1. Κείμενο Α
Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν, αἵ τὸν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται
παρὰ τὸ συμφέρον, δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περὶ τροφήν ἡδονή. Ταῖς
μὲν γὰρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν, ταύτης δὲ ἀνὰ πᾶσαν
ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη, ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι. Καὶ
γὰρ ὁ πλέον ἤ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει, καὶ ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν, καὶ
ὁ τὰ ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν.
Ἔστι δὲ ἁμαρτία περὶ τροφή καὶ ὅταν παρὰ καιρὸν προσφερώμεθα αὐτήν.
Ἔτι δὴ καὶ ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περὶ τροφήν, δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν.
Καθαρεύοι δ’ ἄν τις ἐθίζων αὑτὸν αἱρεῖσθαι σῖτον οὐχ ἵνα ἥδηται ἀλλ’ ἵνα
τρέφηται, οὐδ’ ἵνα λεαίνηται τὴν κατάποσιν ἀλλ’ ἵνα ῥωννύηται τὸ σῶμα. Καὶ
γὰρ γέγονεν ἡ μὲν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς, οὐχ ἡδονῆς ὄργανον, ἡ
δὲ γαστὴρ τοῦ αὐτοῦ χάριν οὗπερ ἕνεκα καὶ φυτῷ ῥίζα γέγονεν. Διὸ καὶ
προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν, οὐχ ἵνα ἡδώμεθα.
Γάιος Μουσώνιος Ροῦφος (Στοβαῖος, Ἀνθολόγιον 3.18.37)
διασκευή
Κείμενο Β
Ὅσοι ἀπὸ γαστρὸς τὰς ἡδονὰς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τὸν καιρὸν ἐπὶ
βρώσεσιν ἢ πόσεσιν ἢ ἀφροδισίοισιν, τοῖσι πᾶσιν αἱ μὲν ἡδοναὶ βραχεῖαί τε
καὶ δι' ὀλίγου γίνονται, ὁκόσον ἂν χρόνον ἐσθίωσιν ἢ πίνωσιν, αἱ δὲ λῦπαι
πολλαί. τοῦτο μὲν γὰρ τὸ ἐπιθυμεῖν ἀεὶ τῶν αὐτῶν πάρεστι καὶ ὁκόταν
γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι, διὰ ταχέος τε ἡ ἡδονὴ παροίχεται, καὶ οὐδὲν ἐν
αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλ' ἢ τέρψις βραχεῖα, καὶ αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ.

2. Δημόκριτος, απ. 235 (Στοβαῖος, Ἀνθολόγιον, 3.18.35)
Κείμενο Γ
Τί γὰρ ὄφελος, νηστεύειν στόματι, καὶ φονεύειν τοῖς ἔργοις;
τί τὸ ὄφελος, βρωμάτων ἀπέχεσθαι, καὶ τῇ πορνείᾳ μιαίνεσθαι;
Κρέας οὐκ ἐσθίεις, ἀλλὰ κατατρώγεις σάρκας τοῦ ἀδελφοῦ σου.
Ποῖον κέρδος, οἴνῳ μὴ εὐφραίνεσθαι, καὶ μεθύσκεσθαι χρήμασι;
τί τὸ ὄφελος, ἄρτον μὴ ἐσθίειν, καὶ μεθύειν θυμῷ·
ποῖον κέρδος, νηστείᾳ μαραίνεσθαι, καὶ λοιδορεῖν τὸν πλησίον;
τίς ἡ ὠφέλεια, ἐγκρατεύεσθαι βρωμάτων, καὶ ἁρπάζειν τὰ ἀλλότρια;
τίς ἡ ἀνάγκη, τὸ σῶμα ξηραίνειν, καὶ πεινῶντας μὴ τρέφειν;
τίς ἡ ὠφέλεια, τὰ μέλη συντρίβειν, καὶ χήρας μὴ ἐλεεῖν καὶ ὀρφανούς;
τίς ὄνησις, ἐν φροντίσι καὶ μερίμναις διάγειν, καὶ ὀρφανοὺς χειμαζομένους
μὴ ῥύεσθαι;
Ιωάννης Χρυσόστομος, Λόγος ε
,περί νηστείας
Λεξιλογικά σχόλια
1. βρώματα= φαγητά
2. λοιδορῶ= κοροϊδεύω
3. ὂνησις= κέρδος, ωφέλεια
4. χειμάζομαι= υποφέρω, ταλαιπωρούμαι
5. ῥύομαι= σώζω
Δραστηριότητες
1. Διαβάστε το κείμενο Α, συμβουλευτείτε τα γλωσσικά σχόλια του
βιβλίου σας στη σελίδα 99 και προσπαθήστε να πείτε προφορικά το

3. νόημα του κειμένου. Συμβουλευτείτε και την ηλεκτρονική διεύθυνση
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria
%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/b13xm.htm .
2. Στη συνέχεια απαντήστε στις ερωτήσεις κατανόησης που μπορείτε να
βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos
%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/2askiseis/b07/btaxi13.1.htm .
3. Χωρίστε το κείμενο σε προτάσεις, βρείτε τα ρήματα, τα υποκείμενα, τα
αντικείμενα των ρημάτων και τα κατηγορούμενα. Στο χωρισμό των
προτάσεων θα σας βοηθήσουν οι σύνδεσμοι(παρατακτικοί-
υποτακτικοί) τους οποίους πρέπει να εντοπίσετε. (Προσοχή στα
απρόσωπα ρήματα και στη σύνταξη τους.).
4. Συζητήστε τις ερωτήσεις που υπάρχουν στη σελίδα 100 του βιβλίου
σας.
5. Διαβάστε το κείμενο Β, συμβουλευτείτε τα σχόλια του βιβλίου σας στη
σελίδα 155 , προσπαθήστε να κατανοήσετε το κείμενο και στη
συνέχεια βρείτε ομοιότητες ανάμεσα στα κείμενα Α και Β.
6. Διαβάστε το κείμενο Γ. Ποιες είναι οι απόψεις του Ιωάννη του
Χρυσόστομου για τη νηστεία;
7. Διαβάστε ξανά και τα τρία κείμενα και συγκεντρώστε λέξεις της
αρχαίας Ελληνικής που έχουν σχέση με το φαγητό και τη διατροφή.
8. Στη συνέχεια στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
http://el.wiktionary.org/wiki/%E1%BC%90%CF%83%CE%B8%CE
%AF%CF%89 και http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?
doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3De%29sqi%2Fw
δείτε την ετυμολογία και τους αρχικούς χρόνους του ἐσθίω.
9. Αναζητήστε λέξεις της νέας Ελληνικής ετυμολογικά συγγενείς με το
ρήμα ἐσθίω και καταγράψτε αυτές τις λέξεις. Ψάξτε επίσης την
ετυμολογία της λέξης νηστεία. Συμβουλευτείτε τα ηλεκτρονικά λεξικά
στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/index.html
10. Δείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos
%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/baritona.fonientolikta.htm#
%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B7%CF%82 την κλίση της
υποτακτικής της Μέσης φωνής.

4. 11. Εντοπίστε στο κείμενο Α όλους τους ρηματικούς τύπους υποτακτικής
μέσης φωνής.
12. Στη συνέχεια λύστε τις ασκήσεις στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria
%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/b13xm.htm .
13. Στις σελίδες 104 και 105 του βιβλίου σας λύστε τις ασκήσεις και
ελέγξτε τις απαντήσεις σας αφού συμβουλευτείτε την ηλεκτρονική
διεύθυνση http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos
%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20b
%20gym/b13xm.htm .