Әлеуметтік желілер арқылы ресурстарды дамыту. “Қазақ тілді БАҚ тәжірибесіне жаңа медиа тәжірибелерін енгізу” семинар-тренингі. 27-28 мамыр 2011 ж. Алматы қаласы, ҚМЭБИ. Дайындаған Салыхова Бақытгүл

1. Салыхова Бақытгүл
“Қазақ тілді БАҚ тәжірибесіне жаңа медиа тәжірибелерін енгізу”
семинар-тренингі
27-28 мамыр 2011 ж.
Алматы қаласы, ҚМЭБИ

2. Әлеуметтік желі
 Интерактивті кӛп қолданушысы бар сайт, оның мазмұнын
қолданушылар толтырады, қолданушы туралы жеке
мәліметтер толтыру мүмкіндігі қарастырылған, сол
арқылы желінің басқа да қолданушыларымен байланысуға
болады.
 Бұл әлеуметтік құрылым, ол әлеуметтік топтар мен жеке
адамдардан тұрады.
 Ең негізгі ерекшелігі «достар» мен «топтар», «беттер»
жүйесі.
 Жеке профильді және виртуалды қарымқатынасты
құруға, ортақ қызығушылықтары бар адамдарды
іздеуге, табуға кӛмектеседі.
 т.с.с
 Соңғы кездері оны брендті, компанияны, медиа ресурсты
танымал етуге пайдаланып жүр.

3. Әлеуметтік желілер

4. Білгеніңіз артық болмас

5. SMO / SMM
 SMO (англ. Social Media Optimization) – әлеуметтік медиаға қарай
оптимизация жасау, оңтайландыру.
 • SMO – бұл әлеуметтік желілердегі жұмыс емес, бұл ӛз
сайтыңыздағы жұмыс, Яғни сіз сайтыңызды әлеуметтік желілерден
адамдардың келуіне дайындайсыз.
 • SMO – бұл ӛз сайтыңыздың мазмұнымен жұмыс, мазмұнның
оқырманға, қонақтарға қызықты боуын қамтамасыз ету, бір келген
адамның сіздің сайтқа қайта қайта келгісі келетіндей жағдай жасау,
сонымен бірге осы келген адамдар басқа қолданушыларды да ӛз
еркімен шақырғысы келетіндей атмосфера қалыптастыру.
 • SMO – бұл ӛз сайтыңызды әлеуметтік желілер механизміне
сәйкес келетіндей ӛзгертулер енгізу.
 • SMO – бұл ӛз сайтыңызда шынайы достық атмосфераны
қалыптастыру, бұған қоса оқырманның қызығушылығын ояту үшін
сурет, видео, басқа да кӛркемдік құралдарды орынды қолдану. Бұл
оқырмандар сілтемесін сақтап қоятын немесе басқалармен
бӛлісетін сапалы жазбалар, мақалалар,

6. SMM
 SMM ( Social Media Marketing) – әлеуметтік
медиамаркетинг немесе әлеуметтік медиалардағы
маркетинг.
 SMM – бұл ӛз сайтыңыздағы жұмыс емес. Бұл
басқа сайттардағы немесе әлеуметтік
желілілердегі, форумдағы, блогтағы, интернет
қолданушылардың жиналып пікірлесетін
жерлеріндегі жұмыс.
 SMM – сайтты, тауарды, қызметті әлеуметтік
желілерде танымал ету, ӛз сайтыңызға сол
жерлерден потенциалды
оқырмандарды, қолданушыларды тарту.

7. Ресейде танымал әлеуметтік
желілер
 • ВКонтакте, vkontakte.ru
 • Одноклассники, odnoklassniki.ru
 • Мой мир, mail.ru
 • Facebook, facebook.com
 • Twitter, twitter.com
 • Habrahabr, habrahabr.ru
 Осы әлеуметтік желілер орыс түлді интернет
қолданушылардың 80% қамтыды.

8. Қазақстандағы танымал
әлеуметтік желілер
 • ВКонтакте (1.466.637 деп кӛрсетіп тұр. Маған нақты сан керек болған соң 25 жастан
)
бастап қарасам – 296986, ал 18- 25 жас аралығы – 389596, 0- 18жас аралығы – 148385.
 • Одноклассники, odnoklassniki.ru (казахи всего
мира тобы 4066 адам)
 • Мой мир, mail.ru
 • Facebook, facebook.com 297 820 қолданушы, 103
орында Оның ішінде 49% 25 жастан жоғары яғни
тең жартысы деуге болады.
http://www.socialbakers.com/
 • Twitter, twitter.com

9. Неге?
Қажет пе?

10. ТІЛ ЖУРНАЛЫ (фейсбуктағы жазбасы)
 Бүгінгі таңда қазақ тіліндегі басылымдардың
оқырмандарға таралу жолдары күн өткен сайын
қиындап барады. Басылымдарды тарату мен сату
жүйесі жекеменшік кәсіпкерлердің қолында.
Олардың көпшілігі қазақ тіліндегі басылымды
сатқаннан гөрі, Ресейдің жеңіл-желпі
басылымдарын сатқанды тиімді санайды.
Пікір: ЖАДЫРА НАЗЫРОВА сапалы басылымнан
қызықты ақпарат оқып жатсақ неге сатып
алмасқа!

11. Дәстүрлі ақпарат құралы
Онлайн ақпарат құралы
Әлеуметтік желі

13. http://baq.kz/ Газеттер

14. Газеттер

15. Газеттер

16. Журналдар

17. Электронды БАҚ

18. Телеарналар

19. Радио

20. Ең нашар газет сайттары
http://www.kerekinfo.kz/blog/kaznet/2492.html
 Қазір қазақ сайттарының басым кӛпшілігі ақпараттық, яғни БАҚ ӛкілдері сайттары. Оның ішінде
газет сайттары. Бүгін сол газет сайттарының ішіндегі ең жамандарынан бір жинақ жасап отырмын.
Бұл жинаққа енбеу үшін сайттың қандай ерекшеліктері болуы керек:
— Сайт навигациясы түсінікті болуы қажет.
— Оқырманмен интерактив болуы керек, пікір жазу, форум, сауалнама т.б
— Мұрағаты түсінікті болуы қажет, айдарлар бойынша мұрағат немесе уақыты бойынша.
— Сайт тілі және кодировкасы қазақ тілінде болуы керек.
— Газет туралы ақпарат, редакция құрамы, газет тарихы, байланыс, жазылу туралы ақпарат.
— RSS немесе электронды жазылу мүмкіндігі.
— Ақпаратты басқалармен бӛлісу мүмкіндіктері.
— Сыртқы келбеті, түстері, шрифттары бірқалыпты болуы тиіс.
Осы талапқа сай келмейтін газет сайттары:
 — Айқын www.aikyn.kz
 — Түркістан www.turkystan.kz
 — Жас қазақ jasqazaq.kz
 — Қазақстан Заман www.kazakzaman.kz
 — Орталық Қазақстан ortalyk-kaz.kz
 — Ақмешіт ақшамы www.agmeshit.kz
 — Жетісу zhetysu-smi.kz
 — Оңтүстік Қазақстан oks.kz
 — Астана ақшамы astana-akshamy.kz

21. Бұлай болуының басты себептері:
— Газет басшыларының газеттің электронды нұсқасына немқұрайлы
қараулары.
— Сайтқа жауапты адамдардың техникалық білімдерінің жетіспеуі.
— Сайтты арзан жолдармен жасату.
— Сайтты қазақша білмейтін адамдарға жасатуы.
Нәтижесінде газет қанша мықты болса да сайттары интернетте сол
деңгейге жете алмауда. Интернетте де оқырман аудиториясы бар екені
ескерілмеуде. Газеттің электронды нұсқасы арқылы да газетті танымал
қылып, жарнама берушілерді тартуға болатыны түсінілмеуде. Қазақша
сайт жасап кӛрмеген, қазақша әріптермен жұмыс істеп кӛрмеген
жасаушылардың арқасында сайт бетінде техникалық және
грамматикалық қателер кӛп. Сайтты жаңартып отыратын
редактордың техникалық білімінің аз болуына байланысты газет
сайты стандарттарына сай келмеуде.
 354 рет оқылды 12 мамыр 2011, 11:51 asaubota
 Пікірлер (34)
 ең тәуір дегендері осы шығар?? Айқын мен ЗаманҚазақстандыкі біраз
болсын қолдануға келеді, бӛлек айдарларымен

22. Фейсбуктағы ресурстар
Атауы Достар ескерту
саны
https://www.facebook.com/radioazattyk 1979 Аккаунт ретінде ашқан
Азаттық Радиоcы Сайттан тікелей жаңалықтар тізбегі
ретінде береді
https://www.facebook.com/khabar.kz 3989 Аккаунт ретінде ашқан
Телевидение хабар Орысша жүргізіледі
Сілтемелермен қатар бір екі жазба
да бар, оларға пікірлер
қалдырылған
https://www.facebook.com/nysana.7.telearn 162 Аккаунт ретінде ашқан
a
Видеолар тізбегі ретінде берілген
Нысана жетінші арна
Пікірталас жүргізілмейді
Тек қана біраз «маған ұнады»деген
белгілер қалдырылған

23. Фейсбуктағы ресурстар
https://www.facebook.com/profile.php?id=1000015825 1121 Аккаунт ретінде ашқан
54140&sk=info
Достар саны кӛп болғанымен
Рух пен тіл жаңалықтар жоқ, қабырғада тек қана
Рух пен тіл клубы 2007 ж.15 карашада Алматы к. бір топ белсенді
фейсбуктың қосымша ойын ретінде
студенттерінін уйыткы болуымен курылды. Осы кезенге дейін берген «сен туралы не ойлайды, қалай
клуб коптеген аукымды шараларды жасап улгерди. Клубтын басты жауап берді »деген сияқты автоматты
максаты казакстандагы казак тілін дамыту, оны шын манінде түрде қойылатын жауаптары
мемлекеттік тіл дарежесіне котеру болып табылады.
Биздин клубка ултына, тіліне жаны ашитын, кез келген ултжанды Ӛздері туралы жазған мәліметке
азамат муше бола алады.
сәйкес жұмыс істемейді
https://www.facebook.com/profile.php?id=10000152 2732 Аккаунт ретінде ашқан
8794360
Сілтемелер тізбегі
Телеканал КТК
Пікірталас жүргізілмейді
https://www.facebook.com/kazaktili 3300 Аккаунт ретінде ашқан
Тіл журналы Жазбалар мен сілтемелер
««КазПресс» дүңгіршектері «ОРЫС» Пресс болып кетті !!!
Пікірталас белсенді болмаса да
КазПресс "ТІЛ" журналын сатпайтын болды. Себебі, қазақ жүргізіледі
тілді басылымды сату тиімсіз деп есептейді. Ресей
басылымдарына сұраныс бар, ал қазақ басылымдарының http://my.mail.ru/mail/tiljurnaly майл
ешкімге керегі жоқ па?» деген сияқты ойларды жазады руда беттері бар
бірақ еш жерде сайттарына сілтеме
бермеген

24. Фейсбуктағы ресурстар
https://www.facebook.com/profile.php?id=100 77 қабырғада фейсбуктың қосымша ойын ретінде берген «сен
002089345480 туралы не ойлайды, қалай жауап берді »деген сияқты
автоматты түрде қойылатын жауаптары берілген.
Baq.kz ақпараттық порталы Интернет желісінде қазақ
тілді мемлекеттік БАҚ-тың рейтингін кӛтеру мақсатында Жазбалар Сілтемелер тізбесі ретінде беріледі
құрылып отыр.
Күтілетін нәтижелер: Бір-екі адам ұнатқан, пікір жазған
• Ғаламтор желісіндегі қазақстандық сегментте қазақ
баспасӛзін қарқынды дамыту;
• Жаһандық Ғаламтор желісінде қазақстандық контентті
кеңінен таныту және ілгері жылжыту;
• Қолданушы және кӛрермен аудиториясы санын арттыру;
• Қазақстан баспасӛзі хабарларын танымал ету

25. Фейсбуктағы ресурстар
Ұнатқа
Бет /топ ретінде ашылған ндар
саны
https://www.facebook.com/ilovekz 16,152 Ақпараттары жоқ, бірақ қош келдіңіз деген жерге осы
бетте не істеуге болмайтыны туралы жазған (соның бірі
Kazakhstan
«Бетімізде: қай-қайсы бір web бетінің немесе
News/Media группалардың рекламасын жүргізуге еркіндік
берілмейді.»)
Бет
Baq.kz 67 Топ ретінде ашылған
Анықтамасы алдыңғы беттегідей
https://www.facebook.com/home.php?sk=grou
p_176087555757376 Неге екі бӛлек ашқаны түсініксіз
Я журналист 1011 Талаптарға сай жүргізіледі
News/Media
https://www.facebook.com/newreporter Сілтемелер, жеке жазбалар, пікірталас, сурет, видео т.с.с.
Телевизионная программа 235
"M@триЦА"
https://www.facebook.com/matrica.kz

26. Мысал: Жақсы / жаман
 Сөздік.кз сұраққа тез, нақты жауап берді, қатені тез жөндеді

 https://www.facebook.com/kazaktili Тіл журналы
 ««КазПресс» дүңгіршектері «ОРЫС» Пресс болып кетті !!!
КазПресс "ТІЛ" журналын сатпайтын болды. Себебі, қазақ тілді басылымды сату
тиімсіз деп есептейді. Ресей басылымдарына сұраныс бар, ал қазақ
басылымдарының ешкімге керегі жоқ па?» жағымсыз, провокациялайтын пікір
айтады, сұраққа жауап бермейді.
 Неге достары көп? Аккаун ретінде достар жинау оңай, бір қабылдаған соң, оны
өшіріп тастауға ерінеді, немесе қалай өшіру жолын білмейді

27. Фейсбукта ресурсты дамыту
жолдары
Ӛз атыңыздан Арнайы бет арқылы Топ құру арқылы
Басқа топтарға кіріп,
Достарыңыздың
пікір қалдырып, Лақап атыңызбен
бетіне сілтеме қою /
ойыңызды айту /фейк
ӛтініш айту арқылы
арқылы

28. Туиттерде ресурсты дамыту
жолдары
Ӛз Ресурстың
атыңыздан атынан
Лақап
атыңызбен
/фейк

29. БАҚ әлеуметтік желі
қолданушыларынан не күтеді
 Ерекше ықылас
 Сайт бетіне тікелей ӛту
 Әлеуметтік желілердегі бетіне, топтарына жиіжиі
кіріп тұру
 Желідегі белсенді пікірталастар (редакция кейін оны
талдап, қолдана алады)
 Желідегі топтар мен адамдардан сұрақтарына жауап
күтеді, фото, видео, жазба ақпарат, оқиға куәгерлерін,
 Мақалалалары мен жазбалар шыққан сәтте бірден
жауап, пікір, қандай да бір реакция күтеді

30. Әлеуметтік желіде ресурсты дамыту
барысында жіберілетін қателіктер
1. Оқуға ыңғайсыз ӛте ұзын мәтіндер жазу.
2. Мазмұнның қауымдастыққа сәйкес келмеуі.
3. Қажеттілік пен тұтынушының/оқырманның жоқ жерінде ақпарат тарату.
4. Шынайы адамдардың болмауы (аты, суреті, сезімі).
5. Қызмет аясының орнына Брендтің айналасында пікрталастыру .
6. Мазмұнды, хабарды тезарада жеткізбеу.
7. Оқырманмен тілдесіп, оларды қызықтыру, кӛңілін кӛтерудің орнына тек қана басылым
материалдарын жариялау.
8. Пікір, дискуссиямен дұрыс жұмыс істемеу.
9. Материалды жарқыратып, қызықтырып беру технологиясын білмеу.
10. Ӛнімдерді салыстырудың орнына, тек қана ӛз ӛнімін алға тарту.
11. Сараңдық: эксклюзивті материалдың орнына сілтемелер беру.
12. Оқырманмен, қолданушымен қарым қатынас құрмай тікелей ұсыныстар жасау.
13. Ӛтірік , шындыққа жатпайтын, жағымпазданған, ӛтірік мақтаған пікірлер жазу.
14. Бірекеуіне ерекше назар аударудың орнына кӛптеген әлеуметтік желілерге шашырау.
16. Асығу, сенімді қарым қатынас тез орнамайтынын естен шығару.
17. Қызық фото, видео материалдардың аз болуы.
18. Ақпаратты дұрыс бермеу.
19. Адамдарға емес, тек қана сатылымға назар аудару

31. Тапсырма:
 Фейсбук, туиттерде жеке аккаунт ашу.
 Фейсбук, туиттерде интернет ресурстың аккаунтын
ашу.
 “Әлеуметтік желілердегі ақпараттық саясат “
тақырыбына жазба дайындау
(келесі сұрақтарды қамту: Қандай әлеуметтік желілерді
таңдайсыз, неге? Қаншалықты жиі жаңартып тұрамын
деп ойлайсыз? Жаңалықтың қандай түрлері болады?
Оқырманды немен қызықтырасыз? Бір айда қанша дос
қосамын деп ойлайсыз? Олардың қызығушылығын
қалай сақтайсыз? Оқырмандарды кӛмекші, сайтты
дамытушы деңгейіне қалай шығарасыз?)
 Басқа топтарға, беттерге барып тіркелу, пікірлер
қалдыру
Осы құжатты джмейлдың құжаттарды бӛлісу бӛліміне
салып қойыңыз