4. Mỗi nền văn hoá dân tộc có những nét đặc trưngMỗi nền văn hoá dân tộc có những nét đặc trưng
và bản sắc của riêng mình."và bản sắc của riêng mình."Bản sắc dân tộc baoBản sắc dân tộc bao
gồm những giá trị bền vững, những tinh hoa củagồm những giá trị bền vững, những tinh hoa của
cộng đồng các dân tộc Việt nam được vun đắp nêncộng đồng các dân tộc Việt nam được vun đắp nên
qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nướcqua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước
và giữ nướcvà giữ nước "(Văn kiện Hội nghị lần thứ V"(Văn kiện Hội nghị lần thứ V
BCHTW khoá VIII. H., Nxb Chính trị quốcBCHTW khoá VIII. H., Nxb Chính trị quốc
gia,1988, tr 56). Cái cốt lõi củagia,1988, tr 56). Cái cốt lõi của bản sắc văn hoábản sắc văn hoá
dân tộcdân tộc chính là những tinh hoa văn hóa của dânchính là những tinh hoa văn hóa của dân
tộc. Trong văn học, nghệ thuật, điện ảnhtộc. Trong văn học, nghệ thuật, điện ảnh bản sắcbản sắc
văn hoá dân tộcvăn hoá dân tộc phải được phản ánh trong mỗi tácphải được phản ánh trong mỗi tác
phẩm là điều cần phải có.phẩm là điều cần phải có.
5. 2. Khái quát sự ra đời của điện2. Khái quát sự ra đời của điện
ảnh cách mạng Việt Namảnh cách mạng Việt Nam
“Chung một dòng sông”
6. Điện ảnh cách mạng Việt Nam được Hồ ChủĐiện ảnh cách mạng Việt Nam được Hồ Chủ
Tịch ký sắc lệnh thành lập ngày 15/3/1953. VớiTịch ký sắc lệnh thành lập ngày 15/3/1953. Với
tư cách là một trong những thành viên trẻ tuổitư cách là một trong những thành viên trẻ tuổi
nhất trong đại gia đình văn hoá nghệ thuật Việtnhất trong đại gia đình văn hoá nghệ thuật Việt
Nam, điện ảnh nước ta đã tạo cho mình một diệnNam, điện ảnh nước ta đã tạo cho mình một diện
mạo riêng, bản sắc riêng, kế thừa tinh hoa vănmạo riêng, bản sắc riêng, kế thừa tinh hoa văn
hoá dân tộc, và sự độc đáo của các loại hình nghệhoá dân tộc, và sự độc đáo của các loại hình nghệ
thuật truyền thống.thuật truyền thống.
Điện ảnh nước nhà đã sớm mang trong mìnhĐiện ảnh nước nhà đã sớm mang trong mình
bản sắc văn hoá dân tộcbản sắc văn hoá dân tộc khá đậm nét, trở thànhkhá đậm nét, trở thành
nền điện ảnh tiến bộ, nhiều sức sống, giầu tínhnền điện ảnh tiến bộ, nhiều sức sống, giầu tính
nhân văn. Điện ảnh luôn gắn bó với hai cuộcnhân văn. Điện ảnh luôn gắn bó với hai cuộc
chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc và côngchiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc và công
cuộc đổi mới đất nước của nhân dân ta.cuộc đổi mới đất nước của nhân dân ta.
7. 3. Hoạt động của điện ảnh Việt3. Hoạt động của điện ảnh Việt
Nam trong thời gian gần đây.Nam trong thời gian gần đây.
8. Những năm gần đây, từ khi đổi mới cơ chế hoạtNhững năm gần đây, từ khi đổi mới cơ chế hoạt
động, trong điều kiện cơ chế thị trường và toàn cầuđộng, trong điều kiện cơ chế thị trường và toàn cầu
hoá, điện ảnh Việt Nam gặp nhiều khó khăn, lâmhoá, điện ảnh Việt Nam gặp nhiều khó khăn, lâm
vào khủng khoảng. Số lượng, chất lượng phimvào khủng khoảng. Số lượng, chất lượng phim
giảm đi một cách rõ rệt, số phim xuất sắc trở nêngiảm đi một cách rõ rệt, số phim xuất sắc trở nên
hiếm hoi. Bên cạnh một số phim khá, những phimhiếm hoi. Bên cạnh một số phim khá, những phim
có chất lượng yếu kém về tư tưởng và nghệ thuậtcó chất lượng yếu kém về tư tưởng và nghệ thuật
chiếm tỷ lệ không nhỏ. Thiếu vắng trên màn ảnhchiếm tỷ lệ không nhỏ. Thiếu vắng trên màn ảnh
những nhân vật điển hình, những sự kiện mang dấunhững nhân vật điển hình, những sự kiện mang dấu
ấn của thời kỳ đổi mới.ấn của thời kỳ đổi mới.
9. Những tiêu cực trong xã hội như tham ô,Những tiêu cực trong xã hội như tham ô,
hối lộ không được phản ánh kịp thời đểhối lộ không được phản ánh kịp thời để
góp phần làm lành mạnh xã hội. Điều đánggóp phần làm lành mạnh xã hội. Điều đáng
quan tâm hơn cả là phẩm chất tốt đẹp củaquan tâm hơn cả là phẩm chất tốt đẹp của
những con người mới, trong thời đại mớinhững con người mới, trong thời đại mới
còn khá mờ nhạt. Phim Việt Nam chiếm sốcòn khá mờ nhạt. Phim Việt Nam chiếm số
lượng ít ỏi trên màn ảnh lớn và màn ảnhlượng ít ỏi trên màn ảnh lớn và màn ảnh
nhỏ, làm cho số đông khán giả mất dầnnhỏ, làm cho số đông khán giả mất dần
thói quen xem phim Việt Nam.thói quen xem phim Việt Nam.
10. 4. Công tác lý luận, phê bình điện4. Công tác lý luận, phê bình điện
ảnhảnh
11. Công tác lý luận, phê bình điện ảnh do nhiềuCông tác lý luận, phê bình điện ảnh do nhiều
nguyên nhân còn chưa giúp được nhiều cho sángnguyên nhân còn chưa giúp được nhiều cho sáng
tác. Nhìn lại những kinh nghiệm thành công vàtác. Nhìn lại những kinh nghiệm thành công và
chưa thành công trong chặng đường phát triển củachưa thành công trong chặng đường phát triển của
điện ảnh nước nhà, rút ra bài học cho bước đườngđiện ảnh nước nhà, rút ra bài học cho bước đường
đi tới, cũng là một trong những biện pháp nâng caođi tới, cũng là một trong những biện pháp nâng cao
chất lượng nghệ thuật của phim điện ảnh hiện nay,chất lượng nghệ thuật của phim điện ảnh hiện nay,
trách nhiệm đó không ai khác ngoài các nghệ sỹtrách nhiệm đó không ai khác ngoài các nghệ sỹ
điện ảnh Việt Nam, họ phải giữ vai trò quyết địnhđiện ảnh Việt Nam, họ phải giữ vai trò quyết định
nhất trong việc nâng cao chất lượng phim, cũngnhất trong việc nâng cao chất lượng phim, cũng
như việc giữ gìn và phát huynhư việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dânbản sắc văn hoá dân
tộctộc trong nghệ thuật điện ảnh.trong nghệ thuật điện ảnh.
12. 5.5. Bản sắc vBản sắc văăn hoá dân tộc thể hiệnn hoá dân tộc thể hiện
ởở đềđề tài: cách mạng và chiến tranhtài: cách mạng và chiến tranh
cách mạngcách mạng
Trải qua gần năm mươi năm hình thành, vận động
và phát triển, kể từ buổi chiếu ra mắt bộ phim điện
ảnh Việt nam đầu tiên “Trận Mộc Hóa”, sản xuất
1948 (phim Tài liệu) và " Chung một dòng sông "
sản xuất năm 1959 ( phim Truyện) cho đến nay,
phim điện ảnh Việt Nam đã có cuộc hành trình hơn
nửa thế kỷ. Suốt chặng đường dài ấy, can đảm,
trung thành miệt mài theo sát từng bước đi của dân
tộc, phim điện ảnh đã tích luỹ cho mình một hành
trang không nhỏ. Phim điện ảnh là người bạn tâm
tình, sẻ chia những tâm sự, khát vọng và buồn đau
của nhiều thế hệ người xem Việt Nam, chiếm được
cảm tình và sự chào đón của không ít bạn bè nước
ngoài.
14. 6.6. Bản sắc vBản sắc văăn hoá dân tộc thể hiệnn hoá dân tộc thể hiện
trong phimtrong phim đđiện ảnh Việt Nam thờiiện ảnh Việt Nam thời
kỳkỳ đổiđổi mới.mới.
15. Phim Việt Nam đã bao quát nhiều khía cạnhPhim Việt Nam đã bao quát nhiều khía cạnh
của hiện thực cuộc sống bằng các hệ thốngcủa hiện thực cuộc sống bằng các hệ thống
đề tài khác nhau, được thể hiện bởi các thểđề tài khác nhau, được thể hiện bởi các thể
loại ngày càng phong phú. Chủ nghĩa yêuloại ngày càng phong phú. Chủ nghĩa yêu
nước và anh hùng cách mạng, lòng nhân áinước và anh hùng cách mạng, lòng nhân ái
và tinh thần hy sinh, ước vọng độc lập và tựvà tinh thần hy sinh, ước vọng độc lập và tự
do, dân giầu nước mạnh và ý chí tự lực tựdo, dân giầu nước mạnh và ý chí tự lực tự
cường, sáng tạo vươn lên là những chủ đềcường, sáng tạo vươn lên là những chủ đề
quán xuyến hầu hết các tác phẩm có giá trịquán xuyến hầu hết các tác phẩm có giá trị
của phim điện ảnh Việt Nam, có nhiều táccủa phim điện ảnh Việt Nam, có nhiều tác
phẩm đã có những vận dụng và tìm tòi cácphẩm đã có những vận dụng và tìm tòi các
phương tiện biểu hiện nghệ thuật, đạt tớiphương tiện biểu hiện nghệ thuật, đạt tới
một giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao.một giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao.
16. 7.7. Bản sắc vBản sắc văăn hoá dân tộc với ngônn hoá dân tộc với ngôn
ngữ phimngữ phim đđiện ảnhiện ảnh
Đặc trưng ảnh hưởng mạnh nhất đến điện
ảnh trong việc thể hiện bản sắc văn hoá
dân tộc là ngôn ngữ điện ảnh. Ngay từ khi
hình thành của nền điện ảnh dân tộc Việt
Nam, ngôn ngữ điện ảnh đã gắn liền với
nội dung tác phẩm mang chất thơ.
18. 8. Bản sắc v8. Bản sắc văăn hoá dân tộc thể hiện ởn hoá dân tộc thể hiện ở
hình thình tượngượng nhân vật trong phimnhân vật trong phim đđiệniện
ảnh.ảnh.
19. Trong suốt bốn ngàn năm dựng nước và giữTrong suốt bốn ngàn năm dựng nước và giữ
nước, văn hoá Việt Nam vẫn trường tồn và giữnước, văn hoá Việt Nam vẫn trường tồn và giữ
gìngìn bản sắc văn hoá dân tộcbản sắc văn hoá dân tộc của mình. Sở dĩcủa mình. Sở dĩ
văn hoá tường tồn là vì văn hoá luôn tôn thờ cáivăn hoá tường tồn là vì văn hoá luôn tôn thờ cái
đẹp, cái cao thượng của con người. Nhờ có vănđẹp, cái cao thượng của con người. Nhờ có văn
hoá trường tồn, mà chúng ta có quy luật kếhoá trường tồn, mà chúng ta có quy luật kế
thừa trong văn hoá nghệ thuật, kế thừa có nghĩathừa trong văn hoá nghệ thuật, kế thừa có nghĩa
là tiếp nhận có chọn lọc cái đẹp, cái cao cả, cáilà tiếp nhận có chọn lọc cái đẹp, cái cao cả, cái
tiến bộ, vì đó là những phạm trù chủ đạo củatiến bộ, vì đó là những phạm trù chủ đạo của
nghệ thuật.nghệ thuật.
20. Nghệ thuật chân chính không đòi hỏi các hìnhNghệ thuật chân chính không đòi hỏi các hình
tượng nghệ thuật mô tả giống như thật vẻ bề ngoàitượng nghệ thuật mô tả giống như thật vẻ bề ngoài
của đối tượng, mà cần phải phản ánh đúng cái bảncủa đối tượng, mà cần phải phản ánh đúng cái bản
chất bên trong của nó. Trên thực tế không có hìnhchất bên trong của nó. Trên thực tế không có hình
tượng con người "tượng con người " lớn nhanh như thổilớn nhanh như thổi " của Thánh" của Thánh
Gióng trong dân gian. Song hình tượng nghệ thuậtGióng trong dân gian. Song hình tượng nghệ thuật
này đã được mọi người công nhận. Bởi lẽ, nó nóinày đã được mọi người công nhận. Bởi lẽ, nó nói
lên được những khát vọng chân chính của nhânlên được những khát vọng chân chính của nhân
dân lao động, thể hiện được sức mạnh chân lý củadân lao động, thể hiện được sức mạnh chân lý của
cuộc sống. Đó là những hình tượng nghệ thuật đãcuộc sống. Đó là những hình tượng nghệ thuật đã
đạt đến tính biểu tượng(Symbolical). Biểu tượngđạt đến tính biểu tượng(Symbolical). Biểu tượng
và hình tượng là hai biểu hiện tồn tại trong cùngvà hình tượng là hai biểu hiện tồn tại trong cùng
một tác phẩm-thuộc phạm trù nghệ thuật.một tác phẩm-thuộc phạm trù nghệ thuật.
21. 9. Bản sắc v9. Bản sắc văăn hoá dân tộc của phimn hoá dân tộc của phim
đđiện ảnh Việt Nam trong xu thế toàniện ảnh Việt Nam trong xu thế toàn
cầu hoá ở ncầu hoá ở nướcước ta hiện nay.ta hiện nay.
22. Ngày nay, văn hoá trong đó có điện ảnh đã trởNgày nay, văn hoá trong đó có điện ảnh đã trở
thành một hiện tượng đầy sức sống, có nội hàm hếtthành một hiện tượng đầy sức sống, có nội hàm hết
sức phong phú, lôi cuốn sự quan tâm của mọi dânsức phong phú, lôi cuốn sự quan tâm của mọi dân
tộc và mọi thời đại. Có thể nói, văn hoá đồng nghĩatộc và mọi thời đại. Có thể nói, văn hoá đồng nghĩa
với cuộc sống và đồng nghĩa với phát triển. Convới cuộc sống và đồng nghĩa với phát triển. Con
người ra đời từ văn hoá, trưởng thành nhờ văn hoá,người ra đời từ văn hoá, trưởng thành nhờ văn hoá,
nắm chắc tương lai bằng văn hoá. Mỗi dân tộc đềunắm chắc tương lai bằng văn hoá. Mỗi dân tộc đều
có một lịch sử đấu tranh cho độc lập, tự do và kiếncó một lịch sử đấu tranh cho độc lập, tự do và kiến
thiết xã hội theo lý tưởng của mình.thiết xã hội theo lý tưởng của mình.
23. 10.10. Giao lưu văn hoá và điện ảnhGiao lưu văn hoá và điện ảnh
Việt NamViệt Nam hiện nay.hiện nay.
24. Trong giao lưu điện ảnh quốc tế, điện ảnh ViệtTrong giao lưu điện ảnh quốc tế, điện ảnh Việt
nam cần tham gia nhiều hơn nữa các liên hoannam cần tham gia nhiều hơn nữa các liên hoan
phim Quốc tế (LHPQT), các LHP trong khu vực vàphim Quốc tế (LHPQT), các LHP trong khu vực và
trên thế giới, đó là cơ hội để chúng ta học hỏi đượctrên thế giới, đó là cơ hội để chúng ta học hỏi được
nhiều kinh nghiệm và những thành tựu về khoanhiều kinh nghiệm và những thành tựu về khoa
học kỹ thuật của công nghiệp điện ảnh các nướchọc kỹ thuật của công nghiệp điện ảnh các nước
khác, đồng thời giúp các nước trên thể giới hiểukhác, đồng thời giúp các nước trên thể giới hiểu
chúng ta hơn, gần gũi chúng ta hơn.chúng ta hơn, gần gũi chúng ta hơn.
25. 11.11. Kết luậnKết luận
Trong thời đại ngày nay, văn minh vật chất và
văn minh tinh thần phát triển rực rỡ chưa từng
có trong tiến trình lịch sử văn minh nhân loại.
Sự thúc đẩy kinh tế, xã hội hướng về đa dạng,
sự lựa chọn của cá nhân tăng lên, tác động đến
môi trường tinh thần và vật chất của chúng ta.
Văn hoá nói chung và điện ảnh nói riêng, đang
chịu tác động trực tiếp của nền kinh tế nhiều
thành phần, của sự bùng nổ về thông tin, nhất
là các phương tiện nghe-nhìn có tính đại
chúng nhất, phổ cập nhất trong việc tuyên
truyền, giáo dục tình cảm, đã và đang làm cho
điện ảnh mất dần vị trí độc tôn, độc quyền vì
sự xuất hiện ào ạt của các phương tiện nghe-
nhìn, vì sự bùng nổ của các dạng sinh hoạt văn
hoá đại chúng.
