1. โครงการสร้างเสริมสุขภาพชุมชน หมู่บ้านหม้อแกงทอง หมู่ที่ 1 ตำบลแม่กา อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา นำเสนอโดย เทคนิคการแพทย์ชุมชน กลุ่มที่ 1 รายวิชา เทคนิคการแพทย์ชุมชน

2. ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 หรือสงครามกบฏเงี้ยวไม่ทราบแน่ชัด การเดินทางสมัยนั้นจะต้องผ่านลำห้วย ซึ่งปัจจุบันนี้อยู่ติดกับเขตวัดหม้อแกงทองทางทิศใต้ ลำห้วยนี้จะมีน้ำไหลตลอดทั้งปี ตอนที่เกิดสงครามผู้คนหรือทหารที่เดินทางจะต้องพักหุงหาอาหารกินกันที่ลำห้วยนี้ และทิ้งหม้อแกงไว้เป็นจำนวนมาก ซึ่งหม้อแกงดังกล่าวนั้นเป็นทองเหลืองทั้งใบ ต่อมาผู้คนจึงเรียกลำห้วยนี้ว่า ห้วยหม้อแกงทอง จึงเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านหม้อแกงทองในปัจจุบัน

3. ทำเลที่ตั้ง ทิศเหนือ ติดกับพื้นที่ หมู่ที่ 16 บ้านแม่กาห้วยเคียน ทิศใต้ ติดกับพื้นที่ หมู่ที่ 10 บ้านแม่กาท่าข้าม ทิศตะวันตก ติดกับป่าชุมชน ทิศตะวันออก ติดกับป่าชุมชน

4. จำนวนครัวเรือน 256 ครัวเรือน ข้อมูลประชากร * ข้อมูลจาก ศูนย์ข้อมูลสำนักบริหารการทะเบียน อำเภอเมืองพะเยา ( ข้อมูล ณ เดือนมีนาคม พ.ศ.2552 )

5. พื้นที่อยู่อาศัย 500 ไร่ พื้นที่ทำการเกษตร 4,920 ไร่ ทำนาปีละ 1 ครั้ง พื้นที่ทำนา 150 ไร่ พื้นที่ทำไร่ 3,150 ไร่ พื้นที่ทำสวน 1,620 ไร่ ป่าชุมชน 1 แห่ง จำนวน 5,000 ไร่ แหล่งน้ำสาธารณะ 1 แห่ง ประปา 1 แห่ง ผู้ใช้ 256 ครัวเรือน อ่างเก็บน้ำ 1 แห่ง อ่างเก็บน้ำห้วยแม่นาปอย ข้อมูลสภาพทั่วไปของหมู่บ้านหม้อแกงทอง

6. ข้อมูลสภาพทั่วไปของหมู่บ้านหม้อแกงทอง (ต่อ) วัด 1 แห่ง --->วัดหม้อแกงทอง จำนวนผู้ใช้ไฟฟ้า ---> 256 ครัวเรือน ร้อยละ 100 โทรศัพท์สาธารณะ---> 1 แห่ง โทรศัพท์บ้าน 15 เครื่อง โทรศัพท์มือถือ --->ครบทุกหลังคาเรือน หอกระจายข่าว ---> 3 แห่ง

7. ส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพทางด้านเกษตรกรรม ได้แก่ ข้าว หอมขาวหรือกระเทียม หอมแดง ถั่วดำ ข้าวโพด การขุดหน่อไม้ การเก็บเห็ด ลักษณะการประกอบอาชีพ

8. หมู่บ้านหม้อแกงทอง ถือว่าอยู่ห่างไกลจากโรงพยาบาลพะเยา ประชาชนในชุมชนขาดการดูแลและสุขภาพไม่แข็งแรง ขาดสุขอนามัยที่ดีและพบการเจ็บป่วยด้วยโรคต่างๆ เช่น กล้ามเนื้ออักเสบความดันโลหิตสูง,เบาหวาน, เอดส์ เป็นต้น ส่วนใหญ่มีการบริโภคอาหารป่า เช่น เห็ดป่า หน่อไม้ เป็นต้น การตรวจคัดกรองโรคเบื้องต้น ร่วมกับหาแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวพร้อมทั้งสร้างเสริมสุขภาพของชาวบ้านในชุมชน จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง หลักการและเหตุผล

9. วัตถุประสงค์ เพื่อต้องการทราบสภาพปัญหาด้านสุขภาพที่เกิดขึ้นกับชาวบ้านในชุมชน เพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวพร้อมทั้งส่งเสริมสุขภาพของชาวบ้านใน ชุมชน

11. 1. เข้าพบผู้นำชุมชนและหัวหน้าอาสาสาธารณสุขหมู่บ้าน สอบถามประวัติของหมู่บ้าน การดำเนินชีวิต สภาพความเป็นอยู่ ปัญหาด้านสุขภาพของคนในชุมชน และแนวทางแก้ไขสุขภาพดังกล่าว ขับรถสำรวจสภาพจริงของชุมชน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

12. ผลการเข้าพบผู้นำชุมชนและหัวหน้าอาสาสาสมัครธารณสุขหมู่บ้าน จากการสอบถามถึงปัญหาด้านสุขภาพของคนในชุมชน พบว่าหัวหน้าอาสาสมัคร สาธรณสุขหมู่บ้าน ได้ทำการปฏิเสธการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เนื่องจากคนในชุมชนได้ทำการตรวจสุขภาพจากก่อนหน้าที่หลายครั้งแล้ว จึงไม่มีความประสงค์ที่จะตรวจทางห้องปฏิบัติการต่างๆ แต่หัวหน้าอาสาสาสมัครสาธารณะสุขหมู่บ้าน ต้องการให้จัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมสุขภาพ ให้แก่ชาวบ้านมากกว่า

15. การเลือกปัญหา ดังนั้นทางกลุ่มจึงพิจารณาเลือกปัญหาการตรวจคัดกรองเพื่อหาสาเหตุอาการปวดข้อ จากโรคเก๊าท์ เนื่องจากสามารถตรวจคัดกรองได้จากผลการตรวจปัสสาวะ มีวัสดุอุปกรณ์และสถานที่ตรวจวินิจฉัยที่เอื้ออำนวย

16. วิธีการที่ได้มาของข้อมูล จากแบบสอบถาม พูดคุยกับชาวบ้านโดยตรง สังเกตการณ์จากสภาพจริง

17. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ( ตรวจปัสสาวะ ) วัสดุอุปกรณ์ Slide and cover slip Urine strip ยี่ห้อ MissionTM กล้องจุลทรรศน์(Microscope) Urine centrifuge tube

18. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ( ตรวจปัสสาวะ ) Centrifuge Rack Vortex กระป๋องใส่ปัสสาวะ หลอดดูด

19. งบประมาณ อุปกรณ์สำหรับตรวจปัสสาวะ 504 บาท กระป๋องใส่ปัสสาวะ 150 บาท Strip 350 บาท หลอดดูด 4 บาท รวม 1,008 บาท

21. ภาชนะ : กระป๋องปัสสาวะเป็นภาชนะที่แห้งสะอาดปราศจากสิ่งปนเปื้อนต่างๆ มีปากกว้างและฝาปิดมิดชิด รวมทั้งเป็นภาชนะที่ใช้แล้วทิ้ง

22. เก็บปัสสาวะแบบ midstreamการเก็บปัสสาวะ

24. ช่วยในการวินิจฉัยโรคร่วมกับอาการและการตรวจอย่างอื่น

25. ช่วยในการแยกชนิดของโรคไต โรคทางเดินปัสสาวะ จากโรคอื่นๆ

26. มีประโยชน์ในการพยากรณ์โรค

27. ติดตามการดำเนินของโรคประโยชน์ของการตรวจปัสสาวะ

29. การตรวจคุณสมบัติทางเคมี (Chemical examination)

31. สรุปการตรวจปัสสาวะ

33. ประชากรชายที่ไม่มีความผิดปกติ 21 คนและหญิงที่ไม่มีความผิดปกติ 12 คนสรุปการตรวจปัสสาวะ

34. การจัดป้ายนิเทศน์ให้ความรู้สร้างเสริมสุขภาพ

35. โปสเตอร์ส่งเสริมสุขภาพ 45 บาท กระดาษสี 30 บาท กาว 15 บาท กรรไกร 25 บาท คัตเตอร์ 29 บาท เชือกสี 20 บาท ดอกไม้ประดับ 40 บาท รวม 204 บาท งบประมาณอุปกรณ์สำหรับจัดทำบอร์ดส่งเสริมสุขภาพ

36. ทราบถึงปัญหาด้านสุขภาพของชาวบ้านในชุมชน ลดอัตราการเจ็บป่วยของคนในชุมชน ชาวบ้านมีความพึงพอใจต่อการปฏิบัติงานในครั้งนี้ เพิ่มประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน ประโยชน์ที่ได้จากการศึกษาเทคนิคการแพทย์ชุมชน

37. คนในชุมชนปฏิเสธการตรวจทางห้องปฏิบัติการน้อยลง เพิ่มบทบาทของนักเทคนิคการแพทย์ต่อชุมชน เพิ่มปฏิสัมพันธ์ระหว่างนิสิตเทคนิคการแพทย์กับคนในชุมชน ข้อดีของโครงการเทคนิคการแพทย์ชุมชน

38. ปัญหาอุปสรรค ชาวบ้านไม่ค่อยให้ความร่วมมือในการออกชุมชนในครั้งนี้ ชาวบ้านไม่ได้อยู่พร้อมเพรียงกันในช่วงเวลาที่กลุ่มผู้ปฏิบัติงานออกสำรวจและเก็บตัวอย่าง

39. ข้อควรปรับปรุง/เสนอแนะ ควรมีการตรวจสอบความเข้าใจในการอธิบายผลแก่ชาวบ้าน ควรมีการตรวจติดตามผล ควรมีการนัดรวมกลุ่มชาวบ้าน เพื่อเชิญชวนและให้ความเข้าใจในการจัดเก็บตัวอย่างที่ตรงกัน ควรเปลี่ยนพื้นที่การศึกษาในครั้งต่อไป

40. ขอขอบคุณ อาจารย์ประสิทธิ์ ชนะรัตน์ อาจารย์สุรเดช ไพรสิงห์