1. 10. Tempos de confrontación en
Europa
Ahia Campañó González
4ºA

2. 1. O declive da quenda dinástica

O desastre do 98

Rexeneracionismo

3. 1.1 O rexeneracionismo dinástico

Programa de refromas

Reformismo conservador
− De Antonio Maura

Semana tráxica
− Reclutamento para a guerra de Marrocos
− Fusilamento de Francisco Ferrer Guardia
− Provoca a dimisión de Maura

O reformismo liberal
− Reformas de Canalejas
− Limita a ifluencia da igrexa
− Regular as relacións laborais
− Descentralización
− Aparición da Mancomunidade de Cataluña

4. 1.2 Os grupos da oposición

Os republicanos

Os grupos catalanistas (Solidaridat Catalana)

O socialismo: PSOE e UXT (Pablo Iglesias)

O anarquismo

5. 1.3 A crise de 1917

Descontento político

Condicións de vida

Protestas de sectores do exército

Asemblea de parlamentarios, forzas políticas da
oposición

Queixas dos grupos militares

CNT e UXT convocan unha folga revolucionaria

O sistema está en crise

6. 2. Crise da restauración e ditadura

2.1 A descomposición do sistema

Inestabilidade dos gobernos

O goberno de concentración
− Gobernos de concentración

A conflitividade social
− Mobilizacións obreiras e campesiños
− Trienio bolxevique
− Diversas folgas dos traballadores industriais
− Pistoleirismo
− Guerra social
− Asasinato de Dato

A derrota de Annual
− El Krim
− Derrota e investigación pola derrota Annual (expediente picasso)
− Golpe de Estado en 1923

7. 2.2 A ditadura de Primo de Rivera

Ditadura de Primo de Rivera (1923-1931)

Reinado de Alfonso XVIII

Apoios ao golpe de Estado de Primo de Rivera
− Grupos políticos conservadores

Xustificación

8. O directorio militar

Suspensión da constitución e todos os cargos electos

Forte represión
− As liberdades
− O movemento obreiro, CNT e Partido Comunista
− O nacionalismo

O desembarco de Alhucemas (1925)

9. O directorio civíl

Influencia fascista italiana

Unión patriótica

Asembla nacional consultiva

Economía dirixida (obras públicas...)

Exposición internacional de Barcelona

Monopolios do Estado (telefónica, iberia,
campsa...)

Aumento da oposición á ditadura

Xeneral Berebguer (1930)

10. 3. Da monarquía á república

3.1 A proclamación da república
− Eleccións municipais
− Os partidos monárquicos preséntanse divididos
− Coalición entre partidos no Pacto de San
Sebastián
− Resultado das eleccións: a nivel xeral gañaron os
monárquicos pero nas cidades máis grandes
gañaron os republicanos
− Alfonso XIII marcha da monarquía
− Proclamación pacífica da república, 14 de abril
de 1931

11. 3.2 O goberno provisional

Composición do goberno provisional: republicanos,
socialistas e nacionalistas

Reformas:
− Amnistía
− Leis sociais
− Xeneralidade provisional de Cataluña
− Nova ordenación electoral

Queima de conventos

Folgas obreiras e anarquistas

Eleccións ás cortes constituíntes

12. 3.3 A constitución de 1931

Constitución plenamente democrática e progresista (social)

Principios fundamentais
− Gobernos autónomos
− Cortes, consello de ministros, presidente da república,
independencia xudicial, crease o tribunal de Garantias
Constitucionais, sufraxio universal masculino e feminino
− Aconfesionalidade do Estado
− Dereitos individuais e amplas liberdades públicas

Presidente da república: Niceto Alcalá Zamora

Presidente do goberno: Manuel Azaña

13. 4. Bienio reformista

4.1 As reformas republicanas
− Obxetivos: estado democrático, laico e descentralizado.
Reformas socioeconómicas pendentes
− Reforma do exército
− Reforma relixiosa
− Reforma educativa
− Reforma territorial: autonomías

Cataluña, País Vasco e Galicia
− Reforma agraria

Acabar co latifundismo e co paro dos xornaleiros

Apoio campesiño á república

Incremento da capacidade adquisitiva para modernizar o
país

Crease o IRA (Instituto de Reforma Agraria)

14. 4.2 A oposición ás reformas
• Dende o conservadorismo
– Grandes propietarios agrarios
– Xerarquía católica
– Exército
– Amplos sectores das clases altas e medias
– Golpe do xeneral Sanjurjo en 1932
– Organizacións políticas da dereita antireformista
• CEDA : Jose María Gil Robles
• Os monárquicos: renovación española de Calvo Sotelo
• Os carlistas: antiparlamentarios e antirrepublicanos
• A falange española: Jose Antonio Primo de Rivera

15. 4.2 A oposición ás reformas
• Dende o obreirismo
– Grupos campesiños, xornaleiros e obreiros
– Radicalidade da UXT
– Anarquistas: CNT e FAI
– Levantamentos obreiros (Alto Llobregat)
– Campesiños ( casas viejas 1933)

16. 5. O bienio conservador e a fronte
popular
• 5.1 O goberno de dereitas
– Represión de casas viejas
– Convocatoria de novas eleccións
– Parlamento de centro-dereita: gañan as eleccións
– Presidente do goberno: Alejandro Lerroux,
apoiado pola CEDA
– Paralizar ou eliminar todas as reformas
– Amnistía ao xeneral Sanjurjo
– Aumento de movilización social de esquerda polo
medo ao fascismo

17. 5.2 As revolucións de 1934
• Entrada de ministros da CEDA no goberno:
sublevación de Asturias
• Folgas onde se unen socialistas, anarquistas e
comuunistas
• En Cataluña: insurreación nacionalista que
proclama o estado catalán
• Lluís Companys
• O goberno reprime e fusila a Companys

18. 5.3 A fronte popular
• Coalición gobernamental
• Corrupción
• Fronte popular: republicanos e de esquerdas
• Proxecto: volver a retomar as reformas
• En febreiro: victoria da fronte popular
• Manuel Azaña: presidente da república
• Santiago Casares Queiroga: xefe do Estado
• Medidas da fronte popular
– Amnistía para os represaliados
– Continuación da reforma agraria
– Dispersión dos xenerais sospeitosos de golpismo
– Restauración da Generaitat de Cataluña
– Aprovación do estatudo de autonomía no País Vasco e en Galicia

19. 5.4 A reparación do golpe de
Estado
• Revoltas nas rúas
• Asasinato de Calvo Sotelo e do tenente Castillo
• Revoltas nas rúas
• Asasinato de Calvo Sotelo e do tenente Castillo

20. 6. O estalido da Guerra Civíl
• 6.1 Do golpe de Estado á guerra civíl
– 17 de xullo de 1936 en Canarias e prazas africanas
– Xenerais: Franco, Mola e Sanjurjo
– Alzamento nacional
– Organizacións políticas antirrepublicanas
– Bando republicano: unha parte do exército, guardias de asalto, clases
populares e parte das clase medias
– Actuación do goberno no alzamento
– Milicias dos sindicatos e aos partidos da fronte popular: entrega de
armas
– Fracasa o alzamento
– O golpe de Estado convírtese nunha guerra civil
– Causas profundas da guerra civíl

21. 6.2 A internacionalización do
conflicto
• Gran repercusión internacional
• Enfrontamento entre fascismo e democracia
• Francia e Gran Bretaña non querían participar na guerra
e asinaron o comité de Non Intervención
• Italia e Alemaña axudan a Francia
• Lexión Cóndor
• Portugal axuda a España
• Importante axuda da URSS que apoia a república
• As brigadas internacionais

22. 7. As dúas zonas enfrontadas
• 7.1 A zona republicana: a revolución social
– A revolución social
• Causas:
– Poder en mans de partidos e sindicatos de esquerdas
– Comités obreiros : CNT
– Colectivización de fábricas, confiscación de terras dos latifundistas
e repartición delas entre os campesiños, anticlericalismo
– Simbolo aristocrático, burgués ou relixioso
– Os intentos de controlar a situación revolucionaria
• Novo goberno: Largo caballero
• Intento de manter a legalidade republicana
• Disolve as milicias voluntarias
• Integra un exército popular
– Os sucesos de Maio de 1937 e o goberno de Negrín
• Fracasos militares
• Anarquistas e trotskistas en contra ás medidas do goberno
• Fórmase o goberno de Negrín con gran influencia comunista
• Trece puntos de Negín

23. 7.2 As zonas sublevadas: unha
ditadura militar
• A xénese do estado franquista
– Xunta de defensa
– Unificación de falangistas e tradicionalistas
– Partido único, FET y de las JONS
– Goberno de Burgos
– Novo estado: non democracia, inspiración fascista, obediencia cega ao
caudillo, exaltación da violencia
– Espíritu de cruzada
– Reformas: abolición da reforma agraria, abolición da lexislación laboral e
social e dos estatutos de autonomíaa, prohibición de todos os partidos e
sindicatos, fin do estado laico
• Unha represión sistemática
– Eliminación física e atemorización
– Represión e enterramentos en foxas comúns

24. 8. A evolución bélica
• O desenvolvemento do novo conflicto
– A guerra dura 33 meses, case 3 anos
– Tiveron menos apoio exteriror
– O avance cara madrid
• Paso do estreito de xibraltar
• Ocupan extremadura e toledo
• O goberno da repúbica abandona Madrid e instálase en Valencia
• Fracasos da batalla de Jarama e Guadalaxara
– A batalla do norte
• Guernika
• Toma de Bilbao
• Toma do País Vasco, Santander e Asturias
• Ofensivas: Belchite en Zaragoza e Brunete en Madrid
– A batalla do Ebro
• Batalla de Teruel
• Batalla do Ebro: ofensiva republicana
• A caída de Cataluña
– A fin da guerra
• O goberno de Negrín ten un Consello Nacional de Defensa
• O 1 de Abril ocúpase todo e declárasse a fin da guerra

25. 8.2 Consecuecias da guerra
• Perdas demográficas e conómicas
– Medio millón de mortos e medio millón de
exiliados
– Destrución de gran número de infraestruturas e
vías de comunicación
• Perda da democracia
– O franquismo instaurou unha ditadura militar
• Roptura da convivencia
– División entre vencedores e vencidos

26. 9. Galicia no primeiro terzo do
século XX
• 9.1 A crise da restauración en galicia
– Caciquismo
– O republicanismo
– O nacionalismo: Solidaridad Gallega en 1907
– O agrarismo
– Lei de redención de foros (1926)

27. 9.2 Segunda república e guerra
civíl
• A ORGA: Casares Queiroga
• Partido Galeguista (1931)
• Ratificación do estatuto (1936)
• Zona nacional
• Máis de 4000 mortos