Nasir Selimi

1. Prof.Dr. Nasir SELIMI

2. Qëllimet e orës
Krahasimi i burimeve te financimit te NVM-ve
Burime vetanake Burime të huazuara
Burimet alternative te financimit
Kredia tregtare Partnerët Lizingu Faktoringu Kartlet kreditore
Burimet e financimit sipas fazave te zhvillimit te NVM-ve :
Kursimet e themeluesve,
familjes dhe miqëve
Biznes engjejt Risk-kapitali formal Bankat komerciale Oferta iniciale publike
Kuptimi i rëndësisë së financimit për zhvillimin e ndërmarrjes
09.03.2018 2

3. 09.03.20183
Burimet e financimit
Burime financimi
Vetanake
Burime financimi
të huazuara
3F Paratë
Partnerët
Biznes engjëjt
Rreziko-kapitali
formal
Oferta iniciale
publike
Kreditë bankare
Kreditë tregtare
Faktoringu
Lizingu
Kartelat kreditore

4. Zanafilla
(Zhvillohet idea)
Fillimi
(Prodhohet protoptipi)
Faza e
hershme
(Produkti)
Faza e
vonshme
(Profitabil)
Zhvillimi i NVM-ve dhe financimi i tyre…
09.03.20184

5. BURIME TË FINANCIMIT TË BIZNESEVE TË VOGLA
09.03.2018
5
Kursimet e themeluesve
Familja, miqtë dhe biznes engjëjt
Skema qeveritare për përkrahje të NVM-ve
Rreziko-kapitalistët formal
Kreditë bankare dhe overdraft-i
Kredia tregtare, faktoringu, lizingu
Oferta iniciale publike

6. BURIMET E FINANCIMIT SIPAS LLOJIT TË
BIZNESIT
09.03.2018 6
Biznesi Burimi i financimit
Biznesi me normë të lartë
rreziku dhe profit të
paparashikueshëm
Kursimet e themeluesve,
Familjes dhe miqve
Biznes me normë të ulët
rreziku dhe profit të
paparashikueshëm
Financim nëpërmjet
Huazimit
(banka, kredi tregtare
Faktoring, lizing)
Biznes me profit të lartë
dhe të pa parashikueshëm
Kapitali i jashtëm vetanak
(rreziko-kapital)

7. O Shumica e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme,
në fillim financohen nga akumulimi i kursimeve të
themeluesve të tyre.
O “Duhet ta shoh një sipërmarrës, i cili i ka investuar mjetet e veta, qofshin ato
financiare ose materiale, në ndërmarrjen e re. Vetëm atëherë do të jem i sigurt
se sipërmarrësi do të vrapoj t’i zgjidhë problemet e ndërmarrjes, dhe jo të vrapoj
deri në byronë time dhe të m’i hedh çelësat e ndërmarrjes së tij”
O Përveç vetë themeluesve, anëtarët e familjes, të
afërmit dhe miqtë paraqesin burim të mirë i
mjeteve financiare.
09.03.2018 73F
MONE
Y

8. Partnerët
ONdryshimi i formës së organizimit të
biznesit: nga forma e pronësisë
individuale në formën e partneritetit
OPërveç tjerave partneriteti realizohet
edhe për shkak të nevojës për kapital
shtesë
ONdërmarrësi me parneritet e humb
kontrollin e plotë mbi pronësinë dhe
menaxhimin e ndërmarrjes 09.03.2018 8

9.  Rreziko–kapitali si burim financimi është i njohur që
nga shekulli i XV-të kur financonte hulumtuesit
aventuristë...
 Rreziko-kapitali - mjete financiare, zakonisht në formë
të kapitalit vetanak dhe menaxhment know-how, të
cilat investohen nga individë apo institucione të
ndryshme në biznese të vogla, të cilat nuk janë të
listuara në bursë dhe kanë potencial të madh për
rritje.
 Biznes engjëjt dhe rreziko-kapitali formal
RREZIKO-KAPITALI
09.03.20189

10. Rreziko - kapitali
Biznes
engjëjt
Fondet e
risk-kapitalit
Format e rreziko-kapitalit
09.03.2018
Prof. Dr. Nasir SELIMI
10

11. PROFILI DHE ATRIBUTET E BIZNES
ENGJËJVE
Termi “biznes engjëj” rrjedh nga Broduei (Broadway)
Biznes engjëjt (business angels) janë
investitorë privat, të cilët gjatë punës së
tyre aktive kanë fituar pasuri dhe
përvojë dhe janë të gatshëm këtë ta
investojnë në biznese të vogla, me
qëllim që t’ju ndihmojnë sipërmarrësve
të ri dhe të realizojnë profit për vete.

12. KARAKTERISTIKAT E BIZNES ENGJËJVE
09.03.2018 12
Meshkuj
Te pasur
Te
arsimuar
Mosha
Investojne
mjete
personale
Investim
direkt
Investojne
ne afersi

13. LLOJET E BIZNES ENGJËJVE
Engjëjt
sipërmarrës
Kërkuesit e
profitit
Maksimizues
të pasurisë

14. Zanafilla e këtij burimi financiar
lidhet me formimin e Korporatës
amerikane për hulumtim dhe
zhvillim (ARDC) në vitin 1946,
gjen. Georges Doriot
Rreziko-kapitali formal
09.03.2018 14

15. 
Rreziko-kapitali formal nënkupton ekzistimin e dy entiteve:
1. Investitorëve institucional, si burime të rreziko-kapitalit,
ku bëjnë pjesë fondet pensionale, kompanitë e sigurimit,
individë të ndryshëm, bankat investuese, korporatat etj., dhe
2. Kompania për risk-kapital, e cila i menaxhon këto fonde,
respektivisht i investon në ndërmarrjet e reja, të cilat
karakterizohen me një rritje të shpejtë, për të cilat mendohet
se posedojnë potenciale të fuqishme zhvillimore, të cilat nuk
janë të listuara në bursë, prandaj nuk janë me interes për
bankat
Rreziko-kapitali formal
09.03.2018 15

16. 09.03.201816
Investitori 1
(fondi pensional)
Investitori 2
(komp.sigurimi)
Investitori 3
(korporata)
Investitori ….n
(…………)
Ndermarrja 1 Ndermarrja 2 Ndermarrja 3 Ndermarrja…n
Kompania
per risk-
kapital
Fondi per
risk-kapital

17. SHTETËROR
KORPORATIV
FINANCIAR
PARTNERITET
09.03.2018 17

18. 
kompensimi për
menaxhim
(management
fee)
pjesëmarrja në
fitim (carried
interest)
Kompensimi i kompanive të RKF
09.03.2018 18

19. Aktivitetet e rreziko-kapitalistëve
09.03.2018 19
1.
Grumbullimi
i kapitalit
2.
Investimi
3.
Mbikëqyrja
4.
Dalja

20. FINANCIMI PERMES KREDIVE BANKARE
5C –te e kredise bankare
09.03.2018
20

21. LLOJET E KREDIVE BANKARE
09.03.2018 Doc.Dr. Veland Ramadani 21
revolving-aranzhmani
Banka komerciale, shumën e kontraktuar, është e detyruar t’ia lë në dispozicion shfrytëzuesit (sipërmarrësit), pa
marrë parasysh atë se ka ose nuk ka mungesë të mjeteve. Revolving kredia mund të zgjas edhe më shumë se një
vit dhe për shkak të shumës së mjeteve të garantuara, është më e shtrenjtë e linja kreditore.
linja kreditore
Është kontratë midis bankës komerciale, me të cilën caktohet shuma e kreditit, shumë të cilën banka ia lë në
dispozicion ndërmarrjes për një periudhë të caktuar (zakonisht një vit). Me kontratën për linjën kreditore banka nuk
e garanton kredinë, por vetëm deklaron se, nëse disponon me mjete të mjaftueshme, do t’i mundësojë ndërmarrjes
të marrë borxh në një shumë të caktuar, në cilindo qoftë moment të periudhës së paraparë
kredia me pagesë fikse
Debitori (sipërmarrësi) bënë pagesën kreditorit (bankës) me rregull në mënyrë periodike (në muaj, në tre muaj dhe
vjetore). Pagesat në këto kredi përfshinë në vete kamatën dhe kryegjënë, kështu që në momentin e skadimit të
afatit për kthimin e kredisë, ajo shlyhet tërësisht.

22. 5. OFERTAT INICIALE PUBLIKE
09.03.2018
22
Oferta publike iniciale paraqet emisionin e parë të letrave me vlerë
të një firmë. Në rastin e një oferte publike për shitje, oferta fiton
publicitet të gjërë dhe me këtë rast ftohen investitorët të bëjnë kërkesë
për blerje letra me vlerë.
Në SHBA nëse letra e re me vlerë u është shitur më shumë se 25
blerësve, ajo atëherë bëhet emision publik i letrave me vlerë.
Ndërmarrjet mund të arrijnë tek mjetet plotësuese financiare përmes
emitimit të fletëobligacioneve dhe akcioneve
- sigurimi i obligimit të fortë
- përpjekjet më të mira

23. Llojetëfletëobligacioneve
09.03.2018 23
Flete-
obligacionet
Me kupon
E regjistruar
Participative
Konvertibile

24. 09.03.2018 24Prof. Dr. Nasir SELIMI
Te thjeshta
Janë letra me vlerë të cilat pronareve u
mundësojne të drejtën e votës në kuvendin
e firmës
Të drejtë pjesëmarrjeje në ndarjen e
mjeteve në rast falimentimi ose likuidimi
Të drejtë pjesëmarrjeje në ndarjen e profitit
të firmës
Të drejta tjera të parapara me ligj dhe
statutin e firmës.
Prioritare
janë aksione të atilla, të cilat
karakterizohen me një dividendë fikse,
p.sh. 3% e vlerës nominale të aksionit, pa
marrë parasysh fitimin e realizuar të
ndërmarrjes.
Këto aksione dallohen me përparësinë gjatë
pagesës së dividendit në krahasim me
aksionet e thjeshta.
Aksionet prioritare karakterizohen me të
ashtuquajturën “dispozitë kumulative”

25. BURIME TJERA FINANCIMI (ALTERNATIVE)
09.03.2018 25
LIZINGU
FAKTORINGU
KREDIA TREGTARE
PARTNERËT
KARTELAT
KREDITORE

26. 09.03.2018Doc.Dr. Veland Ramadani26
Themeluesi
Jeff Bezos formoi Amazon.com
investoi10.000 $ dhe mori hua 44.000 $
Familja
prinderit investuan 245.500 $
Business angels
dy BA investuan 54.408 $
Grup i business angels
20 BA investuan 937.000 $
Familja
motrat dhe vellezerit investuan 20.000 $
Risk-kapitalistet
Investuan 8 milione $
Bursa
Tre milion akcione u ofruan per 49,1
milione $
Kredi dhe fleteobligacione
401 milion $
Qershor-nentor 1994
Shkurt-korrik 1995
Gusht-dhjetor 1995
Dhjetor 1995 – Мај 1996
Мај 1996
Qershor 1996
Мај 1997
Dhjetor 1997– Мај 1998
Linja kohore burim financimi
Shembulli 1
Amazon.com

27. Financimi i Google.com
09.03.201827
Burim financimi Viti Dollare
Sergey Brin dhe Larry Page (themelues) 1998 Limit-kartela kreditore
Andy Bechtolsheim (business angel) 1998 100.000
Familja dhe miqte 1998 900.000
Risk-kapital formal 1999 25.000.000
Oferta iniciale publike (IPO) 2004 1.670.000.000
Burimi: Meyer, T., Venure Сapital: Bridge between Idea and Innovation, Deutsche Bank Research, Frankfurt, 2008, p.10