1

1. ЭРҮҮЛ ЭХ-ЭРҮҮЛ ХҮҮХЭД
“УГТАХУЙ”ӨЭМТ-ийн эмч
Б.ЗОЛЖАРГАЛ

2. Хяналтын ач холбогдол
Жирэмсэний хяналтанд орсоноор
• Ýð¿¿ë, ýìãýã ýñýõèéã òîãòîîæ ýìãýãòýé áîë ÿàæ
ýìчë¿¿ëýõèéã çààíà.
• Òºðºõ ¿åä òîõèîëäîæ áîëîõ çàðèì íîöòîé õ¿íäðýëýýñ
ñýðãèéëíý.
• Æèðýìñíèé õîæóó ¿åèéí õîðäëîãî óðãèéí ºñºëòèéí
ñààòëûã ýðò èëð¿¿ëæ àðãà õýìæýý àâàõ
• Óðàã èõýñèéí áàéäàëä ¿íýëãýý ºãíº.

3. Жирэмсэн үед эмчид үзүүлэх
товлол
Жирэмсэн
эхийн
үзлэгийн
товлол
I
Үзлэг
II
Үзлэг
III
Үзлэг
IV
Үзлэг
V
Үзлэг
VI
Үзлэг
VII
Үзлэг
Vii
Үзлэг
IX
Үзлэг
Хэвийн явцтай Эхний 3
сартайд
хяналтад
ирсэн үед
20 нед 28нед 32нед 36нед 38-
40нед
- - Төрсний
дараа
Өртөмтгий
бүлгийн
Эхний 3
сартайд
хяналтад
ирсэн үед
16нед 20нед 28нед 32нед 36нед 38нед 39-
40нед
Төрсний
дараа

4. Жирэмсэн эхийн хооллолт
Жирэмсэний үед зөв хооллож, амин дэмээр баялаг
хоол хүнс хэрэглэбэл ургийн хэвийн өсөлтийг
хангах, эх ургийн хүндрэлээс сэргийлэхэд чухал ач
холбогдолтой. Жирэмсэн эх өдөрт 7 удаа хооллож
байх шаардлагатай. Үүнд:
• Үр тарианы төрөл
• Загас, махны төрөл
• Хүнсний ногооны төрөл
• Өөх тосны төрөл
• Сүү сүүн бүтээгдэхүүний төрөл
• Жимс, жимсгэний төрөл

5. Жирэмсэн эх дараах хоол хүнсийг
хэрэглэхгүй.
• Өтгөн цай, кофе, хийжүүлсэн ундаа
• Дутуу болгосон, хагас боловсруулсан
хүнсний бүтээгдэхүүн
• Хүнсэнд нэмэлтээр хэрэглэдэг өнгө будаг
оруулагч, тогтворжуулагч бүхий хүнсний
бүтээгдэхүүн
• Холестерин ихтэй хүнсний бүтээгдэхүүн
болон давс ихтэй хоол хүнс

6. Жирэмсэн үеийн биеийн жингийн
нэмэгдэл
Жирэмсэн эх жирэмсний хугацаанд
нийтдээ 10-16 кг нэмэгдэх ёстой,
жирэмсэн эмэгтэйн биеийн жин сард
дунджаар 1-1,3 кг-аас илүүгүй
нэмэгдэнэ. Жирэмсэн үед биеийн жин
дээр дурьдсан хэмжээнээс илүү
нэмэгдэх, эсвэл жин буурах нь
жирэмсэнтэй холбоотой болон эрхтэн
тогтолцооны эмгэг байгааг илтгэнэ.

7. Биеийн жингийн нэмэгдлийн
норм
Жирэмсний хугацаа Нэмэгдэх ёстой жин
Жирэмсний эхний 3 сард Долоо хоног тутам 300-340гр
Жирэмсний дунд 3 сар Долоо хоног тутам 350-400гр
Жирэмсний сүүл 3 сар Долоо хоног тутам 300-320гр

8. Ургийн хөдөлгөөнийг үнэлэх
Ураг хэвлийдээ 8 долоо хоногтойгоос
хөдөлдөг боловч жирэмсэн эх өөрөө анхан
жирэмсэн үед 5 сартайгаас , давтан
жирэмсэн 4,5 сартайгаас хүүхдийн
хөдөлгөөнийг мэдэрдэг. Жирэмсний эхний
үед хүүхдийн хөдөлгөөн
анзаарагдахааргүй байдаг ч жирэмсний
дунд болон сүүл үеэс хүүхдийн хөдөлгөөн
эрс ихэсч ирнэ. Ураг өдөртөө 10-20 удаа
хөдөлдөг. Хүүхдийн хөдөлгөөн огцом
ихсэх болон буурах нь ургийн бүтэлтийг
илэрхийлдэг.

9. Ургийн зүрхний цохилт
• Ургийн зүрхний цохилтыг жирэмсний
долоо хоногтойгоос сонсож болдог.
Ургийн зүрхний цохилт нормдоо 1 мин-д
120-160 удаа байдаг. 120-с бага, 160-с
дээш гарах нь ургийн бүтэлтийн шинж
байж болдог. Ургийн зүрхний цохилтыг
жирэмсний 24 долоо хоногоос дээш
хугацаанд стетоскопоор сонсох
боломжтой.

10. Жирэмсэн үед илрэх аюултай шинжүүд
• Үтрээнээс цус гарах
• Толгой эргэх, ядарч сульдах
• Хэвлий, хэвлийн доод хэсгээр базалж өвдөх
• Толгой шилэн хүзүүгээр өвдөх, нүд
бүрэлзэх, аюулхай орчим өвдөх
• Гар, хөл, нүүр, хэвлийгээр хавагнах,
шээсэнд уураг илрэх
• Үтрээнээс тунгалаг эсвэл хар ногоон
шингэн зүйл гарах
• Таталт
• Хүүхдийн хөдөлгөөн ихсэх эсвэл буурах /
хөдлөхгүй болох/

11. Шинжилгээ
• Цусны ерөнхий шинжилгээ:цус багадалт, үрэвсэл
• Шээсний ерөнхий эмчилгээ: бөөрний үйл
ажиллагаа, чихрийн шижин өвчнийг эрт
тодорхойлно.
• Үтрээний наац: үрэвсэл, БЗДХ
• Судасны цус: элэгний үйл ажиллагаа, тэмбүү,
ХДХВ халдвар
• Цээжний зураг: Уушигны эмгэг, сүрьеэ
• ЭХО: жирэмсний хугацаа, ургийн өсөлт хөгжилт,
гажигийг илрүүлнэ.
• Эхийн цуллаг эрхтэнг харж оношлоно

12. Хөх арчлах
• Õºõíèé òîâ÷èéã áàãà çýðýã ñóíãàõ ýðã¿¿ëýõ äàñãàëûã
ºäºðò 2-3 óäàà õèéíý. Ýíý äàñãàëûã ºâäòºë áóþó õàãàðòàë
õèéæ áîëîõã¿é. Õºõíèé òîâ÷èíä äàñãàë õèéñíýýð ò¿¿íèé
ìýäðýìòãèé áàéäëûã áàãàñãàæ òºðñíèé äàðàà õ¿¿õýä
õºõºõºä òîëãîé íü õàãàðàõ, òàñðàõ ýìçýãëýëýýñ ñýðãèéëýõ
ãàíö àðãà ìºí. Ñ¿¿ëèéí 3 ñàðä õºõººð îðîëäîæ áîëîõã¿é.
Õºõºíä òîõèðñîí äàðóóëãà õèéõ õýðýãòýé. Äóëààí ºðººíä 1-2
óäàà õºõºº èë ãàðãàæ áàé. Õºõíèé øèãäñýí òîëãîéã ãàðãàõ
àðãà íü õºõíèé òîëãîéí õî¸ð òàëò õî¸ð ãàðûí äîëîîâîð õóðóóã
òàâüæ õî¸ð òèéø íü íºñººò õýñãèéí àðüñûã äîîä ýäòýé íü
òàòíà. Ýíý äàñãàëûã õºõíèé òîëãîéí ýðãýí òîéðîíä õèéíý. 5
ìèíóòààð 2 óäàà õèéíý.
Æèðýìñýí ýìýãòýé á¿ð òºðñºí õ¿¿õäýý õºõ¿¿ëýõ íü ýõ õ¿í
áîëñîíû õàìãèéí äýýä æàðãàë ãýäãèéã ìàðòàæ áîëîõã¿é.
Øèíýýð òºðñºí òýð áÿöõàí õ¿íä çºâõºí ýõèéí ñ¿¿ ë õýðýãòýé

13. Төрөлтөнд хэрхэн бэлтгэх вэ
Жирэмсэний 6-7 сартайгаас эхлэн төрөхөд
шаардлагатай дараах зйлсийг бэлтгэнэ.
• Хөвөн даавуугаар хийсэн ээлжийн дотуур
хувцас, хүүхдээ хөхүүлэхэд саад учруулахгүй
хөхний даруулга
• Хөлд эвтэйхэн шаахай, эмнэлэгт өмсөх хөнгөн
хувцас(цамц, өмд, унтлагын хувцас, толгой
боох даавуу алчуур)
• Төрсөний дараа шавхарга гардаг тул
хангалттай хэмжээний ариун цэврийн хэрэгсэл
• Иргэний үнэмлэх, жирэмсэний хяналтын карт,
солилцох хуудас

14. Төрөлт эхэлж байгааг хэрхэн
мэдэх вэ
Төрөлт эхлэхээс 10-14 хоногийн өмнө хүүхэд
доошилж, амьсгалахад чөлөөтэй болж,
бие хөнгөрөх мэт мэдрэмж төрнө.
Төрөлт эхэлж байгааг дараах шинжүүдээр
мэдэж болно
• Ууц нуруугаар хөшиж өвдөх
• Ойр ойрхон шээс хүрч, шөнө босч шээх
• Үтрээгээр бага зэрэг салсархаг зүйл буюу
салиа, заримдаа цусан судалтай салиа
гарах
• Хэвлийн доод хэсгээр чангарч, бага зэрэг
базлалт өгөх

15. Төрөх үеийн өвдөлтийг хэрхэн
багасгах вэ
• Төрөлтийн үед биеэ суллах, тайван итгэлтэй байх,
амьсгалаа зөв зохицуулж сурах хэрэгтэй. Базлалтын үед
амьсгалаа зөв зохицуулж, өвдөлтийн үед өөрийн амьсгалд
анхаарлаа төвлөрүүлж сурснаар та өвдөлтийг мэдрэх
мэдрэмжээ багасгана.
• Биеэ суллах
• Хамраар гүнзгий амьсгал авах, түгжих, амьсгалаа аажим
хамраар гаргах дасгалыг жирэмсэний дунд үеэс хойш
хийж дадах
• Биеэ аль болох эвтэйхэн байрлалд байлгах
• Өвдгөөр сууж юм түших
• Урагш хойшоо хөдлөх
• Төрөлтийн үед нөхөр, орй дотны хүнтэйгээ хамт байж
ярилцах зэрэг нь өвдөлтийг багасгана.

16. Төрөхөөс өмнө нярайд юу бэлдэх
вэ
• Хүүхдийн даавуу, живх
• Өлгий-дулаан зөөлөн, хөнгөн байх бөгөөд
хүүхдийг гадаа авч явахад хэрэглэх өлгий
эсвэл хөнжил
• Арчлахад хялбар, богино хугацаанд солих
боломжтой хүүхдийн ор, гудас,хөнжил,
хулдаас, хөнжлийн даавуу
• Зөвхөн хүүхдэд хэрэглэх усанд оруулах
ванн, ариун цэврийн хэрэгсэл, нярайн
зориулалтын саван, тос, алчуур, хөвөн
• Хувцас-хүүхдэд зориулсан олон төрлийн
хувцас байна.

17. ЭРҮҮЛ УДМЫН ТӨЛӨӨ
ХАМТДАА