Eğitim Yönetimi ve Denetimi doktora programı çerçevesinde hazırlanmıştır.

1. Bilgisayar Destekli Nitel Veri
Analizi Yazılımları
Hazırlayan: Tijen AKADA
Muğla, Bahar, 2016
111/29/2016

2. There is no computer program that will analyze
your data…. Computers don’t analyze data;
people do!
(Weitzman ve Miles, 1995, 10)
11/29/2016 2

3. Yol Haritası
• Giriş
• Nitel Veri Analizi Yazılımları
• 2.1. Nitel Veri Analizi Yazılımları Çeşitleri
• 2.2. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
• Yazılımların Başlıca Avantajları
• Yazılımların Başlıca Sınırlılıkları
• Yaygın Kullanılan Bazı Nitel Veri Analizi Yazılımları
• Sonuç Yerine
311/29/2016

4. Giriş
• Nitel araştırmalarda;
• gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri
toplama yöntemleri kullanılır,
• algıların ve olayların doğal ortamında gerçekçi ve
bütüncül biçimde ortaya konmasına yönelik bir süreç
izlenir.
• Bu süreç ele alınan konunun derinlemesine
incelenmesini sağlayan zengin ve detaylı veri setlerini
toplamayı gerektirir
• Verilerin analizleri uzun süre alan, yoğun emek ve detaylı
çalışma gerektiren, yorucu süreçlerdir.
11/29/2016 4

5. Nitel Veri Analizi Yazılımları
• Bu süreçler bilgisayarların yaşantımızın çeşitli alanlarına
girmeleri ile bazı değişikliklere uğramıştır.
• 1960’larda ilk nitel veri analizi yazılımı olan General Inquirer
geliştirilir.
• 1980’lerde yaygınlaşmaya başlar.
• Ethnograph, Qualpro ve TAP, NUDIST, MAX ve WINMAX,
ATLAS/ti, HyperResearch, HyperSoft öncüleri arasındadır.
• Günümüzde 20 den fazla yazılım kullanılmaktadır.
11/29/2016 5

6. Nitel Veri Analizi Yazılımları
• Nitel veri analizi sürecinde;
• toplanan veriler işlenir (data reduction),
• görselleştirilir (data display) ve
• sonuçlar çıkarılarak teyit edilir (drawing conclusion and
verification) (Miles ve Huberman, 1994’den akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013,
255).
11/29/2016 6

7. Nitel Veri Analizi Yazılımları Nedir?
• Nitel veri analizi amacıyla kullanılan ve bilgisayar desteği
veren yazılım kategorisinin genel adına Bilgisayar Destekli
Nitel Veri Analizi Yazılımları denir (Silver ve Lewins, 2014, 606).
• Bu yazılımlar çeşitli yöntemlerle toplanan verileri organize
eden, kategorilere ayıran, temaları ortaya çıkarmakta ve
bütün sürecin raporlaştırılmasında kullanılan özel amaçlı
bilgisayar yazılımlarıdır.
11/29/2016 7

8. Nitel Veri Analizi Yazılımları Çeşitleri
• Weitzman ve Miles’a (1995’ten akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283-284) göre;
• sözcük işlemci yazılımları (örn, MS Word),
• kodlama yaparken kullanılabilecek olan kodlama yazılımları (örn,
Ethnograph) ve
• hem kodlama hem de kuram geliştirme amacıyla kullanılabilecek
olan yazılımlar (örn, NVivo) şeklinde sınıflandırılabilir.
11/29/2016 8

9. Sözcük işlemciler
• Weitzman ve Miles’a (1995’ten akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283-284)
göre sözcük işlemciler;
• verilerin yazıya dökülmesi, organize edilmesi ve kodlamaya
hazırlanması sürecinde işe koşulabilirler.
• Köprüler yoluyla dökümanlar birbirine bağlanabilir ve
ilişkilendirilebilir (Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283).
11/29/2016 9

10. Sözcük İşlemciler
• Her dosyada yer alan metinlerin tamamının veya belli bir
bölümünün bulunması,
• yer değiştirilmesi,
• yeniden üretilmesi,
• görüşmelerin metne aktarılması (transcribe),
• alan notlarının yazılması,
• metinlerin kodlanması ve raporlaştırılmasında başvurulabilir
(Berg, 2007, 331).
11/29/2016 10

11. Sözcük işlemciler
• Bilgisayar kullanmakta kendilerini rahat hissetmeyen nitel
araştırmacıların sözcük işlemci yazılımlarını kullanarak
analize başlamaları önerilmektedir (Weitzman ve Miles, 1995, akt.
Berg, 2007, 330).
• Word ile veri analizinin nasıl yapıldığına ilişkin detaylı
videolar için
https://www.youtube.com/watch?v=FX9R6Y6fyfk
https://www.youtube.com/watch?v=TbjfpEe4j5Y
kaynaklarına başvurulabilir).
11/29/2016 11

12. Kodlama Yazılımları:
•Özellikle nitel veri analizini kolaylaştırmak
amacıyla hazırlanan bu tür yazılımlar kodlama
sürecini sistematik ve daha kolay hale
getirebilirler.
•Bu yazılımlarla videolar, görüşmeler yazılı hale
getirilebilir,
•yazılı veriler farklı yollarla kodlanabilir,
•ilgili bölümler kolayca işaretlenebilir ve
•kodlar sistematik bir biçimde sergilenebilir.
11/29/2016 12

13. Kodlama Yazılımları
•Kodlara açıklamalar eklenebilir ve kodların
hiyerarşik bağlantıları göz önüne serilebilir.
•Sistematik, tam, esnek ve hızlı kodlama
yapılabilir.
•Geleneksel olarak kağıt üzerinde
gerçekleştirilen kodlamalar verilen komutlar
yoluyla daha kolay gerçekleştirilebilir (Yıldırım ve
Şimşek, 2013, 284). 11/29/2016 13

14. ETHNOGRAPH 6.0
• Alan çalışmalarından elde edilen veriler bir Word belgesine
aktarılarak veya doğrudan yazılıma yüklenebilir ve yüklenen
verilere ulaşılması ve verilerden örüntülerin ortaya
çıkarılması kolaylaşır.
• Ethnograph yazılımını daha yakından tanımak için
https://www.youtube.com/watch?v=oJ_CPCRITCc ve
https://www.youtube.com/watch?v=JO-smnjej90 adreslerine
başvurulabilir.
11/29/2016 14

15. ETHNOGRAPH 6.0
http://ethnograph.software.informer.com/
11/29/2016 15

16. Kodlama ve Kuram Geliştirme Yazılımları
• Yalnızca kodlama yapan yazılımlardan daha kapsamlı
özelliklere sahip olan yazılımlardır.
• Bu tür yazılımlardan yapılan kodlamalara dayanan
kuramların geliştirilmesinde ve araştırma raporu
oluşturulmasında yararlanılabilir.
• Örnek olarak Atlas ve NVivo gibi yazılımlar verilebilir (Weitzman
ve Miles, 1995’ten akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 284).
11/29/2016 16

17. Nitel Veri Analizi Yazılımları
(Weitzman ve Miles, 1995’ten akt. Berg, 2007, 331)
• Sözcük İşlemciler (Word processors)
• Metin Bulucular/Metin Soruşturucu Programlar (Text Retrievers)
• Metin Tabanlı Düzenleyiciler (Textbase Managers)
• Kodlama ve Geri Çağırma Programları (Code and Retrieve
Programs)
• Kod Tabanlı Teori Oluşturma Programları (Code-Based Theory
Builders)
• Kavramsal Ağ Oluşturma Programları (Conceptual Network
Builders)
11/29/2016 17

18. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)
• Alan notları tutma,
• Alan notlarını yazma-çözümleme,
• Düzeltme (editing): Doğrulama, genişletme ya da değiştirme,
• Kodlama: Daha sonraki geri dönüşlere imkan verecek biçimde
metnin parçalarına anahtar kelimeler ekleme,
• Depolama: Metni bir veri tabanında saklama,
11/29/2016 18

19. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)
• Soruşturma ve Geri Çağırma: Kodlar arasında soruşturmalar yapma
ve gerektiğinde bir kodlama birimine dahil edilmiş veri parçasını orijinal
metin içinden geri çağırma,
• Verileri İlintilendirme: İlgili veri kümelerini birbirine bağlama,
kategoriler, kümeler ya da enformasyon ağları oluşturma,
• Araştırmacı Notları Oluşturma: Daha derin bir analize temel
oluşturmak üzere verilerin bazı yönlerine ilişkin refleksif yorumlar
yazma,
• İçerik Analizi: Frekansları sayma, kelime ya da cümlelerin sırasını ve
yerini sayma, 11/29/2016 19

20. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)
• İçerik Analizi: Frekansları sayma, kelime ya da cümlelerin
sırasını ve yerini sayma,
• Verileri Gösterme: Seçilmiş ya da indirgenmiş verileri
denetleme/kontrol etme amacıyla bir matris ya da ağ gibi
özetlenmiş, organize edilmiş bir biçime kavuşturma,
• Sonuç Çıkarma ve Teyit etme: Analizciye görselleştirilmiş
verileri yorumlamada veya bulguları test etme ya da
doğrulamada yardımcı olma,
11/29/2016 20

21. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)
• Teori Oluşturma: Bulgulara ilişkin sistematik, kavramsal
olarak tutarlı açıklamalar geliştirme, hipotez test etme,
• Grafik Haritalandırma: Bulguları ya da teorileri gösteren
görseller yaratma,
11/29/2016 21

22. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
Görseller Yaratma
11/29/2016 22

23. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
Görseller Yaratma (Word Clouds)
11/29/2016 23

24. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri
(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)
• Geçici bilanço ya da sonuç raporlarını hazırlama.
11/29/2016 24

25. Yazılımların Başlıca Avantajları (1/15)
• Nitel çalışmalar yüklü miktarda metin tabanlı veri setlerini içerir.
Görüşmelerin kağıda dökülmesi, alan notları, betimlemeler, kişisel
notlar iyi yönetilemediğinde “aşırı veri yükü” (data overload)
yaratabilirler (Miles ve Huberman, 1994’den akt. Kelle, 1995, 3).
• Benzer şekilde veri analizi ve teori oluşturma süreçlerinde ortaya çıkan
görüşlerin, hipotezlerin ve fikirsel bağlantıların not kağıtları, indeks
kartları ve benzeri yöntemlerle düzenlenmesi zorlu bir süreç olabilir ve
yazılımlara başvurulması araştırmacıların işini kolaylaştırabilir (Kelle,
1995, 4).
11/29/2016 25

26. Yazılımların Başlıca Avantajları (2/15)
• Yazılım kullanılması analizcilere “işkence” gibi gelen veri
kodlama, saklama/depolama, arama yapma ve verileri geri
çağırma (retrieval) işlemlerini kolaylaştırabilir (Mintzberg, 1979’dan
akt. Wolfe, Gephart ve Johnson, 1993, 640).
11/29/2016 26

27. Yazılımların Başlıca Avantajları (3/15)
• Yazılımlarda büyük miktardaki veri setleri elektronik ortamda
saklanabilir ve yedeklenebilir.
• Yazılımlar dosyalardan oluşan depolama üniteleri gibi düşünülebilir.
• Araştırmacılar verilerini uygun başlıklar atanmış dosyalar altında
saklayabilir ve gerektiğinde kolayca mobil olarak kendi dizüstü ve
tablet bilgisayarlarından ulaşabilir.
• Bilgisayarda çeşitli nitel veri analizi yazılımları yoluyla verilerin
kodlanması kolaylaşabilir.
11/29/2016 27

28. Yazılımların Başlıca Avantajları (4/15)
• Geleneksel olarak kesip yapıştırarak, renkli kalemlerle çizilerek yapılan
veri analizi süreci elektronik olarak gerçekleştirilebilir.
• Rodik ve Primorac (2015, 10) tarafından incelenen bazı yeni
araştırmacılar elle yönetilen sürecin daha “ilkokul” imajını yarattığını,
yazılımla gerçekleştirilen analizin daha “ciddi, profesyonel ve
inandırıcı” bir etki yarattığını vurgulamaktadır.
11/29/2016 28

29. Bir Resmin Belli Bir Bölgesini İşaretlemek

30. Yazılımların Başlıca Avantajları (5/15)
• Buna ek olarak yazılımlar araştırmacının zaman kazanmasına yol
açar, süreci daha açık ve sistemli kılar, sürecin daha iyi
denetlenmesine, kodlamaların gözden geçirilmesi, düzeltilmesi ve
sürecin esneklik kazanmasını sağlayabilir (Miles ve Huberman, 1994’den
akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283).
11/29/2016 30

31. Yazılımların Başlıca Avantajları (5/15)
• Farklı türlerde ve niteliklerdeki verilerin kullanılmasını sağlayabilir.
• Farklı teknik ve araçlarla toplanmış verilerin analiz edilmesi araştırma
sonuçlarının güvenirliğini, geçerliğini ve bütünlüğünü artırıcı olabilir ve
yazılım kullanılması yoluyla veriler bütüncül bir şekilde ele alınabilir.
• Örneğin anket tekniği kullanılarak elde edilmiş olan bir veri grubu
ile metin analizi tekniğiyle elde edilmiş olan başka bir veri grubu
birlikte ele alınabilir ve çözümlenebilir (Birkök, 2008, 4).
11/29/2016 31

32. Yazılımların Başlıca Avantajları (6/15)
• Günümüzde yazılımlara görsel, işitsel ve sosyal medya gibi çeşitli
formatlardaki veriler de yüklenebilir, işlenebilir ve depolanabilir.
• Web sayfaları, twitler ve Facebook sayfaları gibi sosyal medya verileri,
ses, video ve resim dosyaları, hesap tabloları ve veri tabanları gibi
metin dışı çoklu ortam belgeleri kullanılan verileri daha
zenginleştirebilir (Birkök, 2008, 4).
11/29/2016 32

33. Yazılımların Başlıca Avantajları (7/15)
Nvivo’da Ses Dosyası Aktarımı
11/29/2016 33

34. Yazılımların Başlıca Avantajları (8/15)
Nvivo’da Video Dosyası Aktarımı
11/29/2016 34

35. Obama’nın Konuşma Analizi
11/29/2016 35

36. Yazılımların Başlıca Avantajları (9/15)
• Bütün veriler uygun başlıklar altına yerleştirildiğinden hiçbir veri
gözden kaçmayabilir.
• Genel olarak yazılımlar nitel verilerin organize edilmesinde ve
düzenlenmesinde araştırmacılara kolaylık sağlar ve zaman kazandırır
(Birkök, 2008, 4).
11/29/2016 36

37. Yazılımların Başlıca Avantajları (10/15)
(Dey, 1993, 61)
• Yazılımların gerçekleştirdiği geleneksel yöntemle yapılamayacak bazı
işlevleri de bulunmaktadır.
• Yazılımlar araştırmacıların veriler arasında elektronik bağlantılar
(hipermetin/hypertext yapısı) kurabilmelerine olanak tanır.
• Kağıt-kalem kullanarak gerçekleştirilemeyecek bir özellik olan bu
durumda hipermetin yapısının kullanılması nitel verilerin analizine
katkılar sunabilir.
11/29/2016 37

38. Yazılımların Başlıca Avantajları (11/15)
(Dey, 1993, 61)
• Köprüler yoluyla örneğin, kategorilerin tanımlamalarıyla eşleşmesi,
nedenlerin sonuçlara bağlanması gibi yöntemlere başvurulması
mümkün olur.
• Kurulan bağlantılardan eylemlerin sonuçlarının nedenleriyle
eşleşmemesi gibi uygun düşmeyen sonuçların görülmesi kolaylaşarak
analiz yeniden tekrar edilebilir ve kategoriler uygun sonuçlara kolayca
yeniden bağlanabilir.
11/29/2016 38

39. Yazılımların Başlıca Avantajları (12/15)
• Bilgisayar yazılımları kodlar ve temaları görselleştirebilir.
• Nitel verilerin görselleştirilmesi sürecinin yazılımlarla
yapılması kullanıcılara çeşitli olanaklar sağlayabilir.
• Yazılımın yapısında yer alan zihin haritaları (mind maps),
sözcük bulutları (word clouds), sözcük ağaçları (word trees),
tablolar, grafikler, kavram haritaları gibi görsel araçlar
verilerin çeşitli biçimlerde somutlaştırılabilmesine olanak
sağlar (Wolfe, Gephart ve Johnson, 1993, 640).
11/29/2016 39

40. Tree Map
11/29/2016 40

41. Görselleştirme Seçeneklerinden Bazıları
11/29/2016 41

42. Yazılımların Başlıca Avantajları (13/15)
• Araştırmacı kodlar ve temalar ile aralarındaki ilişkileri de
görselleştirebilir.
• Veriler ana temalar (parent nodes) altında yer alan bağlantılı alt
temalar (child nodes) şeklinde yerleştirilerek hiyerarşik bir biçimde
gösterilebilir.
• Analiz sürecinde kullanılan kodlar ve temaların yerleri değiştikçe
yeniden düzenlenmesi kolaydır.
• Analiz sonuçları da karşılaştırmalı tablolar ve listeler şeklinde
gösterilebilir (Wolfe, Gephart ve Johnson, 1993, 640).
11/29/2016 42

43. Yazılımların Başlıca Avantajları
11/29/2016 43

44. http://www.slideshare.net/kontorphilip/conducting-
qualitative-analysis-using-nvivo-a-quick-reference
11/29/2016 44

45. Yazılımların Başlıca Avantajları (14/15)
• Yazılımlar gün geçtikçe daha kolaylaşmakta (Lewins ve Silver, 2007, 291) ve
daha görselleşmekte olduğu için bilgisayar okuryazarlığı olan nitel
araştırmacılara hitap edebilir.
• Farklı coğrafyalarda yaşayan araştırmacıların aynı veri seti üzerinde takım
halinde çalışması da mümkün olabilmektedir.
11/29/2016 45

46. Yazılımların Başlıca Avantajları (15/15)
• NVivo gibi bazı yazılımlarla araştırmacılar eşzamanlı çalışma yürütebilir.
• Hangi araştırmacının ne gibi eklemeler ve düzenlemeler yaptığı görülebilir, farklı
araştırmacıların kodlamaları karşılaştırılabilir ve çalışmaları birleştirilebilir, bir proje
içeriği başka bir projeye aktarılabilir ve bu gibi özelliklerinden ötürü takım çalışması
yürütmek kolaylaşabilir (Bazeley ve Jackson, 2015, 281-301).
11/29/2016 46

47. Çoklu Araştırmacı Kodlamaları

48. Yazılımların Başlıca Avantajları
• Özetle, uzun ve yorucu bir süreç olan nitel verilerin
işlenmesinde araştırmacıların mekanik işlerin yapımını
bilgisayarlara bırakmaları, işlerini kolaylaştırarak zaman
kazanmalarına destek olabilir.
• Analiz sürecinde verilerin kodlanması, temaların oluşturulması
ve bulguların görselleştirilmesinde yazılımlar işe koşulabilir
(Yıldırım ve Şimşek, 2013, 282).
11/29/2016 48

49. Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (1/6)
• Kullanıcıların ifadelerine göre yazılımların arayüzünün kullanıcı dostu
olmaması ve içgüdüsel öğrenmeyi desteklememesi zorluk
yaratmaktadır (Rodik ve Primorac, 2015, 10).
• Bu da araştırmacıların işini zorlaştırabilir ve araştırmacıların yazılımı
kullanmayı öğrenmesi zaman ve emek kaybına yol açabilen
meşakkatli bir süreç olabilir.
• Birçok kullanıcı günümüz teknolojilerini kullanırken öğrenmektedir
(Castells, 1996’dan akt. Rodik ve Primorac, 2015, 10). TV, video gibi
eski teknolojiler önce öğrenilip sonra kullanmaya başlanıyorken
bilgisayar teknolojileri kullanılırken öğrenilir ve bu da analiz sürecini
yavaşlatır (Rodik ve Primorac, 2015, 17).
11/29/2016 49

50. Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (2/6)
• Bazı araştırmacıların bilgisayar yeterliğinin daha yüksek olabilmesi bu
süreci onlar adına kolaylaştırabilirse de analizleri yazılım kullanarak
yapmanın geleneksel yöntemle yapmaktan daha az zaman
almayacağını öne sürenler bulunmaktadır.
• Ancak zaman kaybı konusunu kabul edenler arasında bile yine de
yazılım kullanmanın süreci daha sistematikleşeceğini ileri sürenler
bulunmaktadır (Lee ve Fielding, 1995’den akt. Pope, Ziebland ve Mays, 2000,
115).
• Yazılımların bir diğer sınırlılığı da çökme veya başka teknik sorunlar
gibi beklenmedik durumlarla karşılaşılabilmesidir (Rodik ve Primorac,
2015, 11).
11/29/2016 50

51. Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (3/6)
• Nitel yazılımları kullanmayı ilk kez deneyen araştırmacılar nitel
analiz yazılımlarının nicel analiz yazılımları gibi analizin
tümünü gerçekleştireceği beklentisini taşıyabilir ve gerçek
onlarda bir hayal kırıklığı yaratabilir (Rodik ve Primorac, 2015, 14).
• Nitel analiz yazılımları araştırmanın analizini yapmaz veya
analizin nasıl yapılacağını öğretmez (Lewins ve Silver, 2009, 287).
• Analiz sürecini yürütmek ve gereken kararları almak
araştırmacının sorumluluğundadır (Drisko, 2013, 284).
11/29/2016 51

52. Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (4/6)
• Ayrıca her yazılım her araştırmacı veya her araştırma için uygun olmayabilir.
Mevcut yazılımların yaptıkları işler farklı olduğu için doğru yazılımı bulmak bir
inceleme süreci gerektirebilir (Rodik ve Primorac, 2015, 10).
• Piyasada farklı niteliklere sahip çeşitli yazılımlar bulunmaktadır. Nitel
araştırmaların etnografi, fenomenoloji, biyografi, gömülü teori vb. gibi hangi
türde yapıldığına bağlı olarak uygulanan analiz teknikleri de değişiklik
gösterdiğinden yazılımlar da farklı özelliklere sahip olarak geliştirilmiştir.
• Araştırmacının hangi yazılımı seçeceği topladığı veri tipine, araştırmasının
konusuna ve yayınlama stratejisine göre değişebilmektedir (Drisko, 2013,
285) ve bu nedenle dikkatlice seçim yapılması gerekir.
11/29/2016 52

53. Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (5/6)
• Bazı araştırmacılar yazılım kullandığında kendileri ile verileri
arasına bir makinenin girdiği ve verileriyle aralarında bir mesafe
oluştuğu hissine kapılmakta ve verilerine yabancılaştığını
(alienation) düşünmektedir.
• Kodlama yaparken, tek adım (one step coding/on-screen coding)
ve iki adım kodlama (two step coding) işlemleri sırasında ve
özellikle ekran üzerinde kodlama yapılırken araştırmacılar
verilerinden uzaklaşma kaygısı taşıyabilmektedir (Kelle, 1995,
34).
•
11/29/2016 53

54. Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (6/6)
• Bazı kullanıcılar teknoloji kullanmanın başlı başına bir
karmaşa yarattığını düşünmektedir (Willis ve Kim, 2006’dan akt.
Birkök, 2008, 4).
• Öte yandan teknolojinin mükemmel olmayan ancak sürekli
ilerleyen doğasının göz ardı edilmemesi önerilmektedir
(Birkök, 2008, 4).
11/29/2016 54

55. Yaygın Kullanılan Bazı Nitel Veri Analizi
Yazılımları
• 1. f4analyse
• Kullanması kolay ve metin tabanlı veri dosyalarının
analizinde kullanılabilecek bir yazılımdır.
• Kodlama, not (memo) ekleme, geri çağırma ve frekans
analizi işlemleri yapılabilmesine olanak sağlayan bir
yazılımdır.
• Günümüzde f5analyse versiyonu da vardır.
11/29/2016 55

56. f4analyse
11/29/2016 56

57. f4analyse
11/29/2016 57

58. f4analyse
11/29/2016 58

59. HyperRESEARCH
• HyperRESEARCH kaynak materyalden kodlama
yapılmasını ve geri çağırmayı sağlayan kuram oluşturmakta
kullanılabilen, çoklu ortam verilerini analiz edebilen nitel ve
karma yöntemlerde veri analizi yapabiilen bir yazılımdır.
• Görünümü ve kullanımı kolay ve değişik platformlarda
kullanılabilen bir yazılımdır.
11/29/2016 59

60. HyperRESEARCH
11/29/2016 60

61. QDA Miner
• QDA Miner Provalis Research tarafından geliştirilmiş, karma ve nitel
verilerin analizinde kullanılabilen bir yazılımdır.
• Araştırmacıların nitel verileri yönetmesi, kodlaması ve analiz etmesinde
kullanılabilir.
• PDF, Word, Excel, HTML, RTF, SPSS files, JPEG, gibi çeşitli formatlardaki
verileri ve Keyword Retrieval, Query-by-Example, Cluster Extraction gibi
metin bulucular/metin soruşturucu programları bünyesine alabilir.
• Bazı temel istatistik işlemleri de yapabilmektedir.
11/29/2016 61

62. QDA Miner
11/29/2016 62

63. NVivo
• Karma ve nitel yöntemle araştırma yapmakta kullanılabilen bir
yazılımdır.
• Sadece Windows platformunda çalışır.
• Bu program araştırmacının kodları özel temalar altında
toplamasına, karşılaştırmasına, yapılan işlemlerin gerektiğinde
hızla tekrarlanmasına veya düzeltilmesine, elde edilen
sonuçlara istenildiği zaman ulaşılmasına, kodlar ve
araştırmacının notları arasında ilişki kurmasına ve elde edilen
verilerin model, matris, grafik veya rapor halinde özetlenmesine
olanak veren bir programdır (Bacanak, 2013, 122).
11/29/2016 63

64. Nvivo
(Çakır, 2013’den akt. İlgar ve İlgar, 2015, 60)
• Dokümanlar, video ve ses kayıtları, e-mailler, fotoğraflar gibi farklı
formatlardaki veriler ile çalışan araştırmacıların kullanabileceği bir
programdır.
• Birbiriyle ilişkili birçok bilgi ve dokümanı organize edebilir ve
yönetebilir.
• Materyalinizi anlamak için bilgiyi keşfetme, temaları belirleme,
kodlama yapma, sınıflandırma, verileri ve dokümanları ilişkilendirme,
dipnot ve yorum yapma, veri ve sonuçlarınızı görselleştirme, döküman
ve verilerde arama ve sorgulama yapma ve paylaşma NVivo ile
yapılabilir.
• Nvivo’ da yer alan her dokuman diğer uygulamalara ihraç edilebilir
11/29/2016 64

65. NVivo
11/29/2016 65

66. ATLAS.ti
• Windows tabanlı bir programdır.
• Atlas.ti yazılımı, 1989-1992 yılları arasında Berlin Teknik
Üniversitesi tarafından hemen her bölümden bilim insanının
işbirliği sonucu geliştirilmiş olan bir projedir.
• Daha sonra bilimsel bir projenin hayata geçirilebilmesi için
gerekli olan ticari yapılanma sağlanmış ve buna bağlı olarak
yazılım geliştirilmesi halen daha sürdürülmektedir (Birkök, 2008, s.4-
5).
11/29/2016 66

67. ATLAS.ti
• Atlas/ti, bir araştırma projesinin bütün belgelerine, alıntılarına, notlarına,
kodlarına kolay erişim sağlayan düzenli bir çalışma alanı sunar.
• Program araştırmacının metin, grafik, ses ve coğrafi veri biçimindeki farklı
formattaki veri tipleriyle çalışmasına olanak sağlar.
• Yazılım her türlü veriyi bir arada ve bir ağ yapısı içinde işleme ve kodlama,
not alma ve veri dosyalarını proje üzerinde düzenlemeyi sağlar. İnteraktif
marjin ekranından kodlar sürüklenip bırakılabilir.
• Bir fikirle alakalı tüm veri kesitleri ve notları düzenli olarak aranabilir, geri
getirebilir, tarama yapılabilir ve seçili bölümler, notlar ve kodlar bir kavram
haritasına görsel olarak bağlantı verilebilecek biçimde oluşturulabilir.
• Veriler SPSS, Html, Xml ve CSV’ye aktarılabilir.
11/29/2016 67

68. ATLAS.ti
• Ayrıca bu program araştırmacıların takım halinde aynı projede
çalışmasına ve her araştırmacının veriyi nasıl kodladığının
karşılaştırılmasının yapılmasına olanak verir.
• Yazılımın kullanımı kolay ve içgüdüseldir. Temel mantığı eldeki
verilerin kodlanmasıdır. Veriler incelenerek bir yorum birikimi
sağlanmaktadır. Daha sonra verilerin bu yorumlara bir dayanak olup
olmadığı incelenerek, oluşturulan hipotezler sınanabilmekte veya ön
test yapılabilmektedir. Yazılımın temel işlevi, kelime, cümle, paragraf
veya bölüm boyutundaki bir bilgiyi, bir anahtar kelimeyle (veya
deyimle) etkileşimli bir şekilde kodlamaktır (Birkök, 2008, 5-6).
11/29/2016 68

69. Sonuç Yerine (1/5)
• Bilgisayarlar araştırmacıların mekanik işlerini daha az sıkıcı, daha
doğru, daha hızlı ve daha kapsamlı yürütebilmesini destekleyen
araçlar olsalar da araştırmacıların yerini alamazlar.
• Bilgisayarla hangi işlemlerin yapılacağına, hangi verilerin girileceğine,
bu verilerle neler yapılacağına ve ortaya çıkan sonuçları nasıl
kullanacağına karar verenler araştırmacılardır (Glesne, 2013’den, akt. İlgar
ve İlgar, 2015, 44).
• " Verstehen Operasyonu" yapmak (Abel, 1948’den akt. Kelle, 1995, 2), yani
bir metnin ne demek istediğini anlamak, bilgisayarın yapılabileceği bir
iş değildir (Kelle, 1995, 2).
11/29/2016 69

70. Sonuç Yerine (2/5)
• Tıpkı bilgisayarların kullanıcıların yerine geçmek için değil, işlerini
kolaylaştırmak üzere var olması gibi, nitel veri analizi yazılımları da
araştırmacıların yerine analiz yapmak üzere geliştirilmemiştir.
• Nitel veri analizi yazılımları SPSS gibi nicel veri analizi yazılımlarında
olduğu gibi bütün analiz işlemini yürüterek, sonuçları ortaya çıkaran
türden yazılımlar değildir.
11/29/2016 70

71. Sonuç Yerine (3/5)
• Nitel veri analizi yazılımlarının görevi araştırmanın temel unsuru olan
araştırmacının işini kolaylaştırmaktır.
• Asıl analizi yapma görevi ve yeterliği her zaman için araştırmacıya
aittir. Araştırmacı araştırma sürecinde ne kadar nitelikli ve özenliyse
bilgisayar destekli analiz sonucu da o denli başarılı olur (Glesne,
2013’den, akt. İlgar ve İlgar, 2015, 44).
• Yazılımları optimal kullananlarının nitel araştırma sürecinde usta
olanlar olduğu tespit edilmektedir (Dey, 1993, Kelle, 1995, Drisko 1998, di
Gregorio ve Davidson, 2008’den akt. Drisko, 2013, 284).
11/29/2016 71

72. Sonuç Yerine (3/5)
• Piyasada çeşitli yazılımlar mevcut olsa da her nitel araştırmacının
bütün ihtiyaçlarını karşılayan bir yazılım mevcut olamayabilir.
• Araştırmacılar kullanacağı yazılımı seçerken kendi bilgisayar ve
araştırma uzmanlığına, sahip olduğu zamana ve kullanacağı analiz
yöntemine uygun yazılımı tercih edebilir.
• Kuş (2006, 45) iyi yazılımların öğrenilmesi ve kullanılması kolay olan
yazılımlar olduğunu düşünmektedir.
11/29/2016 72

73. Sesi Yazıya Dönüştüren Yazılım
• http://www.ipuclarim.com/konusarak-makaleyazi-nasil-yazilir-
resimlivideolu-anlatim/
• Bu işlem Google drive’ın cep telefonuna yüklenmesiyle
gerçekleştiriliyor.
11/29/2016 73