1. ΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
Α) ΔΟΚΙΜΙΟ 1500 ΛΕΞΕΩΝ
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ’ 1984΄΄ ΚΑΙ ΤΟΥ
΄΄ΓΕΝΝΑΙΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ’’΄.
Δυο συγγραφείς, ο Α.Χάξλει και ο Τζ.Όργουελ μέσα από τα μυθιστορήματα τους
΄΄Γενναίος νέος κόσμος΄΄ και ΄΄1984΄΄ αντίστοιχα, παρουσίασαν δυο διαφορετικές
εικόνες της ανθρώπινης κοινωνίας έτσι όπως αυτή θα κατέληγε στο μέλλον. Ο καθένας
από τους δυο φαντάστηκε απο μια διαφορετική εικόνα και προέβλεψε μια πιθανή
εξέλιξη. Αυτός όμως που ήρθε πιο κοντά στη σύγχρονη πραγματικότητα ήταν ο Άλντους
Χάξλει με το ΄΄Γενναίο νέο κόσμο΄΄ .Μέσα από αυτό το μυθιστόρημα προέβλεψε
επιτυχώς την πορεία της ανθρωπότητας με την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Σε αυτά τα
δύο μυθιστορήματα υπάρχουν βασικές διαφορές στον τρόπο που οι κυβερνήσεις των
κοινωνιών επιβάλουν την κυριαρχία τους στους πολίτες.
Στο μυθιστόρημα του Τζ.Όργουελ ΄΄1984΄΄κεντρικός ήρωας είναι ο Ουίνστον Σμιθ.
Ένας κυβερνητικός υπάλληλος και μέλος του εξωτερικού κόμματος της Ωκεανίας, μιας
από τις τρεις χώρες στις οποίες είναι χωρισμένος πλέον ο πλανήτης. Τα γεγονότα
διαδραματίζονται το έτος 1984,μια χρονολογία μελλοντική από αυτήν που ο Όργουελ το
έγραψε. Οι κοινωνικές τάξεις στην Ωκεανία είναι τα μέλη του εσωτερικού κόμματος(που
ασκούν τη διοίκηση της χώρας),τα μέλη του εξωτερικού κόμματος(οι κρατικοί
υπάλληλοι) και οι προλετάριοι(που είναι απλά τα εργατικά χέρια της χώρας).
Το κόμμα ασκεί την εξουσία έχοντας καταλύσει κάθε έννοια ελευθερίας. Στερεί από
τους πολίτες τα δικαιώματα τους στην έκφραση των απόψεων τους, το δικαίωμα να
έχουν ιδιωτική ζωή, αλλά και το να έχουν σεξουαλικές σχέσεις, «Το σεξουαλικό ένστικτο
δημιουργούσε έναν κόσμο δικό του έξω από τον έλεγχο του Κόμματος, κόσμο που
έπρεπε ,ει δυνατόν, να καταστραφεί. Το σπουδαιότερο ήταν πως η στέρηση της
σεξουαλικής ζωής δημιουργούσε υστερία, πράγμα που ήθελαν, γιατί μπορούσαν να τη
μετατρέψουν σε πολεμικό πυρετό και σε αφοσίωση στους αρχηγούς .»1
Όλοι παρακολουθούνται, ακόμα και μέσα στα σπίτια τους ,με τη βοήθεια
τηλεοθονών. Όλα και όλοι ελέγχονται από τον Μεγάλο Αδερφό. Όλα οφείλονται και
πηγάζουν από τον Μεγάλο Αδερφό ,Ένα πρόσωπο που χρησιμοποιείται για την
προσωποποίηση του κόμματος. Η ελευθερία έκφρασης αλλά ακόμα και σκέψης έχει
ποινικοποιηθεί.
Στην προσπάθεια να ελεγχθεί , έχοντας ως στόχο να καταργηθεί, η σκέψη,
χρησιμοποιείται η γλώσσα. Η Εξουσία ετοιμάζει την«Νέα Ομιλία».Ο Όργουελ με το
στόμα του Σάιμ (συναδέλφου του Ουίνστον) αναφέρει στο βιβλίο: «…η Νέα Ομιλία είναι
η μόνη γλώσσα στον κόσμο που το λεξιλόγιό της λιγοστεύει κάθε χρόνο…»και προσθέτει:
«…ο σκοπός της Νέας Ομιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης. Στο τέλος θα
1
Τζωρτζ Όργουελ,1984,Κάκτος,1999,Αθήνα,σελ.147

2. κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης,γιατί δε θα υπάρχουν λέξεις για να
το εκφράσει κανείς..» 2
Ο Ουίνστον προσπάθησε να εναντιωθεί σε όλη αυτήν την κατάσταση. Έκρινε την
εξουσία όταν αυτό ήταν αδιανόητο. Ερωτεύτηκε όταν ο έρωτας είχε γίνει κολάσιμη
πράξη. Σκεφτόταν ότι η σκέψη έτεινε να καταργηθεί .Τελικά όμως δεν τα κατάφερε,
καθώς μέσα από τη διαρκή παρακολούθηση των πράξεων αλλά και των σκέψεών του,
συνελήφθη και βασανίστηκε σκληρά, ώστε να καταφέρουν να τον αναγκάσουν να
σκέφτεται αυτά που συμφέρουν στο κόμμα. Κάθε μορφή αντίστασης καταπνιγόταν. Οι
άνθρωποι που τολμούσαν να σκεφτούν διαφορετικά και να πιστέψουν σε έναν καλύτερο
κόσμο εξοντώνονταν και εξαλείφονταν. Το καθεστώς του Μεγάλου Αδερφού είναι
ολοκληρωτικό. Εισβάλει σε κάθε πτυχή της προσωπικής ζωής του ατόμου και καταργεί
όλες τις ελευθερίες του. Αυτό γίνεται για να μην σκέφτονται οι άνθρωποι διαφορετικά
και για να δέχονται την πραγματικότητα μέσω της προπαγάνδας που τους επιβάλλει το
κόμμα «Όλα τα ντοκουμέντα έχουν καταστραφεί ή παραποιηθεί, όλα τα βιβλία έχουν
ξαναγραφτεί. Κάθε άγαλμα, δρόμος ,κτίριο, έχει αλλάξει όνομα, κάθε ημερομηνία
τροποποιήθηκε. Και αυτό συνεχίζεται μέρα τη μέρα ,λεπτό το λεπτό .Η ιστορία έχει
σταματήσει .Δεν υπάρχει τίποτα εκτός από ένα αιώνιο παρόν όπου το κόμμα έχει πάντα
δίκιο» 3
.Το κόμμα προπαγάνδιζε συνεχώς την ύπαρξη ενός αδιάκοπου πολέμου υπαρκτού
ή μη με σκοπό να φανατίζει και να καθοδηγεί τη μάζα του πληθυσμού. Ο πόλεμος ήταν
για το κόμμα η λύση στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού και του πλεονάσματος της
παραγωγής, για αυτό και ήταν συνεχής ,παρόλο που οι εχθροί εναλλάσονταν με τους
συμμάχους στο πέρασμα του χρόνου. «Κατά κανόνα, ο πόλεμος είναι πάντα οργανωμένος
έτσι ώστε να καταβροχθίζει το πλεόνασμα που θα μπορούσε να υπάρχει αφού καλυφθούν
οι στοιχειώδεις ανάγκες του πληθυσμού πάντα κάτω από το πραγματικό τους επίπεδο».4
Το
επίπεδο ζωής των πολιτών είναι πολύ χαμηλό .Οι πολίτες δεν απολαμβάνουν καμιά
ιδιαίτερη πολυτέλεια .Η ζωή τους είναι πολύ λιτή και το κόμμα τους παρέχει μόνο τα
άκρως απαραίτητα προς το ζειν «Κρατούν όλο τον κόσμο,ακόμα και τις προνομιούχες
τάξεις κοντά στα όρια της φτώχειας,κατόπιν εσκεμμένης πολιτικής. Η γενική στέρηση
αυξάνει τη σπουδαιότητα των μικρών προνομίων και έτσι μεγενθύνει τη διάκριση μεταξύ
των ομάδων»5
.
Όποιος τολμήσει να σκεφτεί κάτι έξω από τα επιβαλλόμενα, που να έρχεται σε
σύγκρουση με τα συμφέροντα του κόμματος ,αποτελεί αυτόματα απειλή για το κόμμα
και εκτελείται.
Από την άλλη πλευρά ο Άλντους Χάξλει στο βιβλίο του ΄΄Γενναίος νέος κόσμος΄΄
μιλάει για ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, όπου οι άνθρωποι δε γεννιούνται αλλά
αναπαράγονται γενετικά με προκαθορισμένα χαρακτηριστικά για να μην απειληθεί η
σταθερότητα της κοινωνίας. «Σταθερότητα. Η πρώτιστη και έσχατη ανάγκη. Σταθερότητα.
Καρποί της είναι όλα αυτά.»6
Ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι καταργούμε το θεό, την
ελεύθερη βούληση, τα συναισθήματα.
Το βιβλίο πραγματεύεται την πορεία της κοινωνίας και την ατομικότητα του
ανθρώπου. Περιγράφει ένα παγκόσμιο κράτος όπου έχει επιτευχθεί η επιτυχία των μαζών
2
Όπως παραπάνω,σελ.63
3
Τζωρτζ Όργουελ,1984,Κάκτος,1999,Αθήνα,σελ.170
4
Όπως παραπάνω,σελ.208
5
Όπως παραπάνω
6
Άλντους Χάξλει, Γενναίος νέος κόσμος ,Νησίδες ,Θεσσαλονίκη,σελ.49

3. με την εφαρμογή των επιστημονικών κατακτήσεων σε όλους τους τομείς της ζωής.
Βασικά γνωρίσματα του παλαιού πολιτισμού, όπως η τέχνη, η λογοτεχνία και τα
πνευματικά ιδεώδη έχουν εξαφανιστεί. Η αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους δε
γίνεται με φυσικό τρόπο, αλλά στα κρατικά εργαστήρια με τη μέθοδο του κλονισμού
όπου παράγονται πέντε τύποι ανθρώπων: οι Άλφα, οι Βήτα, οι Γάμμα, οι Δέλτα και οι
Έψιλον .Δεδομένου λοιπόν ότι οι ικανότητες και η ευφυΐα προκαθορίζονται, ο καθένας
κάνει τη δουλειά για την οποία είναι βιολογικά προορισμένος και έτσι οι αποτυχίες και οι
διαψεύσεις ανήκουν στο παρελθόν.
Στο παρελθόν ανήκει ακόμη όχι μόνο η τέχνη αλλά και το θρησκευτικό αίσθημα. «Ο
Θεός είναι κάτι ασυμβίβαστο με τις μηχανές, την επιστημονική ιατρική και την καθολική
ευτυχία. Πρέπει να διαλέξουμε.Ο πολιτισμός μας έχει διαλέξει τη μηχανή ,την ιατρική και
την ευτυχία.»7
Το σεξ είναι ελεύθερο και μάλιστα η πολιτεία το προπαγανδίζει με το σύνθημα «Όλοι
ανήκουν σε όλους»8
, παρέχοντας επιπλέον και άλλες μορφές ηδονής: παρακολουθούν
κινηματογραφικές ταινίες που διεγείρουν τις αισθήσεις μέσω ηλεκτροδίων συνδεδεμένων
στα καθίσματα. Όλοι παίρνουν ένα ναρκωτικό που αποκαλείται σώμα και τους
δημιουργεί αισθήματα ηδονικής ευφορίας. «Ένα γραμμάριο διώχνει δέκα
στεναχώριες»9
.Σε αυτήν την κοινωνία οι αρρώστιες έχουν εξαλειφθεί. Δεν υπάρχει πόνος,
πείνα, ασχήμια και δυστυχία, αλλά ούτε και γηρατειά.«Όλοι είναι ευτυχισμένοι
σήμερα»10
. Αυτό αποσκοπεί στη γενική ικανοποίηση και ευτυχία των πολιτών. Άρχων
αυτού του παγκόσμιου κράτους είναι ο Μουσταφά Μοντ. Ο δεύτερος κεντρικός ήρωας,
όμως, ο Άγριος είναι ένα κατάλοιπο του σαιξπηρικού κόσμου, δεν αντέχει την κοινωνία
των αυτομάτων και στο τέλος αυτοκτονεί. Το ανατριχιαστικό συμπέρασμα που
προκύπτει από το βιβλίο του Χάξλει είναι πως τα προβλήματα της κοινωνίας βεβαίως και
μπορούν να επιλυθούν μια για πάντα, αλλά αυτό συνεπάγεται ότι θα αφαιρεθούν από τον
άνθρωπο, όλα τα γνωρίσματα που τον κάνουν να ξεχωρίζει από τα ζώα.
Αυτά τα δύο μυθιστορήματα έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους. Στο 1984 η
πραγματικότητα είναι μετά βίας υποφερτή. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες. Υπάρχει
διαρκής έλεγχος της σκέψης και αδιάλειπτη παρακολούθηση. Το καθεστώς είναι βίαιο
και απόλυτο και δεν επιτρέπεται καμιά ελευθερία. Οι απολαύσεις είναι μηδαμινές. Τα
θετικά συναισθήματα απαγορεύονται. Αντιθέτως δεσπόζουν τα αρνητικά συναισθήματα
όπως ο φθόνος, το μίσος, η εμπάθεια, η κακεντρέχεια, ο φανατισμός ,η οργή και η
έξαψη. Κανείς δεν έχει περιθώρια να ξεφύγει.
Αντιθέτως στο Γενναίο νέο κόσμο οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για να είναι
ευχαριστημένοι με αυτό που κάνουν. Το καθεστώς ενδιαφέρεται για την ευχαρίστηση
των πολιτών ώστε να μην στραφούν εναντίον του. Παρέχει στους πολίτες αίσθηση
‘’ελευθερίας’’ μέσω των άκρατων απολαύσεων και τους δίνει ναρκωτικό ώστε να είναι
πάντα νηφάλιοι και χαρούμενοι. Αν για κάποιο λόγο είναι κάποιος διαφορετικός και
αναζητάει περισσότερο το νόημα της ζωής, έχει την επιλογή να φύγει από αυτήν την
κοινωνία και να πάει μαζί με τους Άγριους μακριά από τον πολιτισμό.
Στις προβλέψεις τους για την πορεία της ανθρωπότητας αυτοί οι δύο συγγραφείς
έχουν επιβεβαιωθεί σε κάποια σημεία ενώ σε κάποια άλλα όχι. Ο Όργουελ προέβλεψε
ένα καθεστώς αυταρχικό όπου παρακολουθείσαι συνέχεια και δεν δικαιούσαι καμία
7
Άλντους Χάξλει, Γενναίος νέος κόσμος ,Νησίδες ,Θεσσαλονίκη, σελ 200
8
Όπως παραπάνω,σελ52
9
Όπως παραπάνω,σελ85
10
Όπως παραπάνω,σελ86

4. ελευθερία. Από την άλλη πλευρά ο Χάξλει προέβλεψε ότι θα ελεγχόμαστε από τα
πράγματα που μας αρέσουν.
Στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία υπάρχει εν μέρει παρακολούθηση στους δημόσιους
χώρους , καθώς και στα τηλέφωνα και στους υπολογιστές, αλλά γίνεται για λόγους
ασφαλείας και όχι ελέγχου των πράξεων και των σκέψεων μας. Στις μέρες μας είμαστε
όλοι ελεύθεροι να επιλέξουμε το μέλλον μας. Κάτι που δε συμβαίνει βέβαια ούτε και στο
μυθιστόρημα του Χάξλει. Ο Χάξλει όμως προέβλεψε ότι θα μας κυρίευαν τα πράγματα
που μας αρέσουν. Σε αυτήν την πρόβλεψή του επαληθεύτηκε. Μέσα από τις καθημερινές
δραστηριότητες διασκέδασης που ακολουθούμε μας επιβάλλονται κάποια ορισμένα
πρότυπα σκέψης,τα ρόπυ ζωής, διασκέδασης. Το περίεργο όμως είναι ότι δεν γίνεται
αντιληπτό σε εμάς, επειδή απλώς μας προβάλουν ένα αγαθό ή ένα τρόπο ζωής και
σκέψης ως τον ιδανικό που θα μας κάνει περιζήτητους, δημοφιλείς και πιο όμορφους. Η
τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το ίντερνετ, τα περιοδικά, οι εφημερίδες και γενικότερα όλα
τα ψυχαγωγικά μέσα επενδύουν στην τάση του ανθρώπου να θέλει να περνάει καλά και
να είναι αποδεκτός από τους άλλους. Τα ΜΜΕ έχουν την ικανότητα να νουθετούν το λαό
και να τον πείθουν πάνω σε όλα τα ζητήματα, αλλά κυρίως στα πολιτικά
Συνοψίζοντας, στη σύγχρονη Ελλάδα ο θεατής εν αγνοία του κατακλύζεται από
πρότυπα που η κοινωνία του επιβάλλει καθώς αυτός ψυχαγωγείται αμέριμνα. Σε αυτό το
σημείο επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις του Α.Χάξλει μέσα στη σύγχρονη κοινωνία.