1. ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญากับ การทำา
ธุร กิจ
ปรีด า ยัง สุข สถาพร
May 19, 2005 1

2. Outline
 บทนำา
 ความหมายของทรัพ ย์ส น
ิ
ทางปัญ ญา
 หลัก การบริห ารจัด การ
ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญา
ิ
 การประเมิน มูล ค่า ทรัพ ย์ส น
ิ
ทางปัญ ญา
May 19, 2005 2

3. บทนำา
 กฎหมายทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญาฉบับ แรก
ิ
ของประเทศไทย
 ประกาศหอพระสมุด วชิร ญาณ ร .ศ. 111
(พ.ศ.2435)
 ในรัช สมัย พระบาทสมเด็จ พระจุล จอมเกล้า
เจ้า อยู่ห ว ซึง เป็น การห้า มนำา เอาข้อ ความ
ั ่
จากหนัง สือ วชิร ญาณวิเ ศษไปตีพ ม พ์ ิ
 ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญาในประเทศไทยจึง มี
ิ
พัฒ นาการมากว่า 112 ปี
May 19, 2005 3

4. ความหมายของทรัพ ย์ส ิน
ทางปัญ ญา
 ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญา หมายถึง
ิ
 สิท ธิท างกฎหมายทีโ ดยปกติแ ล้ว จะมากับ รูป
่
แบบทีแ สดงออกของความคิด หรือ สิ่ง ที่ส นใจ
่
ในรูป แบบอื่น ๆ ทีไ ม่ส ามารถจับ ต้อ งได้
่
 สิท ธิด ัง กล่า วจะทำา ให้ผ ู้ถ อ สิท ธิส ามารถเรีย ก
ื
ร้อ งการมีส ท ธิแ ต่เ พีย งผู้เ ดีย วในการนำา สิ่ง นัน
ิ ้
ไปใช้
 คำา ว่า ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญา นั้น แสดงให้
ิ
เห็น ว่า สิง ที่ส นใจนัน มัก เป็น ผลผลิต ทาง
่ ้
ความคิด และสิท ธิใ นความคิด นัน ควรจะ้
ต้อ งถูก ปกป้อ งเช่น เดีย วกับ ทรัพ ย์ส น ในรูป
ิ
May 19, 2005 4

5. ประเภทของทรัพ ย์ส ิน ทาง
ปัญ ญา
 โดยทั่ว ๆ ไป คนไทยส่ว นมากจะคุน เคยกับ ้
คำา ว่า "ลิข สิท ธิ์" ซึ่ง ใช้เ รีย กทรัพ ย์ส น ทาง
ิ
ปัญ ญาทุก ประเภท โดยที่ถ ูก ต้อ งแล้ว
ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญาแบ่ง ออกเป็น 2
ิ
ประเภท ที่เ รีย กว่า ทรัพ ย์ส น ทาง ิ
อุต สาหกรรม และลิข สิท ธิ์
May 19, 2005 5

6. ทรัพ ย์ส ิน ทางอุต สาหกรรม
 ทรัพ ย์ส น ทางอุต สาหกรรม ไม่ใ ช่
ิ
สัง หาริม ทรัพ ย์แ ละอสัง หาริม ทรัพ ย์ท ี่ใ ช้
ในการผลิต สิน ค้า หรือ ผลิต ภัณ ฑ์ท าง
อุต สาหกรรม
 ทรัพ ย์ส ิน ทางอุต สาหกรรมเป็น ความคิด
สร้า งสรรค์ข องมนุษ ย์ท เ กี่ย วกับ สิน ค้า
ี่
อุต สาหกรรม จะเป็น ความคิด ในการประดิษ ฐ์
คิด ค้น การออกแบบผลิต ภัณ ฑ์ท าง
อุต สาหกรรม ซึ่ง อาจจะเป็น กระบวนการ หรือ
เทคนิค ในการผลิต ที่ไ ด้ป รับ ปรุง หรือ คิด ค้น ขึ้น
ใหม่ หรือ ทีเ กีย วข้อ งกับ ตัว สิน ค้า หรือ
่ ่
ผลิต ภัณ ฑ์ท ี่เ ป็น องค์ป ระกอบและรูป ร่า ง
May 19, 2005 6

7. ทรัพ ย์ส ิน ทางอุต สาหกรรม
 ทรัพ ย์ส น ทางอุต สาหกรรม จึง สามารถ
ิ
แบ่ง ออกได้ด ัง นี้
 สิท ธิบ ัต ร อนุส ิท ธิบ ัต ร (Patent)
 เครื่อ งหมายการค้า (Trademark)
 แบบผัง ภูม ข องวงจรรวม (Layout - Designs Of
ิ
Inegrated Circuit)
 ความลับ ทางการค้า (Trade Secret)
 สิง บ่ง ชี้ท างภูม ศ าสตร์ (Geographical
่ ิ
Indication)
May 19, 2005 7

8. ประเภทของทรัพ ย์ส ิน ทาง
ปัญ ญา
 7 ประเภทหลัก
 สิท ธิบ ัต ร /อนุส ท ธิบ ัต ร
ิ
 เครื่อ งหมายการค้า
 ลิข สิท ธิ์
 แบบผัง ภูม ข องวงจรรวม
ิ
 ความลับ ทางการค้า
 สิง บ่ง ชี้ท างภูม ศ าสตร์
่ ิ
 การคุ้ม ครองพัน ธ์พ ช ื
May 19, 2005 8

9. สิท ธิบ ต ร
ั
 สิท ธิบ ต ร และ อนุ
ั
สิท ธิบ ต ร
ั
 เช่น โครงสร้า ง
หรือ กลไกของ
ผลิต ภัณ ฑ์ หรือ การ
ออกแบบผลิต ภัณ ฑ์
W IPO (W orld IP
Organisation)
 PCT (Patent
Cooperation
Treaty)
May 19, 2005 9

10. สิท ธิบ ต ร
ั
 สิท ธิบ ต ร (patent) หมายถึง
ั
 หนัง สือ สำา คัญ ทีร ัฐ ออกให้เ พือ คุ้ม ครองการ
่ ่
ประดิษ ฐ์ค ิด ค้น หรือ การออกแบบผลิต ภัณ ฑ์
 ทีม ล ัก ษณะตามทีก ำา หนดในกฎหมาย กฎ
่ ี ่
กระทรวง และระเบีย บว่า ด้ว ยสิท ธิบ ัต ร พ .ศ.
2522
 เป็น ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญาประเภทหนึง ทีเ กี่ย ว
ิ ่ ่
กับ การประดิษ ฐ์ค ิด ค้น หรือ การออกแบบ เพือ ่
ให้ไ ด้ส ิ่ง ของ,เครื่อ งใช้ห รือ สิง อำา นวยความ
่
สะดวกต่า งๆทีเ ราใช้ก ัน อยูใ นชีว ิต ประจำา วัน
่ ่
 เช่น การประ ดิษ ฐ์ รถยนต์, ทีว ี, คอมพิว เตอร์,
โทรศัพ ท์ หรือ การออกแบบขวดบรรจุน ำ้า ดื่ม , ขวด
May 19, 2005 10

11. สิท ธิบ ต ร
ั
 สิท ธิบ ต ร คือ
ั
 สิท ธิพ เ ศษ ที่ใ ห้ผ ู้ป ระดิษ ฐ์ค ิด ค้น หรือ ผู้
ิ
ออกแบบผลิต ภัณ ฑ์ มีส ิท ธิท ี่จ ะผลิต สิน ค้า
จำา หน่า ยสิน ค้า แต่เ พีย งผู้เ ดีย ว ในช่ว งระยะ
เวลาหนึง ่
May 19, 2005 11

12. สิท ธิบ ต ร
ั
 สิท ธิบ ต ร แบ่ง ออกเป็น 2 ประเภท คือ สิท ธิ
ั
บัต รการประดิษ ฐ์แ ละสิท ธิบ ต รการ
ั
ออกแบบผลิต ภัณ ฑ์
 การประดิษ ฐ์ หมายถึง การคิด ค้น เกี่ย วกับ
กลไก โครงสร้า ง ส่ว นประกอบ ของสิ่ง ของ
เครื่อ งใช้ เช่น กลไกของกล้อ งถ่า ยรูป , กลไก
ของเครื่อ งยนต์, ยารัก ษาโรค เป็น ต้น หรือ
การคิด ค้น กรรมวิธ ีใ นการผลิต สิง ของ เช่น วิธ ี
่
การในการผลิต สิน ค้า , วิธ ีก ารในการเก็บ
รัก ษาพืช ผัก ผลไม้ไ ม่ใ ห้เ น่า เสีย เร็ว เกิน ไป
เป็น ต้น
 การออกแบบผลิต ภัณ ฑ์ หมายถึง การ
May 19, 2005 12

13. อนุส ิท ธิบ ัต ร
 อนุส ท ธิบ ต ร (Petty patent)
ิ ั
 เป็น การให้ค วามคุ้ม ครองสิ่ง ประดิษ ฐ์ค ิด ค้น
เช่น เดีย วกับ สิท ธิบ ัต รการประดิษ ฐ์
 แตกต่า งกัน ตรงทีก ารประดิษ ฐ์ท จ ะขอรับ อนุ
่ ี่
สิท ธิบ ัต ร เป็น การประดิษ ฐ์ท ม เ ป็น การ
ี่ ี
ปรับ ปรุง เพีย งเล็ก น้อ ย และมีป ระโยชน์ใ ช้ส อย
มากขึ้น
May 19, 2005 13

14. เงื่อ นไขในการขอรับ สิท ธิ
บัต ร
 การประดิษ ฐ์ท ี่ข อรับ สิท ธิบ ต ร ได้ กฎหมาย
ั
กำา หนดว่า จะต้อ งมีค ณ สมบัต ค รบทั้ง 3
ุ ิ
อย่า ง ดัง ต่อ ไปนี้
 เป็น สิ่ง ประดิษ ฐ์ใ หม่ คือ ยัง ไม่เ คยมีจ ำา หน่า ย
หรือ ขายมาก่อ น หรือ ยัง ไม่เ คยเปิด เผยราย
ละเอีย ดของสิง ประดิษ ฐ์ใ นเอกสารสิ่ง พิม พ์
่
ใดๆ ในทีว ี หรือ ในวิท ยุ มาก่อ น
 มีข ั้น การประดิษ ฐ์ท ี่ส ูง ขึน คือ ไม่เ ป็น สิ่ง การ
้
ประดิษ ฐ์ท ส ามารถทำา ได้ง ่า ย โดยผู้ม ค วามรู้
ี่ ี
ในระดับ ธรรมดา หรือ อาจพูด ได้ว ่า มีก าร
แก้ไ ขปัญ หาทางเทคนิค ของสิง ประดิษ ฐ์ท ี่ม ม า
่ ี
ก่อ น และ
May 19, 2005 14

15. เงื่อ นไขในการขอรับ อนุส ิท ธิ
บัต ร
 การประดิษ ฐ์ท ี่ข อรับ อนุส ท ธิบ ต ร ได้
ิ ั
กฎหมายกำา หนดว่า จะต้อ งมีค ณ สมบัต ิ
ุ
ครบทั้ง 2 อย่า ง ดัง ต่อ ไปนี้
 เป็น สิ่ง ประดิษ ฐ์ใ หม่ คือ ยัง ไม่เ คยมีจ ำา หน่า ย
หรือ ขายมาก่อ น หรือ ยัง ไม่เ คยเปิด เผยราย
ละเอีย ดของสิง ประดิษ ฐ์ใ นเอกสารสิ่ง พิม พ์
่
ใดๆ ในทีว ี หรือ วิท ยุ มาก่อ น และ
 สามารถนำา ไปใช้ป ระโยชน์ใ นการผลิต ทาง
อุต สาหกรรม หัต ถกรรม เกษตรกรรม และ
พาณิช ยกรรมได้
May 19, 2005 15

16. การประดิษ ฐ์ท ี่ข อรับ สิท ธิ
บัต ร/ ส ิท ธิบ ต รไม่ไ ด้
อนุ ั
 จุล ชีพ และส่ว นประกอบส่ว นใดส่ว นหนึง ่
ของจุล ชีพ ที่ม ีอ ยู่ต ามธรรมชาติ สัต ว์ พืช
หรือ สารสกัด จากสัต ว์ห รือ พืช เช่น
แบคทีเ รีย ที่ม อ ยู่ต ามธรรมชาติ,พืช
ี
สมุน ไพร,ยารัก ษาโรคที่ส กัด จากสมุน ไพร
 กฎเกณฑ์แ ละทฤษฎีท างวิท ยาศาสตร์แ ละ
คณิต ศาสตร์ เช่น สูต รคูณ
 ระบบข้อ มูล สำา หรับ การทำา งานของเครื่อ ง
คอมพิว เตอร์ เช่น โปรแกรมคอมพิว เตอร์
 วิธ ก ารวิน จ ฉัย บำา บัด หรือ รัก ษา โรคมนุษ ย์
ี ิ
หรือ สัต ว์
May 19, 2005 16

17. เงื่อ นไขในการขอรับ สิท ธิบ ัต ร
การออกแบบผลิต ภัณ ฑ์
 จะต้อ งมีค ณ สมบัต ิค รบทั้ง 2 อย่า ง ดัง ต่อ
ุ
ไปนี้
 เป็น การออกแบบผลิต ภัณ ฑ์ใหม่ คือ เป็น การ
ออกแบบผลิต ภัณ ฑ์ท ี่ย ง ไม่เ คยมีห รือ ขายมา
ั
ก่อ น หรือ ยัง ไม่เ คยเปิด เผยในเอกสารสิง ่
พิม พ์ใ ดๆ ในทีว ี หรือ ในวิท ยุม าก่อ น และ
 สามารถนำา ไปใช้ป ระโยชน์ใ นการผลิต ทาง
อุต สาหกรรม หรือ หัต ถกรรมได้
May 19, 2005 17

18. การออกแบบผลิต ภัณ ฑ์ท ี่
ขอรับ สิท ธิบ ัต รไม่ไ ด้
 แบบผลิต ภัณ ฑ์ท ี่ข ัด ต่อ ความสงบเรีย บร้อ ย
หรือ ศีล ธรรมอัน ดี ของประชาชน
May 19, 2005 18

19. อายุส ิท ธิบ ัต ร
 สิท ธิบ ต รการประดิษ ฐ์ มีอ ายุ 20 ปี นับ จาก
ั
วัน ยื่น คำา ขอรับ สิท ธิบ ต ร
ั
 สิท ธิบ ต รการออกแบบ ผลิต ภัณ ฑ์ มีอ ายุ 10
ั
ปี นับ จากวัน ยื่น คำา ขอรับ สิท ธิบ ัต ร
May 19, 2005 19

20. อายุอ นุส ิท ธิบ ัต ร
 อนุส ท ธิบ ต ร การประดิษ ฐ์ มีอ ายุ 6 ปี นับ
ิ ั
จากวัน ยื่น คำา ขอรับ อนุส ท ธิบ ต ร สามารถ
ิ ั
ต่อ อายุไ ด้ 2 ครั้ง ๆละ 2 ปี รวมเป็น 10 ปี
 ผูป ระดิษ ฐ์ค ด ค้น สามารถที่จ ะเลือ กว่า จะ
้ ิ
ยื่น ขอความคุม ครองสิท ธิบ ต รหรือ อนุส ท ธิ
้ ั ิ
บัต ร อย่า งใดอย่า งหนึง แต่จ ะขอความ
่
คุม ครองทั้ง สองอย่า งพร้อ มกัน ไม่ไ ด้
้
May 19, 2005 20

21. สรุป
 สิท ธิบ ต รการประดิษ ฐ์
ั
 สิท ธิบ ต รการออกแบบผลิต ภัณ ฑ์
ั
 สี
 ลวดลาย
 รูป ร่า ง
 อนุส ท ธิบ ต ร
ิ ั
May 19, 2005 21

22. เครื่อ งหมายการค้า
 เครื่อ งหมายการค้า
 เช่น ชื่อ ยีห ้อ โคคา
่
โคล่า หรือ เป๊บ ซี่
May 19, 2005 22

23. เครื่อ งหมายการค้า
 เครื่อ งหมาย
บริก าร (Service Mark
) เช่น เครื่อ งหมาย
ของสายการบิน
ธนาคาร โรงแรม
เป็น ต้น
 เครื่อ งหมายรับ รอง
(Certificaion mark)
เช่น เชลล์ช วนชิม แม่
ช้อ ยนางรำา เป็น ต้น
 เครื่อ งหมายร่ว ม
(Colective Mark) เช่น
ตราช้า งของบริษ ัท
May 19, 2005 23

24. ลิข สิท ธิ์
 ลิข สิท ธิ์ หมายถึง
 งานหรือ ความคิด สร้า งสรรค์ ในสาขาวรรณกรรม
ศิล ปกรรม ดนตรีก รรม งานภาพยนตร์ หรือ งานอื่น ใด
ในแผนกวิท ยาศาสตร์
 ลิข สิท ธิ์ย ง รวมทัง
ั ้
 สิท ธิค ้า งเคีย ง (Neighbouring Right) คือ การนำา
เอางานด้า นลิข สิท ธิ์อ อกแสดง เช่น นัก แสดง ผู้บ ัน ทึก
เสีย งและสถานีว ิท ยุโ ทรทัศ น์ใ นการบัน ทึก หรือ
ถ่า ยทอดเสีย งหรือ ภาพ
 โปรแกรมคอมพิว เตอร์ (Computer Program หรือ
Computer Software) คือ ชุด คำา สั่ง ที่ใ ช้ก ับ เครื่อ ง
คอมพิว เตอร์ เพื่อ กำา หนดให้เ ครื่อ งคอมพิว เตอร์
ทำา งาน
 งานฐานข้อ มูล (Data Base) คือ ข้อ มูล ที่ไ ด้ร ับ เก็บ
รวบรวมขึ้น เพื่อ ใช้ป ระโยชน์ด ้า นต่า งๆ
May 19, 2005 24

25. ลิข สิท ธิ์
 ลิข สิท ธิ์
 เช่น งานเพลง งานประพัน ธ์ และโปรแกรม
คอมพิว เตอร์
 งานอื่น ใดในแผนกวรรณคดี แผนกวิท ยาศาสตร์
หรือ แผนกศิล ปะ
 วรรณกรรม
 นาฏกรรม
 ศิล ปกรรม
 ดนตรีก รรม
 โสตทัศ นวัส ดุ
 ภาพยนตร์
 สิ่ง บัน ทึก เสีย ง

May 19, 2005 25

26. แบบผัง ภูม ิข องวงจรรวม
 แบบผัง ภูม ิข องวงจรรวม หมายถึง
 แผนผัง หรือ แบบทีท ำา ขึ้น เพือ แสดงถึง การจัด
่ ่
วางและการเชื่อ มต่อ วงจรไฟฟ้า เช่น ตัว นำา
ไฟฟ้า หรือ ตัว ต้า นทาน เป็น ต้น
May 19, 2005 26

27. ความลับ ทางการค้า
 ความลับ ทางการค้า หมายถึง
 ข้อ มูล การค้า ทีย ัง ไม่เ ป็น ทีร ู้จ ัก กัน โดยทัว ไป
่ ่ ่
และมีม ล ค่า ในเชิง พาณิช ย์เ นือ งจากข้อ มูล นัน
ู ่ ้
เป็น ความลับ และมีก ารดำา เนิน การตามความ
สมควรเพื่อ รัก ษาข้อ มูล นัน ไว้เ ป็น ความลับ
้
May 19, 2005 27

28. ความลับ ทางการค้า
 วิธ ก ารที่จ ะล่ว งรู้ค วามลับ ทางการค้า ของคู่
ี
แข่ง นัน ก็ม ห ลากหลายวิธ ี เช่น
้ ี
 ส่ง ลูก น้อ งไปเป็น สปายทำา งานในบริษ ท คู่แ ข่ง
ั
 หาข้อ มูล จากบริษ ัท โฆษณาทีค ู่แ ข่ง ไปจ้า ง
่
 หาจากโรงพิม พ์ท พ ม พ์ต ราหรือ ฉลากให้ค ู่แ ข่ง
ี่ ิ
ดัก ฟัง โทรศัพ ท์
 แม้แ ต่ก ารจ้า งคนไปเก็บ ขยะจากบริษ ท คู่แ ข่ง
ั
 ทัง นี้ การค้น หาความลับ ทางการค้า จากสิน ค้า
้
ต่า งๆ อาจทำา ได้โ ดยการทำา วิศ วกรรมย้อ น
กลับ (Reverse Engineering)
 เช่น การนำา สิน ค้า ไปแยกชิ้น ส่ว นเพื่อ วิเ คราะห์
May 19, 2005 เป็น ต้น 28

29. สิ่ง บ่ง ชีท างภูม ิศ าสตร์
้
 สิง บ่ง ชีท างภูม ศ าสตร์ หมายถึง
่ ้ ิ
 ชื่อ สัญ ลัก ษณ์ หรือ สิง อื่น ใดทีใ ช้เ รีย กหรือ ใช้
่ ่
แทน แทนแหล่ง ภูม ศ าสตร์ และสามารถบ่ง
ิ
บอกว่า สิน ค้า ทีเ กิด จากแหล่ง ภูม ศ าสตร์น น
่ ิ ั้
เป็น สิน ค้า ทีม ค ุณ ภาพ ชื่อ เสีย ง หรือ
่ ี
คุณ ลัก ษณะเฉพาะของแหล่ง ภูม ศ าสตร์น น
ิ ั้
เช่น มีด อรัญ ญิก ส้ม บางมด ผ้า ไหมไทย
แชมเปญ คอนยัค เป็น ต้น
May 19, 2005 29

30. การคุ้ม ครองพัน ธ์พ ืช
 "พัน ธุ์พ ืช " หมายความว่า พัน ธุ์ หรือ กลุ่ม
ของพืช ที่ม พ ัน ธุก รรมและ ลัก ษณะทาง
ี
พฤกษศาสตร์เ หมือ นหรือ คล้า ยคลึง กัน และ
มีค ณ สมบัต ิเ ฉพาะตัว ที่ แตกต่า งจากกลุ่ม
ุ
อืน ในพืช ชนิด เดีย วกัน ที่ส ามารถตรวจ
่
สอบได้
May 19, 2005 30

31. การคุ้ม ครองพัน ธ์พ ืช
 พัน ธุพ ืช ที่จ ะได้ร ับ ความคุม ครองตาม
์ ้
พ.ร.บ. คุม ครองพัน ธุพ ืช พ.ศ. 2542
้ ์
 พัน ธุ์พ ช ใหม่ หมายความว่า เป็น พัน ธุ์พ ืช ที่ม ี
ื
ลัก ษณะ คุณ สมบัต ิท ไ ม่เ คยปรากฏมาก่อ นใน
ี่
พัน ธุ์น น ั้
 พัน ธุ์พ ช พืน เมือ งเฉพาะถิ่น หมายความว่า
ื ้
พัน ธุ์พ ช ทีม อ ยูใ นชุม ชนหนึง โดยเฉพาะ
ื ่ ี ่ ่
 พัน ธุ์พ ช พืน เมือ งทัว ไป หมายความว่า พัน ธุ์
ื ้ ่
พืช ทีก ำา หนดในประเทศหรือ มีอ ยู่ใ นประเทศ
่
และได้ม ก ารใช้ป ระโยชน์อ ย่า งแพร่ห ลายเป็น
ี
ทีร ู้จ ัก กัน โดยทัว ไป
่ ่
 พัน ธุ์พ ช ป่า หมายความว่า พัน ธุ์พ ืช ที่ม ีห รือ
ื
May 19, 2005 31

32. การคุ้ม ครองพัน ธ์พ ืช
 พัน ธุพ ืช ที่จ ะต้อ งจดทะเบีย น
์
 พัน ธุ์พ ช ใหม่
ื
 พัน ธุ์พ ช พืน เมือ งเฉพาะถิ่น
ื ้
 พัน ธุพ ืช ทั้ง
์ 2 ประเภท ดัง กล่า วจะได้ร ับ
การความคุม ครองก็ต ่อ เมื่อ ได้ร ับ การจด
้
ทะเบีย น
May 19, 2005 32

33. การคุ้ม ครองพัน ธ์พ ืช
 พัน ธุพ ืช ที่ไ ม่ต ้อ งจดทะเบีย น
์
 พัน ธุ์พ ช พืน เมือ งทัว ไปและพัน ธุ์พ ช ป่า
ื ้ ่ ื
 ได้ร ับ ความคุ้ม ครองโดยอัต โนมัต ิ
 ผูเ ก็บ
้ จัด หา หรือ รวบรวมพัน ธุพ ืช พื้น เมือ ง
์
ทั่ว ไป พัน ธุพ ืช ป่า หรือ ส่ว นหนึ่ง ส่ว นใด
์
เพื่อ ปรับ ปรุง พัน ธุ์ศ ึก ษาทดลอง หรือ วิจ ัย
เพื่อ ประโยชน์ใ นทางการค้า จะต้อ งได้ร ับ
อนุญ าตจากพนัก งานเจ้า หน้า ที่ และทำา ข้อ
ตกลงแบ่ง ปัน ผลประโยชน์ โดยให้น ำา เงิน
May 19, 2005 33

34. สรุป : กฎหมายทีเ กี่ย วข้อ ง
่
 พระราชบัญ ญัต ิส ท ธิบ ต ร พ .ศ. 2522
ิ ั
 พระราชบัญ ญัต ิเ ครื่อ งหมายการค้า พ .ศ.
2534
 พระราชบัญ ญัต ิล ิข สิท ธิ์ พ .ศ. 2537
 พระราชบัญ ญัต ิค ม ครองแผนภูม ิว งจรรวม
ุ้
พ.ศ. 2543
 พระราชบัญ ญัต ิค ม ครองและส่ง เสริม
ุ้
ภูม ิป ญ ญาการแพทย์แ ผนไทย พ .ศ. 2543
ั
 พระราชบัญ ญัต ิค วามลับ ทางการค้า พ .ศ.
2545
May 19, 2005 34

35. สรุป แนวคิด ที่ส ำา คัญ
May 19, 2005 35

36. สรุป แนวคิด ที่ส ำา คัญ
ทรัพ ย์ส ิน แนวคิด
ทางปัญ ญา
สิท ธิบ ัต ร กฎหมายสิท ธิบ ัต รจะช่ว ยส่ง เสริม ประสิท ธิภ าพทาง
Patent เศรษฐกิจ ในระยะยาว แต่อ าจทำา ให้เ กิด การ
ผูก ขาดจากการให้ส ิท ธิค ุ้ม ครองแต่เ พีย งผู้เ ดีย ว
และเกิด การลงทุน ซำ้า ซ้อ น
เครื่อ งหมายก ปัญ หาจากการผูก ขาดน่า เป็น ห่ว งน้อ ยกว่า กรณี
ารค้า ของสิท ธิบ ัต รและลิข สิท ธิ์ เพราะมีค วามหลาก
Trademark หลายกว่า
ลิข สิท ธิ์ หลัก การเดีย วกับ สิท ธิบ ัต ร แต่ผ ู้ข ากน้อ ยกว่า
Copyright เนื่อ งจากลิข สิท ธิ์จ ะคุ้ม ครองการแสดงออก
(expression) ซึ่ง มีข อบเขตแคบกว่า การคุ้ม ครอง
ความคิด (idea) ภายใต้ก ฎหมายสิท ธิบ ัต ร
ความลับ ไม่ค ุ้ม ครองการค้น พบโดยผู้อ ื่น ที่เ กิด ขึ้น โดยอิส ระ
May 19, 2005 36

37. การบริห ารจัด การทรัพ ย์ส ิน
ทางปัญ ญา
Research
IP
Laboratories
Creation R&D units – In&Out
IP DIP
Protection
IP Internal
Utilization IPM
Enforceme ศาลทรัพย์สินทาง
nt ปัญญาฯ
May 19, 2005
ระบบไกล่เกลี่ยข้อพิพาท 37

38. Model ของการบริห ารจัด การ
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญา
Division B Division C
R&D
Patent/IP Product Development/
Department IP Marketing
Corporate/ Division A
Technology
Management
Licensing Licensing
May 19, 2005 out to 38

39. Integrated IPM System
Add-on
Custo Services
Analyt
Web
mers ics
Networ
k
Patent Portfolio
Search Mgt.
In-house Database
Admin Custom
Tools Solutions
Int’l Database
May 19, 2005 39

40. การบริห ารจัด การทรัพ ย์ส น ทาง
ิ
ปัญ ญา
Portfolio
IP Creation Realization
Recognition
Management
Innovate Inventory License Financial Statement
R&D Classify J.V. Stock price
Acquisition Manage Sell Access to capital
Joint R&D Analyze Exchange Collateral value
Info mining Articulate Take Equity Market power
Purchase Value Customer pull
Partner Assess/
Maintain Recruiting value

41. IP Utilization
May 19, 2005 41

42. หลัก การประเมิน มูล ค่า
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญา
 ขึ้น อยูก ับ ประเภทของกิจ กรรมและ
่
ทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญา ทั้ง นี้โ ดย
ิ
พิจ ารณาจาก
 สภาวะตลาดของสิน ค้า ข้า งเคีย ง
(Market Approach)
 ต้น ทุน การผลิต (Cost Approach)
 รายได้ท ี่ค าดว่า จะได้ร ับ (Income
Approach)
May 19, 2005 42

43. หลัก การประเมิน มูล ค่า
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญา
 โดยมีต ัว แปรสำา คัญ คือ
 มูล ค่า ปัจ จุบ น ของผลประโยชน์อ ัน เนือ ง
ั ่
มาจากทรัพ ย์ส น ทางปัญ ญา
ิ
 ระยะเวลาความคุม ครอง หรือ ระยะเวลา
้
ของโครงการ
 อัต ราความเสีย งการลงทุน และ
่
 การเสือ มค่า ของเงิน
่
May 19, 2005 43

44. หลัก การประเมิน มูล ค่า
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญา
 COCA-COLA $70.45 Billions
 MICROSOFT $65.17 Billions
 NOKIA $29.44 Billions
May 19, 2005 44

45. การประเมิน ทางธุร กิจ
 Business  การประเมิน ทาง
Assessment ธุร กิจ
 Mission & Vision  วิส ย ทัศ น์ พัน ธกิจ
ั
 Strategic fit  ความสอดคล้อ งเชิง
 Functional support ยุท ธศาสตร์
and resources  การสนับ สนุน ในแง่
 Financial issues หน้า ที่ และ
 Technical issues ทรัพ ยากร
 ประเด็น ทางการ
 Marketing and
sales เงิน
 ประเด็น ด้า น
 Legal and
May 19, 2005 เทคนิค 45

46. Licensing Business
 License Owner เจ้า ของสิท ธิ
 คือ ผู้ท ท ำา ให้เ กิด สิท ธิข ึ้น
ี่
 Licensor ผูบ ริห ารสิท ธิ
้
 หลายครั้ง เป็น คนเดีย วกัน กับ License Owner
 เป็น ผู้ไ ด้ร ับ มอบหมายความรับ ผิด ชอบจาก
License Owner ให้เ ป็น ผุ้ท ำา หน้า ทีบ ริห ารสิท ธิ
่
เริ่ม ตั้ง แต่
 การออกแบบโครงสร้า งธุร กิจ ในสิท ธิ (Licensing
Model)
 การออกแบบข้อ ตกลง (License Guide Book, Style
Guide)
 การเป็น ตัว แทนขาย ( เป็น ตัว สร้า งสรรค์เ กม หาผู้
May 19, 2005 46

47. Licensing Business
 License Representative ตัว แทนขายสิท ธิ
 Licensor อาจไม่ส ามารถทำา หน้า ทีข องตัว แทน
่
ขายได้อ ย่า งสมบูร ณ์ เนือ งจากเครือ ข่า ยไม่
่
กว้า งขวางเพีย งพอ อัน เป็น ธรรมดาของธุร กิจ
 จึง อาจแต่ง ตั้ง License Representative โดย
อาจแบ่ง ตามเขตพืน ที่้
 มีไ ด้ห ลายระดับ
 Official License Representative
 Exclusive License R epresentative
 Preferred License Representative
May 19, 2005 47

48. Licensing Business
 Licensee ผูร ับ สิท ธิ
้
 คือ ผู้ท ี่จ ่า ยเงิน ซื้อ สิท ธิ เนื่อ งจากมองเห็น
โอกาสทางธุร กิจ จากสิท ธิน ั้น ๆ
 การได้ม าซึง License เท่า กับ ส่า ได้ร ับ สิท ธิโ ดย
่
ชองธรรมทีจ ะทำา ธุร กรรมต่า งๆ ในสิท ธิน น ๆ
่ ั้
ในพืน ทีท ไ ด้ร ับ การคุ้ม ครองจาก Licensor /
้ ่ ี่
License Representative
 อาจได้ร ับ การสนับ สนุน จาก Licensor ใน
ทำา นอง Business Partner ในธุร กิจ อื่น ๆ
May 19, 2005 48

49. สรุป
 ในอนาคตอัน ใกล้ กฎหมาย
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญาจะยิ่ง มีค วาม
สลับ ซับ ซ้อ นมากยิ่ง ขึ้น
 ไม่ม ีผ ู้ใ ดที่ส ามารถเข้า ใจ
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญาได้อ ย่า งลึก
ซึ้ง ในทุก เรื่อ ง
( นัน ทน อิน ทนนท์ ผู้พ พ ากษาศาล
ิ
ฎีก า)
May 19, 2005 49

50. สรุป : TRIPs /FTA
 การเจรจาในเรื่อ งสิท ธิใ น
ทรัพ ย์ส ิน ทางปัญ ญาทีเ กี่ย วกับ
่
การค้า มีว ัต ถุป ระสงค์ส ำา คัญ อยู่ 2
ประการ คือ
 เพือ กำา หนดกรอบและหลัก เกณฑ์
่
สากลของการคุ้ม ครอง
(harmonization)
 การจัด ทำา กฎเกณฑ์ว ่า ด้ว ยการต่อ
ต้า นการปลอมแปลง
May 19, 2005 50

51. Total Assets Intangible assets Tangible assets
Business
Business
Capital
Capital Land
Land
IPIP (Product,
(Product, Machines
Human
Human Distribution,
Distribution,
Machines
Capital
Capital Sale,
Cash
Cash
Capital
Capital registered

 registered
Sale,
Marketing, Debt
Debt
 non registered Marketing,
 non registered
Business
Business Stock
Stock
know-how)
know-how) Equity
Equity
Etc.
Etc.
May 19, 2005 51

52. Questions & Answers
May 19, 2005 52