Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri

1. BİLGİ SİSTEMLERİ ALIM YÖNTEMLERİ
YEREL ALAN AĞLARI
İsim: Şahabettin AKCA
Numara: 132132178
Bölüm: Bilgisayar Müh. - Lisans

2. İçindekiler
İçindekiler
1.A.GİRİŞ............................................................................................................................................................................. 3
1.B.TEMEL KULLANIM ALANLARI........................................................................................................................... 3
1.C.AĞIN GEREKSİNİMLERİ ........................................................................................................................................ 3
3.a. Bağlantı Çeşitleri ................................................................................................................................................ 3
3.b. Cihaz Çeşitleri...................................................................................................................................................... 3
1.D. Yerel Alan Ağı Nedir?............................................................................................................................................ 4
2. LAN İşletim Türleri.................................................................................................................................................... 4
3 Yerel Alan Ağlarında Kullanılan Topolojiler..................................................................................................... 5
3.1 Fiziksel topolojiler.............................................................................................................................................. 5
Yol (Bus) Topolojisi........................................................................................................................................................ 5
Yıldız(Star) Topolojisi ................................................................................................................................................... 6
Halka(Ring) Topolojisi.................................................................................................................................................. 6
4. OSI Modeli ................................................................................................................................................................ 7
4.1. OSI Modeli Katmanları ................................................................................................................................ 7
5 Ağlarda Kullanılan Standartlar.......................................................................................................................... 9
6. Temel Bağlantı Elemanları...............................................................................................................................10
6.1. Yerel Alan Ağında Kullanılan Kablo Türleri......................................................................................10
Kategoriler.......................................................................................................................................................................12
6.1.3 Eş Eksenli (Koaksiyel) Kablo ....................................................................................................................13
6.1.4 Fiber Optik Kablo ..........................................................................................................................................14
6.2. Network Adaptörleri ......................................................................................................................................16
6.3. Ağları Genişletmek ..........................................................................................................................................17
7: Network Protokolleri..............................................................................................................................................19
7.1. Protokol Türleri................................................................................................................................................19
7.2. Yaygın Kullanılan Protokoller.....................................................................................................................20
7.2.1. Diğer Protokoller.....................................................................................................................................21
Kaynaklar.........................................................................................................................................................................24

3. 1.A.GİRİŞ
İnternet günümüz teknoloji dünyasında değil, tüm alanlarda çok büyük bir yer
tutmaktadır. Hastane ve hasta işlemleri, sanayi ve savunma sistemlerinde, barajlarda ve içme
sulama sistemlerinde vs. hayati alanlarda internet günümüzde büyük bir yer tutmaktadır.
İnternet ilk olarak California ve Standford üniversiteleri, Amerika Savunma Bakanlığı ve
Ordusu tarafından 1950-1960 yıllarında kullanıldı ve ARPANET olarak isimlendirildi. Oda
aslında bir “Yerel Alan Ağıydı”, internet aslında tüm dünyanın yerel alan ağı olarak en büyük ağ
tanımlayabiliriz. Domainlerin; dns bilgileri ve IP adresleri ICANN kayıt firması tarafından
saklanmaktadır.
Yerel Alan Ağları; internetten aşağıya doğru indikçe, MAN(metro politan ağlar) ,WAN
(geniş alan ağları) ve LAN (yerel alan ağları) olarak 3 ayrılmaktadır. Evimiz ve işyerlerimizde;
gündelik olarak kullandığımız ağlar ise yerel alan ağlar, olarak adlandırılmaktadır.
1.B.TEMEL KULLANIM ALANLARI
Bu raporumuzda yerel alan ağlarını inceleyeceğiz; bu ağlar evde veya bir iş yerinde
kullanılabilir. Bilgisayarlar, telefonlar, tabletler, yazıcılar, tarayıcılar, nas diskler, kameralar vb.
cihazların TCP/IP protokolleri üzerinden bir birleriyle haberleşmesini sağlar. Yerel alan ağı
içerisinde; cat5, cat6 gibi kablolar olabileceği gibi, fiber optik kablolar hatta kablosuz erişim
noktaları ile de yerel alan ağları genişletilip yaygınlaştırılabilir. Ses-video konferans
sistemlerinde de kullanılabilir.
Örnek olarak bir hastane içerisindeki bilgisayarların bir birine ve aynı zamanda internete
bağlanabilir. Burada; sağlık sekreterleri; hemşireler; doktorlar ve labaratuvardaki cihazlar,
yazıcılar bir birleriyle iletişim halindedir.
1.C.AĞIN GEREKSİNİMLERİ
3.a. Bağlantı Çeşitleri
1. Cat5
2. Cat5e
3. Cat6
4. Cat7
5. Fiber Optik
6. Kablosuz Erişim Noktaları
3.b. Cihaz Çeşitleri
1. Modem
2. Switch
3. Hub
4. Router
5. Ağ izleme ve loglama cihazı
6. Güvenlik duvarı
7. Patch panel (bakır ve fiber)
8. Fiber optik sonlandırma panelleri

4. 1.D. Yerel Alan Ağı Nedir?
Yerel Alan Ağları (LAN-Local Area Network) adından da anlaşılacağı üzere belli bir lokasyon
içerisinde oluşturulmuş ağ sistemidir. LAN ilk başlarda eşeksenli bir kablonun bir sunucuya
birkaç terminalle bağlandığı küçük bir sistemden oluşmaktaydı. Günümüzde ise LAN yüksek
hızları destekleyen yüksek verimlilikte ağlar haline dönüştü ve geleneksel veri işlemenin yansıra
ses ve video-konferans gibi işlevleri destekleyen ağlar haline gelmeye başladı. Şüphesiz bu
gelişmenin ardında endüstriyel ve kişisel kullanıcı gereksinimlerinin gün geçtikçe artması,
endüstriyel rekabet ve avantajlar (daha iyi, ucuz ve hızlı sistemler) önemli rol oynuyor. Küçük
bir ağ iki bilgisayardan oluşabileceği gibi, büyük bir ağ yüzlerce bilgisayar, faks-modem, cd-rom
sürücü, yazıcı ve bunları birbirine bağlayan ekipmanlardan oluşabilir.
Yerel alan ağlarında iletişim, genellikle bir bina veya binalar grubu, hastane, fabrika, üniversite
kampüsü ve benzeri alanlar ile sınırlıdır. Kablolu veya kablosuz olabilir.
Neden Yerel Alan Ağlarına (LAN) gereksinim var?
Başarı için bir işletmenin öncelikle kendi içerisinde en hızlı, en verimli ve en etkin şekilde
haberleşmesi gerekir. Bu da Yerel Alan Ağları ile mümkündür.
Ayrıca bu altyapı sayesinde donanım sayısında azaltmalar yapılabilir. Paylaşım söz konusu
olduğundan donanım tüm personel tarafından kullanılabilir, her bir birey için ek yazıcı, modem,
disk ünitesi gerekmez. Benzer şekilde Internet erişimi de bir ağ üzerinde paylaştırılabilir. Yerel
alan ağları, veri, yazılım ve ekipman paylaşımı sağlamanın avantajlarını sunmaktadır.
Bir ağ tipi seçilirken göz önünde bulundurulması gereken temel kriterler?
- Yerel alan ağın boyutları
- Bu ağ üzerinde ne tip uygulamaların gerçekleştirileceği
- Kaç kullanıcının bulunacağı
- LAN'ın diğer hangi ağlarla bağlanabileceği
- Gelecekteki ağ beklentisi ve gelişmeye yönelik tahmin ve beklentiler
2. LAN İşletim Türleri
Ağ üzerinde bilgisayarların nasıl yapılandırıldığına ve bilgilere nasıl erişildiğine göre ağlar ikiye
ayrılır:
-Peer-to-peer Network (eşler arası)
-Server-Based (client/server) Network
Eşler-arası (peer-to-peer) ağlarda genellikle sınırlı sayıda PC birbirine bağlıdır. Bu bilgisayarlar
düzey olarak aynıdır. Yani içlerinden birisinin ana bilgisayar olarak kullanılması söz konusu
değildir . Bir bağlantı aracılığıyla isteyen kullanıcılar birbirleriyle iletişim kurar ya da dosya
alışverişi yapabilirler.
Server-based (client/server) ağlarda bir ana bilgisayar vardır. Buna ana makine (dedicated
server) denir. Ana makine üzerinde ağ yönetimi yapılır. Ayrıca ağa girecek (login) ya da
bağlanacak herkes bu ana makine üzerinde yer alan kullanıcı hesaplarına göre kontrol edilerek
bağlantı gerçekleştirilir. Böylece kullanıcı ve dosya temelinde güvenlik sağlanmış olur. Bunun
dışında kullanıcının girişinde kimlik bilgilerinin kontrolü (authentication) işlemi yapılmış olur.

5. Şekil 1: Peer-To-Peer (Eşler Arası) Network.
Şekil 2: Server-Based (Sunucu Tabanlı) Network.
3 Yerel Alan Ağlarında Kullanılan Topolojiler
3.1 Fiziksel topolojiler
Ağı oluşturan bilgisayarların birbirlerine fiziksel bağlantılarının nasıl yapılacağını belirler. Bu
topolojilerden en çok kullanılanları aşağıdaki şekillerde olabilir.
• Yol Topoloji (Bus Topology)
• Yıldız Topoloji (Star Topology)
• Halka Topoloji (Ring Topology)
Yol (Bus) Topolojisi
Yol topolojisinde tek bir iletişim bağlantısı (örneğin bir kablo) düğümlerin birbirleriyle
iletişiminde kullanılır. Yol’un başlangıcı ve bitişi birbirine bağlı değildir. Bu topolojide her
düğüme bir adres verilir ve bu yapıdaki bir ağda veri herhangi iki düğüm arasında doğrudan
iletilebilir. Ancak bu iletişim bir zaman biriminde yalnızca bir çift düğüm arasında
gerçekleşebilir. İletişimde bulunan düğümler yol’u iletim süresince işgal eder, iletim bitince
serbest bırakırlar. Bundan dolayı her terminal (düğüm) mesaj göndermeden önce yolu kontrol
ederek herhangi bir mesaj gelip gelmediğine bakar. Aynı iletişim bağlantısı tüm düğümlerce
paylaşıldığı için, mesajlar gönderildiği düğümün adresiyle iletilir. Yol yapısı tipik olarak bir bina
içine yayılmış bir çok bilgisayarın bulunduğu yerel ağlarda kullanılır. Çünkü tek bir iletişim
bağlantısıyla tüm ağa hizmet verebilmektedir.

6. Şekil 3 : Yol Topolojisi
Yıldız(Star) Topolojisi
Yıldız yerleşim biçiminde bilgisayarlar merkezi biçimde konuşlandırılan bir hub'a bağlı olarak
çalışırlar. Bilgisayarlar tarafından üretilen sinyaller önce hub'a ulaşırlar ardından diğer
bilgisayarlara ulaştırılırlar.
Yıldız yerleşim biçimde bütün bilgisayarlar bir hub'a bağlıdır. Diğer bir deyişle bütün
bilgisayarlara hub'tan bir kablo çekilir. Bu merkezi dağıtım sistemi yıldız yerleşim biçimde her
bilgisayara özel bir kablo çekilmesini böylece herhangi bir kablo arızasının sadece o bilgisayarı
etkilemesi sağlar. Böylece tüm network çökmez. Ancak merkezi dağıtım birim hub'ın bozulması
durumunda ise bütün network çöker. Yıldız, en eski yerleşim biçimlerindendir. İlk olarak PBX
(private Branch Exchanges) olarak adlandırılan analog ve sayısal anatharlama aygıtları olarak
karşımız çıkmışlardır. Yıldız yerleşim biçiminde bütün istasyonlar merkezi bir noktaya
bağlıdırlar. Buna "hub" denir. Yıldız topoloji bugün yol(bus) topolojinin yerine geçmiş ve UTP
(genellikle Twisted-Pair kablo) kablo ile birlikte yaygın olarak kullanılmaktadır.
Şekil 4 : Yıldız Topolojisi
Halka(Ring) Topolojisi
Halka yapısındaki ağlarda tek bir iletişim bağlantısıyla düğümler ağa dahil edilir. İletişim
bağlantısının başlangıç ve bitişleri birbirlerine bağlanmıştır. Veriler halka boyunca dönerler.
Burada, ağa dahil olan bir bilgisayarın devre dışı kalmasının sistem üzerine bir etkisi yoktur.
Bilgisayarların yük paylaşımlarında birbirlerini desteklemelerini kolaylaştıran bir yapıdır. Bu
tür ağlara örnek olarak Token Ring ağları verilebilir. Bu tip topolojilerde iletişim ağ içerisinde
sürekli olarak dönen bir andaç (token) yardımıyla yapılır. Token, özel iletişim kodu ile iletişimi
düzenler. İletişime başlamak isteyen düğüm öncelikle token’ın kendisine ulaşmasını bekler ve
ulaştığında token’ı alır. Artık token serbest dolaşımdan kullanıma geçmiş olur. Bilgi
gönderildikten sonra, alıcıya gelene kadar halka etrafında dolaşır.

7. Şekil 5 : Halka Topolojisi
4. OSI Modeli
OSI modeli 1984 yılında Uluslararası Stadartlar Organizasyonu tarafından geliştirilmiştir. OSI
modelinin geliştirilmesinin sebebi, farklı platformlarda çalışan uygulamaların ortak bir alanda
da çalışabilmelerini sağlamaktı.
OSI modelinde 7 katman bulunur. Uygulama (Application), Sunum (Presentation), Oturum
(Session), Nakil (Transport), Ağ (Network), Data Link (Data Link), Fiziksel (Physical) katman
olmak üzere 7 katman. OSI modelindeki her katman üç farklı karman ile iletişim kurar. Bir alt
katmanıyla, bir üst katmanıyla ve iletişim kurduğu bilgisayar veya ağdaki uygulamada bulunan
kendisiyle aynı olan katman ile iletişim kurar.
Uygulama, Sunum ve Oturum katmanları üst katmanlardır. Nakil, Ağ, Data Link ve Fiziksel
katmanlar ise alt katmanlar olarak adlandırılır.
OSI modeli TCP-IP modeli baz alınarak geliştirilmiştir. TCP-IP katmanları Uygulama
(Application), Nakil (Transport), İnternet (Internet) ve Ağ Giriş (Network Access) katmanları
olmak üzere TCP-IP modelinde dört katman vardır.
Katmanlı ağ modeline ihtiyaç duyulmasının sebepleri:
• Karmaşıklığı azaltarak insanların belli katmanların işlevlerine yoğunlaşarak
uzmanlaşmasını sağlar.
• Farklı donanım ve yazılım ürünlerinin birbiriyle uyumlu çalışmasını sağlar.
• Mödüler mühendisliği kolaylaştırarak farklı uzmanlığı olan mühendislerin işbirliği
yapmasını veya görev paylaşımını kolaylaştırır.
• Bir katmanda yapılan değişiklikler diğer katmanları etkilemez.
• Katmanların işlevlerinin öğrenilmesini ve öğretilmesini kolaylaştırır.
• Farklı katmanların farklı işlevlerinin olması problemlerin tesbitini ve çözümünü
kolaylaştırır.
4.1. OSI Modeli Katmanları
7- Uygulama (Application) Katmanı
6- Sunum (Presentation) Katmanı

8. 5- Oturum (Session) Katmanı
4- Nakil (Transport) Katmanı
3- Ağ (Network) Katmanı
2- Data Link (Data Link) Katmanı
1- Fiziksel (Physical) Katman
7- Uygulama (Application) Katmanı: Kullanıcının çalıştıracağı uygulamalara ağ servislerini
sağlar. Kullanıcıya en yakın olan katmandır. Bilgi (data) iletir. Uygulama katmanı örnekleri:
Telnet, SMTP, FTP, SNMP, NCP, SMB, HTTP, Browserlar..
6- Sunum (Presentation) Katmanı : Gönderilecek bilginin ortak formata dönüştürülmesini
sağlar. Kodlama ve dönüştürme fonksiyonlarını tanımlar. Sunum katmanı örnekleri: MPEG,
QuickTime, ASCII, EBCDIC, TIFF; JPEG, GIF.. Bilgi (data) transfer eder.
5- Oturum (Session) Katmanı : Uygulamalar arasındaki oturumu kurar, yönetir ve sona erdirir.
Uygulama ve Sunum katmanlarına hata bildirimini sağlar. Oturum katmanı örnekleri: NFS, SQL,
RPC, AppleTalk ASP, DECnet SCP, Netbios Adları, Zone Information Protocol
(ZIP). Bilgi (data) iletir.
4- Nakil (Transport) Katmanı : Gönderilecek bilginin güvenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlar.
Hata bulma ve hataları düzeltme görevi vardır. Hata düzeltmeden kasıt, bilgi hatalı gönderilmiş
ise bilgi tekrar gönderilir ve hata telafi edilmiş olur. Akış kontrolü sağlar. Aynı anda tek bir
host'un farklı uygulamaları çalıştırmasını sağlar. Nakil katmanı örnekleri: TCP (güvenli, garantili
iletişim), UDP (güvensiz, bilgi iletişimi uygulama katmanının hatasız çalışmasına bağlı), SPX
Bölüm (segment) transfer eder.
3- Ağ (Network) Katmanı : Yönlendirme ve adresleme işlemlerinin yapılmasını sağlar.
Yönlendirme bu katmanda olur. Routed ve Routing protokoller bu katmanda çalışır. Routed
protokol bilgiyi paketlere çevirir. Ve bu paketlere bir başlık eklenir. Bu başlıkta bilgi kaynağının
adresi ve gideceği adres bilgileri bulunur. Routing protokoller yönlendirme tablolarını oluşturur.
Bu tablolar iletilecek bilginin en iyi yolu kullanarak iletilmesi için kullanılır.
Routed protokol örnekleri: IP, IPX, AppleTalk Routing protokol örnekleri: OSPF, IGRP/EIGRP,
RIP, BCP, NLSP Yönlendiriciler (routers) bu katmanda çalışmaktadır. Ağ katmanı paket transferi
yapar.
2- Data Link (Data Link) Katmanı : Gönderilecek bilginin ağ ortamında nasıl taşınacağını ve
fiziksel adreslemeyi, ağ topolojisini tanımlar. Hata bulmakla görevlidir. Fiziksel adres MAC
adresleridir. Kullanılan ağ aracının (ethernet kartı, hub...) adresi demektir. Data Link katmanı iki
alt katmana ayrılır.
a- Logical Link Control (LLC)

9. Üst katmanlarla olan iletişimi sağlar. Bilginin kapsüllenmesi sırasında ağ katmanlarından gelen
bilgiye hedef ve kaynak protokollerini (Destination Service Access Point - DSAP, Source Service
Access Point - SSAP) girer.
b- Media Access Control (MAC)
Adresleme sistemi kullanılarak frame yapıya dönüştürülen bilgilerin karşı tarafa ulaşmasını
sağlar. Bilgisayarın ağ ortamına giriş sisteminide organize eder. 2 çeşit ağ ortamına giriş tekniği
vardır.
1- Belirli (Deterministic) 2- Belirsiz (Non-Deterministic)
Data Link katmanı local ağ örnekleri: Ethernet, FastEthernet, Token Ring, FDDI Data Link geniş
ağ örnekleri: Frame Relay, PPP, X-25. Köprüler(bridges) ve anahtarlar (switches) bu katmanda
çalışır. Frame iletimi yapmaktadır.
1- Fiziksel (Physical) Katman: Fiziksel iletişimin elektiriklse, mekanik, prosedürsel ve
fonksiyonel özelliklerini tanımlar. Fiziksel iletişimi başlatır, yönetir ve sona erdirir. Fiziksel
katman LAN örnekleri: Ethernet, FastEthernet, Token Ring, FDDI. WAN örnekleri: HSSI, V.24,
V.35, BRI, SLIP, RS-232. Bit iletimi yapar. Tekrarlayıcılar (repeaters) ve hublar bu katmanda
çalışır.
5 Ağlarda Kullanılan Standartlar
Yerel alan ağlarında kabloların, kartların ve diğer fiziksel ağ elemanlarının birbirleriyle uyum
içerisinde çalışabilmesi ve ileride sorun yaşanmaması için bazı standartlar ortaya çıkmıştır. Bu
standartları IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers), EIA (Electronic Industries
Association), ITU (International Telecomunications Union) gibi bazı komiteler ortak çalışmalar
ile belirlemektedirler. Bu çalışmalar ağ elemanlarının birbirleriyle nasıl anlaşacağı, verinin nasıl
iletileceği, hataların nasıl saptanacağı, kablolama şekillerini ve daha pek çok kuralı
kapsamaktadır. Kısacası bu standartlar açık sistem yapısını garanti eder. Birçok şirket daha
sonraları bu standartları kabul etmiş ve buna uygun ürünler çıkarmaya başlamıştır. Bu sayede
farklı firmaların ürünleri birbirleriyle tamamen uyumlu çalışabilmektedir. Yeni ürün alacaksanız
öncelikle bu standartlara uyumlu olup olmadığını kontrol etmeniz gerekmektedir.
Yerel alan ağlarında kapalı sistemler, ISO, IEEE (802) , EIA, NBS ve ECMA gibi bilinen standartlar
kullanılır.
IEEE (802) komisyonu değişik ağ teknolojilerini incelemek üzere alt komisyonlar oluşturmuştur.
IEEE 802
Komisyonları
IEEE 802 LAN&WAN Yapıları
IEEE 802.1 LAN/WAN Bridging and Management
802.1s Multiple Spanning Tree
802.1w Rapid Reconfiguration of Spanning Tree
802.1x Port Based Network Access Control
IEEE 802.2 Logical Link Control (LLC)
IEEE 802.3 CSMA/CD access method (Ethernet)
802.3ae 10 Gigabit Ethernet
IEEE 802.4 Token Passing Bus access method and Physical layer specifications
IEEE 802.5 Token Ring access method and Physical layer specifications
IEEE 802.6
Distrubuted Queue Dual Bus (DQDB) access method and Physical layer
speficiations (Metropolitan Area Networks)

10. IEEE 802.7 Broadband LAN
IEEE 802.8 Fiber Optic
IEEE 802.9 Interoperable LAN/MAN Security
IEEE 802.11
Wireless Lan Medium Accsess Control (MAC) and Physical layer
speficiations (2 Mbit Wireless)
802.11b 11 Mbit Wireless (Geriye Uyumlu)
802.11a 54 Mbit Wireless (Geriye Uyumsuz)
802.11g 54 Mbit Wireless (Geriye Uyumlu)
IEEE 802.12
Demand-priority access method, Physical Layer and repeater
specifications
IEEE 802.13 Kullanılmıyor
IEEE 802.14 Cable Modems
IEEE 802.15 Wireless Personal Area Network (WPAN)
IEEE 802.16 Wireless Metropolitan Area Network (Wireless MAN)
IEEE 802.17 Resilient Packet Ring (RPR) Access
Bu komisyonların standartlarından bir kısmı başarısız olurken, bir kısmı da (802.4 Token
Ring gibi) artık kullanım dışı kalmıştır. Bizim için önemli olanları IEEE 802.3, 802.5 ve 802.11
standartlarıdır.
IEEE 802.3 (CSMA/CD bus): CSMA/CD ortam erişim yöntemini kullanmakla beraber birden
fazla fiziksel katman olanağı sağlamaktadır. Ethernet'in IEEE standardizasyonudur. Fiziksel
kablolama ile veri iletim yöntemi ve kabloya erişimi denetlemek için bir fiziksel katman tanımını
da içerir. CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection - Çatışma Denetim ile
Taşıyıcı Algılamalı Çoklu Erişim) erişim yöntemi bir bus topolojili Local Area Network'de
kullanılır. IEEE 802.3 spesifikasyonu dört farklı 10Mbps Ethernet ağı standardı (10BaseT,
10Base2, 10Base5, 10BaseFL) tanımlar.
IEEE 802.5 (Token ring): IBM Token Ring standardizasyonu için IEEE tavsiyesi. Bir ring
topolojili LAN'da Token Ring passing yöntemini kullanan bir LAN fiziksel katman standardıdır.
Bir başka deyişle andaç geçirmeli yerel alan ağları için IEEE standardını açıklamaktadır. Bu
standart yerel ağlarda halka topolojisi için tanımlanmış tek standarttır. Bu standart, fiziksel
katmanı açıklayan standartlar ile, MAC alt katmanı standartlarını kapsar. Bu standartta topoloji
tanımı yapılmamıştır. Genelde mantıksal halka topolojisi ile fiziksel yıldız topolojisi birleştirilir.
Token ring (andaçlı halka) ağları ofis ortamlarında sıklıkla kullanılır.
6. Temel Bağlantı Elemanları
Bir ağın temel bağlantı elemanları kablolar, ağ bağlantı adaptörleri (network kartları) ve
dağıtıcılar (hub) gibi birimlerden oluşur. Bu elemanlar sayesinde network üzerindeki
bilgisayarlar birbiriyle bağlantı kurarlar.
6.1. Yerel Alan Ağında Kullanılan Kablo Türleri
6.1.1. İki-Telli Açık Kablo
Bir iki-telli açık kablo en basit iletişim ortamıdır. Her tel diğerinden yalıtılmış ve her ikisi de
boşluğa açılmıştır. Bu tip kablolar birbirinden yaklaşık 50 metre uzakta ve bit gönderim oranları
orta hızda olan (19.2kbps) sistemler için yeterlidir.
Bu tip bağlantılar genellikle çok sayıda kablo kullanırlar. Bu bağlantılar için en sık kullanılan
düzenleme, her bir sinyal için ayrık ve yalıtılmış bir tel ve toprak hattı için de ayrı bir başka tel
kullanılmasıdır. Tellerin tümü daha sonra korumalı tek bir kabloya sarılır veya düz şerit
kablonun içine yerleştirilir.

11. Bu tip kablolarda, aynı kablo içerisindeki yanyana teller arasındaki elektrik akımından
kaynaklanan ve veri gönderim sırasında ortaya çıkan “çapraz bağlantı’’ veya “ çapraz konuşma ’’
(cross-coupling, cross-talk) adı verilen karşılıklı veri karışımı mevcuttur. İki tel arasındaki güçlü
akım çapraz bağlantıya neden olur. Ayrıca, açık yapısı onu çeşitli gürültü sinyallerini ve
elektromanyetik radyasyonu toplamasına sebep olabilir.
Şekil 6: İki telli açık kablo
6.1.2 Çift Burgulu Kablolar (Twisted-Pair Lines)
Bu tür kablo bağlantısı özellikle Yerel Alan Ağları (LAN: Local Area Networks) için en yaygın ve
kolay yöntemlerdendir.
Çift burgulu kablolarda aynı izolasyon maddeleriyle kaplı tel çiftleri birbirleriyle sarılarak
helezoni döndürülmek suretiyle elde edilir. Kabloları bu şekilde bükerek sarmak gürültüyü
azaltır. Bundan dolayı da bu tür kabloların yapay gürültü (hata, parazit) sinyallerine karşı
direnci iki telli açık hatlara göre daha fazladır. Sinyal ve toprak hatlarının yakınlığı, herhangi bir
gürültü sinyalinin her iki hat tarafından toplanmasına, dolayısıyla fark sinyalindeki etkisinin
azalmasına neden olur.
Hatta, aynı kablo içerisinde birden fazla bükülmüş çift yer alıyorsa kablo içerisindeki her çiftin
bükülmesi çapraz bağlantıyı azaltır. Bir çift burgulu kablonun şematik görüntüsü aşağıdaki
şekilde gösterilmektedir.
Şekil 7: Çift burgulu kablo
Çift burgulu kablolar tek (örneğin dahili hatlarda) , dört (oldukça yaygındır) veya sekiz çift
kablodan oluşabilir. Bu tür kablolar telefon fişine benzer ve RJ-45 bağlayıcılarıyla sonlandırılır.
Bu tür hatlar kısa mesafelerde (bu geometriyle kazanılan avantajları kullanabilen uygun hat
işletmeni ve alıcı devreleriyle) örneğin 100m den az mesafelerde 1 Mbps, daha uzak mesafelerde
ise daha az bit oranı göndermek için uygundur. Daha karmaşık alıcı ve verici devreleriyle benzer
hatta daha fazla bit oranlarını (10/100 Mbps) göndermek mümkündür. Bu tür kablolar yani
koruyucusuz çift burgulu kablolar (unshielded twisted pairs) (UTP) olarak ta bilinir ve pek çok
veri iletişim uygulamalarında örneğin telefon ağlarında (özel bir silikon üzerinde çok kısımlı
elektronik devre kullanılarak) yoğun olarak kullanılır. Kılıflı çift burgulu kablolarda (shielded
twisted pairs) (STP) koruyucu bir kılıf gürültü sinyallerinin etkisini daha aza indirmek için
kullanılır.

12. Şekil 8 Kaplamasız Dolanmış Çift (Unshielded Twisted Pair-UTP)
Şekil 9 Kaplamalı Dolanmış Çift (Shielded Twisted Pair-STP)
Çift burgulu kablolar özellikle kısa mesafelerdeki küçük, kullanıcı sayısı sınırlı yerel alan ağları
için ucuzluğu ve kolaylığından dolayı oldukça uygundur. Bu bağlantı tipinde her bilgisayar ayrı
bir hat ile bir bağdaştırıcı cihaza (HUB, Ethernet Anahtarı, …vb.) bağlanır. Ethernet
teknolojisindeki hızlı gelişmeler, kurulum ve işletim kolaylıkları nedeni ile tercih edilen bir
bağlantı tipidir.
Çift burgulu kabloların temel sınırlayıcı faktörleri kapasiteleri ile “cilt etkisi’’ (skin effect) adı ile
bilinen doğal bir sonuçtur. Cilt etkisini şu şekilde açıklayabiliriz. Gönderilen sinyalin frekansı
arttıkça tellerden o anda geçen akım sadece telin dış yüzeyini kullanmaya yönelir. Bu durum
yüksek frekanslı sinyaller için telin resistansını arttırarak sinyalde daralmaya neden olur
(attenuation). Buna ek olarak, radyasyon etkisinin bir sonucu olarak yüksek frekansta daha fazla
sinyal kaybı olur. Bunun sonucunda 1 Mbps’ten daha fazla bit göndermek istediğimizde ya daha
karmaşık işletim ve alıcı elektronik devreleri yada bir başka tip iletişim ortamı kullanmak
zorundayız.
Kategoriler
UTP kablo kendi içinde güvenli olarak aktarabileceği veri miktarına göre kategorilere sahiptir.
Kategori Desteklediği maksimum veri aktarım miktarı
Kategori 1 Telefon hatları-veri aktarımında kullanılmaz
Kategori 2 4 Mbit/Saniye
Kategori 3 16 Mbit/Saniye

13. Kategori 4 20 Mbit/Saniye
Kategori 5/5e 100 Mbit/Saniye
Kategori 6 1000 Mbit/Saniye
Bilgisayar ağlarında önce 10 Mbit ethernet döneminde CAT3 kablo yoğun olarak kullanılmış,
100 Mbit ethernetin geliştirilmesiyle CAT5 kablolar üretilmeye başlanmış ve kullanılmaktadır.
UTP kablolar dış görünüş olarak birbirine çok benzer. Ancak her kablonun üzerinde kategorisi
yazmaktadır.
Kablonun kategorisi üretim kalitesiyle ilgilidir. Yapılan çeşitli testler ile kablonun belirtilen
hızlarda elektrik sinyalini ne kadar sağlıklı ve az kayıpla iletebildiği, manyetik alan etkisine karşı
sinyali ne kadar koruyabildiği ölçülür. Testler ile ortaya konan değerler kategorinin kriteridir.
Bu kriterleri tutturabilen kablo bu kategoriyi almaya hak kazanır.
CAT5 ile 100 Mbit hızında veri aktarımı yapılabilir. Bir sonraki standart CAT5e (Enhanced CAT5,
gelişmiş CAT5) standardıdır. Bu CAT5 ile aynı yapıda olup, daha üst seviye değerlere erişebilen
bir kablodur. CAT5e ile gigabit hızına ulaşılabilir. Gigabit ethernet'te CAT5 kullanılabilmekle
beraber CAT5e tavsiye edilir.
CAT6'da da aynı durum söz konusu CAT5e'den de daha yüksek değerlere erişebilir. CAT6 şu
anda 568A standardına eklenmiş yani resmen kullanıma sunulmuştur. 1000Mhz hızı için, yani
Gigabit ethernet için en uygun kablodur.
CAT7 henüz geliştirilme ve test aşamasındadır. Diğerlerinin aksine farklı bir yapısı olacaktır. Her
tel çifti metal folyo ile kaplı, hepsi birden diğer bir folyo ile kaplıdır. CAT7 RJ-45'ten tamamen
farklı bir jak kullanacaktır.
6.1.3 Eş Eksenli (Koaksiyel) Kablo
Koaksiyel kablo da çift burgulu kablolar gibi kullanımı kolay ve aynı zamanda yukarıda sözü
geçen etkileri azaltan fakat çift burgulu kablodan biraz daha pahalıya mal olan bir kablo
çeşididir. Yüksek frekanslı sinyalleri taşımak için şekilde görüldüğü üzere tasarlanmıştır.
Şekil 10: Eş eksenli kablo
Eşeksenli kabloların ortasında bakır bir iletken bulunur. Bakır tel iletken olmayan bir yalıtım
katmanıyla çevrelenmiştir. Bu katmanın üzerinde ise koruyucu görev gören örgü şeklinde bakır

14. veya alüminyum bir kabuk kaplama vardır. En üst katmansa tüm kabloyu içine alan plastik
kaplamadır. İdeal olarak iki iletken arasındaki boşluk havayla dolmalıdır. Fakat pratikte bu
boşluk elektrik akımlarını geçirmeyen yalıtkan katı veya peteğimsi bir madde ile doldurulur.
Merkezi iletken dışarıdan karışan parazit sinyallerden örgü biçimindeki dış iletken aracılığıyla
korunur. Ayrıca elektromanyetik radyasyonun bir sonucu olarak ortaya çıkan kayıplar ve ‘cilt
etkisi’ dış iletkenin varlığından dolayı azalır ve bunun sonucunda da çift burgulu kabloya göre
daha güvenilirdir.
Koaksiyel kablo farklı sinyal çeşitleri ile kullanılabilir. Fakat pratikte birkaç yüz metre uzaklıktan
10Mbps ( modülasyonla daha fazla) veri rahatlıkla iletilebilir. Yüksek bant genişliği nedeniyle
kablolu TV yayınlarında da eş eksenli kablolar tercih edilmektedir ( Bir çok TV kanalına ait
sinyaller tek bir eşeksenli kablo üzerinden gönderilebilmektedir). Bu tür kablolar daha sonra ağ
topolojilerinde de göreceğimiz gibi noktadan noktaya (point-to-point) yada çok noktalı
(multipoint) topoloji kullanan bilgisayar ağlarında kullanılabilirler.
Eşeksenli kablolar BNC bağlayıcıları ile sonlandırılır ve bilgisayar arkasındaki ilintili aygıta
takılacak T-şeklindeki bağlayıcılara takılırlar.
Bu bağlantı tipinde bilgisayarlar seri olarak bir hat boyunca birbirlerine bağlanır ve hattın
çalışabilmesi için başlangıç ve sonlanma noktalarına sonlandırıcı (terminatör) takılır. Seri
bağlantı yapısından ötürü, aynı hata bağlı herhangi bir bilgisayarda meydana gelebilecek bir
problem diğerlerini etkileyecektir. İşletim ve kapasite problemleri nedeni ile bu bağlantı tipi
pratikte tercih edilmemektedir.
Koaksiyel kablo elektromanyetik kirliliğin yoğun olduğu ortamlarda düşük güçte sinyalleri
iletmek için geliştirilmiş bir kablodur. Koaksiyel kablo çok geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Ses ve video iletiminde kullanılır. Çok değişik tiplerde karşımıza çıkabilir. Ancak bilgisayar
ağlarında şimdiye kadar kullanım alanı bulmuş yalnızca iki tip koaksiyel kablo vardır: RG-8 ve
RG-58.
Koaksiyel kablo tipleri kendi RG kodlarına sahiptir. Koaksiyel kabloda bizim için önemli olan ve
değişkenlik arzeden değer kablonun empedansı veya omajıdır. Bu değer kablonun belirli bir
uzunlukta elektrik akımına karşı gösterdiği dirençtir. Koaksiyel kablolar dıştan bakıldığında
birbirlerine çok benzerler, ancak kabloya daha yakından bakınca üzerinde RG kodunu ve
empedansını görebilirsiniz. Empedans değeri "50 " veya "75 " şeklinde omega karakteriyle
yazılır.
Şimdi bilgisayar dünyasında zamanında kullanılmış koaksiyel kablo tiplerine bakalım.
RG-8 : RG-8 veya genellikle söylendiği gibi Thicknet(kalın net) kablo ethernetin ilk kullandığı
kablo tipidir. Günümüzde bu kabloyu kullanan bir ağ bulmak gerçekten zordur. Sonradan
kullanılan kablolarda bir renk sınırlaması yokken bu kablolar genellikle sarı/portakal veya
kahverengi renkte ve 2.5 metrede bir siyah bir bantla işaretlenmiş olarak üretilmişlerdi. 50
olan bu kablo adına yakışır şekilde kalın ve mukavemetli bir kabloydu.
RG-6 : RG-6 75 değerindedir ve bilgisayar ağlarında hiçbir zaman kullanılmamıştır. Ancak
günlük hayatta çok sık karşımıza çıkar. Televizyonlara giren anten kablosu RG-6'dır. Görünüş
olarak RG-58 ile aynıdır. Ancak kablo üzerindeki empedans değeri 75 olarak okunduğunda ne
olduğu anlaşılabilir.
RG-58 : Günümüzde karşılaşabileceğiniz tek koaksiyel ağ kablosu RG-58'dir. Diğer isimleri
Thinnet(ince net) ve Cheapernet(ucuz net)'dir. Aynı RG-8 gibi 50 olan bu kablo RG-8'e göre
ucuz, uygulaması kolay bir kablodur. UTP yaygınlaşıncaya kadar yerel ağlarda geniş uygulama
alanı bulmuştur.
6.1.4 Fiber Optik Kablo
Geometrisi dolayısıyla koaksiyel kablo sınırlayıcı pek çok faktöre (yüksek frekanslı sinyallerin
bu kablo üzerinden gönderilebilmesi ve gönderilebilen bit oranında önemli derecedeki artış)
çözüm getirmesine rağmen gönderilen bilgi oranı ve güvenliği çift burgulu kablolarda olduğu

15. gibi sınırlıdır. Fiber optik kablo plastik yalıtkanla kaplı çok ince cam tüp biçimindeki kablolardan
oluşur. Camın kırılganlığına karşı koruyucu olarak en dışta sert bir kaplama vardır. Fiber optik
kablo daha önceden bahsedilen iletişim ortamlarının her ikisinden de veriyi taşıma yönteminde
ayrılır. Fiber optik kablolarda taşınılan bilgi kablo üzerinde elektrik sinyali olarak değil de, çok
ince cam tüp biçimindeki kablolar (fiber) üzerinde düzensiz değişen ışık ışınları şeklinde taşınır.
Kısaca, veri iletişimi ışık vasıtasıyla sağlanır.
Işık dalgalarının elektrik dalgalarına göre daha geniş dalga genişliği (bandwidth) olduğundan bu
yöntemle saniyede yüzlerce megabit iletilebilir. İletimde elektrik sinyalleri kullanılmadığı için de
herhangi bir elektronik etkileşim söz konusu değildir. Işık dalgaları ayrıca elektromanyetik
karışma ve çapraz konuşmaya karşı daha dayanıklıdır. Fiber optik kablosu ayrıca , elektriksel
olarak gürültülü ortamlarda, (gönderilen bilginin değişmesi veya karışmasını önlemek amacıyla)
daha az sayıda bit oranlarını göndermek için oldukça kullanışlıdır. Fiber optik’in kullanımı
güvenliğin önemli olduğu ortamlarda önemli ölçüde artmıştır çünkü bu kablo üzerinden kaçak
veya gizli bağlantı kurmak veya bilgi sızdırmak fiziksel olarak çok zordur.
Şekil 11: Fiber optik kablo
Bir fiber optik kablosu, gönderilecek her bir sinyal için kablonun koruyucu tabakasının
(dışarıdan gelen herhangi bir ışık kaynağından gelecek zararlara karşı korumak için) içinde
bulunan bir tek fiber içerir. Her bir fiber den tek yönlü haberleşme sağlanır. İki yönlü bir
haberleşme için en az iki fiber gereklidir.
Ancak veri iletişimini ışık vasıtasıyla yapabilmek için öncelikle verilerin ışık sinyaline
dönüştürülmesi gereklidir. Bu da gönderen tarafında elektronik sinyallerin ışığa ve alıcı
tarafında da bu sinyallerin yeniden elektronik sinyallere dönüştürülmesiyle mümkündür. Işık

16. sinyali, optik gönderici tarafından normal elektrik sinyallerinin ışık sinyaline dönüştürülmesiyle
elde edilir. Bir optik alıcıda ise bu işlemin tersi uygulanır. Tipik olarak gönderici dönüştürme
işlemi için ışık yayan diyot (LED, light-emitting diode) veya lazer diyot kullanırken, alıcı
fotodiyot (photodiode) veya foto transistor kullanır.
Fiber’in kendisi iki bölümden yani cam çekirdek ve düşük kırılma oranlı bir cam kılıftan
oluşmuştur. Işık, fiber optik çekirdeği boyunca kullanılan çekirdek materyalinin genişliği ve
çeşidine bağlı olarak 3 yoldan biriyle yayılır.
Multimode stepped index fiberlerde kılıf ve çekirdek materyalinin her birinin farklı ancak sabit
bir kırılma indeksi vardır. Diyot tarafından daha düşük bir açıyla (kritik açıdan daha düşük bir
açıyla) yayılan ışık koruyucu arabirimde yansıtılır ve çekirdek boyunca çok sayıda yansımalarla
ilerler. Diod tarafından yayıldığı açıya bağlı olarak kablo boyunca yayılması değişken sürelerde
olacaktır. Bu yüzden alınan sinyalin mümkün olan maksimum bit hızına karşı gelen azalmayla
birlikte giren sinyalden daha geniş bir pulse aralığı vardır. Bu tip kablo esas olarak lazer
diyotlarla kıyaslandığında nispeten daha ucuz olan LED’lerle orta derecede bit hızları
göndermek için kullanılır.
Dağılma, sabit bir kırılma indeksi olan çekirdek materyali kullanılarak azaltılabilir. Şekil 8.b de
gösterildiği gibi multimode kademeli indeks fiber de ışık çekirdekten uzaklaştıkça artan
miktarlarda kırılır. Bu alınan sinyalin step indeks fiberle kıyaslandığında pulse genişliğini
daraltma etkisi yaratır. Ve bu nedenle de maximum bit hızında daha fazla artış meydana gelir.
Çekirdek çapının tek bir dalga boyuna azaltılmasıyla (3-10mmetre) yayılan tüm ışığın tek bir
hatta (dağılmamış) yayılması sağlanarak daha ileri bir gelişme ortaya konabilir. Bu yolla, alınan
sinyal giriş sinyaliyle kıyaslanabilir bir genişlikte olur. Fiber saniyede yüzlerce megabit/Gigabit
hızında çalışabilir.
Fiber optik kablolama, 2 Km’ye kadar uzayabilen geniş alanlarda, yüksek kapasiteli iletişim
ortamı sağlayabilmek amacıyla kullanılır.
6.2. Network Adaptörleri
Network adaptörleri (ağ bağdaştırıcısı ya da network kartı diye de söylenir) bilgisayarla ağ
kablosu arasında fiziksel bağlantıyı sağlayan donanım birimleridir. Ağ adaptörü bilgisayara
takılır. Ardından kablo bağlantısı yapılır. Bunun yanı sıra ağ adaptörünün doğru çalışması için
onun işletim sistemi tarafından tanınması da gerekir. Bu işlem işletim sisteminin kuruluşunda
otomatik olarak yapılabileceği gibi daha sonra da yapılabilir. Bu işlem genellikle Device Manager
programı aracılığıyla yapılır. İşletim sisteminin bu ağ adaptörünün sürücüsünü (driver) kurması
gerekir.
Şekil 12: Ağ bağdaştırıcısı

17. Ağ adresinin bir paketi hedefe ulaştırmasında kendi adresini kullanır. Bu adrese MAC adresi
denir. Ethernet ağlarında bu bilgi 48-bitlik MAC (Media Access Control) adresidir. Her ağ
adaptörü tek bir MAC adresine sahiptir.
Şekil 13: Ağ bağdaştırıcısının MAC adresi Ağ
Adaptörün Görevleri : Bir ağ adaptörü şu görevleri yerine getirir:
-Bilgisayardaki verileri alır ve kabloya iletir.
-Aynı şekilde, kablodaki verileri alır ve bilgisayara iletir.
-Kablodan alınan verinin bilgisayar için olup olmadığını belirler.
-Bilgisayarla kablo arasında veri akışını kontrol eder.
6.3. Ağları Genişletmek
Değişik aygıtlar networklerin genişletilmesini ve diğer networklerle iletişim kurulmasını sağlar.
Bu işlem için repeater, bridges, router ve switch gibi aygıtlar kullanılır.
Repeater : Repeater'lar elektronik sinyalleri güçlendiren aygıtlardır. Repeater bir sinyali
aldığında onu orijinal gücüne ve durumuna getirir. Repeater'lar fiziksel olarak çalışan
aygıtlardır. OSI fiziksel katmanda çalışırlar.
Repeater'lar şu görevleri yerine getirirler:
-Sinyallerin zayıflamasını giderir.
-Çarpışmayı önler.
-Segmentleri izole eder.
Sinyaller belli bir mesafe yol kat ettiğinde zayıflarlar. Bu duruma "attennuation" denir.
Anlaşılmaz hale gelen bu sinyaller daha uzak yerler gönderilmek üzere repeater'dan geçirilirler.
10Base5 ve 10Base2 networklerinin kablo uzunluğu limiti birçok ortamdan onların
kullanılamamasına neden olur. Bu nedenle iki segmenti birbirine bağlamak için repeater denilen
aygıtlar kullanılır. Repeater'lar networkün uzunluğunu artırır. Böylece networke bağlanan aygıt
sayısını artırır.

18. Şekil 14: Repeater kullanımı
Şekilde görüldüğü üzerine iki ayrı 185 metrelik segment repeater ile birleştirilir.
Bridge : Bridge'ler data-link katmanında çalışırlar. Fazla karmaşık aygıtlar olmayan bridge'ler
gelen frame'leri (veri paketleri) alır ve yönlendirirler. Bridge'ler fiziksel bağlantının yanı sıra
network trafiğini kontrol eden aygıtlardır. Bir segment'teki trafiği o segment içinde yerel
yaparak sinyallerin daha uzun zamanda yerine gitmesini engellerler.
Router : Routing verilerin network'ler arasında taşınması işlemidir. Bu işlem brigde'ler
tarafından da yapılır. Aralarındaki fark ise bridging işlemi OSI 2. katmanında (data-link)
gerçekleşirken, routing işlemi OSI 3. katmanında (network) gerçekleşir. Router'ler network'leri
birbirine bağlayan aygıtlardır. Router ile bağlanacak network'ler aynı üst düzey protokolü
kullanıyor olmalıdırlar. TCP/IP, IPX gibi. Router'lar köprüler gibi MAC adreslerini kullanmazlar.
Network'leri bir network numarası ile numaralandırırlar. Network numarası mantıksal bir
network'e verilen bir numaradır. Router aygıtları OSI network ve transport katmanında
çalışırlar. Router'lar görevi network'ler arasındaki iletişimi yönlendirmektir.
Router'lar internetworking'de şu görevleri üstlenirler:
-Adresleme
-Bağlantı protokolleri
-Paket yönetimi
-Hata kontrolü
-Yönlendirme
Router'lar verinin iletiminde en uygun yolu bulurlar. Network trafiğini düzenlerler ve herhangi
bit segment'in fazla yüklenmesini engellerler. Bu işleme "load balancing" denir.
Bir router'in görevleri şunlardır:
-Bir veri paketini okumak.
-Paketin protokollerini çıkarmak.
-Gideceğin network adresini yerleştirmek.
-Routing bilgisini eklemek.
-Paketi alıcısına en uygun yolla göndermek
Router'lar en iyi yolu seçmek için "routing protocols" olarak adlandırılan özel bir yazılım
kullanırlar. Router'lar RIP (Router Information Protocol) paketleri aracılığıyla bütün network
bilgilerini yayınlarlar. Network adreslerini bilmedikleri için bütün protokoller route edilemezler.
TCP/IP, IPX gibi protokoller route edilebilirler.

19. Şekil 15: Router kullanımı
Gateways : Bridge ve router'lar bir OSI katmanında çalışmalarına rağmen gateway'ler birden
çok OSI katmanında çalışırlar. Bu nedenle gateway'ler değişik mimarili ve farklı protokollere
sahip bilgisayarların kullanıldığı alt network'lerde kullanılırlar.
Multiplexer : Multiplexing birçok kesikli sinyalin tek bir iletişim kanalı üzerinde birleştirilerek
iletilmesi tekniğidir. İletişim maliyetlerini azaltmak için kullanılır.
Multiplexing herhangi bir OSI düzeyinde yapılabilir. Multiplexing sayesinde fiziksel ortamdan
daha fazla yararlanılır.
Hub : Bir hub aygıtı LAN'ın mimarisini değiştirmez. Kullanıcıların LAN'a katılmasını sağlar. Hub
aygıtı genellikle LAN istasyonlarının bağlandığı bir kutudur. Hub'ların bir kısmı sadece
bağlantıyı sağlarken, bir kısmı gelişmiş sorun giderme yeteneklerine sahiptir. Bazıları da
sinyalleri güçlendirerek network'ün hızını artırırlar.
7: Network Protokolleri
Protokoller iletişimin kurallarıdır. Bir network'teki iletişim kuralları protokoller tarafından
düzenlenir. Diğer bir deyişle bilgisayarlar aynı ya da uyumlu protokolleri kullanıyorlarsa
birbirleriyle iletişim kurabilirler. Çok sayıda protokol vardır. Ancak her birinin değişik amaçları
vardır. OSI modeline göre veri iletiminde birçok protokol birlikte çalışır. Bu bileşime protokol
kümesi (protocol stack) denir. Böylece bir protokol kümesinde farklı protokoller bulunabilir. OSI
katmanı protokolün fonksiyonunu da belirler. Örneğin bir protokol fiziksel katmanda
çalışıyorsa onun görevi verinin kablo ile iki network kartı arasında iletimidir.
Standart Protokol Kümeleri (Stacks) : Network dünyasında belli protokol kümeleri standart
hale gelmiştir. Bunlar:
OSI protokol kümesi:
-IBM System Network Architecture (SNA)
-Digital DECnet
-Novell Netware
-Apple AppleTalk
-TCP/IP
7.1. Protokol Türleri
Uygulama Protokolleri : Application protokolleri OSI Application katmanında çalışır. Bu
protokol uygulamadan-uygulamaya verilerin iletimini sağlar. Örneğin SMTP protokolü. Bu
alanda yaygın olarak kullanılan protokoller şunlardır:
-APPC (Advanced Program-to-Program Communication).
-FTAM (File Transfer and Management).

20. -X.400 (e-mail için CCITT protokolü).
-X.500 (dosya ve dizin servisi için CCITT protokolü)
-SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) Internet'de kullanılan bir e-mail protokolü.
-FTP (File Transfer Protocol): Internet'de kullanılan bir protokol.
-SNMP (Simple Network Management Protocol) Network'ü izlemek için bir protokol.
-Telnet: Internet'de erişim ve işlem için bir protokol.
-Microsoft SMB (Server Message Block): İstemci arabirimi.
-NCP (Novell Core Protocol): İstemci arabirimi.
-AppleTalk ve Apple Share: Apple'in network protokolü kümesi.
-AFB (AppleTalk Filing Protocol): Uzak dosya erişimi için Apple'ın bir protokolü.
-DAP (Data Access Protocol): DECnet erişim protokolü.
Gönderme (iletme) Protokolleri : Gönderme protokolleri ise bilgisayarlar arasındaki iletişim
oturumunu başlatır ve güvenilir bir şekilde verilerin gönderilmesine zemin hazırlar. Yaygın
kullanılan veri gönderim protokolü TCP'dir. Yaygın kullanılan iletim protokolleri şunlardır:
-TCP
-SPX (IPX/SPX)
-NWlink (Novell'in IPX/SPX protokolünün Microsoft tarafından geliştirilmişi)
-NetBEUI
-ATP
Network Protokolleri : Network protokolleri ise bağlantı servislerini oluşturur. Bu protokoller
adresleme ve yönlendirme (routing) bilgilerini işlerler. Bu protokoller ayrıca Ethernet ve Token
Ring olmak üzere network ortamlarında iletişimin kurallarını da tanımlarlar. Yaygın olarak
kullanılan network protokolleri şunlardır:
-IP (Internet Protocol)
-IPX (Internetwork Packet Exchange)
-NWLink
-NetBEUI
-DDP (Datagram Delivery Protocol)
7.2. Yaygın Kullanılan Protokoller
Çok sayıda protokol vardır. Bunları bir çoğu Windows 2000 tarafından da desteklenmektedir:
Windows 2000 ile desteklenen protokoller:
-Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP)
-Asynchronous Transfer Mode (ATM)
-NetWare Internetwork Packet Exchange/Sequenced Packet Exchange (IPX/SPX)
-NetBIOS Enhanced User Interface (NetBEUI)
-AppleTalk
-Data Link Control (DLC)
-Infrared Data Association (IrDA)
Protokolleri, diğer bir sınıflamayla; LAN (Local Area Networks), WAN (Wide Area Network),
Dial-Up ve VPN olmak üzere RAS (Remote Access Protocols-Uzaktan Erişim Protokolleri)
protokolleri olarak gruplamak mümkündür:
TCP/IP : TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) endüstri standardı olan bir
iletişim protokolüdür. TCP/IP, yerel networkler (LAN) ve geniş alan networkleri (WAN) için
geliştirilmiştir. Standart olarak routable (yöneltilebilir) olan TCP/IP protokolü, özellikle
Internet ve Intranet ortamlarının temelidir.
TCP/IP'nin bazı tasarım özellikleri:
-Hata düzeltme olanakları.
-Alt networklere (subnet) bağlanma.
-Belli bir sahibi olmaması.

21. -Minimum veri kullanımı.
NWLink : NWLink, Microsoft-uyumlu IPX/SPX protokolüdür. Sadece NWLink ile Windows 2000
bilgisayarların NetWare server üzerindeki dosyalara ve yazıcılara ulaşması mümkün değildir. Bu
durumda sadece client/server uygulamalar çalıştırılır. Dosyalara ve yazıcılara erişmek için bir
redirector'ın da yüklenmesi gerekir. Bu düzenleme Client Service for NetWare ile yapılır.
Windows 2000 Server üzerinde de Gateway Service for NetWare servisi vardır.
NetBEUI : NetBEUI (NetBIOS Extended User Interface) küçük LAN networkleri için
geliştirilmiştir. Windows 3.11 ve Windows 9x gibi ortamlar için idealdir. Routable
(yönlendirilebilir) olmadığı için büyük network altyapılarında kullanılmamaktadır.
AppleTalk : AppleTalk protokolü Apple Computer Corporation tarafından geliştirilmiştir.
AppleTalk, Macintosh bilgisayarlarla iletişim kurmak için kullanılır. AppleTalk ile Windows
2000, router ve dial-up server olabilir. Ayrıca dosya ve yazıcı desteği sağlar.
DLC : Data Link Control (DLC) IBM mainframe bilgisayarları ile iletişim için geliştirilmiştir. DLC
protokolü PC'ler ardındaki veri iletişimi için geliştirilmemiştir. Bunun yanı sıra ağa doğrudan
bağlı olan Hewlett-Packard yazıcıları için de DLC protokolü kullanılır.
IrDA : Infrared Data Association (IrDA) yüksek hızlı kablosuz infrared protokolüdür. IrDA
değişik aygıtların iletişim kurmasını sağlar. Kameralar, yazıcılar, bilgisayarlar iletişim için bu
teknolojiyi kullanabilirler.
7.2.1. Diğer Protokoller
ATM :Asynchronous Transfer Mode (ATM) protokolü bağlantı temelli (connection-oriented)
çalışan bir protokoldür. Özellikle ses, video ve veri iletişimi için kullanılır. ATM, verileri sabit
uzunluklu hücreler halinde taşıyan yüksek hızlı bir network teknolojisidir.
7.2.3. RAS Protokolleri:
SLIP : İstemcilerin modem aracılığıyla bir RAS Server'a bağlanmasını sağlar.
Kısıtlamalarından doyalı PPP protokolü kullanılır.
PPP : İstemcilerin modem aracılığıyla bir RAS Server'a bağlanmasını sağlar. SLIP protokolünün
gelişmiş şeklidir denilebilir. PPP ile Windows 2000 bilgisayarları uzak networklere
bağlanabilirler.
PPTP : PPTP istemci ile PPTP sunucu arasında şifrelenmiş veri iletimini sağlayan bir
protokoldür. Bu işleme "tunnelling" denir.
L2TP : Aynı PPTP gibi istemci ile PPTP sunucu arasında şifrelenmiş veri iletimini sağlayan bir
protokoldür. Bu Ancak L2TP protokolünde şifreleme olarak IPSec adı verilen şifreleme
teknolojisi de kullanılabilir.
IPSec : TCP/IP iletişiminde verilerin şifrelenerek gönderildiği bir tekniktir. IPSec, Windows
2000 networklerinin Internet ve Intranet ortamlarındaki güvenliğini oluşturmaktadır. Ayrıca
PPTP ve L2TP gibi VPN (Virtual Private Networks) protokolleri de IPSec ile şifrelenerek güvenli
hale gelirler.

24. Kaynaklar
- Prof. Dr. İnan GÜLER, http://w3.gazi.edu.tr/~iguler/ , Erişim Tarihi: 24.05.2017 04:30 PM
- Yrd. Doç. Dr. Ünal Küçük, http://yildiz.edu.tr/~kunal/ , Erişim Tarihi: 25.05.2017 11:30AM
- Veri İletişimi Yerel Geniş Ağlar İnternet Teknolojileri, Nazife Baykal, Sas Bilişim Yayınları,
2001