana przez młode osoby jest niezgodna z ich wyuczonym zawodem. c. Młodzież z placówek opiekuńczo-wychowawczych ma dużo gorsze możliwości poznawcze niż ich rówieśnicy, w jej otoczeniu brakuje wzorców związanych z nauką i pracą, nie może liczyć na wsparcie własnych pasji. Oso- by pełniące rolę opiekunów nie mają wiedzy na temat aktualnych potrzeb młodego człowieka i sytuacji panu- jącej na rynku pracy, a to dodatkowo pogłębia problemy z wejściem w życie społeczno-zawodowe osób 15+ z zabu- rzonymi więziami rodzinnymi. Odpowiedzią na opisane problemy są działania, któ- re proponuje Model KARnet15+. Młodzież uczestnicząca w działaniach Klubu, dzięki Liderom Aktywności Rozmaitych i Liderom Procesów Grupowych, nie tylko rozwija swoje zainteresowania i pasje, ale też realizuje ważne potrzeby rozwojowe (przynależności do grupy, autonomii, wpływu i sprawstwa, nabywania nowych doświadczeń, uczenia się na zasadzie prób i błędów bez pomocy dorosłych). Rozwój kompetencji społecznych i osobistych jest waż- nym celem działalności Klubu. Dla skuteczności komunikacji interpersonalnej ważne jest nie tylko doświadczanie sytuacji społecznych, ale też ich analizowanie i odkodowanie reguł społecznych, rozwijanie umiejętności empatycznych (nie tyl- ko przeżywanie, ale także rozumienie – empatia poznawcza), monitorowanie zachowań ekspresyjnych i dopasowanie ich do kontekstu społecznego (samokontrola) i budowanie adekwatnej samooceny. Te zadania realizowane są przez Liderów Procesów Grupowych w formie spotkań indywidu- alnych, grupowych, zorganizowanych spotkań tematycznych, działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysu lub konfliktu uczestnika lub grupy. Praca nad umiejętnościami społecz- nymi w pracy Klubu pozwala młodzieży budować bardziej realistyczną ocenę swoich możliwości i bardziej adekwatnie podejmować działania, a dzięki temu osiągać sukcesy. Kolejnym ważnym etapem uczestnictwa w Klubie jest rozwój kompetencji zawodowych młodzieży. W Klubie jest to obszar kompetencji i działań Przewodników po Rynku Pracy, którzy towarzysząc młodzieży w zajęciach indywidualnych i grupowych prowadzą ich edukację do pracy poprzez or- ganizowanie spotkań z pracodawcami działania w obszarze uświadomienia własnych potrzeb zawodowych i edukacyj- nych, skłaniających do bardziej świadomych wyborów życio- wych. Ścieżka zawodowa zaczyna się już na etapie edukacji szkolnej, a umiejętności uzyskane w ten sposób mają istotny KARnet 15+ podręcznik stosowania 22
  • 23. wpływ na pozycję na rynku pracy. Wybory, jakich dokonuje młodzież wchodząc na tę ścieżkę są podyktowane jej wy- obrażeniami na temat możliwości realizacji marzeń i oczeki- wań związanych z przyszłą pracą. Rozdźwięk pomiędzy tymi wyobrażeniami a rzeczywistością jest bardzo duży. Plany edukacyjne młodzieży są wprawdzie bardzo ambitne, często pozostają jednak na bardzo ogólnym poziomie, bez sprecy- zowania konkretnego kierunku wykształcenia lub też powie- lane są typowe sposoby myślenia o przyszłości zawodowej. Wśród młodzieży dominuje myślenie życzeniowe, oparte na nierealistycznym postrzeganiu przyszłości oraz brak rozpo- znania realiów dyktowanych przez rynek pracy. 2.3. jakie korzyści daje uczestnictwo w modelu? Uczestnicy Modelu dzielą się na kilka zasadniczych kategorii pod względem zaspokajanych potrzeb płynących z uczest- nictwa. Kluczowe miejsce zajmuje w Modelu młodzież uczestniczą w zajęciach Klubów. Do pozostałych kategorii uczestników Modelu oraz pod- miotów korzystających z wiedzy Modelu należą w szczegól- ności: • pracownicy jednostek organizacyjnych Instytucji Pomocy Społecznej – w tym Partnera Modelu, udzielający wsparcia wychowankom pieczy zastępczej oraz osobom opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze (koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, pracownicy socjalni, wychowawcy), • przedstawiciele lub pracownicy stowarzyszeń, fundacji i innych organizacji zajmujących się problematyką bezrobocia, rynku pracy, zainteresowaniami młodzieży, integracją społeczną, • pracodawcy i instytucje zrzeszające pracodawców w szczególności promujące ideę aktywizacji zawodowej młodzieży. KARnet 15+ podręcznik stosowania 23
  • 24. 2.3.1. korzyści dla młodzieży z pieczy zastępczej Model wsparcia poprzez sieć Klubów Aktywności Rozmaitych został zaprojektowany w taki sposób, aby młodzież uczestni- cząca w działaniach Klubu mogła: • rozwijać i realizować zainteresowania i pasje, • poznawać nowe sposoby spędzania czasu wolnego, • ćwiczyć nabytą w szkole wiedzę i umiejętności, • zaspokoić potrzeby rozwojowe (aktywność, poznawanie, uczenie się przez doświadczanie, wyznaczanie i realizacja celów, ponoszenie konsekwencji własnych wyborów), • zwiększyć świadomość swoich mocnych stron w oparciu o doświadczanie siebie w działaniu (udział w różnych aktywnościach), • rozwijać kompetencje społeczne poprzez uczestnictwo w aktywnościach, we wspólnocie działań Klubu i we współpracy między Klubami, jak również w swoim otoczeniu, • zwiększać samoświadomość poprzez udział w zajęciach warsztatowych, dotyczących kompetencji społecznych i samorozwoju, np. inteligencja emocjonalna, asertywność, komunikacja itp., • budować więzi koleżeńskie i przyjacielskie, • poznać różne zawody i ludzi, którzy je wykonują, • rozwijać kompetencje zawodowe poprzez uczestniczenie w warsztatach poświęconych zdobywaniu wiedzy i umiejętności przygotowujących do wejścia na rynek pracy i efektywnego poruszania się po nim, • zwiększyć wiedzę na temat swojego osobistego potencjału i możliwości wykorzystania go w pracy, do zaplanowania ścieżki rozwoju zawodowego, a co najważniejsze uświadomić sobie rolę i znaczenie wpływu samospełnienia (realizowania swoich pasji), kompetencji społecznych i kompetencji zawodowych na osiągnięcie sukcesu zawodowego, a przede wszystkim życiowego. KARnet 15+ podręcznik stosowania 24
  • 25. Jakie korzyści czerpie młodzież w związku z rozwijaniem pasji i kompetencji społecznych? Uwagi na podstawie doświadczeń z testowania Modelu Bez wątpienia młodzież miała w Klubach warunki do rozwoju swoich zainteresowań i pasji – potwierdzają to ankiety z udziałem młodzieży. Osoby z pieczy zastępczej uczestniczyły w wybranych aktywnościach i była to dla nich atrakcyjna forma spędzania czasu wolnego. Z obserwacji wynikało, że nie nastąpiło przekierowanie aktywności patologicznych na własne zasoby i talenty, ponieważ, poza jednostkowymi przykładami, nie odnotowano osób mających wyraźne problemy z prawem czy wykazujących wyraźne zachowania patologiczne. Z diagnoz relacyjnych, rozmów z Kadrą i raportu z ewaluacji wynika, że nie zanotowano stygmatyzacji osób z pieczy zastępczej, następowała asymilacja obu grup młodzieży i wspólne działanie. W obszarze społecznym wśród uczestników można było zaobserwować zmiany postaw tj. wzrost pewności siebie, umiejętności komunikacji i współdziałania w grupie, otwartości. Było to tym bardziej widoczne im dłużej i intensywniej osoby uczestniczyły w zajęciach Klubów. Obserwacje uczestników (wizyty w Klubach, udział pracowników MOPS w spotkaniu podsumowującym wycieczkę, w wernisażu fotografii) pozwalają stwierdzić, że między uczestnikami zostały zbudowane więzi koleżeńskie (trudno ocenić, czy także przyjacielskie). Ważne jest to, że nie pojawiały się informacje o tym, by w jakikolwiek sposób młodzież z pieczy była dyskryminowana, bądź traktowana inaczej niż inni uczestnicy zajęć. Skupienie wokół aktywności powoduje, że młodzież nie zastanawia się na swoim pochodzeniem, ale nad wspólnym działaniem w Klubie. W kilku przypadkach wśród wychowanków z pieczy zastępczej zanotowano wyraźny wzrost świadomości w zakresie przechodzenia od pasji do świadomego rozważania na temat wyboru ścieżki dalszej edukacji. U jednej ze wskazanych osób nastąpiło przekierowanie aktywności patologicznych na własne zasoby, talenty (uczestnik, który miał problemy z prawem, zaangażował się w różne działania w Klubach, odnalazł pasję, która wypełnia obecnie jego czas poza nauką). Należy zaznaczyć, że osoby, o których mowa, uczestniczyły co najmniej w kilku zajęciach, w różnych aktywnościach. KARnet 15+ podręcznik stosowania 25
  • 26. Pozostałe korzyści dla młodzieży: • Klub to przede wszystkim stworzenie przestrzeni, w której młodzież może rozwijać swoje zdolności i zainteresowania, • stworzenie warunków do wymiany wiedzy i doświadczeń między Liderami Aktywności Rozmaitych (pasjonaci posiadający umiejętności w danej dziedzinie, chcący rozwijać się i dzielić się z innymi) a młodzieżą; wymiana ta może odbywać się w obrębie jednej grupy wiekowej lub mieć charakter międzypokoleniowy, • możliwość przejścia od roli klubowicza (uczestnika aktywności) do roli Lidera Aktywności Rozmaitych, • umożliwienie młodzieży zdobycia pierwszych doświadczeń związanych z kontaktami z pracodawcami (rynkiem pracy), poznanie pracodawców i nauczenie młodzieży efektywnej komunikacji z nimi; • umożliwienie kontaktów z ciekawymi ludźmi, realizującymi swoje pasje, którym udało się połączyć lub wykorzystać pasję w życiu zawodowym. Jakie korzyści czerpie młodzież w związku z edukacją i przygotowaniem do wejścia na rynek pracy? Uwagi na podstawie doświadczeń z testowania Modelu W Klubach stworzono dla młodzieży warunki, które pomogły jej w przechodzeniu od pasji do wyboru ścieżki edukacyjnej. Trudno stwierdzić, czy to przechodzenie miało charakter „świadomy”, ale pytania zadawane Przewodnikom po Rynku Pracy (PpRP), mogą świadczyć o tym, że wśród uczestników pojawiały się refleksje dotyczące wyboru szkoły i tego, co dalej. W ramach wycieczek do pracodawców młodzież odwiedzała miejsca, które stworzyli pasjonaci (w różnym wieku) i od nich dowiadywała się ciekawych rzeczy np. na temat funkcjonowania maszyn (do spawania, wiercenia, szycia…). Uczestnicy, którzy indywidualnie korzystali ze spotkań z PpRP, których celem było np. przygotowanie do spotkania z pracodawcą, wynosili dodatkowe korzyści; ważna była ich motywacja i indywidualne budowanie relacji rozłożone w czasie. Dzięki przynależności do Klubów młodzież miała okazję zdobyć doświadczenia związane z kontaktem z pracodawcami (poprzez organizowane wycieczki). Dla młodzieży z pieczy zastępczej duże znaczenie miała edukacja do rynku pracy: możliwość uzyskania informacji nt. różnych zawodów i możliwości podejmowania pracy – w tym obszarze na pewno widoczny był wzrost świadomości; częściowo sprawdziły się spotkania indywidualne, ale dużą rolę odegrały też wycieczki do pracodawców i przykłady rozwoju zawodowego omawiane podczas różnych aktywności np. gotowania czy aktywności turystycznej. Podczas organizowanych wycieczek do pracodawców członkowie Klubów poznawali różne zawody i ludzi, którzy je wykonują. Wycieczki nie odbywały się jednak z inicjatywy młodzieży, tak jak w pierwotnych założeniach projektu, ale były to propozycje PpRP (związane z konkretnymi aktywnościami realizowanymi w Klubie przez młodzież). KARnet 15+ podręcznik stosowania 26
  • 27. 2.3.2. korzyści dla innych uczestników modelu Jedną z głównych idei, jakie realizuje Model podczas pracy z młodzieżą, jest udzielanie wsparcia również pracownikom IPS i instytucjom przez nich reprezentowanym. Korzyści, jakie wynoszą pracownicy IPS zaangażowani w pracę i wsparcie na rzecz Klubów związane są z: • zapoznaniem się z praktycznym wykorzystaniem myślenia systemowego i pracy na zasobach w trakcie szkoleń oraz superwizji indywidualnej i grupowej, • rytmicznym korzystaniem z superwizji indywidualnej i grupowej, podnoszącej kompetencje pracowników IPS, przeciwdziałającej wypaleniu zawodowemu i realizującej standardy pracy w obszarze pomagania, • dostępem do narzędzi pracy i materiałów edukacyjnych bardziej dopasowanych do potrzeb młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, • wyposażeniem osób sprawujących opiekę nad młodzieżą w sposób myślenia wykorzystując ich własne zasoby, zasoby młodzieży oraz zasoby społeczności lokalnej, • wzrostem świadomości własnych zasobów i ograniczeń w pracy z młodzieżą z pieczy zastępczej i z rodzinami zastępczymi spokrewnionymi (omawianie przypadków w czasie superwizji indywidualnej i grupowej), • wzrostem kompetencji pracowników IPS w zakresie wsparcia młodzieży w podejmowaniu decyzji związanych z wyborem szkoły, zawodu oraz wzbogacenie ich warsztatu w zakresie przygotowania młodzieży do wejścia na rynek pracy. KARnet 15+ podręcznik stosowania 27
  • 28. Korzyści dla pracowników IPS Większość pracowników IPS biorących udział w projekcie w fazie jego testowania pozytywnie oceniała wykorzystywane w nim narzędzia oraz materiały edukacyjne przygotowujące do pracy z młodzieżą. Pojawiły się opinie, że… „przekazane materiały są dodatkowym narzędziem do pracy z młodzieżą”, „bardzo profesjonalne, czytelne materiały”, „praktyczne informacje przydatne w pracy z młodzieżą oraz innymi grupami podopiecznych”. Za najbardziej wartościowe uznano: analizę mocnych i słabych stron, ,,Paszport na rynek pracy” (wykorzystywany w bieżącej pracy z usamodzielnianymi wychowankami) oraz karty zawodów (które były wykorzystywane podczas zajęć w Klubach). Pojawiły się też spostrzeżenia, że w odniesieniu do niektórych wychowanków ww. narzędzia będą nieużyteczne, ponieważ nie są przystosowane do tej grupy odbiorców (uwzględniają sytuację osób lepiej wykształconych, pochodzących z rodzin o wyższym statusie społecznym). Bardzo cenne dla pracowników były zdobyte podczas warsztatów informacje dotyczące funkcjonowania rynku pracy oraz umiejętności związane z przygotowaniem profesjonalnych dokumentów aplikacyjnych. Ponadto, dzięki szkoleniom i warsztatom, pracownicy poznali nowe techniki wspierania i motywowania młodzieży do współpracy, prowadzenia rozmowy z podopiecznymi. Szczególnie cenne w ich przekonaniu były szkolenia dotyczące pracy na zasobach, postrzegania rodziny jako systemu, odkrywania swoich mocnych i słabych stron, co przekłada się na podniesienie jakości ich pracy z rodziną. Wzrosły kompetencje tych pracowników, którzy faktycznie byli zainteresowani udziałem w testowanym Modelu, a w swojej pracy chcą wykorzystywać dodatkowe narzędzia. Obserwacja zaangażowania poszczególnych pracowników podczas pracy w projekcie, pozwala wyłonić osoby, które mają odpowiednie predyspozycje. Szkolenia dotyczące pracy na zasobach wprowadziły nową wartość pracy i spotkały się z pozytywną oceną przeważającej większości pracowników, co pozwala ukierunkować zakres dalszego rozwoju pracowników (planowane szkolenia i warsztaty). KARnet 15+ podręcznik stosowania 28
  • 29. Korzyści dla podmiotów Partnerstwa trójsektorowego: Realizowanie Modelu w praktyce współpracy sektorowej po- przez prowadzenie Klubów Aktywności Rozmaitych i wspar- cie w wymianie doświadczeń to szansa dla lepszych, opar- tych na większej współpracy działań międzysektorowych dzięki: • usprawnieniu wzajemnej wymiany informacji o potrzebach i metodach wsparcia młodzieży pomiędzy przedstawicielami trzech sektorów zaangażowanych we współpracę, • zwiększeniu kompetencji przedstawicieli poszczególnych podmiotów, dzięki uczeniu się od siebie, wprowadzaniu nowych metod pracy, dotąd niewykorzystywanych, wychodzenie poza stereotypy typowych rozwiązań stosowanych w danym sektorze, • zwiększeniu zaangażowania przedsiębiorców w proces edukacji, przygotowania i adaptacji młodzieży na rynku pracy, • poszerzeniu zakresu i zwiększeniu efektywności instytucji integracji społecznej poprzez wdrożenie gotowego (opisanego i sprawdzonego) sposobu działania na rzecz poprawy sytuacji młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, • stworzenie miejsca aktywności pracodawców realizujących ideę biznesu odpowiedzialnego społecznie, • osłabianie instytucjonalnego, negatywnego wizerunku OPS. Aktywność artystyczna: szycie Archiwum KARnet KARnet 15+ podręcznik stosowania 29
  • 30.
  • 31. 3. informacje podstawowe 3.1. co to jest klub aktywności rozmaitych? Klub Aktywności Rozmaitych to przestrzeń (fizyczna oraz społeczna) stworzona dla działań młodzieży, przy wspar- ciu towarzyszącej jej Kadry Klubów – osób kompetentnych w metodach pracy z młodzieżą zgodnie z założeniami Mode- lu w obszarze kompetencji społecznych i edukacji do pracy. Ideą Klubu jest stworzenie przestrzeni dla inicjatywy oddolnej i rozwoju zainteresowań młodzieży w zakresie konkretnych umiejętności. Liderzy określonej aktywności (pasjonaci) znajdują w Klubie przestrzeń do realizacji swojej pasji i angażowania w nią innych (młodzieży). W Klubach są realizowane aktywności oparte na zainte- resowaniach młodzieży np. aktywność muzyczna, sportowa, ruchowa, plastyczna, sceniczna, społeczna itp. Różne rodza- je aktywności są prowadzone przez Liderów Aktywności Roz- maitych, którzy współpracują z młodzieżą w zakresie uczenia się konkretnej aktywności. Uczenie się w grupie rówieśniczej, trenowanie, poznawanie nowych technik w oparciu o moty- wację wewnętrzną i zaangażowanie daje poczucie satysfak- cji i wpływa na zmianę samooceny: potrafię – coś ode mnie zależy – zależy od mojego wysiłku – zależy od współpracy. Rozwija się poczucie podmiotowości, sprawstwa. Podstawowe funkcje Klubu Aktywności Rozmaitych Funkcje Klubu: • stwarza okazję do zaspokajania potrzeb młodzieży w wieku 15-25 lat poprzez doświadczanie siebie w różnych aktywnościach, wydarzeniach, zadaniach, interakcjach • tworzy bazę lokalową (miejsce, przestrzeń) • udostępnia środki materialne na realizację wybranych aktywności, które powstają z inicjatywy młodzieży • zatrudnia wykwalifikowaną kadrę • działania Klubu cechują elastyczność i otwartość • Klub jest laboratorium, w którym młodzież przygotowuje się aktywnie do wejścia w życie dorosłe (podjęcie pracy, odpowiedzialność za własne wybory, umiejętność stawiania sobie celów, przewidywanie konsekwencji, uczenie się współpracy) Kluby Aktywności Rozmaitych 03 KARnet 15+ podręcznik stosowania 31
  • 32. Tematyczna formuła Klubu jest otwarta. Niezależnie od ak- tywności, w których Klub powinien się specjalizować, jego dodatkowa oferta w tym względzie może się zmieniać, zależ- nie od zainteresowań (potrzeb) młodzieży lub zaangażowa- nia Liderów Aktywności Rozmaitych (LAR). Również uczest- nicy mogą zmieniać przynależność do rodzaju aktywności. 3.2. sieć klubów karnet 15+ Zgodnie z podstawowym założeniem Modelu Kluby działają w sieci. Rekomendowana jest sieć trzech współpracujących Klubów. W jednym mieście można tworzyć kilka takich dzia- łających sieci klubów, zależnie od diagnozowanych lokalnie potrzeb i możliwości ich finansowania. Sieć daje możliwość: • poszerzenia oferty różnorodnych aktywności, • przemieszczania się młodzieży z Klubu do Klubu i dołączania się do innych aktywności, • nawiązania współpracy, korzystania ze wsparcia i dobrych praktyk, wypracowanych w innych Klubach i sieciach. Sieć KARnet 15+ Zalecane jest tworzenie sieci co najmniej trzech Klubów. Z obserwacji i badań wynika, że jeśli jakimś zadaniem czy tematem zajmują się tylko dwie grupy, bardzo szybko zachodzi proces porównywania się w oparciu o przynależność do własnej grupy i odróżniania się od innej, co uruchamia rywalizację i kategoryzację „my” i „oni”. W efekcie grupy dzielą się zamiast łączyć, uruchamiając bardzo silne emocje – aż do wrogości. Proces ten bardzo trudno jest zatrzymać i odwrócić. Wprawdzie kategoryzacja „my” i „oni” (znalezienie wroga zewnętrznego) mocno angażuje i motywuje do aktywności, ale powoduje podziały i uruchamia procesy społecznie destrukcyjne, czego należy unikać. Sieć umożliwia współpracę z innymi Klubami, dzięki czemu młodzież ma szansę na uczenie się nowych kompetencji oraz nabywanie nowych doświadczeń. Poprzez sprawdzenie się w nowym miejscu i nowej grupie, młodzież ma szansę na nabywanie takich umiejętności jak mobilność, elastyczność i adaptacyjność, które są niezwykle ważne z punktu widzenia przyszłej aktywności na rynku pracy. Aktywność artystyczna: szycie Archiwum KARnet KARnet 15+ podręcznik stosowania 32
  • 34. Kluby połączone w ramach współpracy sieciowej to także platforma współpracy z otoczeniem zewnętrznym, w której wyraża się idea Modelu w szczególności: • dla podejmowania współpracy merytorycznej z sektorem przedsiębiorstw w zakresie działań zwiększających skuteczność edukacji do pracy, • dla podejmowania współpracy merytorycznej z pracownikami IPS w celu koordynacji działań na rzecz młodzieży pod opieką pracowników IPS, podnoszenia skuteczności ich warsztatu pracy poprzez oferowanie szkoleń i superwizji, wymiany opinii i doświadczeń między pracownikami IPS a Kadrą Klubów i Partnerstwem Modelu, • włączania się w działania aktywizujące społeczność lokalną. 4. kadra klubów i osoby współpracujące Każdy Klub prowadzony jest przez zespół pracowników i współpracowników, specjalistów w swojej dziedzinie przy- gotowanych do pracy z młodzieżą zgodnie z założeniami Mo- delu (zob. r. 6 Wsparcie i szkolenia). W procesie naboru preferowane jest rekrutowanie Kadry posiadającej wykształcenie pedagogiczne, z zakresu socjo- terapii czy psychologii na wszystkie stanowiska pracy (zob. r.8 Organizowanie sieci Klubów) Do Kadry Klubu należą następujące osoby: • Koordynator Klubu (KK), • Lider Procesów Grupowych (LPG), • Przewodnik po Rynku Pracy (PpRP), W bieżącą działalność każdego Klubu angażują się Lide- rzy Aktywności Rozmaitych – ich liczba oraz poziom uczest- nictwa w Klubie uzależnione są od liczby aktywności realizo- wanych w danym Klubie oraz czasu potrzebnego młodzieży na realizowanie swoich pasji i zainteresowań. Koordynator Klubu, Liderzy Procesów Grupowych i Prze- wodnik po Rynku Pracy tworzą zespół merytoryczny każdego Klubu. KARnet 15+ podręcznik stosowania 34
  • 35. Zadania zespołu (działania wspólne Kadry): Merytoryczne i strategiczne Bieżące • opracowanie propozycji regulaminu Klubu i konsultacja z Liderami Aktywności Rozmaitych i młodzieżą, • wypracowanie strategii rozwiązywania problemów pojawiających się w pracy Klubu, • planowanie pracy Klubu po dokonaniu diagnozy potrzeb i inicjatyw młodzieży i Liderów Aktywności Rozmaitych, • współpraca z pozostałymi Klubami w ramach sieci, tworzenie płaszczyzny współpracy, • promowanie działań Klubu, • podejmowanie decyzji o kierunkach pracy Klubu, podziale zadań, • rozliczanie się z podjętych zadań i zobowiązań, • planowanie szkoleń, • udział w superwizjach, wspierających współpracę i rozwiązywanie bieżących trudności, • poszukiwanie możliwości na pozyskanie finansowania działalności Klubu, • współpraca między Klubami, • opiniowanie pracy Liderów Aktywności Rozmaitych. • prowadzenie naboru młodzieży do Klubu • dyżury w Klubie, zapewniające ciągłość pracy w Klubie, • organizacja eventów, • planowanie, przygotowanie i składanie zamówień na aktywności rozmaite, na działania Przewodnika po Rynku Pracy, na wyposażenie Klubu, • prowadzenie wymaganej dokumentacji, • czuwanie nad jakością merytoryczną i etyczną działań Klubu, • dbanie o czystość w Klubie, • współpraca z Liderami Aktywności Rozmaitych, • współpraca z otoczeniem zewnętrznym, dbanie o przepływ informacji, rozwiązywanie na bieżąco trudności i konfliktów. KARnet 15+ podręcznik stosowania 35
  • 36. Klub Aktywności Rozmaitych Koordynator Klubu Lider Procesów Grupowych Lider Aktywności Rozmaitych Przewodnik po Rynku Pracy Grupy aktywności rozmaitych Młodzież KARnet 15+ podręcznik stosowania 36
  • 37. 4.1. koordynator klubu (KK) Koordynator Klubu to osoba z wykształceniem psychologicz- nym lub pedagogicznym. Posiada dodatkowe przygotowanie w zakresie pracy z zespołem, koordynacji i prowadzenia grup i ma doświadczenie w pracy z młodzieżą i z prowadze- niem zespołów (trener, socjoterapeuta). Koordynator Klubu to osoba, która reprezentuje Klub, kontraktuje Liderów Aktywności Rozmaitych, dba o Klub jak dobry gospodarz; panuje nad harmonogramem działań Klubu; reaguje, gdy coś nie działa lub wymaga interwencji; odpowiada za sieciowanie (współpracę pomiędzy Klubami) oraz za realizację budżetu Klubu, zgodnie z ustalonymi zasa- dami wynikającymi ze źródeł finansowania. Najważniejsze umiejętności Koordynatora to umiejęt- ność współpracy, organizacji, mediacji, tworzenia przestrze- ni do działania dla innych. Koordynator, jako osoba odpo- wiedzialna m. in. za sprawy administracyjne, powinien mieć podstawową wiedzę z zakresu tych zadań i doświadczenie w pracy z grupą. Zadania Koordynatora Klubu: • współpraca z Organizatorem Klubów w zakresie rozliczania czasu pracy Kadry Klubu, • kontrola finansów (zestawienia wydatków, zamówień), sprawozdawczość, • tworzenie harmonogramu pracy Klubu (miesięcznego, tygodniowego), • koordynowanie i organizacja pracy w Klubie, • zapewnienie przepływu informacji w Klubie, • praca zespołowa z Liderem Procesów Grupowych i Przewodnikiem po Rynku Pracy, • współpraca i podpisanie kontraktu z Liderami Aktywności Rozmaitych, • budowanie współpracy w obrębie Klubu – integracja, • budowanie i rozwijanie współpracy z innymi Klubami, • nawiązywanie i wspieranie kontaktów z innymi organizacjami działającymi na rzecz młodzieży, • budowanie i rozwijanie współpracy z innymi organizacjami, instytucjami, osobami, wynikającej z potrzeb Klubu, • utrzymywanie kontaktów z instytucjami pomocy społecznej, • współpraca z młodzieżą w zakresie problemów, inicjatyw, potrzeb. KARnet 15+ podręcznik stosowania 37
  • 38. 4.2. lider procesów grupow ych (LPG) Lider Procesów Grupowych to osoba z wykształceniem psy- chologicznym lub pedagogicznym, socjoterapeuta lub tre- ner z doświadczeniem w pracy z młodzieżą, mający wiedzę i umiejętność kierowania procesami grupowymi, indywidu- alnego wspierania uczestników Klubu w sytuacjach proble- mowych (indywidualnych i grupowych). Ma umiejętność roz- wijania kompetencji osobistych (inteligencja emocjonalna, empatia, samoświadomość) i interpersonalnych (współpra- ca, podejmowanie decyzji, komunikowanie się, rozwiązywa- nie sytuacji konfliktowych itp.). Lider Procesów Grupowych to „opiekun” młodzieży w Klu- bie, osoba, która odpowiada za kontakty z pracownikami IPS, aktywnie prowadzi rekrutację młodzieży, dba o budowa- nie relacji społecznych w Klubie (w ramach aktywności i po- między nimi), rozwiązuje sytuacje trudne i konfliktowe (o ile się pojawią), pracuje z młodzieżą nad rozwojem kompeten- cji społecznych. Poszukuje LAR, gdy potrzeba uruchomienia aktywności wyjdzie od młodzieży. LPG współpracuje z pra- cownikami IPS, opiekunami młodzieży z pieczy, pedagogami szkolnymi, aby przekonywać ich o wartości, jaką przyniesie młodzieży aktywne uczestniczenie w działaniach Klubu. Zadania Lidera Procesów Grupowych: • rekrutacja młodzieży do uczestnictwa w Klubie • budowanie współpracy między uczestnikami Klubu (monitorowanie i wsparcie w zakresie pracy nad „małymi projektami”, wspieranie procesów grupowych i indywidualnych w obrębie konkretnej aktywności, rozwiązywanie konfliktów, udzielanie informacji zwrotnych, budowanie zespołu), • uczestnictwo w pracy zespołu Klubu (KK, LPG i PpRP), • poszukiwanie Liderów Aktywności Rozmaitych, • współpraca z Liderami Aktywności Rozmaitych (wsparcie), • praca indywidualna z członkami grupy (wspieranie Liderów Aktywności Rozmaitych, korzystanie z diagnozy relacyjnej, wspierającej rozwój i planowanie zmiany u członków Klubu), • prowadzenie zajęć tematycznych z zakresu psychoedukacji, • organizowanie warsztatów z kompetencji społecznych, jeśli młodzież zgłasza na nie zapotrzebowanie • prowadzenie działalności interwencyjnej w razie problemów i konfliktów (mediacja, negocjacje, wsparcie), • rozpoznanie zasobów dotyczących różnych form pomocy i wsparcia (instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych) w zakresie pomocy materialnej, psychologicznej, społecznej, • współpraca z koordynatorami pieczy zastępczej, rodziną zastępczą, rodziną biologiczną, instytucjami zajmującymi się młodzieżą z pieczy zastępczej, pedagogami szkolnymi. 4.3. przewodnik po r ynku pracy (PpRP) Przewodnik po Rynku Pracy to osoba posiadająca doświad- czenie w pracy z młodzieżą i wiedzę praktyczną w zakresie prowadzenia procesów rekrutacji i selekcji oraz zarządzania zasobami ludzkimi, mająca łatwość nawiązywania kontak- tów, umiejętność komunikowania się, planowania i orga- nizacji czasu pracy. Powinna to być osoba otwarta, empa- tyczna i gotowa do uczenia się nowych rzeczy, z twórczym podejściem do rozwiązywania trudności i problemów. KARnet 15+ podręcznik stosowania 38
  • 39. Przewodnik po Rynku Pracy uczestniczy w działaniach aktywności, poznaje młodzież, aby nawiązać z nią relację, która w perspektywie pozwoli mu na włączenie treści zwią- zanych z przekuciem zainteresowań w aktywność zawodową. Praca Przewodnika po Rynku Pracy ma charakter towarzy- szenia w szukaniu miejsca dla siebie na rynku pracy, nie ma charakteru doradczego. PpRP powinien wykazywać się dużymi umiejętnościami interpersonalnymi, kreatywnością w poszukiwaniu rozwiązań oraz sposobie przekazywania wiedzy. PpRP uświadamia, na czym polegają blaski i cienie za- wodów, służy pomocą przy wyborze szkoły, przygotowuje do wejścia na rynek pracy, pomaga zdobyć staż, praktykę lub pracę, organizuje spotkania z pracodawcami i konsultacje indywidualne. Również współpracuje z pracownikami IPS, opiekunami młodzieży z pieczy i rodzicami, ale nie w kon- tekście zachęcenia młodzieży do bycia w Klubie, tylko w kon- tekście efektów, jakie bycie w Klubie daje młodzieży. Zadania Przewodnika po Rynku Pracy: • uczestnictwo w aktywnościach i zajęciach prowadzonych w Klubach – nawiązywanie relacji z młodzieżą w Klubach i rozpoznawanie ich potrzeb związanych z rynkiem pracy i edukacją, • uczestnictwo w pracy zespołu Klubu (KK, LPG, PpRP), • przekazywanie wiedzy o zawodach i funkcjonowaniu rynku pracy, • wspieranie młodzieży w wieku 15-19 lat w dokonywaniu racjonalnych wyborów związanych ze szkołą, pracą, zawodem, • przybliżanie młodzieży świata pracy i pracodawców poprzez organizację wycieczek i wizyt w zakładach pracy oraz spotkań z pracodawcami w siedzibie Klubów, • planowanie i organizowanie zajęć integracyjnych dla młodzieży w obrębie sieci Klubów, • podejmowanie różnych działań wokół zdiagnozowanych potrzeb (wycieczki do pracodawców, konsultacje indywidualne). Jaka jest rola Przewodnika po Rynku Pracy? Ważnym potencjałem PpRP powinno być jego doświadczenie z NGO. Nie może on funkcjonować jako doradca zawodowy, powinna go cechować gotowość do poznawania nowych rozwiązań, wzbogacania swojego warsztatu. W praktyce działań Klubów sprawdziła się metoda, kiedy to PpRP towarzyszył młodzieży w aktywnościach. Dzięki temu współuczestnictwu mógł się wiele dowiedzieć o poszczególnych osobach oraz ,,przemycić” pewne informacje w naturalny sposób (nie w formie dyrektywnej, której młodzież nie lubi). Dla młodzieży kontakt osobisty jest wartością. Osoba znana, towarzysząca młodzieży, ma szansę zdziałać więcej niż ktoś, kto przychodzi tylko po to, aby przekazać pewne treści. Dlatego w każdym Klubie powinien być zatrudniony PpRP, który bierze aktywny udział w przedsięwzięciach związanych z uczestnikami (dotyczy to także rekrutacji i promocji). Konieczne jest również, aby Przewodnik po Rynku Pracy uczestniczył w jak największej liczbie zajęć prowadzonych w Klubach i dał się w ten sposób bliżej poznać młodzieży, zdobywając jej zaufanie i zainteresowanie działaniami, którymi PpRP zajmuje się w Klubie. KARnet 15+ podręcznik stosowania 39
  • 40. 4.4. liderzy aktywności rozmaitych (LAR) Lider Aktywności Rozmaitych nie jest etatowym człon- kiem Kadry Klubu, lecz ściśle współpracuje z Klubem re- alizując poprzez pasje i rozwój zainteresowań aktywności z grupą młodzieży. Liderem może zostać osoba, która: 1. jest pasjonatem, ma pomysł na aktywność i chce go zre- alizować z udziałem młodzieży; składa ofertę Klubowi, ma chęci, energię, umiejętności i czas, ale nie ma swojej grupy młodzieży, z którą może swoją pasję rozwijać; 2. jest pasjonatem, ma pomysł na aktywność i chce go zre- alizować z udziałem młodzieży; składa ofertę Klubowi, ma chęci, energię, umiejętności i czas oraz ma grupę mło- dzieży, z którą chce swoją pasję rozwijać; 3. jest pasjonatem i została zaproszona do współpracy przez Klub, w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłoszone przez młodzież; 4. wcześniej była uczestnikiem danej grupy aktywności, ale w związku ze swoim zaangażowaniem osiągnęła w tej dziedzinie „mistrzostwo” i dla swoich kolegów i innych uczestników grupy awansowała do roli Lidera. Lider Aktywności Rozmaitych charakteryzuje się pasją, kompetencjami i doświadczeniem w danej aktywności oraz chęcią i gotowością do pracy z młodzieżą. Zadania Lidera Aktywności Rozmaitych: • podtrzymywanie motywacji wewnętrznej uczestników do uczenia się i trenowania, • stwarzanie przestrzeni i okazji do uczenia się i trenowania danej aktywności, • planowanie z poszczególnymi osobami rozwoju ich umiejętności w danej aktywności, • obserwowanie postępów i udzielanie informacji zwrotnych. Lider Aktywności Rozmaitych może korzystać ze wsparcia Liderów Procesów Grupowych, Przewodnika po Rynku Pracy i Koordynatora Klubu oraz wszelkiego wsparcia, jakie jest tym osobom oferowane w ramach Modelu KARnet 15+. Lider Aktywności Rozmaitych podpisuje kontrakt (umowę pisem- ną na współpracę), w którym zawarte są warunki współpra- cy, wizja realizacji aktywności, plan i częstotliwość spotkań młodzieży oraz sposób realizacji swojej aktywności. KARnet 15+ podręcznik stosowania 40
  • 41. Organizacja pracy LAR Korzyści dla LAR i Klubu: • przestrzeń Klubu – miejsce, materiały, • Kadra Klubu – pomoc w organizacji danej aktywności („uczenie, jak zrobić coś samodzielnie”), wsparcie w aspekcie pracy z grupą, informacje zwrotne, • bon rzeczowy – narzędzie podtrzymujące i motywujące do realizacji konkretnych zadań w obrębie danej aktywności. • rozwój pasji i zainteresowań własnych: • zarażanie innych własną pasją i zainteresowaniami, • uczenie i dostarczanie wiedzy, związanej z daną aktywnością, • rozwój kompetencji społecznych, niezbędnych do wejścia w rolę Lidera Aktywności Rozmaitych, • rozwój kompetencji edukacyjnych poprzez uczenie innych, • budowanie poczucia własnej wartości poprzez sprawstwo i dzielenie się wiedzą i umiejętnościami, związanymi z zainteresowaniami i pasją. Lider Aktywności Rozmaitych (działania w Klubie z młodzieżą) KARnet 15+ podręcznik stosowania 41
  • 42. Liderzy Aktywności Rozmaitych Lider Aktywności Rozmaitych to osoba, która nie należy do Kadry Klubu. W czasie testowania Liderzy Aktywności Rozmaitych byli obecni w Klubie poprzez: • rozwijanie własnych pasji i zainteresowań, dzieląc się z młodzieżą swymi umiejętnościami i wiedzą, jednocześnie podnosząc własne kompetencje („najwięcej się uczysz, ucząc innych”), • rozwijanie kompetencji liderskich dzięki organizowaniu grupy, współpracy z Kadrą Klubu. W trakcie testowania rozwiązań ujawniły się dwa typy Liderów Aktywności Rozmaitych: ekspert, który wnosił swoje umiejętności i wiedzę w jakiejś dziedzinie, i organizator, który dopiero w toku rozwoju danej aktywności rozwijał swoje umiejętności, dorastał do roli Lidera Aktywności Rozmaitych (rozwój kompetencji społecznych i rozwój umiejętności w ramach danej umiejętności, np. découpage, fotografia), motywowany chęcią wspólnego działania. Za swoje działania LAR otrzymywał bon rzeczowy. Procedura przyznawania bonów została opracowana przez Kadrę Klubów i sprawdzona w trakcie testowania. Przyznawanie bonów rzeczowych zostało przez Kadrę uznane za ważne narzędzie motywowania LAR i podtrzymywanie ich zaangażowania w działania Klubu. Dla LAR otrzymanie bonu rzeczowego jest wyrazem uznania i dowodem na to, że „chcieć znaczy móc”. Wprowadzenie roli LAR do działań Klubu jest rozwiązaniem innowacyjnym, ponieważ wprowadza między Kadrę Klubu a młodzież przestrzeń do eksperymentowania dla pasjonatów, początkujących profesjonalistów, osób wyróżniających się konkretnymi umiejętnościami, a młodzieży daje okazję do uczenia się nie wchodząc w rolę ucznia. Inaczej mówiąc: innowacyjność polega na zachowaniu walorów procesu poznawczego i dydaktycznego przy jednoczesnym zniesieniu formalnych ról nauczyciela i ucznia. 4.5. koordynator partnerstwa Podobnie jak LAR nie jest członkiem Kadry Klubu, lecz jej współpracownikiem. Jest to osoba zatrudniona przez jed- nego z Partnerów realizujących model. Koordynator Part- nerstwa to osoba z personelu Partnera, która podejmie praktyczną współpracę z Koordynatorami Klubów w celu zapewnienia wsparcia Klubom w ramach działania Modelu. Jest koordynatorem działań Partnerów wobec Klubów i Klu- bów wobec Partnerów. Zadania Koordynatora Partnerstwa: • rozliczanie i monitorowanie bieżącej działalności sieci Klubów – współpraca z Koordynatorami Klubów, • organizowanie szkoleń, superwizji i wparcia dla Kadry i pracowników IPS współpracujących z Klubami, • zapewnienie środków finansowych i technicznych na rzecz prowadzenia działalności bieżącej Klubów i współpraca z Kadrą Klubów w zakresie pozyskania rzeczowego wsparcia na działania Klubów, • wspieranie w tworzeniu i realizacji strategii działań Klubów, • wsparcie w zakresie promocji działań Klubów. KARnet 15+ podręcznik stosowania 42
  • 43. 5. model prac y w klubach 5.1. myślenie systemowe oraz prace skoncentrowane na zasobach - podstaw y pracy z młodzieżą Model proponuje nowy sposób pracy polegający na podej- ściu holistycznym, skupionym na pozytywach, zasobach, kompetencjach młodzieży, a nie zachowaniach patologicz- nych i deficytach, nastawiony na kompleksowe rozwiązanie problemu. Pod względem społecznym i zawodowym rozwią- zanie to ma charakter integrujący (osoby o zdrowych posta- wach społecznych stanowią w modelu wzorzec zachowań i działań o charakterze profilaktycznym, zapobiegający wy- kluczeniu). Podstawową różnicą między nowym Modelem a obecnie stosowanymi metodami jest praca systemowa - wzmacnia- nie pozytywów i wykorzystanie zasobów oraz kompetencji młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Filozofia działań ujęta w Modelu umożliwia kreowanie zmian poprzez stałe towarzyszenie młodzieży w tym procesie, a nie punkto- we wspieranie. Dzięki takiemu działaniu, następuje trwalsza zmiana postawy z roszczeniowej na czynny rozwój i poczucie wpływu na własne życie. Innowacyjność formy wsparcia przejawia się w procesie przechodzenia od zainteresowań poprzez rozwój kompeten- cji społecznych, aż do osiągnięcia kompetencji niezbędnych na rynku pracy. Zastosowana w Modelu koncepcja pracy z młodzieżą oparta jest na założeniach psychologii pozytyw- nej i idei wzmacniania sił ludzkich oraz zbieżnej z nimi teorii uczenia się opartej na motywacji wewnętrznej, charaktery- stycznej dla edukacji nieformalnej. Oznacza to, że w punkcie wyjścia nie oczekujemy od młodzieży ani jednolitego, ani zdefiniowanego poziomu wiedzy i umiejętności. Zakładamy natomiast, że zaczynając indywidualnie od własnego pozio- mu każdy młody człowiek ma okazję uczyć się, zwiększać swój potencjał, rozwijać osobowość w swoim własnym stylu i tempie. ZAINTERESOWANIA KOM PETENCJE SPOŁECZNE KOMPETENCJE ZAWODOWE KARnet 15+ podręcznik stosowania 43
  • 44. Podstawy działania Klubów Aktywności Rozmaitych Myślenie systemowe Postawa rozumiejąca Moty wacja wewnętrzna Samodzielność Poczucie wpły wu Praca na zasobach Budowanie adekwatnej samooceny Wiara w potencjał rozwojow y człowieka samodzielność - decydowanie - odpowiedzialność podmiotowe traktowanie - dialog - kontakt współpraca - poszukiwanie rozwiązań - zaangażowanie - kompromis indywidualny proces rozwoju - prawo do bycia sobą - szacunek do siebie i innych uczenie się przez doświadczenie - prawo do błędu - ponoszenie konsekwencji własnych wyborów - prawo do wsparcia i pomocy samoświadomość - odpowiedzialność - empatia planowanie - stawianie celów - przewidywanie KARnet 15+ podręcznik stosowania 44
  • 45. W pracy z młodzieżą Kadra Klubów, oraz jej bezpośredni opiekunowie, muszą zwrócić uwagę na rozwojowy charakter zdolności ludzkich. Wymagają one ćwiczenia i doskonalenia. Wymagają wysiłku, zmagania się z własną słabością i nie- udolnością, pokonywania trudności koncepcyjnych i tech- nicznych, dzięki czemu kształtują postawę aktywną, twórczą, rozwijają pomysłowość, a wreszcie – dają satysfakcję na każdym etapie uczenia się. Każdy może też znacznie poszerzyć zakres swoich zdol- ności i możliwości dzięki odkrywaniu nowych zajęć, zain- teresowań, możliwości ekspresji itd. W każdej z tych dzie- dzin można osiągnąć postępy, a jeśli pracuje się wytrwale, to nawet mistrzostwo w swojej indywidualnej skali. Celem podejmowanych w Modelu działań nie jest osiąganie wyni- ków, ale nabywanie nowych doświadczeń, stawianie sobie nowych zadań, uczenie się i doskonalenie umiejętności. Są to typowe cechy (wyróżniki) edukacji nieformalnej. Działania powyższe mają też ważny efekt charakterolo- giczny. Uczą wytrwałości, wiary we własne możliwości i po- szanowania wysiłku z odroczoną nagrodą. Efekt ten osiąga się bez niepotrzebnej rywalizacji i gry w „moje lepsze niż twoje”. Osoba ucząca się doświadcza tego, że błąd i niepo- wodzenie należą do naturalnego porządku rzeczy i że sztuka życia polega na korzystaniu również z błędów i niepowo- dzeń. W procesie uczenia się są one ważnymi wskazówkami, a ich samodzielna kontrola i korekta jest podstawą efektyw- ności procesu uczenia się i radości z postępów. Ważna rola przypada motywacji. Celem działań odbior- ców nie będzie osiągnięcie wyników, ale rozwój przez uczenie się. Pozwoli to zminimalizować negatywne emocje związane z rywalizacją, a zwiększyć motywacyjną funkcję ciekawości poznawczej i chęci sprawdzenia siebie (a nie innych). W modelu zastosowano strategię działań alternatywnych – edukacji nieformalnej. Strategia ta jest uzupełnieniem edukacji formalnej. System szkolny oparty jest na jasno sformułowanych oczekiwaniach. Dzieci i młodzież poddawa- ne są długotrwałemu treningowi dostosowania i spełniania oczekiwań dorosłych. Mało jest działań opartych na decyzji i analizie konsekwencji: wybór − konsekwencje wyboru W sytuacjach problemowych poszukiwanie rozwiązań opiera się na podejściu: odtwórz − zreprodukuj − naucz się − zrób to właściwie − zrób to tak, jak ja − powinieneś wiedzieć Efektem takiej sytuacji może być unikanie, wycofanie, bier- ność, zależność, utrata własnej kreatywności lub złość, bunt, sprzeciw, zaprzeczanie, alienacja. W modelu zastosowano działania alternatywne, oparte na edukacji nieformalnej, która zachęca do zastosowania podejścia: pomyśl – poszukaj – skorzystaj z innej drogi – pytaj – poczuj Dzięki takiemu podejściu w młodzieży pobudzane jest za- angażowanie, ciekawość, poczucie wpływu, autonomia i od- powiedzialność, które w ocenie pracodawców są niezbędne dzisiaj nie tylko do pozyskania pracy, ale przede wszystkim do jej utrzymania. KARnet 15+ podręcznik stosowania 45
  • 46. Młodzież wraz z Liderem Aktywności Rozmaitych (LAR) rozwija swoje zain- teresowania, trenuje daną aktywność. Każda osoba zainteresowa- na daną aktywnością może dołączyć do grupy, jeśli za- akceptuje zasady ustalone przez jej członków. Włącza się Lider Procesów Grupowych (LPG), który po- maga LAR w zorganizowaniu i utrzymaniu grupy, wspiera dalszy rozwój aktywności w grupie. Jest obserwa- torem procesów zacho- dzących wśród młodzieży i potencjału poszczególnych członków grupy, wspiera LAR w prowadzeniu grupy Przewodnik po Rynku Pracy (PpRP) towarzyszy w zajęciach klubowych. Współpracując z LPG dąży do stworzenia dla danej grupy młodzieży okazji i możliwości do poznawania zawodów, rynku pracy oraz uświadamia jej zależności pomiędzy edukacją a pracą. Dla młodzieży w wieku 19-25 lat organizuje dodatkowe zajęcia przygotowujące do wejścia na rynek pracy rozwój zainteresowań i pasji „AKT YWNOŚĆ” rozwój kompetencji społecznych „NADR ABIANIE ZALEGŁOŚCI” rozwój kompetencji zawodowych „EDUK ACJA DO PR ACY” określenie potencjału wykorzystanie potencjału KARnet 15+ podręcznik stosowania 46
  • 47. 5.2. uczestnictwo w zajęciach Zgodnie z założeniami Modelu w pracy systemowej rozwój pasji i zainteresowań, rozwój kompetencji społecznych oraz zawodowych uczestników Klubów przebiega w trzech równo- ległych i funkcjonalnie powiązanych procesach: Proces I: młodzież rozbudza i rozwija zainteresowania sku- piając się wokół Lidera Aktywności Rozmaitych, autorytetu danej umiejętności m.in. tańca nowoczesnego, sportów, który ma rolę centrotwórczą przy towarzyszącym udziale Ko- ordynatorów Klubów i Lidera Procesów Grupowych. Proces II: tworzenie się grupy z udziałem Lidera Procesów Grupowych (posiada wiedzę w zakresie socjoterapii i proce- sów grupowych, prezentujący model współpracy, budowania relacji między płciami, przyszłych zależnych relacji w pracy), który pracuje z wykorzystaniem aktywnych metod socjotera- peutycznych, nadrabianie deficytów kompetycji społecznych m.in. poprzez rozwijanie mocnych stron, stwarzanie okazji do pozytywnego wpływu na własne życie i kierowanie aktyw- ności na wartości związane z pracą, rodziną, uczestnictwem w społeczeństwie. Proces III: prowadzony przez Przewodnika po Rynku Pracy zakłada edukację o zawodach, funkcjonowaniu rynku pracy, z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji młodzieży, pokazanie zależności między wyborem szkoły a zatrudnie- niem, kreowanie rozsądnych wyborów zawodowych. PpRP organizuje zajęcia przygotowujące do wejścia na rynek pracy z wykorzystaniem autorskich metod m.in. „Paszportu na ry- nek pracy”, publikacji „Tajemnice zawodów” współtworzonej przez młodzież, wizyt w zakładach pracy celem praktyczne- go poznania zawodu. Przebieg i intensywność każdego z procesów w praktyce za- leżna jest od kilku podstawowych czynników: • dostosowania do indywidualnych potrzeb uczestników, • dopasowania do wieku, • gotowości do współpracy w ramach podejmowanych aktywności i wychodzenia poza nie. Od rozwoju pasji do rozwoju kompetencji zawodowych Obserwacja przechodzenia od zainteresowań przez rozwój społeczny do osiągnięcia kompetencji niezbędnych na rynku pracy była obserwowana w pełni w kilku przypadkach. Młodzież uczestnicząca w aktywnościach (rozwijających jej zainteresowania) rozwijała swoje kompetencje społeczne, a jeżeli wzięła udział w zajęciach z PpRP miała szanse na skonfrontowanie swoich zasobów (kompetencji dotyczących pasji, zainteresowań) z potencjalnymi oczekiwaniami dotyczącymi kompetencji zawodowych. Możemy to odnieść do młodzieży powyżej 18 roku życia. Młodsi, jeżeli nawet uczestniczyli w spotkaniach z PpRP i konfrontowali swoje zasoby, to raczej porównywali swoje wyobrażenie o zawodzie do prawdy o tym zawodzie, np. padało stwierdzenie: „a myślałem, że…to może być łatwiejsze, ciekawsze”. Nie odnosili swojej wiedzy do tego, co wiedzą o sobie i czy będą mieli szansę zrealizować się w zawodzie. U starszych uczestników można było zaobserwować przejścia „z procesu do procesu”. KARnet 15+ podręcznik stosowania 47
  • 48. W kreowaniu uczestnictwa w zajęciach Klubów bardzo waż- nym elementem jest integracja grup rówieśniczych z różnych środowisk społecznych oraz rozwojowy charakter uczestnic- twa poprzez: • uczestniczenie w grupie rówieśniczej w zajęciach o określonym charakterze tj. w czynny i zadaniowy sposób (w działalności Klubów należy przewidzieć czas wolny od zajęć, tworząc miejsce i enklawę wolną od negatywnego nacechowania emocjonalnego, miejsce dające możliwość pobycia na neutralnym gruncie, bez konieczności wchodzenia w interakcję z innymi osobami), • oddanie młodzieży wyraźnie wyodrębnionej przestrzeni Klubu do organizacji i zagospodarowania m.in. zaaranżowanie fragmentu powierzchni Klubu; stopniowe powierzanie zadań i przekazywanie części odpowiedzialności. 5.3. aktywności Aktywności są podstawą funkcjonowania Klubów i stanowią o atrakcyjności zajęć w Klubie. Odbiorcą Modelu jest mło- dzież, która przychodzi do Klubu dla zainteresowań lub pa- sji. Taka motywacja zwiększa szansę na dłuższą aktywność młodzieży w Klubie - rozwój pasji i poznawanie jej kolejnych etapów wpływa na zaangażowanie. Każdy Klub specjali- zuje się w określonej liczbie aktywności (stale dostępna oferta tematyczna) oraz twórczo poszukuje i rozwija nowe aktywności wspólnie z uczestnikami Klubów. Za organiza- cję poszczególnych aktywności odpowiedzialni są Liderzy Aktywności Rozmaitych. Gromadzą oni wokół siebie grupę młodzieży i realizują z nią zadania związane z daną aktyw- nością. Lider Aktywności Rozmaitych może swoją aktywność przekazać innemu LAR, który „wyrósł” z grupy (zdecydował się podjąć tej roli) lub który pojawił się z zewnątrz. W szerszym ujęciu realizacja aktywności, czyli rozwój za- interesowań i pasji, rozwój kompetencji społecznych i za- wodowych w Klubach Aktywności Rozmaitych odbywa się w obrębie procesów funkcjonalnie wpisanych w podstawo- we kategorie zdarzeń w Klubie: • uczenia się konkretnych umiejętności (grupa konkretnej aktywności): planowanie, ćwiczenie, monitorowanie swoich postępów, stawianie sobie celów cząstkowych, współpraca w zespole osób ćwiczących, dbałość o relacje interpersonalne, radzenie sobie z emocjami, planowanie treningów (uczenia się, rozwijania danej umiejętności), • uczestnictwa w działaniach klubowych (naturalna przestrzeń społeczna) i pracy w małych zespołach zadaniowych: przestrzeganie kontraktu, udział w inicjatywach Klubu, w podejmowaniu decyzji, • na demokratycznych zasadach, rozwiązywanie sytuacji spornych, uczenie się rozwiązywania problemów na zasadzie wygrana − wygrana, planowanie i rozwój Klubu (poczucie wpływu, odpowiedzialność), współpraca oparta o empatię i rozumienie potrzeb innych, • uczestniczenia w spotkaniach indywidualnych przygotowujących do samodzielnego podejmowania aktywności na rynku pracy i w życiu, • uczestnictwa we wszelkich zajęciach i formach aktywności oferowanych dodatkowo przez Klub np. spotkania z ciekawymi ludźmi, wycieczki do zakładów pracy i inne spotkania integracyjne, dzięki którym wokół Klubów stworzy się młodzieżowa społeczność itp. KARnet 15+ podręcznik stosowania 48
  • 49. Aktywności w Klubie Uczestnicy Klubów mieli możliwość działania w różnych formach aktywności m.in. sutasz, découpage, nauka pływania, fotografowanie, chodzenie po linie. Bardzo zadowoleni byli z wyjazdów w ramach aktywności turystycznej. Podczas tych wycieczek zawarli nowe znajomości, zintegrowali się i do dzisiaj utrzymują z esobą kontakt. Jeden z uczestników, który uzyskał najlepszą frekwencję na zajęciach, w każdym z Klubów znalazł coś dla siebie. Polubił fotografię i w swojej szkole założył z pomocą pani dyrektor kółko fotograficzne. Uczestniczył aktywnie w przygotowaniu w Muzeum Współczesnym wystawy prac, które powstały w Klubie. Uwierzył w siebie, stał się bardziej otwarty. Poznał rówieśników, od których, jak sam mówi, wiele dobrego się nauczył. Ponadto polubił piesze wędrówki i wyznaczanie tras do zwiedzania. Z pasją opowiadał o wszystkim, co działo się na klubowych wyjazdach. Aktywność muzyczna Autor zdjęcia: Magdalena Zjawin Aktywność sportowa: KARnetowy mundial Autor zdjęcia: Magdalena Zjawin KARnet 15+ podręcznik stosowania 49
  • 50. Edukacja do pracy w perspektywie doświadczeń PpRP W Modelu w czasie jego testowania okazało się, że PpRP, aby zachęcić młodzież do indywidualnych spotkań z nim, powinien aktywnie uczestniczyć w innych zajęciach młodzieży, towarzyszyć jej w aktywnościach rozmaitych, czasie wolnym w Klubie, wskazując na jej zasoby. PpRP powinien zapraszać do spotkania indywidulanego podkreślając, co młodzież może zrobić z tymi cechami i umiejętnościami, które już posiada oraz w jaki sposób i gdzie może je w przyszłości wykorzystać. Aktywne uczestniczenie w zajęciach pomaga też PpRP zaobserwować, na ile młodzież wykazuje zainteresowanie procesami odbywającymi się w Klubie. Czasami młodzież, która trafiała do Klubu przychodziła od razu do PpRP chcąc skorzystać z jego wsparcia, a ten poza organizacją spotkań dotyczących rynku pracy, kierował ją do grupy, która realizuje aktywność zgodną z jej zainteresowaniami (PpRP pomagał w ten sposób w rozwoju zainteresowań i wpływał na rozwój kompetencji społecznych). Dzięki uczestniczeniu w działaniach Klubu młodzież może włączyć się w aktywność, poprzez nią rozwijać pasję, a jeżeli jest taka potrzeba również nadrobić zaległości − rozwijać swoje kompetencje zawodowe i w tym wymiarze współpracować z PpRP. Z obserwacji i wiedzy na temat rynku pracy wynika, iż ogromnym problemem dla pracodawcy jest to, że młodzi ludzie nie mają szacunku do pracy, ani do pracodawców; nie zdają sobie sprawy z kosztów po stronie pracodawcy, związanych ze stworzeniem miejsca pracy (nawet tymczasowego) i między innymi dlatego lekko podchodzą do swoich zobowiązań wobec pracodawcy. Wynika to często ze źle dobranego miejsca pracy („idę tylko zarobić na coś, co jest mi potrzebne, więc nie interesuje mnie, że moje zatrudnienie wiąże się z inwestycją po stronie pracodawcy). PpRP powinni zwracać uwagę, aby poprzez dobór działań w Klubie budować związki pracownika i pracodawcy. Spotkania indywidualne PpRP powinien prowadzić tak, aby zaspokajały one potrzeby uczestnika Klubu. 5.5. edukacja do pracy Jednym z oczekiwanych efektów udziału młodzieży w Klu- bach Aktywności Rozmaitych jest rozwój kompetencji zawo- dowych poprzez edukację do pracy. Zadania te są realizo- wane głównie przez Przewodnika po Rynku Pracy, którego warsztat pracy został wzbogacony w specjalnie opracowane na potrzeby realizacji modelu narzędzia edukacyjne, ich krótki opis zamieszczono poniżej* . Materiały te zostały stworzone m.in. w oparciu o długoletnie doświadczenie partnerów (autorów podręcznika) w realizacji działań z za- kresu rekrutacji, selekcji i adaptacji pracowników. * Pełne wersje materiałów i narzędzi pracy PpRP zamieszczono w załącznikach. KARnet 15+ podręcznik stosowania 50
  • 51. 5.5.1. paszport na r ynek pracy To publikacja przybliżająca młodzieży funkcjonowanie ryn- ku pracy. Paszport opisuje zarówno działania poprzedzające podjęcie zatrudnienia, czyli sposoby poszukiwania pracy, przygotowanie aplikacji czy rozmowę kwalifikacyjną, jak również działania po zakończeniu etapu rekrutacji, a zwią- zane bezpośrednio z zatrudnieniem i pierwszymi dniami w pracy. 5.5.2. tajemnice zawodów Są to karty opisujące specyfikę pracy w wybranych zawo- dach. Na etapie opracowywania modelu przygotowano 10 wzorcowych kart, pozostałe karty „Tajemnic zawodów“ będą tworzone przez młodzież na zajęciach organizowanych przez Przewodnika po Rynku Pracy. 6. wsparcie i szkolenia System szkoleń i wparcia przewidziany w Modelu realizowa- ny jest w dwóch wątkach: • szkoleń podstawowych i uzupełniających dla Kadry Klubówm, jako niezbędny element przygotowania do pracy w Klubach, zgodnie z założeniami Modelu, poznania zasad Partnerstwa oraz dla poszerzenia i podtrzymania warsztatu pracy; • szkoleń dla pracowników OPS i NGO, jako forma współpracy Klubów z otoczeniem zewnętrznym, głównie z pracownikami i placówkami OPS, adresowana do osób zawodowo zajmujących się wspieraniem oraz opieką nad młodzieżą w ramach IPS. Szczegółowe wytyczne tematyczne, godzinowe oraz zalece- nia w zakresie sposobu realizacji wsparcia i szkoleń znajdują się w załącznikach do niniejszego podręcznika. 6.1. szkolenia podstawowe dla kadr y klubów Podstawowy zakres szkoleń obejmuje następujące zagad- nienia tematyczne, do których przygotowano szczegółowe materiały instruktażowe: 1. Budowanie i rozwój zespołu, 2. Wprowadzenie do socjoterapii – diagnoza relacyjna – me- toda pracy z młodzieżą, 3. Myślenie systemowe i praca skoncentrowana na zasobach, 4. Inteligencja emocjonalna, 5. Komunikacja jako profilaktyka agresji. KARnet 15+ podręcznik stosowania 51
  • 52. 6.2. szkolenia dla przewodników po r ynku pracy Szkolenia dedykowane PpRP, mające na celu wzmocnić ich warsztat w obszarze edukacji do pracy obejmuje cykl nastę- pujących szkoleń: 1. PpRP czyli kto?, 2. PpRP doradcą, 3. PpRP trenerem, 4. PpRP omnibusem rynku pracy. 6.3. szkolenia uzupełniające dla kadr y W celu podtrzymania kompetencji Kadry Partnerstwo win- no zapewnić Kadrze Klubów w formie wsparcia cykl szkoleń uzupełniających (np. po 1. roku pracy Klubów) przeprowa- dzanych w regule „według potrzeb”. Cele szkoleń uzupełniających: a) uzupełnienie i rozwijanie kompetencji Kadry Klubów, niezbędnych w pracy z młodzieżą; b) uzupełnienie wiedzy i kompetencji Kadry Klubów w związku z pojawiającymi się trudnościami w prowadze- niu Klubów (nabór, promocja itp.) i w pracy z młodzieżą (agresja, uzależnienia, subkultury młodzieżowe itp.). 6.4. szkolenia podstawowe dla pracowników IPS Pracownicy Instytucji Pomocy Społecznej mają świado- mość problemów młodzieży w obszarze szeroko pojętej gru- py docelowej, w tym młodzieży objętej pieczą zastępczą. Do- strzegają, że aktywizacja zawodowa młodzieży jest ważnym elementem procesu usamodzielniania, ale jednocześnie jako osoby nadzorujące ten proces nie mają żadnych instru- mentów oddziaływania. Z doświadczeń Partnerstwa w fazie testowania wynika, iż w działalności IPS istnieje przewaga środków wydawanych na cele związane ze wsparciem i za- spokojeniem potrzeb (deficytowych) wobec działań profilak- tycznych i prorozwojowych. W takiej sytuacji niezbędne jest dostarczenie pracownikom IPS skutecznych narzędzi pracy poprzez programy wsparcia i uzupełnienie ich kompetencji w obszarze systemowego podejścia skoncentrowanego na zasobach i rynku pracy. Temu celowi służy cykl opracowa- nych pod względem merytorycznym szkoleń obejmujących następujące tematy: 1. Inteligencja emocjonalna, 2. Myślenie systemowe i praca skoncentrowana na zasobach, 3. Pracownik IPS – omnibusem rynku pracy i doradcą dla młodzieży. 6.5. superwizja dla kadr y klubów i pracowników IPS Rekomendowaną formą szkoleń dodatkowych dla Kadry Klubów i pracowników IPS jest superwizja: indywidualna, zespołowa i grupowa. Ta forma wsparcia powinna być dla organizatora Klubów (Partnerstwa) opcją tzn. zaleca się, by kadrze Klubu i pracownikom IPS zapewnić możliwość korzy- stania z superwizji (jeżeli będą czuli taką potrzebę). Super- wizję winna prowadzić osoba mająca wyższe wykształcenie specjalistyczne (mgr psychologii lub pedagogiki), ekspert w danej dziedzinie (np. pracy z młodzieżą, pracy z rodziną, pracy socjoterapeutycznej), mający wieloletnie doświadcze- nie w prowadzeniu szkoleń z zakresu pomocy psychologicz- nej, socjoterapii, pracy z grupami oraz w dziedzinie superwi- zji indywidualnej, grupowej i zespołowej. Cele superwizji: • wsparcie Koordynatorów Klubów w realizacji założeń Modelu KARnet 15+, • wsparcie w rozwiązywaniu problemów w pracy zespołów (Kadra Klubu) i problemów w pracy z młodzieżą, KARnet 15+ podręcznik stosowania 52
  • 53. • przeciwdziałanie wypaleniu Liderów Procesów Grupowych w trakcie realizacji zadań, • wsparcie pracowników IPS, pracujących z młodzieżą z zaburzonymi więziami rodzinnymi. Funkcje superwizji: • zwiększenie świadomości swoich możliwości i ograniczeń, • wzmocnienie postawy otwarcia na doświadczenie, umożliwiającej konstruktywne wykorzystywanie trudnych sytuacji do uczenia się nowych sposobów pracy, • zwiększenie efektywności pracy, w tym umiejętności chronienia się przed wypaleniem zawodowym, • wspieranie Kadry Klubów w realizacji podjętych zobowiązań i chronieniu się przed nadmiernymi kosztami emocjonalnymi, • uczenie się korzystania ze wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych. Spodziewane efekty udziału w superwizji: • lepsze rozumienie młodzieży, procesów interpersonalnych zachodzących w grupach i zespołach, • efektywniejsze rozwiązywanie problemów pojawiających się w realizacji zadań w Klubie, • większa świadomość stosowanych w pracy strategii i konsekwencji podejmowanych decyzji, • skuteczniejsze sposoby wspierania rozwoju młodzieży, • lepsza współpraca w zespołach zadaniowych.  KARnet 15+ podręcznik stosowania 53
  • 54.
  • 55. wdrażanie modelu W tej części podręcznika opisane są przede wszystkim prak- tyczne wskazówki i rekomendacje pomocnych w replikacji Modelu w dowolnym mieście na terenie kraju. Doświadcze- nia te są wynikiem bezpośrednich doświadczeń autorów podręcznika z okresu kilkumiesięcznego testowania pro- ponowanych rozwiązań w sieci sześciu Klubów (po trzy we Wrocławiu i Poznaniu). 7. zawiąz y wanie par tnerstwa 7.1. partnerzy Z analizy rozwiązań prawnych i praktyki prowadzenia poli- tyki społecznej na szczeblu gminy/powiatu wynika, że po- tencjalnie najbardziej zaangażowanymi interesariuszami w tworzeniu Partnerstwa są jednostki samorządu terytorial- nego (gminy/powiatu), na terenie którego powołuje się Klu- by, działające w porozumieniu z podmiotem/podmiotami reprezentującymi sektor organizacji pozarządowych. 04 KARnet 15+ podręcznik stosowania 55
  • 56. Podmiot Partnerstwa Rola Partnera Zasoby Organizacja pozarządowa (NGO) • Podmiot inicjujący współpracę • Organizator działalności Klubów Aktywności Rozmaitych • Realizator wsparcia merytorycznego Kadry Klubów, kadry Ośrodków Polityki Społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych itp. • Wiedza i doświadczenie w działaniach na rzecz młodzieży w grupie wiekowej 15-25 lat • Kreatywność i doświadczenie organizacyjne • Zaplecze kadrowe, zgodnie z wymogami organizacji i obsługi zadań Modelu Jednostka Samorządu Terytorialnego / Organizacja Pomocy Społecznej(JST/OPS) • Podmiot ściśle współpracujący w kreowaniu celów partnerstwa zapewniający bezpośrednie wsparcie rzeczowe, organizacyjne • Beneficjent wsparcia merytorycznego Modelu w zakresie zaspokojenia potrzeb młodzieży z grupy docelowej i kadry jednostek OPS zaangażowanych we współpracę w ramach Modelu • Wiedza i doświadczenie w realizacji zadań polityki społecznej oraz problemów osób w grupie 15-25 lat • Świadomość potrzeb rozwijania nowych metod wsparcia i pracy z młodzieżą w grupie docelowej • Motywacja do współpracy i wymiany doświadczeń kadry OPS i Kadry Partnerów/Klubów Przedsiębiorca, organizacja zrzeszająca przedsiębiorców • Podmiot zapewniający wsparcie w bieżącej działalności Klubów w zakresie rozwijania kontaktów z pracodawcami z różnych sektorów gospodarki • Informacje o potrzebach i możliwościach lokalnego rynku pracy w tym w zakresie oczekiwań pracodawców • Dostęp do przedsiębiorstw i przedsiębiorców zainteresowanych podejmowaniem współpracy w zakresie edukacji do pracy młodzieży w grupie docelowej KARnet 15+ podręcznik stosowania 56
  • 57. 7.2. schemat tworzenia partnerstwa Etap 1. Zawiązanie Partnerstwa Organizacja pozarządowa (lub porozumienie organizacji po- zarządowych) jest inicjatorem Partnerstwa międzysektoro- wego. Jako gospodarz Klubów NGO może zawiązać formalne partnerstwo z JST oraz partnerstwo formalne lub nieformal- ne z pracodawcą/organizacją pracodawców. W dużej mierze charakter partnerstwa będzie determinowany przez źródło finansowania działalności Klubów (np. fundusze unijne, or- ganizacje grantodawcze). Zob. r. 1.4 Możliwości stosowania Modelu. W pierwszym etapie tworzenia Modelu konieczna jest ini- cjatywa, zaangażowanie, czas, wiedza merytoryczna o wpro- wadzanych rozwiązaniach, dobra znajomość potrzeb lokal- nych w obszarze grupy docelowej młodzieży oraz potrzebach podmiotów korzystających ze wsparcia merytorycznego oferowanego przez Model. Elementy tej wiedzy powinny sta- nowić przedmiot szczegółowej fazy analitycznej zakończonej przygotowaniem opracowania dotyczącego koncepcji wdro- żenia Modelu KARnet 15+. Przygotowane przez NGO przy współpracy z JST i sektorem przedsiębiorstw opracowanie Studium Wykonalności powinno zawierać co najmniej: • cele partnerstwa, • charakterystykę grupy docelowej młodzieży w przekroju środowiskowym, przekroju wiekowym 15-18 i 19-25 lat; w zakresie identyfikowanych potrzeb, liczby młodzieży potencjalnie zainteresowanej uczestnictwem w Klubach, • charakterystykę potrzeb i oczekiwanych form wsparcia OPS w Modelu, • charakterystykę podmiotów tworzących Partnerstwo, • analizę potencjału merytorycznego, kadrowego i lokalowego Partnerstwa, • przewidywany minimalny czas trwania partnerstwa (rekomendowany jest min. okres 2 lat), • analizę kosztów oraz źródeł finansowania partnerstwa, • analizę ryzyk, • analizę źródeł finansowania, • koncepcję organizacji i wdrożenia Modelu KARnet 15+ − opis przygotowany m.in. na podstawie zaleceń i doświadczeń niniejszego podręcznika. W fazie koncepcyjno-analitycznej wymagana jest ścisła współpraca NGO i JST oraz wsparcie ze strony pracodawcy/ organizacji pracodawców, podmiotów, które tworzyć będą Partnerstwo. Etap ten powinien zakończyć się złożeniem wniosku aplika- cyjnego, podpisaniem listu intencyjnego itp., w celu uzyska- nia środków finansowych na wdrożenie Modelu. KARnet 15+ podręcznik stosowania 57
  • 58. Etap 2. Organizacja Modelu KARnet 15+ Etap 2 rozpoczyna fazę praktycznej realizacji Modelu w opar- ciu o zapisy przygotowanego Studium Wykonalności, po for- malnym zawiązaniu Partnerstwa i uzyskaniu finansowania Modelu. Główne zadanie w tej fazie spoczywa na Liderze admini- strującym siecią KARnet 15+ (organizatorze Klubów). Jest to zarazem rola Lidera utworzonego Partnerstwa. Rolę tę może przejąć podmiot, który zainicjował współpracę, lecz nie musi to być regułą – będą o tym decydowały indywidualne warun- ki otoczenia i zasoby utworzonego Partnerstwa. Wybór Lide- ra Partnerstwa podyktowany jest względami praktycznymi. W proponowanym Modelu uczestniczy młodzież, w związku z tym Partner odpowiadający za działania operacyjne, bę- dzie również odpowiadał za bezpieczeństwo uczestników Klubów. Główne zadania związane z tym etapem to: • szczegółowe określenie roli i zadań Partnerów w realizowanym Modelu, • wypracowanie i wdrożenie modelu zarządczego i komunikacji w Partnerstwie oraz Klubach (wytworzenie koniecznych reguł i procedur zarządczych w tym minimalnego zakresu dokumentów zarządczych, sprawozdawczych, finansowych), • opracowanie profilu merytorycznego Klubów w zakresie: Kadry Klubów, kadry szkolącej i wspierającej, profilu działalności, aktywności podstawowych, planu szkoleń i wsparcia merytorycznego kadry IPS, • opracowanie planu finansowego Modelu w związku z pierwszym etapem funkcjonowania Klubów (perspektywa 3-miesięczna, 6-miesięczna, 9-miesięczna itd.), • organizacja zaplecza technicznego Modelu (wskazanie lokalizacji Klubów, najem lokali, wyposażenie w środki techniczne i sprzęt etc.). Aktywność fotograficzna: Wystawa Czarne vs Białe Autor zdjęcia: Aleksandra Kochaniecka Aktywność fotograficzna: Wystawa Czarne vs Białe Autor zdjęcia: Aleksandra Kochaniecka KARnet 15+ podręcznik stosowania 58