Kabilang sa estruktura ng Wikang Filipino ay ang Ponolohiya o ang pag-aaral ng mga ponema at Morpolohiya o ang pag-aaral ng mga morpema.

1. Estruktura ng
Wikang Filipino

2. FONEMA
 Sa wikang ginagamitan ng tinig, ang
ponema ay ang pundamental at
teoretikong yunit ng tunog na
nagbubuklod ng salita. Nakakabuo ng
ibang salita kapag pinapalitan ang
isang ponema nito.

3. Dalawang uri ng Ponema
 Ponemang Segmental
 Sa Filipino, may mga tunog (ponema) na malayang
nakapagpapalitan. Sa pagkakataon malayang
nagpapalitan ang ponema, nag-iiba ang baybay ng salita
ngunit hindi ang kanilang mga kahulugan.
:halimbawa:
sa kaso ng titik e at i sa mga salitang lalaki at babae. Iisa
ang kahulugan ng lalake at lalaki; gayun din ang babae at
babai. Malayang nakapagpapalitan ang mga segmentong
e at i sa mga salitang lalaki, lalake, babae, at babai. Mga
ponemang malayang nagpapalitan ang mga ito.

4. Karagdagang halimbawa:
sa kaso ng d at r sa mga salitang mariin at
madiin at gayundin sa marumi at madumi.
Mga ponemang malayang nagpapalitan.
- Mahalaga sa "pagpapadulas" ng mga salita at
pagpapabilis ng komunikasyon ang paggamit
ng ponemang malayang nagpapalitan.
Kadalasan ding ginagamit ang ponemang
malayang nagpapalitan upang mabigyang diin
ang mga salitang nag-iiba ang tunog, depende
sa lugar na pinaggagamitan. Sa iba't-ibang pulo
o pook sa Pilipinas, iba-iba ang mga dayalekto
o diyalekto.

5.  Ponemang Suprasegmental
 May apat na ponemang suprasegmental:
 haba (length) - tumutukoy sa haba ng bigkas sa patinig ng
isang pantig
 tono (pitch) - tumutukoy sa pagbaba at sa pagtaas ng
bigkas ng pantig
 antala (juncture) - tumutukoy sa pansamantalang
pagtigil ng ating ginagawa sa pagsasalita
 diin (stress o emphasis) - ang lakas o bigat sa pagbigkas
ng isang salita o pantig na makakatulong sa pa-gunawa sa
kahalagahan ng mga salita

6. MORFEMA
 Ang morpema ay ang pinakamaliit na bahagi ng wika
na nagtataglay ng sariling kahulugan. Hindi ito
dapat ipagkamali sa pantig na likha ng mga salita
kung sinusulat o ang bawat saltik ng dila kapag
binibigkas. Maraming mga pantig ang walang
kahulugan sa sarili kaya hindi maaaring tawaging
morpema. Ang morpema ay maaaring isang salita o
bahagi lamang ng isang salita.

7.  Tatlong anyo ng Morpema
 Morpemang salitang-ugat - ito ay binubuo ng salitang
walang kasamang panlapi. Ito ay mga salitang payak.
Tinatawag din itong malayang morpema.
Halimbawa : ilog, bahay, araw, lupa, bandila.
 Morpemang panlapi - ito ay may taglay na kahulugan sa
sarili. Ngunit tinatawag ang ganitong morpema na di-
malayang morpema. Hindi sila makakatayo sa kanilang
sarili. kinakailangan pa itong samahan ng isang malayang
morpema upang magkaroon ng ganap na kahulugan.
Halimbawa : magbasa, umibig, paalis, makahuli, sumayaw,
lumakad, sinagot, ginawa

8.  Morpemang binubuo ng isang ponema - makikita sa
mga sumusunod na halimbawa : doktor - doktora, abogado -
abogada
 Sa pangkalahatan ang ponemang /a/ sa hulihan ng
ikalawang salita ng bawat pares ay kumakatawan sa
kasariang pambabae. Sa ganito, ang /a/ ay isang morpema.
Ang salitang doktora ay binubuo ng dalawang morpema,
doktor at a.