ศัพท์, hospice, euthanasia, การออกเสียง, ภาษาอังกฤษ, สถานที่ดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย, การุณยฆาต, terminal case, terminal illness, การรักษาแบบประคับประคอง, palliative care, mercy killing, nursing home, เนิร์ด ชิ่ง โฮม, หนังสือ, บัณฑิต เทียนรัตน์

1. hospice และ euthanasia – ฉี่ม้า และ เยาวชนใน
เอเชีย
1
อาจารย์แพทย์ท่านหนึ่งบ่นให้ฟังว่า “เด็กสมัยนี้เหลือเกิน
วันหนึ่ง ผมเข้าห้องเรียนจะไปบรรยาย กำาลังขานชื่อเพื่อดู
ว่ามาครบกันหรือยัง ก็มีคนมาเคาะประตู นักศึกษาหญิงคน
หนึ่งก็กระวีกระวาดลุกขึ้น บอกว่า ‘อ๋อ เขามาส่งพิซซ่าให้
หนูอ่ะค่ะ หนูยังไม่ได้ทานข้าวเลยค่ะ’ ผมได้แต่ทำาตาปริบๆ
กำาลังคิดว่าจะเอ่ยท้วงติงว่า มันยังไงกันนี่ ก็ไม่อยากต่อว่า
เธอต่อหน้าเพื่อนร่วมชั้น ยังไม่ทันไร เธอก็ไปรับพิซซ่ามา
แล้วก็ถามผมว่า ‘อาจารย์รับสักชิ้นไหมคะ’ ผมไม่ได้
ผสมโรงไปด้วยหรอก แต่หลังจากเลิกเรียน ผมก็คุยกันเธอ
เล็กน้อย ว่าเข้าใจว่าหิว แต่ควรจะหัดบริหารเวลาและทำา
อะไรๆ ให้ถูกกาลเทศะ คือถูกที่ถูกเวลาหน่อย เธอหัวเราะ
แหะๆ และบอกว่า ‘กับอาจารย์อื่น หนูก็ไม่ทำาหรอกค่ะ แต่
เห็นอาจารย์ใจดี คิดว่าคงไม่เป็นไร’”
2
ลูกใครไม่รู้ น่ารักจัง จริงๆ ไม่ได้ประชด อาจารย์หมอใช้
คำาว่า ‘เด็ก’ ก็เด็กจริงๆ หิวก็กิน ง่วงก็นอน ถึงเวลาเข้าห้อง
ก็ไปเรียน ทำาตามหน้าที่เด็กดีตลอด แล้วก็จริงๆ ถ้าเป็นคน
ที่เรารัก ทำาอะไรก็น่ารักน่าเอ็นดู มีเหตุผลที่ (ทุกคน) ควร
เข้าใจทุกอย่าง ในฐานะคนนอกที่ เฝ้าดู ห่วงแต่ว่า โตไป
นานไป ไปเจอคนที่ไม่พร้อมที่จะเข้าใจตลอดเวลา จะเป็น
ทุกข์ไหมนี่
3
ได้ยินเรื่องนี้แล้ว นึกถึงหนังสือบันทึกชีวิตหมอฝรั่งเล่มหนึ่ง
ที่เพิ่งมีโอกาสอ่านจบไปหลังจากซื้อมาดองนานนม คุณ
หมอบ่นไว้คล้ายๆ กันเรื่องเด็กสมัยนี้ (ของคุณหมอ) ว่าไม่
ค่อยสนใจเรื่องรอบตัว เช่น เมื่อถามว่า What’s a
hospice? ก็ตอบมาได้ว่า “About a gallon and a
half.” และเมื่อถามว่า What do you think about

2. euthanasia? ก็ตอบอย่างตรงไปตรงมาว่า “Well, I’m
not interested in children in China.”
4
แปลตรงตัวจะได้ความว่าอย่างนี้ “สถานที่ดูแลผู้ป่วยระยะ
สุดท้ายคืออะไร” ตอบ “ประมาณแกลลอนครึ่ง” และ “คุณ
คิดอย่างไรเกี่ยวกับเรื่องการุณยฆาต” ตอบ “ฉันไม่สนใจ
เรื่องเด็กๆ ในเมืองจีน” เหมือน “ไปไหนมา สามวาสอง
ศอก” แท้ๆ
5
hospice care คือการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย (patients
with terminal illness เรียกว่าทำาอะไรไม่ได้มากแล้ว
อยู่อีกไม่นานก็ต้องไปแน่ๆ) การดูแลรักษาส่วนใหญ่มักเน้น
ไปที่ palliative care การดูแลรักษาแบบประคับประคอง
ให้ผู้ป่วยรู้สึกสบาย (comfortable) อย่างที่สุด และ
ทรมานกับการเจ็บปวดน้อยที่สุดเท่าที่จะทำาได้ สถานที่ดูแล
เรียกว่า hospice ถ้าได้แต่อ่านในใจ ไม่ได้ฟังเขาพูดคำานี้
กัน อาจไม่แน่ใจว่าอ่านอย่างไร แต่ได้ยินเรื่องข้างต้นแล้ว
น่าจะจำาได้แม่นละคราวนี้ ว่าคำานี้ อ่านออกเสียงว่า ฮ้อส
พิซ คล้ายๆ horse piss (horse คือม้า piss คำาพื้นๆ ไม่
ค่อยสุภาพนัก แปลว่า ฉี่ คำาสุภาพและทางการคือ urine
ปัสสาวะ) สองคำาต่อกันเลยแปลว่า ฉี่ม้า เรื่องที่เล่าพยายาม
แสดงให้เห็นว่า ผู้ตอบไม่รู้จักหรือไม่ทันได้คิดถึงคำาว่า
hospice ได้ยินคำานี้แล้วไปเข้าใจว่า ฉี่ม้าเป็นยังไง หรือ
สักแค่ไหน เลยตอบเป็นปริมาณไปว่าประมาณแกลลอน
ครึ่ง
6
• ขอแนะนำาหนังสือภาษาไทยเล่มหนึ่งที่พูดถึงเรื่อง
hospice ของสำานักพิมพ์มติชน
• “เนิร์ด-ชิ่ง-โฮม เรื่องเล่าไกลบ้านกับชาน-ชรา” เป็น
สารคดีบอกเล่าเรื่อง "ชีวิต" ของคนแก่ในต่างแดน (ซิ
ดนีย์) จากปลายปากกาและสายตาของ "หนุ่มเนิร์ด"
บัณฑิต เทียนรัตน์

3. • ไม่ใช่หนังสือใหม่ แต่พูดถึงเรื่อง คนแก่ ความแก่ ไม่
น่าจะเป็นเรื่องเก่าไปได้ เพราะเราทุกคนไม่แก่ขึ้น ก็
แก่ลงกันอยู่ทุกวัน
7
• ผู้ป่วยที่ terminally ill คือป่วยอย่างที่ไม่มีทางรักษา
แล้ว เป็นที่มาของความคิดเรื่อง euthanasia หรือ
mercy killing หรือ การุณยฆาตในภาษาไทย นั่น
คือ การช่วยให้ผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตไปเลยโดยไม่รอให้
ตายไปตามธรรมชาติ
• ประเด็นปัญหาที่ตามมาเรียกว่าเป็นปัญหาโลกแตกก็
ว่าได้ คนจะตายรู้ไหม อยากตายเลยไหม จะตายเอง
หรือจะให้ใครช่วย ถ้าไม่รู้ตัว ใครจะเป็นคนตัดสินใจ
ใครจะเป็นคนลงมือดึงปลั๊ก ฉีดยา ฯลฯ แล้วที่ว่าไม่มี
ทางรักษาน่ะ จริงหรือเปล่า สมองไม่ทำางานแปลว่า
ตายแล้วงั้นหรือ
• ไม่เป็นไร ต่างคนต่างคิด ไม่ต้องอภิปรายกันตรงนี้
เอาเป็นว่า ยังไงๆ ถ้าทำาก็มีการฆ่าแน่ๆ แต่ทำาด้วย
ความเมตตาสงสาร ไม่อยากให้เขาทรมาน เลยเรียก
กันว่า mercy killing (mercy แปลว่า เมตตา
กรุณา)
8
ศัพท์ทางการของคำาว่า mercy killing คือ euthanasia
เมื่อเจอคำานี้เป็นครั้งแรก ครูแนะนำาวิธีอ่านให้ คือ บอกให้
ออกเสียงเหมือนคำาว่า youth in Asia ประมาณ ยุธเธอ
ะเน้เชีย ฟังดูเข้าท่า พอออกเสียงคำายาวๆ และดูยากนี้ได้
แล้ว ดูมีภูมิรู้ขึ้นมาทันที (สังเกตตัวสะกด eu..แบบเดียวกับ
คำาว่า Europe ทวีปยุโรปนั่นเอง ในลอนดอน ก็มีสถานี
รถไฟ Euston เห็นครั้งแรกไม่ค่อยแน่ใจเหมือนกันว่าจะ
อ่านยังไงดี พอได้ยินคนเขาพูด เลยอ๋อ ยุสตัน..เข้าใจละ)
9
youth in Asia แปลตรงตัวว่าเยาวชนในเอเชีย มีฝรั่ง
บอกว่า เป็นเรื่องจริง เมื่อเขาเด็กๆ ได้ยินผู้ใหญ่คุยกันก็

4. สงสัยไปถามแม่เหมือนกันว่า เด็กๆ ในเอเชียมีปัญหาอะไร
หรือ เห็นคุยกันเคร่งเครียด เด็กที่บอกว่าไม่สนใจเรื่องเด็ก
ในเมืองจีน ก็คงจะเข้าใจอย่างเดียวกัน
10
• แถมท้าย patient เป็นคำานามแปลว่า ผู้ป่วย หรือ
คนไข้ ถ้าเป็น adj. หรือคุณศัพท์ แปลว่า อดทน
ใจเย็น อ่านออกเสียงเหมือนกัน ประมาณ เพ้เชิ่นทฺ
(ขอยำ้าอีกครั้ง ค้นหาเพื่อฟังการออกเสียงเองได้นะคะ
ที่เขียนไว้ในที่นี้ เป็นประมาณว่า ทั้งนั้น) ไม่ใช่ เพ
เที้ยน แน่ๆ
• terminal คำาเดียวกับชื่อห้างในกรุงเทพนั่นแหละ
เป็นคำานามมีความหมายว่า อาคารผู้โดยสาร (ที่
สนามบิน) หรือ สถานีปลายทางของรถโดยสารหรือ
รถไฟก็ได้ ในทางคอมพิวเตอร์ เครื่องปลายทางก็
เรียก terminal ส่วนในที่นี้ ใช้เป็น adj. ใน
terminal illness แปลว่าขั้นสุดท้าย ขยายคำาว่า
ความเจ็บป่วย ส่วน terminally เป็น adv. ขยายคำา
คุณศัพท์ ill ใน terminally ill
11
ขอให้สุขภาพดี มีแรงกายแรงใจดูแลตัวเองเสมอค่ะ