Teatri ne Shqiperi

1. Dt. .04.2015
PUNË PRAKTIKE
№ 4
tema:karakteristikat e teatrit ne shqiperi

2. objektivat
-Te tregojme teatrot ne shqiperi
-Te shpjegojme karakteristikat e tyre
KOHA: 1 ORË MËSIMI
MATERJALET BURIMORE : Informacjone nga librat, gazetat, interneti etj.
Punoi: Xheni Marku
Pranoi: tefta lala

3. Prania e ndertimeve te teatrove antike monumentale arkitektonike , në qendrat ilire si
Apolloni, Butrint, Bylis (Hekal), Nikoia (Klos), Orik Foinika (Finiq), Sofratikë (pranë
Gjirokastrës), Dyrahu (Durësi), flasin për praninë e aktiviteteve teatrore gjatë antikitetit
duke patur influenca të teatrit të antikitetit grek, me të cilin këto qendra mbajtën lidhje për
shumë kohë. Apollonia, padyshim, është një nga qendrat më me zë të kohës. Në shkallët e
teatrit zinin vend 7000 vetë. Po ne odeonin e Apollonise zhvilloheshin shfaqje letraro-
muzikore (shekulli II para erës së re).
Gjatë periudhës së mesjetës, kemi përsëri aktivitete shoqërore me natyrë teatrore të
karakterit folklorik.

4. Teatri IliriaIliria huazoi shumë nga kulturat vendase po ashtu pati edhe kulturën e vet autoktone. Pjesë e
rëndësishme e kulturës ilire ishin edhe teatrot apo amfiteatrot të përhapura në disa prej
qyteteve më të rëndësishëm antikë. Ngjashmëria që amfiteatrot ilirë kanë më ato greke e
romake na bën të mendojmë për një lidhje midis vendeve.

5. Teatri I bylysit
Teatri i Bylisit është monumenti më i rëndësishëm i
Bylisittë periudhës antike. Bashkë me stoan e madhe
dhestadiumin, ai ka përcaktuar kompozimin arkitektonik
tëagorasë rreth mesit të shek III p.K. Për ndërtimin e
teatritështë zgjedhur këndi juglindor i agorasë, ku
ngritja emenjëhershme e terrenit jepte mundësi për
shfrytëzimin eshpatit për ndërtimin e shkallareve.
Gjithashtu, ky pozicionngjitur me murin rrethues të
qytetit jepte mundësi për tëkomunikuar drejtpërdrejt
me trevën fshatare tëkoinonit, nga vinte një pjesë e
madhe e shikuesve, pa qenënevoja të kalonin nëpër
lagjet e qytetit.Vizitorit që vinte ngastadiumi, apo futej
në qytet nga porta, teatri i shfaqejpërpara si një ndërtim
madhështor, me godinën e skenës nësfondin e
shkallares. Dy mure mbajtëse anësore e theksonkëtë
perspektivë, ndërsa kolonada dorike e portikut
tëgodinës së skenës krijonte një monumentalitet të
panjohurpër teatrot e kohës. Dy bazamente përpara
teatrit shënojnëvendet ku kanë qenë vendosur
skulptura të Dionisit, apomuzave.

6. Teatri I butrintit
Teatri i Butrintit kishte një kapacitet prej 1500
vendesh, u ndërtua në shek IV- III-të para Krishtit.
Përbëhet nga vendet e ndenjes, skena dhe orkestra.
Kishte 19 rreshta me blloqe guri që shërbenin si
ndenjëse dhe 3-4 rradhë në krye. Janë ruajtur të
plota 13 shkallët e para. Për të kaluar midis
rreshtëve shërbenin 6 palë shkallë guri në fillim
zbukuroheshin me dy putra Luani. Sfondi para
skenës përbëhet nga një mur i lartë me tre harqe
me zbukurime mermeri, aty vendoseshin shtatore
sipas modeleve të kohës. Sheshi i skenës u shtrua
me rrasa guri në periudhën Osmane. Para shkallëve
gjendet vendi i orkestrës ka formën e një harku
është e shtruar me gurë gëlqeror me forme
kuadrati. Skena dhe Orkestra u rindërtuan në shek e
II-të para Krishtit. Skena është e ngritur më lartë se
sheshi i orkestrës. Skena përbëhet nga dy mjedise:
paraskena dhe prapaskena. Në prapaskenë ndodhen
korridoret e ngushta që shërbenin për hyrjen dhe
lëvizjen e aktorëve këtu gjenden edhe disa
mbishkrime për lirimin e skllevërve.

7. Amfitetri I apolonise
Amfiteatri antik i Apolonisë është një nga
monumentet kryesore të qytetit me disa mijëra
spektatorë. Ky amfiteatër është i dëmtuar që nga
koha e Mesjetës. Vazhdimisht prej tij janë marrë
blloqe për t’u shfrytëzuar në monumentet e
tjera. Manastiri është një prej monumenteve të
ndërtuar me këto blloqe. Disa muaj më parë,
ishte folur për një ndërhyrje të domosdoshme në
këtë amfiteatër si pasojë e rrëshqitjes së
dherave. Mbingarkesa me pjesëmarrës ka sjellë
shkatërrimin dhe dëmtimin e rëndë të shkallëve
dhe gurëve të ndryshëm në këtë pjesë të qytetit
të lashtë. Gjithashtu, rezulton e shkatërruar një
pjesë e mirë e amfiteatrit, por edhe e murit të
tullave të kolonave përreth agonotekëve.

8. Teatri I finiqit
Ka një kapacitet prej 10 mijë vendesh, , nuk është luajtur thjesht teatër; aty është bërë
politikë e gjindja është mbledhur për halle në kohë antike. Zbulimi i ndenjëseve të gurit të
Teatrit antik të Finiqit, konsiderohet ngjarje në kërkimet arkeologjike të viteve të fundit.
Nëse zbulohet tërësisht ky teatër, , ai do ishte po aq famëmadh sa dhe Butrinti. I vendosur
mbi një kodër mbi fshatin Finiq, prej aty, shfaqet një panoramë dehëse e fushës së Vurgut
dhe e liqenit të Butrintit.