Albert Einstein werkboek voor kinderboekenweek 2015 over natuur, wetenschap en techniek, raar maar waar

Beste lezer,
Het thema motto van de kinderboekenweek 2015 is ‘raar maar waar’. Dat past heel mooi
bij de kinderboeken over natuur, wetenschap en techniek, die centraal staan tijdens de
kinderboekenweek in Nederland van 7 t/m 18 oktober 2015.
Wij zijn al behoorlijk gewend aan belangrijke technologische verworvenheden die
gebaseerd zijn op talloze uitvindingen en ontdekkingen, en die ons leven een stuk
comfortabeler maken.
Als we een mens van zestig jaar gelden in de tijd van nu zouden kunnen plaatsen, zou
deze zijn ogen uitkijken. Misschien zou deze mens uitspreken ‘het is raar maar waar’. Dat
geldt waarschijnlijk ook voor Albert Einstein (1879-1955), de man die wordt beschouwd als
de grootste en meest invloedrijke wetenschapper die ooit heeft geleefd. In het dagelijks
leven is de naam Einstein synoniem geworden met grote intelligentie.
De theorieën van Einstein zijn te moeilijk om door kinderen van de basisschool te kunnen
worden begrepen, maar dat neemt niet weg dat het wel goed is om op de basisschool
aandacht te besteden aan dit genie. En de kinderboekenweek 2015 is daar een prima
aanleiding voor. Het Albert Einstein Werkboek biedt daarvoor prima mogelijkheden.
De media hebben een populaire icoon gemaakt van Einstein. De wereldwijde hype rond
Einstein begon met het bericht in The New York Times in 1919 dat de zon het licht van een
ster bleek af te buigen, zoals de algemene relativiteitstheorie van Einstein voorspelde.
Terwijl het belang van Einsteins nieuwe natuurkundige bijdragen afnam vanaf eind jaren
dertig van de vorige eeuw, groeide de belangstelling van de media voor hem juist.
Reclames maken nog steeds dankbaar gebruik van zijn naam en gezicht. Einstein
herkende zich niet in het beeld dat de media van hem schiepen.
In mijn kinderboekenweekvoorstelling van 2015 besteed ik natuurlijk ook aandacht aan
Albert Einstein. In de ‘Uitvindingen en ontdekkingen goochelshow’ doe ik mijn best om een
beetje op hem te lijken door een Einstein-pruik te dragen. Maar ik speel niet de rol van
Einstein, maar van professor TiTa Stein, de niet meer zo jonge kleinzoon van twee
beroemdheden die al lang geleden zijn overleden: TiTa Tovenaar en Albert Einstein.
De leus ‘raar maar waar’ ken ik van de kindertelevisieserie TiTa Tovenaar die vanaf 1972
door de NOS werd uitgezonden, en die destijds een grote indruk op mij heeft gemaakt.
Misschien heeft die serie er zelfs aan bijgedragen dat me al bijna mijn hele leven met
goochelen bezighoudt, en dat ik sinds 2004 mijn brood verdien door als schoolgoochelaar
optredens te verzorgen op basisscholen in heel Nederland en België.
‘Raar maar waar’ is ook de titel van een nieuw liedje van het Vara-kinderkoor Kinderen
voor kinderen. Deze single staat samen met 12 andere liedjes op het onlangs verschenen
CD Album 26 raar maar waar. Sinds 2012 komt kinderen voor kinderen jaarlijks uit met
een nieuwe single die aansluit bij het thema van de kinderboekenweek.
Momenteel werk ik nog aan het samenstellen van het ‘Uitvindingen en ontdekkingen
werkboek’ dat aansluit bij mijn ‘Uitvindingen en ontdekkingen goochelshow’. degenen die
geabonneerd zijn op mijn gratis werkboeken, ontvangen daarover binnenkort bericht.
André de Boer (alias Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06 - 39 48 93 37)

Van dichtbij zie je
Albert Einstein
Van veraf zie je
Marilyn Monroe

Uitvindingen en ontdekkingen goochelshow
Uitvindingen en ontdekkingen goochelshow. Dat is de titel van de elfde kinderboeken-
weekvoorstelling van schoolgoochelaar Aarnoud Agricola. In deze leuke en leerzame
schoolvoorstelling voor de kinderboekenweek 2015 over natuur wetenschap en techniek
speelt hij de rol van professor TiTa Stein.
Professor Tita Stein, de niet meer zo jonge kleinzoon van TiTa Tovenaar en Albert Einstein,
bespreekt belangrijke ontdekkingen en uitvindingen met de kinderen aan de hand van
verrassende goocheltrucs. Aan bod komen onder andere:
• het vuur, het wiel en de boekdrukkunst
• de aarde, de zon en de maan
• licht, elektriciteit en geluid
• telescoop, microscoop en bioscoop
• paddestoelen, bomen en dinosaurussen
• zintuigen, werktuigen en voertuigen
Professor Tita Stein heeft wilde witte haren en treedt op in een witte laboratoriumjas. Hij
had twee opa’s van wie hij veel heeft geleerd en die al lang geleden gestorven zijn: TiTa
Tovenaar en Albert Einstein. TiTa Stein heeft de eigenschappen van de beide beroemde
heren in zich verenigd.
Toen hij nog een kind was, heeft hij al veel uitgevonden. Meester René van der Velde
schreef daar een grappig boek over, dat uitgeroepen is als kerntitel voor de
kinderboekenweek 2015, en heel geschikt is om in te klas te lezen of voor te lezen: Stijn
Uitvinder.
In de voorstelling worden geen proefjes gedaan. Het is leuker de kinderen zelf te laten
experimenteren in de klas. Een geschikte handreiking daarvoor is het boekje Einstein voor
kids.
Voor de ‘Goochelshow ontdekkingen en uitvindingen’ van professor TiTa Stein geldt:
• geschikt voor kinderen van 4 t/m 12 jaar
• drie kwartier kinderplezier (45 minuten)
• sluit aan op het motto ‘raar maar waar’ van de kinderboekenweek 2015 over natuur,
wetenschap en techniek
• het bijbehorend ‘Uitvindingen en ontdekkingen werkboek’ komt eind september 2015
gratis beschikbaar
• 497,- euro all-in per ochtend of middag voor maximaal 2 shows of 797,- euro voor
maximaal 5 shows op een schooldag
• kan worden geboekt in heel Nederland (voor België gelden extra reiskosten)
• onderbouw en bovenbouw bij voorkeur apart
• betaling achteraf per bank
• speelvlak minimaal 3 x 4 meter
• professor Tita Stein zorgt zelf voor een geluidsinstallatie voor zijn stem, maar wil graag
gebruik maken van een rechthoekige tafel
• nadere informatie en boekingen: 06 – 39 48 93 37 , info@goochelaar.biz

Verwondering: rode draad in het leven van goochelaar Aarnoud Agricola
Het motto !raar maar waar" van de kinderboekenweek 2015 over natuur, wetenschap en
techniek verwijst naar de verwondering die we als mens kunnen ervaren in de natuur en
bij ontdekkingen en uitvindingen die die mens heeft gedaan.
Verwondering is een rode draad die ik in mijn leven herken. Als kleuter maakten wonderen
uit sprookjes en bijbelverhalen grote indruk op me. Als schooljongen was ik gefascineerd
door goochelaars en was zelf veel met goochelen bezig. Ook las ik graag de boeken uit de
Hoe en waarom-serie uit de jaren zestig, waarin allerlei onderwerpen uit de wetenschap
voor kinderen uit de doeken werden gedaan.
Op de middelbare school verdiepte mijn belangstelling voor de wonderen van de natuur
zich. Ik hield van de vakken natuurkunde, scheikunde en biologie en had op mijn
slaapkamer een laboratorium ingericht waar ik experimenten deed, kristalmodellen
knutselde en apparaten maakte.
In die tijd had ik een abonnement op de populair wetenschappelijke tijdschriften !Kijk" en
!De jonge onderzoeker". Ik denk dat ik scheikunde ben gaan studeren en chemicus ben
geworden vanwege de verwondering die natuurverschijnselen bij mij opriepen.
Sinds 2005 ontwikkel ik ieder jaar beroepsmatig een schoolvoorstelling met goochelen en
buikspreken die aansluit op het thema van de kinderboekenweek, en die ik tijdens en
rondom de kinderboekenweek veel verzorg op basisscholen in heel Nederland, voor
kinderen van 4 tot en met 12 jaar.

Wie was Einstein ?
Albert Einstein is misschien wel de bekendste wetenschapper van de twintigste eeuw. Hij
is de bedenker van de relativiteitstheorie en vader van de kwantummechanica. Maar je
kunt hem ook kennen van zijn bijzondere kapsel.
Albert Einstein wordt in 1879 geboren in het Duitse Ulm. Op de middelbare school blinkt
Albert al uit in wiskunde, maar de alfavakken, die zijn zeg maar niet echt zijn ding.
Daarvoor krijgt-ie keer op keer een ein, stomme Stein!
Albert gaat elektrotechniek studeren in Zwitserland. Al zijn lampjes gaan branden in 1905:
Einsteins wonderjaar. Hij promoveert en schrijft maar liefst 4 artikelen, onder andere over
het foto-elektrisch effect. Die lumineuze theorie kan pas 10 jaar later worden bewezen, en
dat levert Einstein de Nobelprijs op, en de eretitel ‘Vader van de Kwantummechanica’.
Genie of nie, de nazi’s hebben weinig op met onze Joodse Albert, en dus peert-ie ‘m naar
Amerika, om les te gaan geven aan Princeton. En een populaire figuur te worden in
kranten en de kapperscatalogus.
Op Princeton kent iedereen Einsteins relativiteitstheorie E=MC2. Die formule is het
startschot van het atoomtijdperk, en van een hele hoop T-shirts, posters en mokken. In
1955 overlijdt Einstein. Zijn lichaam wordt gelijk gecremeerd, maar zijn briljante brein blijft
bewaard. Plakjes daarvan kun je tegenwoordig zelfs in het museum bekijken. En dat is
ook relatief gezien, toch wel absoluut krankzinnig.
KLIK HIER VOOR HET YOUTUBE FILMPJE

Invuloefening ‘Wie was Einstein ?’
A_bert _instein is miss_hien w_l de beken_ste
wetensc_apper va_ d_ t_intigste eeu_. H_j is de beden_er
v_n de relati_iteitst_eorie en vad_r van de
kwant_mmec_anica. Ma_r je kun_ he_ oo_ ke_nen _an zi_n
bij_ondere _apsel.
Alber_ Einst_in wor_t in 1879 ge_oren in _et D_itse Ulm. Op
de _iddelbare _chool blin_t Alber_ al ui_ in _iskunde, maa_
de alfavak_en, di_ zij_ ze_ maa_ n_et _cht _ijn din_.
Daa_voor krij_t-ie kee_ op _eer _en ein, stom_e Stein!
Al_ert gaa_ elektr_tech_iek st_deren in _witserlan_. Al zij_
la_pjes _aan _randen in 1905: Einstei_s _onderjaar. Hi_
promoveer_ en schrijf_ ma_r l_efst 4 arti_elen, on_er
_ndere ov_r het foto-elektris_h ef_ect. Die lumineuz_
t_eorie ka_ pa_ 10 jaa_ _ater word_n be_ezen, en da_
lever_ E_nstein de Nobel_rijs op, en de e_etitel ‘Vad_r v_n
de Kwa_tummechanica’. G_nie of nie, de nazi’s _ebben
wein_g op _et _nze Joodse A_bert, en d_s pe_rt-ie ‘m naa_
_merika, om l_s te gaa_ geve_ aa_ Princeton. En e_n
pop_laire fig_ur te _orden in k_anten en de
ka_perscatalog_s.
Op Princeto_ ken_ ie_ereen Einstei_s relativit_itst_eorie
E=MC2. Di_ for_ule is h_t start_chot va_ he_ _oomtijdperk,
en _an ee_ he_e hoo_ T-sh_rts, po_ters en mo_ken. In
1955 overlij_t Ein_tein. Z_jn lic_aam word_ gelijk
gecremee_d, maa_ zijn briljante br_in blijft bewaar_. Plakjes
daa_van ku_ je tegen_oordig zelfs in het museu_ be_ijken.
En da_ is o_k re_atief gezie_, to_h we_ absolu_t
_rankzinnig.

Einstein voor kids
Knutselen met wetenschap!
Voor whizzkids van alle leeftijden...
Het is leuk om tijdens de kinderboekenweek 2015 over natuur, wetenschap en techniek
niet alleen verhalen te lezen of voor te lezen over mensen die uitvinden en ontdekken,
zoals Stijn Uitvinder, maar ook om kinderen aan het experimenteren te zetten en daarover
te praten. Het boekje Einstein voor kids van Frank van Ark en Geert Gratema is daar heel
geschikt voor.
In Einstein voor kids ga je knutselen met de wetenschap en ineens begrijp je hoe dingen
werken en in elkaar zitten. Voor de tientallen natuurkundige proefjes die je thuis of op
school kunt doen, heb je behalve gewone huis-, tuin en keukenspullen maar weinig nodig.
Laat maar eens zien dat warme lucht uitzet of dat koude lucht krimpt. Maak een
luchtballon van een theezakje of schrijf je vriendje een geheime boodschap. Een beetje
melk is alles wat je nodig hebt.
Als beginnende Einstein kun je aan de slag gaan met papier, ballonnen, eieren, kaarsen,
plastic flessen, water, plakband, de zwaartekracht en nog veel meer. En het allerleukste is
dat jij je ouders, grootouders en leerkrachten met de proefjes uit dit boek de basis-
begrippen van de natuurkunde kunt uitleggen! Veel plezier!
KLIK OM EINSTEIN VOOR KIDS TE BESTELLEN

KLIK OM EINSTEIN VOOR KIDS TE BESTELLEN
Krijg jij het ei in de fles?
Onweer?
Heteluchtballon
Knooppropellor
Emmer slingeren
Regenboog
Licht zonder stopcntact
Kleurige tulp
Zo sterk als een ei?
Kleine Beer en Grote Beer
Lichtgevend water?
Band van Möbius
Geheim bericht
Speedboot
Ballon in vlam
Vuur maken
De theezak-raket
Blaas de kaars uit
Drijf-ei
Geflest
Peperen zout
Een tekenfilm maken
Een grote heteluchtballon
Waterstraaltjes
Huiskamervulkaan
Een ster van tandenstokers
Een rotocopter
Een extra hand
Hoog water
Straalballon
Zwaar gas
Zuur of zout
Munten verkleinen
Peperwater
Boemerangblik
Zwevende armen
Bellenblaas superdeluxe
Vierkante zeepbel
Gat in je hand
Boterham met pindakaas
Colafontein
Ballon met afstandsbediening
Verander melk in plastic
Naar geluid kijken
Heen en weer
Toveren met zeep
Bubbelbommetje
Magische kristallen
De zwevende vinger
Magie maizena
Een petfles pletten
Klim door een ansichtkaart
Een soort lavalamp
Balanceren met zout
www.kinderboekenfeestweek.nl

Hoe de beroemde relativiteitstheorie van Albert Einstein leidde tot
de atoombom, tekst uit het hoe en waarom boek Beroemde Geleerden
De meeste geleerden over wie je in het Hoe en waarom-boek ‘Beroemde Geleerden’ kunt
lezen, werkten met microscopen, telescopen of andere wetenschappelijke instrumenten.
Zij deden proeven om de problemen op te lossen waaraan zij werken, of om oplossingen
te vinden waarnaar zij zochten.
Albert Einstein (1879-1955) was een heel ander soort geleerde. Hij was een theoretische
fysicus die zijn ontdekkingen uit zijn hoofd uitdacht, zonder gebruik te maken van een
laboratorium om met proeven zijn theorie te bewijzen. Hij was altijd werkzaam met zijn
denkgeest en veel van zijn theorieën vatte hij samen in wiskundige formules.
Enkele theorieën van Einstein waren zo ver voor zijn tijd uit, dat zij pas jaren later beproefd
konden worden toen er betere en nauwkeuriger wetenschappelijke instrumenten
uitgevonden waren. Zo wees bijvoorbeeld één van zijn theorieën op de aanwezigheid van
een bepaalde ster die niemand ooit had gezien.
Een andere theorie voorspelde dat een atoom, dat als het kleinste deeltje van het heelal
beschouwd werd, in wekelijkheid samengesteld was uit nog kleinere deeltjes. Tenslotte
werd bewezen dat beide theorieën juist waren!
Albert Einstein gaf de wereld veel nieuwe wiskundige formules waarmee veel
natuurwetten verklaard konden worden. Niemand in de geschiedenis heeft zoveel gedaan
als Einstein om ons mysterieuze dingen als licht, energie, beweging, aantrekkingskracht,
ruimte en tijd te leren begrijpen.
Hij werd geboren in het stadje Ulm in Duitsland en groeide op in de voorsteden van
München, waar zijn vader een kleine fabriek voor de productie van elektrische apparaten
bezat. Als jongen vertoonde hij geen tekenen dat hij eens een wetenschappelijk genie
genoemd zou worden. Hij leerde heel laat spreken. Hij was zo slecht op school dat zijn
onderwijzers hem “dom en achterlijk” noemden. Deze keer vergisten de onderwijzers zich.
In werkelijkheid was Albert Einstein buitengewoon intelligent. Op twaalfjarige leeftijd had
hij zichzelf meetkunde en differentiaalrekening geleerd, twee moeilijke onderwerpen die
pas op de middelbare school of aan de universiteit geleerd worden!
Toen hij 16 jaar was, moest hij van zijn vader in de elektriciteitszaak van de familie komen
werken. Maar Albert wilde zijn studies voortzetten, vooral de wiskunde en de natuurkunde.
Hij wilde leraar natuurkunde worden. Hij ging naar de polytechnische hogeschool te Zürich
in Zwitserland. Daar maakte hij goede vorderingen en behaalde hij de doctorstitel. Hij
ontmoette er ook een studente, Mileva Marec, die later zijn vrouw werd.
Nadat de jonge Einstein afgestudeerd was, kon hij geen betrekking als leraar vinden. Hij
gaf wat bijlessen, maar die brachten niet veel op. Maandenlang had hij nauwelijks genoeg
om te eten. Tenslotte werd hij aangesteld bij het Zwitserse octrooibureau. Dit was ook een
slecht betaalde baan, maar toch was het wel een goede baan voor Albert Einstein. Het
werk was gemakkelijk en liet hem veel tijd voor denken en studeren.
De volgende drie jaar besteedde hij iedere vrije minuut aan het uitwerken van formules,
die de wereld een nieuwe wiskundige verklaring van ruimte en tijd zouden geven.

Albert Einstein figuurzagen

Wanneer hij niet octrooien aan het bestuderen was op het bureau, zat hij gebogen over
zijn werktafel en vulde hij het ene notitieboek na het andere met cijfers en vergelijkingen.
In 1905, toen hij nog pas 26 jaar oud was, publiceerde hij de theorie die hem beroemd
maakte. Deze werd de “relativiteitstheorie” genoemd. Sommige geleerden noemden dit het
“belangrijkste document van de geschiedenis”.
Einsteins relativiteitstheorie werd niet door de geleerden van zijn tijd met enthousiasme
begroet. Hiermee werden veel fouten in hun eigen werk aangetoond en werden zij
genoodzaakt veel berekeningen te herzien. Maar omstreeks 1912 was de vijandige
stemming verdwenen en de wetenschappelijke wereld begon hem te erkennen als een
groot man.
Zijn theorie was erg ingewikkeld, maar ze loste veel problemen op waar de wis- en
natuurkundigen zich jarenlang mee hadden beziggehouden. En zij deed dienst als
springplank voor interessante nieuwe onderzoekingen en ontdekkingen.
De onbekende klerk werd spoedig een wereldberoemd man. Hij kreeg uitnodigingen om
onderricht te geven aan de leidinggevende Europese universiteiten. Een professor zei: “Er
is een nieuwe Copernicus geboren.” Vele goede posities werden hem aangeboden. In
1914 werd hij hoogleraar in de fysica aan de universiteit van Berlijn, waar hij 19 jaar bleef.
In 1921 won hij de Nobelprijs voor fysica.
In 1933 veranderde zijn leven heel plotseling. Adolf Hitler was als dictator aan de macht
gekomen in Duitsland. Hitler en zijn volgelingen vervolgde de joden en wierpen er
miljoenen in de gevangenis. Hiler verklaarde dat hij eens de hele wereld zou veroveren.
Hij begon met de Tweede Wereldoorlog.
Albert Einstein sprak zich uit tegen Hitler en de Nazi-wreedheden. Hitler nam wraak door
zijn huis te verwoesten en al zijn bezittingen in beslag te nemen en een grote beloning te
bieden voor zijn arrestatie. Albert Einstein, de grootste geleerde ter wereld, die geëerd en
bewonderd werd door miljoenen, was een vluchteling zonder tehuis.
Maar toen kreeg hij een uitnodiging uit Amerika. Het Instituut voor voortgezette studie in
Princeton in New Jersey, stelde er prijs op hem als lid te hebben. Zodoende kwam hij in
1933 naar Princeton. De volgende 22 jaar leefde en werkte hij daar. Hij werd een bekende
figuur op het collegeterrein - een kleine man met een grote bos wit haar, die, weer of geen
weer, iedere dag van zijn huis naar zijn bureau liep.
Hij hield veel van kinderen en dikwijls hielp hij hen bij hun huiswerk van wiskunde. De
beroemde professor leidde een rustig leven. Hij hield ervan ‘s avonds met zijn vrienden te
praten of viool te spelen. Hij hield veel van Amerika, waar hij vrede en vrijheid gevonden
had, en in 1940 werd hij Amerikaans burger.
In 1945 eindigde de Tweede Wereldoorlog door de ontploffing van de atoombom, die
gebaseerd was op enkele conclusies van Einstein uit 1905: materie (massa) kan
veranderd worden in energie en energie kan omgezet worden in materie. Dit was
tegenstrijdig aan alle voorgaande wetenschappelijke theorieën die verkondigden dat
“materie” noch geschapen noch vernietigd kon worden.
Einstein zelf had in 1939 in een brief aan president Franklin D. Roosevelt diens aandacht
gevestigd op de proeven van Fermi en Szilard, die op zijn formules gebaseerd waren. Het

Albert Einstein doolhof 2

was niet zijn bedoeling geweest dat zijn werk zou leiden tot vernietiging en dood. Hij
betreurde het zeer dat de wetenschap atoomenergie gebruikt had als wapen, in plaats van
deze op een positieve manier in te zetten voor de mensheid.
Hij drong erop aan dat alle naties zich zouden verenigen tot een vreedzame
wereldregering om verdere atoomoorlogen en verschrikkelijk lijden te voorkomen.
Einstein bleef doorgaan met antwoorden te zoeken voor de mysteries van het heelal.
Onder zijn latere theorieën waren waardevolle wiskundige verklaringen over de wetten van
de zwaartekracht en het elektromagnetisme. Hij stierf in 1955 op de leeftijd van 76 jaar.
Hij zal lang in de herinnering blijven als een vriendelijke, bescheiden man, wiens
wetenschappelijke genie een hele wereld van kennis opende. Zijn naam zal in de
geschiedenis vermeld worden als een van de grootste denkers die ooit heeft geleefd.

Albert Einstein rubik cubes

WOORDZOEKER Albert Einstein
ALBERT, ATOOM, BEROEMD, BREIN, DENKER, EINSTEIN,
ENERGIE, EXPERIMENT, FORMULES, FYSICUS, GENIE,
ICOON, INTELLIGENT, LICHT, MASSA, NATUURKUNDE,
NOBELPRIJS, OCTROOIBUREAU, PACIFIST, PRINCETON,
PROFESSOR, RAAR, RELATIVITEIT, SNELHEID, STERREN,
THEORIE, WAAR

Albert Einstein dobbelstenen

albert!Einstein

Waarom wordt tijd wel de vierde dimensie genoemd?
Een gedeelte uit het hoe en waarom-boek !De Tijd"
Drie dimensies - lengte, breedte en hoogte - worden gewoonlijk gebruikt om de afmeting
van voorwerpen aan te geven.Zo gebruiken wij bijvoorbeeld lengte, breedte en hoogte om
de afmeting van een massief blok houd weer te geven.
Dezelfde drie dimensies worden ook gebruikt om de grootte of het volume van de ruimte
aan te geven. Laten we de ruimte in een kamer beschouwen. We kunnen deze ruimte net
zo meten als we de grotte van het blokje hout maten - door de lengte, de breedte en de
hoogte te bepalen.
Met de driedimensionale meetmethode kunnen we de juiste stand van een voorwerp in de
ruimte aangeven. Stel je voor dat je in een kamer kijkt. In de kamer hangt een bal die met
een touwtje aan het plafond bevestigd is Hoe kan je de juiste positie van de pab in de
kamer aangeven?
De positie van de bal hangt af van de afstand tot de drie oppervlakken- op de zelfde
manier als de grotte van een voorwerp en de ameting van een ruimte van drie dimensies
afhankelijk zijn.
Eén van deze oppervlakken kan de vloer of het plafond zijn. We kunnen de juiste stand
van de bal aangeven, als bijvoorbeeld, een meter van de grond, twee meter van de
noordelijke muur en anderhalve meter van de westelijke wand.
Veronderstel nu dat de bal begint te slingeren. Doordat de bal in beweging is, verandert de
positie steeds. De bal gaat alleen maar op een bepaalde tijd door een bepaalde stand,
Iedere nieuwe positie van de bal wordt bereikt op een nieuw tijdsmoment.
Bewegende voorwerpen hebben een plaats in de
ruimte en een plaats in de tijd. Om de positie van
een bewegend voorwerp aan te geven, meten we
de drie dimensies in de ruimte en nemen ook de
juiste tijd van de metingen waar.
De belangrijkheid van de tijd om de positie van
bewegende voorwerpen te bepalen is één van de
sleutelgedachten in de relativiteitstheorie van
Albert Einstein.
Deze grote natuurkundige beschouwde de tijd als
de vierde dimensie. Hij beschouwde tijd ongeveer
hetzelfde als de dimensies van lengte, breedte,
hoogte en tijd zo met elkaar verweven, dat hij
deze beschreef als de vierdimensionale ruimte-
tijd-wereld.
Bron: De Tijd, Paul E. Blackwood,
hoe en waarom-boekenserie, 1964

Het belangrijkste is dat we niet ophouden met vragen stellen.
Albert Einstein

Wat betekent E = mc2 , de beroemde formule van Einstein
Wat gebeurt er als we iets verbranden? Wat gebeurt er als je bijvoorbeeld een brandende
lucifer bij de hoek van een stapel papieren houdt? Het papier gaat branden en de felrode
vlammen vreten zich door alle bladen heen tot al het papier verbrand is. Er wordt wat
warmte-energie en wat lichtenergie afgestaan, terwijl er bijvoorbeeld 15 gram vaste stof
schijnt te verdwijnen. Een beetje losse as en een rookwolkje is schijnbaar alles wat er
overblijft.
Heb je die nu niet in energie veranderd? Betekent dat niet dat stof en energie eigenlijk
twee vormen van hetzelfde ding zijn? Heb je die stof nu niet in energie veranderd?
Betekent dat niet dat stof en energie eigenlijk twee vormen van hetzelfde ding zijn?
In 1900 had je geen enkele natuurkundige kunnen vinden die deze vragen met “ja” zou
hebben beantwoord. Nu zou je geen enkele natuurkundige kunnen vinden die niet zonder
aarezling “nee” zou zeggen. Dit is de belangrijkste verandering in de opvattingen in de
hele geschiedenis van de mens. Ons leven - en misschien onze dood - veranderen erdoor.
We moeten dus echt eens heel goed nadenken over die proef met de stapel papieren. Als
je die wetenschappelijk wilt verbranden, moet je dat in een bak doen. Die bak moet dan
groot zijn, zodat alle lucht die je voor het verbranden nodig hebt, erin kan. Je moet hem
ook helemaal afsluiten, zodat er absoluut niets in of uit kan. De bak zet je op een
weegschaal terwijl het papier brandt en de bak afkoelt. En de weegschaal zou dan geen
verandering in gewicht aanwijzen.
In 1900 zou iedereen het erover eens zijn geweest dat de as en de rook en de gassen van
de vlammen precies evenveel wogen als het papier en de lucht aan het begin van de
proef. Want toen dacht iedereen dat er naast de wet van behoud van energie een tweede
natuurwet bestond, de wet van behoud van massa, die luidde dat er nooit stof aan het
heelal wordt toegevoegd of ervan wordt weggenomen.
Maar nu weten we dat we bij deze proef wel
degelijk een kleine vermindering van het
gewicht zouden zien. Je kunt niet 15 gam stof
in energie hebben omgezet. Maar wel heb je
één miljardste van een gram stof in energie
omgezet. Geen enkele weegschaal is zo goed
dat je dit erop kunt aﬂezen. Maar die
omzetting is gebeurd. He weten we dat?
In 1905 was een jonge Duitser werkzaam bij
de Zwitserse Octrooiraad, waar hij de
uitvindingen van anderen bestudeerde en
controleerde. In die tijd schreef hij een artikel
over wat hij de relativiteitstheorie noemde. Hij
hoopte dat er zo een paar feiten over het licht
en de sterren verklaard zou worden, want er
waren allerlei dingen waarvan de
natuurkundigen en sterrenkundigen nog niets
begrepen.

Inderdaad lukte dat. Maar er was nog iets anders. Albert Einstein, één van de grootste
geleerden van alle tijden, schreef in zijn artikel een zin die de beroemdste van de
twintigste eeuw is geworden. Hij schreef die zin in algebra, de taal van de wiskunde, waar
letters van het alfabet gebruikt worden in plaats van getallen: E = mc2.
Wij lezen dit als: “E is gelijk aan m maal c kwadraat”. Het betekent dat je, als je een
bepaalde hoeveelheid stof neemt en die in energie omzet, kunt berekenen hoeveel
energie je krijgt door het aantal kilo"s dat verdwijnt (dat hebben we aangeduid met m -
massa) te vermenigvuldigen met een bepaald getal dat altijd hetzelfde is (dit hebben we
aangeduid met c2). Als je energie in stof omzet, zal dezelfde formule je vertellen hoeveel
massa je krijgt in ruil voor je energie.
Einstein zei niet alleen maar dat dit zou gebeuren als het kon gebeuren. Hij zei dat het
werkelijk gebeurt. De natuurkundigen wisten al dat energie in stof kan worden opgeslagen
en er weer uit kan worden gehaald, maar ze meenden dat dit de hoeveelheid stof niet
deed veranderen.
Volgens de theorie van Einstein neemt energie die in stof is opgeslagen, de vorm aan van
een beetje extra massa; als de enegie wordt vrijgemaakt, gaat de massa terug naar wat zij
oorspronkelijk was. Met andere woorden: in plaats van een wet van behoud van energie
en een afzonderlijke wet van het behoud van massa, kregen we toen één wet: de wet van
het behoud van massa-en-energie.
En zo kwam men tot een heel vreemd idee. Het waren geen bepaald kleine hoeveelheden
energie die in massa konden veranderen of omgekeerd. Als we de manier maar kenden,
zouden we iedere massa in energie kunnen veranderen.
Vele jaren kwam men niet verder. De geleerden vonden het al meer dan genoeg dat zij
een nieuwe theorie hadden waardoor zij dingen konden berekenen die zij niet met
instrumenten konden meten, en die verschillende feiten verklaarde die zij vroeger nooit
begrepen hadden. De meesten schonken geen aandacht aan de letter c in de beroemde
vergelijking.
Nu stelt c in de theorie van Einstein de
snelheid van het licht voor. Het licht gaat met
een snelheid van 3000.000 kilometer per
seconte. De uitdrukking c2 (“c kwadraat”)
betekent: de snelheid van het licht
vermenigvuldigd met zichzelf. Dit geeft ons
een enorm groot getal : 90.000.000.000.
Als we nu gaan rekenen en dit getal
gebruiken, zullen we zien dat we uit een heel
klein beetje massa een enorme hoeveelheid
energie krijgen. Als we maar wisten hoe. Het
blijkt hiet te gaan om atoomenergie. Dat is de
energie die vijkomt bij het samensmelten of
splitsen van atoomkernen.
Bron: Atoom Energie, Donald Barr,
Hoe en waarom-boekenserie, 1962

E = mc2

Toen Einstein zijn relativiteitstheorie had
uitgevonden werd hij uitgenodigd om voor allerlei
geleerden in allerlei landen lezingen te geven.
Omdat hij geen rijbewijs had kreeg hij een auto met
chauffeur, die achterin de zaal ging zitten als Einstein zijn
lezing gaf.
Na de achtste lezing zei de chauffeur dat hij de
lezing nu ook wel kon kon geven. Daarom werden
bij de volgende lezing de rollen gewisseld. De
chauffeur gaf de lezing als Einstein en Einstein in
chauffeurskostuum zat achterin de zaal. De lezing
ging voortreffelijk, totdat een hoogleraar na de
lezing aan de chauffeur een moeilijke vraag stelde.
De chauffeur wist het antwoord niet, maar zei: ‘Die
vraag lijkt moeilijk, maar is simpel. Mijn chauffeur
zal u het juiste antwoord geven.
Einsteingrap

REBUS Wat zei Albert Einstein over de tijd?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

DOOLHOF Wat zei Albert Einstein over het leven?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

Een leuke kerntitel voor de kinderboekenweek 2015 die is geselecteerd door de stichting
CPNB (dat is de organisator van de kinderboekenweek) is het boek Stijn uitvinder van
René van der Velde. Dit kinderboek is ideaal om in de klas te lezen of voor te lezen, en
sluit aan bij de Uitvindingen en ontdekkingen goochelshow van professor Tita Stein.
Stijn heeft een grote ontdekking gedaan: hij is uitvinder! Voortaan lost hij elk probleem op
met een geweldige uitvinding! Moet hij de hond uitlaten terwijl het regent? Niks aan de
hand! Daar vindt Stijn iets heel handigs voor uit. Dictee? Daar gaat hij een tien voor halen
zonder ook maar één woordje te leren. En vervelende klusjes knapt hij op zonder er zelf
echt iets voor te doen.
Twaalf hilarische uitvindingen, waar je zelf misschien ook wel wat aan hebt!
1. Ik word uitvinder
2. Hoe houd ik zoenende familieleven op afstand
3. Hoe laat ik mijn hond uit in de stromende regen zonder zelf kletsnat te worden
4. Hoe zorg ik dat er aan tafel ook naar mij geluisterd wordt?
5. Hoe schakel ik vervelende rotjongens met een simpele klap uit?
6. Hoe zorg ik dat scherven mij wel geluk brengen??
7. Hoe word ik een topleerling zonder te leren?
8. Hoe maak ik de ruimte onder mijn bed inbreker-vrij?
9. Hoe kies ik altijd de juiste rij bij de kassa
10. Hoe heb ik altijd genoeg geld voor de kermis?
11. Hoe doe ik mijn werk zonder ervoor te werken
12. Ik hoef toch niet alles alleen uit te vinden, toch?
KLIK HIER OM DE KERNTITEL STIJN UITVINDER TE BESTELLEN

KLIK VOOR GOOCHELEN WERKBOEK
KLIK VOOR UITVINDINGEN WERKBOEK KLIK VOOR SPROOKJES WERKBOEK
KLIK VOOR WERKBOEK HALLO WERELD

Professor
TiTa Stein
komt graag
optreden
op jullie school !
www.goochelaar.biz
06 - 39 48 93 37

Albert Einstein werkboek voor kinderboekenweek 2015 over natuur, wetenschap en techniek, raar maar waar

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Más de André de Boer

Más de André de Boer (20)

Albert Einstein werkboek voor kinderboekenweek 2015 over natuur, wetenschap en techniek, raar maar waar