1. 1883 - 1945
Paulina Barańska
Justyna Sieczkowska
Paweł Najgebauer
Szk. Podst. z Oddziałami
Integracyjnymi nr 111w Łodzi
1
2. W tym domu w Żukowicach Starych koło Tarnowa
24 grudnia 1883r. urodził się Stefan Jaracz.
http://bucgalicyjskiwtkk.blox.pl/resource/jaracz003.jpg
2
3. Ukończył:
• szkołę podstawową w Tarnowie
• gimnazjum w Jaśle
Rozpoczął studia
na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Postanowił jednak, że zostanie aktorem.
Występował w teatrach w Krakowie, Poznaniu,
Łodzi i Warszawie.
http://sp14.edunet.tarnow.pl
3
4. Podczas II wojny światowej
był więźniem obozu koncentracyjnego
w Oświęcimiu.
Zmarł 11 sierpnia 1945 roku
w Otwocku na gruźlicę gardła.
Pochowany jest w Alei Zasłużonych
na warszawskich Powązkach.
http://sowa.website.pl
4
5. Prawnukiem Stefana Jaracza jest
Mikołaj Radwan, rocznik 1984
aktor telewizyjny i reklamowy znany głównie z ról dziecięcych.
Nasi (Wasi) rodzice pamiętają go z serialu „Tata, a Marcin powiedział”
studio.wp.pl
ofsajd.onet.pl 5
6. Jesienią 1909 r. Stefan Jaracz zaangażował się
do łódzkiego Teatru Polskiego, gdzie występował
do roku 1911 i zagrał w sumie ponad 90 ról.
Tu także zadebiutował jako reżyser.
Teatr Polski to obecny Teatr im. Stefana
Jaracza.
http://farm3.static.flickr.com/2105/2387441144_b33df62380_o.jpg 6
7. Stefan Jaracz ma w Łodzi:
• ulicę swojego imienia
• teatr również swojego imienia przy ul. Jaracza 27
• swoją gwiazdę w Alei Gwiazd na ul. Piotrkowskiej
• swój „fotel” w Galerii Wielkich Łodzian
przy ul. Piotrkowskiej 152
http://upload.wikimedia.org/wikipedia
http://upload.wikimedia.org/wikipedia
7
8. Oprócz Łodzi teatry im. Stefana Jaracza
znajdują się:
• w Warszawie (teatr Ateneum)
• w Olsztynie
• w Otwocku
http://pl.wikipedia.org
8
9. „Rolę dramatyczną można wypracować,
aktorem komediowym trzeba się urodzić.”
„Gdyby można przetransponować
moje aktorstwo na sztukę gastronomiczną,
to nazwałbym się wykwintnym obiadem.”
Stefan Jaracz powiedział
o byciu aktorem:
A o sobie (nieskromnie):
9
11. Ulica, przy której znajduje się nasza szkoła,
nosi imię Stefana Jaracza od roku 1949, czyli od 64 lat.
Wcześniejsze jej nazwy to:
• ul. Pod Cegielnię,
• ul. Podcegielniana,
• ul. Cegielniana (od roku 1845),
• Moltkestrasse (w czasie II wojny światowej 1939-45).
11
12. Obecna ulica Jaracza ma swój początek przy zbiegu
z ulicą Piotrkowską. Nie zawsze tak było.
Do roku 1931 ulica – wówczas Cegielniana –
zaczynała się przy ul. Gdańskiej, czyli była dłuższa.
W roku 1931 ulicę skrócono –
od Piotrkowskiej zaczynała się ul. Śródmiejska
(obecnie Więckowskiego).
Można zatem powiedzieć, że ulica Cegielniana
została podzielona wzdłuż ul. Piotrkowskiej
na dwie ulice: Jaracza i Więckowskiego.
12
19. A teraz przymknijmy oczy
i przenieśmy się w czasie o 80 lat wstecz.
Tak wyglądało to miejsce w latach 30-tych XX wieku.
19
20. Wyraźnymi punktami wspólnymi obu zdjęć są:
• fragment narożnej kamienicy
(dziś budynek przy skrzyżowaniu z ul. Jaracza
nie posiada już eleganckich balkonów)
oraz
• kształt trawnika, w miejscu którego 80 lat temu
był chodnik.
20
21. Na nasz pierwszy spacer ulicą Jaracza
wybraliśmy się na wschód,
czyli w kierunku Teatru Wielkiego.
Wyposażeni w aparat fotograficzny,
pod opieką naszej pani, wyruszyliśmy.
21
23. W 1939 r. po ulicy Sterlinga (a właściwie Nowotargowej)
kursowały tramwaje trzech linii. Zwróćcie, proszę, uwagę
na fabrykę z wieżą widoczną na starej fotografii
po prawej stronie. Budynek ten obecnie
nie ma wieży.
23
24. Budynek ten to dawna fabryka włókiennicza
należąca do panów Arnolda Stillera
i Juliusza Bieltschowskiego.
Obecnie jest to biurowiec przy Jaracza 52.
24
25. Pałacyk Arnolda Stillera przy Jaracza 45
Naprzeciwko swojej fabryki Arnold Stiller wybudował
pałacyk, zaprojektowany
przez Hilarego Majewskiego.
25
29. Kamienica ta została zaprojektowana na przełomie XIX
i XX wieku przez ówczesnego architekta miejskiego –
Franciszka Chełmińskiego.
Ściany budynku zdobią przepiękne płaskorzeźby.
Kiedyś budynek był wykorzystywany przez Teatr Wielki.
Przez ostatnie lata stał nieużywany i niszczał.
Niedawno przywrócono mu dawny blask,
i to w dosłownym znaczeniu
– jest pięknie podświetlony.
29
45. Przecięliśmy
ulicę Wierzbową
i doszliśmy do skrzyżowania z ul. Kopcińskiego,
szeroką dwupasmową arterią.
Z planu miasta wiedzieliśmy, że tu się ulica Jaracza
jeszcze nie kończy. Jednak było nam już zimno,
a w dodatku na pierwszy rzut oka wyglądało,
że za ulicą Kopcińskiego dalszego ciągu ulicy Jaracza
już nie ma .
45
46. Zanotowaliśmy więc tylko numery budynków,
które wydawały się być ostatnimi na naszej ulicy
i udaliśmy się w drogę powrotną.
46
48. Po powrocie do szkoły rzuciliśmy jeszcze raz okiem
na www.google.maps i rzeczywiście
- Jaracza kończy się dalej!!!
Będziemy musieli to kiedyś sprawdzić ;)
48
49. Na drugi spacer ulicą Jaracza wybraliśmy się
w kierunku ulicy Piotrkowskiej, czyli na zachód
od naszej szkoły.
Uzbrojeni w aparat fotograficzny,
zaczęliśmy od strony z parzystymi numerami domów.
49
50. Na rogu ulic Jaracza i Kilińskiego,
stoi zaniedbany budynek,
który pochodzi
z 1888 r.
50
51. W kolejnych latach
znajdowały się tu:
• Gimnazjum Żeńskie z mieszkaniami dla nauczycieli,
• restauracja oraz hotel „Klukas”
(od nazwiska właściciela),
• mieszkania dla nauczycieli akademickich uniwersytetu
• redakcja wydawnictw naukowych
51
52. Jaracza 32. Jeszcze do niedawna znajdowała się tu
widoczna na zdjęciu apteka. Apteka w tym
budynku mieściła się także już 100 lat wcześniej.
Należała do Leopolda Skulskiego.
52
53. Leopold Skulski
Mało kto wie, że Leopold Skulski był
nadburmistrzem Łodzi (od 917 r.),
posłem na Sejm Ustawodawczy oraz
prezydentem Rzeczpospolitej Polskiej
(przez pół roku, w roku 1920).
Przy ul. Piotrkowskiej 104
znajduje się pamiątkowa tablica
poświęcona Leopoldowi Skulskiemu,
odsłonięta w roku 2008
przez Prezydenta RP
w ramach obchodów 90. rocznicy
odzyskania przez Polskę
niepodległości.
53
54. Przy ul. Jaracza 26
znajduje się
Publiczne
Gimnazjum nr 2
im. Królowej
Jadwigi
54
55. W budynku tym od roku 1924
znajdowała się
Szkoła Podstawowa Nr 20
im. Królowej Jadwigi,
była to szkoła żeńska.
Odbywały się w niej m.in.
zajęcia z gospodarstwa
domowego.
W 1938 roku szkoła zaczęła
zmieniać charakter
na koedukacyjny, przyjmując
dwóch chłopców.
55
57. Róg Jaracza i Piotrkowskiej – dom handlowy „Magda”,
zbudowany w roku 1966
57
58. W tym miejscu w roku 1907 zbudowano drewniany teatr
„Urania” z widownią na 250 miejsc.
W okresie międzywojennym mieściło się tu kino.
Po drugiej wojnie światowej budynek został rozebrany.
58
59. Sfotografowaliśmy się przy pomniku Twórców Łodzi
Przemysłowej – Karola Scheiblera,
Izraela Poznańskiego i Henryka Grohmana.
59
60. A to już róg Piotrkowskiej i nieparzystej strony Jaracza.
Warto podnieść czasem do góry głowę.
Czy zauważyliście kiedyś tę budkę? To tzw. „bocianie gniazdo” –
dla milicjanta kierującego ruchem.
60
61. To, co obecnie wydaje się sprawą zupełnie oczywistą, w latach 50.
XX wieku było absolutną nowością – mowa tu o sygnalizacji
świetlnej służącej regulacji ruchu ulicznego. W Łodzi dopiero
w roku 1950 powstał projekt takiej sygnalizacji, początkowo
tylko na dwóch ulicach krzyżujących się z ulicą Piotrkowską.
Do kierowania ruchem ulicznym, oprócz świateł, potrzebny był
również człowiek, nie było bowiem wówczas urządzeń
sterujących sygnalizacją i trzeba było to robić ręcznie.
Dlatego też, na skrzyżowaniach ze światłami instalowano
tzw. „bocianie gniazda”, czyli budki dla milicjanta umieszczone
kilka metrów nad ziemią. Zadaniem milicjanta, pełniącego dyżur
w takim „gnieździe”, była nie tylko zmiana świateł,
ale również prowadzenie obserwacji ruchu pojazdów
oraz zapisywanie numerów rejestracyjnych tych pojazdów,
których kierowcy dopuszczali się łamania przepisów.
Obecnie jedyne takie „gniazdo” udało się przywrócić
na skrzyżowaniu ulic Jaracza i Piotrkowskiej. 61
66. Chyba najbardziej znanym miejscem na ulicy Jaracza
jest teatr, noszący imię tego wybitnego aktora.
W budynku przy ul. Jaracza 27 teatr znajduje się
od roku 1909. Zanim otrzymał imię Jaracza,
znany był jako Teatr Polski, Teatr Miejski,
Theater zum Litzmannstadt,
Teatr Wojska Polskiego.
66
69. Korciło nas, żeby zbadać ulicę Jaracza do samego jej końca.
Wybraliśmy się więc na spacer w pewien wtorkowy poranek.
Dłuższą chwilę zajęło nam odszukanie odcinka ulicy Jaracza
za ul. Kopcińskiego. Okazało się, że w zasadzie
nie ma tam już ruchu ulicznego, jest tylko wąska droga
prowadząca do parkingu przy Centrum Szkoleniowo-
Konferencyjnym Uniwersytetu Łódzkiego (Kopcińskiego 16/18).
Poszliśmy nią
69
70. Wędrując dalej, znaleźliśmy się przed bramą wejściową
do parku im. Jana Matejki. Z tabliczki na ogrodzeniu
dowiedzieliśmy się, że jest to obiekt zabytkowy.
70
71. Szliśmy, dopóki to było możliwe,
tzn. aż do ul. Krzywickiego.
Dalej był już tylko
plac budowy.
71
72. Tak wygląda wschodni kraniec ulicy Jaracza,
tzn. jej koniec. W zasadzie jest to wąska polna dróżka…
72
77. Przy tworzeniu prezentacji korzystaliśmy
z następujących źródeł:
• http://baedekerlodz.blogspot.com
• https://maps.google.pl
• http://www.panoramio.com
• http://fotopolska.eu
• refotografie.blogspot.com
• http://pl.wikipedia.org/
• „Łódzki fotospacerownik w czasie i przestrzeni”,
autorstwa Stefana Brajtera
77
