2. Notación Xeneraliza dun Elemento
X X
A m+ A m-
Z n Z n
X SÍMBOLO DO ELEMENTO
Z NÚMERO ATÓMICO (número de protóns do núcleo)
A NÚMERO MÁSICO (protóns do núcleo + nº neutróns)
n Número de átomos do agregado que se presenta.
m Carga absoluta se se trata dun ión.
Se a particula esta cargada negativamente
3. Formulación e nomenclatura en
Química Inorgánica
A fórmula química é unha representación simbólica da molécula ou
unidade estrutural dunha substancia. Contén os símbolos dos elementos
que forman o composto e, xunto a eles, uns subíndices que indican o
número de átomos deses elementos.
A nomenclatura é o conxunto de regulamentos mediante os cales se
nomean os compostos.
Sistemas de nomenclaturas
Sistemática: [proposta pola IUPAC]. utiliza os prefixos mono (1), di (2), tri (3), tetra
(4), penta (5), hexa (6),hepta (7), para indicar o número de átomos correspondentes
aos elementos que forman o composto.
Pódese prescindir do prefixo mono cando non sexa necesario (elemento que ten un só
número de oxidación), e, adoita indicarse cando a proporción é 1:1
Stock: nome do composto (entre paréntese e en números romanos o número de
oxidación do elemento diferenciador do composto).
Tradicional: o sistema máis antigo], só a utilizaremos na nomenclatura dos oxiácidos e
das oxisales
4. CONCEPTOS BÁSICOS
Valencia: É o poder de combinación dun átomo para
unirse con outros e formar un composto. Nos compostos
iónicos é igual á carga iónica. Nos compostos covalentes
é igual ao número de unións formadas.
Número de oxidación: É un número enteiro que
representa o número de electróns que un átomo pon en
xogo cando forma un composto determinado.
É positivo se o átomo perde electróns, ou os
comparte cun átomo que teña tendencia a
captalos. E será negativo cando o átomo gañe
electróns, ou os comparta cun átomo que teña
tendencia a cedelos.
5. Regras para determinar o número de oxidación
1) Nun elemento en estado puro o índice de oxidación é cero. Na , Cl2, é 0.
2) Nun ión o número de oxidación coincide coa súa carga. No CsF: Cs+ e F .
3) O número de oxidación do hidróxeno é +1 (Agás nos hidruros metálicos
onde o Hidróxeno actúa con -1).
4) O número de oxidación do osíxeno é -2 (Agás nos peróxidos e
hiperóxidos onde es -1 e -1/2, respectivamente)
5) O número de oxidación do fluor é sempre 1.
6) A suma dos números de oxidación de cada un dos átomos que constitúen
un composto neutro é cero.
7) Nos ións poliatómicos, a suma dos números de oxidación dos átomos é
igual a carga neta do ión.
(O número de oxidación escribese en números romanos (lembrao no uso da
nomenclatura de Stock: +I, +II, +III, +IV, -I, -II, -III, -IV, etc). Pero para facilitar
cálculos tamén se usan caracteres arábigos : +1, +2, +3.., -1, -2, -3, etc).
6. Números de oxidación máis usuais
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
números de oxidación positivos co H e cos metais
números de oxidación negativos 3 4 3 2 1
+1 +2 +5 +6 +7 +2 +2 +2 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7
+3 +6 +3 +3 +3 +3 +4 +5
+2 +4 +1 +2 +3
+3 +1
+2
Cu
Outros +2 Elementos que, con estes
1º H números de nº de oxidación , dan lugar
oxidación Au Hg a ácidos oxiácidos.
+3 +1
2º Li Be B C N O F
3º Na Mg Al Si P S Cl
K Ca V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br
4º
Rb Sr Ag Cd In Sn Sb Te I
5º
Cs Ba Au Hg Tl Pb Bi Po At
6º
7. TIPOS DE SUBSTANCIAS
COMPOSTOS OXIÁCIDOS
BINARIOS
HIDRÓXIDOS
SUBSTANCUIAS OXISALES
E
SIMPLES
CIANUROS
8. SUBSTANCIAS SIMPLES
Trátanse de combinacións de átomos dun só elemento.
Algunhas substancias simples formúlanse co símbolo do
elemento e un subíndice que indica o número de átomos
que as forman: H2, F2, Cl2, Br2, I2, N2, O2, O3, P4, As4, S8, Se8.
Outras substancias simples forman redes tridimensionais,
nos que en cada vértice do cristal se encontra un átomo
unido ao resto mediante enlace covalente, como no Si (silicio)
e o C (diamante e grafito), o enlace metálico, como nos
metais Fe, Au, Sn, …
Os gases nobres son monoatómicos, polo que se representan
mediante o símbolo do elemento.
9. Todas estas substancias noméanse pola nomenclatura sistemática.
Composto N. Sistemática N. Tradicional
H2 dihidróxeno hidróxeno
F2 diflúor flúor
Cl2 dicloro cloro
Br2 dibromo bromo
I2 diiodo iodo
O2 dioxíxeno oxíxeno
O3 trioxíxeno ozono
S8 octaxofre xofre
P4 tetrafosforo Fósforo (branco)
C Carbono (diamante, grafito)
Ar Argon
Fe Ferro
10. SUBSTANCIAS BINARIAS
Son aquelas substancias que están formadas por
dous elementos.
1. Nas fórmulas químicas colócase en primeiro lugar o elemento máis
electropositivo e logo o máis electronegativo. Como regra xeral para
aplicar a norma anterior, o elemento que se nomea en primero lugar
colócase en segundo lugar e a inversa.
2. No caso dos compuestos binarios entre elementos non metálicos,
escribese primeiro o elemento situado máis a ezquerda na siguiente
serie (ainda que hai que dicir que esta serie non segue estrictamente a
orde crecente de electronegatividade establecido por Pauling):
B, Si, C, Sb, As, P, N, H, Te, Se, S, I, Br, Cl, O, F
(Obsérvese que, salvo o H e o O, seguen a orde inversa dos grupos dos
elementos non-metálicos do sistema periódico).
11. 3. Como en todo composto químico neutro, a carga total debe ser nula, o
número de oxidación aportado pola parte electropositiva debe
coincidir en valor absoluto co número de oxidación da parte
electronegativa. Actuarase en consecuencia:
máis electronegativo
+x -y +x -y
A B A B y x
y(+x) + x(-y) = 0
nº oxidación negativo
4. Toda fórmula química salvo lixeiras excepcións, que indicaremos, debe
simplificarse ao máximo, é dicir, os subíndices deben ser primos entre
si.
5. Utilizaremos para escribir os seus nomes a nomenclatura de Stock e a
sistemática.
6. Para nomealos cítase primeiro o elemento máis electronegativo
terminado en “uro”, salvo se se trata dun composto con oxíxeno que se
utiliza a palabra “óxido”.
12. CLASIFICACIÓN DAS SUBSTANCIAS BINARIAS
PERÓXIDOS
ÓXIDOS E HIDRUROS SALES BINARIOS
HIPEROXIDOS
Básicos Ácidos Metálicos Non metálicos Sales neutros Sales volátiles
metal+oxíxeno N.metal+oxíxeno metal+hidróxeno N.metal+hidroxeno metal+N. metal N.metal+N.metal
grupos 13, 14,15 grupos 16, 17
hidruros volátiles haluros dehidróxeno
13. COMBINACIÓNS BINARIAS DO OXÍXENO
Son tres as combinacións que pode formar o oxíxeno: os óxidos, os
peróxidos e os hiperóxidos ou superóxidos.
Os ÓXIDOS son combinacións do oxíxeno (O2-) con outro elemento. Os
óxidos pódense clasificar en función das súas propiedades ácido-base, de
acordo co seu comportamento fronte a auga; es dicir:
Formula xeral
oxíxeno + metal óxido básico M2Om
oxíxeno + non metal óxido ácido N2On
A nomenclatura de Stock, é a nomenclatura recomendada para os óxidos
básicos.
A nomenclatura sistemática, é a nomenclatura recomendada para os
óxidos ácidos.
14. Os PERÓXIDOS son combinacións dun metal (do grupo: 1, 2, 11 e 12),ou
do hidróxeno, co grupo peróxido (O22-), onde cada osíxeno ten número de
oxidación -1, polo que estes compostos non se poden simplificar os
subíndices. A fórmula xeral : X2 (O2)n .
Se utilizamos a nomenclatura sistemática, noméanse igual que no caso
dos óxidos. Se utilizamos a nomenclatura de Stock, noméanse igual que
no caso dos óxidos, cambiando a palabra óxido por peróxido.
Composto Sistemática De Stock
Na2O2 Dióxido de disodio Peróxido de sodio
MgO2 Dióxido de magnesio Peróxido de magnesio
Cu2O2 Dióxido de dicobre Peróxido de cobre (I)
CuO2 Dióxido de cobre Peróxido de cobre (II)
H2O2 Dióxido de dihidróxeno Peróxido de hidróxeno
Os HIPERÓXIDOS OU SUPERÓXIDOS son combinacións dun metal co grupo
hiperóxido (O21-). A nomenclatura recomendada é a de Stock, cambiando a palabra
óxido por hiperóxido (ou superóxido). Exemplos son:
KO2 Hiperóxido de potasio BaO4 Hiperóxido de bario
15. COMBINACIÓNS BINARIAS DO HIDRÓXENO
O hidróxeno pode combinarse co resto dos elementos da táboa periódica.
Actúa co número de óxidación. -1 se se combina cos elementos situados a
súa esquerda e con +1 si se combina cos elementos situados á dereita,
segundo a ordenación establecida por la IUPAC.
B, Si, C, Sb, As, P, N, H, Te, Se, S, I, Br, Cl, O, F
As combinacións a queda lugar son:
Formula xeral
HIDRURO
hidróxeno + metal METÁLICO MHn
Nos hidruros metálicos recoméndase a nomenclatura de Stock.
Composto Sistemática De Stock
FeH2 Dihidruro de ferro Hidruro de ferro (II)
Fe2H3 Trihidruro de diferro Hidruro de ferro (III)
ZnH2 Dihidruro de cinc Hidruro de cinc
16. Formula xeral
HALURO DE
hidróxeno + n. metal (G. 16,17) HIDRÓXENO HnX
S, Se, Te F, Cl, Br, I
Nos haluros de hidróxeno recoméndase a nomenclatura sistemática. A de Stock non
se usa.
A nomenclatura tradicional está admitida pola IUPAC. Hai que ter en conta que as
disolucións acuosas destes compuestos teñen carácter ácido (ácidos hidrácidos), polo
que se nomean coa palabra ácido e o nome do elemento acabado en hídrico.
Composto Sistemática Tradicional
HF Fluoruro de hidróxeno Ácido fluorhídrico
HCl Cloruro de hidróxeno Ácido clorhídrico
H2S Sulfuro de hidróxeno Ácido sulfhídrico
H2Se Seleniuro de hidróxeno Ácido selenhídrico
Na nomenclatura sistemática, non é necesario poñer os prefixos numerais antes do
hidróxeno, ao ter os elementos non metálicos un único n.o. negativo.
Para distinguir entre os haluros de hidróxeno, gasosos ou disoltos en auga, adoita
acompañarse fórmula a expresión entre parénteses: (aq), que significa acuoso: cloruro de
hidrógeno(gas) HCl; ácido clorhídrico(acuoso) HCl(aq) .
17. Formula xeral
HIDRUROS
hidróxeno + n. metal (G. 13,14,15) VOLÁTILES XHn
B C, Si N, P,As,Sb
Nos hidruros volátiles recoméndase a nomenclatura sistemática, ainda
que a IUPAC acepta os nomes comúns da tradicional. A nomenclatura de
Stock non se utiliza.
Composto Sistemática Tradicional
BH3 Trihidruro de boro Borano
CH4 Tetrahidruro de carbono Metano
SiH4 Tetrahidruro de silicio Silano
NH3 Trihidruro de nitróxeno Amoníaco
PH3 Trihidruro de fósforo Fosfina
AsH3 Trihidruro de arsénico Arsina
SbH3 Trihidruro de antimonio Estibina
Existen outros hidruros volátiles como a hidracina N2H4, o diborano
B H , que non se simplifican.
18. SALES BINARIOS
Son a combinación de dous elementos que non sexan hidróxeno e oxíxeno.
As combinacións a queda lugar son: Formula xeral
metal + N. metal SAL NEUTRO MXXn
N. metal + N. metal SAL VOLÁTIL AbBa
Nos sales neutros recomendase a nomenclatura de Stock.
Nos sales volátiles recomendase a nomenclatura sistemática.
Para a formulación dos sales volátiles conven recordar que a IUPAC establece que
se coloque a esquerda o (elemento máis electropositivo) o símbolo do elemento que
figure antes na relación: B<Si<C<Sb<As<P<N<Te<Se<S<I<Br<Cl<F
Composto Sistemática De Stock
Fe2S3 Trisulfuro de diferro Sulfuro de ferro (III)
AuCl Monocloruro de ouro Cloruro de ferro (I)
Cu2C Carburo de dicobre Carburo de cobre (II)
PCl3 Tricloruro de fósforo Cloruro de fósforo (III)
PCl5 Pentacloruro de fósforo Cloruro de fósforo (V)
CS Disulfuro de carbono Sulfuro de carbono (IV)
19. HIDRÓXIDOS E CIANUROS
Os hidróxidos e os cianuros son compostos ternarios, e dicir, son
compuestos formados por tres elementos diferentes.
Os HIDRÓXIDOS fórmanse a partir do anión poliatómico OH , anión
hidróxido, e un catión metálico. Formúlanse e nomeánse seguindo as regras
xa dadas. O anión OH ten número de oxidación igual a súa carga, e decir, -
1.
Nos hidróxidos recoméndase a nomenclatura de Stock
Composto Sistemática De Stock
Fe(OH)3 Trihidróxido de ferro Hidróxido de ferro (II)
Pb(OH)4 Tetrahidróxido de chumbo Hidróxido de chumbo (IV)
AuOH Monohidróxido de ouro Hidróxido de ouro (I)
Os CIANUROS son os compostos formados polo anión poliatómico CN ,
ión ciano, e os catións metálicos, seguen as regras que xa coñecemos
NaCN Cianuro de sodio
(NH4)CN Cianuro amónico
20. ÁCIDOS OXIÁCIDOS
Son compostos formados poa unión do oxíxeno, o hidróxeno e un non
metal (ou un metal, como o cromo, o manganeso ou o vanadio, en alto
estado de oxidación).
Cando se encontran en disolución acuosa, deixan protóns (H+) en liberdade,
conferindo propiedades ácidas as disolucións.
Números de oxidación
A súa fórmula xeral é:
+1 +x 2
H XO a b c
Para formulalos escribiremos o símbolo do hidróxeno, á dereita o do non
metal ou metal de transición, e a continuación o símbolo do osíxeno.
Encima de cada un dos elementos anteriores ,os seus números de oxidación.
A continuación escribiremos o número de oxíxeno necesario para que
multiplicado polo seu número de oxidación (-2) supere no mínimo ao
número de oxidación do non metal. Por último, a diferenza entre os dous
valores anteriores a cubrimos co hidróxeno.
21. A fórmula resultante depende só do número de oxidación de X, polo que é
posible agrupar as estruturas segundo o número de oxidación.
As estruturas presentan certas regularidades segundo o elemento central X
empregue número de oxidación par ou impar.
A continuación formúlanse os ácidos correspondentes ao cloro (n.o. +5) e o
xofre (n.o. +6):
Carga do anión
+5 2 +5 2
+
ClO3 H + ClO3 HCl O3
Cl O Cl O3
+5 6
Anións poliatómicos oxiácidos
Carga do anión
+6 2 +6 2
2 + 2
S O4 2H + SO H2 S O4
SO S O4 4
+6 8
22. Formulando os demais ácidos, con números de oxidación impares: +1,
+3, e +7, temos as seguintes fórmulas:
+1 HXO1
+3 HXO2
Números de
oxidación +5 HXO3
+7 HXO4
Formulando os demais ácidos, con números de oxidación pares: +2, +4, e
+6, temos as seguintes fórmulas:
+2 H2XO2
Números de +4 H2XO3
oxidación
+6 H2XO4
Os ácidos que proveñen de números de oxidación impares teñen só un H,
mentres os que proveñen de números de oxidación pares teñen 2 H.
Todas as formas, tanto con números de oxidación consecutivos par ou impar,
diferencianse nun oxíxeno.
23. Para nomerar os oxiácidos empreganse tres nomenclaturas: a sistemática, a
funcional (ou de Stock) e a tradicional. Nesta presentación só veremos a
sistemática e a tradicional.
Para nomear a estes compostos, pola nomenclatura tradicional, séguense
as siguintes regras :
prefixo sufixo
a) Hipo- -oso
b) ….. Raiz do -oso
non
c) ……… -ico
metal
d) Per- -ico
I. Os non metais, que teñen catro números de oxidación, que son os
halóxenos, utilizan as catro regras anteriores.
II. Os non metais, que teñen tres números de oxidación, qu son os
anfíxenos, e nitroxenoideos, utilizan as regras “a”, “b” e “c”. O
manganeso utiliza as regras “b”, “c” e “d”.
III. Os non metais que teñen dous números de oxidación, algún
nitroxenoideo (As, Sb), utilizan as regras “b” e “c”.
IV. Os non metais que teñen un só número de oxidación, carbonoideos
(empregan aquí só o +4), o boro e o cromo utilizan a regra “c”.
24. Unha forma sinxela de aprender esta nomenclatura é a seguinte:
Aprendemos de memoria o nome dos seguintes ácidos:
H Cl O3 Ácido clórico H2 S O4 Ácido sulfúrico
Serve para calquera elemento, Serve para calquera elemento,
non metálico, de número de non metálico, de número de
oxidación impar +5 oxidación par +6
1. Os ácidos que seguen as formas anteriores, noméanse acabando en “ico” o
nome de elemento correspondente.
2. Diminuíndo o subíndice do osíxeno nunha unidade (equivale a quitar un
átomo), obtemos outras formas que se nomean coa terminación “oso”.
3. Diminuíndo en dous os osíxenos, obtemos outras formas que se nomean co
prefixo “hipo” e a terminación “oso”.
4. Aumentando o subíndice do oxíxeno, nunha unidade obtemos outras formas
que se nomean co prefixo “per” e a terminación “ico”.
25. Para nomear a estes compostos, pola nomenclatura sistemática, comézase
polo prefixo numeral (mono, di, tri, tetra,…), que indica o número de
oxíxenos, seguido por –oxo- (de oxíxeno), o nome do átomo central
terminado en –ato e o seu número de oxidación entre paréntese e en
números romanos, por último engádese de hidróxeno.
Para sistematizar o estudo dos oxiácidos, imos a fixarnos no
grupo do elemento non metálico.
Oxiácidos do grupo dos halóxenos
Nestes compostos o non metal pode ser: Cl, Br e I con n.o. +1, +3, +5, +7. O flúor
non forma oxiácidos.
Composto Sistemática De Stock
HClO oxoclorato(I) de hidróxeno ácido hipocloroso
HClO2 dioxoclorato(III) de hidróxeno ácido cloroso
HClO3 trioxoclorato(V) de hidróxeno ácido clórico
HClO4 tetraoxoclorato(VII) de hidróxeno ácido perclórico
26. Oxiácidos do grupo dos anfíxenos
Nestes compostos o non metal pode ser: S, Se e Te con n.o. +2, +4, +6.
Composto Sistemática De Stock
H2SO2 dioxosulfato(II) de hidróxeno ácido hiposulfuroso
H2SO3 trioxosulfato(IV) de hidróxeno ácido sulfuroso
H2SO4 tetraxosulfato(VI) de hidróxeno ácido sulfúrico
De forma análoga procederíase para o selenio e para o teluro.
Oxiácidos do grupo dos nitroxenoideos
Nestes compostos o non metal pode ser: N e P con n.o. +2, +3, +5, As e Sb (ambos
con n.o. +3, +5).
Composto Sistemática De Stock
HNO oxonitrato(I) de hidróxeno ácido hiponitroso
HNO2 dioxonitrato(III) de hidróxeno ácido nitroso
HNO3 trixonitrato(V) de hidróxeno ácido nitrico
27. O (P), (As) e (Sb) poden formar máis dun oxiácido co mesmo n.o. Así, utilizase o
prefixo meta- para identificar o oxiácido que se obten seguindo a regra de
formulación anterior, o prefixo orto- para o ácido que se obten ao sumar unha
molécula de auga a forma meta. O prefixo di- (piro-) fai referencia ao grao de
polimerización do ácido respectivo. Esta polimerización pode ser maior (tri-, tetra-,
…). Como regra xeral, elimínase unha molécula de auga menos que o número que
indica o grado de polimerización do ácido.
oxiácido “meta” + H2 O oxiácido “orto”
2 oxiácido “orto” H2 O oxiácido “di” ou “piro”
3 H3PO4 2 H2 O H5P3O10
Para o caso do P con n.o. +5:
Composto Sistemática De Stock
HPO3 trioxofosfato(V) de hidróxeno ácido metafosfórico
H3PO4 tetraoxofosfato(V) de hidróxeno ácido ortofosfórico
H4P2O7 heptaoxodifosfato(V) de hidróxeno ácido difosfórico
H5P3O10 decaoxotrifosfato(V) de hidróxeno ácido trifosfórico
28. Oxiácidos do grupo dos carbonoideos
Nestes compostos o non metal puede ser: C e Si con n.o. +4 (non existe o oxiácido
de C con n.o. +2). O oxiácido de C, o ácido carbónico, é inestable descompoñendose
en dióxido de carbono e auga. Sen embargo, ten importancia pois del derivan os
carbonatos.
No caso do silicio, existen tres oxiácidos, como ocurría co P:
Composto Sistemática De Stock
H2CO3 trioxocarbonato(IV) de hidróxeno ácido carbónico
H2SiO3 trioxosilicato(IV) de hidróxeno ácido metasilícico
H4SiO4 tetraoxosilicato(IV) de hidróxeno ácido ortosilícico
H6Si2O7 heptaoxodisilicato(IV) de hidróxeno ácido disilícico
Oxiácidos do boro
Nestes compostos, o boro actúa co n.o. +3. Pódense formular os seguintes
compostos:
Composto Sistemática De Stock
HBO2 dioxoborato(III) de hidróxeno ácido metabórico
H3BO3 trioxoborato(III) de hidróxeno ácido ortobórico
29. Oxiácidos de metais en alto estado de oxidación (Estes ácidos non existen na
natureza, pero son importantes xa que si se coñecen as súas sales).
Oxiácidos do manganeso
Nestes compostos o Mn pode ter n.o. +4, +6 e +7. As terminacións son: -oso, -ico e per- …-ico, e
non hipo-…-oso, -oso e –ico, como cabería esperar para un con elemento con tres n.o.
Composto Sistemática De Stock
H2MnO3 trioxomanganato(IV) de hidróxeno ácido manganoso
H2MnO4 tetraoxomanganato(VI) de hidróxeno ácido mamgánico
HMnO4 tetraxomanganato(VII) de hidróxeno ácido permangánico
Oxiácidos do cromo
Nestes compostos o Cr actúa co n.o. +6 , ademáis o cromo forma tamén o ácido dicrómico,
ácido de grande importancia en química polas sales a que da lugar.
Composto Sistemática De Stock
H2CrO4 tetraxocromato(VI) de hidróxeno ácido crómico
H2Cr2O7 heptaoxodicromato(VI) de hidróxeno ácido dicrómico
Oxiácidos do vanadio
Nestes compostos o V actúa co n.o. +5 , ademáis forma tamén o ácido ortovanádico.
HVO3 trioxovanadato(V) de hidróxeno ácido metavanádico
H VO tetraoxovanadato(V) de hidróxeno ácido ortovanádico
30. NOMENCLATURA DOS IÓNS
1. Para os anións monoatómicos: cítase o nome do elemento acabado en “uro”,
agas se se trata do oxíxeno que se nomea como “óxido”.
2. Para os catións monoatómicos: indícase simplemente o nome do elemento
utilizando a nomenclatura de Stock.
3. Entre os ións poliatómicos (anións e catións) temos o OH- : ión hidróxido;
NH4+ : ión amonio.
4. Os oxianións son ións poliatómicos que proceden dos correspondentes
oxiácidos, que perderon un ou máis hidróxenos. A carga negativa resultante
coincide con número de H perdidos.
Na nomenclatura sistemática ss oxianións noméanse igual que o ácido de
que proceden, pero suprimindo a expresión de hidróxeno e sustituíendo a
palabra ácido por ión
Na nomenclatura tradicional noméanse sustituíndo a palabra ácido por ión e
as terminacións –oso por –ito e –ico por –ato. Para os ións ácidos colocase o
prefixo que indique o número de hidróxenos do anión.
31. Para os catións metálicos recomendase a nomenclatura de Stock.
Para os anións monátómicos recoméndase a nomenclatura tradicional.
Para os oxianións recoméndase a nomenclatura tradicional.
Composto Sistemática tradicional
Fe2+ Ión ferro(II)
Ca2+ Ión calcio Ión calcio
Cl- Ión cloruro Ión cloruro
S2- Ión sulfuro Ión sulfuro
NH4+ Ión amónio
H3O+ Ión oxónio
NO2- Ión dioxonitrato(III) Ión nitrito
CO32- Ión trioxocarbonato(IV) Ión carbonato
Cr2O72- Ión heptaoxodicromato(VI) Ión dicromato
H2PO4- Ión dihidróxenotetraoxofosfato(V) Ión dihidróxenofosfato
32. OXISALES
Son compostos formados poa un non metal, osíxeno, e un metal que
proceden da reacción de neutralización entre un oxiácido e un hidróxido
metálico.
A efectos de formulación, as oxisales poden considerarse como compostos
binarios formados por un catión metálico (provinte da base) e un oxianión
(provinte do ácido)
oxisal
HClO3 + NaOH NaClO3 + H2O
As oxisales, pola nomenclatura sistemática, noméanse de maneira
parecida ao oxiácido de procedencia, substituíndo a palabra hidróxeno
polo nome do metal correspondente e o n.o. co que actúa entre
parénteses. Comezase polo anión e se termina polo catión.
Cando o anión ten subíndices, tamén se pode nomear mediante os prefixos
gregos bis-, tris-, tetrakis-, pentakis- …, e neste caso non é necesario
indicar o número de oxidación do metal.
33. Na nomenclatura de Stock e tradicional aceptada, substitúense as
terminaciones –oso/-ico do oxiácido de procedencia por –ito/-ato,
respectivamente; os prefixos hipo-/per-, se os tuviera o ácido do que
procede, manteñense e, a continuación, figuran o nome do metal e o
número de oxidación co que actúa entre parénteses, sempre cando teña
máis de un.
Para os oxisales recoméndase a nomenclatura de
Stock e tradicional aceptada.
Composto Sistemática Stock-tradicional aceptada
AgNO3 trioxonitrato(V) de prata Nitrato de prata
Ni2(SO4)3 Tetraoxosulfato(VI) de níquel(III) Tris- Sulfato de níquel(III)
tetraoxosulfato(VI) de niquel
NiSO4 Tetraoxosulfato(VI) de níquel(II) Sulfato de níquel(II)
Pb3(PO4)4 Tetraoxofosfato(V) de chumbo(IV) Fosfato de chumbo(IV)
Tetrakis- tetraoxofosfato(V) de chumbo
(NH4+)2CO3 Trioxocarbonato(IV) de amonio Carbonato de amonio
34. SALES ÁCIDOS
Son sales que conteñen átomos de hidróxeno na súa estructura. Pódense
considerar como derivados de oxiácidos polipróticos (con máis dun
hidróxeno), nos que se substitúe algún/s hidróxenos por catións
metálicos.
Formúlanse igual que os oxisales, comezando polo catión seguido polo
oxianión, que contén un o máis hidróxenos.
Tamén se consideran sales ácidos aquelas que proceden de substituir un
hidróxeno nos ácidos hidrácidos .
Composto Sistemática Stock-tradicional aceptada
NaHCO3 Hidróxenotrioxocarbonato(IV) de sodio Hidroxenocarbonato de sodi
Dihidróxenotetraoxofosfatofato(V) de
ferro(II) Dihidróxenofosfato de
Fe2(H2PO4)2 ferro(II)
Bis- dihidróxenotetraoxofosfato(V) de
ferro
Hidróxenotrioxosulfato(IV) de Dihidróxenosulfito de
Cr(HSO3)3 cromo(III) cromo(III)
Cr(HSO3)3 Hidróxenosulfuro de litio Hidróxenosulfuro de litio
35. SALES BÁSICOS
Son sales que se orixinan cando nuha reacción de neutralización existe un exceso
de hidróxido con respecto do ácido. Son compostos que posúen algún grupo OH
na súa estrutura.
Para formulalos escríbese primeiro o catión e logo os anións en orde alfabética
Na nomenclatura sistemática, noméanse como as sales neutras, antepondo ao nome
do anión o termo hidroxi, precedido dos prefixos numerais, segúndo o número de
grupos OH - presentes no sal.
Na nomenclatura de Stock e tradicional aceptada, noméanse citando, en orde
alfabética, o nome do anión e o termo hidróxido unido por un guión. A palabra
hidróxido leva anteposto un prefixo que indica o número deles presente na fórmula.
Composto Sistemática Stock-tradicional aceptada
MgNO3OH Hidróxitrioxonitrato(V) de magnesio Hidroxeno-nitrato de magnesio
Cu2(OH)2SO4 Dihidróxitetraoxosulfato(V) de cobre(II) Dihidróxido-sulfato de cobre(II)
CdBrOH Hidroxibromuro de cadmio Bromuro-hidroxido de cadmio
36. SALES DOBRES (TRIPLOS)..
Son sales nas que os catións ou os anións son de varios tipos. Na fórmula, os
símbolos dos catións poñense en orde alfabética.
Na nomenclatura sistemática, noméanse como as sales neutras, empezando polo/os
nomes dos anións e terminando co/os dos catións, indicando o número deles
mediante un prefixo (di-, tri-, tetra-,...
Na nomenclatura de Stock e tradicional aceptada noméansen citando, en orden
alfabética, o nome do anión/anións e logo do catión/catións (que poden ser
distinto ao da fórmula), como nos sales neutros, intercalando as palabras dobres,
triplos, entre paréntese, en función do número de catións.
Composto Sistemática Stock-tradicional aceptada
LiNaCO3 Trioxocarbonato(IV) de litio e sodio Carbonato(dobre) de litio-sodo
MgNH4AsO4 Tetraoxoarseniato(V) de amonio e magnesio
Arseniato (dobre)de amonio
magnesio
Na3RbS2 Sulfuro (dobre) de rubidio e
Disulfuro de rubidio e trisodio trisodio